Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Kỹ thuật công nghệ Giáo trình ngôn ngữ lập trình c (dùng trong các trường thcn)...

Tài liệu Giáo trình ngôn ngữ lập trình c (dùng trong các trường thcn)

.PDF
295
49
109

Mô tả:

s ở GIÁO DỤC VÀ Đ À O TẠO H À L Ê VĂN H U Ỳ N H (Chủ G I A O T R N Ộ I biên) I N H NGON NGỮ LẬP TRÌNH c (Dùng N H À trong các trường X U Ấ T B Ả N H À THON) N Ộ I - 2007 L ờ i giới thiêu ước ta dang bước vào thời kỳ công đại hóa nghiệp vãn minh, Trong nhân nhằm hiện đưa Việt cách mạng Đại hội hành Đảng Trung toàn hiện nước to lớn đó, công lực luôn giữ vai trò quan Chấp trở thành hóa, công đại. sự nghiệp Ban Nam nghiệp ương quốc trọng. Đảng lần tác đào Báo cáo Chính Cộng sản thứ IX đã chỉ Việt tạo trị của Nam tại rõ: " P h á t t r i ể n g i á o dục và đ à o tạo là m ộ t trong những đ ộ n g lực quan trọng t h ú c đ ẩ y sự n g h i ệ p công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là đ i ề u k i ệ n đ ể p h á t t r i ể n n g u ồ n lực c o n n g ư ờ i - y ế u t ố c ơ b ả n đ ể p h á t t r i ể n x ã h ộ i , tăng truồng k i n h t ế nhanh và b ề n vững". Quán và nhận triệt chủ trương, thức đúng giáo trình nghị của Sở Giáo Uy ban nhân cho phép án biên soạn học chuyên việc nâng lực Thủ Trên chương nghiệp cao chất Hà Sở Giáo trình, lượng Hà Nội. đào đào số tạo thực hiện đề các trường ủy, UBND tạo và phát định định Quyết đề 231912003, đã ra Quyết trong trình, tạo, theo ngày dục và Đào giáo trình (THCN) lượng Nội nước thành triển Trung này thể hiện phố trong nguồn nhân đô. cơ sở chương và những Sở Giáo dục và Đào soạn phô và Nhà của chương tạo Hà Nội, tâm sâu sắc của Thành tạo ban hành biển thành trọng cao chất dục và Đào dân của Đảng quyết đắn về tầm quan đối với việc nâng 5620ỈQĐ-UB sự quan Nghị chương trình khung kinh nghiệm của Bộ Giáo dục và Đào rút ra từ thực tế đào tạo, tạo đã chỉ đạo các trường trình, giáo trình một cách THCN tổ khoa học, chức hệ 3 ị thống và cập nhật tượng học sinh THCN Bộ giáo những trình các trường Hà ở Hà Nội, hữu ích cho các trường dạy tiễn phù đồng dạy và học thời là tài liệu có đào tạo các ngành đáo bạn đọc quan tổ chức là một trong và đào tạo Thủ "50 năm Thăng đối rập trong tham khảo kỹ thuật - nghiệp tâm đến vấn để hướng biên hoạt nhiều bộ chương động lập ngành - Hà trình, thực thiết đô để kỷ niệm thành Long soạn "50 năm nghiệp, " và hướng ủy, UBND, nghiệp chuyên gia đầu nhà doanh gia Hội đồng nghiệm Đây biền gắng nhưng Chúng ngành, ngành các giảng đồng phản giáo dục tới kỷ niệm thành soạn chắc tôi mong bước viên, Thủ đô ", "1000 năm cảm ơn phô, các kiện giúp biện, thu các chương để từng của ngành của Thành đã tạo điều là lần đầu chức này Hội trình, tiên Sở Giáo giáo dục nhà quản đỡ, đóng đồng Thành Vụ Giáo Bộ Giáo dục và Đào tạo, các nhà khoa nghiệp tham trình Nội". các sở, ban, chuyên giáo giải phóng Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội chân bản với nghề. Việc đọc hợp Nội. này là tài liệu giảng THON vụ và đông thức thực kiến thẩm học, các lý, các góp ý định dục và kiến, Hội trình. và Đào tạo Hả Nội tố cố chương trình, giáo trình. Dù đã hết chắn không tránh khỏi thiếu sót, bất cập, ý kiến đóng góp của bạn nhận được hoàn thiện những bộ giáo trình trong các sức lần tái sau. GIÁM ĐỐC SỞ G I Á O DỤC V À Đ À O TẠO Lời nói đ ầ u gòn ngữ c được được phổ năm 1978. công ngôn ngữ đặc biệt Ngày nay, năng. cụ thông hiệu chuyên thường của Ngược cuốn Ngôn kế và lần đầu thiết ngữ của các ngôn quả và thành nghiệp, cài đặt trên lẻo. Lỏng trình. rãi trong c đã tiến bộ hơn nhiêu Sức mạnh và D. Ritchie lập trình trong gia phẩn tất cả các loại máy ngữ c không lại, sức mạnh Rất gần với ngôn phải gò bó, không nhà cứng và phần tính mềm và vạn gọn và lỏng tạo của người lập từ tính cô đọng, ngắn chế sự sáng c không lệ thuộc vào phần ứng dụng nhắc, vì ngoài c hoàn dụng toàn ngữ Turbo trình nghiệp thích thức trên các hệ thống chuyên c có tới không c của hãng Borland với ANSỈ học được phần này c. Người về ngôn ngữ c trong cứng hay phần nhằm giúp cho và các bạn yêu thích học hoàn mềm thông các bạn ngôn giáo dụng học sinh ngữ lập trình và khám phá sức mạnh của c. Ngôn ngữC sinh lại có ý đinh sâu vào phía sau của các dồng nhìn đó mới là cách học ngôn của mình thích muốn trong sao cho những và nuôi học vấn sinh không ngữ c. Tác giả thành dưỡng lòng cho thấy rằng c là một ngôn ngữ Một là làm kích của cả trình biên dưới 80% mã của tác giả là có cân một số bổ sung về các hàm đồ hoa, âm thanh các kiến Giáo viết bằng cứng đổi. ngôn tương máy chỉnh dịch của c lẫn chương Sự lựa chọn thống. cụ đắc lực của các từ máy tính này sang máy tính khác, cần thay hệ một công máy tính. Vì vậy, khi chuyển lệnh không c đã là là sự đẩy đủ, hoàn hạn ngữ máy nhưng trình trầm tính. của c bắt nguồn c không cao, bản hụt vực lập trình lĩnh và trở thành các chuyên ngôn lẻo nên công ngữ bậc tiên c xuất từ khi ra đời, mặc dù nhỏ gọn và có vẻ như thiếu những và được rộng biến Ngay trọng lập trình B. Kernighan ham phải toàn có thể yên tâm trình này để lập sử trình khác. các trường c bước trung học lùm quen đầu dễ học, nhất là khi học lệnh. thực tình, trình bày tâm muốn mê của và vào ra, Tui bo Nhưng qua người cách học chứ không trình khó. đề mà tác giả cố gắng thể hiện trong giáo không ngữ trình c, chỉ biết về ngôn lập má còn 5 sử dụng biết hiệu không thể xem dò gỡ lỗi. nhẹ, Giáo trình Mười chương quả nhất là khả khung phụ ví dụ minh bài tập đồ sộ chìa từ đầu đã được hoa cố gắng dung giáo trình đến mô phỏng cuối thực bảo, góp ý từ phía mong Học biết tin, PGS.TS. viện Quân quát toàn kiện năng và khả năng bài tập. cơ bản theo được trình Nội dung từng chương, minh trình và chạy họa để tiện thử thành ra trên rất hữu ích với đấm các báo để giáo màn đều công. hình viên tra. được sử dụng. chắc chắn giáo trình phục Các đánh số một Các ví dụ đều hình ảnh để người học minh dễ tác giả cũng cảm Phạm chân ơn Ban cho tác giả những cuốn giáo trình giám để tác giả hoàn thành hình thiện Nguyễn Đoàn ý kiến quý Văn báu Ban hợp việc dạy và học nhận mong được sự các em học sinh và bạn hiệu Văn Ất - Đại học Giao sự, PGS.TS. còn có chỗ chưa vụ tốt nhất cho công ơn sâu sắc PGS.TS. dành trường ESTIH bản thảo. Đồng Xuân - Viện thông, - Viện góp phần Huy Công làm nghệ nên này. Lê Văn thời, Huỳnh lý của chỉ đọc. đã hết tác Công TS. Dương Tác gia 6 kỹ bộ nội dung cao, tuy khó nhưng các hình tế diễn muốn thành viên và tạo điều thông trợ giúp phụ lục và phần các thầy, các bạn đồng nghiệp, giả xin chân xin bày tỏ lòng cầu hoa. giáo nhưng các thầy và các bạn học sinh, động các yêu chứng. sai sót. Ngoài Tác một cho quá trình dạy, học và kiểm dịch Mặc dù đã rất cố gắng, hoặc thác phẩn theo nội dung tra kỹ lưỡng, và kiếm như mê. ví dụ, các bài tập, kiểm khai bao lục gồm một số bài nâng Tất cả các trình do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. vã học sinh có đủ bài tập dùng chiều năng trình bạn học sinh giỏi và có lỏng say Phần lập 12 chương, của giáo bày chi tiết, với rất nhiều Phần trường được chia thành hai chương trình môi sức giả nghệ Tử Cường - thông đã chất lượng tin của C h ư ơ n g Ì CÁC KHÁI NIỆM Cơ BẢN ì. CHƯƠNG TRÌNH (PROGRAM) L à m ộ t g i ả i thuật đ ư ợ c v i ế t b ằ n g m ộ t n g ô n n g ữ l ậ p t r ì n h n à o đ ó m à sau k h i đ ư ợ c d ị c h t h à n h n g ô n n g ữ của m ộ t m á y t í n h cụ t h ể c ó t h ể d ù n g đ ể g i ả i q u y ế t m ộ t l ớ p c á c b à i t o á n . C á c bước x ử lý của g i ả i thuật t r o n g c h ư ơ n g t r ì n h đ ư ợ c g ọ i là c á c c â u l ệ n h (statement) hoặc c á c chỉ l ệ n h ( i n s t r u c t i o n ) t ù y theo c ấ p bậc của n g ô n ngữ. N g ư ờ i c h u y ê n soạn thảo ra c h ư ơ n g t r ì n h g ọ i là n g ư ờ i l ậ p t r ì n h . li. NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH L à m ộ t t ậ p h ợ p đ ị n h nghĩa t ư ờ n g m i n h c á c k ý tự, c á c k ý h i ệ u v à c á c q u y tắc k ế t hợp c h ú n g cho p h é p v i ế t c á c c h ư ơ n g t r ì n h m á y t í n h . Số lượng c á c k ý tự, k ý h i ệ u trong m ộ t n g ô n n g ữ l ậ p t r ì n h là hữu hạn. N g ư ờ i l ậ p t r ì n h c h ỉ đ ư ợ c p h é p sử d ụ n g c á c k ý t ự , k ý h i ệ u đ ó . C á c q u y tắc n h ằ m đ ả m b ả o đ ể n g ư ờ i l ậ p t r ì n h sử d ụ n g c á c k ý h i ệ u đ ú n g đ ắ n , t ạ o ra đ ư ợ c c á c t ê n , c á c b i ể u t h ứ c , c á c c â u l ệ n h h ợ p l ệ . Q u y t ắ c đ ể t ạ o ra c á c c â u l ệ n h g ọ i là c ú p h á p . IU. TÍNH Cơ ĐỘNG (PORTABILITY) T í n h c ơ đ ộ n g ( p o r t a b i l i t y ) của m ộ t n g ô n n g ữ l ậ p t r ì n h t h ể h i ệ n k h ả n ă n g t h í c h ứng c ủ a m ộ t c h ư ơ n g t r ì n h v i ế t b ằ n g n g ô n n g ữ đ ó v ớ i n h i ề u l o ạ i m á y t í n h v à n h i ề u h ệ đ i ề u h à n h k h á c nhau. N ế u m ộ t c h ư ơ n g t r ì n h v i ế t b ằ n g m ộ t n g ô n n g ữ n à o đ ó k h i m a n g sang m á y t í n h n à o l ạ i p h ả i c h ỉ n h sửa đ ể p h ù h ợ p v ớ i m á y t í n h đ ó t h ì ta n ó i là n g ô n n g ữ đ ể v i ế t c h ư ơ n g t r ì n h đ ó k h ô n g c ó t í n h cơ động. 7 IV. CÁC L O Ạ I NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH 1. N g ô n n g ữ m á y L à b ộ l ệ n h của c h í p v i x ử lý t r ê n m ộ t l o ạ i m á y t í n h cụ t h ể , t h ể h i ệ n b ằ n g c á c m ã số, c á c q u y tắc sử d ụ n g c á c m ã s ố đ ó đ ể v i ế t c á c c h ư ơ n g t r ì n h đ i ề u k h i ể n trực t i ế p h o ạ t đ ộ n g của m á y t í n h t ư ơ n g ứng. V í d ụ , t r ê n b ộ v i x ử lý 80286, 0 5 0 1 0 0 c ó nghĩa là c ộ n g t h ê m m ộ t số 16 bít c ó g i á trị là Ì v à o thanh ghi A X . V i ế t c h ư ơ n g trình bằng n g ô n ngữ m á y đòi h ỏ i n g ư ờ i lập trình phải am hiểu sâu sắc c ấ u t r ú c v à h o ạ t đ ộ n g của m á y t í n h . C h ư ơ n g t r ì n h v i ế t b ằ n g n g ô n n g ữ m á y chạy nhanh và h i ệ u q u ả n h ư n g k h ô n g c ó tính c ơ đ ộ n g . 2. H ợ p n g ữ ( a s s e m b l y l a n g u a g e ) L à n g ô n n g ữ l ậ p t r ì n h m à m ỗ i c â u l ệ n h ứng v ớ i m ộ t l ệ n h t r o n g n g ô n n g ữ m á y , n h ư n g thay cho c á c m ã m á y v à c á c đ ị a c h ỉ b ộ n h ớ l à c á c t ừ g ợ i n h ớ ( m e m o n i c s ) . V í d ụ , c ũ n g là l ệ n h c ộ n g t h ê m s ố Ì v à o t h a n h g h i A X , l ệ n h hợp n g ữ n h ư sau: A D D A X , 0001 h L ậ p t r ì n h b ằ n g hợp n g ữ thực c h ấ t là l ậ p t r ì n h b ằ n g n g ô n n g ữ m á y n h ư n g đ ỡ vất vả h ơ n . D ù n g t r ì n h h ợ p d ị c h (assembler) đ ể d ị c h c h ư ơ n g t r ì n h h ợ p n g ữ sang n g ô n n g ữ m á y . C h ư ơ n g t r ì n h v i ế t b ằ n g hợp n g ữ c ũ n g k h ô n g c ó t í n h c ơ đ ộ n g . 3. N g ô n n g ữ b i ê n d ị c h L à n g ô n ngữ c ó thể được dịch thành n g ô n ngữ m á y b ở i m ộ t c h ư ơ n g trình dịch (compiler). M ộ t c h ư ơ n g trình được viết bằng n g ô n ngữ b i ê n dịch được g ọ i là c h ư ơ n g t r ì n h n g u ồ n ( p r o g r a m source) c h ỉ c h ạ y đ ư ợ c t r ê n m á y t í n h sau k h i đ ã đ ư ợ c d ị c h sang n g ô n n g ữ m á y . B ả n d ị c h h o à n c h ỉ n h của c h ư ơ n g t r ì n h n g u ồ n c ó t h ể c h ạ y đ ư ợ c t r ê n m á y t í n h g ọ i là c h ư ơ n g t r ì n h k h ả t h i ( p r o g r a m e x e c u t a b l e ) . C h ư ơ n g t r ì n h k h ả t h i c ó t h ể c h ạ y đ ư ợ c m à k h ô n g c ầ n đ ế n sự c ó m ặ t của t r ì n h biên dịch. 4. N g ô n n g ữ t h ô n g d ị c h Là ngôn ngữ d ù n g đ ể viết các chương trình có thể chạy được trên m á y tính v ớ i đ i ề u k i ệ n ngay t r ư ớ c k h i thực h i ệ n m ộ t l ệ n h , p h ả i c ó m ộ t c h ư ơ n g t r ì n h 8 t h ô n g d ị c h (interpreter) d i ễ n g i ả i ý nghĩa c â u l ệ n h đ ó t h à n h m ã l ệ n h của m á y t í n h t ư ơ n g ứng. C h ư ơ n g t r ì n h v i ế t b ằ n g n g ô n n g ữ t h ô n g dịch p h ả i vừa c h ạ y vừa d ị c h n ê n c h ạ y c h ậ m , t h i ế u t r ì n h t h ô n g d ị c h thì k h ô n g c h ạ y đ ư ợ c . 5. N g ô n n g ữ b ậ c cao Người lập trình bằng ngôn ngữ bậc cao dùng ngôn ngữ này để trình bày g i ả i thuật cho c á c b à i t o á n của m ì n h m à k h ô n g c ầ n quan t â m đ ế n c ấ u t r ú c và hoạt đ ộ n g của m á y t í n h . C á c n g ô n n g ữ bậc cao c ó t h ể là n g ô n n g ữ t h ô n g dịch hoặc b i ê n d ị c h v à t h ư ờ n g là n g ô n n g ữ b i ê n dịch, c ó t í n h c ơ đ ộ n g cao. V. c VÀ CÁC NGÔN NGỮ CÙNG DÒNG 1. c D o B . K e r n i g h a n v à D . R i t c h i e t h u ộ c B e l l L a b o r a t o r i e s của h ã n g Á T & T t h i ế t k ế n h ằ m p h ụ c vụ cho v i ệ c v i ế t h ệ đ i ề u h à n h Ư N I X . C h ị u ả n h h ư ở n g của A L G O L n h ư P A S C A L , n h ư n g c đ ặ c b i ệ t t h u ậ n t i ệ n cho v i ệ c l ậ p t r ì n h h ệ t h ố n g v à d u n g hoa t ố t t h ế m ạ n h của n g ô n n g ữ bậc cao v à t í n h h i ệ u q u ả của n g ô n n g ữ m á y . c đ ư ợ c d ù n g n h i ề u đ ể v i ế t c á c h ệ đ i ề u h à n h , c á c c h ư ơ n g t r ì n h d ị c h , k ể c ả c h ư ơ n g t r ì n h d ị c h của n g ô n n g ữ c . V ì l ậ p t r ì n h v i ê n c ó t h ể đ ư a v à o c á c c h ỉ l ệ n h t á c d ụ n g trực t i ế p đ ế n v i ệ c b i ể u d i ễ n d ữ l i ệ u theo t ừ n g bít b ê n t r o n g b ộ x ử l ý , n ê n c h ư ơ n g t r ì n h c đ ã đ ư ợ c b i ê n d ị c h sẽ c h ạ y n h a n h h ơ n n h i ề u so v ớ i c á c c h ư ơ n g t r ì n h đ ư ợ c v i ế t b ằ n g c á c n g ô n n g ữ l ậ p t r ì n h bậc cao k h á c . Đ ặ c t r ư n g của c là l ỏ n g l ẻ o n h ư n g n g ắ n g ọ n , t i ế t k i ệ m đ ể đ ủ h i ệ u q u ả . C ó n g ư ờ i đ ã n ó i c là h ợ p n g ữ c ơ đ ộ n g , vì l à n g ô n n g ữ l ậ p t r ì n h h ệ t h ố n g n h ư n g c đ ộ c l ậ p v ớ i p h ầ n c ứ n g , v à h ỗ t r ợ cho v i ệ c l ậ p t r ì n h c ấ u t r ú c v à m o d u l hoa. N g ố n n g ữ c đ ã t r ả i qua hai giai đ o ạ n l ớ n trong l ị c h sử p h á t t r i ể n của n ó . N ó đ ư ợ c t r ì n h b à y l ầ n đ ầ u t i ê n trong m ộ t c u ố n s á c h c ó tiêu đ ề "The c P r o g r a m m i n g L a n g u a g e " x u ấ t b ả n n ă m 1978 của c á c t á c g i ả n g ô n n g ữ n à y . P h i ê n b ả n c n à y đ ư ợ c g ọ i là " K e r n i g h a n & R i t c h i e 78", hay g ọ i tắt là " K & R 78", hay t h ư ờ n g g ọ i n h ấ t là " K & R " . 9 Sau n h ữ n g t h à n h tựu rực r ỡ của h ệ đ i ề u h à n h U N I X . d ẫ n đ ế n n h ữ n g t h à n h c ô n g của n g ô n n g ữ c , t ì n h h ì n h trở n ê n phức t ạ p : N h i ề u n h à c u n g c ấ p c á c b ộ t r ì n h b i ê n d ị c h đ ã đ ư a ra thị t r ư ờ n g c á c b ộ b i ê n d ị c h k h ô n * t ư ơ n g t h í c h v ớ i K & R , vì c ó t h ê m n h i ề u m ở r ộ n g r i ê n g . Đ ế n c u ố i 1978, v i ệ c t h i ế t l ậ p l ạ i t r ậ t tự, c ũ n g n h ư t i ê u c h u ẩ n hoa n g ô n noữ năm c trở n ê n c ầ n t h i ế t . V i ệ n t i ê u c h u ẩ n hoa q u ố c gia M ỹ ( A N S I ) thực h i ệ n t r á c h n h i ệ m n à y và c h u ẩ n A N S I c ra đ ờ i n ă m 1989. N á m 1990, t ổ chức t i ê u c h u ẩ n hoa q u ố c t ế ( I S O ) c h ấ p n h ậ n c h u ẩ n A N S I c n h ư c h u ẩ n q u ố c t ế và g ọ i là c h u ẩ n ISO c . P h i ê n bản t h ứ hai n à y của c l ẽ ra phải được g ọ i là ISO c , n h ư n g c ầ n n h ư t o à n t h ế g i ớ i quen g ọ i đ ó là A N S I c . Vì v ậ y ta h i ể u A N S I c c h í n h là ISO c. T ừ đ ó đ ế n nay, c t i ế p tục c ó n h i ề u thay đ ổ i và c ả i t i ế n . T h a y đ ổ i r õ rệt nhất là việc đ ư a k h á i n i ệ m lớp, đ ố i tượng v à o c đ ể trở t h à n h c hướno đối tượng và C + + . 2. C + + C á c k h á i n i ệ m về lập trình hướng đ ố i tượng trong S I M U L A , A L G O L và S M A L L T A L K n g à y nay đ ã phát triển thành một phong c á c h l ậ p trình h i ệ n đ ạ i làm thay đ ổ i hẳn c á c h nhìn nhận, p h â n tích v ấ n để và thiết k ế c h ư ơ n g trình. C + + là một n g ô n n g ữ lai, v ẫ n g i ữ l ạ i những ưu đ i ể m của c , n h ư n g t ă n g c ư ờ n ° k h ả n ă n g k i ể m soát k i ể u d ữ l i ệ u , cho p h é p thiết k ế c á c lớp đ ố i tượno và h ỗ trợ lập trình hướng đ ố i tượng. 3. J A V A J A V A l ộ t x á c t ừ C + + , t h o á t l y k h ỏ i m ọ i chi t i ế t n h ỏ nhặt t i n h v i của c đ ể trở t h à n h m ộ t ngôn ngữ lập trình hoàn toàn hướng đối tượng C h ư ơ n g t r ì n h n g u ồ n J A V A c ó t í n h c ơ đ ộ n g cao, k h i b i ê n d ị c h cho mã n g u ồ n g ọ i là b y t e c o d e . M ã bytecode c ó t h ể c h ạ y t h ô n g d ị c h d ư ớ i m ọ i h ệ đ i ể u h à n h t r ê n c á c p h ầ n c ứ n g k h á c nhau, k í c h t h ư ớ c n h ỏ , g ọ n . JAVA đ ư ợ c t h i ế t k ế đ ể c h u ẩ n bị cho k ỷ n g u y ê n của I n t e r n e t , k ỷ n g u y ê n của c á c trang W E B . 10 4. c # L à m ộ t n g ô n n g ữ lập trình hướng đ ố i tượng trong b ộ phần m ề m Visual Studio N É T của M i c r o s o í t . G i ố n g J A V A v ớ i c ú p h á p r ắ n chắc, p h o n g c á c h l ị c h l ã m l ẫ n ý t ư ở n g h ư ớ n g t ớ i m ô i t r ư ờ n g m ạ n g v à Internet, d ễ sứ d ụ n g v à n ă n g suất cao g i ố n g n h ư V i s u a l Basic. N g ô n n g ữ n à y c ó p h á t t r i ể n t h ê m r ấ t n h i ề u ý t ư ở n g m ớ i cao c ấ p l à m cho n ó m ạ n h h ơ n , h i ệ n đ ạ i h ơ n , an t o à n h ơ n so v ớ i Java và C++. li C h ư ơ n g 2 MÔI TRƯỜNG LẬP TRÌNH c BORLAND C++, là một môi trường phát triển tích hợp (IDE - Intergrated Development E n v i r o n m e n t ) đ ư ợ c p h á t t r i ể n l ê n t ừ c h ư ơ n g t r ì n h T u r b o c . T r o n g m ô i t r ư ờ n g n à y , b ạ n c ó t r ì n h soạn t h ả o t o à n m à n h ì n h , g i a o d i ệ n đ a cửa sổ v ớ i m e n u . h ộ p t h o ạ i , h ỗ trợ d ù n g c h u ộ t . B ạ n c ó t h ể v i ế t , d ị c h c h ư ơ n g t r ì n h , l i ê n k ế t c á c m o d u l , c h ạ y t h ử c h ư ơ n g t r ì n h do m ì n h v i ế t ra, g ỡ l ỗ i c h ư ơ n g t r ì n h t ừ n g d ò n g m ộ t v à k i ể m tra g i á trị của t ừ n g biến, g i á trị của t ừ n g ô n h ớ , thay đ ổ i g i á trị của c á c biến theo ý m u ố n n h ằ m x á c đ ị n h l ỗ i của c h ư ơ n g t r ì n h , k i ể m tra giá trị của c á c thanh g h i sau m ỗ i l ệ n h đ ư ợ c thực h i ệ n . . . M ô i t r ư ờ n g cho p h é p t ạ o ra c á c d ự á n ứng d ụ n g c h u ẩ n , c á c d ự á n t h ư v i ệ n h à m c h u ẩ n v i ế t t r ê n m ộ t hoặc nhiều tệp nguồn. Rất khó tìm chương trước), vì các chương 4.5 và BORLAND đối tượng. Học 3.0 đơn giản bâng ngôn Visuaỉ ngôn trình trình C++ 6.0. bằng Trong C++ ngôn như bằng ngữ c là môi trường đến BORLAND 5.0 lỗi thời. ỈDE, giáo BORLAND nhưng Môi trường bản 2.0 trở BORLAND về C+ + hướng ngữ c trong C+ + là môi C+ + . Tuy trình c (phiên thì lại hỗ trợ chủ yếu cho lập trình lợi hơn cả. Đây ngữ c cũng C++ c hay Microsoỷt này đã quá Builder lập trình và thuận Turbo này, môi môi trường trường BORLAND lai, cho phép nhiên có thể sử dụng trường lập trình C+ + IDE. lập trình Microsoỷt để giới thiệu Vì vậy sau đây nhớ là ngôn ngữ ta học là ngôn ta sẽ chỉ về nói ngữC. T r ê n m ộ t m á y t í n h c ó c à i đ ặ t B O R L A N D C + + 3.0, c ó t h ể t h ấ y c á c t h ư m ụ c v à c á c t ệ p sau đ â y t r o n g ổ đĩa C: - T h ư m ụ c C : \ T C , hoặc C : \ B O R L A N D - Trong đó có các thư mục LIB, 12 EXAMPLES. c BIN, INCLUDE, INCLƯDEXSYS, BGI, - C á c thư mục I N C L U D E . INCLƯDEVSYS có các tệp tiêu đ ề v ớ i phần m ở r ộ n g . H , ví d ụ S T D I O . H , C O N I O . H . ... C á c t ệ p n à y c h ứ a c á c k h a i báo c á c h à m và c á c m a c r o đ ể c h è n v à o đ ầ u c h ư ơ n g t r ì n h đ ể đ ỡ c ô n g v i ế t c á i gì tương tự như thế. - T h ư m ụ c L I B c ó c á c tệp - L I B . ví d ụ C C . L I B . M A T M . L I B . . . là c á c t ệ p t h ư v i ệ n h à m . Đ â y là c á c t ệ p k h ô n g t h ể t h i ế u k h i h ọ c l ậ p t r ì n h c . - Trong thư mục GOTH.CHR. B G I c ó c á c tệp . B Ó I , . C H R . ví d ụ EGAVGA.BGI, C á c t ệ p n à y c ầ n t h i ế t k h i l ậ p t r ì n h đ ồ hoa t r o n g h ệ đ i ề u h à n h D O S c ù a m á y PC. - T h ư m ụ c E X A M P L E S c ó n h i ề u t h ư m ụ c con với r ấ t n h i ề u c h ư ơ n g t r ì n h m ẫ u để bạn tham khảo. - T r o n g t h ư m ụ c B I N c ó c á c tệp rất quan t r ọ n g sau đ â y : • B C . E X E (hoặc T C . E X E ) : C á c c h ư ơ n g t r ì n h n à y m ở ra m ô i t r ư ờ n g p h á t t r i ể n t ổ n g hợp I D E n ó i t r ê n . • T ệ p T C H E L P . T C H : T h i ế u t ệ p n à y bạn sẽ m ấ t h ẳ n p h ầ n trợ g i ú p . • C á c t ệ p T C C O N P I G . T C , là t ệ p c ấ u h ì n h , chứa c á c t h ô n g số c à i đ ặ t mặc đ ị n h hoặc do b ạ n lựa c h ọ n cho m ô i trường I D E . N ế u k h ô n g c ó t ệ p n à y thì khi c h ạ y T C . E X E , n ó sẽ đ ư ợ c tạo ra. M ỗ i l ầ n bạn thay đ ổ i c ấ u h ì n h b ằ n g menu Options thì t ệ p n à y sẽ đ ư ợ c cập nhật. Chú ý: Nếu trường, bạn quá mạnh đến mức chương trình dạn thay đổi cấu hình từmenu của bạn đã từng chạy tốt bồng Options nhiên dược nữa thì có tììé xóa tệp này đi. Bạn sẽ cố tệp mới để thử lại từ của không mỏ dịcì đầu. • M ộ t số c h ư ơ n g t r ì n h t i ệ n ích n h ư T E M C . E X E , M A K E . E X E , T L I B . E X E , T L I N K . E X E . V ì b ạ n đ a n g sử d ụ n g m ô i trường I D E n ê n k h ô n g c ầ n p h ả i quan t â m đ ế n 3 c h ư ơ n g t r ì n h sau. R i ê n g c h ư ơ n g t r ì n h T E M C . E X E là m ộ t c h ư ơ n g t r ì n h lý t h ú . N ó d ù n g đ ể dịch m ộ t t ệ p " c h ư ơ n g t r ì n h " v i ế t b ằ n g m ộ t t h ứ n g ô n n g ữ g ọ i là " T E M P L " , k ế t q u ả sẽ tạo ra m ộ t t ệ p c ấ u h ì n h k i ể u TCCONFIG.TC, trong đ ó quy đ ị n h c á c thao t á c sử d ụ n g p h í m của m ô i t r ư ờ n g I D E . B ạ n sẽ t ă n g n ă n g suất k h i l ậ p t r ì n h và l à m bạn b è p h ả i ngạc n h i ê n v ớ i c á c c ú b ấ m . Đ ể bước đ ầ u sử d ụ n g đ ư ợ c I D E , chí c ầ n c á c t ệ p sau: • T C . E X E (hoặc B C E X E ) , • M ộ t số tệp . H (STTDIO.H, STTDLIB.H, C O N I O . R A L L O C . H , STRING.H. _DEFS.H. _ N U L L . H ) 13 • M ộ t s ố t ệ p . L I B và .OBJ ( C S . L I B , M A T H S . L I B , F P 8 7 . L I B , C0S.OBJ c ó trong thư mục L I B ) • M u ố n có trợ g i ú p thì t h ê m tệp T C H E L P . T C H . C á c t ệ p n à y n ế u n é n l ạ i b ằ n g P K Z I P hoặc N e t h ì c h i ế m k h ô n g h ế t m ộ t đĩa m ề m 1,44 M b . C ó t h ể đ ể c h u n g t ấ t cả t r o n g m ộ t t h ư m ụ c hay c h i a ra t h à n h c á c t h ư m ụ c con n h ư đ ã n ê u ở t r ê n . ì. MÔI TRƯỜNG PHÁT TRIỂN TÍCH HỢP BORLAND C++ IDE 1. K h ở i động N ế u b ạ n c h ư a t h ê m đ ư ờ n g d ẫ n t ớ i t h ư m ụ c chứa B C . E X E ( h o ặ c T C . E X E ) vào d ò n g lệnh P A T H trong c h ư ơ n g trình A U T O E X E C . B A T thì h ã y t h ê m vào c u ố i d ò n g đ ó m ộ t d ấ u c h ấ m p h ẩ y v à ngay sau đ ó l à t ê n đ ư ờ n g d ẫ n . Ví dụ: D ò n g P A T H cũ: PATH=C:\JDOS;C:\WINDOWS;C:\NC;C:\TF\BIN BC.EXE có mặt trong C : \ B O R L A N D C \ B I N chẳng hạn. V ậ y thì dòng P A T H sau k h i sửa sẽ là: PATH=C:\DOS;C:\WINDOWS;C:\NC;C:\TP\BIN;C:\ BORLANDC \BIN C ũ n g c ó t h ể k h ô n g c ầ n sửa d ò n g l ệ n h P A T H n h ư t r ê n , m à t h ê m v à o c u ố i t ệ p A U T O E X E C . B A T l ệ n h sau: PATH=%PATH%;C:\BORLANDC\BIN Sau đ ó k h ở i đ ộ n g l ạ i m á y t í n h của b ạ n . Đ ể t r á n h sự l ộ n x ộ n k h ô n g đ á n g c ó sau n à y , b ạ n h ã y t ạ o ra m ộ t t h ư m ụ c d à n h r i ê n g cho v i ệ c h ọ c l ậ p t r ì n h c v à cất c á c c h ư ơ n g t r ì n h của b ạ n t r o n g đ ó . Ví dụ thư mục C:\MYPROG. T ừ nay t r ở đ i , m ỗ i l ầ n l ậ p t r ì n h c , b ạ n h ã y d ù n g l ệ n h C D đ ể v à o t h ư m ụ c M Y P R O G trước t i ê n , sau đ ổ c h ạ y c h ư ơ n g t r ì n h B C . E X E ( h o ặ c T C . E X E ) . >CD\MYPROGỈĨWfi >BC M I N ế u d ù n g Shortcut t r o n g W i n d o w s thì b ạ n đ ặ t c á c t h u ộ c t í n h t r o n g b ả n g Program của Shortcut n h ư sau: - Close ô n e x i t : c h ọ n ( c ó g ạ c h c h é o ) - Working: 14 C:\MYPROG - Nếu bạn đang dùng Windows 98 trở v ề trước thì nên vào mục A d v a n c e d . . . v à b ỏ c h ọ n m ụ c M s D O S mode. N g o à i ra, c ó t h ể v à o b ả n g Screen và c h ọ n c h ế đ ộ F u l l Screen. B ạ n sẽ t h ấ y m ở ra trước m ắ t b ạ n m ộ t cửa sổ m à u x a n h v ớ i m ộ t thanh M e n u ở trên cùng. C ó thể có một cửa sổ con g i ớ i t h i ệ u sản p h ẩ m của hãng B O R L A N D n ế u đ â y là l ầ n đ ầ u tiên b ạ n c h ạ y B O R L A N D c . Ân p h í m Esc đ ể cất cửa sổ đ ó đ i v à bắt đ ầ u l à m quen v ớ i m ô i t r ư ờ n g l ậ p t r ì n h . 2. Xem xét lại cấu hình Mỗi lựa chọn trong hàng menu có thể được kích hoạt bằng cách click c h u ộ t v à o m ụ c c h ọ n đ ó hoặc d ù n g t ổ hợp p h í m A L T v à p h í m n ó n g . P h í m n ó n g là p h í m ứng v ớ i c h ữ c á i c ó m à u đ ỏ trong m ụ c c h ọ n . V í d ụ ta c ầ n k í c h hoạt m e n u O p t i o n s , h ã y ấn t ổ hợp p h í m A L T - O . _ • X C-ebug Prcj ẹ s = = = .i4,:, -,.r,s * = CONST.CPP •ũũ ' * &t * en #inelude Corapiler #defĩne PI 3.1416926 «đefine HI l o le generatĩon. dvancêd ccd« aenerat"ôn. #dẹfine H2 l o BiaĩnO c— cctions... { f l ọ a t r = 5, 3 m HI, b = «2; Cót r- 2át*ons... pr-intf ("\fiHifiifc tron ban kinh r = 564. ỊtriI»tfCXnChặ v i l a %ị.2f", r*PI*2); pri ntf C"V»Hinh chu nhát canh a » 5W> printf Đ ế thay đ ổ i lựa c h ọ n của m ụ c n à o đ ó , b ạ n d ù n g p h í m SSBS^BB. li. CÁCH SỬ DỤNG CÁC TRỢ GIÚP M ô i t r ư ờ n g I D E của B O R L A N D c l u ô n l u ô n s ẵ n s à n g t r ợ g i ú p b ạ n n ế u trong đĩa của b ạ n c ó c á c t ệ p * . T C H . T h ự c c h ấ t h i ệ n t ạ i b ạ n c h ỉ c ầ n tệp T C H E L P . T C H là đ ủ . Đ ể g ọ i t ớ i p h á n t r ợ g i ú p , b ạ n chỉ c ầ n l à m c á c thao t á c sau: - Ân p h í m SO- L ú c đ ó , con trỏ của b ạ n đ a n g ở trong cửa sổ n à o sẽ c ó ngay m ộ t b ả n g c h i d ẫ n c ầ n t h i ế t v ề cửa sổ đ ó . 16 - H o ặ c ấn t ổ h ợ p p h í m A L T • C h ọ n m ụ c C o n t e n t s , sẽ t h ấ y m ộ t b ả n g t ổ n g quan v ề c á c t r ợ g i ú p c ủ a c . Bạn có thể dùng chuột hoặc bàn phím để chọn vấn đề mà mình quan tâm. Mỗi từ khoa có màu vàng trong cửa sổ này đều ẩn giấu sau nó cả một chuỗi các giải thích tỉ mỉ, chi tiết. • X (32 CONST.CPP ihncluđe #defĩne f >l 3.1416926 #define HtL 10 #define H2 l o ! = [ • ] = HELP COKTEMTS •ị flọat HOM t o Use Help L _ prĩntf pr"intf Menus and Hót Keys I— printf prìnrtí Editor Coraraands #undẹf PI Assembler (buịlt-in) Functions #đefine RI Coranand LÌ ne CTC) Header Files #undef m • Caonand Line uCC) l ữ5t re am classes L_ _ 3:3 Container classes Turbo C++ Language Error Messages utìlitĩes V 1 H ì n h 2. H ộ p t h o ạ i H E L P CONTENTS • Chọn mục Index, bạn sẽ có một danh mục các vấn đề xếp thành nhóm theo vần ABC. Bạn có thể tìm trong danh mục đó vấn đề mà mình quan tâm. Có thể gõ thẳng từ mà bạn muốn tìm hiểu. Nếu từ đó có trong danh sách thì bạn sẽ tìm thấy nó ngay. Đ ể tra c ứ u c á c h d ù n g c ủ a m ộ t t ừ khoa, v í d ụ s w i t c h , b ạ n h ã y đ ặ t c o n t r ỏ v à o t ừ s w i t c h v àấn t ổ h ợ p p h í m C T R L - ị^Ị. Đ ể x e m l ạ i c ử a sổ t r ợ g i ú p trước đ ó , h ã yấn t ổ h ợ p p h í m A L T - m , Thường ở cuối trang trợ giúp về một hàm có xuất hiện các dòng chữ màu vàng cho tên một ví dụ nào đó, chẳng hạn ^ffi33aSĩuE' bạn hãy click vào đó và toàn v ă n m ộ t c h ư ơ n g t r ì n h v í d ụ sẽ x u ấ t h i ệ n . B ạ n m ở menu E d i t v à c h ọ n lệnh ^aaf^MHifj^ để chép ví dụ đó. Mở một tệp mới và chọn lệnh dán bằng cách nhấn tổ hợp phím Shift-Insert hoặc chọn lệnh Paste trong menu Edit và chạy thử. 2-Giáo trình NN lặp trình c 17 H I . C Á C L Ệ N H C ơ B Ả N C Ủ A B O R L A N D C++ I D E 1. c ử a s ổ l à m v i ệ c 1.1. C ấ u t r ú c m ộ t c ử a sổ M ộ t cửa sổ l à m v i ệ c c ó c ấ u t r ú c n h ư sau: * Đường viền Đ ó là đ ư ờ n g bao n é t k é p h ì n h c h ữ nhật bao q u a n h cửa sổ. T h a n h t i ê u đ ề : C h í n h l à n é t v i ề n t r ê n c ạ n h t r ê n của cửa sổ. G i ữ a đường v i ề n n à y c ó t i ê u đ ề của cửa sổ. N ế u b ấ m n ú t t r á i c h u ộ t l ê n t h a n h n à y v à r ê đ i sẽ l à m d i c h u y ể n cửa sổ. N ú t Close: P h í a đ ầ u m ú t t r á i của thanh t i ê u đ ề c ó m ộ t n ú t c h ữ n h ậ t n h ỏ m à u x a n h lá c â y . N ú t n à y d ù n g đ ể đ ó n g cửa sổ. N ú t Z o o m : Đ ầ u m ú t p h ả i của thanh t i ê u đ ề cửa sổ c ó n ú t p h ó n g đ ạ i . K h i n ú t n à y c ó h ì n h d ạ n g [ ĩ . ] t h ì c ó t á c d ụ n g p h ó n g to cửa sổ. K h i n ú t n à y c ó d ạ n g [Xì sẽ c ó t á c d ụ n g thu n h ỏ cửa sổ t r ở l ạ i k í c h t h ư ớ c trước k h i b ị p h ó n g to. B ê n canh n ú t z o o m l à m ộ t c o n s ố c h ỉ s ố t h ứ t ư của cửa sổ. ran BU • X #ĩncluđe "ayheader. ti" tinclude -cstdio. h> t m c ì u d e «XMtío.h> vcrĩd etainO í • f l o a t a = 1.5, b printfr\rtML0.2f prịntf("\i*l0.2f pri o t f ("\n5O0.2f p r i ntFr\n5O.0.2f getchõ; • = 2.7; + 50.0.2f * KLQ,2f +• KIO. 2f + %L0.2f 5KL0.2f"» sao; 2? % %w.2f" í ĩ ——— Project: F i l e nạn®; ARĨT.LI8 BRIT.CPP Vãich f l Hteìp Alt-F9 Cowpi1e F3 Make n e Menu tt Save F3 ũpett H ì n h 3. C á c l o ạ i cửa sổ v à c ấ u t r ú c cửa sổ của B O R L A N D C + + I D E 18
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan