Tài liệu Skkn sử dụng phương pháp dạy học theo góc trong giảng dạy “nhóm halogen” lớp 10 nhằm tạo hứng thú học tập và nâng cao hiệu quả giảng dạy

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi :Sở Giáo dục và Đào tạo Ninh Bình TT Họ và tên Tỷ lệ (%) đóng góp vào việc tạo ra sáng kiến 100 THPT Giáo Cử nhân Ngô Thì viên Nhậm 1. Tên sáng kiến, lĩnh vực áp dụng Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: Sử dụng phương pháp dạy học theo góc trong giảng dạy “Nhóm Halogen” lớp 10 nhằm tạo hứng thú học tập và nâng cao hiệu quả giảng dạy Lĩnh vực áp dụng: Môn Hóa học 10 2. Nội dung sáng kiến a. Giải pháp cũ thường làm: - Chi tiết giải pháp cũ: Trong các tiết lí thuyết thì + Phương pháp: Người thầy là trung tâm truyền thụ kiến thức cho học sinh chủ yếu theo cách diễn giảng, thuyết trình. + Quan niệm: Quá trình học là quá trình tiếp thu và lĩnh hội qua đó hình thành kiến thức , kĩ năng, tư tưởng, tình cảm + Bản chất: Truyền thụ tri thức, truyền thụ và chứng minh chân lí của giáo viên + Mục tiêu: Chú trọng cung cấp tri thức, kĩ năng, kĩ xảo. +Nội dung: Từ sách giáo khoa và giáo viên - Ưu điểm: Khi cần truyền đạt nội dung kiến thức khó học sinh không thể tự lĩnh hội được kiến thức hoặc phải công nhận kết quả thực nghiệm nào đó thì việc thuyết trình của người thầy sẽ giúp học sinh nắm được kiến thức nhanh chóng, Thời gian chuẩn bị và xây dựng cho tiết dạy cũng không cần công phu -Nhược điểm và những tồn tại cần khắc phục: +Học sinh tương đối thụ động khi tiếp nhận kiến thức nên nếu người học không tự giác chủ động, không chịu học, không có phương pháp học tốt thì hiệu quả của việc dạy sẽ rất hạn chế. + Do không hứng thú nên kiến thức có được cũng dễ bị lãng quên + Kiến thức có được phụ thuộc nhiều vào trình độ của người thầy + Không phát triển và hình thành năng lực cần thiết cho học sinh do đó giáo dục không đáp ứng được yêu cầu năng lực của xã hội hiện đại + Không phát huy được khả năng của mỗi cá nhân trong tập thể lớp b. Giải pháp mới cải tiến: - Mô tả bản chất của giải pháp mới: 1 Phạm Thị Thanh Tuyền Ngày tháng Nơi công Chức vụ Trình độ năm sinh tác chuyên môn 26/09/1986 1 *. Bản chất của dạy học theo góc Thuật ngữ tiếng anh "Working in corners" hoặc "Working with areas" có thể hiểu là làm việc theo góc, làm việc theo khu vực và có thể hiểu là học theo góc, nhấn mạnh vai trò của người học trong dạy học. Dạy học theo góc là một hình thức tổ chức hoạt động học tập theo đó người học thực hiện các nhiệm vụ khác nhau tại vị trí cụ thể trong không gian lớp học đáp ứng nhiều phong cách học khác nhau. Học theo góc người học được lựa chọn hoạt động và phong cánh học, cơ hội khám phá, thực hành, cơ hội mở rộng phát triển, sáng tạo, cơ hội đọc hiểu các nhiệm vụ và hướng dẫn bằng văn bản qua người dạy. Do vậy, học theo góc kích thích người học tích cực thông qua hoạt động, mở rộng tham gia, nâng cao hứng thú và cảm giác thỏa mái, đảm bảo học sâu, hiệu quả bền vững, tương tác mang tính cá nhân cao giữa thầy và trò, tránh tình trạng người học phải chờ đợi. Phương pháp dạy học theo góc là mỗi lớp học được chia ra thành các góc nhỏ, ở mỗi góc nhỏ người học có thể lần lượt tìm hiểu nội dung kiến thức từng học phần của bài học. Người học phải trải qua các góc để có cái nhìn tổng thể về nội dung của bài học. Nếu có vướng mắc trong quá trình tìm hiểu nội dung bài học thì học sinh có thể yêu cầu giáo viên giúp đỡ và hướng dẫn Tại mỗi góc, học sinh cần: Đọc hiểu được nhiệm vụ đặt ra, thực hiện nhiệm vụ đặt ra, thảo luận nhóm để có kết quả chung của nhóm, trình bày kết quả của nhóm trên bảng nhóm, giấy A0, A4… Kết quả là học sinh biết, hiểu và vận dụng được tính chất hóa học của axit. Ta nói rằng ở mỗi góc học sinh đã học theo một phong cách khác nhau. Quá trình học tập được chia thành các khu vực (các góc) bằng cách phân chia nhiệm vụ và tư liệu học tập nhằm đạt được cùng một kiến thức cụ thể. Các tư liệu và nhiệm vụ học tập ở mỗi góc, giúp học sinh khám phá xây dựng kiến thức và hình thành kỹ năng theo các cách tiếp cận khác nhau. Ví dụ để học bằng cách trải nghiệm thì ở góc trải nghiệm cần có nhiệm vụ cụ thể, các thiết bị thí nghiệm hóa học, hóa chất, phiếu học tập… Người học có thể độc lập lựa chọn cách thức học tập riêng trong nhiệm vụ chung. Các hoạt động của người học có tính đa dạng cao về nội dung và bản chất. Nhóm tại mỗi góc được hình thành là do tập hợp các cá nhân có cùng phong cách học mà không phải là sự áp đặt của giáo viên. Góc theo phong cách học: là kiểu góc phù hợp với bộ môn Hóa học Tại các góc sẽ có tư liệu và hướng dẫn nhiệm vụ giúp người học nghiên cứu một nội dung theo các phong cách học khác nhau: Quan sát, trải nghiệm, phân tích, áp dụng. Mỗi góc đều thể hiện sự đa dạng về phong cách học, do đó người đọc có sở thích và năng lực khác nhau, nhịp độ học tập và phong cách học khác nhau đều có thể tự tìm cách để thích ứng và thể hiện năng lực của mình. Điều này cho phép giáo viên giải quyết vấn đề đa dạng trong nhóm. HS hướng tới việc thực hành, khám phá và thực nghiệm tại các góc khác nhau giúp học sâu, học thoải mái cùng một nội dung học tập. *. Cơ hội + HS được lựa chọn hoạt động. + Các góc khác nhau - cơ hội khác nhau: 2 Cơ hội khám phá , thực hành Cơ hội mở rộng, phát triển, sáng tạo ( thí nghiệm mới, bài viết mới...) Cơ hội đọc hiểu các nhiệm vụ và hướng dẫn bằng văn bản của GV Cơ hội cho cá nhân tự áp dụng +Đáp ứng nhiều phong cách học khác nhau. - Tính mới, tính sáng tạo của giải pháp: Nhiệm vụ và cách tổ chức dạy học theo góc giúp phát triển ở người học tư duy bậc cao hơn như phân tích, tổng hợp, đánh giá và sáng tạo. Mở rộng sự tham gia, nâng cao hứng thú và cảm giác thoải mái ở người học. Học sâu và hiệu quả bền vững, tương tác cá nhân cao giữa thầy và trò, cho phép điều chỉnh sao cho thuận lợi, phù hợp với trình độ và nhịp độ học tập của người học. Học theo góc cũng tạo điều kiện cho người học hoạt động độc lập (khám phá, thực hành…), cho người học lựa chọn hoạt động; các góc khác nhau cơ hội học tập khác nhau, tránh được tình trạng người học phải chờ đợi. Cụ thể như sau: Mở rộng tham gia, nâng cao hứng thú và cảm giác thoải mái của người học: Người học được chọn góc theo phong cách học và tương đối độc lập trong việc thực hiện nên tạo được hứng thú và sự thỏa mái cho học sinh. Người học được học sâu và hiệu quả bền vững: Người học được tìm hiểu một nội dung theo các cách khác nhau: nghiên cứu lí thuyết, thí nghiệm, quan sát và áp dụng do đó người học hiểu sâu, nhớ lâu hơn so với việc chỉ ngồi nghe giáo viên giảng bài. Nhiều không gian hơn cho những thời điểm học tập mang tính tích cực. Tương tác cá nhân cao giữa GV và HS: Giáo viên luôn theo dõi và trợ giúp hướng dẫn khi người học yêu cầu nên tạo ra sự tương tác cao giữa GV và HS đặc biệt là các HS trung bình, yếu. Nhiều khả năng để giáo viên hướng dẫn cá nhân hơn vì giáo viên không phải giảng bài. Cho phép điều chỉnh sao cho thuận lợi phù hợp với trình độ, nhịp độ của người học: Tùy theo năng lực HS có thể chọn góc xuất phát phù hợp với phong cách học của mình và có thời gian tối đa để thực hiện nhiệm vụ ở mỗi góc. Do đó có nhiều khả năng lựa chọn hơn cho HS so với dạy học khi GV giảng bài. Tạo điều kiện để người học cùng hợp tác học tập theo nhóm tự giác và nhận nhiệm vụ theo năng lực của mình. Đối với người dạy: Có nhiều thời gian hơn cho hoạt động hướng dẫn riêng từng người học, hoặc hướng dẫn từng nhóm nhỏ người học; người học có thể hợp tác học tập với nhau. Tuy nhiên trước khi giờ học bắt đầu thì ở mỗi góc phải chuẩn bị đầy đủ các phương tiện đáp ứng nội dung học tập và nhiệm vụ các góc cùng hướng tới mục tiêu bài học. 3. Hiệu quả kinh tế, xã hội dự kiến đạt được Hiệu quả kinh tế: Do học sinh nắm bắt kiến thức ngay trên lớp, học tập và tiếp thu kiến thức 1 cách chủ động tích cực nên kiến thức thu được nhớ kĩ, hiểu lâu thuận lợi cho việc tổng hợp kiến thức nhất là phần lí thuyết trong các câu hỏi trắc nghiệm tổng hợp trong các đề thi THPT QG hiện nay.Do vậy khả năng đỗ vào các trường đại học cao đẳng ngay năm thi đầu tiên cao hơn , tiết kiệm được thời gian và tiền của so với những học sinh phải thi nhiều lần Hiệu quả xã hội: 3 Đối với phương pháp dạy học theo góc sẽ tạo ra môi trường học tập lành mạnh, tích cực hơn, học sinh sẽ gắn bó với bạn bè hơn, thêm yêu mái trường, thầy cô hơn. Đặc biệt, với phương pháp này sẽ không bắt buộc, gò bó người học vào một khuôn khổ nhất định, mà tạo ra cho các em một không khí học tập thoải mái, tự học hỏi, tìm tòi kiến thức của bài học theo cảm hứng thông qua các góc nhỏ từ đó có thể bộc lộ bản thân mình hơn, sẽ giúp các em tự tin hơn. Phương pháp này còn giúp cho HS hiểu bài sâu hơn, tổng quát hơn và nhớ lâu hơn và giúp các em phát triển đầy đủ các năng lực mà 1 xã hội hiện đại yêu cầu. 4. Điều kiện và khả năng áp dụng Không gian lớp học: Là một khó khăn để áp dụng học theo góc: cần không gian lớp học lớn nhưng số HS không nhiều. Cần nhiều thời gian: Cùng một nội dung nhưng HS khai thác theo các cách khác nhau nên cần thời gian nhiều hơn. Ngoài ra cần thời gian hướng dẫn HS chọn góc, hướng dẫn nhóm và HS cần thời gian để luân chuyển góc. khi soạn giáo án, giáo viên đã phải đầu tư công sức, thời gian rất nhiều so với kiểu dạy và học thụ động mới có thể thực hiện bài lên lớp với vai trò là người gợi mở, xúc tác, động viên, cố vấn, trọng tài trong các hoạt động tìm tòi hào hứng, tranh luận sôi nổi của học sinh. Giáo viên phải có trình độ chuyên môn sâu rộng, có trình độ sư phạm lành nghề mới có thể tổ chức, hướng dẫn các hoạt động của học sinh mà nhiều khi diễn biến ngoài tầm dự kiến của giáo viên. Nội dung phù hợp: Không phải mọi nội dung đều có thể áp dụng học theo góc và đối với tất cả các môn học mà chỉ một số nội dung phù hợp. Chuẩn bị công phu: GV cần chuẩn công phu về kế hoạch bài học, tổ chức dạy học theo góc cũng như tổ chức đánh giá sau buổi học. Do vậy phương pháp dạy và học theo góc không thể thực hiện thường xuyên mà cần thực hiện ở những nơi có điều kiện. Với học sinh quá nhỏ thì không nên tổ chức học theo góc vì khả năng tự đọc các nhiệm vụ, làm việc tự giác, chủ động để xây dựng kiến thức và rèn luyện kĩ năng còn bị hạn chế. *. Tiêu chí dạy học theo góc: + Tính phù hợp: - Nhiệm vụ và cách tổ chức hoạt động học tập thực sự là phương tiện để đạt mục tiêu chứ không chỉ là hình thức; tạo ra giá trị mới. - Nhiệm vụ giàu ý nghĩa, thiết thực, mang tính kích thích thúc đẩy đối với HS. + Sự tham gia: Nhiệm vụ và phương pháp dạy học mang lại hoạt động trí tuệ ở mức độ cao ở tất cả HS. Các em thực sự tham gia vào hoạt động. Các em biết áp dụng vào thực tế. + Tương tác và sự đa dạng: - Hoạt động tương tác giữa GV và HS, HS với HS được chú ý thúc đẩy đúng mức - Nhiệm vụ tạo ra cơ hội cho HS áp dụng những kinh nghệm đã có . Những điểm cần chú ý khi áp dụng: - Khi xây dựng nhiệm vụ của các góc vừa đủ khó để hấp dẫn HS. GV cần thiết kế có chỗ cho HS sáng tạo và đọc thực hành. Các góc học tập theo các phong cách học khác nhau 4 cùng thực hiện một nội dung hay các nội dung cho mục tiêu học tập, tạo điều kiện để HS biết, hiểu, vận dụng và sáng tạo. - Với thời lượng 45 phút và chương trình hóa học THPT thì nên cho học sinh trải qua 2/3 góc là phân tích, trải nghiệm hoặc quan sát thì mới đủ thời gian. Còn góc áp dụng thì dành cho HS đã hoàn thành 2 góc phân tích và góc trải nghiệm (hoặc góc quan sát) trước thời gian quy định hoặc dành cho tất cả học sinh làm ngoài giờ đối với bài có nội dung dài coi là một cách kiểm tra sự hiểu bài. - Thực tế ở trường PT do số lượng HS trong một lớp thường đông nên chúng tôi thường bố trí lớp học có hai góc phân tích, hai góc quan sát, hai góc áp dụng. Như vậy trong một thời điểm HS tham gia tại ba loại góc nhưng số lượng HS tại mỗi góc sẽ nhỏ. * Tôi đã tiến hành thực nghiệm đối với HS lớp 10A, 10B – Trường THPT Ngô Thì Nhậm –Tam Điệp –Ninh Bình. Hai lớp có sĩ số tương đồng và do cùng 1 giáo viên môn hóa dạy Sau khi dạy thực nghiệm, tôi tiến hành: +Xin ý kiến nhận xét, đánh giá giờ dạy thực nghiệm có vận dụng phương pháp dạy học theo góc. Nội dung của phiếu thực nghiệm này được trình bày ở phần phụ lục. +Xin ý kiến nhận xét của HS về giờ dạy có sử dụng PPDH học theo góc. Nội dung của phiếu thực nghiệm này được trình bày ở phần phụ lục. +Đánh giá chất lượng nắm vững kiến thức của học sinh sau mỗi giờ dạy thực nghiệm bằng 2 bài kiểm tra viết 15 phút (bài 1 : Clo, bài 2: Hiđro clorua – axit clohiđric muối clorua). Kết quả như sau Bài Đối KT tượng 1 2 Tổng HS Số HS đạt điểm Xi 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 TN 37 0 0 0 0 1 2 7 13 7 5 2 ĐC 38 0 0 0 3 4 7 7 12 5 3 0 TN 37 0 0 0 0 1 4 5 10 7 7 3 ĐC 38 0 0 0 2 5 7 8 8 3 4 1 Như vậy tôi thấy rằng PPDH học theo góc chú trọng phát huy tính tính cực, chủ động, sáng tạo của người học và phù hợp với lộ trình tiến tới định hướng thay thế dần chương trình dạy học định hướng nội dung bằng chương trình dạy học định hướng đầu ra trong xu thế hiện nay. - Học theo góc kích thích người học tích cực thông qua hoạt động; Mở rộng sự tham gia, nâng cao hứng thú và cảm giác thoải mái, đảm bảo học sâu, hiệu quả bền vững, tương tác mang tính cá nhân cao giữa thầy và trò, tránh tình trạng người học phải chờ đợi. - Về mặt định tính: Khi tiến hành thực nghiệm, ta thấy rõ các em HS đã tỏ ra chăm chú hơn, sôi nổi hơn, tích cực tham gia phát biểu xây dựng bài hơn, không có hiện tượng chán nản, đối phó hay thụ động. Như vậy việc học tập với các em đã trở thành niềm vui lớn. 5 - Thực nghiệm cho thấy giờ dạy có vận dụng PPDH học theo góc đạt hiệu của giáo dục cao hơn giờ dạy không sử dụng phương pháp học theo góc, được thể hiện ở kết quả bài kiểm tra của HS. Các GV dạy học hóa học ở trường THPT Ngô Thì Nhậm đều cho rằng PPDH học theo góc là một PP hay, cần được áp dụng rộng rãi, góp phần năng cao chất lượng dạy học bộ môn. - Danh sách những người đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu Trình độ Ngày tháng Nơi công Nội dung công TT Họ và tên Chức danh chuyên năm sinh tác việc hỗ trợ môn Hoàng Thị THPT Ngô 1 8/4/1984 Giáo viên Cử nhân Dự giờ, đánh giá Thực Thì Nhậm 2 Nguyễn 11/8/1979 THPT Ngô Tổ trưởng Cử nhân Dự giờ, đánh giá Quốc Việt Thì Nhậm Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. Tam Điệp, ngàỳ10 tháng5 năm 2017 XÁC NHẬN CỦA LÃNH ĐẠO ĐƠN Người nộp đơn VỊ CƠ SỞ (Ký và ghi rõ họ tên) 6 A. Tác giả sáng kiến Họ và tên : Phạm Thị Thanh Tuyền Sinh ngày: 26/9/1986 Nơi công tác: Trường THPT Ngô Thì Nhậm Chức vụ: Giáo viên Trình độ chuyên môn: Đại học Hòm thư điện tử: [email protected] Số điện thoại liên hệ: 0976677512 B. Tên sáng kiến, lĩnh vực áp dụng Tên sáng kiến: Sử dụng phương pháp dạy học theo góc trong giảng dạy nhóm halogen lớp 10 nhằm tạo hứng thú học tập và nâng cao hiêu quả giảng dạy Lĩnh vực áp dụng: Môn hóa học 10 C. Nội dung I. Giải pháp cũ thường làm Trong các tiết lí thuyết của dạy học truyền thống thì + Phương pháp: Người thầy là trung tâm truyền thụ kiến thức cho học sinh chủ yếu theo cách diễn giảng, thuyết trình. + Quan niệm: Quá trình học là quá trình tiếp thu và lĩnh hội qua đó hình thành kiến thức , kĩ năng, tư tưởng, tình cảm + Bản chất: Truyền thụ tri thức, truyền thụ và chứng minh chân lí của giáo viên + Mục tiêu: Chú trọng cung cấp tri thức, kĩ năng, kĩ xảo. +Nội dung: Từ sách giáo khoa và giáo viên Một số thầy cô đã thử áp dung phương pháp dạy học theo góc vào giảng dạy môn hóa học tuy nhiên lại áp dụng: + áp dụng phương pháp dạy học theo nhóm cho cả một tiết dạy; + Hình thức tổ chức chủ yếu là giao cho mỗi nhóm thực hiện một nhiệm vụ và sau đó các nhóm trình bày kết quả. + Một số giáo viên không linh hoạt trong khâu tổ chức HS trong các góc và sự luân chuyển các góc không hợp lý. -+Đa số giáo viên không đánh giá kết quả hoạt động nhóm. + Một số giáo viên chỉ đánh giá điểm chung cho cả nhóm. +Giáo viên sử dụng học tập theo nhóm chỉ ở dạng bài thực hành, luyện tập mà ít sử dụng trong giải bài tập, lĩnh hội tri thức mới, hệ thống hóa kiến thức, hoàn thành các phiếu học tập, quan sát thí nghiệm, nhận diện sản phẩm, dự đoán sản phẩm phản ứng xảy ra… +Giáo viên sử dụng hoạt động nhóm trong thời gian quá dài làm cho lớp dễ ồn và mất tập trung. - Ưu điểm: Với dạy học truyền thống khi cần truyền đạt nội dung kiến thức khó học sinh không thể tự lĩnh hội được kiến thức hoặc phải công nhận kết quả thực nghiệm nào đó thì việc thuyết trình của người thầy sẽ giúp học sinh nắm được kiến thức nhanh chóng, Thời gian chuẩn bị và xây dựng cho tiết dạy cũng không cần công phu -Nhược điểm và những tồn tại cần khắc phục: 7 +Học sinh tương đối thụ động khi tiếp nhận kiến thức nên nếu người học không tự giác chủ động, không chịu học, không có phương pháp học tốt thì hiệu quả của việc dạy sẽ rất hạn chế. + Do không hứng thú nên kiến thức có được cũng dễ bị lãng quên + Kiến thức có được phụ thuộc nhiều vào trình độ của người thầy + Không phát triển và hình thành năng lực cần thiết cho học sinh do đó giáo dục không đáp ứng được yêu cầu năng lực của xã hội hiện đại + Không phát huy được khả năng của mỗi cá nhân trong tập thể lớp II. Giải pháp mới cải tiến: 1- Mô tả bản chất của giải pháp mới: *. Bản chất của dạy học theo góc Thuật ngữ tiếng anh "Working in corners" hoặc "Working with areas" có thể hiểu là làm việc theo góc, làm việc theo khu vực và có thể hiểu là học theo góc, nhấn mạnh vai trò của người học trong dạy học. Dạy học theo góc là một hình thức tổ chức hoạt động học tập theo đó người học thực hiện các nhiệm vụ khác nhau tại vị trí cụ thể trong không gian lớp học đáp ứng nhiều phong cách học khác nhau. Học theo góc người học được lựa chọn hoạt động và phong cánh học, cơ hội khám phá, thực hành, cơ hội mở rộng phát triển, sáng tạo, cơ hội đọc hiểu các nhiệm vụ và hướng dẫn bằng văn bản qua người dạy. Do vậy, học theo góc kích thích người học tích cực thông qua hoạt động, mở rộng tham gia, nâng cao hứng thú và cảm giác thỏa mái, đảm bảo học sâu, hiệu quả bền vững, tương tác mang tính cá nhân cao giữa thầy và trò, tránh tình trạng người học phải chờ đợi. Phương pháp dạy học theo góc là mỗi lớp học được chia ra thành các góc nhỏ, ở mỗi góc nhỏ người học có thể lần lượt tìm hiểu nội dung kiến thức từng học phần của bài học. Người học phải trải qua các góc để có cái nhìn tổng thể về nội dung của bài học. Nếu có vướng mắc trong quá trình tìm hiểu nội dung bài học thì học sinh có thể yêu cầu giáo viên giúp đỡ và hướng dẫn Tại mỗi góc, học sinh cần: Đọc hiểu được nhiệm vụ đặt ra, thực hiện nhiệm vụ đặt ra, thảo luận nhóm để có kết quả chung của nhóm, trình bày kết quả của nhóm trên bảng nhóm, giấy A0, A4… Kết quả là học sinh biết, hiểu và vận dụng được tính chất hóa học của axit. Ta nói rằng ở mỗi góc học sinh đã học theo một phong cách khác nhau. Quá trình học tập được chia thành các khu vực (các góc) bằng cách phân chia nhiệm vụ và tư liệu học tập nhằm đạt được cùng một kiến thức cụ thể. Các tư liệu và nhiệm vụ học tập ở mỗi góc, giúp học sinh khám phá xây dựng kiến thức và hình thành kỹ năng theo các cách tiếp cận khác nhau. Ví dụ để học bằng cách trải nghiệm thì ở góc trải nghiệm cần có nhiệm vụ cụ thể, các thiết bị thí nghiệm hóa học, hóa chất, phiếu học tập… Người học có thể độc lập lựa chọn cách thức học tập riêng trong nhiệm vụ chung. Các hoạt động của người học có tính đa dạng cao về nội dung và bản chất. Nhóm tại mỗi góc được hình thành là do tập hợp các cá nhân có cùng phong cách học mà không phải là sự áp đặt của giáo viên. Góc theo phong cách học: là kiểu góc phù hợp với bộ môn Hóa học 8 Tại các góc sẽ có tư liệu và hướng dẫn nhiệm vụ giúp người học nghiên cứu một nội dung theo các phong cách học khác nhau: Quan sát, trải nghiệm, phân tích, áp dụng. Mỗi góc đều thể hiện sự đa dạng về phong cách học, do đó người đọc có sở thích và năng lực khác nhau, nhịp độ học tập và phong cách học khác nhau đều có thể tự tìm cách để thích ứng và thể hiện năng lực của mình. Điều này cho phép giáo viên giải quyết vấn đề đa dạng trong nhóm. HS hướng tới việc thực hành, khám phá và thực nghiệm tại các góc khác nhau giúp học sâu, học thoải mái cùng một nội dung học tập. *. Cơ hội + HS được lựa chọn hoạt động. + Các góc khác nhau - cơ hội khác nhau: Cơ hội khám phá , thực hành Cơ hội mở rộng, phát triển, sáng tạo ( thí nghiệm mới, bài viết mới...) Cơ hội đọc hiểu các nhiệm vụ và hướng dẫn bằng văn bản của GV Cơ hội cho cá nhân tự áp dụng +Đáp ứng nhiều phong cách học khác nhau. 2- Tính mới, tính sáng tạo của giải pháp: Nhiệm vụ và cách tổ chức dạy học theo góc giúp phát triển ở người học tư duy bậc cao hơn như phân tích, tổng hợp, đánh giá và sáng tạo. Mở rộng sự tham gia, nâng cao hứng thú và cảm giác thoải mái ở người học. Học sâu và hiệu quả bền vững, tương tác cá nhân cao giữa thầy và trò, cho phép điều chỉnh sao cho thuận lợi, phù hợp với trình độ và nhịp độ học tập của người học. Học theo góc cũng tạo điều kiện cho người học hoạt động độc lập (khám phá, thực hành…), cho người học lựa chọn hoạt động; các góc khác nhau cơ hội học tập khác nhau, tránh được tình trạng người học phải chờ đợi. Cụ thể như sau: Mở rộng tham gia, nâng cao hứng thú và cảm giác thoải mái của người học: Người học được chọn góc theo phong cách học và tương đối độc lập trong việc thực hiện nên tạo được hứng thú và sự thỏa mái cho học sinh. Người học được học sâu và hiệu quả bền vững: Người học được tìm hiểu một nội dung theo các cách khác nhau: nghiên cứu lí thuyết, thí nghiệm, quan sát và áp dụng do đó người học hiểu sâu, nhớ lâu hơn so với việc chỉ ngồi nghe giáo viên giảng bài. Nhiều không gian hơn cho những thời điểm học tập mang tính tích cực. Tương tác cá nhân cao giữa GV và HS: Giáo viên luôn theo dõi và trợ giúp hướng dẫn khi người học yêu cầu nên tạo ra sự tương tác cao giữa GV và HS đặc biệt là các HS trung bình, yếu. Nhiều khả năng để giáo viên hướng dẫn cá nhân hơn vì giáo viên không phải giảng bài. Cho phép điều chỉnh sao cho thuận lợi phù hợp với trình độ, nhịp độ của người học: Tùy theo năng lực HS có thể chọn góc xuất phát phù hợp với phong cách học của mình và có thời gian tối đa để thực hiện nhiệm vụ ở mỗi góc. Do đó có nhiều khả năng lựa chọn hơn cho HS so với dạy học khi GV giảng bài. Tạo điều kiện để người học cùng hợp tác học tập theo nhóm tự giác và nhận nhiệm vụ theo năng lực của mình. Đối với người dạy: Có nhiều thời gian hơn cho hoạt động hướng dẫn riêng từng người học, hoặc hướng dẫn từng nhóm nhỏ người học; người học có thể hợp tác học tập với nhau. Tuy nhiên trước khi giờ học bắt đầu thì ở mỗi góc phải chuẩn bị đầy đủ các 9 phương tiện đáp ứng nội dung học tập và nhiệm vụ các góc cùng hướng tới mục tiêu bài học. 3. Hiệu quả kinh tế, xã hội dự kiến đạt được Hiệu quả kinh tế: Do học sinh nắm bắt kiến thức ngay trên lớp, học tập và tiếp thu kiến thức 1 cách chủ động tích cực nên kiến thức thu được nhớ kĩ, hiểu lâu thuận lợi cho việc tổng hợp kiến thức nhất là phần lí thuyết trong các câu hỏi trắc nghiệm tổng hợp trong các đề thi THPT QG hiện nay.Do vậy khả năng đỗ vào các trường đại học cao đẳng ngay năm thi đầu tiên cao hơn , tiết kiệm được thời gian và tiền của so với những học sinh phải thi nhiều lần Hiệu quả xã hội: Đối với phương pháp dạy học theo góc sẽ tạo ra môi trường học tập lành mạnh, tích cực hơn, học sinh sẽ gắn bó với bạn bè hơn, thêm yêu mái trường, thầy cô hơn. Đặc biệt, với phương pháp này sẽ không bắt buộc, gò bó người học vào một khuôn khổ nhất định, mà tạo ra cho các em một không khí học tập thoải mái, tự học hỏi, tìm tòi kiến thức của bài học theo cảm hứng thông qua các góc nhỏ từ đó có thể bộc lộ bản thân mình hơn, sẽ giúp các em tự tin hơn. Phương pháp này còn giúp cho HS hiểu bài sâu hơn, tổng quát hơn và nhớ lâu hơn và giúp các em phát triển đầy đủ các năng lực mà 1 xã hội hiện đại yêu cầu. 4. Điều kiện và khả năng áp dụng Không gian lớp học: Là một khó khăn để áp dụng học theo góc: cần không gian lớp học lớn nhưng số HS không nhiều. Cần nhiều thời gian: Cùng một nội dung nhưng HS khai thác theo các cách khác nhau nên cần thời gian nhiều hơn. Ngoài ra cần thời gian hướng dẫn HS chọn góc, hướng dẫn nhóm và HS cần thời gian để luân chuyển góc. khi soạn giáo án, giáo viên đã phải đầu tư công sức, thời gian rất nhiều so với kiểu dạy và học thụ động mới có thể thực hiện bài lên lớp với vai trò là người gợi mở, xúc tác, động viên, cố vấn, trọng tài trong các hoạt động tìm tòi hào hứng, tranh luận sôi nổi của học sinh. Giáo viên phải có trình độ chuyên môn sâu rộng, có trình độ sư phạm lành nghề mới có thể tổ chức, hướng dẫn các hoạt động của học sinh mà nhiều khi diễn biến ngoài tầm dự kiến của giáo viên. Nội dung phù hợp: Không phải mọi nội dung đều có thể áp dụng học theo góc và đối với tất cả các môn học mà chỉ một số nội dung phù hợp. Chuẩn bị công phu: GV cần chuẩn công phu về kế hoạch bài học, tổ chức dạy học theo góc cũng như tổ chức đánh giá sau buổi học. Do vậy phương pháp dạy và học theo góc không thể thực hiện thường xuyên mà cần thực hiện ở những nơi có điều kiện. Với học sinh quá nhỏ thì không nên tổ chức học theo góc vì khả năng tự đọc các nhiệm vụ, làm việc tự giác, chủ động để xây dựng kiến thức và rèn luyện kĩ năng còn bị hạn chế. *. Tiêu chí dạy học theo góc: + Tính phù hợp: - Nhiệm vụ và cách tổ chức hoạt động học tập thực sự là phương tiện để đạt mục tiêu chứ không chỉ là hình thức; tạo ra giá trị mới. 10 - Nhiệm vụ giàu ý nghĩa, thiết thực, mang tính kích thích thúc đẩy đối với HS. + Sự tham gia: Nhiệm vụ và phương pháp dạy học mang lại hoạt động trí tuệ ở mức độ cao ở tất cả HS. Các em thực sự tham gia vào hoạt động. Các em biết áp dụng vào thực tế. + Tương tác và sự đa dạng: - Hoạt động tương tác giữa GV và HS, HS với HS được chú ý thúc đẩy đúng mức - Nhiệm vụ tạo ra cơ hội cho HS áp dụng những kinh nghệm đã có . Những điểm cần chú ý khi áp dụng: - Khi xây dựng nhiệm vụ của các góc vừa đủ khó để hấp dẫn HS. GV cần thiết kế có chỗ cho HS sáng tạo và đọc thực hành. Các góc học tập theo các phong cách học khác nhau cùng thực hiện một nội dung hay các nội dung cho mục tiêu học tập, tạo điều kiện để HS biết, hiểu, vận dụng và sáng tạo. - Với thời lượng 45 phút và chương trình hóa học THPT thì nên cho học sinh trải qua 2/3 góc là phân tích, trải nghiệm hoặc quan sát thì mới đủ thời gian. Còn góc áp dụng thì dành cho HS đã hoàn thành 2 góc phân tích và góc trải nghiệm (hoặc góc quan sát) trước thời gian quy định hoặc dành cho tất cả học sinh làm ngoài giờ đối với bài có nội dung dài coi là một cách kiểm tra sự hiểu bài. - Thực tế ở trường PT do số lượng HS trong một lớp thường đông nên chúng tôi thường bố trí lớp học có hai góc phân tích, hai góc quan sát, hai góc áp dụng. Như vậy trong một thời điểm HS tham gia tại ba loại góc nhưng số lượng HS tại mỗi góc sẽ nhỏ. * Với đề tài này tôi xin nêu ra quy trình áp dụng phương pháp dạy học theo góc và một số giáo án tiêu biểu được vận dụng và rút kinh nghiệm trong tổ chuyên môn của Trường THPT Ngô Thì Nhậm. Tôi đã tiến hành thực nghiệm đối với HS lớp 10A, 10B – Trường THPT Ngô Thì Nhậm –Tam Điệp –Ninh Bình. Hai lớp có sĩ số tương đồng và do cùng 1 giáo viên môn hóa dạy. Cụ thể như sau: 11 PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO GÓC TRONG DẠY HỌC CHƯƠNG 5“NHÓM HALOGEN” HÓA HỌC 10 I, Chuẩn kiến thức, kĩ năng chương 5: “Nhóm halogen” hóa học lớp 10 Tên bài 1. Chuẩn kiến thức Chuẩn kĩ năng Khái HS hiểu được: quát + Viết được cấu hình electron lớp về + Vị trí nhóm halogen trong ngoài cùng dạng ô lượng tử của nhóm bảng tuần hòa. nguyên tử F, Cl, Br, I ở dạng cơ bản halogen + Sự biến đổi độ âm điện, bán và dạng kích thích. kính nguyên tử, năng lượng ion + Dựa vào cấu hình electron lớp hóa và một số tính chất vật lí ngoài cùng và một số tính chất khác của các nguyên tố trong nhóm. của nguyên tử dự đoán tính chất hoá + Cấu hình electron lớp ngoài học cơ bản của nguyên tố halogen là cùng của nguyên tử các nguyên tính oxi hoá mạnh. tố halogen tương tự nhau. + Viết được các phương trình hóa học + Tính chất hóa học cơ bản của chứng minh tính chất oxi hóa của các các nguyên tố nhóm halogen là nguyên tố trong nhóm. tính oxi hóa mạnh. + Tính thể tích hoặc khối lượng dung HS hiểu: dịch chất tham gia hoặc tạo thành sau + Tính chất hoá học của các phản ứng. halogen biến đổi có quy luật. + Nguyên nhân sự biến đổi tính chất phi kim của các halogen là do sự biến đổi cấu tạo nguyên tử, độ âm điện…. + Các halogen có số oxi hoá: 1; trừ flo, các halogen khác có thể có các số oxi hoá khác +1, 12 +3, +5, +7 là do độ âm điện và cấu tạo lớp e ngoài cùng của chúng. Trọng tâm: Mối liên hệ giữa cấu hình e lớp ngoài cùng, độ âm điện, bán kính nguyên tử,…với tính chất hóa học cơ bản của các nguyên tố halogen là tính oxihoa mạnh 2. Clo HS biết được: + Dự đoán, kiểm tra, kết luận về tính +Tính chất vật lí, trạng thái tự chất hoá học cơ bản của clo. nhiên, ứng dụng của clo, + Quan sát các thí nghiệm hoặc hình phương pháp điều chế clo trong ảnh thí nghiệm rút ra nhận xét về tính PTN và trong công nghiệp. chất của clo. HS hiểu được: + Viết phương trình phản ứng minh + Tính chất hoá học cơ bản của hoạ tính chất hoá học và điều chế clo. clo là phi kim mạnh, tính oxi + Tính thể tích khí clo điều kiện tiêu hoá mạnh (tác dụng với kim chuẩn tham gia hoặc tạo thành trong loại, hiđro). Trong một số phản phản ứng. ứng, clo còn thể hiện tính khử. Trọng tâm: Tính chất hóa học cơ bản của Clo là phi kim mạnh, có tính oxihoa mạnh 3. Hiđro HS biết được: clorua + Dự đoán, kiểm tra dự đoán, kết - + Cấu tạo phân tử, tính chất luận về tính chất hoá học của axit axit của hiđro clorua là chất khí tan clohiđric. clohiđric nhiều trong nước và có một số + Viết các phương trình hoá học tính chất riêng, không giống minh hoạ tính chất hoá học của axit với axit clohiđric ( không đổi HCl. màu quỳ tím, không tác dụng + Nhận biết ion clorua. với đá vôi). Tính chất vật lí, + Tính nồng độ hoặc thể tích của axit tính chất hoá học của axit HCl tham gia hoặc tạo thành trong 13 clohđric. phản ứng. + Tính chất của muối clorua và cách nhận biết ion clorua. + Phương pháp điều chế axit clohiđric trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp. HS hiểu được: + Trong phân tử HCl, clo có số oxi hoá -1 là số oxi hoá thấp nhất, vì vậy HCl thể hiện tính khử. Nguyên tắc điều chế hiđro clorua trong PTN và trong công nghiệp. Trọng tâm: Cấu tạo phân tử, tính chất của hidroclorua và axit Clohidric. Nhận biết ion clorua 4. Sơ lược HS biết được: Hợp + Viết được các phương trình hoá học chất + Thành phần hoá học, ứng minh hoạ tính chất hoá học của hợp có oxi của dụng, nguyên tắc sản xuấtmột chất có oxi của clo và điều chế nước clo số hợp chất có oxi của clo ( Gia-ven, clorua vôi. nước Javen, Clorua vôi). + Sử dụng có hiệu quả, an toàn nước HS hiểu được: Gia-ven, clorua vôi trong thực tế. + Tính oxi hoá mạnh của một số hợp chất có oxi của clo (nước Javen, clorua vôi). Trọng tâm: Tính oxi hóa mạnh, ứng dụng, nguyên tắc sản xuất của một số hợp chất có Oxi của Clo 5. Flo HS biết được: + Dự đoán, kiểm tra, kết luận về tính Brom + Sơ lược về tính chất vật lí, chất hoá học cơ bản của flo, brom, Iot trạng thái tự nhiên, ứng dụng, iot. 14 điều chế flo, brom, iot và một + Quan sát các thí nghiệm hoặc hình vài hợp chất của chúng. ảnh thí nghiệm rút ra nhận xét về tính HS hiểu được: chất của flo, brom, iot. + Tính chất hoá học của flo, + Viết phương trình phản ứng minh brom, iot là tính oxi hoá, flo có hoạ tính chất hoá học của flo, brom, tính oxi hoá mạnh nhất. iot và tính oxi hoá giảm dần từ flo Nguyên nhân tính oxi hoá giảm đến iot . dần từ flo đến iot . + Tính khối lượng brom, iot và một số hợp chất tham gia, tạo thành trong phản ứng. Trọng tâm: Tính chất hóa học cơ bản của flo, brom,iot là tính oxi hóa ; flo có tính oxi hóa mạnh nhất; nguyên nhân tính oxi hóa giảm dần từ Flo đến Iot. II, Quy trình áp dụng phương pháp dạy học học theo góc. 1. Quy trình thực hiện dạy học theo góc Bước 1: Chọn nội dung, địa điểm và đối tượng học sinh. Nội dung: Căn cứ vào đặc điểm học theo góc cần chọn nội dung bài học cho phù hợp: Nghiên cứu cùng một nội dung theo các phong cách học khác nhau hoặc theo các hình thức hoạt động khác nhau hoặc theo góc hỗn hợp phối hợp cả phong cách học và hình thức hoạt động. Tùy theo đặc điểm của môn học, của bài học, GV có thể xác định điều này sao cho tổ chức học theo góc đạt hiệu quả cao hơn các cách học khác. Địa điểm: Không gian lớp học là điều kiện không thể thiếu để tổ chức học theo góc. Với không gian đủ lớn và số học sinh vừa phải có thể dễ dàng bố trí các góc hơn diện tích nhỏ hơn và nhiều HS. Đối tượng HS: Khả năng tự định hướng của HS cũng rất quan trọng để GV chọn thực hiện PPDH học theo góc. Mức độ làm việc chủ động, tích cực của HS sẽ giúp cho PPDH này thực hiện có hiệu quả. Bước 2: Thiết kế kế hoạch bài học: 15 Mục tiêu bài học: Ngoài mục tiêu cần đạt được của bài học theo chuẩn kiến thức kĩ năng cũng có thể nêu thêm mục tiêu về kĩ năng làm việc độc lập, khả năng làm việc chủ động của HS khi thực hiện học theo góc. Các phương pháp dạy học chủ yếu: PP học theo góc cần phối hợp các PP khác như: PP thí nghiệm, học tập hợp tác theo nhóm, giải quyết vấn đề, phương pháp trực quan, sử dụng đa phương tiện. Chuẩn bị: GV cần chuẩn bị thiết bị, phương tiện và đồ dùng dạy học và các nhiệm vụ cụ thể, kết quả cần đạt được ở mỗi góc tạo điều kiện để HS tiến hành các hoạt động nhằm đạt mục tiêu dạy học. Xác định tên mỗi góc và nhiệm vụ phù hợp. Căn cứ vào nội dung, GV cần xác định 3 - 4 góc để HS thực hiện học theo góc. Ở mỗi góc cần có: bảng nêu nhiệm vụ của mỗi góc, sản phẩm cần có và tư liệu thiết bị cần cho hoạt động của mỗi góc cho phù hợp theo phong cách học hoặc theo nội dung hoạt động khác nhau. Ví dụ: dụng cụ, hóa chất,...cần thiết cho góc trải nghiệm. Thiết kế các nhiệm vụ và hoạt động ở mỗi góc. Căn cứ vào nội dung cụ thể mà HS cần lĩnh hội và cách thức hoạt động để khai thác thông tin GV cần: - Xác định số góc và tên mỗi góc. - Xác định nhiệm vụ ở mỗi góc, và thời gian tối đa ở mỗi góc. - Xác định những thiết bị, đồ dùng, phương tiện cần thiết cho HS hoạt động. - Hướng dẫn để HS chọn góc và luân chuyển theo vòng tròn nối tiếp. GV cần thiết kế các nhiệm vụ học tập để HS hoàn thành theo phiếu học tập giúp HS có thể tự đọc hiểu và hoàn thành nhiệm vụ của mình. Thiết kế hoạt động HS tự đánh giá và củng cố bài học. Học theo góc chủ yếu là cá nhân và các nhóm HS hoạt động, GV là người điều kiển, trợ giúp điều chỉnh nên kết quả HS thu nhận được cần được tổ chức chia sẻ, xem xét và điều chỉnh. Do đó việc tổ chức cho HS báo cáo kết quả ở mỗi góc là cần thiết để xem xét đánh giá và hoàn thiện kĩ năng. HS được tạo cơ hội tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau. Để thực hiện điều này GV cần thiết kế và chuẩn bị sao cho có thể trình bài kết quả một cách trực quan rõ ràng cho các HS khác có thể nhìn nhận và đưa ra nhận xét. 16 Trên cơ sở ý kiến của HS, GV đưa ra ý kiến để trao đổi và hoàn thiện giúp HS hiểu bài sâu sắc và đầy đủ hơn. Bước 3: Tổ chức dạy học theo góc Trên cơ sơ kế hoạch bài học đã thiết kế, GV tổ chức các hoạt động cho phù hợp với đặc điểm học theo góc. Mỗi góc có: nhiệm vụ cụ thể và hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ rõ ràng kèm theo các tư liệu, thiết bị học tập cần thiết phục vụ cho phong cách học hoặc các hình thức học tập khác nhau tùy thuộc vào nội dung học tập cụ thể. Nêu nhiệm vụ bài học, giới thiệu phương pháp học theo góc và hướng dẫn HS chọn góc xuất phát GV nêu nhiệm vụ hoặc vấn đề cần giả quyết của bài học và giới thiệu cho HS phương pháp học theo góc. GV nêu sơ lược nhiệm vụ ở mỗi góc, thời gian thực hiện và kết quả cần đạt, hướng dẫn HS góc xuất phát. HS lắng nghe, tìm hiểu và quyết định chọn góc theo phong cánh, theo năng lực nhưng cũng cần có sự điều chỉnh của GV. GV hướng dẫn HS luân chuyển góc và yêu cầu báo cáo kết quả cuối tiết học. Nếu quá nhiều HS chọn cùng góc xuất phát , GV hướng dẫn điều chỉnh cho phù hợp. GV cũng có thể có gợi ý để HS chọn góc. Ví dụ với HS yếu thì không nên chọn góc áp dụng làm góc xuất phát còn với HS khá giỏi thì nên xuất phát từ góc áp dụng, sẽ phù hợp hơn. Với góc thực nghiệm thì HS có kĩ năng thực hành tốt nên chọn làm góc xuất phát. Góc quan sát, góc phân tích dành cho tất cả các đối tượng HS có thể chọn làm góc xuất phát. Các thỏa thuận HS cần biết là: - Mỗi một nhiệm vụ học theo góc phải được hoàn thành trong khoảng thời gian tối đa xác định. Có thể có góc dành cho HS tốc độ nhanh hơn. 17 - HS được quyền lựa chọn góc xuất phát và thứ tự chuyển góc theo một trật tự có thể nhưng cần đảm bảo tránh tình trạng hỗn loạn gây mất thời gian. GV có thể đưa ra sơ đồ chuyển góc để nhóm HS lựa chọn. Hướng dẫn HS hoạt động theo các góc Tiếp theo GV hướng dẫn hoạt động cá nhân, nhóm trong mỗi góc để hoàn thành nhiệm vụ ở mỗi góc, mỗi nhóm sẽ có một kết quả chung. Chú ý ở mỗi góc, mỗi nhóm gồm tập hợp HS có cùng phong cách học, cần bầu nhóm trưởng, thư kí, các nhóm viên. Nhóm trưởng phân công thực hiện nhiệm vụ phù hợp theo cá nhân theo cặp, có sự hỗ trợ giữa HS khá giỏi với HS yếu để đảm bảo trong thời gian nhất định có thể hoàn thành nhiệm vụ để chuyển sang góc mới. Theo dõi và hướng dẫn trợ giúp HS tại mỗi góc Trong quá trình HS hoạt động, GV thường xuyên theo dõi, phát hiện khó khăn của HS để hỗ trợ kịp thời. Làm việc với các phương tiện kĩ thuật đặc biệt sẽ là một thử thách,đồng thời tạo cảm hứng cho trí tưởng tượng của các em theo nhiều cách khác nhau. Hướng dẫn HS luân chuyển các góc Sau một thời gian hoạt động, trước khi hết thời gian tối đa cho mỗi góc, GV thông báo để nhóm HS nhanh chóng hoàn thành nhiệm vụ đẻ chuẩn bị luân chuyển góc. HS có thể tới góc bất kì còn trống, tránh chen lấn, xô đẩy. HS có thể chuyển góc theo chiều nhất định tạo vòng tròn luân chuyển. GV cần theo dõi và hướng dẫn kịp thời để HS nhanh chóng ổn định và làm việc trong góc mới. Hướng dẫn HS hoàn thành nhiệm vụ, báo cáo kết quả và đánh giá Tại mỗi góc GV đã nêu nhiệm vụ hoặc có phiếu học tập giúp HS hoàn thành nhiệm vụ và có kết quả của nhóm. Cuối bài học, mỗi nhóm HS sẽ chọn báo cáo kết quả tại góc cuối cùng hoặc có thể treo và trình bày kết quả ở trên bảng. HS cần tập trung nghe, đưa thông tin phản hồi. GV chốt lại những điểm cần chỉnh sửa. Các nhóm tự đánh giá kết quả của nhóm mình tại góc tương ứng và chỉnh sửa nếu có. GV có thể chốt ngắn gọn và đánh giá cho điểm. 18 GV hướng dẫn HS cách lưu giữ thông tin đã thu thập được qua các góc và yêu cầu HS ghi nhiệm vụ về nhà. 2. Yêu cầu lựa chọn nội dung kiến thức có thể áp dụng phương pháp dạy học theo góc Để có thể áp dụng PPDH học theo góc thì nội dung kiến thức cần thỏa mãn các yêu cầu sau: - Những nội dung học tập được tổ chức học theo góc sẽ được bổ sung phong phú thêm bằng sự khai thác vốn kiến thức mà HS đã tích lũy, những hiểu biết thực tế trong đời sống hoặc vận dụng kiến thức vào lao động sản xuất. - Nội dung kiến thức có thể chứa đựng những tình huống có vấn đề hoặc có nhiều cách hiểu, nhiều cách lí giải khác nhau, kiến thức gắn với thực tiễn cần thu nhập nhiều ý tưởng sáng tạo, nhiều kinh nghiệm hiều biết và tính khái quát cao. - Căn cứ vào đặc điểm học theo góc cần chọn nội dung bài học cho phù hợp: Nghiên cứu cùng một nội dung theo các phong cách học khác nhau hoặc theo các hình thức hoạt động khác nhau hoặc theo góc hỗn hợp phối hợp cả phong cách học và hình thức hoạt động. Tùy theo đặc điểm của từng môn học, của loại bài, GV có thể lựa chọn nội dung bảo đảm cho HS khám phá theo phong cách học và chách thức hoạt động khác nhau. Với nội dung khó, nội dung không thể tổ chức khám phá theo nhiều cách khác nhau thì không thể phù hợp với dạy học theo góc. GV cần xác định điều này sao cho tổ chức học theo góc đạt hiệu quả cao hơn cách học khác. Cần chú ý đến sự tương thích về khối lượng kiến thức và thời gian hoạt động học tập: hoạt động theo góc mất khá nhiều thời gian dành cho sự luân chuyển giữa các góc nên tùy nội dung kiến thức mà có thể áp dụng. Trong dạy học hóa học PPDH học theo góc có thể áp dụng cho tất cả các dạng bài nghiên cứu kiến thức mới, củng cố hoàn thiện và thực hành. Điều quan trọng là GV phải thiết kế các hoạt động học tập hợp lý đảm bảo sự tương thích giữa nội dung học tập và thời gian thảo luận. 3. Một số chú ý khi tổ chức dạy học theo góc Dạy học theo góc đạt hiệu quả khi bảo đảm điều kiện sau đây: 19 Nội dung phù hợp: Lựa chọn nội dung bảo đảm cho HS khám phá theo phong cách học và cách thức hoạt động khác nhau. Với nội dung khó, nội dung không thể tổ chức khám phá theo nhiều cách khác nhau thì không thể phù hợp với dạy học theo góc. Không gian lớp học: Phòng học đủ diện tích để bố trí HS học theo góc. Thiết bị dạy học và tư liệu: Chuẩn bị đầy đủ các thiết bị tư liệu để cho HS hoạt động chiếm lĩnh kiến thức và kĩ năng theo các phong cách học. Năng lực GV: GV có năng lực về chuyên môn, năng lực tổ chức dạy học tích cực và kĩ năng thiết kế tổ chức theo góc. Năng lực HS: HS có khả năng làm việc tích cực, chủ động độc lập và sáng tạo theo cá nhân và hợp tác. Cần tổ chức ít nhất 3 góc với 3 phong cách học và HS cần luân chuyển qua cả 3 góc, HS được chia sẻ kết quả, được góp ý và hoàn thiện thì dạy theo góc mới tạo điều kiện để HS tham gia ở mức độ cao, được học sâu với cảm giác thỏa mái. Số lượng HS trong mỗi lớp vừa phải, khoảng từ 25 - 30 HS thì mới thuận tiện cho việc di chuyển các góc. III,Áp dụng PPDH theo góc vào các bài dạy học chương 5 “Nhóm halogen” SGK Hóa học 10. Tôi đã tiến hành xây dựng nội dung cho từng góc học tập và tổ chức hoạt động dạy học theo góc cho một số bài trong “Nhóm halogen”. Tất cả đều được thể hiện qua các giáo án sau đây: 20