QUẢN LÍ VÀ CHỈ ĐẠO GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG
Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC BA ĐÌNH - THÀNH PHỐ THANH HOÁ
A. ĐẶT VẤN ĐỀ:
Để đáp ứng nhu cầu về nguồn nhân lực phục vụ cho sự nghiệp công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế, trong
những năm gần đây, nền giáo dục phổ thông nước nhà đã và đang được đổi
mới mạnh mẽ theo bốn trụ cột của thế kỉ XXI, mà thực chất đó là cách tiếp
cận kĩ năng sống: Học để biết, Học để làm, Học để tự khẳng định mìmh và
Học để chung sống. Mục tiêu giáo dục phổ thông đã chuyển hướng từ chủ
yếu là trang bị kiến thức sang trang bị những năng lực cần thiết cho các em
học sinh. Phương pháp giáo dục trong các nhà trường cũng được Bộ GDĐT chỉ đạo theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh, phù hợp đặc điểm từng lớp học, từng địa phương, tăng cường khả
năng làm việc theo nhóm, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực
tiễn, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh. Nội dung giáo dục kĩ
năng sống đã được tích hợp trong một số môn học trong nhà trường từ bậc
Tiểu học đến bậc Trung học Phổ thông.
Theo Tổ chức Y tế thế giới WHO, Kĩ năng sống là khả năng để có
hành vi thích ứng và tích cực, giúp cá nhân có thể ứng xử hiệu quả trước
các nhu cầu và thách thức của cuộc sống hàng ngày. Kĩ năng sống bao
gồm một loạt các kĩ năng cụ thể, cần thiết cho cuộc sống hàng ngày của mỗi
con người. Bản chất của kĩ năng sống là kĩ năng tự quản lí bản thân và kĩ
năng xã hội cần thiết để cá nhân tự lực trong cuộc sống, học tập và làm việc
có hiệu quả. Nói cách khác, Kĩ năng sống là khả năng làm chủ bản thân mỗi
người, khả năng ứng xử phù hợp với những người khác và với xã hội, khả
năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống.
B. TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG
CHO HỌC SINH TRONG NHÀ TRƯỜNG
Có thể nói, kĩ năng sống chính là nhịp cầu giúp con người biến kiến thức
thành kĩ năng, thái độ, hành vi và thói quen tích cực, lành mạnh. Người có
kĩ năng sống phù hợp sẽ luôn vững vàng trước những khó khăn, thách thức:
biết ứng xử, giải quyết mọi vấn đề một cách tích cực và phù hợp, họ thường
thành công hơn trong cuộc sống, yêu đời và làm chủ cuộc sống của chính
1
mình. Ngược lại, người thiếu kĩ năng sống thường bị vấp ngã, dễ thất bại
trong cuộc sống, do đó dễ dẫn đến các hành vi tiêu cực.
Giáo dục kĩ năng sống hiện nay là yêu cầu cấp thiết đối với học sinh. Bởi
vì:
- Các em là những chủ nhân tương lai của đất nước, là người sẽ quyết
định sự phát triển của đất nước trong những năm tới. Nếu không có Kĩ
năng sống các em sẽ không thể thực hiện tốt trách nhiệm đối với bản
thân, gia đình, cộng đồng và đất nước.
- Lứa tuổi học sinh là lứa tuổi đang hình thành những giá trị nhân cách,
giàu ước mơ, ham hiểu biết, thích tìm tòi, khám phá song còn thiếu hiểu
biết về mặt trái của xã hội, thiếu kinh nghiệm sống nên dễ bị lôi kéo,
kích động. Nếu không được giáo dục kĩ năng sống, thiếu kinh nghiêm
sống, các em dễ bị lôi kéo vào các hành vi tiêu cực, bạo lực, vào lối sống
lai căng, thực dụng, dễ bị phát triển lệch lạc về nhân cách. Thực tế cho
thấy, đã có một bộ phận học sinh phổ thông đã nghiện hút, bạo lực học
đường ( kể cả học sinh nữ ), đua xe máy trái phép, ăn chơi sa đoạ…
chính là các em thiếu kĩ năng sống.
Vì vậy, việc giáo dục Kĩ năng sống cho thế hệ trẻ là rất cần thiết, giúp các
em rèn luyện hành vi có trách nhiệm với bản thân, gia đình, với cộng đồng,
với Tổ quốc, giúp các em có khả năng ứng phó tích cực trước các tình
huống của cuộc sống, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với gia đình, bạn bè và
cộng đồng, sống tích cực, an toàn và lành mạnh.
C. CHỈ ĐẠO VIỆC GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG
Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC BA ĐÌNH - THÀNH PHỐ THANH HOÁ
Đã nhiều năm nay, đặc biệt kể từ khi thực hiện thay sách ở bậc Tiểu học
( từ năm học 2001-2002 ), việc giáo dục các kĩ năng cần thiết cho học sinh
đã được chú ý trong quá trình dạy học: kĩ năng nghe, nói, đọc, viết, kĩ năng
giao tiếp trong môn Tiếng Việt, kĩ năng giải Toán, kĩ năng thực hiện các
chuẩn mực hành vi trong môn Đạo đức, kĩ năng nhận biết và thích nghi với
môi trường, bảo vệ môi trường .v.v…trong môn Tự nhiên & Xã hội. Song,
việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh chưa được đặt ra một cách cụ thể,
khái niệm Kĩ năng sống còn mơ hồ đối với giáo viên.
Sang năm học 2010-2011, việc giáo dục kĩ năng sống trong trường phổ
thông được Bộ GD-ĐT chỉ đạo tích hợp vào các môn học và triển khai trên
khắp các Tỉnh, Thành trên cả nước. Việc giáo dục kĩ năng sống đã trở thành
2
một nội dung cần thiết, không thể thiếu trong các nhà trường. Là một đơn
vị đóng trên địa bàn trung tâm Thành phố Thanh Hoá và là một trong các
trường lớn của Thành phố, trường Tiểu học Ba Đình đã tiếp cận nhanh
chóng và thực hiện đồng bộ nội dung chỉ đạo của Bộ GD-ĐT về việc giáo
dục kĩ năng sống trong các môn học nói riêng và trong quá trình giáo dục
nói chung.
1. Về nhận thức:
Chúng tôi nhận thấy, đối với học sinh Tiểu học, việc giáo dục kĩ năng
sống trong giai đoạn hiện nay là hết sức cần thiết và việc triển khai chỉ đạo
của Bộ GD-ĐT là hoàn toàn phù hợp.
Ngay từ đầu năm học, sau khi tiếp thu tinh thần chỉ đạo của Sở GD-ĐT,
Phòng GD-ĐT, Ban giám hiệu nhà trường đã họp và thống nhất quan điểm
chỉ đạo việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường với các
mục tiêu cụ thể là:
- Trang bị cho học sinh những kiến thức, giá trị, thái độ và kĩ năng phù
hợp. Trên cơ sở đó hình thành cho học sinh những thói quen lành mạnh,
tích cực, loại bỏ những thói quen, hành vi tiêu cực trong các mối quan
hệ, các tình huống và hoạt động hàng ngày.
- Tạo cơ hội thuận lợi để học sinh thực hiện tốt quyền, bổn phận của mình
và phát triển hài hoà về thể chất, tinh thần và đạo đức. Giúp học sinh có
các kĩ năng sống cần thiết để có các cách ứng xử phù hợp trong cuộc
sống hàng ngày và để tiếp tục học lên các cấp học cao hơn.
2. Phân công trách nhiệm:
2.1. Ban giám hiệu cử đồng chí Hồ Thị Xuân- Phó hiệu trưởng phụ trách
hoạt động dạy- học trực tiếp chỉ đạo nội dung giáo dục kĩ năng sống trong
nhà trường.
2.2. Cử bốn đồng chí đi tiếp thu chuyên đề giáo dục kĩ năng sống tại
phòng Giáo dục, gồm: đồng chí Hồ Thị Xuân, phó hiệu trưởng đồng thời là
báo cáo viên cấp Tỉnh chuyên đề này; đồng chí Hoàng Thị Phúc, tổ trưởng
chuyên môn tổ 4,5, đồng chí Nguyễn Thị Ngân, tổ trưởng chuyên môn tổ
1,2,3; đồng chí Lê Thị Hoa, giáo viên giỏi Quốc gia là giáo viên khối 5,
đồng thời là báo cáo viên cấp Thành phố của chuyên đề này.
2.3. Tổ chức triển khai chuyên đề cấp trường: Sau khi tiếp thu chuyên đề
tại phòng GD-ĐT thành phố, nhà trường tổ chức triển khai chuyên đề
giáo dục kĩ năng sống cấp trường.
3
Thời gian: 2 ngày ( Ngày mồng 8 và mồng 9 tháng 10 năm 2011)
Địa điểm: Văn phòng nhà trường.
Thành phần: Ban giám hiệu và toàn thể giáo viên nhà trường.
Phân công nhiệm vụ triển khai chuyên đề cho các báo cáo viên:
+ Đồng chí Hồ Thị Xuân: Một số vấn đề chung về kĩ năng sống và
giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường phổ thông; Giáo dục kĩ
năng sống trong môn Đạo đức.
+ Đồng chí Nguyễn Thị Ngân: Giáo dục kĩ năng sống trong môn Tự
nhiên và xã hội lớp 1,2,3.
+ Đồng chí Hoàng Thị Phúc: Giáo dục kĩ năng sống trong môn Tiếng
Việt.
+ Đồng chí Lê Thị Hoa: Giáo dục kĩ năng sống trong môn Khoa học
lớp 4,5.
Sau khi nghe các báo cáo viên hướng dẫn nội dung của chuyên đề, Ban
giám hiệu nhà trường tổ chức cho giáo viên từng khối nghiên cứu kĩ các nội
dung, thảo luận và soạn bài dạy thử ở tất cả các môn theo tinh thần chỉ đạo.
Sau đó, giáo viên trao đổi rút kinh nghiệm cho việc xây dựng kế hoạch bài
học giáo dục kĩ năng sống đồng thời thực hiện giảng dạy lên lớp một số tiết
trong các môn học vừa tiếp thu.
2.4. Trong quá trình thực hiện, Ban giám hiệu nhà trường kiểm tra theo
dõi thường xuyên và phân công như sau:
- Đồng chí Hồ Thị Xuân: Theo dõi, kiểm tra khối 4,5.
- Đồng chí Phạm Thuý Lan: Theo dõi, kiểm tra khối 1,2,3.
Hàng tháng, trong các kì sinh hoạt chuyên môn, các đồng chí Phó hiệu
trưởng có trách nhiệm rút kinh nghiệm và điều chỉnh về nội dung này.
2.5. Trong quan điểm chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường, việc giáo
dục kĩ năng sống cho học sinh không chỉ thực hiện trong các môn học
Tiếng Việt, Đạo đức, Tự nhiên xã hội ( khối lớp 1,2,3 ) và Khoa học (
khối 4,5 ) mà trong tất cả các hoạt động giáo dục toàn diện của nhà
trường, đặc biệt chú trọng trong Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
-
D. CHỈ ĐẠO THỰC HIỆN :
1. Chỉ đạo giáo viên các khối lớp nghiên cứu, nắm bắt một cách chặt
chẽ nội dung giáo dục kĩ năng sống trong từng môn học:
- Ban giám hiệu nhà trường yêu cầu giáo viên các khối lớp có đủ tài liệu
về giáo dục kĩ năng sống của khối lớp mình. Ngoài ra, nhà trường trang
4
bị thêm các tài liệu có liên quan trong thư viện, yêu cầu giáo viên các tổ
khối tham khảo thường xuyên.
- Ban giám hiệu coi đây là một nội dung “ Tự học, tự bồi dưỡng chuyên
môn” của giáo viên trong năm học 2010-2011.
- Yêu cầu trong từng khối chuyên môn phân công cho từng giáo viên hoặc
từng nhóm giáo viên nghiên cứu đi sâu vào từng môn học cụ thể để xây
dựng kế hoạch bài học và dạy minh hoạ chuyên đề. Ban giám hiệu nhà
trường chỉ đạo giáo viên các tổ khối dạy các tiết giáo dục kĩ năng sống
trong các vòng thao giảng giáo viên giỏi cấp trường bằng giáo án điện tử
đối với các môn Tự nhiên và Xã hội khối 1,2,3, Khoa học khối 4,5, môn
Đạo đức và Tiếng Việt.
- Trong quá trình tự học và thực hiện giảng dạy, nếu có vấn đề gì chưa
sáng tỏ, các khối thu thập ý kiến báo cáo Ban giám hiệu nhà trường. Các
đồng chí Phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn có trách nhiệm nghiên
cứu, cùng tháo gỡ.
PHÂN CÔNG GIÁO VIÊN CỐT CÁN TỪNG KHỐI LỚP NHƯ SAU:
TT Khối
Lớp
1
Môn
Khối Tiếng Việt
Một Đạo đức
TN & XH
2
Khối Tiếng Việt
Hai Đạo đức
TN & XH
3
Khối Tiếng Việt
Ba
Đạo đức
TN & XH
4
Khối Tiếng Việt
Bốn Đạo đức
Khoa học
5
Khối Tiếng Việt
Năm Đạo đức
Khoa học
Giáo viên được phân công
Người chỉ đạo
Nguyễn Thị Tâm
Hoàng Thị Chung
PhạmThuý Lan
Võ Thị Thuý
Vũ Thị Cúc
Nguyễn Thị Lan
PhạmThuý Lan
Phạm Thị Hà
Lê Thị Lợi
Dương Hải Lý
PhạmThuý Lan
Nguyễn Thị Ngân
Lê Thị ThuỷA
Hoàng Bích Vân
Hồ Thị Xuân
Phùng Thị Thuỷ
Hoàng Thị Phúc
Nguyễn Thị Tình
Hồ Thị Xuân
Lê Thị ThuỷB
5
2. Xây dựng kế hoạch bài học cần bám sát tài liệu Giáo dục kĩ năng sống
của Bộ GD-ĐT để có định hướng đúng.
Mỗi giáo viên đêu có tài liệu riêng của từng khối lớp và tài liệu tham
khảo về giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Đặc biệt chú ý các địa chỉ tích hợp
giáo dục kĩ năng sống của từng môn học có trong tài liệu này. Để việc xây
dựng kế hoạch bài học sát với yêu cầu chỉ đạo, trong các buổi sinh hoạt chuyên
môn, giáo viên trong các tổ khối bàn bạc thống nhất nội dung, hoạt động và
cách tổ chức các hoạt động giáo dục kĩ năng sống trong từng tiết học. Đến đây,
vai trò của mỗi giáo viên cốt cán cho từng môn được phát huy tác dụng. Mỗi
giáo viên trình bày kế hoạch lên lớp đã được chuẩn bị, sau đó cả khối thống
nhất và trở thành kế hoạch lên lớp của từng giáo viên trong khối. Tuy nhiên,
căn cứ đặc điểm đối tượng học sinh từng lớp mà giáo viên vận dụng một cách
linh hoạt, sáng tạo sao cho đạt hiệu quả tốt nhất. Hàng tuần, khi kí duyệt giáo
án của giáo viên, các đồng chí Phó hiệu trưởng kiểm tra việc xây dựng kế
hoạch bài học có tích hợp giáo dục kĩ năng sống trong các môn học, tiết học cụ
thể hay không. Sau đó có góp ý, rút kinh nghiệm.
3. Đưa các bài dạy tích hợp Giáo dục kĩ năng sống vào các tiết thao giảng
cấp trường:
Ban giám hiệu nhà trường chỉ đạo mỗi khối chọn cử một giáo viên xây dựng
kế hoạch bài học và thực hiện tiết dạy Giáo dục kĩ năng sống trong tiết thao
giảng giáo viên giỏi vòng I, vòng II và vòng III cấp trường. Các tiết học này
đều được xây dựng bằng giáo án điện tử, có sự tham gia của tất cả giáo viên
trong tổ khối. Ban giám hiệu cùng giáo viên các khối dự giờ, đánh giá hiệu quả
của tiết học.
Kế hoạch thao giảng các tiết học tích hợp giáo dục Kĩ năng sống các khối
như sau:
TT Lớp
Họ tên GV dạy
Môn
Tên bài dạy
Tiết
PPCT
1
1A1 HoàngThị Chung Đạo đức
2
1A6 Võ Thị Thuý
3
2A5 NguyễnThị Lan Đạo đức
4
2A4 Trần Thị Phong TN& XH Loài vật sống ở đâu?
16
5
3A1 Lê Thị Lợi
12
6
3A5 NguyễnThị Ngân TN& XH An toàn khi đi xe đạp
Nghiêm trang khi chào cờ
TN& XH Gia đình
T. Việt
Quan tâm giúp đỡ bạn
Nói, viết về cảnh đẹp đất nước
13
11
13
17
6
7
4A1 Lê Thị Thuỷ B
Đạo đức
Biết ơn thầy giáo cô giáo
15
8
4A3 PhùngThị Thuỷ
Khoa học
Vật dẫn nhiệt, vật cách nhiệt
26
9
5A3 HoàngThị Phúc T. Việt
Hạt gạo làng ta
28
10 5A5 Lê Thị ThuỷA
Khoa học
Thái độ đối với người nhiễm 17
HIV/AIDS
Ngoài ra, trong việc dự giờ đột xuất, các đồng chí trong Ban giám hiệu nhà
trường có đánh giá việc tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh của từng
giáo viên. Nhìn chung, các tiết dạy của giáo viên đã đi đúng định hướng, chú ý
tổ chức các hoạt động gắn với việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Giáo
viên đã sử dụng các phương pháp dạy học hiện đại và các kĩ thuật dạy học mới
như Kĩ thuật phòng tranh, Kĩ thuật Khăn trải bàn, Kĩ thuật Trình bày một
phút, kĩ thuật Hỏi chuyên gia… tương đối có hiệu quả. Tiết học trở nên sôi
nổi, gây được sự hứng thú, tích cực trong học sinh. Nhiều em tham gia các hoạt
động tích cực, có các cách ứng xử linh hoạt. Nhiều kĩ năng sống được các em
thể hiện ngay trong tiết học như Kĩ năng hợp tác ( trong thảo luận nhóm ), Kĩ
năng Tư duy phê phán ( trong hoạt động phân tích, nhận xét, so sánh, đối
chiếu ), Kĩ năng đảm nhận trách nhiệm, Kĩ năng Tìm kiếm và xử lí thông
tin, Kĩ năng lắng nghe tích cực, Kĩ năng giải quyết vấn đề… Một số tiết học
đạt hiệu quả, được đánh giá cao như tiết dạy của cô giáo Lê Thị ThuỷA khối 5
( Môn Khoa học lớp 5- Bài Thái độ đối với người nhiễm HIV ), tiết dạy của cô
giáo Đỗ Thị Tình khối 5 ( Môn Đạo đức- Bài Em yêu Tổ quốc Việt Nam ),
tiết dạy của cô giáo Trần Thị Phong khối 2 ( Môn TN & XH - Bài Loài vật
sống ở đâu? ), tiết dạy của cô Lê Thị ThuỷB khối 4 ( Môn Đạo đức - Bài Hiếu
thảo với ông bà, cha mẹ)
4. Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua các hoạt động Giáo dục
ngoài giờ lên lớp:
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một thế mạnh của trường Tiểu học
Ba Đình. Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh nhà trường là tổ chức hoạt
động sôi nổi, có hiệu quả, liên tục được TW Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ
Chị Minh tặng Cờ, tặng Bằng khen trong nhiều năm qua. Các hoạt động của
Đội đúng chủ điểm, đúng tinh thần chỉ đạo của Thành đội. Năm học này, Chi
bộ và Ban giám hiệu nhà trường chỉ đạo tăng cường các hoạt động của Đội,
thực hiện giáo dục Kĩ năng sống cho học sinh thông qua các hoạt động ngoài
giờ lên lớp, qua các hoạt động cụ thể sau:
7
- Tổ chức tốt các tiết Sinh hoạt tập thể của lớp, của Chi đội hàng tuần.
- Thực hiện các buổi Phát thanh Măng non thứ Sáu hàng tuần.
- Động viên học sinh tích cực tham gia các cuộc thi trên các báo: Báo Chăm
học, Báo Nhi đồng, báo Thiếu niên.
- Tổ chức các hoạt động từ thiện nhân đạo cho đội viên: ủng hộ xây dựng
Tượng đài liệt sĩ, ủng hộ học sinh nghèo Trường Tiểu học Quảng Thành Thành phố Thanh Hoá, giao lưu với Trung tâm Hồng Đức ( ủng hộ trẻ mồ côi,
khuyết tật, trẻ bị nhiễm chất độc màu da cam, mua tăm ủng hộ Hội người mù
Thanh Hoá. )
- Tổ chức Hội thi An toàn giao thông nhân ngày thành lập Đoàn 26/3/2011.
- Tổ chức Hội trại học đường cho các chi đội khối 4,5 nhân dịp 55 năm ngày
Truyền thồng nhà trường 18 tháng 12.
- Tổ chức cho đội viên tìm hiểu Truyền thống của Đội nhân kỉ niệm 60 năm
ngày thành lập Đội ( 15 tháng 5 năm 1941 -15 tháng 5 năm 2011 )
Mỗi hoạt động ngoài giờ lên lớp mang một màu sắc khác nhau, có nội một
dung giáo dục khác nhau. Song, hoạt động nào cũng có tác dụng giáo dục kĩ
năng sống cho học sinh, giúp các em biến kiến thức thành thái độ, hành vi và
thói quen tích cực hàng ngày.
Ví dụ: Buổi Phát thanh Măng non thứ Sáu hàng tuần vừa sơ kết công tác Đội
trong tuần vừa qua, vừa biểu dương khen thưởng những tấm gương người tốt,
việc tốt trong các Chi đội, trong các Sao nhi đồng. Các em đã được rèn luyện
các kĩ năng sống như: Kĩ năng tự nhận thức, Kĩ năng Lắng nghe tích cực, Kĩ
năng Tìm kiếm và xử lí thông tin, Kĩ năng Tư duy phê phán…
Hội thi Tìm hiểu về An toàn giao thông với ba đội chơi qua bốn nội dung
( màn chào hỏi, thi tìm hiểu 15 câu hỏi về Luật giao thông, thi Tiểu phẩm và
thi hùng biện), đã giáo dục và rèn luyện cho học sinh nhiều các kĩ năng sống:
- Kĩ năng Xác định giá trị ( biết được giá trị của việc thực hiện An toàn
giao thông, hiểu các biển bảo giao thông, biết thực hiện luật khi tham gia
giao thông…).
- Kĩ năng Tư duy phê phán ( học sinh biết phân tích các tình huống, nhận
định cái đúng, cái sai trong các tình huống, biết đưa ra các quyết định
đúng đắn khi tham gia giao thông ).
- Kĩ năng Ra quyết định ( Học sinh biết lựa chọn, cân nhắc và đưa ra các
quyết định nhanh chóng trước các tình huống trong hội thi cũng như
trong khi tham gia giao thông).
8
- Kĩ năng Kiên định ( các em không bị lôi kéo, rủ rê chơi trên đường phố,
vi phạm luật giao thông…)
-
Kĩ năng Hợp tác ( các em biết hợp tác để giải quyết các tình huống,
giải quyết một vấn đề phức tạp để đạt mục tiêu…)
Hoạt động Tìm hiểu ngày truyền thống của Đội giúp các em rèn luyện
các kĩ năng: Kĩ năng tìm kiếm và xử lí thông tin ( Tìm kiếm các thông tin
về Đội, truyền thống của Đội ); Kĩ năng Xác định giá trị ( Hiểu được
truyền thống tốt đẹp của Đội, của bản thân khi đã trở thành người đội viên
gương mẫu…), Kĩ năng Giao tiếp ( trình bày những hiểu biết của bản thân
về Đội bằng ngôn ngữ nói và bằng ngôn ngữ viết…), Kĩ năng đạt mục tiêu
( Phấn đấu trở thành đội viên tốt, thành Cháu ngoan của Bác, cùng tiến
bước lên Đoàn…)
Nói tóm lại, Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong nhà trường đi
đúng định hướng sẽ góp phần không nhỏ vào việc giáo dục kĩ năng sống
cho học sinh, góp phần hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ ngay từ
khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở
trường Tiểu học Ba Đình ngày càng trở nên phong phú, sôi nổi, giàu màu
sắc, đem lại niềm vui cho các em học sinh, rèn luyện cho các em nhiều kĩ
năng sống cần thiết và đã được chính các em đón nhận, tích cực tham gia,
được phụ huynh học sinh đồng tình, ủng hộ kể cả vật chất lẫn tinh thần.
Hoạt động phong phú này đã giúp các em biến kiến thức thành kĩ năng, thái
độ, hành vi và thói quen tích cực, lành mạnh. Đặc biệt, nó góp phần hỗ trợ
cho chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường một cách hiệu quả hơn.
E. BÀI SOẠN TÍCH HỢP GIÁO DỤC
KĨ NĂNG SỐNG CỦA GIÁO VIÊN NHÀ TRƯỜNG.
Bài: THÁI ĐỘ ĐỐI VỚI NGƯỜI NHIỄM HIV/AIDS
Môn Khoa học - Lớp 5
Tiết PPCT: Tiết 17 - Tuần 9
Giáo viên thực hiện: Cô giáo Lê Thị ThuỷA- Giáo viên chủ nhiệm lớp 5A5
( Tiết thao giảng Giáo viên giỏi vòng I, cấp Trường, thực hiện bằng giáo án
điện tử )
I. Mục tiêu:
9
- Giúp học sinh xác định được các hành vi tiếp xúc thông thường không
lây nhiễm HIV.
- Không phân biệt đối xử với người nhiếm HIV và gia đình họ.
- Giáo dục các kĩ năng: Kĩ năng xác định giá trị bản thân, tự tin và có cách
ứng xử, giao tiếp phù hợp đối với người nhiễm HIV/AIDS; kĩ năng thể
hiện cảm thông, chia sẻ, tránh phân biệt kì thị với người nhiễm
HIV/AIDS.
II. Các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực sử dụng trong tiết học:
-
Các phương pháp: Đóng vai, Thảo luận nhóm, Điều tra.
-
Trò chơi Băng chuyền.
-
Kĩ thuật Trình bày một phút.
- III. Phương tiện dạy học:
- Bộ đèn chiếu đa năng.
- Thông tin, hình ảnh của bài trong sách giáo khoa (được đưa lên màn
hình )
- Các tranh ảnh
cộng đồng, xã hội chia sẻ, giúp đỡ người nhiễm
HIV/AIDS.
IV. Tiến trình dạy học:
1. Khám phá:
Hoạt động 1: Hiểu biết của học sinh về người nhiễm HIV/AIDS.
Giáo viên khai thác sự hiểu biết của học sinh về HIV bằng cách đặt câu
hỏi:
“ Các em biết gì về HIV và tác hại của căn bệnh thế kỉ này? ”
Các nhóm ghi nhanh hiểu biết của nhóm mình. Gọi đại diện các nhóm
trả lời.
Giáo viên ghi nhanh các ý kiến, khen những học sinh có hiểu biết về
HIV và tác hại của căn bệnh nguy hiểm này.
Chốt hoạt động: HIV là một căn bệnh nguy hiểm, do một loại vi- rút khi
xâm nhập vào cơ thể sẽ làm khả năng chống đỡ bệnh tật của cơ thể suy
giảm, hiện nay y học chưa có thuốc cứu chữa nên người bệnh dễ dẫn đến tử
vong. Vậy đối với những người nhiễm HIV, mỗi chúng ta và cộng đồng xã
hội cần có thái độ như thế nào đề chia sẻ và giúp đỡ họ?
10
2. Kết nối:
Hoạt động 2: Trò chơi Băng chuyền.
Mục tiêu: Rèn kĩ năng xác định giá trị, kĩ năng diễn đạt những hiểu biết về
các hành vi có nguy cơ lây nhiễm HIV và những hành vi không có nguy cơ
lây nhiễm HIV.
- Thời gian 3 phút
- Nội dung: Em hãy nêu các hành vi không có nguy cơ lây nhiễm HIV.
- Cách chơi: Có hai đội chơi. Mỗi dãy bàn là một đội. Học sinh trong mỗi
đội lần lượt nêu được một hành vi không có nguy cơ lây nhiễm HIV. Đội
bạn nhận xét câu trả lời đó đúng hay sai và có quyền nêu một hành vi theo
yêu cầu. Nếu bạn trả lời đúng thì được ngồi xuống. Nếu bạn nào trả lời sai
thì phải đứng tại chỗ. Nếu đội bạn xác nhận sai thì người đó cũng bị đứng
tại chỗ. Sau 3 phút, đội nào có bạn bị đứng ít hơn thì đội đó chiến thắng.
Giáo viên chốt nội dung hoạt động: Các em đã nhận biết được các hành vi
không có nguy cơ lây nhiễm HIV. Từ nhận thức này, cô mong muốn các em
sẽ có các cách ứng xử phù hợp với người không may bị nhiễm HIV/AIDS.
3. Thực hành
Hoạt động 3: Đóng vai
Mục tiêu: Rèn kĩ năng ứng xử, giao tiếp phù hợp đối với người nhiễm
HIV/AIDS
- Chia thành nhóm 6, các nhóm thảo luận, đóng vai xử lí tình huống trong
nội dung bức tranh ( Hình 1, trang 36, sách Khoa học lớp 5), đồng thời
giáo viên đưa tranh này lên màn hình. Các nhóm chuẩn bị lời thoại, phân
vai.
- Cho ba nhóm lên đóng vai trước lớp.
- Cả lớp theo dõi, nhận xét: cách ứng xử của từng nhóm đã phù hợp chưa?
Lời thoại, cách diễn xuất đã đảm bảo đúng yêu cầu chưa?
- Giáo viên kiểm tra các nhóm còn lại có cách ứng xử khác không?
11
CÙNG CHƠI, KHÔNG XA LÁNH NGƯỜI NHIỄM HIV/AIDS
- Giáo viên chốt nội dung: Trẻ em có quyền của mình. Dù đứa trẻ ấy hoặc
gia đình đứa trẻ có người bị nhiễm HIV thì em vẫn có đầy đủ các quyền
trẻ em. Chúng ta không được phân biệt đối xử mà cần quan tâm, gần gũi
các em nhiều hơn để các em luôn được sống trong tình yêu thương và sự
sẻ chia của mọi người.
Hoạt động 4: Diễn đàn “ Chúng em nói về HIV/AIDS ”
Mục tiêu: Học sinh trình bày những hiểu biết về HIV/AIDS và thái độ của
cá nhân, của cộng đồng đối với người nhiễm HIV/AIDS, những việc học
12
sinh có thể làm để giúp đỡ người nhiễm HIV/AIDS bằng kĩ thuật “ Trình
bày một phút”.
+ Sự nguy hiểm của căn bệnh HIV, sự thiệt thòi của những người
nhiễm căn bệnh thế kỉ này.
+ Thái độ của chúng ta đối với người nhiễm HIV và những người thân
của họ.
+ Những hoạt động từ thiện nhân dạo em có thể tham gia để giúp dỡ
họ.
+ Những việc chúng ta nên làm để phòng tránh HIV/AIDS.
- Các tổ kiểm tra sự chuẩn bị của tổ mình sau đó chọn cử một bạn lên
tham gia diễn đàn.
- Lần lượt cho đại diện các tổ lên trình bày. Thời gian dành cho mỗi tổ là
một phút.
- Lớp theo dõi, nhận xét:
+ Nội dung trình bày của từng học sinh đã đúng chủ đề chưa, đầy đủ
yêu cầu cần thiết chưa?
+ Khả năng diễn đạt: Bạn đã diễn đạt rõ ràng, hợp lí và có sức thuyết
phục chưa? Điệu bộ, cử chỉ có phù hợp không?
+ Có đảm bảo về thời gian không?
Giáo viên kết luận, có phần thưởng cho những học sinh điễn đạt tốt.
Chốt nội dung của bài: Cho một học sinh đọc to nội dung Bạn cần biết
( Sách giáo khoa trang 37 )
4. Vận dụng: ( Học sinh được giao thực hiện ở nhà)
Mục tiêu: Thực hiện điều tra đơn giản trong phố em có ai bị nhiễm HIV
không? Những việc em có thể làm để giúp đỡ họ và gia đình họ.
13
Tiết dạy theo thiết kế trên của cô giáo Lê Thị Thuỷ đã đạt mục tiêu, sôi nổi
và hiệu quả, rất thành công trong việc tích hợp nội dung giáo dục kĩ năng
sống cho học sinh, được tổ khối đánh giá cao ( đạt 19,5/20 điểm ).
C. KẾT QUẢ BƯỚC ĐẦU
Năm học 2010-2011 đang dần khép lại, song bước đầu nhà trường đã
đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Phong trào thi đua “Dạy tốt -Học tốt
“ được duy trì và phát huy. Cùng với việc tích hợp, lồng ghép nội dung giáo
dục Bảo vệ môi trường, An toàn giao thông, giáo dục Quyền và bổn phận
của trẻ em, nhà trường đã nhanh chóng triển khai giáo dục Kĩ năng sống cho
học sinh theo tinh thần chỉ đạo của ngành. Việc giáo dục kĩ năng sống cho
học sinh đã góp phần không nhỏ trong một số thành tích của nhà trường
trong năm học tính đến thời điểm này:
1. Hai học sinh được tham gia thi Tiếng hát dân ca của giáo viên và học
sinh bậc Tiểu học toàn quốc.
2. Nhà trường có 14 học sinh tham gia thi học sinh giỏi tiếng Anh trên
mạng cấp Tỉnh, 5 học sinh được tham gia thi học sinh giỏi tiếng Anh trên
mạng cấp Quốc gia.
3. Có 27 học sinh tham gia kì thi Giải Toán trên mạng cấp Tỉnh.
4. Có 3 học sinh tham gia thi viết chữ đẹp cấp Tỉnh.
5. Tổ chức thành công Hội trại học đường lần thứ 2 và Hội thi An toàn giao
thông cho học sinh nhân kỉ niệm ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh.
6. Tổ chức các hoạt động từ thiện nhân đạo đạt kết quả cao.
Đặc biệt trong các hoạt động, nhà trường luôn nhận được sự đồng tình, giúp
đỡ của đông đảo phụ huynh học sinh, được các cấp lãnh đạo ghi nhận, được
cán bộ giáo viên nhà trường ủng hộ, tham gia tích cực. Các em học sinh
ngày càng chăm ngoan, học giỏi, tự tin, tích cực tham gia các hoạt động tập
thể.
D. KẾT LUẬN
Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong trường phổ thông nói chung
và trong trường Tiểu học nói riêng là một yêu cầu gắn liền và hỗ trợ thiết
thực cho chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường. Trong giai đoạn
hiện nay, đáp ứng yêu cầu đổi mới và hội nhập của đất nước, các nhà trường
cần quan tâm nhiều hơn và sâu sát hơn trong công tác chỉ đạo việc giáo dục
kĩ năng sống cho học sinh để đào tạo thế hệ trẻ trở thành những chủ nhân
14
tương lai của đất nước, những con người phát triển toàn diện, có kiến thức,
có năng lực, có lối sống lành mạnh, tích cực, biết ứng xử trong mọi hoàn
cảnh.
Thực hiện giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường, trường
Tiểu học Ba Đình - Thành phố Thanh Hoá đã nhanh chóng nắm bắt và thực
hiện nghiêm túc chỉ đạo chuyên môn của các cấp lãnh đạo ngành giáo dục,
có kế hoạch thực hiện và thực hiện có hiệu quả, góp phần vào việc nâng cao
chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường.
Trên đây là một số kinh nghiệm bản thân tôi đã đúc rút trong công tác chỉ
đạo của Ban giám hiệu trường Tiểu học Ba Đình trong việc thực hiện giáo
dục kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường. Chắc chắn, nội dung còn
những thiếu sót nhất định. Tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của
Hội đồng nghiên cứu khoa học các cấp, của các bạn đồng nghiệp.
Tôi xin chân thành cám ơn!
Ba Đình, ngày 12 tháng 4 năm 2011
Người viết
Hồ Thị Xuân
15
- Xem thêm -