Tài liệu Bài giảng Giáo dục kỹ năng sống qua môn Địa Lí (THPT)

LOGO SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO ĐẮK LẮK TẬP HUẤN MÔN ĐỊA LÍ GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG QUA MÔN ĐỊA LÍ ( THPT ) Buôn Ma Thuột, tháng 02 năm 2011 1/22/2018 Email: [email protected]; http://www.violet.vn/vantien2268 1 NỘI DUNG TẬP HUẤN ( 2 Phần-4 bài ) 1 2 3 4 1/22/2018 QUAN NIỆM VỀ KNS VÀ PHÂN LOẠI KNS MỤC TIÊU-NGUYÊN TẮC-NỘI DUNG GDKNS CHO HỌC SINH CÁCH TIẾP CẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP GDKNS CHO HS GDKNS CHO HỌC SINH QUA MÔN ĐỊA LÍ 2 BÀI 1:QUAN NIỆM VỀ KNS VÀ PHÂN LOẠI KNS Thầy/Cô hãy cho một số ví dụ về kỹ năng sống ? Theo quý Thầy/Cô: kỹ năng sống là gì ? Điều gì sẽ xảy ra nếu một người thiếu kỹ năng sống ? Điều gì sẽ xảy ra nếu nhiều người trong xã hội thiếu kỹ năng sống ? Vì sao cần phải giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ? PP: THẢO LUẬN NHÓM-ĐỘNG NÃO 1/22/2018 3 BÀI 1:QUAN NIỆM VỀ KNS VÀ PHÂN LOẠI KNS Ví dụ về kỹ năng sống * Một KNS có thể có những tên gọi khác nhau, ví dụ: - KN hợp tác còn gọi là KN làm việc nhóm;.. - KN kiểm soát cảm xúc còn gọi là KN xử lí cảm xúc, KN làm chủ cảm xúc, KN quản lí cảm xúc… -KN thương lượng còn gọi là KN đàm phán, KN thương thuyết,… * Các KNS thường không tách rời mà có mối liên quan chặt chẽ với nhau *KNS không phải tự nhiên có được mà phải được hình thành trong quá trình học tập, lĩnh hội và rèn luyện trong cuộc sống. Quá trình hình thành KNS diễn ra cả trong và ngoài hệ thống giáo dục. 1/22/2018 4 BÀI 1:QUAN NIỆM VỀ KNS VÀ PHÂN LOẠI KNS I- QUAN NIỆM VỀ KỸ NĂNG SỐNG Có nhiều quan niệm khác nhau về KNS. Ví dụ:  WHO: KNS là khả năng để có hành vi thích ứng và tích cực, giúp các cá nhân có thể ứng xử hiệu quả trước các nhu cầu và thách thức của cuộc sống hàng ngày.  UNICEF: KNS là cách tiếp cận giúp thay đổi hoặc hình thành HV mới. Cách tiếp cận này lưu ý đến sự cân bằng về tiếp thu kiến thức, hình thành thái độ và KN.  UNESCO: KNS là năng lực cá nhân để thực hiện đầy đủ các chức năng và tham gia vào cuộc sống hàng 1/22/2018 5 ngày BÀI 1:QUAN NIỆM VỀ KNS VÀ PHÂN LOẠI KNS Theo tổ chức văn hóa, khoa học và giáo dục Liên hợp quốc (UNESCO), KNS gắn với 4 trụ cột của GD: - Học để biết (Learning to know): KN tư duy như: tư duy phê phán, tư duy sáng tạo, ra quyết định, giải quyết vấn đề, nhận thức được hậu quả,… -Học để làm: KN thực hiện công việc và các nhiệm vụ như: KN đặt mục tiêu, đảm nhận trách nhiệm,… -Học để sống với người khác ( Learning to live together) : KN xã hội như: giao tiếp, thương lượng, tự khẳng định, hợp tác, làm việc theo nhóm, thể hiện sự cảm thông,… - Học làm người (Learning to be): KN cá nhân như: ứng phó với căng thẳng, kiểm soát cảm xúc, tự nhận thức, tự tin,… 1/22/2018 6 BÀI 1:QUAN NIỆM VỀ KNS VÀ PHÂN LOẠI KNS II-PHÂN LOẠI KỸ NĂNG SỐNG Trong giáo dục ở nước ta những năm qua, KNS thường được phân loại theo các mối quan hệ:  Nhóm các KN nhận biết và sống với chính mình: tự nhận thức, xác định giá trị, kiểm soát cảm xúc, ứng phó với căng thẳng,…  Nhóm các KN nhận biết và sống với người khác: giao tiếp có hiệu quả, giải quyết mâu thuẫn, thương lượng, từ chối, bày tỏ sự cảm thông, hợp tác,…  Nhóm các KN ra quyết định một cách có hiệu quả: tìm kiếm và xử lí thông tin, tư duy phê phán, tư duy sáng tạo, ra quyết định, giải quyết 1/22/2018 7 vấn đề… BÀI 1:QUAN NIỆM VỀ KNS VÀ PHÂN LOẠI KNS Vì sao cần phải giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ? KNS góp phần thúc đẩy sự phát triển cá nhân và xã hội. GDKNS là yêu cầu cấp thiết đối với thế hệ trẻ. Bối cảnh hội nhập quốc tế và nền kinh tế thị trường Yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông Giáo dục KNS cho HS là xu thế chung của nhiều nước trên thế giới 1/22/2018 8 BÀI 1:QUAN NIỆM VỀ KNS VÀ PHÂN LOẠI KNS MỤC TIÊU LỚP TẬP HUẤN Thầy/Cô có khả năng: -Hiểu được những vấn đề cơ bản, cần thiết về KNS và GD KNS cho HS PT. -Hiểu được ND, PP GD KNS cho HS qua môn Địa lí -Có kĩ năng soạn và dạy bài Địa lí kết hợp GD KNS -Nghiêm túc, tự tin trong quá trình GD KNS cho HS. 1/22/2018 9 Bài 2:MỤC TIÊU-NGUYÊN TẮC-NỘI DUNG GDKNS 1-MỤC TIÊU Trang bị cho HS những kiến thức, gía trị, thái độ và kỹ năng phù hợp. Hình thành những hành vi, thói quen lành mạnh, tích cực; loại bỏ hành vi, thói quen tiêu cực trong quan hệ, tình huống của cuộc sống hàng ngày. Tạo cơ hội để HS thực hiện tốt quyền, bổn phận của cá nhân, phát triển hài hòa thể chất, trí tuệ, tinh thần và đạo đức. 1/22/2018 10 Bài 2:MỤC TIÊU-NGUYÊN TẮC-NỘI DUNG GDKNS 2-NGUYÊN TẮC GDKNS ( nguyên tắc 5 T ) Tương tác Trải nghiệm Tiến trình Thay đổi hành vi Thời gian- môi trường giáo dục 1/22/2018 11 Bài 2:MỤC TIÊU-NGUYÊN TẮC-NỘI DUNG GDKNS Tương tác: KNS không thể được hình thành qua việc nghe giảng & tự đọc tài liệu. Cần tổ chức cho HS tham gia các hoạt động, tương tác với GV và với nhau trong quá trình giáo dục. Trải nghiệm: Người học cần được đặt vào các tình huống để trải nghiệm & thực hành. Tiến trình: GDKNS không thể hình thành trong “ngày một, ngày hai” mà đòi hỏi phải có cả quá trình: nhận thứchình thành thái độ thay đổi hành vi. Thay đổi hành vi: mục đích cao nhất của GDKNS là giúp người học thay đổi hành vi theo hướng tích cực. Thời gian: GDKNS cần thực hiện ở mọi nơi, mọi lúc và thực hiện càng sớm càng tốt đối với trẻ em. 1/22/2018 12 Bài 2:MỤC TIÊU-NGUYÊN TẮC-NỘI DUNG GDKNS 3- NỘI DUNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG ( 6 Nhóm ) -Xem tài liệu phần nội dung giáo dục KNS cho học sinh-thảo luận và hoàn thành phiếu học tập số 1 như mẫu sau : ghép đúng tên từng KNS, nêu khái quát những điểm cơ bản của từng KNS, kể một số biểu hiện của từng KNS ở học sinh THPT TÊN KỸ NĂNG SỐNG ĐIỂM CƠ BẢN KN tự nhận thức KN:………………….. KN tìm kiến và xử lí thông tin 1/22/2018 13 BIỂU HIỆN Ở HỌC SINH Bài 2:MỤC TIÊU-NGUYÊN TẮC-NỘI DUNG GDKNS VÍ DỤ: TÊN KỸ NĂNG SỐNG KỸ NĂNG GIAO TIẾP 1/22/2018 ĐIỂM CƠ BẢN BIỂU HIỆN Ở HỌC SINH - Khả năng bày tỏ ý - Lắng nghe ý kiến bản kiến của bạn, thân,….lắng nghe, -…. tôn trọng… - Giúp đánh giá tình huống, điều chỉnh giao tiếp,… 14 Bài 2:MỤC TIÊU-NGUYÊN TẮC-NỘI DUNG GDKNS Nội dung GD KNS cho HS (21 kỹ năng sống cần được giáo dục cho học STT/ TÊN KNS STT/ sinh) TÊN KNS STT/ TÊN KNS 1-Tự nhận thức 8-Lắng nghe tích cực 15-Ra quyết định 2-Xác định giá trị 9-Thể hiện sự cảm thông 16-Giải quyết vấn đề 3-Kiểm soát cảm xúc 10-Thương lượng 17-Kiên định 4-Ứng phó với căng thẳng 11-Giải quyết mâu thuẫn 18-Đảm nhận trách nhiệm 5-Tìm kiếm sự hỗ trợ 12-Hợp tác 19-Đặt mục tiêu 6-Thể hiện sự tự tin 13-Tư duy phê phán 20-Quản lí thời gian 7-Giao tiếp 14-Tư duy sáng tạo 21-Tìm và xử lí thông tin 1/22/2018 15 BÀI 3:CÁCH TIẾP CẬN VÀ PP GDKNS  6 nhóm xem tài liệu mục 4 (trang 27) tìm hiểu một số PPDH và KTDHTC theo phiếu học tập số 2 như mẫu sau: -Nhóm 1-2-3: tìm hiểu PPDH theo mẫu sau TÊN PPDH BẢN CHẤT CỦA PPDH QUY TRÌNH THỰC HIỆN MỨC ĐỘ VẬN DỤNG CỦA THẦY/CÔ -Nhóm 4: KTDH mục 4.4.1 đến mục 4.46 -Nhóm 5: KTDH mục 4.4.7 đến mục 4.4.12 -Nhóm 6: KTDH mục 4.4.13 đến mục 4.4.19 TÊN KTDH 1/22/2018 NHỮNG ĐIỂM CHÍNH MỨC ĐỘ VẬN DỤNG CỦA THẦY/CÔ 16 MÔ HÌNH BA BÌNH DIỆN CỦA PPDH Quan điểm DH – PPDH - Kỹ thuật DH Bình diện vĩ mô Bình diện trung gian Bình diện vi mô QUAN ĐIỂM DẠY HỌC PP vĩ mô PP Cụ thể PP vi mô Khái quát về các quan điểm, PP và kĩ thuật dạy học Dạy học phân hoá Dạy học theo mục tiêu Dạy học tương tác Dạy học theo dự án Quan điểm dạy học là những định hướng mang tính chiến lược, cương lĩnh, là mô hình lí thuyết của PPDH. (Có thể hiểu quan điểm học tương đương với các trào lưu sư phạm). Dạy học tình huống Dạy học khám phá Dạy học giải quyết vấn đề Khái quát về các quan điểm, PP và kĩ thuật dạy học Hỏi - Đáp Thuyết trình Thảo luận Làm mẫu Phương pháp dạy học cụ thể quy định những mô hình hành động của GV và HS. Thí nghiệm Trò chơi Luyện tập …… Đóng vai Khái quát về các quan điểm, PP và kĩ thuật dạy học Kĩ thuật mảnh ghép …… Kĩ thuật khăn phủ bàn Kĩ thuật bể cá Kĩ thuật dạy học là những biện pháp, cách thức hành động của GV và HS trong các tình huống hành động nhỏ nhằm thực hiện và điều khiển quá trình dạy học. Kĩ thuật công não Kĩ thuật 6-3-5 Kĩ thuật phòng tranh Kĩ thuật bông tuyết Sự phân biệt giữa KTDH và PPDH nhiều khi không rõ ràng.