Tài liệu Bồi dưỡng văn hóa ứng xử cho thanh niên quân đội nhân dân việt nam hiện nay tt

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI CHU XUÂN HẢI BỒI DƢỠNG VĂN HÓA ỨNG XỬ CHO THANH NIÊN QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM Ngành: CNDVBC&DVLS Mã số: 92 29 002 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ TRIẾT HỌC HÀ NỘI - 2019 Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS Phùng Văn Thiết 2. TS Đào Huy Tín Phản biện 1: PGS,TS Lê Văn Cương Phản biện 2: GS, TS Nguyên Văn Huyên Phản biện 3: PGS, TS Nguyễn Trọng Tuấn Luận án đã được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Học viện họp tại Học viện Khoa học Xã hội Vào hồi giờ phút, ngày tháng năm 201 Có thể tìm hiểu luận án tại Thư viện: - Thư viện Quốc gia Việt Nam - Thư viện Học viện Khoa học xã hội 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Văn hóa ứng xử là một phương diện của văn hóa, phản ánh phương thức sống của con người và trình độ văn minh của một đất nước, một dân tộc, khát vọng của con người vươn tới những giá trị chân - thiện - mỹ. Ứng xử có văn hoá không chỉ tạo nên vẻ đẹp cho từng cá nhân, mà còn phản ánh bản sắc văn hoá của một cộng đồng, quốc gia, dân tộc. Là một bộ phận của xã hội, thanh niên QĐNDVN lực lượng đông đảo nhất, trực tiếp thực hiện chức năng chiến đấu, sản xuất và công tác của quân đội. Trong thực hiện nhiệm vụ họ phải ứng xử, giải quyết nhiều mối quan hệ phức tạp, đặc thù. Hơn 74 năm xây dựng và trưởng thành, thanh niên QĐNDVN đã góp phần tạo dựng nên nét văn hóa ứng xử độc đáo - văn hóa ứng xử “Bộ đội Cụ Hồ” với những chuẩn mực, giá trị cốt lõi: “Trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”. Những chuẩn mực, giá trị ấy giữ vai trò định hướng, là động lực thôi thúc các thế hệ thanh niên quân đội ta không ngừng phấn đấu, vươn lên hoàn thiện nhân cách, thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao. 2 Hiện nay, trước tác động của kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế, đặc biệt sự phát triển mạnh mẽ của truyền thông đại chúng làm cho văn hóa ứng xử của xã hội nói chung, thanh niên QĐNDVN nói riêng có sự biến động theo hai chiều thuận, nghịch. Một mặt, những giá trị cốt lõi trong văn hóa ứng xử của thanh niên quân đội tiếp tục được phát huy, bổ sung nội dung mới và phát triển phù hợp điều kiện mới. Thái độ, hành vi ứng xử của hầu hết thanh niên quân đội đúng điều lệnh, chuẩn mực văn hoá xã hội, văn hoá quân sự, khơi dậy, phát huy truyền thống văn hoá của dân tộc, quân đội và đơn vị. Mặt khác, sự tác động của mặt trái kinh tế thị trường, các hiện tượng tiêu cực xã hội, sự chống phá của các thế lực thù địch và trình độ hạn chế về nhận thức, một số thanh niên QĐNDVN đã có biểu hiện lệch chuẩn. Họ có thái độ, hành vi ứng xử thiếu chuẩn mực trong giao tiếp, sinh hoạt… gây mất đoàn kết, ý thức trách nhiệm trong rèn luyện, công tác chưa cao, thậm chí vi phạm pháp luật của Nhà nước, kỷ luật quân đội…Những biểu hiện đó đã cản trở sự phát triển, hoàn thiện nhân cách quân nhân, làm xấu đi hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ”, ảnh hưởng không tốt đến chất lượng xây dựng đơn vị, quân đội vững mạnh toàn diện. 3 Điều đó, đòi hỏi phải tăng cường bồi dưỡng văn hóa ứng xử cho thanh niên QĐNDVN đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN, xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Sự trưởng thành về văn hoá ứng xử của thanh niên QĐNDVN trải qua quá trình phức tạp, chịu sự tác động của nhiều yếu tố, trong đó giáo dục, bồi dưỡng ở các đơn vị cơ sở có vai trò quan trọng hàng đầu. Nhìn chung công tác bồi dưỡng văn hoá ứng xử cho thanh niên QĐNDVN những năm qua đã được lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị hết sức quan tâm. Nội dung, biện pháp bồi dưỡng được xác định phù hợp với từng đối tượng. Đồng thời mỗi thanh niên đã phát huy tính tích cực, tự giác trong tu dưỡng, rèn luyện tạo ra bước phát triển về văn hoá ứng xử. Tuy nhiên, chất lượng, hiệu quả công tác bồi dưỡng văn hóa ứng xử cho thanh niên quân đội so với yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới vẫn còn có mặt hạn chế, bất cập cả trong nhận thức và tổ chức thực hiện. Một số cấp uỷ Đảng, cơ quan, chính ủy và người chỉ huy chưa quan tâm đúng mức, thiếu tích cực, chủ động, sáng tạo trong đổi mới nội dung, phương pháp và hình thức bồi dưỡng văn hóa ứng xử cho thanh niên. Bên cạnh đó, một số thanh niên chưa thật 4 chủ động trong tự học tập, rèn luyện nâng cao trình độ văn hóa ứng xử của mình. Do đó, bồi dưỡng văn hoá ứng xử cho thanh niên QĐNDVN đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ là vấn đề vừa cơ bản, vừa cấp thiết cần được nhận thức và thực hiện trên cơ sở khoa học, thực tiễn. Liên quan đến vấn đề này đã có nhiều công trình nghiên cứu làm sáng tỏ về lý luận và thực tiễn, nhưng cho đến nay chưa có công trình nào đi sâu nghiên cứu dưới góc độ triết học một cách cơ bản, hệ thống về bồi dưỡng văn hóa ứng xử cho thanh niên QĐNDVN hiện nay. Chính vì vậy, tác giả lựa chọn vấn đề “Bồi dưỡng văn hóa ứng xử cho thanh niên QĐNDVN” làm đề tài nghiên cứu của mình. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án 2.1. Mục đích Tiếp cận dưới góc độ triết học, luận án trình bày làm rõ một số vấn đề lý luận và thực tiễn bồi dưỡng văn hóa ứng xử cho thanh niên QĐNDVN. Đồng thời đề xuất giải pháp cơ bản bổ sung, củng cố, phát triển văn hoá ứng xử cho thanh niên QĐNDVN đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN, xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. 2.2. Nhiệm vụ 5 Từ góc độ triết học, luận án trình bay một số vấn đề lý luận về văn hóa ứng xử và bồi dưỡng văn hóa ứng xử cho thanh niên QĐNDVN Phân tích, đánh giá thực trạng chỉ ra nguyên nhân và những yêu cầu bồi dưỡng văn hoá ứng xử cho thanh niên QĐNDVN trong tình hình hiện nay. Đề xuất giải pháp cơ bản nhằm bổ sung, củng cố, phát triển văn hoá ứng xử cho thanh niên QĐNDVN hiện nay. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận án 3.1. Đối tượng nghiên cứu Bồi dưỡng văn hoá ứng xử cho thanh niên QĐNDVN với tư cách là hoạt động xã hội lịch sử nhằm xây dựng, phát triển văn hóa ứng xử quân nhân 3.2. Phạm vi nghiên cứu Bồi dưỡng văn hóa ứng xử cho thanh niên QĐNDVN là vấn đề rộng có liên quan đến nhiều ngành khoa học. Trong phạm vi của luận án , tác giả tập trung nghiên cứu văn hóa ứng xử của thanh niên QĐNDVN và bồi dưỡng văn hoá ứng xử cho thanh niên QĐNDVN trong thực tiễn hoạt động quân sự ở góc độ CNDVBC, CNDVLS. 6 Phạm vi khảo sát: thông qua các báo cáo tổng kết, đánh giá hàng năm của Ban thanh niên Quân đội, các cơ quan, đơn vị và qua khảo sát thực tế ở một số đơn vị, nhà trường quân đội khu vực phía Bắc từ năm 2010 đến nay. 4. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu của luận án 4.1. Cơ sở lý luận, thực tiễn Cơ sở lý luận chủ yếu của luận án là hệ thống các quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và Tổng cục Chính trị về văn hóa, phát triển và xây dựng đời sống văn hóa. Đồng thời luận án cũng kế thừa những kết quả nghiên cứu của các tập thể, cá nhân trong và ngoài quân đội về những vấn đề liên quan đến đề tài. Cơ sở thực tiễn chủ yếu của luận án là tình hình thực tế bồi dưỡng văn hóa ứng xử cho thanh niên QĐNDVN từ năm 2010 đến nay, qua các báo cáo tổng kết, đánh giá của Ban Thanh niên Quân đội và các cơ quan, đơn vị; kết hợp với việc xử lý chọn lọc kết quả điều tra, khảo sát thực tế của tác giả ở một số đơn vị đủ quân, nhà trường quân đội khu vực phía Bắc. 4.2. Phương pháp nghiên cứu 7 Luận án sử dụng phương pháp luận của Chủ nghĩa duy vật biện chứng và Chủ nghĩa duy vật lịch sử; luận án có kết hợp các phương pháp liên ngành như: phương pháp hệ thống - cấu trúc, phân tích và tổng hợp, lôgic và lịch sử, hệ thống hoá, khái quát hoá. Ngoài ra, luận án sử dụng phương pháp điều tra xã hội học ở một số đơn vị đủ quân, nhà trường khu vực phía Bắc và xin ý kiến chuyên gia. 5. Đóng góp mới về khoa học của luận án Trên cơ sở nghiên cứu và trình bày một cách hệ thống, rõ ràng vấn đề dưỡng văn hoá ứng xử cho thanh niên QĐNDVN trong hoạt động quân sự. Luận án đóng góp thêm về mặt lý luận và thực tiễn xây dựng, phát triển văn hoá ứng xử cho thanh niên QĐNDVN đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình hiện nay. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án Kết quả nghiên cứu của luận án cung cấp thêm cơ sở lý luận khoa học và thực tiễn cho nâng cao nhận thức của các chủ thể về bồi dưỡng văn hoá ứng xử cho thanh niên QĐNDVN; cho việc xác định nội dung, biện pháp bồi dưỡng văn hoá ứng xử cho thanh niên QĐNDVN của lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị; góp phần nâng cao hiệu quả bồi dưỡng xây dựng, phát triển văn hoá ứng xử và trình độ văn 8 hoá ứng xử của thanh niên quân đội đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Luận án có thể dùng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu khoa học và công tác giáo dục chính trị, văn hóa, đạo đức ở các đơn vị trong quân đội. 7. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung luận án gồm 4 chương, 11 tiết. Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI Văn hoá ứng xử và bồi dưỡng văn hoá ứng xử cho thanh niên QĐNDVN được nhiều công trình và bài viết của các nhà khoa học quan tâm nghiên cứu, luận giải sâu sắc ở nhiều góc độ khác nhau. Những nghiên cứu về văn hóa và văn hóa quân sự Những nghiên cứu về văn hóa ứng xử và văn hóa ứng xử của quân nhân quân đội nhân dân Việt Nam Những kết quả cơ bản và vấn đề đặt ra mà luận án cần tiếp tục giải quyết Tuy nhiên, chưa có công trình nào tiếp cận từ góc độ triết học, đi sâu nghiên cứu một cách cơ bản, hệ thống về bồi dưỡng văn hoá ứng xử cho thanh niên QĐNDVN, trong khi vấn đề này đang cần được làm sáng tỏ cả về 9 phương diện lý luận và thực tiễn. Chính vì vậy việc nghiên cứu “Bồi dưỡng văn hóa ứng xử cho thanh niên QĐNDVN” dưới góc độ Triết học là vấn đề có ý nghĩa thiết thực, góp phần xây dựng Quân đội “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại” giai đoạn hiện nay Chƣơng 2 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ BỒI DƢỠNG VĂN HÓA ỨNG XỬ CHO THANH NIÊN QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM 2.1. Văn hoá ứng xử, và văn hóa ứng xử của thanh niên Quân đội Nhân dân Việt Nam 2.1.1. Khái niệm văn hóa ứng xử Như phần tổng quan đã trình bày, cũng như văn hóa nói chung, khái niệm văn hóa ứng xử có vô số cách tiếp cận và định nghĩa khác nhau. Tuy vậy cho đến nay, khi bàn đến văn hóa ứng xử, các nhà nghiên cứu đều thống nhất ở những khía cạnh cơ bản sau đây. Thứ nhất, về bản chất, văn hóa ứng xử là một đặc trưng riêng có của con người, phản ánh và thể hiện tính chất và trình độ người trong tiến trình lịch sử- tự nhiên của nhân loại. Xét về mặt cấu trúc văn hóa ứng xử là sự bện quện giữa văn hóa và ứng xử. 10 Văn hoá có nghĩa là cái đẹp, cái có giá trị, văn hoá thể hiện khát vọng sống của con người hướng tới Chân - Thiện Mỹ. Bởi vậy, văn hoá đúng với ý nghĩa chân chính của nó là phương thức hoạt động có ý thức của con người, là một hệ thống giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra, trong đó “Hệ thống các quan điểm, các tư tưởng, lý luận, chính trị, pháp luật, đạo đức, thẩm mỹ, tôn giáo, triết học có vai trò dính kết, định hướng các vòng cộng đồng văn hoá” Ứng xử theo nghĩa rộng là phản ứng của con người đối với tác động của ngoại cảnh (tự nhiên, xã hội và những người xung quanh). Ứng xử là phản ứng có lựa chọn, tính toán trên cơ sở tri thức, kinh nghiệm, vốn sống và nhân cách của mỗi người nhằm đạt kết quả cao nhất trong giao tiếp. Như vậy, ứng xử là thái độ sống, thái độ ấy được hình thành, phát triển trong cả quá trình có chủ đích - quan sát, thu nhận và nghiền ngẫm. Văn hóa ứng xử là phản ứng của một chủ thể đối với sự tác động của chủ thể khác hay một khách thể theo một phương cách nào đó, nhằm đạt đến một kết quả tốt nhất. Ở đó, “văn hóa” và “ứng xử” gắn bó chặt chẽ với nhau, văn hóa là nền tảng đồng thời được thể hiện qua ứng xử, còn ứng xử là yêu cầu đồng thời là một phương thức tồn tại của văn hóa. 11 Thứ hai, về tính chất và trình độ thể hiện, văn hóa ứng xử là phương diện của văn hóa- đó là văn hóa thể hiện trong giao tiếp bằng hành động thực tế. Từ sự phân tích trên đây có thể quan niệm: Văn hóa ứng xử là một phương diện của văn hóa, phản ánh và thể hiện trình độ, tính chất chuẩn mực trong thái độ, hành vi của con người (cộng đồng người) trước những tác động của tự nhiên và xã hội ở các giai đoạn và hoàn cảnh lịch sử xác định. Với tư cách là một phương diện của văn hóa nói chung, văn hóa ứng xử mang đầy đủ đặc trưng của văn hóa. Đặc trưng nổi trội, đặc tính cốt lõi của văn hóa ứng xử là tính chuẩn mực về thái độ và hành vi của con người trong giải quyết các quan hệ “ứng” và “xử” trước sự tác động của tự nhiên, xã hội. Văn hóa ứng xử bao hàm cả “văn hóa”; cả “ứng xử” cùng những mối quan hệ tất yếu, nội tại giữa chúng với nhau. Yếu tố đầu tiên cấu thành văn hóa ứng xử là tri thức ứng xử của con người theo một hệ thống giá trị văn hóa. Xét về thực chất trên phương diện xã hội, đó là tập hợp, tổng hợp, tích hợp những nét đẹp về thái độ, hành vi đối nhân, xử thế của con người trong quan hệ xã hội Yếu tố thứ hai cấu thành văn hóa ứng xử chính là thái độ ứng xử của con người có (theo) văn hóa. Thái độ vừa là một yếu tố cấu thành, vừa là một thuộc tính cơ bản của văn hóa 12 ứng xử. Về thực chất, thái độ ứng xử có văn hóa là trạng thái tinh thần, tâm lý phản ánh và biểu hiện tính tích cực trong nhận thức, trong cảm xúc, tình cảm của con người, của cộng đồng người đối với đối tác khi giao tiếp. Yếu tố thứ ba cấu thành văn hóa ứng xử là hành vi ứng xử của con người, cộng đồng người theo một hệ thống giá trị văn hóa nhất định. Về thực chất, hành vi ứng xử có (theo) văn hóa là chuỗi hành động đối nhân, xử thế, phản ánh và trực tiếp thể hiện thái độ ứng xử của họ trong giao tiếp. 2.1.2. Văn hoá ứng xử của của thanh niên Quân đội nhân dân Việt Nam Với tính cách là một đối tượng đặc thù “thanh niên” hoạt động trong một lĩnh vực đặc thù “lĩnh vực hoạt động quân sự”, việc định dạng văn hóa ứng xử của thanh niên QĐNDVN phải thông qua những đặc điểm riêng, cho phép khu biệt một cách tương đối văn hóa ứng xử của đối tượng này. Theo đó ta có thể quan niệm: văn hóa ứng xử của thanh niên QĐNDVN là một phương diện của văn hóa ứng xử, phản ánh đặc thù về hệ thống giá trị chuẩn mực cũng như thái độ, hành vi của lớp người trẻ tuổi trong quân đội, phù hợp với những yêu cầu của hoạt động quân sự trong các giai đoạn lịch sử khác nhau. Quan niệm trên cho thấy, văn hoá ứng xử của thanh niên QĐNDVN vừa có điểm chung, thống nhất với văn hóa ứng xử của thanh niên Việt Nam, vừa có nét đặc thù 13 về yêu cầu của lứa tuổi, lĩnh vực và môi trường hoạt động. Tính đặc thù ấy được biểu hiện ở những đặc điểm cơ bản sau đây: Đặc điểm thứ nhất, hệ thống giá trị chuẩn mực của văn hóa ứng xử thanh niên QĐNDVN là hệ thống văn hóa quân sự Việt Nam mà cốt lõi là văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” . Đặc điểm thứ hai, phương thức thể hiện văn hóa ứng xử của thanh niên QĐNDVN là sự tự giác, nghiêm minh theo quy tắc định sẵn. Đặc điểm thứ ba, văn hóa ứng xử của thanh niên QĐNDVN có sự đòi hỏi cao về thái độ, hành vi giao tiếp. 2.1.3. Biểu hiện văn hoá ứng xử của thanh niên Quân đội nhân dân Việt Nam Văn hóa ứng xử của thanh niên QĐNDVN được thể hiện cả ở tri thức, thái độ, hành vi của người quân nhân trong hoạt động thực tiễn. Tri thức về văn hoá ứng xử của thanh niên QĐNDVN là vốn hiểu biết cơ bản của họ về Chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng; chính sách và pháp luật của nhà nước; truyền thống vẻ vang, anh hùng của QĐNDVN Thái độ ứng xử của thanh niên QĐNDVN là trạng thái sẵn sàng về mặt tư tưởng, tình cảm, niềm tin, sự lựa chọn của họ để có phản ứng với tình huống trong nhiệm 14 vụ, cuộc sống và ứng xử giải quyết thành công các tình huống ấy Hành vi văn hóa ứng xử của thanh niên QĐNDVN là sự tự giác ở trình độ cao trong thực hiện bộ quy tắc ứng xử định sẵn trong hoạt động quân sự. Thể hiện ở sự phản ứng, cách ứng xử của họ theo mục tiêu chính trị, chuẩn mực văn hoá của pháp luật nhà nước, kỷ luật quân đội, một cách tự nguyện, thống nhất không phản biện Văn hoá ứng xử của thanh niên QĐND VN được biểu hiện trong hoạt động thực tiễn của họ, ở lời nói và thái độ hành vi. 2.2. Thực chất bồi dƣỡng văn hoá ứng xử của thanh niên Quân đội nhân dân Việt Nam 2.2.1 Khái niệm bồi dưỡng văn hoá ứng xử cho thanh niên Quân đội nhân dân Việt Nam Thanh niên QĐNDVN được quan niệm là những người trẻ trong quân đội, có tuổi đời từ 18 đến 30. Họ là những Sĩ quan, Quân nhân chuyên nghiệp trong độ tuổi Đoàn thanh niên và toàn bộ Hạ sĩ quan binh sĩ. Thanh niên Quân đội là lực lượng nòng cốt, lực lượng chiếm đa số của Quân đội nhân dân Việt Nam. Họ là người trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ quân sự ở các đơn vị cơ sở, theo chức năng “Đội quân chiến đấu, đội quân công tác và đội quân lao động sản xuất”. Theo thống kê của Ban Thanh niên Quân đội, ở các đơn vị đủ quân, họ chiếm trên 80% quân 15 số; cấp đại đội, hầu hết cán bộ, chiến sĩ ở độ tuổi thanh niên; 21,45% sĩ quan, 32,49% đảng viên, 30% công nhân viên chức, lao động quốc phòng ở lứa tuổi thanh niên. Là lớp người trẻ trong quân đội nên trải nghiệm chưa nhiều, họ thường chưa thực sự chín chắn, vững vàng; thiếu tính kiên trì, nhẫn nại; thường dễ chủ quan trước thắng lợi, bi quan, chán nản khi gặp khó khăn, thất bại tạm thời; khả năng phân biệt đúng - sai, tốt - xấu... còn hạn chế, khả năng tự kiềm chế kém, thường cứng nhắc, máy móc trong xử lý những tình huống phức tạp. Từ đó, có thể khẳng định, văn hoá ứng xử của thanh niên QĐNDVN đã hình thành và đang phát triển, còn phải tiếp tục bồi dưỡng để hoàn thiện Bồi dưỡng là một hoạt động xã hội nhằm nâng cao, bổ sung, bù đắp những mặt yếu kém, thiếu hụt nào đó đáp ứng nhu cầu của họ. Vì vậy, có thể hiểu, bồi dưỡng là quá trình tác động có ý thức nhằm làm tăng thêm những mặt nào đó của con người đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của họ. Trong đời sống hiện thực, hoạt động bồi dưỡng rất đa dạng. Bồi dưỡng văn hoá ứng xử cho của thanh niên QĐNDVN là một mặt của hoạt động bồi dưỡng nói chung. Như vậy, có thể quan niệm: Bồi dưỡng văn hoá ứng xử của thanh niên QĐNDVN là tổng thể các tác động có ý thức, có mục đích một cách tự giác của chủ thể nhằm bổ sung, củng cố, hoàn thiện trình độ tri thức, thái độ và hành vi ứng xử của 16 thanh niên QĐNDVN đáp ứng mục tiêu yêu cầu hoạt động quân sự trong từng giai đoạn lịch sử nhất định. Mục đích bồi dưỡng văn hóa ứng xử cho thanh niên QĐNDVN là tổng thể các tác động tự giác theo quy luật phát triển của văn hóa của chủ thể nhằm bổ sung những cái còn thiếu; củng cố những yếu tố chưa ổn định, chưa chín chắn cũng như phát triển về tri thức, thái độ, hành vi ứng xử văn hóa đáp ứng yêu cầu của hoạt động quân sự đặt ra. Xét về bản chất, bồi dưỡng văn hoá ứng xử cho thanh niên QĐNDVN là quá trình chuyển hóa chuẩn mực văn hóa ứng xử chung của xã hội và của lĩnh vực quân sự thành tri thức, thái độ, hành vi ứng xử văn hóa của người thanh niên Quân đội cách mạng, chính quy. Thực chất hoạt động bồi dưỡng văn hoá ứng xử cho thanh niên QĐNDVN là một quá trình tác động tích cực, tự giác, năng động, sáng tạo của các chủ thể. Với nhiều cách thức tổ chức tác động khác nhau, gắn kết chặt chẽ với nhau, dựa trên cơ sở nhận thức đúng các quy luật chung và các đặc điểm riêng của sự hình thành, phát triển văn hoá ứng xử của thanh niên QĐNDVN. Đối tượng bồi dưỡng văn hoá ứng xử của thanh niên QĐNDVN: là tri thức, thái độ và hành vi ứng xử văn hóa của họ trong lĩnh vực quân sự, trong hoạt động quân sự và trong các quan hệ xã hội. 17 Chủ thể bồi dưỡng văn hoá ứng xử của thanh niên QĐND trước hết, là tổ chức lãnh đạo, chỉ huy các cấp, các cơ quan, của chính bản thân họ và các tổ chức quần chúng. Nội dung, hình thức, phương pháp bồi dưỡng văn hoá ứng xử cho thanh niên Quân đội nhân dân Việt Nam Về nội dung, bổ sung, củng cố trình độ tri thức và khả năng vận dụng đúng đắn, sáng tạo lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về văn hoá, đạo đức, thẩm mỹ. Những giá trị, chuẩn mực văn hoá ứng xử truyền thống của dân tộc, chuẩn mực văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” Bổ sung, củng cố, hoàn thiện những tri thức về văn hoá ứng xử và ý thức tự giác thực hiện hành vi ứng xử có văn hoá Bổ sung, củng cố, hoàn thiện cho họ những kiến thức về pháp luật của Nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, lời thề danh dự của quân nhân, điều lệnh của QĐNDVN, kiến thức về đạo đức xã hội nói chung, đạo đức quân nhân nói riêng, những quy định của đơn vị; đồng thời rèn luyện tác phong chính quy, lễ tiết, tác phong quân nhân trong sinh hoạt hàng ngày, trong giải quyết các mối quan hệ và trong thực hiện nhiệm vụ. Về phương pháp, hình thức bồi dưỡng văn hoá ứng xử cho thanh niên QĐNDVN cũng được thực hiện hết sức phong phú và linh hoạt. Thông qua hoạt động giáo dục, tự 18 giáo dục; thông qua tổ chức, quản lý, tổ chức các hoạt động của họ; thông qua các phương tiện thông tin tuyên truyền. 2.2.2. Những yếu tố tác động bồi dưỡng văn hoá ứng xử cho thanh niên Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay Bồi dưỡng văn hoá ứng xử cho của thanh niên QĐNDVN là tổng thể các cách thức biện pháp hoạt động tuân theo quy luật của các chủ thể. Như vậy, bồi dưỡng văn hóa ứng xử cho thanh niên QĐNDVN là tổng thể các tác động của chủ thể có đối tượng, có mục đích theo quy luật phát triển của văn hóa và chịu sự tác động của các yếu tố sau: Bồi dưỡng văn hóa ứng xử cho thanh niên QĐNDVN chịu sự tác động trực tiếp của quá trình giáo dục và tự giáo dục trong quân đội Bồi dưỡng văn hóa ứng xử cho thanh niên QĐNDVN chịu sự tác động của trình độ hiểu biết, kinh nghiệm, vốn sống, năng lực nhận thức và năng lực hiện thực hoá văn hoá ứng xử của họ Bồi dưỡng văn hóa ứng xử cho thanh niên QĐNDVN chịu sự tác động của điều kiện hoàn cảnh môi trường quân sự cụ thể. Chƣơng 3