BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG
------------------------
NGUYỄN THỊ MỸ PHƯƠNG
TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN
QUẢN TRỊ TẠI CÔNG TY TNHH
XÂY DỰNG DŨNG TÂM
LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN
ĐỒNG NAI - NĂM 2014
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG
NGUYỄN THỊ MỸ PHƯƠNG
TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN
QUẢN TRỊ TẠI CÔNG TY TNHH
XÂY DỰNG DŨNG TÂM
Chuyên ngành:
Kế toán
Mã số:
60340301
LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS.TS TRẦN PHƯỚC
ĐỒNG NAI - NĂM 2014
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn đến PGS. TS. Trần Phước, người đã hướng dẫn
tôi chọn đề tài và tận tình góp ý chỉnh sửa bản thảo luận văn của tôi trong suốt quá
trình thực hiện.
Tôi xin chân thành cảm ơn sự đóng góp quý báu và tận tình của Ban giám
đốc Công ty TNHH Xây dựng Dũng Tâm, đặc biệt là Phòng Kế toán đã giúp đỡ tôi
trong quá trình nghiên cứu, thu thập số liệu cũng như cho tôi những ý kiến, nhận xét
có giá trị để hoàn thành luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô Trường Đại Học Lạc Hồng đã
giảng dạy, dìu dắt và cho tôi những kiến thức, kinh nghiệm quý báu làm nền tảng
trong quá trình thực hiện luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn Gia đình tôi luôn quan tâm khích lệ và hỗ trợ tôi
trong quá trình học tập và thực hiện luận văn này.
Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến quý đồng nghiệp, bạn bè đã chia sẻ,
giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này.
Tác giả luận văn
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của cá nhân
tôi, được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, khảo sát và dưới sự
hướng dẫn khoa học của PGS.TS.Trần Phước.
Các số liệu và những kết quả trong luận văn là trung thực, chưa
từng được công bố trong bất kỳ một công trình nghiên cứu nào.
Tác giả luận văn
TÓM TẮT LUẬN VĂN
Kế toán quản trị là công cụ giúp các nhà quản lý trong việc hoạch định, kiểm tra,
kiểm soát hoạt động kinh doanh của đơn vị và đưa ra các quyết định kinh tế. Để có
thể tổ chức công tác kế toán quản trị hiệu quả thì bản thân nó phải phù hợp mô hình
tổ chức, trình độ quản lý, phù hợp với cơ chế của nền kinh tế Việt Nam và đảm bảo
phù hợp quá trình hội nhập với thế giới, đồng thời phải hài hòa giữa chi phí và lợi
ích.
Qua khảo sát thực trạng hệ thống kế toán quản trị tại Công ty TNHH Xây
dựng Dũng Tâm, tác giả đã thực hiện các mục tiêu nghiên cứu của đề tài:
-
Hệ thống hoá các lý luận liên quan đến kế toán quản trị.
-
Đánh giá thực trạng hệ thống kế toán quản trị tại Công ty TNHH Xây
dựng Dũng Tâm.
-
Tổ chức công tác kế toán quản trị tại Công ty TNHH Xây dựng Dũng
Tâm.
Tác giả hy vọng rằng, chúng sẽ có ích trong việc nâng cao chất lượng các
thông tin của hệ thống kế toán quản trị đối với việc ra quyết định của các nhà quản
lý trong Công ty.
MỤC LỤC
Trang
Lời cảm ơn
Lời cam đoan
Tóm tắt luận văn
Mục lục
Danh mục các từ viết tắt
Danh mục bảng
Danh mục biểu đồ, sơ đồ
Danh mục hình ảnh
........................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài: .........................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu:...............................................................................................1
3. Các đề tài nghiên cứu trước đây:.............................................................................2
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: ..........................................................................2
5. Phương pháp nghiên cứu:........................................................................................3
6. Kết cấu luận văn: .....................................................................................................3
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ ...................................4
1.1 Khái quát về kế toán quản trị .............................................................................4
1.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của kế toán quản trị .................................4
1.1.2 Khái niệm và mục tiêu của kế toán quản trị ...............................................5
1.1.3 Vai trò của kế toán quản trị.........................................................................7
1.1.4 Yêu cầu đối với thông tin kế toán ...............................................................7
1.1.5 Các phương pháp sử dụng trong kế toán quản trị .......................................8
1.2 Nội dung cơ bản của kế toán quản trị ................................................................9
1.2.1 Hệ thống kế toán chi phí và phân tích biến động chi phí .........................10
1.2.1.1 Khái niệm chi phí ...............................................................................10
1.2.1.2 Phân loại chi phí .................................................................................10
1.2.1.3 Đối tượng tập hợp chi phí ..................................................................13
1.2.1.4 Phân tích biến động chi phí ................................................................13
1.2.2 Phân tích mối quan hệ chi phí- khối lượng -lợi nhuận (C-V-P) ...............14
1.2.3 Lập dự toán ngân sách ..............................................................................16
1.2.4 Đánh giá trách nhiệm quản lý ...................................................................17
1.2.5 Thông tin kế toán cho việc ra quyết định .................................................18
1.3 Kế toán quản trị trong doanh nghiệp xây lắp ..................................................19
1.3.1 Đặc điểm hoạt động xây dựng cơ bản ......................................................19
1.3.2 Đặc điểm sản phẩm xây lắp ......................................................................19
1.3.3 Chi phí và giá thành công trìnhtrong doanh nghiệp xây lắp .....................20
1.3.3.1 Đặc điểm chi phí trong doanh nghiệp xây lắp ...................................21
1.3.3.2 Phân loại giá thành trong doanh nghiệp xây lắp ................................22
1.3.3.3 Mối quan hệ giữa chi phí và giá thành trong DN xây lắp ..................24
1.3.4 Dự toán công trình trong Doanh nghiệp xây lắp ......................................25
1.3.5 Tổ chức kiểm tra và đánh giá thực hiện chi phí của các bộ phận .............26
1.3.6 Phân tích thông tin thích hợp cho việc ra quyết định ngắn hạn ...............26
1.3.7 Tổ chức mô hình kế toán phục vụ kế toán quản trị ..................................26
Kết luận chương 1 .....................................................................................................27
Chương 2: THỰC TRẠNG HỆ THỐNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÔNG
TY TNHH XÂY DỰNG DŨNG TÂM...................................................................28
2.1 Giới thiệu về Công ty TNHH Xây dựng Dũng Tâm .......................................28
2.2.1 Quá trình hình thành và phát triển công ty ...............................................28
2.1.2 Nhiệm vụ hoạt động: ................................................................................32
2.1.3 Đặc điểm tổ chức quản lý và qui trình sản xuất của công ty ....................33
2.1.4 Bộ máy quản lý tại công ty: ......................................................................36
2.2 Khảo sát thực trạng công tác kế toán quản trị tại Công ty TNHH Xây dựng
Dũng Tâm ..............................................................................................................38
2.2.1 Mục tiêu và phương pháp khảo sát ...........................................................38
2.2.2 Kết quả khảo sát .......................................................................................38
2.2.2.1 Thực trạng về tình hình nhân sự tại công ty ......................................38
2.2.2.2 Thực trạng về công việc kế toán hiện hữu tại công ty .......................45
TNHH Xây dựng Dũng Tâm .........................................................................55
Dũng Tâm ..............................................................................................................57
.....................................................................................57
..........................................................................................57
Kết luận chương 2 .....................................................................................................59
Chương 3: TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÔNG TY
TNHH XÂY DỰNG DŨNG TÂM .........................................................................60
3.1 Quan điểm về tổ chức hệ thống kế toán quản trị tại công ty TNHH Xây dựng
Dũng Tâm ..............................................................................................................60
3.1.1 Phù hợp với tình hình tổ chức quản lý của công ty: .................................60
3.1.2 Phù hợp với yêu cầu về trình độ quản lý của công ty: ..............................61
3.1.3 Tính phù hợp và hài hòa giữa chi phí và lợi ích: ......................................61
3.1.4
...............61
Dũng Tâm ..............................................................................................................62
3.2.1
rị: ..............................................62
3.2.2
......................................................................63
3.2.3
...............................................................................67
3.2.3.1
..............................................................................67
3.2.3.2
............................................................................68
nhiệm tại công ty: ..................................71
- Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kế toán
quản trị: ..............................................................................................................71
Kết luận chương 3 .....................................................................................................73
KẾT LUẬN CHUNG ..............................................................................................74
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt
STT
Viết đầy đủ
1
BLĐ
Ban lãnh đạo
2
CBCNV
Cán bộ công nhân viên
3
HMCT
Hạng mục công trình
4
KTQT
Kế toán quản trị
5
KTTC
Kế toán tài chính
6
NVL
Nguyên vật liệu
7
SXKD
Sản xuất kinh doanh
8
TNHH
Trách nhiệm hữu hạn
9
TS
Tài sản
10
XDCB
Xây dựng cơ bản
DANH MỤC BẢNG
Trang
Bảng 2.1: Một số công trình Công ty TNHH XD Dũng Tâm đang thực hiện ......... 29
Bảng 2.2: Bảng tổng hợp kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty trong 3 năm
qua ( Từ 2011 đến 2013) ......................................................................... 30
Bảng 2.3: Giới tính ................................................................................................... 38
Bảng 2.4: Độ tuổi ..................................................................................................... 39
Bảng 2.5: Thời gian làm việc tại công ty ................................................................. 40
Bảng 2.6: Trình độ chuyên môn tại công ty ............................................................. 42
Bảng 2.7: Chuyên ngành đào tạo ............................................................................. 43
Bảng 2.8: Sự hiểu biết về môn kế toán quản trị ....................................................... 44
Bảng 2.9: Số liệu báo cáo kế toán hiện tại ............................................................... 45
Bảng 2.10: Hệ thống thông tin kế toán hiện tại của công ty .................................... 45
Bảng 2.11: KTQT là việc thu thập xử lý phân tích và cung cấp thông tin ............. 45
Bảng 2.12: Tổ chức bộ phận kế toán quản trị tại công ty ........................................ 46
Bảng 2.13: Phân loại chi phí sản xuất kinh doanh theo tiêu chí ứng xử .................. 49
Bảng 2.14: Kế hoạch chi phí hay dự toán chi phí sản xuất ...................................... 50
Bảng 2.15: Kế hoạch giá thành sản phẩm hay giá thành dự toán ............................ 51
Bảng 2.16: Kế hoạch tài chính hay Dự toán bảng CĐKT, báo cáo KQKD, lưu
chuyển tiền tệ ......................................................................................... 51
Bảng 2.17: Công tác phân tích tình hình kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh
công ty hàng năm .................................................................................. 52
Bảng 2.18: Tổ chức các trung tâm trách nhiệm riêng biệt ....................................... 53
Bảng 2.19: Phân tích điểm hòa vốn, phân tích chi phí - khối lượng - lợi nhuận ..... 53
Bảng 2.20: Hệ thống tin học phục vụ trong việc quản trị công ty ........................... 54
Bảng 2.21: Khảo sát về sự cần thiết hoàn thiện công việc kế toán tại công ty ........ 56
Bảng 3.1: Phân loại chi phí theo cách ứng xử của chi phí ....................................... 64
Bảng 3.2: Xây dựng hệ thống tài khoản chi phí ....................................................... 66
Bảng 3.3: Báo cáo thực hiện chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ................................ 69
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
Trang
Biểu đồ:
Biểu đồ 2.1: Giới tính.................................................................................... 39
Biểu đồ 2.2: Độ tuổi ...................................................................................... 40
Biểu đồ 2.3: Thời gian làm việc tại công ty .................................................. 41
Biểu đồ 2.4: Trình độ chuyên môn ............................................................... 42
Biểu đồ 2.5: Chuyên ngành đào tạo .............................................................. 43
Biểu đồ 2.6: Sự hiểu biết về môn kế toán quản trị ........................................ 44
Sơ đồ :
Sơ đồ 2.1: Khái quát qui trình sản xuất sản phẩm ........................................ 35
Sơ đồ 2.2: Tổ chức bộ máy quản lý .............................................................. 37
Sơ đồ 2.3: Tổ chức bộ máy kế toán .............................................................. 47
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài:
Kế toán quản trị đóng vai trò rất quan trọng trong việc quản lý công
ty.Thông qua việc cung cấp thông tin, kế toán quản trị giúp các nhà quản lý
trong việc hoạch định, kiểm tra, kiểm soát hoạt động sản xuất kinh doanh của
đơn vị và đưa ra các quyết định kinh tế. Có thể nói, chính chất lượng và hiệu quả
của công tác kế toán quản trị ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng, hiệu quả quản
lý, điều hành tổ chức để đạt được các mục tiêu đã đề ra.
Trải qua quá trình hội nhập và cạnh tranh khốc liệt như hiện nay, các công
ty xây dựng đang đứng trước nhiều cơ hội nhưng cũng gặp không ít khó khăn,
thách thức trong việc khẳng định và phát triển thương hiệu nhất là đối với các
công ty xây dựng tư nhân. Nghiên cứu và tổ chức công tác kế toán quản trị vào
doanh nghiệp là việc hết sức cần thiết và đáng được quan tâm, đó là vấn đề cần
thiết cho việc tồn tại và phát triển của một doanh nghiệp, đặt biệt là các công ty
xây dựng đang trên đà phát triển.
Trong điều kiện kinh tế thị trường, bằng sự nổ lực của bản thân, Công ty
TNHH Xây dựng Dũng Tâm trong 10 năm qua, đã không ngừng phát triển, mở
rộng phạm vi hoạt động, tạo được uy tín với khách hàng và có thị trường ổn
định, góp phần rất lớn vào ngành xây dựng trong nước. Tuy nhiên hiện nay công
tác kế toán quản trị tại công ty vẫn chưa được quan tâm và thực hiện đúng mức,
hầu hết công tác kế toán chỉ tập trung vào kế toán tài chính. “ Tổ chức công tác
kế toán quản trị tại Công ty TNHH Xây dựng Dũng Tâm” là vấn đề hết sức
cấp thiết nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và đổi mới công tác kế toán tại
doanh nghiệp.
2. Mục tiêu nghiên cứu:
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về kế toán quản trị - Kế toán quản trị trong
doanh nghiệp xây lắp
- Khảo sát và đánh giá thực trạng hệ thống kế toán nói chung và kế toán
quản trị nói riêng tại công ty TNHH Xây dựng Dũng Tâm.
- Tổ chức công tác kế toán quản trị tại công ty TNHH Xây dựng Dũng Tâm
và một số kiến nghị để công ty triển khai thực hiện.
2
3. Các đề tài nghiên cứu trước đây:
Đã có những nghiên cứu của một số tác giả về công tác kế toán quản trị
cho từng loại hình tổ chức, doanh nghiệp cụ thể:
1. Trần Thanh Thúy Ngọc (2010), Tổ chức kế toán quản trị tại trường Cao
đẳng Kinh tế TP HCM, Luận văn thạc sĩ, Trường Đại học Kinh tế TPHCM.
2. Bùi Thị Hoàng Yến (2013), Tổ chức hệ thống kế toán quản trị tại các trường
Cao đẳng Công lập trên địa bàn TPHCM, Luận văn thạc sĩ, Trường Đại học
Kinh tế TPHCM.
3. Trần Kim Tuyến (2009), Tổ chức công tác kế toán quản trị tại Công ty Cổ
phần Nam Việt, Luận văn thạc sĩ, Trường Đại học Kinh tế TPHCM.
4. Trần Thị Minh Hải (2013), Ứng dụng kế toán quản trị tại trường Cao
đẳngKinh tế - Kỹ thuật Lâm Đồng, Luận văn thạc sĩ, Trường Đại học Kinh tế
TPHCM.
5. Phan Văn Út (2004), Xây dựng hệ thống kế toán quản trị tại các doanh
nghiệp chế biến gỗ ở tỉnh Bình Dương, Luận văn thạc sĩ, Trường Đại học
Kinh tế TPHCM.
Hầu hết các đề tài đã nghiên cứu , đưa ra các giải pháp tổ chức, ứng dụng
công tác kế toán quản trị hữu ích tại đơn vị của mình, góp phần nâng cao
hiệu quả công tác quản lý tài chính cũng như chất lượng công việc cho doanh
nghiệp. Tuy nhiên, theo cá nhân tôi cho đến nay vẫn chưa có đề tài nào
nghiên cứu về tổ chức công tác kế toán quản trị áp dụng tại các doanh nghiệp
xây lắp.
dựng Dũng Tâm” nhằm nâng cao hiệu quả hoạt
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
-
Đối tượng nghiên cứu: đề tài nguyên cứu về hệ thống kế toán – kế toán
quản trị nói chung và kế toán quản trị tại một doanh nghiệp cụ thể nói
riêng.
-
Phạm vi nghiên cứu: nội dung kế toán quản trị áp dụng cụ thể tại Công ty
TNHH Xây dựng Dũng Tâm như kế toán quản trị chi phí; mối quan hệ
3
giữa chi phí - khối lượng - lợi nhuận (CPV); kế toán trách nhiệm; lập dự
toán và thông tin cho việc ra quyết định .
5. Phương pháp nghiên cứu:
Để thực hiện đề tài này, tác giả đã sử dụng chủ yếu các phương pháp
nghiên cứu:
-
Phương pháp luận nghiên cứu: Dựa vào lý thuyết kế toán quản trị để rút
ra những lý luận nền tảng cho việc khảo sát và đánh giá thực tiễn kế toán
quản trị tại một DN cụ thể;
-
Sử dụng 2 phương pháp:
+ Nghiên cứu định lượng: Phiếu khảo sát và sử dụng phần mềm Excel
để thống kê mô tả số liệu nhằm chứng minh vấn đề cần giải quyết;
+ Nghiên cứu định tính: Quan sát mô tả, phỏng vấn phân tích đánh giá
và nội suy để đưa ra những nhận xét và kết luận.
Những đóng góp của luận văn:
-
Về lý luận , tổng hợp những cơ sở luận cần thiết để tổ chức kế toán quản
trị , nêu lên tầm quan trọng cũng như vai trò của kế toán quản trị trong
doanh nghiệp
-
.
Về thực tiễn, đề xuất giải pháp tổ chức công tác kế toán quản trị tại doanh
nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng, giúp cho doanh nghiệp hoạt
động có hiệu quả hơn đồng thời cung cấp thông tin cho nhà lãnh đạo đưa
ra những quyết định đúng đắn trong việc điều hành DN của mình.
6. Kết cấu luận văn:
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục, luận văn gồm 3
phần chính sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận về kế toán quản trị.
Chương 2: Thực trạng hệ thống kế toán quản trị tại công ty TNHH Xây
dựng Dũng Tâm.
Chương 3: Tổ chức công tác kế toán quản trị tại công ty TNHH Xây dựng
Dũng Tâm.
4
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ
1.1 Khái quát về kế toán quản trị
1.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của kế toán quản trị Trên
thế giới
Kế toán quản trị bắt nguồn từ kế toán chi phí, xuất hiện từ khoảng
năm 1850 trong ngành dệt và ngành đường sắt ở Mỹ. Lúc bấy giờ kế toán chi
phí có nhiệm vụ cung cấp các thông tin về chi phí để phục vụ cho việc kiểm
soát và lập kế hoạch nội bộ (internal planning and control). Sau đó kế toán
chi phí phát triển mạnh mẽ trong các ngành: thuốc lá, hoá chất…và trở thành
một công cụ quản lý hữu hiệu. Kế toán chi phí càng trở nên quan trọng hơn
cùng với quá trình phát triển kinh tế và giao thương ngày một mở rộng trên
thế giới.Tuy nhiên, nhu cầu quản lý ngày càng đòi hỏi phải có những công cụ
quản lý hiệu quả hơn, từ đó thúc đẩy sự đổi mới của kế toán chi phí. Kế toán
quản trị ra đời từ nền tảng là kế toán chi phí truyền thống, cộng với những
thay đổi nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu quản lý (Robert S.Kaplan và
Anthony A.Atkinson, 2003).
Vào những năm 1960, tài liệu chính thức đầu tiên về kế toán quản trị
được áp dụng dụng cho những mô hình định lượng trong nhiều vấn đề kiểm
soát và lập kế hoạch như: phân tích hồi quy, phương trình tuyến tính và
không tuyến tính, lý thuyết xác suất, lý thuyết ra quyết định... Bước sang
thập kỷ 70 – 80, kế toán quản trị phát triển mạnh mẽ trên thế giới, đặc biệt là
ở Mỹ. Các kỹ thuật mới được áp dụng như: xác định dịnh phí, biến phí, dự
toán lợi nhuận, dự đoán tiêu thụ, phân tích mối quan hệ chi phí – khối lượng
– lợi nhuận (Cost - Volume - Profit, viết tắt: CVP), các quyết định nên tiếp
tục sản xuất hay nên mua ngoài, phân bổ chi phí cho sản phẩm, phân tích
nguyên nhân sai lệch chi phí thực tế so với chi phí kế hoạch.
Trình độ quản trị ngày càng được nâng cao, do đó kế toán quản trị
cũng phải được không ngừng đổi mới. Gần đây có một số công cụ mới được
nghiên cứu và đưa vào ứng dụng, tuy nhiên các kỹ thuật, công cụ truyền
5
thống của kế toán quản trị vẫn còn phát huy tác dụng và đang được đông đảo
các doanh nghiệp áp dụng vào quá trình quản lý của mình.
Tại Việt Nam
Về phương diện từ ngữ chuyên môn, kế toán quản trị chỉ được biết đến
đến vào đầu những năm 1990 do một số cán bộ nghiên cứu lĩnh hội từ những
chuyến đi công tác và học tập ở nước ngoài. Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí
Minh là một trong những trường đưa kế toán quản trị vào giảng dạy sớm nhất.
Và cũng từ đây kế toán quản trị lan tỏa đến các doanh nghiệp theo những sinh
viên ra trường hàng năm. Việc ứng dụng kế toán quản trị vào thực tế bước đầu
gặt hái được những kết quả đáng khích lệ.
Về phương diện pháp lý, kế toán quản trị chỉ được định nghĩa chính thức
trong luật kế toán ban hành ngày 17/06/2003. Đây là lần đầu tiên kế toán quản
trị được chính thức thừa nhận. Mặc dù ra đời khá muộn so với các nước có nền
kinh tế phát triển, nhưng kế toán quản trị ở Việt Nam lại có những thuận lợi nhất
định trong quá trình phát triển của mình. Do ra đời muộn hơn, kế toán quản trị ở
Việt Nam có cơ sở tiếp cận và ứng dụng các kỹ thuật đã được áp dụng thành
công ở nhiều nước (Phạm Văn Dược, 2008).
Kinh tế Việt Nam vận hành một thời gian dài theo chỉ tiêu, theo pháp
lệnh, cán bộ quen làm việc theo qui định, làm để báo cáo cho người khác. Do đó
họ cảm thấy lúng túng khi làm công việc mà chưa ai quy định, hướng dẫn hoặc
chưa ai tạo ra một khuôn mẫu để áp dụng. Nếu không khắc phục được sự kiềm
hãm đó, không có cách tạo ta sức bật thì kế toán quản trị còn phải mất nhiều thời
gian để có thể trở thành một công cụ quản lý doanh nghiệp hiệu quả tại Việt
Nam.
1.1.2 Khái niệm và mục tiêu của kế toán quản trị
Có rất nhiều khái niệm khác nhau về kế toán quản trị, sau đây là một số
khái niệm về kế toán quản trị:
Theo Viện kế toán viên quản trị Hoa Kỳ: “Kế toán quản trị là quá trình
nhận diện, đo lường, tổng hợp, phân tích, diễn giải và truyền đạt thông tin trong
quá trình thực hiện các mục đích của tổ chức. Kế toán là một bộ phận thống nhất
6
trong quá trình quản lý, và nhân viên kế toán quản trị là những đối tác chiến
lược quan trọng trong đội ngũ quản lý của tổ chức”
.
Theo Liên đoàn Kế toán Quốc tế công bố trong tài liệu tổng kết các
khái niệm kế toán quản trị trên thế giới (2008): “Kế toán quản trị được xem
như là một quy trình định dạng, kiểm soát, đo lường, tổng hợp, phân tích,
trình bày, giải thích và truyền đạt thông tin tài chính, thông tin phi tài chính
liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp cho những nhà quản trị thực hiện
hoạch định, đánh giá, kiểm soát, điều hành hoạt động tổ chức nhằm đảm
bảosử dụng có trách nhiệm, hiệu quả nguồn lực kinh tế của doanh nghiệp”
Trong cuốn “managerial accounting” xuất bản lần thứ bảy của tác giả
Ray H.Garrison (2009): “Kế toán quản trị liên quan đến việc cung cấp thông
tin cho các nhà quản lý bên trong tổ chức, những người quản lý và điều hành
hoạt động của tổ chức. Kế toán quản trị có thể tương phản với kế toán tài
chính, liên quan đến việc cung cấp thông tin cho cổ đông, chủ nợ và những
người khác bên ngoài tổ chức”.
Trong cuốn “Advanced management accounting” xuất bản lần thứ ba
của tác giả Robert S.Kaplan và Anthony A.Atkinson (2003), kế toán quản trị
được định nghĩa như sau: “Hệ thống kế toán quản trị đóng vai trò quan trọng
trong việc cung cấp thông tin cho các nhà quản lý trong một tổ chức để họ
lập kế hoạch và kiểm soát hoạt động của mình”.
Theo Luật kế toán của Việt Nam (2003) thì: “Kế toán quản trị là việc
thu thập, xử lý, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính theo yêu
cầu quản trị và quyết định kinh tế, tài chính trong nội bộ đơn vị kế toán”.
Thông qua các khái niệm trên, mục tiêu cơ bản của kế toán quản trị là
cung cấp thông tin tài chính và phi tài chính cho các nhà quản lý công ty.
Tùy theo yêu cầu của nhà quản lý, kế toán quản trị sẽ cung cấp các dạng
thông tin khác nhau. Tuy nhiên chung qui lại thông tin kế toán quản trị cung
cấp giúp nhà quản lý thực hiện các công việc sau:
Lập kế hoạch ngắn hạn và dài hạn.
Tổ chức, điều hành và kiểm soát hiệu quả hoạt động và trách nhiệm
quản lý của tất cả các bộ phận trong tổ chức.
7
Ra các quyết định kinh tế đúng đắn.
1.1.3 Vai trò của kế toán quản trị
Hàng ngày các nhà quản lý phải ra hàng loạt các quyết định trong việc
điều hành các hoạt động của công ty. Có nhiều nguồn thông tin cung cấp từ
các bộ phận khác nhau trong công ty phục vụ cho quá trình ra quyết định của
nhà quản lý. Một trong những nguồn thông tin đóng vai trò quan trọng, giúp
các nhà quản lý ra các quyết định đúng đắn đó là thông tin kế toán quản trị.
Vai trò của kế toán quản trị đối với hoạt động quản lý được thể hiện như sau:
Cung cấp thông tin cho quá trình lập kế hoạch: thông tin trong dự toán
ngân sách sẽ giúp các nhà quản trị lập kế hoạch và kiểm soát việc thực hiện
kế hoạch.
Cung cấp thông tin cho quá trình tổ chức và điều hành hoạt động của
công ty: kế toán quản trị sẽ cung cấp thông tin kịp thời về các mặt hoạt động
của công ty, để nhà quản lý xem xét và ra các quyết định đúng đắn trong quá
trình tổ chức và điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh phù hợp với các
mục tiêu đã đề ra.
Cung cấp thông tin cho quá trình kiểm soát: kế toán quản trị sẽ cung cấp
các thông tin về tình hình thực hiện kế hoạch, các hoạt động bất thường…, từ
đó giúp các nhà quản trị thấy được những vấn đề cần điều chỉnh, thay đổi
nhằm hướng hoạt của tổ chức theo đúng mục tiêu đã đề ra.
Cung cấp thông tin cho quá trình ra quyết định: ra quyết định là chức
năngcơ bản nhất của nhà quản trị. Ra quyết định chính là lựa chọn phương án
thích hợp nhất. Để có được quyết định đúng đắn kịp thời phải có thông tin
nhanh chóng, phù hợp, chính xác đó chính là thông tin của kế toán quản trị.
Tóm lại kế toán quản trị có vai trò như là công cụ phục vụ cho việc
hoạch định, kiểm tra đánh giá tình hình thực hiện các mục tiêu, các quá trình
hoạt động sản xuất kinh doanh, từ đó có những quyết định hợp lý để điều
hành hoạt động ngày càng đạt hiệu quả hơn.
1.1.4 Yêu cầu đối với thông tin kế toán
Thông tin KTQT là một trong những nguồn thông tin ban đầu của quá
trình ra quyết định và kiểm tra trong tổ chức , có tác dụng giúp các nhà quản
8
trị các cấp trong tổ chức có những quyết định tốt hơn, qua đó cải tiến kết quả
chung của tổ chức.Thông tin KTQT là các số liệu tài chính và số liệu vật chất
về các mặt hoạt động, các quá trình, các đơn vị kinh doanh, các loại sản
phẩm, dịch vụ, khách hàng… của một tổ chức, một hoạt động hay của một
bộ phận ở kỳ hiện hành.
Tùy theo chức năng, nhiệm vụ của từng thành viên trong tổ chức mà
KTQT sẽ thiết kế và cung cấp thông tin phù hợp.
Thông tin KTQT được xây dựng theo nhu cầu của người sử dụng
thông tin. Do đó để thông tin có chất lượng thì thông tin phải thỏa mãn các
yêu cầu sau:
Thích hợp
Đầy đủ
Tương đối chính xác
Rõ ràng
Được người sử dụng tin tưởng
Được gửi cho đúng người
Đảm bảo tính thời gian
Chi phí để có phải thấp hơn giá trị của lợi ích mang lại.
1.1.5 Các phương pháp sử dụng trong kế toán quản trị
Cũng giống như kế toán tài chính, kế toán quản trị sử dụng bốn
phương pháp sau:
- Phương pháp chứng từ kế toán: do đặc điểm riêng của kế toán quản
trị nên ngoài việc sử dụng các chứng từ theo qui định, kế toán quản trị còn sử
dụng nhiều chứng từ nội bộ khác để phục vụ cho việc thu thập, phân loại, xử
lý thông tin nhằm cung cấp thông tin đáp ứng cho yêu cầu quản lý công ty.
- Phương pháp tài khoản: để phục vụ cho yêu cầu cung cấp thông tin,
phục vụ cho yêu cầu quản lý nội bộ tại công ty, kế toán quản trị phải thiết kế
một hệ thống tài khoản chi tiết phù hợp với đặc điểm, qui mô hoạt động và
yêu cầu quản lý tại công ty.
- Phương pháp tính giá: bên cạnh việc cung cấp thông tin phục vụ cho
yêu cầu quản lý nội bộ, kế toán quản trị còn cung cấp thông tin về chi phí,
9
giá thành cho kế toán tài chính để lập các báo cáo tài chính cung cấp cho các
bộ phận bên ngoài.
Vì thế, ngoài những phương pháp tính giá đáp ứng yêu cầu cung cấp
thông tin trong nội bộ, kế toán quản trị còn phải tuân thủ những nguyên tắc
tính giá các yếu tố đầu vào, đầu ra theo các chuẩn mực kế toán hiện hành
nhằm đảm bảo được tính trung thực, hợp lý của thông tin trên báo cáo tài
chính.
- Phương pháp tổng hợp cân đối: phương pháp tổng hợp cân đối được
vận dụng trong kế toán quản trị thông qua việc xây dựng các chỉ tiêu trên hệ
thống báo cáo kế toán quản trị phải đảm bảo tính tổng hợp và cân đối.
- Ngoài ra do đặc thù của kế toán quản trị là cung cấp thông tin cho
nhà quản lý, nên kế toán quản trị còn sử dụng thêm những phương pháp như:
Phương pháp toán học: kế toán quản trị sử dụng phương pháp này thông
qua việc trình bày thông tin dưới dạng hàm số, phương trình, đồ thị…để xử
lý thông tin phục vụ cho việc ra quyết định.
Phương pháp phân tích chênh lệch: để phục vụ cho công tác kế toán quản
trị, kế toán còn sử dụng phương pháp phân tích chênh lệch thông qua việc sử
dụng phương pháp so sánh.
Ngoài ra, để phân tích ảnh hưởng của các nhân tố đến đối tượng phân
tích, kế toán quản trị còn sử dụng phương pháp thay thế liên hoàn.
1.2 Nội dung cơ bản của kế toán quản trị
Nội dung của kế toán quản trị là tổng hợp tất cả các mặt, các yếu tố cấu
thành nên kế toán quản trị, thể hiện kết quả của công việc kế toán quản trị; và
phương pháp kỹ thuật kế toán quản trị là phương tiện để đạt được nội dung kế
toán quản trị. Kế toán quản trị bao gồm các nội dung sau:
Hệ thống kế toán chi phí và phân tích biến động chi phí
Phân tích mối quan hệ chi phí - khối lượng - lợi nhuận (C-P-V)
Lập dự toán ngân sách
Đánh giá trách nhiệm quản lý
Thông tin kế toán cho việc ra quyết định
- Xem thêm -