Header Page 1 of 166.
-1-
MUÏC LUÏC
Lôøi môû ñaàu
CHÖÔNG 1 CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ CHIEÁN LÖÔÏC CAÏNH TRANH TRONG
LÓNH VÖÏC NGAÂN HAØNG
-71.1 Khaùi nieäm veà chieán löôïc
-7-
1.2 Chieán löôïc caïnh tranh
-9-
1.2.1 Caùc chieán löôïc caïnh tranh toång quaùt
-9-
1.2.2 Nhöõng nguyeân taéc cô baûn ñeå xaùc ñònh moät chieán löôïc caïnh tranh toát - 12 1.3 Caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán chieán löôïc caïnh tranh cuûa ngaân haøng
- 13 -
1.3.1 Caùc yeáu toá thuoäc veà moâi tröôøng beân trong
- 13 -
1.3.1.1 Tieàm löïc taøi chính
- 13 -
1.3.1.2 Coâng ngheä
- 14 -
1.3.1.3 Nguoàn nhaân löïc
- 15 -
1.3.1.4 Naêng löïc quaûn lyù vaø cô caáu toå chöùc
- 15 -
1.3.1.5 Heä thoáng keânh phaân phoái & möùc ñoä ña daïng hoaù caùc dòch vuï
ngaân haøng
- 16 1.3.2 Caùc yeáu toá thuoäc veà moâi tröôøng beân ngoaøi
- 17 -
1.3.2.1 Moâi tröôøng vó moâ
- 17 -
1.3.2.2 Moâi tröôøng vi moâ
- 18 -
1.4 Kinh nghieäm xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cuûa boán NHTMQD lôùn nhaát
Trung Quoác
- 20 1.4.1 Caùc giaûi phaùp xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cuûa boán NHTMQD lôùn
nhaát Trung Quoác
- 20 1.4.2 Baøi hoïc kinh nghieäm cho caùc ngaân haøng Vieät Nam
Keát luaän chöông 1
- 23 -
CHÖÔNG 2 THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG VAØ VÒ THEÁ CAÏNH TRANH
CUÛA NGAÂN HAØNG ÑAÀU TÖ VAØ PHAÙT TRIEÅN VIEÄT NAM (BIDV) - 25 2.1 Giôùi thieäu veà Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam (BIDV)
- 25 -
2.1.1 Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa BIDV
- 25 -
2.1.2 Tình hình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa BIDV giai ñoaïn 2001-2005
- 25 -
2.2 Phaân tích caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán chieán löôïc caïnh tranh cuûa BIDV - 28 2.2.1 Caùc yeáu toá thuoäc veà moâi tröôøng beân trong
2.2.1.1 Naêng löïc taøi chính
Footer Page 1 of 166.
- 28 - 28 -
Header Page 2 of 166.
-2-
2.2.1.2 Naêng löïc coâng ngheä vaø coâng taùc nghieân cöùu phaùt trieån
- 33 -
2.2.1.3 Nguoàn nhaân löïc
- 35 -
2.2.1.4 Naêng löïc quaûn lyù vaø cô caáu toå chöùc
- 39 -
2.2.1.5 Maïng löôùi chi nhaùnh
- 41 -
2.2.2 Ma traän ñaùnh giaù caùc yeáu toá moâi tröôøng beân trong (IFE):
- 41 -
2.2.3 Caùc yeáu toá thuoäc veà moâi tröôøng beân ngoaøi:
- 42 -
2.2.3.1 Moâi tröôøng vó moâ
- 42 -
2.2.3.2 Moâi tröôøng vi moâ
- 46 -
2.2.4 Ma traän ñaùnh giaù caùc yeáu toá moâi tröôøng beân ngoaøi (EFE)
- 55 -
2.2.5 Ñaùnh giaù chung veà vò theá caïnh tranh cuûa BIDV:
Keát luaän chöông 2
- 56 -
CHÖÔNG 3 XAÂY DÖÏNG CHIEÁN LÖÔÏC CAÏNH TRANH CUÛA NGAÂN
HAØNG ÑAÀU TÖ VAØ PHAÙT TRIEÅN VIEÄT NAM GIAI ÑOAÏN 2007- 2015
61 3.1 Muïc tieâu xaây döïng chieán löôïc cuûa BIDV giai ñoaïn 2007 - 2015
- 61 -
3.1.1 Muïc tieâu toång quaùt
- 61 -
3.1.2 Muïc tieâu chieán löôïc cuï theå trong giai ñoaïn 2007-2015:
- 61 -
3.2 Xaây döïng vaø löïa choïn chieán löôïc caïnh tranh cuûa BIDV trong giai ñoaïn
2007-2015
- 62 3.3 Caùc giaûi phaùp thöïc hieän chieán löôïc caïnh tranh cuûa BIDV giai ñoaïn 20072015
- 67 3.3.1 Nhoùm giaûi phaùp veà naêng löïc taøi chính - tieán haønh coå phaàn hoaù
- 67 -
3.3.1.1 Giai ñoaïn xöû lyù nôï xaáu baèng noäi löïc: quyõ döï phoøng ruûi ro, xöû lyù
taøi saûn ñaûm baûo nôï vay, baùn nôï, chuyeån nôï cho Coâng ty mua baùn nôï vaø taøi
saûn toàn ñoïng – Boä Taøi chính (DATC)
- 69 3.3.1.2 Giai ñoaïn huy ñoäng voán ñeå giaûi quyeát nôï xaáu
- 70 -
3.3.1.3 Giai ñoaïn xaùc ñònh giaù trò ngaân haøng
- 71 -
3.3.1.4 Giai ñoaïn phaùt haønh coå phieáu
- 73 -
3.3.2 Caùc giaûi phaùp phaùt trieån saûn phaåm dòch vuï
- 74 -
3.3.2.1 Ña daïng hoaù saûn phaåm, dòch vuï
- 74 -
3.3.2.2 Naâng cao chaát löôïng phuïc vuï khaùch haøng
- 77 -
3.3.3 Xuùc tieán, truyeàn thoâng vaø quaûng baù thöông hieäu
- 78 -
3.3.4 Caùc giaûi phaùp veà nguồn nhaân löïc
- 80 -
Footer Page 2 of 166.
Header Page 3 of 166.
-3-
3.3.4.1 Xaây döïng heä thoáng ñaùnh giaù nhaân vieân minh baïch vaø khoa hoïc 80 3.3.4.2 Xaây döïng cô cheá ñaõi ngoä minh baïch
- 81 -
3.3.4.3 Coâng taùc ñaøo taïo vaø ñaøo taïo laïi nhaân vieân
- 81 -
3.3.4.4 Ñoåi môùi hình thöùc vaø noäi dung tuyeån duïng nhaân vieân môùi. - 82 3.3.5 Caùc giaûi phaùp veà naêng löïc quaûn lyù vaø ñieàu haønh ngaân haøng.
- 83 -
3.3.5.1 Naâng cao chaát löôïng ñoäi nguõ nhaân söï quaûn lyù
- 83 -
3.3.5.2 Naâng cao chaát löôïng vaø hieäu quaû hoaït ñoäng ñieàu haønh
- 85 -
3.3.5.3 Veà vieäc môû roäng vaø quaûn lyù caùc chi nhaùnh, sôû giao dòch, phoøng
giao dòch
- 85 3.4 Caùc kieán nghò
- 86 -
3.4.1 Ñoái vôùi chính phuû, NHNN, vaø caùc boä, ngaønh coù lieân quan
- 86 -
3.4.2 Ñoái vôùi ban laõnh ñaïo Ngaân haøng ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam
Keát luaän chöông 3
Keát luaän chung
Danh muïc taøi lieäu tham khaûo
Phuï luïc
- 87 -
Footer Page 3 of 166.
Header Page 4 of 166.
-4-
LÔØI MÔÛ ÑAÀU
1. YÙ nghóa cuûa ñeà taøi:
Vaøo ngaøy 07 thaùng 11 naêm 2006, Vieät Nam ñaõ laø thaønh vieân thöù 150 cuûa
Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi – WTO. Coù leõ ñeán nay khoâng coøn phaûi noùi nhieàu
veà caùc thaùch thöùc vaø cô hoäi môû ra cho Việt Nam sau coät moác naøy maø phaûi vaïch
ra nhöõng chöông trình haønh ñoäng cuï theå ñeå hoaù giaûi caùc thaùch thöùc vaø naém baét
nhöõng cô hoäi ñoù. Maëc duø chæ vôùi 60 trang taøi lieäu theå hieän caùc cam keát cuûa Vieät
Nam veà dòch vuï, ít hôn soá 560 trang taøi lieäu cuûa caùc cam keát veà haøng hoaù, nhöng
lónh vöïc dòch vuï ñöôïc caûnh baùo seõ coù nhöõng thay ñoåi maïnh meõ nhaát, caïnh tranh
khoác lieät nhaát, trong ñoù chieám nhieàu söï quan taâm hôn caû laø ô ûlónh vöïc taøi chính –
ngaân haøng. Vì ñaây laø maïch maùu luaân chuyeån caùc doøng voán ñeán taát caû caùc ngaønh,
caùc lónh vöïc cuûa toaøn neàn kinh teá.
Caùc cam keát cuï theå cuûa Việt Nam ñoái vôùi WTO seõ trôû thaønh cô sôû ñeà ra
chieán löôïc cho töøng doanh nghiệp. Hôn bao giôø heát, noã löïc treân baøn ñaøm phaùn seõ
chuyeån thaønh noã löïc vaïch ra chieán löôïc chung cho quoác gia, chieán löôïc rieâng cho
töøng ngaønh, töøng lónh vöïc, töøng doanh nghieäp ñònh ra höôùng ñi rieâng. Trong xu
theá chung ñoù, laø moät NHTMQD coù truyeàn thoáng, Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt
trieån Vieät Nam phaûi caàn moät chieán löôïc caïnh tranh nhö theá naøo ñeå toàn taïi vaø
phaùt trieån trong thôøi gian tôùi.
Ñoù laø lyù do toâi choïn ñeà taøi: “Xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cuûa Ngaân
haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam giai ñoaïn 2007 - 2015” laøm luaän vaên thaïc
syõ kinh teá.
2. Muïc ñích nghieân cöùu
-
Veà maët lyù luaän: nghieân cöùu vaø heä thoáng hoaù nhöõng lyù luaän cô baûn veà
chieán löôïc, chieán löôïc caïnh tranh, caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán chieán löôïc caïnh
Footer Page 4 of 166.
Header Page 5 of 166.
-5-
tranh, vaø kinh nghieäm xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cuûa caùc NHTMQD Trung
Quoác, voán raát gaàn guõi vôùi caùc ngaân haøng Việt Nam, ñeå laøm cô sôû xaây döïng chieán
löôïc caïnh tranh cho Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam.
-
Veà phöông dieän thöïc tieãn: söû duïng nhöõng lyù thuyeát ñaõ ñöôïc ñeà caäp ñeå
phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng, xaùc ñònh vò theá caïnh tranh cuûa Ngaân haøng Ñaàu tö
vaø Phaùt trieån Vieät Nam, töø ñoùxaây döïng chieán löôïc caïnh tranh, cuøng caùc giaûi
phaùp thöïc hieän chieán löôïc caïnh tranh cuûa ngaân haøng naøy.
3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu:
-
Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø: Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät
Nam (BIDV), so saùnh vôùi caùc löïc löôïng caïnh tranh cuûa BIDV.
Do haïn cheá veà thôøi gian vaø trong khuoân khoå coù haïn cuûa luaän vaên naøy,
vieäc nghieân seõ ñöôïc giôùi haïn trong phaïm vi:
-
Veà khoâng gian:
+ Löïc löôïng caïnh tranh tröïc dieän nhaát cuûa BIDV laø caùc NHTMQD, caùc
NHTMCP coù voán treân 1.000 tyû.
+ Löïc löôïng caïnh tranh tiềm ẩn của BIDV laø caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi.
+ Löïc löôïng caïnh tranh ngöôøi cung öùng – khaùch haøng cuõng seõ ñöôïc ñeà taøi
phaân tích vaø daãn chieán toång quaùt.
- Veà thôøi gian: Thôøi gian phaân tích laø giai ñoaïn 2001-2005.
4. Phöông phaùp nghieân cöùu:
-
Phoûng vaán chuyeân gia: phoûng vaán tröïc tieáp moät soá chuyeân vieân cao caáp
cuûa NHNN, ban laõnh ñaïo BIDV, vaø caùc keá toaùn tröôûng, giaùm ñoác cuûa caùc doanh
nghiệp ñang quan heä vôùi BIDV.
-
Khaûo saùt thöïc teá: qua quaù trình coâng taùc 5 naêm taïi BIDV ôû boä phaän tín
duïng, taùc giaû ñaõ tìm hieåu veà caùc maët hoaït ñoäng cuûa BIDV, nhu caàu cuûa khaùch
haøng, nhöõng xu höôùng môùi, caùc chính saùch, caùc chieán löôïc cuûa ngaønh ngaân haøng
Việt Nam noùi chung, caùc ngaân haøng Việt Nam noùi rieâng.
Footer Page 5 of 166.
Header Page 6 of 166.
-
-6-
Ñieàu tra thoáng keâ: qua phoûng vaán baèng phieáu caâu hoûi göûi ñeán treân 300
ngöôøi ñang coâng taùc trong heä thoáng BIDV töø caáp laõnh ñaïo cho ñeán caùc
nhaân vieân nghieäp vuï vaø ñaõ nhaän ñöôïc 112 phieáu phaûn hoài hôïp leä. Muïc
tieâu cuûa vieäc ñieàu tra laø phaùc hoaï böùc tranh toång quan mang tính tham
thaûo töø nhöõng ngöôøi hieåu roõ BIDV nhaát.
5. Caùc noäi dung vaø khung nghieân cöùu:
-
Ñaùnh giaù toång quan veà hoaït ñoäng cuûa BIDV trong 5 naêm qua
-
Phaân tích caùc yeáu toá cuûa moâi tröôøng beân trong aûnh höôûng ñeán chieán löôïc
caïnh tranh cuûa BIDV
-
Phaân tích caùc yeáu toá cuûa moâi tröôøng beân ngoaøi: moâi tröôøng vó moâ, moâi
tröôøng vi moâ, ñaëc bieät laø xem xeùt toång quan caùc löïc löôïng caïnh tranh hieän
nay cuûa BIDV.
-
Xaây döïng, löïa choïn chieán löôïc caïnh tranh cho BIDV.
-
Caùc giaûi phaùp ñeå thöïc hieän chieán löôïc caïnh tranh cuûa BIDV ñaõ ñeà xuaát.
Khung nghieân cöùu: Xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh
-
BIDV ñang ôû ñaâu? -> Xaùc ñònh vò theá caïnh tranh cuûa BIDV.
-
BIDV muoán ñi veà ñaâu? -> Muïc tieâu chieán löôïc maø BIDV muoán ñaït tôùi.
-
BIDV ñi ñeán ñoù nhö theá naøo? -> Xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh. Xaùc
ñònh caùc giaûi phaùp thöïc hieän chieán löôïc caïnh tranh ñeå ñaït muïc tieâu.
Khung nghieân cöùu cuûa luaän vaên
Moâi tröôøng beân trong
Xeùt laïi hoaït
ñoäng kinh
doanh, vaø nhieäm
vu kinh doanh
Vò theá caïnh tranh
Moâi tröôøng beân ngoaøi
Thoâng tin phaûn hoài
XAÂY DÖÏNG CHIEÁN LÖÔÏC
Footer Page 6 of 166.
Thieát laäp muïc tieâu daøi haïn
Giaûi
phaùp
Löïa choïn chieán löôïc
Header Page 7 of 166.
-7-
CHÖÔNG I: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ CHIEÁN LÖÔÏC CAÏNH TRANH
TRONG LÓNH VÖÏC NGAÂN HAØNG
1.1 Khaùi nieäm veà chieán löôïc
Töø Strategy (chieán löôïc) xuaát phaùt töø tieáng Hy Laïp (strategos) coù nghóa laø
“moät vò töôùng”. Theo nghóa ñen, töø naøy ñeà caäp ñeán ngheä thuaät laõnh ñaïo quaân
ñoäi. Ngaøy nay, ngöôøi ta duøng thuaät ngöõ naøy ñeå moâ taû nhöõng vieäc maø baát cöù toå
chöùc naøo cuõng phaûi thöïc hieän nhaèm ñaït ñöôïc muïc tieâu vaø nhieäm vuï ñaõ ñeà ra.
Cho ñeán nay, toàn taïi nhieàu khaùi nieäm veà chieán löôïc khaùc nhau. Theo
Alfred Chandler (Ñaïi hoïc Havard): “Chieán löôïc laø xaùc ñònh muïc tieâu cô baûn daøi
haïn cuûa moät db, choïn löïa tieán trình hoaït ñoäng vaø phaân boå caùc nguoàn löïc caàn
thieát ñeå thöïc hieän muïc tieâu ñoù”.
Theo James B.Quinn: “Chieán löôïc laø noái keát caùc muïc tieâu, chính saùch, caùc
chuoãi hoaït ñoäng cuûa doanh nghiệp thaønh moät toång theå”.
Theo William Glueck: “Chieán löôïc laø moät keá hoaïch thoáng nhaát deã hieåu,
toång hôïp ñöôïc soaïn thaûi ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu”, hoaëc “Chieán löôïc laø moät keá
hoaïch mang tính thoáng nhaát, tính toaøn dieän vaø phoái hôïp ñöôïc thieát keá ñeå ñaûm
baûo raèng caùc muïc tieâu cô baûn cuûa doanh nghiệp seõ ñöôïc thöïc hieän”.
Theo Fred David: chieán löôïc laø nhöõng phöông tieän ñaït tôùi nhöõng muïc tieâu
daøi haïn. Chieán löôïc kinh doanh coù theå goàm coù: phaùt trieån theo laõnh thoå, chieán
löôïc ña daïng hoaù hoaït ñoäng, sôû höõu haøng hoùa, phaùt trieån saûn phaåm, thaâm nhaäp
thò tröôøng, giaûm chi phí, thanh lyù, lieân doanh. Chieán löôïc kinh doanh laø moät khoa
hoïc ngheä thuaät vaø khoa hoïc thieát laäp, thöïc hieän vaø ñaùnh giaù caùc quyeát ñònh lieân
quan nhieàu chöùc naêng cho pheùp moät toå chöùc ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu ñeà ra.
Ñònh nghóa veà chieán löôïc cuûa Michael E. Porter, chieán löôïc laø: söï saùng taïo
ra vò theá coù giaù trò ñoäc ñaùo bao goàm caùc hoaït ñoäng khaùc bieät, laø söï choïn löïa vaø
Footer Page 7 of 166.
Header Page 8 of 166.
-8-
ñaùnh ñoåi trong caïnh tranh, vaø chieán löôïc laø vieäc taïo ra söï phuø hôïp giöõa taát caû caùc
hoaït ñoäng cuûa coâng ty.
Michael E. Porter cuõng cho raèng, chieán löôïc laø söï taïo ra vò theá ñoäc ñaùo vaø
coù giaù trò bao goàm söï khaùc bieät hoaù (differentiation), söï löïa choïn mang tính ñaùnh
ñoåi nhaèm taäp trung nhaát caùc nguoàn löïc (focus) ñeå töø ñoù taïo ra öu theá cho doanh
nghiệp.
Trong quaân söï, caàn coù chieán löôïc ñeå chieán thaéng keû thuø, trong kinh doanh
chieán löôïc laø haønh ñoäng ñeå doanh nghiệp chieán thaéng chính mình (chieán löôïc
phaùt trieån) vaø chieán thaéng ñoái thuû (chieán löôïc caïnh tranh). Trong quaù trình ñoù,
doanh nghiệp caàn phaûi traû lôøi nhöõng caâu hoûi chuû yeáu sau: naêng löïc cuûa doanh
nghiệp coù gì noåi troäi ?(caùc giaù trò gia taêng noäi sinh, ngoaïi sinh cuûa saûn phaåm,
naêng löïc loõi cuûa doanh nghiệp), moâi tröôøng xung quanh nhö theá naøo?, toå chöùc seõ
thay ñoåi nhö theá naøo ñeå quaûn lyù chieán löôïc thaønh coâng? Vaên hoaù toå chöùc caàn
phaûi nhö theá naøo ñeå quaûn lyù chieán löôïc thaønh coâng? Vai troø ngöôøi laõnh ñaïp trong
quaûn lyù chieán löôïc?
Ñeå xaây döïng moät chieán löôïc, doanh nghiệp caàn traû lôøi ba caâu hoûi chieán
löôïc lôùn:
-
Chuùng ta ñang ôû ñaâu?
-
Chuùng ta muoán ñi ñeán ñaâu?: ngaønh kinh doanh caàn thaâm nhaäp vaø vò trí
thò tröôøng caàn ñaït ñöôïc, nhu caàu ngöôøi mua vaø caùc nhoùm ngöôøi mua
caàn phuïc vuï, ñaàu ra caàn ñaït ñöôïc.
-
Chuùng ta ñeán ñöôïc vò trí mong muoán nhö theá naøo? Caâu traû lôøi “Chuùng
ta ñeán ñöôïc vò trí mong muoán nhö theá naøo?” chính laø noäi dung chieán
löôïc cuûa doanh nghiệp.
Chieán löôïc laø toång hôïp caùc ñoäng thaùi caïnh tranh vaø phöông phaùp kinh
doanh maø ban laõnh ñaïo söû duïng ñeå vaän haønh coâng ty. Ñoù laø quaù trình ban laõnh
Footer Page 8 of 166.
Header Page 9 of 166.
-9-
ñaïo coâng ty traû lôøi moät loaït caùc caâu hoûi: laøm theá naøo ñeå haøi loøng khaùch haøng?
laøm theá naøo ñeå thích öùng vôùi thay ñoåi cuûa thò tröôøng, laøm theá naøo ñeå vöôït qua
ñoái thuû? Laøm theá naøo ñeå taêng tröôûng kinh doanh, laøm theá naøo ñeå quaûn lyù nhöõng
phaàn chöùc naêng cuûa kinh doanh vaø phaùt trieån naêng löïc toå chöùc caàn thieát, vaø laøm
theá naøo ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu chieán löôïc vaø taøi chính.
Töø caùc phaùt bieåu, vaø quan ñieåm neâu treân, xeùt veà khía caïnh thöïc tieãn cuûa
vaán ñeà chuùng ta coù theå ñònh nghóa nhö sau veà chieán löôïc kinh doanh:
Chieán löôïc kinh doanh laø toång theå caùc quyeát ñònh vaø haønh ñoäng ñöôïc hoaïch
ñònh vaø coù lieân quan ñeán vieäc löïa choïn, phaân boå caùc phöông tieän vaø caùc nguoàn
taøi nguyeân nhaèm ñaït ñöôïc moät muïc tieâu nhaát ñònh.
1.2 Chieán löôïc caïnh tranh
Nhö treân ñaõ trình baøy, muïc ñích cuûa moïi chieán löôïc laø ñeå doanh nghieäp
chieán thaéng trong caùc cuoäc caïnh tranh vaø giaønh ñöôïc vò trí toát nhaát treân thò
tröôøng. Do ñoù, theo chuùng toâi chieán löôïc caïnh tranh lieân quan ñeán vieäc ñònh vò
cho moät doanh nghiệp ñeå doanh nghiệp aáy toái ña hoaù giaù trò cuûa nhöõng naêng löïc
laøm neân söï khaùc bieät giöõa baûn thaân doanh nghiệp vaø nhöõng ñoái thuû caïnh tranh
treân thò tröôøng.
1.2.1 Caùc chieán löôïc caïnh tranh toång quaùt
M.Porter ñeà xuaát ba ñöôøng höôùng chieán löôïc toång quaùt coù theå ñem laïi
thaønh coâng, giuùp doanh nghieäp (ngaân haøng cuõng laø moät doanh nghieäp, ôû ñaây seõ
chæ ñeà caäp ñeán caùc ñaëc ñieåm cuûa caùc chieán löôïc caïnh tranh toång quaùt cho ngaân
haøng) hoaït ñoäng hieäu quaû hôn nhöõng doanh nghieäp khaùc trong moät ngaønh ngheà
(1) Chieán löôïc chi phí thaáp nhaát
Muïc tieâu cuûa chieán löôïc naøy laø laøm sao ñaït ñöôïc möùc toång chi phí (saûn
xuaát, ñieàu haønh) thaáp nhaát trong ngaønh thoâng qua moät nhoùm nhöõng chính saùch
coù tính chöùc naêng nhaèm vaøo muïc tieâu cô baûn naøy.
Footer Page 9 of 166.
Header Page 10 of 166.
- 10 -
Caùc öu ñieåm cuûa chieán löôïc chi phí thaáp nhaát:
-
Ñem laïi cho ngaân haøng lôïi nhuaän treân möùc trung bình maëc duø trong
ngaønh ñaõ coù söï hieän dieän cuûa caùc taùc ñoäng caïnh tranh maïnh meõ
-
Baûo veä ngaân haøng tröôùc söï ñoái ñaàu vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh khaùc.
Caùc nhöôïc ñieåm cuûa chieán löôïc chi phí thaáp nhaát:
- Nhöõng thay ñoåi coâng ngheä laøm giaûm yù nghóa hay giaù trò cuûa nhöõng gì
ngaân haøng ñaõ ñaàu tö hoaëc ñaõ hoïc hoûi;
- Nhöõng ngaân haøng môùi vaøo hoaëc nhöõng ngaân haøng ñi sau seõ baét chöôùc
hoaëc seõ ñaàu tö vaøo nhöõng phöông tieän taân tieán nhaát cuûa ngaân haøng;
- Ngaân haøng khoâng coù khaû naêng thaáy ñöôïc nhöõng thay ñoåi veà saûn phaåm
hoaëc marketing caàn coù vì quaù taäp trung chuù yù ñeán chi phí thaáp;
- Laïm phaùt laøm boù heïp khaû naêng duy trì moät söï khaùc bieät veà giaù caû ñeå ñoái
öùng laïi nhöõng hình aûnh, nhaõn hieäu, hoaëc söï dò bieät hoaù cuûa caùc ñoái thuû caïnh
tranh.
(2) Chieán löôïc dò bieät hoaù saûn phaåm vaø dòch vuï
Chieán löôïc dò bieät hoaù saûn phaåm nhaèm taïo ra nhöõng saûn phaåm maø toaøn
ngaønh ñeàu thöøa nhaän laø ñoäc nhaát voâ nhò. Dò bieät hoaù saûn phaåm coù nhieàu hình
thöùc: söï ñieån hình veà hình aûnh nhaõn hieäu; coâng ngheä, caùch thöùc chuyeån giao dòch
vuï cho khaùch haøng; ñaëc tính cuûa saûn phaåm ..
Caùc öu ñieåm cuûa chieán löôïc dò bieät hoaù saûn phaåm & dòch vuï:
- Taïo cho ngaân haøng moät vò theá phoøng veä toát, töø ñoù giuùp ngaân haøng ñoái
phoù vôùi naêm taùc ñoäng caïnh tranh thò tröôøng
- Giuùp ngaân haøng khoâng bò aûnh höôûng nhieàu bôûi söï ñoái ñaàu caïnh tranh nhôø
vaøo söï trung thaønh vôùi nhaõn hieäu cuûa khaùch haøng, ôû ñaây laø loøng tin vôùi ngaân
haøng, vaø nhôø ñoù, khaùch haøng khoâng ñaët naëng veà giaù caû
Footer Page 10 of 166.
Header Page 11 of 166.
- 11 -
- Laøm taêng lôïi nhuaän, vaø do ñoù giuùp ngaân haøng traùnh khoûi ñoøi hoûi phaûi
giaûm chi phí
- Taïo cho ngaân haøng moät uy theá khi thöông löôïng vôùi ngöôøi cung öùng
(ngöôøi göûi tieàn vaø cuõng laø khaùch haøng), cuõng nhö laøm giaûm söùc maïnh cuûa ngöôøi
mua (ngöôøi söû duïng dòch vuï), bôûi ngöôøi mua khoâng coù ñöôïc nhöõng “löïa choïn thöù
hai” ñeå so saùnh ñoái chieáu, vaø vì theá maø ít ñaët naëng chuyeän giaù caû.
Caùc nhöôïc ñieåm cuûa chieán löôïc dò bieät hoaù:
- Khi söï khaùc bieät veà giaù caû vôùi nhöõng ñoái thuû canïh tranh trôû neân quaù lôùn
gaây aûnh höôûng ñeán söï trung thaønh vôùi nhaõn hieäu, thì khaùch haøng seõ hy sinh moät
soá nhöõng ñaëc tính, dòch vuï, hoaëc hình aûnh naøo ñoù cuûa saûn phaåm dò bieät hoaù ñeå söû
duïng nhöõng saûn phaåm khaùc tieát kieäm hôn ;
- Nhu caàu caàn nhöõng yeáu toá laøm neân söï dò bieät hoaù cuûa khaùch haøng ñaõ
giaûm do ngöôøi mua trôû neân tinh teá, saønh soûi hôn;
- Söï baét chöôùc, hoïc hoûi seõ thu heïp söï khaùc bieät.
(3) Chieán löôïc taäp trung vaøo moät phaân khuùc thò tröôøng nhaát ñònh
Chieán löôïc taäp trung xoay quanh vieäc phuïc vuï moät muïc tieâu cuï theå cho
thaät toát. Vôùi caùch laøm naøy, ngaân haøng seõ coù khaû naêng phuïc vuï muïc tieâu chieán
löôïc coù hieäu quaû hôn nhöõng ñoái thuû voán ñang baän caïnh tranh ôû moät phaïm vi roäng
lôùn hôn, bao quaùt hôn. Keát quaû laø ngaân haøng ñaït ñöôïc söï dò bieät hoaù do phuïc vuï
toát hôn nhu caàu cuûa moät muïc tieâu cuï theå, hoaëc giaûm ñöôïc phí toån, hoaëc caû hai.
Caùc öu ñieåm cuûa chieán löôïc taäp trung:
- Giuùp ngaân haøng coù theå kieám ñöôïc lôïi nhuaän treân möùc trung bình
- Taïo cho ngaân haøng moät böùc töôøng ngaên chaën caùc löïc löôïng caïnh tranh
- Cho pheùp ngaân haøng löïa choïn caùc thò tröôøng ít bò aûnh höôûng nhaát cuûa caùc
saûn phaåm thay theá, hoaëc thò tröôøng nôi caùc ñoái thuû caïnh tranh yeáu nhaát.
Caùc nhöôïc ñieåm cuûa chieán löôïc taäp trung:
Footer Page 11 of 166.
Header Page 12 of 166.
- 12 -
- Söï khaùc bieät veà phí toån so vôùi caùc ñoái thuû phuïc vuï thò tröôøng ñaïi traø seõ lôùn
daàn laøm ngaân haøng maát lôïi theá veà giaù caû hoaëc caân baèng laïi söï dò bieät hoaù;
- Muïc tieâu chieán löôïc vaø thò tröôøng veà nhöõng khaùc bieät trong caùc saûn
phaåm/dòch vuï maø ngöôøi tieâu duøng mong öôùc seõ thu heïp daàn veà toång theå;
- Caùc ñoái thuû caïnh tranh tìm ñöôïc nhöõng thò phaàn con trong thò tröôøng voán
laø muïc tieâu chieán löôïc cuûa ngaân haøng vaø ñaùnh baïi chieán löôïc taäp trung aáy baèng
moät chieán löôïc taäp trung coøn chuyeân bieät vaø taäp trung hôn.
BAÛNG 1.1 – Ba chieán löôïc toång quaùt
MUÏC TIEÂU CHIEÁN
LÖÔÏC
LÔÏI THEÁ CHIEÁN LÖÔÏC
Toaøn ngaønh
Tính ñoäc nhaát voâ nhò theo
caûm nhaän cuûa khaùch haøng
DÒ BIEÄT HOAÙ
Chæ moät phaân ñoaïn cuï theå
TAÄP TRUNG
Vò theá phí toån thaáp
CHI PHÍ THAÁP NHAÁT
Nguoàn: Chieán löôïc caïnh tranh theo lyù thuyeát Michael E.Porter, NXB Toång hôïp TP HCM, trang 34.
1.2.2 Nhöõng nguyeân taéc cô baûn ñeå xaùc ñònh moät chieán löôïc caïnh tranh toát
Nguyeân taéc thöù nhaát: moät chieán löôïc toát gaén lieàn vôùi söï tieán hoaù veà cô caáu
cuûa toaøn ngaønh, cuõng nhö vôùi vò trí ñaëc thuø cuûa baûn thaân doanh nghieäp trong
ngaønh. Nhöõng bieán ñoäng trong ngaønh coù theå laøm maát hieäu löïc cuûa moät chieán
löôïc toát. Neáu moät doanh nghieäp hoaït ñoäng trong moät ngaønh yeáu keùm vaøo moät
thôøi ñieåm baát lôïi, thì duø doanh nghieäp coù caûi thieän vò trí toát ñeán ñaâu cuõng chaúng
coù nghóa gì. Do vaäy, caùc nhaø quaûn trò caàn nhìn vaøo ñoäng löïc vaø chieàu höôùng
trong töông lai cuûa ngaønh.
Doanh nghieäp naøo khoâng chæ bieát toái öu hoùa trong ngaønh maø coøn bieát taùi
ñònh hình vaø xaùc laäp laïi ngaønh seõ trôû thaønh ngöôøi thöïc söï daãn ñaàu. Thay vì chæ
bieát ñaùp öùng hoaëc ñoái phoù vôùi caáu truùc hieän taïi cuûa ngaønh, caùc nhaø laõnh ñaïo phaûi
coù haønh ñoäng ñeå gaây aûnh höôûng vaø thaäm chí taùi caáu truùc ngaønh. Ñieàu quan troïng
laø phaûi tìm caùch ñònh hình baûn chaát cuûa caïnh tranh, tìm caùch laøm chuû vaän meänh.
Footer Page 12 of 166.
Header Page 13 of 166.
- 13 -
Nguyeân taéc thöù hai: laø moät chieán löôïc toát seõ laøm bieán ñoåi doanh nghieäp.
Noù giuùp doanh nghiệp coù ñöôïc vò trí ñoäc ñaùo bao haøm vieäc cung caáp moät giaù trò
hoãn hôïp ñaëc bieät cho moät soá loaïi khaùch haøng nhaát ñònh ñaïi dieän cho moät boä phaän
trong ngaønh. Chaân lyù cô baûn trong chieán löôïc naøy laø doanh nghiệp khoâng theå laøm
moïi thöù ñeàu raát toát cho moïi ngöôøi. Chieán löôïc ñoøi hoûi söï löïa choïn. Caùc nhaø quaûn
trò doanh nghieäp phaûi quyeát ñònh doanh nghieäp muoán ñem laïi giaù trò cuï theå naøo
cho ai. Coù theå doanh nghieäp coù muïc tieâu khaùch haøng roäng, nhöng khoâng neân tìm
caùch ñem ñeán cho khaùch haøng moïi loaïi giaù trò maø khaùch haøng muoán. Toát hôn,
moät ñoái thuû caïnh tranh theo beà roäng neân taäp trung vaøo caùc nhu caàu chung, ña
daïng vaø taäp trung laøm cho vieäc ñaùp öùng caùc nhu caàu naøy coù tính ñoäc ñaùo.
Nguyeân taéc thöù ba: laø, caùch laøm khaùc bieät cuûa doanh nghieäp phaûi haøm
chöùa caû caùc tính chaát lôïi vaø baát lôïi so vôùi caùc caùch khaùc. Vieäc doanh nghieäp
phuïc vuï moät nhoùm khaùch haøng muïc tieâu cuï theå vôùi moät giaù trò cuï theå seõ phaûi
khaùc vôùi vieäc chuyeån caùc giaù trò khaùc ñeán caùc khaùch haøng khaùc. Neáu khoâng, vò
trí cuûa doanh nghieäp seõ deã daøng bò baét chöôùc hoaëc sao cheùp.
Treân ñaây laø nhöõng vaán ñeà lyù thuyeát veà chieán löôïc caïnh tranh vaø nhöõng
nguyeân taéc ñeå xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh toát cho doanh nghiệp noùi chung.
Tuy nhieân, ngaân haøng laø moät ngaønh kinh doanh khaù ñaëc thuø, moät ngaønh dòch vuï
cao caáp, vì theá khi xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cho ngaân haøng caàn phaûi quan
taâm ñeán nhöõng yeáu toá sau.
1.3 Caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán chieán löôïc caïnh tranh cuûa ngaân haøng
1.3.1 Caùc yeáu toá thuoäc veà moâi tröôøng beân trong
1.3.1.1 Tieàm löïc taøi chính
Tieàm löïc taøi chính laø yeáu toá quan troïng ñaëc bieät trong lónh vöïc ngaân haøng,
ñoù laø yeáu toá quyeát ñònh ñeán naêng löïc caïnh tranh. Moät ngaân haøng coù tieàm löïc taøi
chính caøng maïnh thì möùc ñoä ruûi ro, veà phía khaùch haøng vaø veà phía baûn thaân ngaân
haøng, seõ caøng giaûm. Tieàm löïc taøi chính theå hieän qua caùc chæ tieâu:
Footer Page 13 of 166.
Header Page 14 of 166.
- 14 -
Quy moâ voán vaø möùc ñoä an toaøn voán: theå hieän qua caùc chæ tieâu cuï theå nhö:
quy moâ voán chuû sôû höõu, heä soá an toaøn voán (CAR – Capital Adequacy Ratio)( 1 ).
Tieàm löïc veà voán chuû sôû höõu phaûn aùnh söùc maïnh taøi chính cuûa moät ngaân haøng vaø
khaû naêng choáng ñôõ ruûi ro cuûa ngaân haøng ñoù. Ngoaøi ra, khaû naêng cô caáu laïi voán,
khaû naêng huy ñoäng theâm voán cuõng phaûn aùnh tieàm löïc veà voán cuûa ngaân haøng.
- Chaát löôïng taøi saûn coù: phaûn aùnh “söùc khoeû” cuûa moät ngaân haøng. Chaát
löôïng taøi saûn coù ñöôïc theå hieän thoâng qua caùc chæ tieâu nhö: tyû leä nôï xaáu treân toång
taøi saûn coù, möùc ñoä laäp döï phoøng vaø khaû naêng thu hoài caùc khoaûn nôï xaáu, möùc ñoä
taäp trung vaø ña daïng hoaù cuûa danh muïc tín duïng, ruûi ro tín duïng tieàm aån,…
- Khaû naêng sinh lôøi: laø chæ tieâu phaûn aùnh keát quaû hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng,
ñoàng thôøi cuõng phaûn aùnh moät phaàn keát quaû caïnh tranh cuûa ngaân haøng. Chæ tieâu
möùc sinh lôïi coù theå ñöôïc phaân tích thoâng qua nhöõng chæ tieâu cuï theå nhö: giaù trò
tuyeät ñoái cuûa lôïi nhuaän sau thueá; toác ñoä taêng tröôûng lôïi nhuaän; cô caáu cuûa lôïi
nhuaän; tyû soá ROE; tyû soá ROA; caùc chæ tieâu veà möùc sinh lôïi trong moái töông quan
vôùi chi phí…
- Khaû naêng thanh khoaûn: ñöôïc theå hieän thoâng qua caùc chæ tieâu nhö khaû naêng
thanh toaùn töùc thôøi, khaû naêng thanh toaùn nhanh, ñaùnh giaù caùc ñònh tính veà naêng
löïc quaûn lyù thanh khoaûn cuûa caùc ngaân haøng, ñaëc bieät laø khaû naêng quaûn lyù ruûi ro
thanh khoaûn cuûa caùc NHTM.
1.3.1.2 Coâng ngheä
Trong lónh vöïc ngaân haøng, coâng ngheä ñang ngaøy caøng ñoùng vai troø nhö laø
moät trong nhöõng nguoàn löïc taïo ra lôïi theá caïnh tranh quan troïng cuûa moãi ngaân
haøng. Coâng ngheä ngaân haøng khoâng chæ bao goàm nhöõng coâng ngheä mang tính taùc
nghieäp nhö heä thoáng thanh toaùn ñieän töû, heä thoáng ngaân haøng baùn leû, maùy ruùt tieàn
(1) Heä soá an toaøn voán CAR, theo Uyû ban giaùm saùt ngaân haøng Basel, ñöôïc tính baèng voán chuû sôû höõu/taøi saûn coù ruûi ro (%). Trong ñoù, voán chuû sôû höõu bao goàm voán
ñieàu leä vaø caùc quyõ. Taøi saûn coù ruûi ro bao goàm taøi saûn noäi baûng vaø ngoaïi baûng ñöôïc ñieàu chænh theo heä soá ruûi ro töông öùng. Coù 2 loaïi heä soá CAR laø CAR 1 vaø
CAR2. Heä soá CAR1 laø heä soá trong ñoù voán chuû sôû höõu chæ bao goàm voán ñieàu leä vaø caùc nguoàn quyõ boå sung voán ñieàu leä (goïi laø voán cô sôû). Heä soá CAR 2 laø heä soá
trong ñoù voán chuû sôû höõu bao goàm caû voán cô sôû vaø caùc nguoàn voán boå sung nhö caùc nguoàn quyõ döï phoøng, caùc coâng cuï nôï löôõng tính… Xem chi tieát caùch phaân loaïi
voán vaø taøi saûn coù ruûi ro theo International Convergence of Capital Measurement and Capital Standards, 7-1988 (Basel 1), website www.bis.org
Footer Page 14 of 166.
Header Page 15 of 166.
- 15 -
töï ñoäng ATM… maø coøn bao goàm heä thoáng thoâng tin quaûn lyù, heä thoáng baùo caùo ruûi
ro… trong noäi boä ngaân haøng. Khaû naêng naâng caáp vaø ñoåi môùi coâng ngheä cuûa caùc
ngaân haøng cuõng laø chæ tieâu phaûn aùnh naêng löïc coâng ngheä cuûa moät moät ngaân
haøng. Vì theá, naêng löïc coâng ngheä khoâng chæ theå hieän ôû soá löôïng, chaát löôïng coâng
ngheä hieän taïi maø coøn bao goàm caû khaû naêng môû (nghóa laø khaû naêng ñoåi môùi) cuûa
caùc coâng ngheä hieän taïi veà maët kyõ thuaät cuõng nhö kinh teá.
1.3.1.3 Nguoàn nhaân löïc
Nguoàn nhaân löïc laø nguoàn löïc khoâng theå thieáu cuûa baát kyø doanh nghieäp
cuõng nhö ngaân haøng naøo. Lôïi theá caïnh tranh veà nguoàn nhaân löïc cuûa moät doanh
nghiệp noùi chung theå hieän ôû nhöõng yeáu toá nhö: trình ñoä ñaøo taïo, trình ñoä thaønh
thaïo nghieäp vuï, ñoäng cô phaán ñaáu, möùc ñoä cam keát gaén boù vôùi doanh nghiệp.
Nhaân söï cuûa moät ngaân haøng laø yeáu toá mang tính keát noái caùc nguoàn löïc cuûa ngaân
haøng, ñoàng thôøi cuõng laø caùi goác cuûa moïi caûi tieán hay ñoåi môùi. So vôùi caùc ngaønh
khaùc, caùc phaåm chaát quan troïng ñoái vôùi moät nhaân vieân ngaân haøng laø: “söï trung
thöïc, ñoä tin caäy, tính caån thaän vaø tinh thaàn saün saøng tieáp thu tö töôûng môùi trong
quaù trình ñaùp öùng caùc nhu caàu veà dòch vuï cuûa khaùch haøng”( 1 )
Ngaân haøng laø moät ngaønh ñoøi hoûi ngöôøi lao ñoäng phaûi coù kinh nghieäm vaø
trình ñoä cao ñöôïc tích luyõ theo thôøi gian. Moät ngaân haøng coù toác ñoä luaân chuyeån
nhaân vieân cao seõ khoâng phaûi laø moät ngaân haøng coù lôïi theá veà nguoàn nhaân löïc.
Quaù trình tuyeån duïng vaø ñaøo taïo moät chuyeân vieân ngaân haøng thöôøng raát toán keùm
caû veà thôøi gian vaø coâng söùc. Hieäu quaû cuûa caùc chính saùch nhaân söï, ñaëc bieät laø
chính saùch tuyeån duïng, cô cheá thuø lao laø moät chæ tieâu quan troïng ñeå ñaùnh giaù khaû
naêng duy trì moät ñoäi nguõ nhaân söï chaát löôïng cao cuûa moät ngaân haøng.
1.3.1.4 Naêng löïc quaûn lyù vaø cô caáu toå chöùc
Naêng löïc quaûn lyù phaûn aùnh naêng löïc ñieàu haønh cuûa hoäi ñoàng quaûn trò, ban
giaùm ñoác ngaân haøng. Naêng löïc quaûn lyù theå hieän ôû möùc ñoä chi phoái vaø khaû naêng
(1) Peter Rose, Quaûn trò Ngaân haøng thöông maïi, baûn dòch cuûa tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá Quoác daân, NXB Taøi chính, 2001, tr 21.
Footer Page 15 of 166.
Header Page 16 of 166.
- 16 -
giaùm saùt cuûa hoäi ñoàng quaûn trò ñoái vôùi ban giaùm ñoác; muïc tieâu, ñoäng cô, möùc ñoä
cam keát cuûa ban giaùm ñoác, hoäi ñoàng quaûn trò ñoái vôùi vieäc duy trì vaø naâng cao lôïi
theá caïnh tranh cuûa ngaân haøng; chính saùch tieàn löông vaø thu nhaäp ñoái vôùi Ban
giaùm ñoác; soá löôïng, chaát löôïng vaø hieäu löïc thöïc hieän cuûa caùc chieán löôïc, chính
saùch vaø quy trình kinh doanh cuõng nhö quy trình quaûn lyù ruûi ro, kieåm toaùn kieåm
soaùt noäi boä. Naêng löïc quaûn lyù seõ quyeát ñònh hieäu quaû söû duïng caùc nguoàn löïc cuûa
ngaân haøng.
Naêng löïc quaûn lyù cuûa hoäi ñoàng quaûn trò cuõng nhö ban giaùm ñoác cuõng bò
chi phoái bôûi cô caáu toå chöùc cuûa ngaân haøng. Cô caáu toå chöùc phaûn aùnh cô cheá phaân
boå caùc nguoàn löïc cuûa moät ngaân haøng coù phuø hôïp vôùi quy moâ, trình ñoä quaûn lyù
cuûa ngaân haøng; phuø hôïp vôùi ñaëc tröng caïnh tranh cuûa ngaønh vaø yeâu caàu cuûa thò
tröôøng hay khoâng. Cô caáu toå chöùc cuûa moät ngaân haøng theå hieän ôû söï phaân chia
caùc phoøng ban chöùc naêng, caùc boä phaän taùc nghieäp, caùc ñôn vò tröïc thuoäc… Hieäu
quaû cuûa cô cheá quaûn lyù phaûn aùnh ôû soá löôïng caùc phoøng ban, söï phaân coâng, phaân
caáp giöõa caùc phoøng ban, möùc ñoä phoái hôïp giöõa caùc phoøng ban, caùc ñôn vò trong
vieäc trieån khai chieán löôïc kinh doanh, caùc hoaït ñoäng nghieäp vuï haøng ngaøy, khaû
naêng thích nghi vaø thay ñoåi cuûa cô caáu tröôùc nhöõng bieán ñoäng cuûa ngaønh hay
nhöõng bieán ñoäng trong moâi tröôøng vó moâ.
1.3.1.5 Heä thoáng keânh phaân phoái & möùc ñoä ña daïng hoaù caùc dòch vuï ngaân haøng
Heä thoáng keânh phaân phoái theå hieän ôû soá löôïng caùc chi nhaùnh, caùc ñôn vò
tröïc thuoäc khaùc vaø söï phaân boá caùc chi nhaùnh treân laõnh thoå. Caùc coâng ngheä ngaân
haøng hieän ñaïi ñang laøm ruùt ngaén khoaûng caùch veà khoâng gian vaø laøm giaûm taùc
ñoäng cuûa moät maïng löôùi chi nhaùnh roäng khaép ñoái vôùi lôïi theá caïnh tranh cuûa ngaân
haøng. Tuy nhieân, vai troø cuûa moät maïng löôùi chi nhaùnh roäng lôùn vaãn raát coù yù
nghóa khi maø caùc dòch vuï truyeàn thoáng cuûa ngaân haøng vaãn coøn phaùt trieån. Ñi keøm
vôùi moät maïng löôùi chi nhaùnh roäng phaûi laø hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa maïng löôùi, theå
Footer Page 16 of 166.
Header Page 17 of 166.
- 17 -
hieän thoâng qua tính hôïp lyù trong phaân boá chi nhaùnh ôû caùc vuøng, mieàn cuõng nhö
vaán ñeà quaûn lyù, giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa caùc chi nhaùnh.
Möùc ñoä ña daïng hoaù caùc dòch vuï cung caáp cuõng laø moät yeáu toá taïo neân lôïi
theá caïnh tranh cuûa moät ngaân haøng. Moät ngaân haøng coù nhieàu loaïi hình dòch vuï
cung caáp phuø hôïp vôùi nhu caàu thò tröôøng seõ laø moät ngaân haøng coù lôïi theá caïnh
tranh. Söï ña daïng hoaù caùc dòch vuï moät maët taïo cho ngaân haøng phaùt trieån oån ñònh
hôn, maët khaùc cho pheùp ngaân haøng phaùt huy lôïi theá nhôø quy moâ. Taát nhieân, söï
ña daïng hoaù caùc dòch vuï caàn phaûi ñöôïc thöïc hieän trong söï töông quan so vôùi caùc
nguoàn löïc hieän coù cuûa ngaân haøng. Neáu khoâng, vieäc trieån khai quaù nhieàu dòch vuï
coù theå khieán ngaân haøng kinh doanh khoâng hieäu quaû do daøn traûi quaù möùc caùc
nguoàn löïc.
1.3.2 Caùc yeáu toá thuoäc veà moâi tröôøng beân ngoaøi
1.3.2.1 Moâi tröôøng vó moâ
Vieäc phaân tích moâi tröôøng vó moâ giuùp caùc nhaø quaûn trò ngaân haøng traû lôøi
cho caâu hoûi: Ngaân haøng ñang tröïc dieän vôùi nhöõng gì?
Caùc yeáu toá kinh teá
Caùc yeáu toá kinh teá coù aûnh höôûng coù aûnh höôûng tröïc tieáp vaø maïnh meõ ñeán
hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng.
Caùc yeáu toá kinh teá chuû yeáu aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng laø:
giai ñoaïn cuûa chu kyø kinh teá, tyû leä taêng tröôûng GDP, tyû leä thu nhaäp thöïc teá bình
quaân ñaàu ngöôøi, voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi, laõi suaát, tyû leä laïm phaùt, chính
saùch tieàn teä, möùc ñoä thaát nghieäp, caùn caân thanh toaùn, …
Yeáu toá luaät phaùp, chính phuû vaø chính trò
Luaät phaùp, Chính phuû vaø chính trò laø moät yeáu toá mang tính chaát xuùc taùc raát
quan troïng ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa baát kyø ngaønh naøo ôû moät nöôùc. Ñoái vôùi lónh
vöïc ngaân haøng, luaät phaùp, chính phuû vaø chính trò laïi caøng ñoùng moät vai troø quan
troïng.
Footer Page 17 of 166.
Header Page 18 of 166.
- 18 -
Chính trò, Chính phuû vaø luaät phaùp taùc ñoäng ñeán söï phaùt trieån cuûa caùc ngaân
haøng thoâng qua: caùc ñieàu leä hoaëc söï baùc boû caùc quy ñònh cuûa chính phuû, söï oån
ñònh cuûa chính quyeàn, nhöõng khuyeán khích hoaëc kích thích ñaëc bieät, möùc trôï caáp
cuûa chính phuû, luaät choáng ñoäc quyeàn, söï thay ñoåi trong chính saùch tieàn teä, thueá
khoaù cuûa chính phuû, caùc cam keát ña phöông,…
Nhöõng yeáu toá vaên hoaù, xaõ hoäi, ñòa lyù vaø nhaân khaåu
Lôïi theá caïnh tranh, ñaëc bieät laø lôïi theá caïnh tranh quoác teá cuûa moät ngaønh
coù theå chòu taùc ñoäng raát nhieàu bôûi moät soá yeáu toá veà vaên hoaù, xaõ hoäi, ñòa lyù vaø
nhaân khaåu. Nhöõng ñaëc ñieåm ñoù coù taùc ñoäng ñeán nhieàu maët cuûa moät ngaønh vaø
trong lónh vöïc ngaân haøng caùc ñaëc ñieåm ñoù taùc ñoäng nhieàu nhaát ñeán yeáu toá con
ngöôøi thoâng qua vieäc taùc ñoäng ñeán nhu caàu vaø nguoàn nhaân löïc.
Coù theå keå ñeán nhöõng ñaëc ñieåm vaên hoaù, xaõ hoäi, ñòa lyù, nhaân khaåu aûnh
höôûng ñeán hoaït ñoäng ngaân haøng nhö: loøng tin cuûa daân chuùng ñoái vôùi ngaân haøng;
thoùi quen tieâu duøng vaø tieát kieäm cuûa ngöôøi daân; trình ñoä daân trí vaø khaû naêng hieåu
bieát veà caùc dòch vuï cuûa ngaân haøng, thaùi ñoä ñoái vôùi ngheà nghieäp, söï bieán ñoäng
cuûa daân soá theo giôùi tính, tuoåi, thaønh phoá, vuøng,…
Yeáu toá coâng ngheä vaø kyõ thuaät
Yeáu toá coâng ngheä vaø kyõ thuaät laø thaønh phaàn ngaøy caøng quan troïng nhaát
trong lónh vöïc ngaân haøng.
Caùc yeáu toá kyõ thuaät coâng ngheä coù theå ñöôïc phaûn aùnh thoâng qua caùc chæ
tieâu nhö: soá löôïng vaø trình ñoä nhaân löïc veà nghieân cöùu vaø phaùt trieån; vieäc baûo veä
vaø thöïc thi quyeàn sôû höõu trí tueä; nhöõng saûn phaåm môùi ra ñôøi; söï chuyeån giao kyõ
thuaät môùi; dung löôïng vaø tính oån ñònh cuûa ñöôøng truyeàn quoác gia; caùc quy ñònh
phaùp lyù lieân quan ñeán baûo maät vaø caùc giao dòch ñieän töû; caùc chi phí söû duïng coâng
ngheä; ….
1.3.2.2 Moâi tröôøng vi moâ
Moâi tröôøng vi moâ bao goàm caùc yeáu toá trong ngaønh vaø caùc yeáu toá ngoaïi
caûnh ñoái vôùi doanh nghiệp, quyeát ñònh tính chaát vaø möùc ñoä caïnh tranh trong
Footer Page 18 of 166.
Header Page 19 of 166.
- 19 -
ngaønh. Michael Porter ñaõ ñuùc keát naêm yeáu toá cô baûn laø: ñoái thuû caïnh tranh,
ngöôøi mua (ngöôøi söû duïng caùc saûn phaåm dòch vuï ngaân haøng), ngöôøi cung caáp
(cuõng laø khaùch haøng nhöng vôùi vai troø laø ngöôøi göûi tieàn), caùc ñoái thuû môùi tieàm
aån, vaø saûn phaåm thay theá.
Taát caû naêm yeáu toá naøy seõ quyeát ñònh möùc ñoä caêng thaúng cuûa caïnh tranh
vaø khaû naêng kieám lôïi nhuaän tieàm naêng cuûa ngaønh. Yeáu toá naøo coù söùc taùc ñoäng
maïnh nhaát seõ naém quyeàn kieåm soaùt vaø ñoùng vai troø then choát trong vieäc xaây
döïng, hình thaønh chieán löôïc caïnh tranh.
Nhöõng doanh nghieäp coù khaû
naêng gia nhaäp thò tröôøng
Moái ñe doaï töø nhöõng doanh nghieäp môùi gia nhaäp
Söùc maïnh maëc
caû nhaø cung öùng
Nhaø
cung öùng
Nhöõng doanh nghieäp cuøng
moät ngaønh ngheà caïnh tranh
vôùi nhau
Caïnh tranh, ñoái ñaàu giöõa
caùc doanh nghieäp ñang
hoaït ñoäng
Söùc maïnh maëc caû
cuûa ngöôøi mua
Ngöôøi
mua
Moái ñe doaï cuûa saûn phaåm
hoaëc dòch vuï thay theá
Saûn phaåm hoaëc dòch vuï thay theá
Hình 1.1 Nhöõng yeáu toá taùc ñoäng ñeán tình hình caïnh tranh trong moät ngaønh ngheà
Nguoàn: Chieán löôïc caïnh tranh theo lyù thuyeát Michael E.Porter, NXB Toång hôïp TP HCM, trang 19.
Ngaân haøng khoâng theå kieåm soaùt ñöôïc nhöõng yeáu toá, nhöõng löïc löôïng,
nhöõng theå cheá … töø beân ngoaøi taùc ñoäng ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình maø
caàn coù moät chieán löôïc caïnh tranh ñeå taän duïng nhöõng cô hoäi, haïn cheá nhöõng nguy
cô phaùt sinh töø moâi tröôøng. Trong boái caûnh ñoù, kinh nghieäm töø nhöõng ngöôøi ñi
Footer Page 19 of 166.
Header Page 20 of 166.
- 20 -
tröôùc seõ laø nhöõng baøi hoïc thöïc teá sinh ñoäng ñeå ngaân haøng xaây döïng vaø löïa choïn
moät chieán löôïc caïnh tranh phuø hôïp.
1.4 Kinh nghieäm xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cuûa boán NHTMQD lôùn
nhaát Trung Quoác
Kinh nghieäm xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cuûa heä thoáng NHTM Trung
Quoác, noùi chung, vaø boán NHTMQD lôùn nhaát Trung Quoác, noùi rieâng, coù yù nghóa
ñoái vôùi ngaønh ngaân haøng Việt Nam, ñaëc bieät laø ñoái vôùi caùc NHTMQD Việt Nam.
Trong lòch söû hình thaønh, boán NHTMQD lôùn nhaát Việt Nam (VCB, BIDV, ICB,
Agribank) ñaõ töøng coù chöùc naêng nhö boán NHTMQD lôùn nhaát Trung Quoác laø:
Ngaân haøng Trung Quoác (Bank of China), Ngaân haøng Kieán thieát Trung Quoác
(CCB), Ngaân haøng Coâng thöông Trung Quoác (ICBC), vaø Ngaân haøng Noâng
nghieäp Trung Quoác. Moâi tröôøng kinh teá, chính trò, vaên hoaù, xaõ hoäi giöõa hai nöôùc
coù nhöõng ñieåm khaù töông ñoàng, vaø nhöõng vaán ñeà lôùn maø caùc ngaân haøng Trung
Quoác ñaõ vaø ñang gaëp phaûi cuõng laø nhöõng vaán ñeà maø caùc ngaân haøng Việt Nam
ñang phaûi traûi nghieäm.
Chính vì vaäy, nhöõng thaønh coâng hay thaát baïi trong vieäc xaây döïng chieán
löôïc cuaû boán ngaân haøng naøy seõ laø baøi hoïc sinh ñoäng vaø thieát thöïc cho vieäc xaây
döïng chieán löôïc caïnh tranh cuûa caùc NHTMQD Việt Nam.
1.4.1 Caùc giaûi phaùp xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cuûa boán NHTMQD lôùn
nhaát Trung Quoác
Theo caùc cam keát, baét ñaàu töø thaùng 12/2006, Trung Quoác seõ phaûi môû cöûa
hoaøn toaøn khu vöïc taøi chính ngaân haøng. Khi baét ñaàu chieán löôïc xoác daäy heä thoáng
ngaân haøng, nôï khoâng sinh lôïi laø vaán ñeà nan giaûi nhaát cuûa caùc NHTMQD Trung
Quoác. Boán NHTMQD lôùn nhaát Trung Quoác naém giöõ khoaûng 56% toång taøi saûn
cuûa toaøn heä thoáng. Toång soá nôï khoù ñoøi cuûa boán ngaân haøng naøy vaøo thôøi ñieåm
thaùng 9/2002 laø 2.000 tyû nhaân daân teä (khoaûng 242 tyû USD), chieám 22% toång dö
nôï vay cuûa caùc NHTM nöôùc naøy. Tyû leä nôï khoâng sinh lôïi trung bình cuûa boán
Footer Page 20 of 166.
- Xem thêm -