Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam
Ph t L ch 2546 – 2002
DANH T NG VI T NAM
TI U S
DANH T NG VI T NAM TH K XX
- T P II -
Nhà Xu t B n Tôn Giáo - Hà N i
Ch biên: Thích ng B n
M C L C N I DUNG THEO B N I N T
Ý ki n v b ti u s Danh T ng Vi t Nam.................................................................................................................... 5
U............................................................................................................................................................... 5
L I NÓI
BAN BIÊN T P - C NG TÁC..................................................................................................................................... 6
C V N CÔNG TRÌNH........................................................................................................................................... 6
BAN BIÊN T P........................................................................................................................................................ 6
I. GIAI O N TI N CH N H NG (1900 – 1930)...................................................................................................... 8
NG THÍCH LI U NG C (1826 – 1900).................................................................................................. 8
HÒA TH
HÒA TH
NG THÍCH TÂM TRUY N (1832 – 1911) ............................................................................................. 9
HÒA TH
NG THÍCH THI N QU NG (1862 – 1911) .......................................................................................... 10
HÒA TH
NG THÍCH HU PHÁP (1871 – 1927).................................................................................................. 12
HÒA TH
NG THÍCH TÂM T NH (1868 – 1928).................................................................................................. 14
NG TRA AM - THÍCH VIÊN THÀNH 1879 – 1928 ............................................................................. 15
HÒA TH
II. GIAI O N CH N H NG PH T GIÁO VI T NAM (1931-1950)................................................................... 18
NG THÍCH PH HU (1870 – 1931).................................................................................................... 19
HÒA TH
HÒA TH
NG THÍCH T V N (1877 – 1931) ...................................................................................................... 20
HÒA TH
NG THÍCH PH C CH (1858 – 1940).............................................................................................. 22
HÒA TH
NG THÍCH B N VIÊN (1873 – 1942) .................................................................................................. 23
NG THÍCH
I TRÍ (1897 – 1944)....................................................................................................... 24
HÒA TH
HÒA TH
NG THÍCH HO NG KHAI (1883 – 1945)............................................................................................ 25
GI NG S THÍCH TRÍ THUYÊN 1923 – 1947 ....................................................................................................... 27
NG THÍCH B U
NG (1904 – 1948) ................................................................................................ 28
HÒA TH
HÒA TH
NG THÍCH PH C H U (1862 – 1949).............................................................................................. 29
NG THÍCH T NH N (1899 – 1950) ................................................................................................... 30
HÒA TH
III. GIAI O N TH NG NH T PH T GIÁO
U TIÊN (1951-1956)................................................................ 34
HÒA TH
NG THUBTEN OSALL LAMA MINH T NH-NH N T (1889 – 1951)............................................. 34
NG THÍCH CHÁNH QU (1885 – 1956) ............................................................................................. 36
HÒA TH
HÒA TH
NG THÍCH LI U THI N (1885 – 1956) ............................................................................................... 36
IV. PH T GIÁO GIAI O N
TN
C B CHIA ÔI (1957-1974).................................................................. 39
HÒA TH
NG THÍCH DI U PHÁP (1882 – 1959)................................................................................................. 40
HÒA TH
NG THÍCH THI N B N (1884 – 1962)................................................................................................ 41
V PHÁP THIÊU THÂN - TH NG T A THÍCH TIÊU DIÊU (1892 – 1963)....................................................... 42
V PHÁP THIÊU - THÂN
I
C THÍCH QU NG H NG (1926 – 1963) ..................................................... 43
I
C THÍCH NGUYÊN H NG (1940 – 1963) ................................................... 45
V PHÁP THIÊU THÂN V PHÁP THIÊU THÂN - THÍCH THANH TU (1946 – 1963)............................................................................... 47
V PHÁP THIÊU THÂN I
C THÍCH THI N M (1940 – 1963) ................................................................ 49
V PHÁP THIÊU THÂN - THÍCH THI N HU (1948 – 1966) ................................................................................ 50
V PHÁP THIÊU THÂN - THÍCH H NH
C (1948 – 1967)................................................................................ 52
HÒA TH
NG TH CH KÔONG (1879 – 1969) ..................................................................................................... 53
HÒA TH
NG THI N LU T (1898 – 1969)........................................................................................................... 54
HÒA TH
NG THÍCH THIÊN TR NG (1876 – 1970) ....................................................................................... 56
HÒA TH
NG THÍCH THI N NGÔN (1894 – 1970)............................................................................................. 57
V PHÁP THIÊU THÂN - THÍCH THI N LAI (1896 – 1970).................................................................................. 59
NG SUVANNA DHAMMA T NG SANH (1897 – 1970) .................................................................... 60
HÒA TH
!
"
#
$
%
&
'
"
#
!
(
)
*
(
,
-
%
.
%
.
%
.
%
%
/
"
.
0
/
+
V PHÁP VONG THÂN
I
C THÍCH THI N ÂN (1949 – 1970) ................................................................... 61
HÒA TH
NG THÍCH PHÁP LONG (1901 – 1971) ............................................................................................... 62
NG THÍCH THI N H
NG (1903 – 1971).......................................................................................... 64
HÒA TH
HÒA TH
NG THÍCH CHÍ T NH (1913 – 1972).................................................................................................... 65
HÒA TH
NG THÍCH
T THANH (1853 – 1973) .............................................................................................. 66
HÒA TH
NG THÍCH THI N THU N (1900 – 1973) .......................................................................................... 69
HÒA TH
NG THÍCH QU NG ÂN (1891 – 1974) ................................................................................................ 71
V. PH T GIÁO GIAI O N TH NG NH T
TN
C (1975-1980) ................................................................ 73
NG THÍCH HU PHÁP (1887 – 1975).................................................................................................. 73
HÒA TH
HÒA TH
NG THÍCH TÔN TH NG (1879 – 1976) .............................................................................................. 75
HÒA TH
NG THÍCH MINH TR C (1895 – 1976)............................................................................................... 76
HÒA TH
NG PHÁP V NH (1891 – 1977) ............................................................................................................. 77
NG THÍCH GIÁC NGUYÊN (1877 – 1980).......................................................................................... 78
HÒA TH
HÒA TH
NG THÍCH HU HÒA (1915 – 1980) ................................................................................................... 80
HÒA TH
NG THÍCH THIÊN ÂN (1925 – 1980) .................................................................................................. 81
VI. GIAI O N TH NG NH T PH T GIÁO VI T NAM L N TH 2 (1981-2000) ......................................... 83
NG THÍCH TÂM AN (1892 – 1982)...................................................................................................... 84
HÒA TH
HÒA TH
NG THÍCH T NG VÂN (1899 – 1983) ............................................................................................. 86
NG THÍCH HUY N T N (1911 – 1984) .............................................................................................. 87
HÒA TH
HÒA TH
NG SUVANNA PANNÀ T NG UCH (1909 – 1984)......................................................................... 88
HÒA TH
NG THÍCH HUY N T (1905 – 1986) ................................................................................................. 90
NG THÍCH
T H NG (1900-1987) ................................................................................................ 91
HÒA TH
HÒA TH
NG THÍCH HO NG THÔNG (1902 – 1988)........................................................................................ 91
NG THÍCH
C TÂM (1828 – 1988)................................................................................................... 93
HÒA TH
HÒA TH
NG THÍCH HOÀNG MINH (1916 – 1991) ........................................................................................... 94
HÒA TH
NG THÍCH VIÊN QUANG (1921 – 1991) ............................................................................................ 95
NG THÍCH TR NG SAN (1922 – 1991) .............................................................................................. 97
HÒA TH
HÒA TH
NG INDA PPANNÀ DANH DINL (1908 – 1992) ................................................................................. 98
HÒA TH
NG THÍCH CHÂN TH
NG (1912 – 1993)........................................................................................ 99
HÒA TH
NG PHÁP MINH (1918 – 1993) .......................................................................................................... 100
HÒA TH
NG THI N TH NG (1923 – 1993) ..................................................................................................... 102
NG THÍCH HUY N
T (1903 – 1994) ............................................................................................ 103
HÒA TH
HÒA TH
NG THÍCH PHÁP LAN (1913 – 1994)................................................................................................ 104
NG THÍCH THANH THUY N (1914 – 1994).................................................................................... 106
HÒA TH
HÒA TH
NG THÍCH PH C NINH (1915 – 1994) .......................................................................................... 107
HÒA TH
NG THÍCH B U NG C (1916 – 1994) .............................................................................................. 108
HÒA TH
NG THÍCH TRÍ T N (1906 – 1995).................................................................................................... 109
HÒA TH
NG BRAHMAKESARA OUL SREY (1910 – 1995) ........................................................................... 111
HÒA TH
NG THÍCH MINH TÁNH (1924 – 1995) ............................................................................................ 112
HÒA TH
NG THÍCH QU NG TH C (1925 – 1995) ......................................................................................... 113
HÒA TH
NG PHÁP TRI (1914 – 1996)............................................................................................................... 114
HÒA TH
NG THÍCH
T H O (1916 – 1996) ................................................................................................. 115
HÒA TH
NG THÍCH B U Ý (1917 – 1996)....................................................................................................... 117
NG THÍCH DI U QUANG (1917 – 1996) .......................................................................................... 119
HÒA TH
%
.
/
%
)
,
)
*
"
+
%
/
&
.
!
%
#
'
%
%
'
HÒA TH
NG THÍCH K CHÂU (1922 – 1996) ................................................................................................. 120
TH NG T A THÍCH MINH PHÁT (1956 – 1996).............................................................................................. 122
NG THÍCH HOÀN KHÔNG (1900 – 1997) ........................................................................................ 123
HÒA TH
HÒA TH
NG THÍCH TÂM MINH (1910 – 1997)............................................................................................... 124
HÒA TH
NG THÍCH T HU (1910 – 1997) .................................................................................................... 125
HÒA TH
NG THÍCH THI N HÀO (1911 – 1997).............................................................................................. 127
HÒA TH
NG THÍCH GIÁC NHU (1912 – 1997)................................................................................................ 130
NG THÍCH TU
NG (1927 – 1997)............................................................................................... 132
HÒA TH
HÒA TH
NG SIÊU VI T (1934 – 1997) ............................................................................................................. 133
HÒA TH
NG THÍCH H NG D NG (1915 – 1998)........................................................................................... 134
HÒA TH
NG THÍCH THI N CHÂU (1931 – 1998) ........................................................................................... 136
HÒA TH
NG THÍCH HUY N QUÝ (1897 – 1999)............................................................................................ 138
NG THÍCH TRÍ
C (1909 – 1999) ................................................................................................... 139
HÒA TH
HÒA TH
NG THÍCH HO NG TU (1913 – 1999) .............................................................................................. 140
HÒA TH
NG THÍCH TRÍ
C (1915 – 1999) ................................................................................................... 141
HÒA TH
NG THÍCH TÂM THÔNG (1916 – 1999) ........................................................................................... 143
HÒA TH
NG THÍCH THI N TÍN (1921 – 1999)................................................................................................ 145
HÒA TH
NG THÍCH KH H I (1921 – 1999)................................................................................................... 147
NG THÍCH NH QUANG (1924 – 1999).......................................................................................... 148
HÒA TH
HÒA TH
NG T NG
C B N 1917 – 2000..................................................................................................... 150
HÒA TH
NG THÍCH MINH THÀNH (1937 – 2000).......................................................................................... 152
NG THÍCH DUY L C (1923 – 2000) ................................................................................................. 154
HÒA TH
HÒA TH
NG THÍCH THU N
C (1918 – 2000)............................................................................................ 156
NG THÍCH THANH KI M (1920 – 2000) .......................................................................................... 158
HÒA TH
PH L C: 04 C S TI N B I H U CÔNG TH K XX ................................................................................. 161
C s V N QUANG THÙY 1887 – 1967................................................................................................................. 161
C S OÀN TRUNG CÒN 1908 – 1988 ............................................................................................................... 162
C S TRÚC THIÊN 1920 – 1972 ........................................................................................................................... 164
C S NGUY N
NG TH C 1908 – 1999.......................................................................................................... 166
M C L C SINH QUÁN .......................................................................................................................................... 167
Th M c Trích D n ................................................................................................................................................... 170
A. B N TH O, T LI U G C........................................................................................................................... 170
B. SÁCH XU T B N .......................................................................................................................................... 170
C. SÁCH NGO I V N ........................................................................................................................................ 171
D. T P CHÍ, BÁO, WEBSITE ............................................................................................................................. 172
E. SÁCH TRA C U.............................................................................................................................................. 172
Tóm t t n i dung Vi t – Anh – Pháp ......................................................................................................................... 172
CH BIÊN CÔNG TRÌNH ....................................................................................................................................... 173
SUMMARY........................................................................................................................................................... 173
THE CHIEF AUTHOR SOMMAIRE ................................................................................................................... 173
+
!
"
.
.
&
+
"
.
)
"
"
"
%
.
%
.
Ý ki n v b ti u s
Danh T ng Vi t Nam
Ph t giáo Vi t Nam cùng v i v n m nh t n c ã tr i qua bao h ng suy th ng tr m c a l ch s . N u nh n c nhà th i
nào c ng có anh hùng thì Ph t giáo giai o n nào c ng có danh T ng d ng o giúp n c. ó là nh ng t m g ng sáng giá
góp ph n t o nên l ch s , c bi t là trong giai o n c n và hi n i v i công cu c ch n h ng và phát tri n Ph t giáo song
song v i s v n lên c a dân t c.
Công lao c a các b c cao T ng ti n b i, các v s gi Nh Lai, nh ng danh T ng h qu c kiên trì gi
o, t nh ti n tu hành,
ã
c s u t m qua công trình biên so n b Ti u s Danh T ng Vi t Nam th k XX này, dù ch a th g i là hoàn h o và
còn m t s ti u s danh T ng còn thi u c n s u kh o thêm, tác ph m này c ng ã cô ng
c t t c nét ch y u c a t ng
cu c i riêng l , t ng s nghi p c thù m i h nh nguy n cá bi t
úc k t thành b i c nh l ch s c m t giai o n. B
sách ã ph n ánh
c bao nhân cách, chí h ng, t t ng có giá tr cho chúng ta h c h i noi gi ng. ó là s óng góp có
ý ngh a nh t c a tác ph m vào kho báu v n hóa – l ch s c a Ph t giáo Vi t Nam.
Tr ng ban v n hóa trung ng GHPGVN
C s VÕ ÌNH C
NG
TVHS
L I NÓI
U
Th k XX v a m i trôi qua, c ng là th i i m hoàn t t quy n “Ti u s Danh T ng Vi t Nam th k XX t p II”. Tuy nhiên
c,
ban biên t p v n ch a th k t thúc công vi c giai o n này, còn l i r t nhi u danh T ng mà chúng tôi ch a s u t m
ho c có t li u nh ng ch a y .
quy n Ti u s Danh T ng t p II này, chúng tôi v n trung thành v i ph ng pháp kh o c u và b c c nh t p u ra m t
cách ây b n n m. Qua ý ki n óng góp c a ch tôn c, các nhà nghiên c u và c gi kh p n i, trong quy n II này chúng
tôi có thêm ph n m c l c v sinh quán và trú quán c a ch danh T ng,
ti n vi c tra c u theo t ng a ph ng và
n i
s n sinh ra nh ng danh T ng làm t li u truy n th ng.
Nh ã nói trên, chúng tôi v n theo h th ng b c c công trình c a quy n I, cho nên t p II gi i thi u các v danh T ng v n
gi 4 ph n biên t p ã có. Ngoài ra chúng tôi a thêm chuyên m c th 5: “Danh T ng Giai Tho i” ghi l i nh ng truy n
c l u truy n trong các chùa và dân gian, mà theo ph ng pháp khoa h c l ch
thuy t, hành tr ng thánh hóa c a ch T s
s , chúng tôi không th
a vào ph n chính s .
u th k XX cho n
Quy n Ti u s Danh T ng t p II ghi l i thân th và công c thêm 100 v danh T ng tiêu bi u t
n m 2000, n m b n l tr c th k XXI. c i m c a quy n này là vi c biên kh o khá y
v ch v Thánh t
o
giai o n pháp n n u tranh c a Ph t giáo trong th p niên 60 – 70, và thêm m t s v danh T ng có công ho ng d ng o
pháp h i ngo i. Ngoài ra ph n ph l c v n là các v c s tiêu bi u có công góp ph n hi n d ng o pháp,
l id u n
l ch s c a th k .
Hy v ng r ng quy n “Ti u s Danh T ng Vi t Nam t p II” này s ít nhi u giúp quí c gi hình dung
c toàn c nh m ch
s ng c a Ph t giáo Vi t Nam th k XX qua nh ng t m g ng tiêu bi u chúng ta v ng vàng ti p b c a Ph t giáo Vi t
Nam i vào th k XXI.
R t mong ch tôn túc giáo ph m, các nhà nghiên c u và c gi xa g n b khuy t, ch giáo cho nh ng i u chúng tôi ch a
bi t ho c còn sai sót trong quá trình biên kh o chúng tôi ti p thu i u ch nh cho l n xu t b n ti p theo. ó là s khích l
quí báu cho Ban biên t p ti p t c công trình nh ã d th o.
u Xuân Tân T n m 2001
Ch biên
THÍCH
NG B N
!
!
"
#
$
BAN BIÊN T P - C NG TÁC
C
V N CÔNG TRÌNH
HÒA TH
NG THÍCH THANH KI M
HÒA TH
NG THÍCH TRÍ QU NG
TH NG T A THÍCH GIÁC TOÀN
TH NG T A THÍCH THI N NH N
C S VÕ ÌNH C NG
CH BIÊN
THÍCH
NG B N
/
BAN BIÊN T P
Thích B o Nghiêm – Thích ng B n
Nguy n ình T – Lê T Ch
Minh Thông – Minh Ng c
D ng Kinh Thành
ÓNG GÓP & C NG TÁC C A:
CÔNG TRÌNH V I S
01. HÒA TH
NG THÍCH HI N TU (TP.HCM)
NG THÍCH
NG QUÁN (Qui Nh n)
02. HÒA TH
03. HÒA TH
NG THÍCH HU THÔNG (Ti n Giang)
04. TH NG T A THÍCH TRÍ SIÊU (TP.HCM)
C (Qui Nh n)
05. TH NG T A THÍCH NGUYÊN PH
06. TH NG T A THÍCH QU NG TH (Long An)
07. TH NG T A THÍCH THI N MINH (TP.HCM)
08. TH NG T A THÍCH PH CHI U (TP.HCM)
90. TH NG T A THÍCH H NH TRÂN (Ti n Giang)
10. TH NG T A THÍCH T NH THÀNH (TP.HCM)
11.
I
C THÍCH L TRANG (TP.HCM)
12.
I
C THÍCH MINH
O (TP.HCM)
13.
I
C T NG NH (TP.HCM)
14.
I
C B U CHÁNH ( ng Nai)
15.
I
C THÍCH THANH VÂN (H ng Yên)
16.
I
C THÍCH L H NG ( ng Tháp)
17.
I
C THI N MINH (TP.HCM)
18.
I
C THÍCH NH T QU (Long An)
19.
I
C THÍCH MINH L C (TP.HCM)
20. NI S THÍCH DI U MINH (PHÁP)
21. NI S THÍCH ÀM LAN (Hà N i)
22. S CÔ THÍCH N CHÚC HU (TP.HCM)
23. S CÔ THÍCH N HU NG C ( ng Nai)
!
,
%
+
%
.
%
.
%
.
%
.
%
.
%
.
%
.
%
.
%
.
"
%
'
#
$
$
24. GIÁO S MINH CHI (TP.HCM)
25. NHÀ GIÁO LÊ TÚY HOA (TP.HCM)
26. C S QU NG TI N (TP.HCM)
27. C S TÂM QUANG (Bình Thu n)
28. C S DANH SOL (Kiên Giang)
29. C S GIÁC TU (Khánh Hòa)
30. C S THANH NGUYÊN (TP.HCM)
31. C S V NG ANH VI T (TP.HCM)
32. C S TÔ V N THI N (TP.HCM)
+
%
"
I. GIAI O N TI N CH N H NG (1900 – 1930)
01. HT. Thích Li u Ng c (1826-1900)
02. HT. Thích Tâm Truy n (1832-1911)
03. HT. Thích Thi n Qu ng (1862-1911)
04. HT. Thích Hu Pháp (1871-1927)
05. HT. Thích Tâm T nh (1868-1928)
06. HT. Tra Am-Viên Thành (1879-1928)
... Th k 20 là s m
u giai o n m i c a các phong trào kháng Pháp, thay th cu c kháng chi n C n V ng c a Nho s
thành cu c v n ng toàn dân, duy tân x s , cách m ng Trung Hoa v i t t ng m i c a Kh ng H u Vi và L ng Kh i
Siêu ã làm sáng t thêm ý th c y. S ki n Nh t B n duy tân tr thành c ng qu c, ã th c t nh nh ng chí s yêu n c bôn
ba h i ngo i tìm
ng c u n c nh Nguy n Ái Qu c, Phan Chu Trinh, Phan B i Châu... v i các phong trào C ng s n;
ông Kinh Ngh a Th c; ông du...
Ý th c kháng chi n giành c l p dân t c giai o n này, không còn là i di n cho l c l ng, giai c p nào; mà là tìm s c
m nh trong nhân dân, t c s trong qu n chúng, nh t là v n ng gi i T ng s Ph t giáo làm ch d a và chùa chi n làm
c s c a các phong trào h i h p ho t ng.
là b i c nh c a giai o n ti n ch n h ng Ph t giáo Vi t Nam. Các i bi u c a giai o n này u là tinh hoa c a th k
tr c còn l i, h
i di n cho m t th h ã i qua, có vai trò c bi t là làm c u n i gi a các t ng l p nhân dân lao ng
v i các nhân s trí th c thông qua c a thi n, tìm ti ng nói chung và t p h p s c m nh toàn dân làm nên nh ng trang l ch
s m i c a dân t c và c a Ph t giáo.
i bi u c a giai o n này ã s u t m
c là 12 v danh T ng trong ó ã gi i thi u T p I là 6 v ; n T p II này là 6 v .
01. HT. Thích Li u Ng c (1826-1900)
02. HT. Thích Tâm Truy n (1832-1911)
03. HT. Thích Thi n Qu ng (1862-1911)
04. HT. Thích Hu Pháp (1871-1927)
05. HT. Thích Tâm T nh (1868-1928)
06. HT. Tra Am-Viên Thành (1879-1928)
!
HÒA TH
NG THÍCH LI U NG C (1826 – 1900)
Hòa th ng pháp danh Li u Ng c, t Ph Minh, sau c u pháp v i T Tiên Giác - H i T nh
c pháp hi u là Minh Ng c,
t Châu Hoàn, n i pháp dòng Lâm T Chánh Tông i th 37. Ngài th danh là Tr n Viên Ngo n, sinh n m Bính Tu t
(1826 - i vua Minh M ng th 7) t i làng Bình Th y, t ng nh Th i, huy n V nh nh, ph Ba Xuyên, t nh An Giang
(nay là t nh C n Th ).
Ngài sinh ra trong m t gia ình trung l u. Thu nh ngài theo h c nho,
c th y b n khen là thông minh và có n t h nh t t.
Ch ng may ph thân m t s m, Ngài
c m già s m hôm nuôi d ng và th ng d n i chùa l Ph t nghe kinh. Do ó c n
lành
c kh i d y Ngài quy t chí qui h ng v Tam b o.
N m 16 tu i (1842), Ngài
c m u thân cho phép xu t gia h c o v i Hòa th ng tr trì chùa Long Quang, ngôi chùa
làng quê nhà,
c B n s ban pháp danh là Li u Ng c. T ó, n ng mình d i bóng t bi, trên nh minh s d y b o,
d i cùng pháp l tham t m, s m chi u làm b n v i hoa àm, u c tu , nghiên c u kinh t ng Ph t môn, không bao lâu
Ngài ã có
c b c ti n r t dài trên
ng ng nh p.
!
!
N m Bính Ng (1846) i Thi u Tr th 6. M t hôm, nhân th i công phu t nh
t i i n Ph t, b t ch t nhìn th y cánh hoa
héo r ng trên bàn, Ngài thoát nhiên giác ng . T bi t b n s , Ngài n T ình Giác Lâm làng Phú Th , t nh Gia nh,
th nh c u Hòa th ng T s Tiên Giác - H i T nh là v cao T ng danh ti ng th i b y gi , n ch ng s t ng c a mình. Hòa
th ng T s r t hài lòng, bèn truy n i gi i cho Ngài và t pháp hi u là Minh Ng c, t Châu Hoàn. Sau ó, Ngài l i
chùa Giác Lâm, ph tá Hòa th ng T s trong công cu c ho ng hóa l i sanh, và h c h i thêm giáo i n.
Ngày 10 tháng 10 n m K D u, tri u T
c n m th 2 (1849) lúc ó Ngài m i 24 tu i,
c T s Tiên Giác - H i T nh
c v tr trì chùa H i Ph c r ch Nha Mân, huy n V nh An, ph Tân Thành, t nh An Giang (nay thu c t nh ng Tháp).
r ng
ti p
Nh n th y ngôi Tam b o H i Ph c tuy g i là chùa nh ng th c ra ây là m t ngôi th o am nh bé, không
T ng
chúng và ho ng d ng chánh pháp, nên qua n m sau, n m T
c th 3 (1850) Ngài khuy n giáo th p ph ng
óng góp công c, r i lên vùng Tây Ninh mua cây g v ki n t o thành m t ngôi ph m v huy hoàng. n nay, ó v n còn
có m t danh lam th ng c nh c a t nh ng Tháp.
N m M u Thìn (1868) chùa Ph c Lâm M Tho m
i gi i àn, Ngài
c ch S n cung th nh gi ch c Giáo th A Xà
Lê.
Tr i bao n m trên cu c hành trình c a m t Nh Lai s gi , Ngài h t lòng vì o pháp: nào là khai H ng ki t H , ti p
chúng
T ng, nào là xây d ng già lam, trùng tu ph m v ; âu có Ph t s c n n, Ngài s n sàng ghé vai chung lo, không
qu n ng i tu i già s c y u. Uy tín và c
c a Ngài ã c m hóa bi t bao tín
t i gia và xu t gia vùng Nha Mân - Sa
éc, r t nhi u v qui ng ng n xin c u pháp n ng h c v i Ngài.
n n m Canh Tý(1900) ngày m ng 3 tháng 3, Ngài lâm b nh nh , cho g i môn
n khuyên b o tinh t n tu h c, trau d i
gi i h nh, gi v ng o m ch, b o t n uy danh môn phái. o n Ngài ch p tay ni m Ph t r i an t ng th t ch, h ng th 75
tu i i, 54 tu i H . Môn pháp quy n xây tháp tôn th nh c thân Ngài trong khuôn viên chùa H i Ph c.
Khi ã ng ra chân lý kh , không, vô ngã thì dù hành tr ng ít nhi u m t l n có m t c a m t Thi n s , u là m t d u son
áng trân tr ng.
ây, Ngài Li u Ng c – Châu Hoàn nh c n gió tho ng qua, làm t i mát trên
ng i m t kho ng th i
gian, l i s c m hoài nhè nh mãi v n v ng cho h u th . Song âu ph i m c ích là ây và h n n a, tr c khi giác tha,
ph i tích l y th t cao dày s t giác. Tr ng h p Hòa th ng Li u Ng c là m t minh ch ng ghi l i cho i.
!
!
!
!
!
!
HÒA TH
NG THÍCH TÂM TRUY N (1832 – 1911)
Hòa th ng Thích Tâm Truy n, pháp danh Thanh Minh, t Hu V n, thu c dòng thi n Lâm T
i th 41, t c danh là
L ng, sinh ngày 13 tháng Giêng n m Nhâm Thìn (1832) – Minh M ng th 13, t i thôn Tiên Kiên, t ng Bích Khê, t nh
Qu ng Tr .
Ch a có t li u nào v song thân ph m u c a Ngài, ch bi t Ngài sinh ra trong m t gia ình nho gia thu n túy,
c ti ng
t t kh p vùng,
c m i ng i quý tr ng. Lúc u, Ngài theo h c nho h c, sau ó b nho theo Ph t. Nhân m t hôm n
chùa Di u
n m t b a c m chay, Ngài c m th y ngon và phù h p v i suy ngh c a mình, bèn có ý mu n xu t gia tu t p.
Lúc y Ngài v a tròn 15 tu i.
N m Nhâm Tý, T
c th 5 (1852), lúc 20 tu i, Ngài n chùa Di u
c u xu t gia tu h c v i Hòa th ng Di u Giác,
c Hòa th ng t pháp danh là Thanh Minh, t Hu V n, Ngài chuyên c n h c h i tu t p. V i kh n ng nho h c s n có,
Ngài d dàng h i nh p giáo i n i th a,
c T ng chúng th ng yêu và tôn tr ng.
N m inh T , T
c th 10 (1857), khi Hòa th ng T ng Cang Nh t Nh n viên t ch, B n s Ngài
c s c ch b nhi m
sang tr trì chùa Báo Qu c vào tháng Ch p, Ngài
c c qu n chúng trong kho ng th i gian B n s tìm ng i thay th
chùa Di u .
T ây cho n n m 1894 là giai o n b n r n nh t c a Hòa th ng B n s Ngài; liên ti p lo trùng tu chùa Báo Qu c, khai
m các gi i àn
ch n T ng tài, v a là giai o n tri u ình Hu có nhi u bi n ng, th c dân Pháp ã can thi p vào n i
tình i Vi t.
N m Giáp Ng , Thành Thái th 6 (1894), v i tính khiêm cung, o l c kh úy, Ngài ã
c B n s tin t ng giao nhi m
!
!
"
!
v cho Ngài i cung th nh ch Tôn nhi u n i v chùa Báo Qu c khai i gi i àn quan tr ng (ng ý c a Hòa th ng Di u
Giác nhân ó ch ng t s c s ng c a Ph t giáo v i tình hình b t n c a th i th lúc b y gi ). Cho nên m t trong nh ng v có
y
uy c l n lao
c Hòa th ng B n s quan tâm và nh t quy t ph i cung th nh cho
c là Hòa th ng T M n
chùa T nh Lâm Phù Cát - Bình nh, b i s có m t c a v Hòa th ng này s mang l i ý ngh a to l n cho gi i àn và
thâm ý chung, Ngài
c l nh vào t n Bình nh làm nhi m v ó.
Tháng 4 cùng n m,
i gi i àn chùa Báo Qu c
c khai m do chính Hòa th ng B n s Ngài làm
ng u Hòa
th ng; Hòa th ng T M n làm
Nh t Tôn ch ng, Hòa th ng H i Thi u làm Y t ma, Hòa th ng Linh C làm Giáo
th .
C ng t i gi i àn quan tr ng này, Ngài v a là Ch s T ng, v a là Gi i t th C túc gi i. Gi i àn khi ã hoàn mãn, Hòa
th ng T M n dành th i gian r t l n l i bên c nh và ân c n khuy n d y riêng Ngài. Hòa th ng còn d y Ngài ph i
nhanh chóng c u pháp v i Hòa th ng B n s vì ã th C túc gi i.
Tháng 11, Hòa th ng Di u Giác ch p thu n l i c u th nh ó, ã ng tâm phú pháp cho Ngài:
Minh lai qu ng lãng h i long quân
Pháp hi u Hu V n phú nh kim
Pháp pháp vô pháp giai th pháp
Th di m truy n ng cách kh t m.
Sau ó ban pháp hi u cho Ngài là Tâm Truy n.
N m t Mùi, Thành Thái th 7 (1895), Hòa th ng B n s Di u Giác viên t ch, Ngài k th tr trì chùa Di u .
c b L tri u ình c sang chùa Báo Qu c tr trì.
N m Bính Thân, Thành Thái th 8 (1896), Ngài l i
N m inh D u, Thành Thái th 9 (1897), Ngài phát nguy n ch n m t b a Ng theo lu t Ph t ch v i tâm nguy n o l c
thêm kiên c .
N m M u Tu t, Thành Thái th 10 (1898) vào tháng 6, Ngài trùng tu chùa Di u . Vua c p cho 3.000 xâu ti n h tr , ti p
n tháng 7, Ngài l i xin trùng tu chùa Báo Qu c và c ng
c vua c p 600 xâu ti n; nhân ó Ngài xây dãy Ng Công
c
ng (t c nhà h u chính chùa Báo Qu c).
N m K H i, Thành Thái th 11 (1899), Ngài mi n c ng nh n ch c T ng Cang chùa Di u
sau nhi u l n ch s n môn
thi t tha khuy n th nh (nhân T ng Cang lúc ó là Nguy n H u Thiêm ã cao tu i xin
c h i h u, mà ch a có ng i thay
th , tri u ình giao cho ch T ng tuy n ch n và trình B L ).
Tháng 7 cùng n m, Ngài cho trùng tu chùa Viên Giác (v trí t a l c phía sau chùa Báo Qu c) do T Li u Quán khai s n.
N m Canh Tý, Thành Thái th 12 (1900) tháng Ch p, Ngài cho xây d ng l i chùa Viên Thông, tr c ó vào tháng 6, Ngài
c ng ã t ch c i trùng tu chùa Hu Lâm thôn Bình An, t a l c phía h u, g n chùa V n Ph c (nay không còn).
N m Tân S u, Thành Thái th 13 (1901), Ngài t ch c xây d ng “Bích Khê T
ng”
th Hòa th ng B n s Di u
Giác.
c ng là công vi c cu i cùng mang ý ngh a h t s c to l n trong i Ngài: báo áp thâm ân. Sau ó t t c
u d ng l i
thu d n c a tu i già. Th i gian còn l i, Ngài chuyên th c hành b thí và m i ngày u n trì t ng 3 bi n công
theo nh p
phu và 6 bi n t nh
g m Di à, Ph Môn, H ng Danh, Thí Th c.
N m Tân H i, Duy Tân th 5 (1911), mùa H tháng 6 (nhu n), Ngài th t ch vào gi Tý, th 79 tu i i, 49 tu i o.
Các t xây tháp Ngài tôn trí bên h u chùa Di u .
!
!
!
!
!
HÒA TH
NG THÍCH THI N QU NG (1862 – 1911)
Hòa th ng Thích Thi n Qu ng, ng i mang h Tr n, không rõ tên th t, sinh t i B n Tre n m Nhâm Tu t (1862) trong m t
gia ình thu c hàng trung phú. Thu u th , Ngài ã s m
c song thân c bi t tin yêu, t nhi u k v ng nên ã m i các
n t n nhà tr c ti p ch m lo vi c giáo d c h c hành và luy n võ ngh nh b t c m t gia ình có y
i u ki n
th y
khác. c bi t h n, do song thân có n p s ng o h nh, luôn giúp
m i ng i, hòa ái v i xóm gi ng nên nh ng c tính
cao p ó c ng ã s m truy n sang n i Ngài, khi n song thân càng yêu quý h n.
N m Nhâm Ng (1882), tr i qua bao bi n thiên th i cu c, Ngài ã tr ng thành theo bao nh n th c th c t i và qua bao l n
trì hoãn c v ng c a song thân, nh t là khi m u thân t th , Ngài ành thu n ý ph thân l p gia ình. N m ó Ngài v a
tròn hai m i tu i.
N m t D u (1885), khi ph thân qua i, Ngài ch m lo ph ng th úng o ngh a c tang h t m c. Sau ó Ngài thu x p
vi c gia ình, giã t c t b c ra i th c hi n chí nguy n xu t gia h ng p t thu u th c a mình. N m y Ngài hai m i
ba tu i.
tránh s dòm ngó c a các th l c th c dân gây khó d trong quá trình tu hành, Ngài tìm sâu vào ch n yên có r ng cây
vây quanh, t n l c th c hi n chí nguy n c a mình m t cách dõng mãnh. Ch m t th i gian ng n, Ngài ã t o
cs
th ng b ng t t i b n thân, uy c ã
c nhi u ng i bi t và tìm n xin làm
t ho c giúp
m im t
t o thu n
duyên cho Ngài v ng vàng thêm ý chí.
N m t Mùi (1895), tr i qua m i n m tu hành tinh t n, o l c ã ngày thêm kiên c , t ó Ngài nuôi c nguy n mong
c n i t Ph t chiêm bái, tr c là
n n Tam b o, sau n a là n ng th a ch ng tích ngu n c i cho
có ngày n
ng tu thêm v ng vàng viên mãn. Ngay t lúc v a phát kh i tâm nguy n ó, Ngài b t u th c hi n tr c m t h nh tu
kh c kh nh m t u à; t nay không dùng n ti n b c, không n c m mà ch n toàn rau. Lúc u ngày ba b a d n dà
ch còn ngày m t b a m i b a ch hai tô rau lu c.
N m M u Tu t (1898), úng ba n m sau, l ng s c mình ã s n sàng và nhân duyên t ng h p y , Ngài
c các t
chu toàn m i m t cho chuy n kh i hành sang t Ph t b ng
ng th y v i m t chi c thuy n hai c t bu m l n và l ng
th c d tr mang theo là rau qu , th c u ng. Thuy n Ngài ra kh i khi mùa gió n m Nam ã b t u.
Sau g n ba ngày lênh ênh trên bi n c mênh mông thì gió l n sóng to p n, y con thuy n Ngài trôi d t vào b bi n
Nam Thái Lan. ành t m d ng chân ch sóng yên gió l ng s ti p t c cu c h i trình. Trong nh ng ngày này khi ng i dân
c Ngài là b c chân tu, nh t là khi rõ thêm nh ng c h nh không s d ng ti n b c và n toàn rau trái, Ngài
Thái bi t
c ti p ãi tr ng th y tôn kính.
t n c này hi n ang di n ra m t s ki n l n là T ng c
Ti ng lành lan nhanh xa r ng và nh không h n mà g p, vì
n
M.Curson em t ng cho Thái Lan m t h
ng Xá l i Ph t v a
c tìm th y n i m t ngôi tháp c ; các phái oàn
Chính ph các n c Nh t B n, Tích Lan, Mi n i n hi n c ng ang có m t
xin Chính ph Thái chia b t ng c Xá l i
tôn th theo
Ph t; ng th i ang háo h c xây d ng tháp Kim S n (Phu-Kh n-Thoong) trong chùa Sa-K t B ng C c
l nh c a nhà vua... Do ó, s có m t c a Ngài khi n ng i dân Thái cho là m t n t ng linh thiêng trùng h p, nên th nh
Ngài n ra m t vua Chu-La-Long-Kon, t c tri u i Ra-Ma V (1868-1910) và ã
c vua t lòng kính m , cho truy n
xây c t chùa riêng m i Ngài l i tu hành.
Tr c s u ái ó c a nhà vua và t m th nh tình c a ng i dân Thái, Ngài không n ch i t , nh ng không vì th mà c
c a Ngài c ng d ng l i. Chính vì v y nhà vua ch thu n lòng cho Ngài ti p t c cu c hành h ng sang
nguy n sang n
t n
khi Ngài ã h a r ng s tr l i t Thái ti p t c tr trì tu hành, vì ây là n i mà “duyên Ph t” ã a Ngài n.
c ba n m, th i gian ó c ng
t o th thu n duyên h tr vi c ho ng o cho Ph t giáo Thái
Ngài ã l i t Thái
Lan.
N m Tân S u (1901) Ngài b t u ti p t c cu c hành trình. L n này nh s giúp
c a ba Ph t t ng i Mi n i n làm
h ng o và các s giúp
khác c a nhà vua cùng nhân dân Thái, Ngài i b ng
ng b , r lên Mi n i n và qua ngõ
Tây T ng vào t n . Nh v y o n
ng i
c rút ng n áng k và
t n s c l c.
Trong vòng n m tháng
n
, Ngài i chiêm bái các Ph t tích kh p n i v i lòng chân thành h ng v
ng Giác ng ã
m t th i h n d u. Có nh ng n i ã tr thành ph tích do chinh chi n H i giáo tàn phá; do s th
c a chính quy n th c
dân th ng tr mà cho n lúc này Ngài m i hi u h t vì sao h Xá L i Ph t vô giá l i
c T ng c n
(ng i Anh)
em sang t ng l i cho vua và nhân dân Thái Lan ba n m tr c, may mà h không t tay thiêu h y. Tr c nh ng m i c m
hoài ó ã tác ng không ít khi n Ngài không th
lâu thêm h n, ành ph i ng m ngùi quay gót. Nh ng
bù p l i
ph n nào tâm nguy n h t h ng, Ngài i sang t Trung Hoa vi ng th m các danh lam nh núi Thiên Thai ph Hàng Châu,
!
!
!
!
!
!
n i giáng tích c a B Tát Quan Âm. Sau ó qua Phúc Ki n, n Qu ng ông, Qu ng Tây, Vân Nam r i l i ng c xu ng
Mi n i n v l i Thái Lan.
n t Thái Lan,
c vua và Ph t t ni m n ón ti p.
không ph lòng
N m Nhâm D n (1902) u mùa h Ngài v
nh ng ng i con Ph t thi n c n x này, Ngài ch n ngôi chùa hang Khol m làm ch n tu hành. T ây ti ng v m t “ông
Th y Rau” càng
c vang xa và kính tr ng h n. C ng t ây cu c s ng tu hành c a Ngài i vào nh p
bình l ng, có
nhi u th i gian tham c u thêm kinh i n, Ph t h c.
Ti ng v m t “ông Th y Rau” v n ngày m t vang xa khi n nhà chí s yêu n c Phan B i Châu (1867-1940) và các ng chí
c a ông ( ã b Chính ph Nh t B n tr c xu t sau khi gi i tán phong trào ông du) ang n ng náu t i t Thái chú ý n và
tìm hi u, sau ó ch thân n t n n i tìm g p và ti p xúc. C Phan r t kính tr ng cung cách tu hành c a Ngài, ng th i
c ng v a t hào v m t ng i cùng x s ang chung c nh tha h ng. T ó d n n m i giao h o thân tình mà trên h t có
tình yêu quê h ng t n c (). Trong nh ng l n g p g ó, c Phan ã không ng i ng n b c b ch h t cho Ngài rõ các ho t
ng c a c và các ng chí, s kh n kh l u thân nuôi ý chí cách m ng n i t khách quê ng i. M i l n nghe c Phan
nói nh v y, là m t ng i dân Vi t Ngài c ng có lòng yêu n c thi t tha t áy lòng, là m t v xu t gia Ngài ã không c m
c n c m t. H n n a nhóm c Phan g p
c Ngài nh là m t c u tinh sáng chói có th giúp c t ng b c trên
ng
ho t ng cách m ng t i t Thái.
Do v y, Ngài ã không ng i ng n nh n lãnh trách nhi m v l i Nam k Vi t Nam v n ng tài chánh b ng cách Ngài c ung
dung thuy t hóa, các m t t ch c, tuyên truy n cho chuy n i, k c nh n tài v t quyên góp u do ng i c a c Phan m
nh n (vì Ngài ã phát nguy n không dùng ti n, không nói n danh l i – chính tr ), ng i
c c Phan phân công làm vi c
ó
c Ngài t m t pháp danh Minh Trai. Ch h n m t tháng sau, Ngài ã tr l i B ng C c v i s ti n trong túi Minh Trai
là hai ngàn ng b c gi y. Ngài b o s ti n b c gi y y là c a các t n i quê nhà t tay quyên góp l i, ch ch a th c s
kêu g i s óng góp c a qu n chúng Ph t t , và h a là l n sau s th c hi n m t chuy n tr v n a lâu h n, v n ng sâu
c s l n h n.
h n s ti n có
N m Tân H i (1911), úng m t n m sau Ngài th c hi n l i h a v i c Phan, tr v Vi t Nam. Nhóm c Phan nh t ch c
a Ngài i b ng
ng th y, nh ng Ngài s b i l b i lúc y m t thám ã bi t rõ vi c làm c a Ngài ngay l n i th nh t,
nên ngh i
ng b xu ng ngõ Cao Miên r i xuyên r ng vào t Tây Ninh.
Khi Ngài v a t chân vào biên gi i sau bao ngày b ng èo l i su i thì b phát hi n ngay, Ngài và Minh Trai c thoát ch y
ng n ã s n ch c ch bao lâu nay, nên ành “gi a
ng ng n n nhu m máu v i
nh ng c hai ã không nhanh h n
giang s n” (). N m
Ngài v a úng 50 tu i i, 27 tu i o. T i chùa hang Khol m Thái Lan, v n còn bia á t ng ni m
Ngài v i hai ch g n g i mà kính tr ng “Th y Rau”.
D a theo và tham kh o các tài li u:
- Phan B i Châu toàn t p (13) Ch ng Thâu d ch – NXB Thu n Hóa 1990.
- Phan B i Châu và Thi n s Thi n Qu ng – ào Nguyên – Báo NG s 11 b m i.
- L ch s Ph t giáo Nam Tông – T nh H i Pháp s (tài li u Giáo d c Cao ng Ph t h c)
- t Gia nh x a – S n Nam – NXBTP.HCM 1984
!
HÒA TH
NG THÍCH HU PHÁP (1871 – 1927)
Hòa th ng Thích Hu Pháp, pháp danh Thanh Tú, pháp t Phong Nhiêu, Ngài h
inh, sinh n m Tân Mùi 1871 (T
c
th 24), t i làng Trung Kiên, t ng Bích La, huy n ng X ng, t nh Qu ng Tr . Gia ình Ngài thu c thành ph n nho gia có
truy n th ng kính tin Ph t pháp nhi u i, thân ph t ng là v th y giáo làng
c nhi u ng i kính tr ng.
V n b n tính t tin l i
c un úc trong môi tr ng nho h c nên Ngài r t
c thân ph khuy n khích s l a ch n, không
can thi p v chí h ng t ng lai. Nh v y, Ngài ã n xin c u xu t gia v i Hòa th ng T ng Cang – Cang K t i chùa T
c Hòa th ng ti p nh n. N m ó, Ngài v a tròn 15 tu i, nh m n m Bính Tu t 1886, niên hi u Hàm Nghi th 2.
Hi u,
Khi ã b c chân vào chùa, nh ng c nh i dâu b ti p t c di n ra nh là s thách , ã tác ng không ít n t t ng,
!
nh n th c c a Ngài, và thi n môn c ng ang t t b t trong các t trùng tu, l i c ng là th i gian Hòa th ng B n s v a lo
tang l xong cho t là Hòa th ng Hu
ng
c c tr trì ch a h n m t n m ã viên t ch. Vì v y mãi n n m Nhâm
c B n s cho th gi i Sa di, ban pháp danh là Thanh Tú, t Phong Nhiêu, hi u
Thìn 1892 (Thành Thái th 4), Ngài m i
Hu Pháp. n m ó Ngài 21 tu i.
V a th gi i xong, Ngài
c ch n làm th gi h u c n Hòa th ng B n s , vì th Ngài t ng ch ng ki n các nhân v t quan
tr ng có c vua Thành Thái n vi ng chùa và àm o v i Hòa th ng H i Thi u.
N m Giáp Ng , Thành Thái th 6 (1894), Ngài th C túc gi i t i i gi i àn chùa Báo Qu c. ây là Gi i àn r t quan
c t ch c vào tháng 4 su t b y ngày, do Hòa th ng T ng Cang Di u Giác làm
ng u truy n gi i; Hòa
tr ng
th ng H i Thi u làm Y t ma, Hòa th ng Linh c làm Giáo th , Bà Hoàng thái h u T D c ng n Gi i àn này cúng
d ng và ban t ng các v Gi i s m i v m t b y cà sa b y màu.
Tháng 8 cùng n m, Hòa th ng B n s m
t trùng tu chùa T Hi u l n th 2 v i quy mô l n, úc thêm hai t ng Ph t,
m r ng chánh i n thông qua nhà tr c và h u i n, bia tháp, gi ng n c...
c c pháp qua bài k phú pháp c a Hòa th ng B n s :
N m t Mùi, Thành Thái th 7 (1895), Ngài
Phong nhiêu th pháp truy n
N i ngo i b n nh nhiên
Phò trì ch Ph t T
K th v nh niên niên
N m Bính Thân, Thành Thái th 8 (1896), do Ph t t toàn ph Linh S n t i chùa Thiên H ng n nh l Hòa th ng B n
c cung th nh Ngài v làm t a ch d n d t tín ;
c Hòa th ng ch p thu n, Ngài v chùa Thiên H ng phát
s xin
tri n o tràng.
Nh n nhi m v m i này, Ngài m i có d p b c l h t tinh th n v n ã p b y lâu. Tr c h t, Ngài m các th i khóa t nh ,
gi ng gi i kinh i n t th p lên cao cho m i trình . c bi t t p trung vào các b “T Ph n gi i b n”, “Ph m Võng”,
“Pháp Hoa”, “L ng Nghiêm”. Nh v y chùa tr nên sinh ng, phát tri n nhanh chóng v m i m t,
c Ph t t kh p n i
c c vua Thành Thái bi t n.
tìm n r t ông,
N m inh D u, Thành Thái th 9 (1897), ch có vài ngày vua Thành Thái
c Nguy n H u Bài phò giá vào Sài Gòn
khoe v i vua v nh ng “k công” c a th c dân Pháp, thì Hu , nhi u ngôi chùa vùng ph c n, trong ó có chùa Thiên
o” n qu y phá, gây hoang mang trong Ph t t . V i vóc dáng ph ng phi, k
H ng Ngài ang tr trì, b r t nhi u k “t
v mà i m m, Ngài ng ra gi ng gi i và yêu c u h “tr v ” c ng nh vua r i c ng s tr v Hu thôi! ó là kh u ý mà
sau này vua Thành Thái n th m chùa T Hi u
c Hòa th ng B n s k l i, ã t m t c khen t ng Ngài.
N m Canh Tý, Thành Thái th 12 (1900), trong s các t
n chùa Thiên H ng h c o lâu nay d i s dìu d t c a Ngài,
có không ít ng i thi t i các cu c thi H i, thi ình và hi n ang chu n b k thi H ng Qu c T Giám. Trong ó có Lê
t gi i c a Ngài vào i c n v
có
An Du, Nguy n Thi n Bình, Nguy n Sanh. Nh ng vua ng n c n, mu n sung 3 v
th liên l c gi a vua và Ngài sau này. Ngài hi u
c ý vua khi nh n
c thâm ý trong câu th nh n: “T ch m ch tiên tri u
Quyên
o n nguy t âm âm” () (lúc này vua ã b theo dõi do l nh c a Khâm s Pháp Rheinard).
cung ngo i mi u.
N m inh Mùi, Thành Thái th 18 (1907), thêm b t mãn tr c vi c khâm s không chi duy t ti n cho vua i tu n du Thanh
Hóa, vua li n b ti n túi ra chiêu m m t s ph n
l p i n binh và h ng ngày t thân vua t p cho h b n súng, c i
ng a d i s h tr c a 3 v
t c a Ngài do vua tuy n ch n. Khi tin t i tai Ngài thì s th ã mu n màng khi n Ngài t
ra lo ng i, không hài lòng. Và r i úng nh d li u c a Ngài, Khâm s Pháp v n vào ó làm b ng c cho r ng “nhà vua
không th t tâm c ng tác v i chính quy n b o h ”, và ra l nh “t nay nhà vua không còn quy n hành gì n a và không
c
ra kh i n i
ã dành cho vua trong n i cung”. Sau ó tru t quy n và ti n t i giam gi vua, sai Tr ng Nh C ng c m u
H i ng Ph chánh ra tuyên b ”...Vì vua Thành Thái m c b nh iên”.
N m Canh Tu t, Duy Tân th 4 (1910), Ngài
c cung th nh vào Qu ng Nam khai i gi i àn chùa Phúc Lâm v i ngôi
v
tam Tôn ch ng. Lúc này, Ngô ình Kh dâng t s bu c Thành Thái thoái v và vua ã nhanh nh n ký vào không
chút luy n ti c.
!
!
!
N m Tân H i, Duy Tân th 5 (1911), Ngài cho trùng tu chùa Thiên H ng trong n i ai hoài th ng ti c v vua “bình dân”
v i ngôi chùa v n bình dân này ã
c vua nhi u l n nh c nh . Chính Ngài c ng không hay bi t cùng n m này Thành
Thái ang b giam l ng Cap Saint Jacques (V ng Tàu). Và r i vua Duy Tân cùng Tr n Cao Vân, Thái Phiên ti p n i s
nghi p kháng Pháp, t ng b c i vào lòng th ng m n c a nhân dân, ch ng nh ng c a riêng Ngài mà là c a c dân t c.
N m K Mùi, Kh i nh th 4 (1919), v n t ng bi t ngôi chùa Thiên H ng và b n thân Ngài, nên vua Kh i nh ban cho
Gi i ao và
i p, v i mong m i s c t t s v ng nhìn c a Ngài ang l ng l dõi theo t ng b t bi n trùng kh i a
Thành Thái v nh vi n r i kh i t m .
o Réunion và Duy Tân c ng chung cùng
N m Giáp Tý, Kh i nh th 9 (1924), sau 5 n m vua Thành Thái ã b i ày
s ph n, thì con thuy n Ph t giáo v n gi v ng trong t th b t di t c a mình, tùy thuy n i vào bao ngu n l ch c a khúc
sông. Cho nên giai o n này t t c các b ng l c, danh x ng i v i Ph t giáo ch còn là n ngh a. Nh n nh nh ng s th t
ó, Ch S n quy t nh t ch c i gi i àn t i chùa T Hi u, ngôi chùa “quan” bao lâu nay
ch ng minh cho s c s ng
Ph t giáo. T i i gi i àn này, Ngài
c suy c ngôi v Giáo th S .
N m Bính D n, B o i nguyên niên (1926), Ngài ti p nh n ch c v T ng Cang chùa Di u . T ó, Ngài ít ti p xúc v i
chung quanh, dành nhi u th i gian còn l i chuyên t nh thân tâm.
N m inh Mão, B o i th 2 (1927) ngày 24 tháng Ch p, nh có nguy n sâu xa nào ó mà tông môn T ng chúng không
ai có th oán bi t tr c, do Ngài tr m t , ít nói. Sau khi Ngài i chiêm bái các T ình và vi ng th m các thi n h u v , lên
l Ph t chánh i n r i v t nh phòng, Ngài ng i ki t già tr c t ng Ph t v n v i b pháp ph c và t châm l a thiêu thân.
Khi ó, T ng chúng d p t t ng n l a m t cách khó nh c xong, Ngài nhìn kh p th y và th u thào “ ó là i nguy n c a ta
t Qu ng Tu hi p cùng T ng chúng x ng t ng kinh Bát Nhã cho
x a nay, xin T ng chúng ng lo l ng”. R i sau ó, v
Ngài.
Mãi n ngày m ng 1 tháng Giêng n m inh Mão (1927), vào gi Mão, Ngài thu th n th t ch, th 56 tu i i, 33 H l p.
c d ng trong khuôn viên chùa T Hi u.
Tháp Ngài
!
!
HÒA TH
NG THÍCH TÂM T NH (1868 – 1928)
Hòa th ng Thích Tâm T nh, pháp hi u Tâm T nh, thu c dòng Lâm T
i th 41, th danh là Nguy n H u V nh, sinh n m
T
c th 21 (M u Thìn – 1868), t i Th a Thiên – Hu . Ngài l n lên trong th i k tri u ình nhà Nguy n ang d n d n
suy y u, là t n i ph p th n m c a Hòa th ng Di u Giác – H i Thu n (tr trì chùa Báo Qu c).
ng m t th h v i Ngài, g m có Ngài Tâm Khoan (chùa Quang B o, chùa Thiên Tôn), Ngài Tâm Thi n (chùa Thi n Tôn),
Ngài Tâm Qu ng (chùa Báo Qu c), Ngài Tâm Th (chùa T Ân), Ngài Tâm Truy n (chùa Di u , chùa Báo Qu c), Ngài
Tâm An (chùa Th
c), Ngài Tâm Thành (chùa T Quang), Ngài Tâm Minh (chùa Ng c S n). Chín v T này
c truy n
t ng v i danh hi u “C u Tâm” theo cách g i kính ph c c a qu n chúng nhân dân x Hu , và
c Hàm Long S n Chí ghi
là “Nam chi c u di p” ngh a là Cành Nam chín lá ho c Thi n tông chín ng n.
Tháng T n m Thành Thái th 6 (Giáp Ng – 1894), i gi i àn
c t ch c t i T ình Báo Qu c. Trong i gi i àn
này, Ngài Tâm T nh ã
c Hòa th ng Di u Giác th
và phú pháp cho, b y gi Ngài
c 27 tu i. B n s ã ban cho
Ngài bài k phú pháp nh sau:
Hà thanh ninh m t t ph ng an
H u vinh tâm tâm o t c nhàn
Tâm t B
khai hu nh t
Bao hàm th gi i nh th quan”
T m d ch:
S ng trong yên l ng b n ph ng an
V nh vi n tâm tâm o y nhàn
Tâm t a B
soi m t nh t
M t b u th gi i ngó muôn vàn”
Sau khi pháp c, Ngài k v Hòa th ng Hu
ng làm tr trì chùa T Hi u trong nhi u n m. N i ây, Ngài m t m t trau
gi i Tam h c, m t m t ho ng d ng o pháp, ch n h ng, trùng tu ngôi Tam b o T Hi u, tr thành m t T ình nguy nga,
tráng l .
N m Giáp Thìn 1904, sau m i n m k t khi tr trì T ình T Hi u, Ngài truy n giao l i cho Hòa th ng Hu Minh và
ti p t c s nghi p tu hành theo úng s nguy n: thích ch n u nhàn t ch m c
t duy ki n tánh và giáo hóa
t k th a,
Ngài lên núi Ng Bình (Hu ), c t m t th o am phía Tây Nam và g i ó là am Thi u Lâm. ây c ng là ti n thân c a chùa
Tây Thiên – m t T ình n i ti ng c a t th n kinh và c a c mi n Trung n nay.
Trong th i gian khai s n chùa Tây Thiên này, Ngài ti p t c truy n th tâm n cho các t , k t c truy n th ng c a B n s
có chín v
t “C u Tâm”, còn Ngài thì ào luy n 9 v
t mang ch Giác thành “C u Giác”. ó là Hòa th ng Giác
Tiên (khai s n ch a Trúc Lâm), Hòa th ng Giác Nguyên (k th a T ình Tây Thiên), Hòa th ng Giác Nhiên (T a ch
T ình Thi n Tôn –
nh T ng th ng Giáo h i Ph t giáo Vi t Nam Th ng nh t) Hòa th ng Giác Viên (khai s n chùa
H ng Khê), Hòa th ng Giác H i (khai s n chùa Giác Lâm), Hòa th ng Giác B n (tr trì chùa T Quang), Hòa th ng
Giác Ng n (tr trì chùa Kim ài), Hòa th ng Giác H nh (khai s n chùa V n Ph c), Hòa th ng Giác Thanh t c Hòa
th ng ôn H u (tr trì chùa Linh M ) tr thành nh ng v l ng ng cho Giáo h i v sau.
V i tài c song toàn, gi i h nh túc nghiêm, uy tín Ngài m i lúc m t vang xa. Lúc b y gi n i tri u ình Hu , vua Kh i
nh bi t n r t l y làm tôn tr ng và m n m . Nhà vua ã c Ngài gi tr ng trách T ng Cang chùa Di u
xi n d ng
o pháp. Tuy v y, Ngài v n chùa Tây Thiên chuyên c n lo vi c m l p giáo hu n các t xu t gia và t i gia.
i gi i àn t i chùa T Hi u trong b n ngày:
Vào i l Ph t n n m Giáp Tý (1924), Ngài ng ra t ch c tr ng th
m ng 8, 9, 10 và 11 tháng T âm l ch. Ph t s l n lao ó ã
c s cúng d ng, b o tr t n tình c a chính vua Kh i nh.
Trong i gi i n này, Ngài làm àn u Hòa th ng, s gi i t th gi i lên n 450 v , trong ó có 300 T ng, Ni th
i
gi i.
Mùa xuân n m M u Thìn, ngày 6 tháng 4 tri u B o i n m th ba (nh m ngày 25 tháng 4 n m 1928), Hòa th ng Tâm
T nh th t ch, Ngài tr th 60 tu i, h l p 32 n m.
Hòa th ng Tâm T nh ã ra i, nh ng hình nh c a Ngài v n còn in m trong lòng o pháp dân t c. Ngài ã ch o, góp
ph n ch nh lý T ng ch và ào t o nhân tài cùng v i quý Hòa th ng tôn túc mi n Trung. C th y chín v
t c a Ngài
(C u Giác) u là các b c lãnh o phong trào Ch n h ng Ph t giáo t nh ng n m 1930 và Giáo H i Ph t Giáo Vi t Nam
hi n i.
Thi n s Viên Thành, chùa Tra Am, m t thi s tài hoa l i l c b c nh t thu b y gi , ã l c nghi p và bi c m vi t v Ngài
nh sau:
T th p nh t i Lâm T chân Thi n Phong, ào chú công thâm, thùy th
ng u hát b ng.
Ng th p c u niên Diêm Phù thùy hóa tích, trí bi nguy n mãn, nhi kim toát th hoàn gia”.
T m d ch:
i b n m i m t ch n ch nh Thi n Tông nung úc công sâu, còn ai trao truy n ánh hét.
Lâm T
Diêm Phù th n m m i chín rõ lòng giáo hu n trí bi nguy n , ch ây buông thõng v nhà”.
!
!
!
HÒA TH
NG TRA AM - THÍCH VIÊN THÀNH 1879 – 1928
Hòa th ng Thích Viên Thành, pháp húy Tr ng Thông, th danh là Công Tôn Hoài Tr p () sinh ngày ngày 17 tháng 11 n m
K Mão (1879) nh m n m T
c th 32 () t i Kinh ô Hu . Thân ph là T nh Quy, v n công t th 38 con c a Hoàng t
Nguy n Phúc Bính (1797 – 1863) (), thân m u là bà V Th D n, con gái ông V V n L i. Nh v y quê n i c a Ngài
huy n Duy Xuyên, ph i n Bàn, t nh Qu ng Nam còn quê ngo i xã Xuân M , huy n H i L ng, t nh Qu ng Tr .
Là ng i con trai th ba trong m t gia ình danh gia v ng t c và là cháu con c a m t v vua ã khai sáng nên c nghi p
tri u Nguy n, nh ng tu i th c a Ngài không ph i theo nh ki n t t nhiên nh ng i i th ng ngh . Ng c l i, th c t
!
"
!
c a cu c i ã l m tan tác bao hoài bão t t p, cu n ph ng s bình an sinh s ng c a m t gia ình d u là th dân c ng có
c. Ngay t lúc Ngài chào i, nh ng s ki n cu i trào T
c
un nóng tình th n i tri u và t n c th l a b ng
d u sôi, n n i ch a y m t n m sau ó (ngày 25 tháng Ch p 1880) tri u ình ã chính th c sang c u vi n nhà Thanh.
Cái nghèo khó là chuy n riêng mang cam ch u, nh ng tình th
t n c nh v y dù là hàng dòng dõi vua chúa, song thân
Ngài c ng không th d ng d ng, ít nh t là ch n riêng m t thái
r h ng nào ó cho ph i o.
N m Quý Mùi (1883) – n m T
c cu i cùng, thân m u Ngài qua i trong c nh thi u h t, l i nguyên tr ng n i lo toan
vào c i ngu n duy nh t còn l i là ph thân. N m y Ngài ch m i h n b n tu i u, hãy còn nhi u ng ngác, vô t . Có l
Ngài s m nh n ra vì sao cu i n m y vua D c
c (1853 – 1883) ch lên ngôi
c ba ngày ã ph i
nh th s t t h n
ch t t c t i.
N m K S u (1889), ch sáu n m thôi mà bao bi n thiên d n d p v i nh ng i vua n i ti p nhau: Hi p Hòa – Ki n Phúc –
Hàm Nghi – ng Khánh i vào ngõ t i t m, t i nh c, ch a y m t n m mà ba vua b gi t, trong b n tháng mà tri u ình
i ch ba l n. âu âu c ng nghe nh ng l i ví von y n ý “Nh t gian l ng qu c nan phân thuy t, t nguy t tam v ng
tri u b t t ng” (). c bi t quan tâm là s ki n kinh thành Hu th t th ngày 23 tháng 5 n m t D u 1885 và vi c vua
Hàm Nghi xu t bôn m t gi sáng hôm y, ã khi n ph thân Ngài không kh i nao lòng, t ó trí não và s c l c xuôi d n
trong ti ng th dài, và ph thân Ngài ã ra i v nh vi n – 10 tu i u Ngài ã khóc và ti c th ng cho t t c .
Là hoàng t c l i a thê, cho nên sau khi cha m t, c nh m nh ai n y lo thân là chuy n không có gì t c trách. Vì th Ngài ã
th t s b v ly tán, t m v núp bóng ng i dì ru t và c ng là ng i dì gh (), ch p nh n c nh s ng “cô ai t ” v i tâm ý
th n nhiên c a nghi p d . Ngay t lúc y, Ngài ã b t u ghi kh c vào tâm t l i tr i tr n c a thân ph r ng “thà làm m t
t i h và quay l ng
c v i t t c kh au”. ó là th hành trang duy nh t
c t vào tâm
chúng dân bình th ng mà
kh m trong tr ng tu i thi u th i, nuôi s ng
c Ngài thay c m g o.
N m Canh D n (1890) lúc 11 tu i, l n u tiên Ngài
c i h c, i u ó v i Ngài là m t b c ngo t sáng không kém m t
ni m vui u th nào. V i ng i hi u chuy n thì ó l i là m t s mi n c ng còn sót l i n i ng i dì ru t dành cho Ngài ch
không là c a m t gì gh , dù có mu n màng nh ng v n là m t tình c m áng trân tr ng.
i Ngài l i thêm nh ng nghi p qu
y ngh ch duyên trái ý, b i s phân bi t con em hoàng t c v i ng c p b n hàn luôn
c th y d y h c quan tâm. B li t vào ng c p th hai qua l p áo, cùng tu i h c mu n ã khi n Ngài c m th y b xúc
ph m.
r i không lâu sau ó, Ngài ph i bu c lòng r i b n i mà nh ng ng r ng cu c i s
i khác, mà tìm n v i
nh ng cu c vui c a nh ng a tr cùng inh, vùi l p b t n i cô n, lây l t c a mình.
N m Bính Thân (1896) trong dòng ch y cô n lây l t y ã d n b c chân Ngài n chùa Ba La M t, n i có ng i anh r
con chú bác là Thanh – Chân – Viên Giác tr trì (). ây m i chính là n i an n, c t t
c nghi p tr n nghi t ngã và là
n i th c s th m
m tình yêu th ng, m b c sang trang sau này. Ngài
c S Viên Giác cho th
xu t gia.
N m Canh Tý (1900) tr c khi viên t ch, S Viên Giác ã phú pháp cho Ngài bài k nh sau:
Tào khê nh t phái th y ông l u
Bình bát chân truy n b t ký thu;
Giáo ngo i b n lai vô bi t s ;
Viên thành tâm pháp n ti n tu.
N m Canh Tý (1900) Thành Thái th 12, Ngài chính th c
c th gi i v i pháp danh Viên Thành, húy Tr ng Thông thu c
i th 42 dòng Lâm T . Và là th h th 8 thu c dòng Thi n Li u Quán,
thu n duyên k th tr trì chùa Ba La M t theo
di hu n c a B n s .
N m Tân S u (1901) Thành Thái th 13, Ngài th C túc gi i t i
i gi i àn Phú Yên và u th Sa di. Ngài
c
th ng b kinh L ng Già Tâm n, m t bình bát
c làm t i Trung Qu c và m t b Sô y.
T ó Ngài chuyên tâm tu hành phát t n, v n b n tính thích g n g i thiên nhiên, thi n hành phóng khoáng l i chu ng th
v n nên Ngài ã t o riêng cho mình m t th gi i bao la o h nh r t th thái và an nhiên.
N m Quý H i (1923), t c 23 n m sau, nh ng t ng cu c i Ngài ã an bày n i thi n t gi i thoát, nào ng các con cháu
c a S Viên Giác (lúc còn là B Chánh) gi ây th y chùa Ba La M t r ng r h n x a, tranh giành ch quy n, l y chính
!
!
!
nh ng l i hành thi n, o phong c a Ngài ra làm nguyên nhân tìm cách th
c. V i b n ch t phóng khoáng, Ngài không
khó kh n chi l m khi ra i, tr l i chùa cho con cháu dòng h Nguy n Khoa.
ti n vi c ch m nom. ây là
Ngài tìm n núi Ng Phong, d ng m t th o am nh bên c nh tháp m B n s Viên Giác
vùng t b ng ph ng v i phong th y h u tình, phía xa ph ng Nam có núi Thiên Thai cao ng t, phía B c có núi Ng Bình
và phía ông chính là ng n núi Ng Phong. N m y là n m Kh i nh th 8, chùa Tra Am ã có m t t duyên kh i u tiên
y ().
N m Giáp Tý (1924) n m Kh i nh th 9, Ngài
c cung th nh vào hàng
nh Tôn ch ng Gi i àn chùa T Hi u.
c nhi u ng i tìm n tu h c và th nh gi ng. Ngoài ra chùa còn là n i danh lam
c
Chùa Tra Am ngày m t t n phát,
các hàng th c gi , nhà v n th trong hai tri u Kh i nh và B o i tìm n ng v nh thi pháp, trao i o tình. c bi t
t ng ón các cao T ng nh Ngài Tâm T nh chùa Tây Thiên; Giác Tiên chùa Trúc Lâm; Hu Pháp chùa Thiên H ng;
Ph Hu
chùa T nh Lâm, T Nh n mi n Nam... tìm n th m nom và th
o. áng l u ý h n h t v giá tr c a chùa
Tra Am qua bài “Tra Am Ký” do Mai Tu – Nguy n Cao Tiêu vi t, càng làm t ng thêm danh ti ng l n phong c nh o v n i
này.
N m M u Thìn (1928) n m B o i th 3, Ngài ã an nhiên th t ch t i chùa Tra Am, th 49 tu i i, 32 n m xu t gia tu t p,
v i 27 H l p.
Tháp b y t ng c a nh c thân Ngài
c các
t xây d ng bên ph i chùa Tra Am, m t h ng v phía Tây, nhìn ra dòng
T y Bát L u.
!
!
II. GIAI O N CH N H NG PH T GIÁO VI T NAM (1931-1950)
07. HT. Thích Ph Hu (1870-1931)
08. HT. Thích T V n (1877-1931)
09. HT. Thích Ph c Ch (1858-1940)
10. HT. Thích B n Viên (1873-1942)
11. HT. Thích i Trí (1897-1944)
12. HT. Thích Ho ng Khai (1883-1945)
13. GS. Thích Trí Thuyên (1923-1947)
14. HT. Thích B u ng (1904-1948)
15. HT. Thích Ph c H u (1862-1949)
16. HT. Thích T Nh n (1899-1950)
t n c ã có h ng i b ng
... Ph t giáo ã ng lên ph c h i l i giá tr truy n th ng c a mình t giai o n này, c ng nh
con
ng cách m ng c a ng C ng s n Vi t Nam ra i n m 1930.
Phong trào ch n h ng b t u b ng cu c l n l i v n ng kh p 20 t vi n l c t nh Nam k c a Hòa th ng Khánh Hòa và
vi c ra m t t Pháp Âm, r i Ph t h c tùng th c a S Thi n Chi u n m 1929. ó là b c kh i u cho h ng lo t nh ng s
ki n ch n h ng Ph t giáo qua các c t m c l ch s :
- Thành l p H i Nam k nghiên c u Ph t h c (26.8.1931) và xu t b n t bán nguy t san T Bi Âm.
- Thành l p H i Ph t h c Trung k , H i An Nam Ph t h c (1932) xu t b n bán nguy t san Viên Âm.
- Thành l p Ph t h c tùng th c a c s oàn Trung Còn (1932)
- Thành l p Liên oàn H c xã (29.1.1993)
- Thành l p Thiên Thai Thi n Giáo Tông liên h u h i (19.10.1934) và xu t b n t Bát Nhã Âm.
- Thành l p H i L ng Xuyên Ph t h c (13.8.1934) và xu t b n t p chí Duy Tâm.
- Thành l p H i Ph t giáo B c k (18.11.1934) và xu t b n t p chí u c Tu và Ti ng Chuông S m.
- Thành l p H i Ph t giáo Kiêm T (23.3.1937) xu t b n t Ti n Hóa.
- Thành l p oàn Thanh niên Ph t h c
c D c c a H i An Nam Ph t h c (1940)
-....
ây là giai o n r c r nh t c a Ph t giáo t
u th k , v i công lao c a nh ng b c Danh T ng làm nên s nghi p ch n
c gi i thi u T p th I là 16 v , T p th II này là 10 v .
h ng, ph n ch y u ã
07. HT. Thích Ph Hu (1870-1931)
08. HT. Thích T V n (1877-1931)
09. HT. Thích Ph c Ch (1858-1940)
10. HT. Thích B n Viên (1873-1942)
11. HT. Thích i Trí (1897-1944)
12. HT. Thích Ho ng Khai (1883-1945)
13. GS. Thích Trí Thuyên (1923-1947)
14. HT. Thích B u ng (1904-1948)
15. HT. Thích Ph c H u (1862-1949)
16. HT. Thích T Nh n (1899-1950)
!
HÒA TH
NG THÍCH PH
HU (1870 – 1931)
Hòa th ng Thích Ph Hu ng i h Tr n sinh n m Canh Ng – 1870 t i xã Nh n Thành, huy n An Nh n, t nh Bình nh
( ng h ng v i Qu c s Ph c Hu ). N m 12 tu i (Nhâm Ng – 1882) Ngài xu t gia th giáo v i Hòa th ng T M n,
t i chùa T nh Lâm, làng Chánh L c, huy n Phù Cát, t nh Bình nh,
c t pháp hi u là Ph Hu .
Sau m t th i gian tu h c t i chùa T nh Lâm, Ngài
c Hòa th ng B n s T M n cho vào tham h c Ph t pháp v i Hòa
th ng Pháp H , t nh Phú Yên.
n khi Hòa th ng B n s viên t ch, Ngài k t c tr trì chùa T nh Lâm và kiêm nhi m tr trì chùa B o Phong (chùa B o
Phong cách chùa T nh Lâm kho ng 03 cây s v phía ông).
Kho ng n m M u Thân – 1908, c ng nh Hòa th ng Ph c Hu (chùa Th p Tháp), Ngài
c tri u ình Hu th nh vào
trong hoàng cung
thuy t pháp. Vì th , Ngài
c tôn x ng là “Pháp s Ph Hu ” và là m t ngôi sao sáng c a Ph t giáo
Vi t Nam lúc b y gi .
!
!
o tràng gi ng d y Ph t pháp. V n là b c chân tu th c
Sau th i gian ho ng hóa t i Hu , Ngài tr v chùa T nh Lâm, m
c, l i có bi t tài thuy t pháp, nên o tràng T nh Lâm lúc này r t th nh v ng, ti ng t m vang kh p c Trung k .
Ngoài ra, Ngài còn có bi t tài v thi ca, ã sáng tác nhi u bài th , k mang m ý Thi n, còn l u truy n mãi n ngày nay.
Vào n m 1901, Ngài Viên Thành (1879 – 1928) khai s n chùa Tra Am - Hu có nhân duyên h i ng Ngài Ph Hu t i i
gi i àn t nh Phú Yên (Ngài Ph Hu lúc này làm Giáo th S t i ây) r t l y làm c m ph c ki n th c và c
c a Ngài,
c ao
c thân c n
h c h i, nh ng không
c th a nguy n, nên Ngài Viên Thành ã làm bài th sau ây kính t ng
Ngài Ph Hu :
“Bình bát truy tùy d h u niên
o n ng thâm kh di c ti n duyên
Vân quang thuy t pháp hoa ng tr y
Quý ph p Tô Tuân chí h c kiên”
D ch: Y bát bên mình tr n m y niên
o tình thâm áo c ng ti n duyên
Vân quang thuy t pháp hoa r i r ng
Th n v i Tô Tuân chí h c b n.
Nguy n Lang d ch)
Kho ng n m 1926, Ngài Ph Hu có vi t th khen Ngài Viên Thành v bài b t mà Ngài Viên Thành ã trong kinh Pháp
B o àn n hành t i Hu n m 1925. C m ng v b c th này, Ngài Viên Thành li n g i hai bài th v a
c sáng tác,
trình bày ki n gi i c a mình, c u Ngài Ph Hu n ch ng. Hai bài nh sau:
Bài 1: Tham thi n tr c h li u c n nguyên
Thánh gi phàm tinh l ng b t t n
i o kh i tòng tâm ngo i c ?
Y u giao nh t ni m tuy t phan duyên.
D ch: Tham c u cho lên t t c i ngu n
Còn âu ai thánh v i ai phàm
Ngoài tâm, o l n tìm âu th y ?
Nh t ni m chuyên trì d t v n duyên.
Bài 2: S n cùng th y t n chuy n thân lai
B c c kim c ng chính nhãn khai
V n t ng tòng trung thân c l
!
!
!
Ni t bàn, sinh t tuy t an bài
D ch:
Cùng non t t n c g i thân v
Mi n
c kim c ng m m t ra
V n t ng bao la thân hi n l
Ni t bàn, sinh t có h chi ?
(Nguy n Lang d ch)
c Ngài ã d ng chân m t tháng t i chùa Phi Lai. Th u rõ
c
Kho ng n m 1927, nhân d p du hóa Nam k , n Châu
nguyên lai và chí nguy n c a v s tr trì Thích Chí Thành nên Ngài Ph Hu ã làm bài th tán thán:
ng th Phi Lai ch n o tôn
Chí thành khí s c c phong t n
Phong l u b t t y tâm th ng t nh
Di u ngh a n ng tham t tánh dung
Vân kh , vân lai vô tr tr c
Hoa khai, hoa t t ng thành không
Phong quang h o c c t th i t n
Sa nh c linh san l c b t ng
D ch:
Chùa T Phi Lai h ng o xông
Chí thành nguy n ti p b c Thi n tông
Phong l u ch ng xóa tâm th ng t nh
Di u ngh a n ng c u t tánh không
Mây l i, mây qua lòng há v ng
Hoa tàn, hoa n t ng thành không
Gió thu n, th i lành xe pháp chuy n
Non thiêng cây báu mãi vun tr ng
c.
Ngoài bài th trên, Ngài còn c m tác nhi u thi ph m khác, nh ng hi n nay ch a s u t p
t
u tiên c a Ngài là Hòa th ng Huy n Gi i, sau k v Ngài, tr trì chùa T nh Lâm, và
t k ti p t c gi ng s Trí
Quang, k th tr trì chùa B o Phong.
N m 1931, Ngài viên t ch t i chùa T nh Lâm, tr th 61 n m h n 40 tu i o. B o Tháp tôn trí t i chùa B o Phong n i Ngài
ã sáng l p môn
pháp quy n tôn th , chiêm ng ng và ghi mãi công n c a m t b c Th y tài n ng và c , ã góp
cho
ph n to l n, i m tô n n Ph t giáo Vi t Nam trong giai o n u th k XX thêm ph n xán l n r c r , làm ti n
phong trào Ch n h ng Ph t giáo sau này.
HÒA TH
NG THÍCH T
V N (1877 – 1931)
Hòa th ng Thích T V n pháp hi u Ch n Thanh, th danh Nguy n V n T m, sinh n m inh S u (1877) t i làng Phú
C ng, Th D u M t - Bình D ng.
Ngài sinh tr ng trong m t gia ình sùng kính Tam B o. Thân ph và thân m u c a Ngài u là ng i quy y Tam b o. Nh
nh h ng truy n th ng gia ình, n m lên 10 tu i, Ngài s m có nhân duyên m n m
o Ph t, và
c phép song thân cho
xu t gia h c o.
c song thân a n xu t gia t i T ình chùa H i Khánh v i Hòa th ng n Long - Thi n Qu i vào n m 1887,
Ngài
lúc Ngài ch m i tròn 11 tu i,
c B n s ban pháp danh là T V n. V i b n ch t thông minh, lanh l i và tinh t n công
!
- Xem thêm -
.PDF 
174 
127 
75 
