LUẬN VĂN:
Hoàn thiện hoạt động môi giới tại
công ty chứng khoán Bảo Việt
LỜI MỞ ĐẦU
Sự bùng nổ của thị trường chứng khoán (TTCKVN) cùng với sự phát triển nhanh và
khá bền vững của kinh tế Việt Nam đã được nhiều tờ báo có uy tín trong và ngoài nước
đánh giá là một trong mười sự kiện nổi bật nhất của năm 2006. Cùng với sự phát triển
nhanh cả về quy mô và số lượng, TTCKVN đã bước đầu tạo ra một kênh huy động vốn
trung và dài hạn cho nền kinh tế, thu hút được đông đảo nhà đầu tư tham gia cũng như sự
quan tâm chú ý của công chúng. Tổng mức vốn huy động qua cổ phiếu, trái phiếu, chứng
chỉ quỹ và đấu giá cổ phần hoá trên TTGDCK Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh năm
2006 đạt khoảng 27,9 nghìn tỷ đồng, tăng 3,93 lần so với năm 2005. Tổng mức vốn hoá
đã lên đến mức 38% GDP, nếu kể cả trái phiếu đạt mức 46% GDP.
Sự bùng nổ của TTCK đã dẫn tới việc ra đời hàng loạt các tổ chức trung gian tài chính
hoạt động trong lĩnh vực chứng khoán, cho đến nay đã có 55 công ty chứng khoán, 18
công ty quản lý quỹ, 6 ngân hàng hoạt động lưu ký chứng khoán.
Các công ty chứng khoán được hoạt động trên 4 lĩnh vực chủ yếu: môi giới, tự doanh,
bảo lãnh phát hành, tư vấn đầu tư. Trong đó môi giới là lĩnh vực mang lại lợi nhuận mang
lại lợi nhuận nhiều nhất và ổn định nhất cho các công ty chứng khoán. Thị trường càng
phát triển, sự cạnh tranh giữa các công ty chứng khoán trong lĩnh vực môi giới càng khốc
liệt hơn, đòi hỏi các công ty chứng khoán không ngừng đổi mới và hoàn thiện hoạt động
của mình.
Xuất phát từ yêu cầu nói trên,em quyết định chọn đề tài nghiên cứu: “Hoàn thiện hoạt
động môi giới tại công ty chứng khoán Bảo Việt”. Đề tài nghiên cứu một số lý luận
chung về hoạt động môi giới và dựa trên đó nghiên cứu hoạt động môi giới tại công ty
chứng khoán Bảo Việt nhằm tìm ra những tồn tại và nguyên nhân, qua đó đề xuất một số
giải pháp khắc phục những nguyên nhân đó.
Đề tài gồm các phần sau:
Chương I: công ty chứng khoán và hoạt động môi giới của công ty chứng khoán
Chương II: Thực trạng hoạt động môi giới tại công ty chứng khoán Bảo Việt
Chương III: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động môi giới tại BVSC
CHƯƠNG I
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CÔNG TY CHỨNG KHOÁN VÀ HOẠT ĐỘNG
MÔI GIỚI CỦA CÔNG TY CHỨNG KHOÁN
1.1. Công ty CK
1.1.1,Khái niệm, phân loại và vai trò của công ty CK:
1.1.1.1,Khái niệm:
Công ty CK là một định chế tài chính trung gian thực hiện các nghiệp vụ trên
TTCK. Công ty CK có vốn riêng, có tư cách pháp nhân và thực hiện chế độ kiểm toán
độc lập.
CTCK có thể là thành viên của Sở giao dịch Chứng khoán (SGDCK). CTCK có
vai trò trung gian trong việc môi giới chứng khoán (MGCK), tham gia tư vấn niêm yết và
thực hiện cung cấp thông tin đến nhà đầu tư, góp phần vào sự thành công của TTCK.
Nhiệm vụ của các CTCK là tiếp nhận và tổ chức thực hiện lệnh của khách hàng đặt mua
bán CK. Ngoài ra các CTCK còn hoạt động trên thị trường OTC (là TTCK phi tập trung).
CTCK có thể thành lập dưới dạng công ty thành viên của một ngân hàng hay thuộc các
tổng công ty, tập đoàn tài chính, bảo hiểm khác nhau...
Theo Điều 59, Luật chứng khoán, công ty CK được tổ chức dưới hình thức công ty
TNHH hoặc công ty cổ phần theo quy định tại điều 22,luật DN.Ủy ban chứng khoán NN
cấp Giấy phép hoạt động và thành lập cho công ty CK, giấy phép này đồng thời là Giấy
chứng nhận đăng ký kinh doanh.
1.1.1.2,Phân loại công ty CK:
a.Căn cứ vào mô hình tổ chức
Hoạt động của CTCK rất đa dạng và phức tạp. Vấn đề xác định mô hình tổ chức
dựa trên những điểm khác nhau, dựa vào các khối thị trường có mức độ phát triển khác
nhau. Có thể khái quát mô hình hoạt động của CTCK như sau:
1) Mô hình công ty chứng khoán đa năng:
Theo mô hình này, CTCK được tổ chức dưới một hình thức tổ hợp dịch vụ tài
chính tổng hợp bao gồm kinh doanh CK, kinh doanh tiền tệ, và các dịch vụ tài chính. Các
ngân hàng thương mại hoạt động với tư cách là chủ thể kinh doanh CK, bảo hiểm và kinh
doanh tiền tệ. Mô hình này thể hiện dưới hai hình thức:
Loại đa năng một phần: Theo mô hình này, các ngân hàng muốn kinh doanh CK,
kinh doanh bảo hiểm phải thành lập công ty con hạch toán độc lập và hoạt động tách rời
với kinh doanh tiền tệ. Mô hình này gọi là ngân hàng kiểu Anh, Canada, úc.
Loại đa năng hoàn toàn: Các ngân hàng được phép trực tiếp kinh doanh CK, kinh
doanh bảo hiểm và kinh doanh tiền tệ cũng như dịch vụ tài chính khác. Mô hình này còn
gọi là mô hình ngân hàng kiểu Đức.
2) Mô hình công ty chứng khoán chuyên doanh:
Theo mô hình này, CTCK sẽ do các công ty độc lập và chuyên môn hoá trong
lĩnh vực CK đảm trách, các ngân hàng không được tham gia kinh doanh CK, mô hình hạn
chế được rủi ro cho hệ thống ngân hàng, tạo điều kiện cho các công ty chứng khoán đi
vào chuyên môn hoá sâu trong lĩnh vực CK để thúc đẩy thị trường phát triển. Mô hình
được áp dụng khá rộng rãi ở các thị trường Mỹ, Nhật và các thị trường mới nổi như Hàn
Quốc, Thái Lan... Tuy nhiên, mô hình công ty chứng khoán chuyên doanh làm giảm sự
cạnh tranh trong hệ thống tài chính, đồng thời làm lãng phí về tiềm lực tài chính và uy tín
của ngân hàng trong việc trợ giúp TTCK phát triển. Hiện nay, các nước áp dụng mô hình
này cũng đang chuyển sang mô hình đa năng một phần bằng cách nới lỏng các điều kiện
cho phép các ngân hàng tham gia TTCK. ở các nước phát triển, trên cơ sở về điều kiện
thuận lợi về cơ sở hạ tầng, môi trường pháp lý có thể áp dụng ngân hàng đa năng toàn
phần. Với các nước đang phát triển, mô hình ngân hàng đa năng một phần lại đảm bảo sự
an toàn cần thiết cho hoạt động của các ngân hàng và TTCK.
b.Căn cứ vào hình thức tổ chức:
Công ty hợp danh : Bao gồm thành viên hợp danh và thành viên góp vốn
Công ty cổ phần : Là một pháp nhân độc lập với chủ sở hữu công ty.
Công ty trách nhiệm hữu hạn: Là công ty có chủ là một pháp nhân.Có quyền
chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ số vốn điều lệ của mình cho một tổ chức
hoặc cá nhân khác theo quy định của pháp luật.
c.Căn cứ vào nghiệp vụ hoạt động kinh doanh:
Dạng công ty môi giới chứng khoán : Công ty chỉ thực hiện riêng nghiệp vụ môi
giới chứng khoán.
Dạng công ty bảo lãnh phát hành chứng khoán : Công ty chỉ thực hiện việc
bảo lãnh phát hành chứng khoán cho các tổ chức phát hành.
Dạng công ty kinh doanh chứng khoán : Có hoạt động chính là tự doanh chứng
khoán tức tự tiến hành giao dịch mua bán chứng khoán cho riêng mình.
Dạng công ty trái phiếu : Công ty chuyên mua bán , trao đổi các loại trái phiếu
Công ty chứng khoán không tập trung : Công ty chứng khoán hoạt động chủ
yếu trên thị trường OTC (đóng vai trò là nhà tạo lập thị trường)
1.1.1.3,Vai trò và chức năng của công ty CK:
a.Vai trò
Đối với tổ chức phát hành:
Mục tiêu của các CTCK khi tham gia phát hành cổ phiếu là huy động vốn. Thông
qua các hoạt động đại lý phát hành, bảo lãnh phát hành các CTCK có vai trò tạo ra cơ chế
huy động vốn phục vụ các nhà phát hành. Thông qua các tổ chức phát hành, CTCK có vai
trò huy động vốn cho nền kinh tế.
Đối với nhà đầu tư:
Thông qua các hoạt động như môi giới, tư vấn đầu tư, quản lý danh mục đầu tư,
CTCK có vai trò làm giảm chi phí giao dịch. Đối với hàng hoá thông thường mua bán
qua trung gian sẽ làm tăng chi phí. Nhưng đối với CK là loại hàng hoá có độ rủi ro cao
nên nhà đầu tư phải mất rất nhiều thời gian công sức để sưu tầm, nghiên cứu trước khi
quyết định đầu tư. Với CTCK có trình độ chuyên môn cao và uy tín nghề nghiệp sẽ giúp
nhà đầu tư sử dụng vốn một cách có hiệu quả.
Đối với TTCK:
- Góp phần tạo lập giá cả, điều tiết thị trường. Giá cả của chứng khoán do thị
trường quyết định. Tuy nhiên, để đưa ra mức giá cuối cùng người mua và người bán phải
thông qua CTCK. Các CTCK góp phần tạo lập giá cả thị trường thông qua đấu giá. Trên
thị trường sơ cấp, CTCK định giá cho các cổ phiếu khi phát hành lần đầu ra công chúng.
CTCK còn góp phần bảo vệ khách hàng trong việc định giá các loại cổ phiếu.
- Góp phần tăng tính thanh khoản cho các tài sản tài chính. Các CTCK giúp các
nhà đầu tư giao dịch chứng khoán dễ dàng hơn. Trên thị trường cấp I CTCK làm đại lý
bảo lãnh phát hành và bán những cổ phiếu mới niêm yết trên thị trường chứng khoán,
đảm bảo tài sản của các chủ đầu tư. Trên thị trường cấp II, các CTCK giúp các nhà đầu tư
bán chứng khoán và dễ dàng chuyển cổ phiếu thành tiền mặt. Những hoạt động đó làm
tăng tính thanh khoản của thị trường tài chính.
Đối với cơ quan quản lý thị trường: CTCK giúp các cơ quan quản lý thị trường
giám sát và công khai hoá và thông tin về tài sản tài chính.
b.Chức năng
Tạo ra cơ chế huy động vốn linh hoạt :huy động vốn linh hoạt giữa người có
tiền nhàn rỗi và người sử dụng vốn. CTCK huy động vốn giúp các doanh nghiệp có vốn
để kinh doanh đồng thời giúp cho người đầu tư sinh lời khi đem tiền sử dụng hợp lý.
Cung cấp giá cả: Thông qua hệ thống khớp giá khớp lệnh, các CTCK cung cấp
kịp thời sự thay đổi về giá cả qua từng phút giúp nhà đầu tư có thể đưa ra quyết định về
giá, lượng một cách hợp lý.
Tạo tính thanh khoản cho hoạt động thị trường: CTCK giúp chuyển từ CK
sang tiền mặt hoặc từ tiền mặt sang CK một cách dễ dàng. CTCK là tác nhân quan trọng
thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế nói chung và TTCK nói riêng. Nhờ những CTCK
mà vốn được sử dụng một cách có hiệu quả hơn.
1.1.2,Điều kiện thành lập và nguyên tắc hoạt động của công ty CK:
1.1.2.1,Điều kiện thành lập:
Theo điều 62,luật chứng khoán, điều kiện cấp Giấy phép thành lập và hoạt động của
công ty CK bao gồm:
-Điều kiện về cơ sở vật chất: Có trụ sở; có trang bị, thiết bị phục vụ hoạt động kinh
doanh chứng khoán, đối với nghiệp vụ bảo lãnh phát hành chứng khoán và tư vấn đầu tư
chứng khoán thì không phải đáp ứng điều kiện về trang bị, thiết bị
-Điều kiện về vốn:
CTCK phải có mức vốn điều lệ tối thiểu bằng vốn pháp định.Vốn pháp định được
quy định cho từng loại hình thức nghiệp vụ
a. Môi giới chứng khoán: 25 tỷ đồng Việt Nam;
b. Tự doanh chứng khoán: 100 tỷ đồng Việt Nam;
c. Bảo lãnh phát hành chứng khoán: 165 tỷ đồng Việt Nam;
d. Tư vấn đầu tư chứng khoán: 10 tỷ đồng Việt Nam
-Điều kiện về nhân sự: Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và các nhân viên thực hiện
nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán quy định tại khoản 1 Điều 60 và khoản 1 Điều 61 của
Luật này phải có Chứng chỉ hành nghề chứng khoán
Sau khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện,các nhà thành lập phải lập hồ sơ xin cấp
phép gửi lên UBCKNN, theo điều 63, luật CK,hồ sơ bao gồm:
Giấy đề nghị cấp Giấy phép thành lập và hoạt động của công ty chứng khoán,
công ty quản lý quỹ.
Bản thuyết minh về cơ sở vật chất, kỹ thuật bảo đảm thực hiện các nghiệp vụ kinh
doanh chứng khoán.
Xác nhận của ngân hàng về mức vốn pháp định gửi tại tài khoản phong toả mở tại
ngân hàng.
Danh sách dự kiến Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và các nhân viên thực hiện
nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán kèm theo bản sao Chứng chỉ hành nghề chứng
khoán.
Danh sách cổ đông sáng lập hoặc thành viên sáng lập kèm theo bản sao Giấy
chứng minh nhân dân hoặc Hộ chiếu đối với cá nhân và Giấy chứng nhận đăng ký
kinh doanh đối với pháp nhân.
Bản sao báo cáo tài chính năm gần nhất có xác nhận của tổ chức kiểm toán độc
lập của cổ đông sáng lập hoặc thành viên sáng lập là pháp nhân tham gia góp vốn
từ mười phần trăm trở lên vốn điều lệ đã góp của tổ chức đề nghị cấp giấy phép.
Dự thảo Điều lệ công ty.
Dự kiến phương án hoạt động kinh doanh trong ba năm đầu phù hợp với nghiệp
vụ kinh doanh đề nghị cấp phép kèm theo các quy trình nghiệp vụ, quy trình kiểm
soát nội bộ, quy trình quản lý rủi ro.
1.1.2.2,Nguyên tắc hoạt động của công ty CK:
Công ty chứng khoán hoạt động theo hai nhóm nguyên tắc cơ bản đó là nhóm
nguyên tắc mang tính chất đạo đức và nhóm nguyên tắc mang tính tài chính.
a. Nhóm nguyên tắc đạo đức :
Công ty chứng khoán phải đảm bảo giao dịch trung thực và công bằng vì lợi ích
của khách hàng.
Kinh doanh có kĩ năng, tận tuỵ, có tinh thần trách nhiệm.
Ưu tiên thực hiện lệnh khách hàng trước lệnh của công ty.
Có nghĩa vụ bảo mật thông tin cho khách hàng, không được tiết lộ các thông tin
về tài khoản của khách hàng khi chưa được khách hàng đồng ý bằng văn bản trừ
khi có yêu cầu của các cơ quan quản lý nhà nước.
Khi thực hiện nghiệp vụ tư vấn phải cung cấp thông tin đầy đủ cho khách hàng và
giải thích rõ ràng về các rủi ro mà khách hàng có thể phải gánh chịu, đồng thời họ
không được khẳng định về lợi nhuận các khoản đầu tư mà họ tư vấn.
Công ty không được phép nhận bất cứ khoản thù lao nào ngoài các khoản thù lao
thông thường cho dịch vụ tư vấn của mình.
Nghiêm cấm thực hiện các giao dịch nội gián. Đặc biệt các công ty chứng khoán
không được phép sử dụng các thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán cho chính
mình, gây thiệt hại cho nhà đầu tư.
Không được tiến hành các giao dịch gây hiểu lầm về giá cả, giá trị và bản chất của
chứng khoán hoặc các hoạt động khác gây thiệt hại cho khách hàng.
b. Nhóm nguyên tắc tài chính :
Công ty Chứng khoán cần phải đảm bảo các yêu cầu về vốn, cơ cấu vốn và
nguyên tắc hoạch toán, báo cáo theo các quy định của UBCK Nhà nước. Đảm bảo
nguồn tài chính trong cam kết kinh doanh chứng khoán với khách hàng.
Công ty không được dùng tiền của khách hàng làm nguồn tài chính để kinh doanh,
ngoại trừ trường hợp số tiền đó dùng để phục vụ cho giao dịch của khách hàng.
Công ty phải tách bạch tiền và chứng khoán của khách hàng với tài sản của mình.
Công ty không được dùng chứng khoán của khách hàng làm vật thế chấp để vay
vốn trừ trường hợp được khách hàng chấp nhận bằng văn bản
1.1.3,Các nghiệp vụ của công ty CK:
1.1.3.1,Môi giới:
Theo giáo trình Thị Trường Chứng Khoán Việt Nam (Trường Đại Học KTQD) thì
Môi giới Chứng Khoán là hoạt động trung gian hoặc đại diện mua, bán, chứng khoán cho
khách hàng để hưởng hoa hồng. Theo đó, Công ty Chứng Khoán đại diện cho khách hàng
tiến hành giao dịch thông qua cơ chế giao dịch tại SGDCK hoặc thị trường OTC mà
chính khách hàng phải chịu trách nhiệm đối với KQGD của mình. Thông qua hoạt động
này công ty Chứng Khoán sẽ chuyển đến khách hàng các sản phẩm dịch vụ tư vấn đầu tư
và kết nối giữa các nhà đầu tư với nhau. Thành công của Công ty Chứng Khoán với
nghiệp vụ môi giới Chứng Khoán , ở một mức độ nào đó phụ thuộc vào sự tinh thông cá
nhân của lực lượng của những người môi giới trong Công ty ..
1.1.3.2,Tự doanh:
Nghiệp vụ tự doanh là việc công ty Chứng Khoán tự tiến hành các giao dịch mua,
bán Chứng Khoán cho chính mình. Hoạt động tự doanh của công ty chứng khoán được
thực thông qua cơ chế Giao dịch trên SGDCK hoặc thị trường OTC.
Ở một số nước thị trường vận hành theo cơ chế khớp giá hoạt động tự doanh của
công ty Chứng Khoán được thực hiện thông qua hoạt động tạo lập thị trường. Lúc này,
công ty Chứng Khoán đóng vai trò là nhà tạo lập thị trường, nắm giữ một số lượng chứng
khoán nhát định của một số loại chứng khoán và thực hiện mua, bán chứng khoán với các
khách hàng để hưởng chênh lệch giá. Nghiệp vụ này được hoạt động song song với
nghiệp vụ môi giới, tức vừa phục vụ lệch giao dịch cho khách hàng đồng thời cũng phục
vụ cho chính mình. Vì vậy, trong quá trình hoạt động có thể dẫn đến xung đột lợi ích
giữa việc thực hiện lệnh giao dịch cho khách hàng và lệnh giao dịch cho bản thân công ty
. Do đó, UBCK đều yêu cầu phải tách biệt hai nghiệp vụ này và công ty Chứng Khoán
phải ưu tiên thực hiện lệnh của khách hàng trước khi thực hiện lệnh của công ty.
1.1.3.3,Bảo lãnh phát hành:
Bảo lãnh phát hành chứng khoán: Là việc tổ chức bảo lãnh giúp tổ chức phát
hành thực hiện các thủ tục trước khi chào bán chứng khoán, nhận mua một phần hay toàn
bộ chứng khoán của tổ chức phát hành để bán lại hoặc mua số chứng khoán còn lại chưa
được phân phối hết.
Bảo lãnh phát hành là một hoạt động nghiệp vụ rất quan trọng của công ty chứng
khoán. Có thể nói, đây là một trong những hoạt động mang lại nguồn thu nhập và cơ sở
khách hàng lớn nhất cho công ty chứng khoán. Về bản chất, bảo lãnh phát hành là việc
công ty chứng khoán hỗ trợ cho các đơn vị phát hành huy động vốn bằng cách bán chứng
khoán trên thị trường. Sự hỗ trợ đó giúp đơn vị phát hành nắm chắc khả năng huy động
vốn và có kế hoạch sử dụng vốn huy động. Thông thường, khi thực hiện bảo lãnh phát
hành, công ty chứng khoán sẽ áp dụng một trong ba hình thức bảo lãnh sau:
Bảo lãnh chắc chắn: Là hình thức bảo lãnh mà công ty bảo lãnh phát hành nhận
mua toàn bộ số chứng khoán trong đợt phát hành của công ty phát hành, sau đó sẽ bán ra
công chúng, hoặc công ty bảo lãnh phải nhận mua toàn bộ số chứng khoán còn lại chưa
được phân phối hết của đợt phát hành. Giá mua của công ty bảo lãnh là một giá đã được
ấn định, thường là thấp hơn giá thị trường. Giá bán của công ty bảo lãnh là giá thị trường.
Đây là hình thức công ty bảo lãnh hoạt động tự doanh, hoạt động cho chính họ và sẵn
sàng chịu mọi rủi ro.
Bảo lãnh cố gắng tối đa: Là hình thức bảo lãnh mà công ty bảo lãnh phát hành
hứa sẽ cố gắng đến mức tối đa để bán hết số chứng khoán cần phát hành cho công ty phát
hành. Trường hợp không bán hết, số chứng khoán còn lại được trả về cho công ty phát
hành. Người bảo lãnh được hưởng hoa hồng trên số chứng khoán đã được bán ra.
Bảo lãnh bảo đảm tất cả hoặc không: Đây là trường hợp áp dụng khi công ty
phát hành chứng khoán cần một số vốn nhất định để giải quyết một mục tiêu nhất định.
Nếu huy động được đủ số vốn cần thiết đó thì sẽ thực hiện phát hành, nếu không huy
động đủ thì sẽ huỷ bỏ. Cũng có thể, để cho việc chào bán có hiệu quả, nhẹ nhàng hơn
trong trách nhiệm của người bảo lãnh, công ty phát hành yêu cầu phải phát hành được
một số lượng chứng khoán tối thiểu nào đó trong tổng số chứng khoán cần phát hành, nếu
đạt được số tối thiểu này thì số còn lại sẽ phát hành tiếp, nếu không đạt được số tối thiểu
đó thì sẽ huỷ bỏ toàn bộ.
Khi thực hiện hoạt động bảo lãnh phát hành chứng khoán, các công ty chứng
khoán phải tuân thủ một số nguyên tắc nhất định. Các nguyên tắc này thường được quy
định trong các văn bản quy phạm pháp luật, chẳng hạn như các quy định về hạn mức bảo
lãnh, nghĩa vụ bình ổn thị trường của các loại chứng khoán nhận bảo lãnh, tách bạch
nghiệp vụ, công khai thông tin, nghĩa vụ liên đới trong các hoạt động gian lận liên quan
đến việc phát hành chứng khoán,.v.v.
Khi UBCK cho phép phát hành Chứng Khoán công ty Chứng Khoán sẽ hoàn tất
thủ tục thực hiện phân phối Chứng Khoán. Sau đây là một số hình thức phân phối Chứng
Khoán chủ yếu :
Bán rộng rãi ra công chúng .
Bán riêng cho các tổ chức đầu tư tập thể, các quỹ đầu tư, quỹ bảo hiểm, quỹ hưu
trí.
Bán trực tiếp cho các cổ đông hiện thời hay những nhà đầu tư có quan hệ với tổ
chức phát hành.
Sau khi phát hành xong tổ chức bảo lãnh phát hành phải giao tiền bán Chứng
Khoán cho tổ chức phát hành. Số tiền phải thanh toán là giá trị Chứng Khoán trừ
đi chi phí bảo lãnh.
1.1.3.4,Tư vấn:
Hoạt động tư vấn đầu tư chứng khoán: Là việc công ty chứng khoán cung cấp
các thông tin, loại chứng khoán và cách thức, thời điểm mua bán chứng khoán, và các
vấn đề có tính quy luật của hoạt động đầu tư chứng khoán cho người đầu tư. Nghiệp vụ
này đòi hỏi nhiều kiến thức và kỹ năng chuyên môn mà không yêu cầu nhiều vốn. Tính
trung thực của cá nhân hay công ty tư vấn có tầm quan trọng lớn
Dịch vụ tư vấn đầu tư có thể được công ty chứng khoán cung cấp qua các hình
thức: khuyến cáo, lập báo cáo, tư vấn trực tiếp, thông qua ấn phẩm về chứng khoán.
Tư vấn tài chính doanh nghiệp: Là một phần trong tổng thể các hoạt động tư vấn
của công ty chứng khoán. Với khả năng chuyên môn của mình, công ty chứng khoán hỗ
trợ các khách hàng trong việc lập và thực hiện các kế hoạch tài chính quan trọng nhằm tối
đa hóa lợi ích của doanh nghiệp, đảm bảo đầy đủ các nguồn lực tài chính cần thiết cho
các hoạt động sản xuất kinh doanh.
Khi cung cấp dịch vụ tư vấn tài chính doanh nghiệp, công ty chứng khoán phải
đáp ứng được các yêu cầu sau:
Trung thực, tận tụy và vì lợi ích của khách hàng;
Chịu trách nhiệm về những vấn đề có liên quan đến hoạt động tư vấn của mình
đối với doanh nghiệp;
Có đủ năng lực thực hiện hoạt động tư vấn đã cam kết với khách hàng.
Không được nhận bất kỳ một lợi ích không chính đáng nào ngoài những lợi ích đã
thỏa thuận với khách hàng theo quy định của pháp luật
Các công ty chứng khoán có thể thu phí hoặc miễn phí khi cung cấp dịch vụ tư vấn
cho khách hàng, tuỳ theo tính chất và mức độ phức tạp của hoạt động tư vấn. Theo thông
lệ, các công ty chứng khoán chỉ chịu trách nhiệm về những ý kiến tư vấn của mình, khách
hàng phải tự chịu trách nhiệm về mặt tài chính khi quyết định thực hiện theo lời tư vấn.
Chính vì vậy, các công ty chứng khoán và nhân viên của mình phải tuân thủ rất nghiêm
ngặt những chuẩn mực về đạo đức nghề nghiệp nhằm tránh gây ra những tổn hại về vật
chất cho khách hàng, không được phép đưa ra những cam kết hoặc dụ dỗ khách hàng về
kết quả của khoản đầu tư khi thực hiện những ý kiến tư vấn
1.1.3.5,Quản lý danh mục đầu tư:
Quản lý danh mục đầu tư chính là nghiệp vụ quản lý vốn uỷ thác của khách hàng
trên cơ sở tăng lợi nhuận và bảo toàn vốn cho khách hàng .Quản lý danh mục đầu tư được
hiểu như một nghiệp vụ tư vấn mang tính chất tổng hợp có kèm theo đầu tư. Khi đó,
khách hàng sẽ uỷ thác tiền của mình cho công ty và công ty sẽ thay mặt khách hàng để
quyết định đầu tư theo một chiến lược hay những thoả thuận giữa công ty và khách hàng
về mức lợi nhuận kỳ vọng, rủi ro có thể chấp nhận.
Quy trình của nghiệp vụ quản lý danh mục đầu tư có thể được khái quát như sau:
Bước 1: Xúc tiến tìm hiểu và nhận quản lý: Tức công ty Chứng Khoán và khách
hàng tiếp xúc và tìm hiểu về khả năng tài chính, chuyên môn từ đó đua ra các yêu cầu về
quản lý vốn uỷ thác.
Bước 2: Ký hợp đồng quản lý :Sau khi tìm hiểu và thương lượng , thoả thuận
.Công ty Chứng Khoán và khách hàng sẽ ký hợp đồng quản lý theo các yêu cầu, nội dung
về vốn ,thời gian uỷ thác, mục tiêu đầu tư, quyền và trách nhiệm của các bên.Phân chia
lợi nhuận, rủi ro và chi phí quản lý danh mục đầu tư.
Bước 3: Thực hiện hợp đồng quản lý công ty Chứng khoán thực hiện đầu tư vốn
uỷ thác của khách hàng theo những nội dung đã ký kết và phải đảm bảo tuân thủ các quy
định về quản lý vốn, tách biệt tài sản của khách hàng và của công ty.
Bước 4: Kết thúc hợp đồng quản lý :Khách hàng có nghĩa vụ thanh toán các
khoản phí quản lý theo hợp đồng đã ký kết và xử các trường hợp đột xuất sảy ra như
công ty Chứng Khoán bị ngừng hoạt động, giải thể hoặc phá sản
1.1.3.6,Các hoạt động khác:
Hoạt động tín dụng
CTCK cho khách hàng của mình vay tiền để họ mua chứng khoán và thế chấp
bằng chính những chứng khoán mà họ mua đựơc khi khách hàng không trả được nợ thì
CTCK sẽ bán những chứng khoán đó để thu hồi nợ. Giao dịch mua bán với số tiền vay
này được thực hiện trên tài khoản bảo chứng. Quy trình giao dịch không khác các giao
dịch của công ty thực hiện cho khách hàng trên tài khoản giao dịch.
Rủi ro sẽ xảy ra khi chứng khoán được mua từ tiền vay giảm giá. Vì thế, CTCK
khi mở tài khoản cho khách hàng đòi hỏi một tỷ lệ ký quỹ bắt buộc nhất định. Công ty
đưa ra sách lược để quản lý các khoản vay, tránh tập trung một loại khách hàng để thu
hồi vốn.
Hoạt động cho vay bảo chứng:
Cho vay chứng khoán là hoạt động mà công ty cho khách hàng vay chứng khoán
để bán. Trong trường hợp này, khách hàng nghĩ rằng giá chứng khoán sẽ giảm và khi đó
khách hàng mua lại chứng khoán với giá rẻ hơn để trả cho công ty chứng khoán. Công ty
được hưởng một phần tiền mà khách hàng có được nhờ kinh doanh chênh lệch giá. Loại
giao dịch này thực chất là bán khống.
Hai loại giao dịch bảo chứng và bán khống có những tác dụng tích cực đến hoạt
động thị trường tạo ra tính thanh khoản, tạo thêm cung cầu và còn có thể là tác nhân giúp
ổn định thị trường nếu các giao dịch đi ngược với xu thế biến động giá. Tuy nhiên, việc
thực hiện các giao dịch này có độ rủi ro rất cao cho các chủ thể liên quan là CTCK và các
nhà đầu tư. Vì vậy, nhiều thị trường đầu tư cấm loại giao dịch này.
Hoạt động lưu ký:
Là việc lưu giữ , bảo quản Chứng Khoán của khách hàng thông qua các tài khoanr
lưu ký Chứng Khoán .Đây là nghiệp vụ bất buộc của các công ty Chứng Khoán trong
thời đại ngày nay và cũng là nghiệp vụ mang lại không ít thu nhập cho công ty
Ngoài các dịch vụ nêu trên, CTCK còn có các dịch vụ khác như quản lý quỹ đầu
tư, quản lý vốn, kinh doanh bảo hiểm …
1.2,Hoạt động môi giới ở công ty CK:
1.2.1,Khái niệm về môi giới:
Thị trường chứng khoán là một thể chế bậc cao của nền sản xuất và lưu thông
hàng hóa, thể hiện mối quan hệ về cung và cầu mà ở đó, giá cả chứng khoán sẽ chứa
đựng thông tin về chi phí vốn hay giá cả của đầu tư
Thị trường chứng khoán hoạt động theo 3 nguyên tắc: trung gian, đấu giá và công
khai, tuy nhiên tùy theo trình độ và yêu cầu của từng quốc gia mà quy trình có thể khác
nhau
Để mua hay bán một loại chứng khoán, nhà đầu tư phải đáp ứng nguyên tắc của
thị trường bằng cách tìm đến một tổ chức trung gian như một công ty chứng khoán để đặt
lệnh, công ty chỉ có vai trò trung gian và được hưởng hoa hồng,còn trách nhiệm của
quyết định đó tùy thuộc vào nhà đầu tư,nếu có cái nhìn sang suốt, anh ta sẽ kiếm được
lời, ngược lại anh ta phải chịu lỗ
Môi giới là họat động của công ty chứng khoán làm trung gian đại diện cho khách
hàng mua bán và được hưởng hoa hồng
1.2.2,Chức năng của môi giới:
* Cung cấp thông tin và tư vấn cho khách hàng:
Công ty chứng khoán thông qua nhân viên môi giới của mình cung cấp cho khách
hàng những thông tin về các công ty niêm yết (bản cáo bạch, báo cáo tài chính hàng
quý,các thông tin về phát hành thêm, trả cổ tức,thưởng cổ phiếu). Người môi giới tiếp
cận với lượng thông tin vô cùng lớn qua nhiều kênh khác nhau bằng nghiệp vụ của mình,
do đó bên cạnh việc giới thiệu với khách hàng mã cổ phiếu và các dịch vụ đơn thuần của
công ty, nhân viên môi giới có thể đưa ra những lời khuyên về những cổ phiếu tiềm năng
và những danh mục có mức rủi ro và lợi nhuận hợp lý cho nhà đầu tư. Tư vấn và môi giới
là 2 họat động riêng biệt trong nghiệp vụ của nhà môi giới. Nhưng trong hoạt động của
nhà môi giới thì tư vấn chiếm hàm lượng khá lớn, 2 câu hỏi thường xuyên gặp là khi nào
thì nên bán hay nên mua một loại CP, sự tham lam và sự sợ hãi là 2 vấn đề mà tất cả nhà
đầu tư tham gia TTCK đều phải đối mặt, khi đó họ cần nhà môi giới ở bên để đưa ra các
quyết định đúng đắn và kịp thời, đôi khi còn là sự giải tỏa tâm lý trước biến động của thị
trường
* Cung cấp các dịch vụ tài chính và giúp khách hàng thực hiện giao dịch theo
yêu cầu:
Đối với bất cứ một nhà đầu tư nào, nhà môi giới cũng phải giúp thực hiện các hoạt
động như mở tài khoản tại công ty, tiến hành giao dịch, xác nhận giao dịch, thông báo kết
quả đến khách hàng,…ở các nước phát triển khi các giao dịch sử dụng Internet làm công
cụ, nhà môi giới càng cần phải nắm bắt các thông tin về khách hàng để đảm bảo chất
lượng phục vụ đảm bảo yêu cầu của khách hàng
1.2.3,Vai trò của hoạt động môi giới:
Giảm chi phí giao dịch:
Cũng như tất cả các giao dịch mua bán khác, để thực hiện được hoạt động mua
bán chứng khoán cần có sự gặp gỡ giữa người mua và người bán, sẽ rất khó khăn cho nhà
đầu tư khi họ nắm giữ cổ phiếu muốn bán mà tự thân đi tìm đối tác mua bán với mình,
CK lại là loại hàng hóa đặc biệt. Sự xuất hiện của các công ty chứng khoán cùng với các
tổ chức trung gian khác và các dịch vụ của họ sẽ làm nhà đầu tư không mất thời gian tìm
kiếm đối tác, môi giới sẽ làm việc đó giúp họ, việc của họ chỉ là tìm cho mình một trung
gian đáng tin cậy và trả phí môi giới.
Phát triển thị trường:
Chịu đựng sự cạnh tranh khắc nghiệt trên thị trường, công ty chứng khoán thông
qua đội ngũ môi giới của mình sẽ luôn gắn bó trực tiếp với đối tượng khách hàng mục
tiêu của mình và cung cấp cho họ những dịch vụ tốt nhất để đảm bảo lợi nhuận của
mình,góp phần làm gia tăng cả số lượng lẫn chất lượng các nhà đầu tư.
Cải thiện môi trường kinh doanh:
Thị trường càng phát triển, sự cạnh tranh giữa các công ty càng ác liệt hơn, để tồn
tại họ sẽ càng ngày càng nâng cao chất lượng phục vụ của mình hoàn thiện hơn và hiệu
quả hơn, nhà đầu tư là những người được lợi trực tiếp từ quá trình này
1.2.4,Các kỹ năng nhà môi giới cần có:
Thành công của người môi giới cũng chính là thành công của công ty Chứng
Khoán. Khi mà họ chiếm được lòng tin của khách hàng, thu hút được ngày càng nhiều tài
sản để quản lý. Để có được thành công này nhà môi giới cần phải có các kỹ năng như:
* Kỹ năng truyền đạt thông tin:
Theo quan sát của các nhà tâm lý thì có tới 93% ý nghĩa của bất kỳ một sự truyền
đạt nào được truyền đi không bằng lời mà bằng âm điệu trong giọng nói của người nói,
bằng sự nhấn mạnh những ngôn từ được sửa dụng bằng tốc độ nói và bằng cử chỉ của
người nói. Các nghiên cứu về tâm lý cho thấy rằng 90% sự phản kháng của khách hàng
đều nảy sinh từ 1 trong 3 nguồn:
Khách hàng nhận thức rằng người môi giới đơn thuần chỉ là người bán hàng, có
mục tiêu duy nhất là thu hút tiền từ khách hàng. Chính định kiến này sẽ khiến cho khách
hàng có thái độ tự nhiên là phản đối.
Trên quan điểm của khách hàng thì người môi giới đã không truyền đạt được rõ
ràng những điều cần thiết, điều này sẽ khiến việc môi giới khó khăn và dễ bị khước từ.
Cho dù người môi giới có thể truyền đạt rất rõ ràng, vẫn có thể không thiết lập
được sự đồng cảm sâu sắc và tin cậy đối với khách hàng.
* Kỹ năng tìm kiếm khách hàng :
Đó chính là khả năng, sự nhanh nhạy thông minh cũng như tư chất có sẵn của
người môi giới. Về cơ bản thì có sáu cách tìm kiếm khách hàng như sau:
Dựa vào những đầu mối do Công ty gây dựng hoặc các tài khoản bàn giao lại.
Khách hàng được giới thiệu tới đây là nguồn tuyệt vời để nuôi ý tưởng kinh
doanh. Bất cứ ai cũng có thể bán các sản phẩm và dịch vụ tài chính. Nhưng
khách hàng thì cần có một người bán hàng luôn sẵn sàng, nhiệt tình và có khả
năng giúp đỡ họ đạt được những mục tiêu tài chính.
Giới thiệu khách hàng và mạng lưới kinh doanh.Là một nhà môi giới chúng ta
mong muốn làm ăn với những người giàu có .Nhưng để tìm được những khách
hàng giàu có thì không phải ai cũng làm được. Việc tìm kiếm khách hàng nhờ
vào sự giới thiệu của đối tác (khách hàng cũ) của mình là rất quan trọng. Điều
đó khẳng định uy tín của nhà môi giới với những khách hàng của mình.
* Kỹ năng khai thác thông tin :
Tức khả năng tìm hiểu các thông tin từ các nguồn như: Tổ chức phát hành, tổ
chức quản lý, tổ chức bảo lãnh, nhà đầu tư và từ các nguồn thông tin khác. Để chính từ
nguồn thông tin này nhà môi giới sẽ phân tích xử lý để có những lời tư vấn và chiến lược
khách hàng thích hợp
1.2.5,Nguyên tắc hoạt động môi giới CK:
Môi giới chứng khoán là hoạt động trong nền kinh tế thị trường phát triển,
là sản
phẩm của thị trường bậc cao với nhiều nét đặc trưng riêng lại càng cần có nguyên tắc áp
dụng khi thực hiện. Ta có thể kể đến những nguyên tắc chung sau:
- Hoạt động môi giới phải tuân thủ theo các quy định của pháp luật hiện hành về
chứng khoán và thị trường chứng khoán, phải tuân thủ các quy định của công ty và tuân
thủ quy tắc ứng xử và đạo đức nghề nghiệp.
- Người lãnh đạo công ty chứng khoán phải chỉ đạo thực hiện họat động môi giới
trong phạm vi, quy mô phù hợp với tình hình thị trường, tiềm lực tài chính và năng lực,
trình độ của nhân viên môi giới, nhân viên giao dịch, đảm bảo an toàn, hiệu quả, kiểm
soát được rủi ro.
- Phải có sự quản lý tách bạch tiền và chứng khoán của từng khách hàng, sử dụng
tiền và chứng khoán trên tài khoản của khách hàng theo đúng hợp đồng đã ký.
- Người môi giới là đại diện của khách hàng khi thực hiện giao dịch nên:
Hoạt động môi giới của công ty chứng khoán chỉ được thực hiện khi công ty ký
hợp đồng bằng văn bản với khách hàng.
Chỉ được thực hiện lệnh của khách hàng, khi khách hàng có đủ các điều kiện về
tiền hoặc chứng khoán ký quỹ theo quy định.
Phải ưu tiên thực hiện lệnh của khách hàng trước lệnh của công ty và của nhân
viên môi giới.
- Người môi giới là đại diện của công ty khi tiếp xúc khách hàng nên phải luôn thận
trọng khi tư vấn và nhắc nhở khách hàng.
Giá trị cuả chứng khoán luôn thay đổi theo các yếu tố kinh tế và tâm lý;
Những lời tư vấn có thể là hoàn toàn không chính xác;
Khách hàng cần được biết công ty chứng khoán không chịu trách nhiệm về những
lời tư vấn;
Phải cung cấp đầy đủ, kịp thời, chính xác thông tin thị trường cho khách hàng, bảo
mật thông tin cho khách hàng, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
- Người môi giới cần phải tuân theo các quy tắc ứng xử và đạo đức nghề nghiệp
trong hoạt động môi giới:
Phải cẩn trọng khi hành nghề: phải hiểu rõ khách hàng về thông tin cá nhân cơ
bản, về tình hình tài chính, mục tiêu đầu tư; trên cơ sở đó phải tư vấn phù hợp cho
khách hàng;
Phải trung thực, công bằng trong họat động môi giới: phải ưu tiên lợi ích của
khách hàng; phải tôn trọng tài sản của khách hàng, bảo vệ quyền lợi của khách
hàng; phải cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác cho khách hàng, đặc biệt không
- Xem thêm -