Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
lêi nãi ®Çu
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, c¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn,
nhÊt ®Þnh ph¶i cã ph-¬ng ¸n kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ. §Ó ®øng v÷ng vµ
ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn: cã sù c¹nh tranh gay g¾t, doanh nghiÖp ph¶i n¾m b¾t vµ
®¸p øng ®-îc t©m lý, nhu cÇu cña ng-êi tiªu dïng víi s¶n phÈm cã chÊt l-îng
cao, gi¸ thµnh h¹, mÉu m· phong phó, ®a d¹ng chñng lo¹i. Muèn vËy, c¸c doanh
nghiÖp ph¶i gi¸m s¸t tÊt c¶ c¸c quy tr×nh tõ kh©u mua hµng ®Õn kh©u tiªu thô hµng
ho¸ ®Ó ®¶m b¶o viÖc b¶o toµn vµ t¨ng nhanh tèc ®é lu©n chuyÓn vèn, gi÷ uy tÝn
víi b¹n hµng, thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô víi Nhµ n-íc, c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt
vµ tinh thÇn cña c¸n bé c«ng nh©n viªn, doanh nghiÖp ®¶m b¶o cã lîi nhuËn ®Ó
tÝch luü më réng ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh.
H¬n thÕ n÷a nhu cÇu tiªu dïng trªn thÞ tr-êng hiÖn nay ®ßi hái Doanh
nghiÖp ph¶i t¹o ra doanh thu cã lîi nhuËn.Muèn vËy th× Doanh nghiÖp ph¶i s¶n
xuÊt c¸i thÞ tr-êng cÇn chø kh«ng ph¶i c¸i mµ doanh nghiÖp cã vµ tù ®Æt ra cho
m×nh nh÷ng c©u hái"S¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt cho ai, s¶n xuÊt nh- thÕ nµo vµ s¶n
xuÊt bao nhiªu?
§Ó ®¹t ®-îc môc tiªu lîi nhuËn: §¹t lîi nhuËn cao vµ an toµn trong ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c«ng ty ph¶i tiÕn hµnh ®ång bé c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý ,
trong ®ã h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ c«ng cô quan träng, kh«ng thÓ thiÕu ®Ó tiÕn hµnh
qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, kiÓm tra viÖc sö dông, qu¶n lý tµi s¶n, hµng ho¸
nh»m ®¶m b¶o tÝnh n¨ng ®éng, s¸ng t¹o vµ tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh, tÝnh
to¸n vµ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ cña tõng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµm c¬ së v¹ch
ra chiÕn l-îc kinh doanh.
C«ng ty cæ phÇn thuèc l¸ vµ chÕ biÕn thùc phÈm B¾c Giang lµ mét doanh
nghiÖp s¶n xuÊt ®ãng trªn ®Þa bµn tØnh B¾c Giang, ngoµi viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm
phôc vô nhu cÇu tiªu dïng trong n-íc. Doanh nghiÖp cßn lµm nhiÖm vô xuÊt khÈu
nh»m gi¶i quyÕt mét phÇn viÖc lµm cho ng-êi lao ®éng t¹i ®Þa ph-¬ng, t¨ng
nguån thu ngo¹i tÖ, ®ång thêi ®em l¹i nguån lîi nhuËn ®¸ng kÓ cho doanh nghiÖp.
1
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Sau thêi gian t×m hiÓu thùc tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh còng nhbé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty, em nhËn thÊy kÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n b¸n hµng
vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng cña c«ng ty nãi riªng lµ mét bé phËn quan träng
trong viÖc qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty, nªn lu«n lu«n ®ßi
hái ph¶i ®-îc hoµn thiÖn. V× vËy em quyÕt ®Þnh ®i s©u nghiªn cøu c«ng t¸c kÕ
to¸n cña c«ng ty víi ®Ò tµi “Tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n
hµng ë c«ng ty cæ phÇn thuèc l¸ vµ chÕ biÕn thùc phÈm B¾c Giang" ®Ó viÕt
chuyªn ®Ò b¸o c¸o cña m×nh.
Trong qu¸ tr×nh thùc tËp, em ®· ®-îc sù chØ dÉn, gióp ®ì cña c¸c thÇy, c«
gi¸o bé m«n kÕ to¸n doanh nghiÖp s¶n xuÊt, trùc tiÕp lµ thÇy gi¸o NguyÔn Vò
ViÖt cïng c¸c b¸c, c¸c c« c¸n bé kÕ to¸n c«ng ty cæ phÇn thuèc l¸ vµ chÕ biÕn
thùc phÈm B¾c Giang. Tuy nhiªn, ph¹m vi ®Ò tµi réng, thêi gian thùc tÕ ch-a
nhiÒu nªn khã tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®-îc sù chØ b¶o,
gióp ®ì cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¸c, c¸c c« phßng kÕ to¸n c«ng ty ®Ó chuyªn
®Ò cña em ®-îc hoµn thiÖn h¬n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
B¸o c¸o gåm 3 ch-¬ng:
Ch-¬ng 1: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng
trong Doanh nghiÖp.
Ch-¬ng 2: Thùc tr¹ng tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ë c«ng ty
cæ phÇn thuèc l¸ vµ chÕ biÕn thùc phÈm B¾c Giang.
Ch-¬ng 3: Mét sè ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n
hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ë c«ng ty cæ phÇn thuèc l¸ vµ chÕ biÕn
thùc phÈm B¾c Giang.
2
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Ch-¬ng 1
lý luËn chung vÒ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ b¸n hµng trong Doanh nghiÖp
1.1. Sù cÇn thiÕt tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng trong Doanh
nghiÖp.
1.1.1.Qu¸ tr×nh b¸n hµng, kÕt qu¶ b¸n hµng
Ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña con ng-êi lµ ho¹t ®éng tù gi¸c cã ý thøc vµ cã môc
®Ých, ®-îc lÆp ®i lÆp l¹i vµ kh«ng ngõng ®-îc ®æi míi, h×nh thµnh qu¸ tr×nh t¸i
s¶n xuÊt x· héi, gåm c¸c giai ®o¹n: S¶n xuÊt - l-u th«ng - ph©n phèi - tiªu dïng.
C¸c giai ®o¹n nµy diÔn ra mét c¸ch tuÇn tù vµ tiªu thô lµ kh©u cuèi cïng quyÕt
®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña mét Doanh nghiÖp.
S¶n phÈm cña doanh nghiÖp sau khi ®-îc s¶n xuÊt xong th× vÊn ®Ò hµng ®Çu
mµ tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp quan t©m tíi lµ vÊn ®Ò tiªu thô. Tiªu thô hay b¸n hµng
lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ vèn tõ h×nh th¸i hiÖn vËt sang h×nh th¸i gi¸ trÞ "tiÒn tÖ" vµ
h×nh thµnh kÕt qu¶ b¸n hµng. HoÆc nãi mét c¸ch kh¸c b¸n hµng viÖc chuyÓn
quyÒn së h÷u s¶n phÈm hµng ho¸ g¾n víi phÇn lîi Ých hoÆc rñi ro cho kh¸ch hµng,
®ång thêi ®-îc kh¸ch hµng thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n.
Mèi quan hÖ trao ®æi gi÷a doanh nghiÖp víi ng-êi mua lµ quan hÖ "thuËn
mua võa b¸n" Doanh nghiÖp víi t- c¸ch lµ ng-êi b¸n ph¶i chuyÓn giao s¶n phÈm
cho ng-êi mua theo ®óng c¸c ®iÒu kho¶n quy ®Þnh trong hîp ®ång kinh tÕ ®· ký
gi÷a hai bªn. qu¸ tr×nh b¸n hµng ®-îc coi lµ kÕt thóc khi ®· hoµn tÊt viÖc giao
hµng vµ bªn mua ®· tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n cho sè s¶n phÈm hµng ho¸
®ã. Khi qu¸ tr×nh b¸n hµng chÊm døt doanh nghiÖp sÏ cã mét kho¶n doanh thu vÒ
tiªu thô s¶n phÈm, vËt t- hµng ho¸ hay cßn gäi lµ doanh thu b¸n hµng.
Nh- chóng ta ®· biÕt ho¹t ®éng b¸n hµng chØ lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶
b¸n hµng cña doanh nghiÖp, th«ng qua ho¹t ®éng b¸n hµng doanh nghiÖp cã thÓ
biÕt ®-îc lîi nhuËn cao hay thÊp? Tõ ®ã sÏ biÕt ®-îc t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghÞªp m×nh nh- thÕ nµo ®Ó cã ph-¬ng h-íng qu¶n lý tèt h¬n.
3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.1.2.Yªu cÇu qu¶n lý qu¸ tr×nh b¸n hµng, kÕt qu¶ b¸n hµng
Qu¶n lý qu¸ tr×nh b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng lµ mét yªu cÇu thùc tÕ, nã
xuÊt ph¸t tõ môc tiªu cña doanh nghiÖp. NÕu doanh nghiÖp qu¶n lý tèt kh©u b¸n
hµng th× míi ®¶m b¶o ®-îc chØ tiªu hoµn thµnh kÕ ho¹ch tiªu thô vµ ®¸nh gi¸
chÝnh x¸c hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ã. Do vËy vÊn ®Ò ®Æt
ra cho mçi doanh nghiÖp lµ:
+ Qu¶n lý kÕ ho¹ch vµ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch tiªu thô ®èi víi tõng
thêi kú, tõng kh¸ch hµng, tõng ho¹t ®éng kinh tÕ.
+ Qu¶n lý chÊt l-îng, c¶i tiÕn mÉu m· vµ x©y dùng th-¬ng hiÖu s¶n phÈm
lµ môc tiªu cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña doanh nghiÖp.
+ Qu¶n lý theo dâi tõng ph-¬ng thøc b¸n hµng, tõng kh¸ch hµng, t×nh h×nh
thanh to¸n cña kh¸ch hµng, yªu cÇu thanh to¸n ®óng h×nh thøc, ®óng h¹n ®Ó tr¸nh
hiÖn t-îng mÊt m¸t, thÊt tho¸t, ø ®äng vèn. Doanh nghiÖp ph¶i lùa chän h×nh thøc
tiªu thô s¶n phÈm ®èi víi tõng ®¬n vÞ, tõng thÞ tr-êng, tõng kh¸ch hµng nh»m thóc
®Èy nhanh qu¸ tr×nh tiªu thô ®ång thêi ph¶i tiÕn hµnh th¨m dß, nghiªn cøu thÞ
tr-êng, më réng quan hÖ bu«n b¸n trong vµ ngoµi n-íc.
+ Qu¶n lý chÆt chÏ vèn cña thµnh phÈm ®em tiªu thô, gi¸m s¸t chÆt chÏ c¸c
kho¶n chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, kiÓm tra tÝnh hîp ph¸p, hîp
lý cña c¸c sè liÖu, ®ång thêi ph©n bæ cho hµng tiªu thô, ®¶m b¶o cho viÖc x¸c
®Þnh tiªu thô ®-îc chÝnh x¸c, hîp lý.
+ §èi víi viÖc h¹ch to¸n tiªu thô ph¶i tæ chøc chÆt chÏ, khoa häc ®¶m b¶o
viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cuèi cïng cña qu¸ tr×nh tiªu thô, ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc t×nh
h×nh thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi Nhµ n-íc ®Çy ®ñ, kÞp thêi.
1.1.3.Vai trß, nhiÖm vô cña kÕ to¸n b¸n hµng kÕt qu¶ b¸n hµng
Nh×n trªn ph¹m vi Doanh nghiÖp tiªu thô thµnh phÈm hay b¸n hµng lµ nh©n
tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña doanh nghiÖp. Tiªu thô thÓ hiÖn
søc c¹nh tranh vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng. Nã lµ c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸
tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. MÆt
kh¸c nã còng gi¸n tiÕp ph¶n ¸nh tr×nh ®é tæ chøc c¸c kh©u cung øng, s¶n xuÊt
còng nh- c«ng t¸c dù tr÷. B¶o qu¶n thµnh phÈm.
4
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trªn ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ, b¸n hµng cã mét vai trß ®Æc biÖt , nã võa
lµ ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn hµnh t¸i s¶n xuÊt x· héi võa lµ cÇu nèi gi÷a nhµ s¶n xuÊt víi
ng-êi tiªu dïng, ph¶n ¸nh sù gÆp nhau gi÷a cung vµ cÇu vÒ hµng ho¸, qua ®ã ®Þnh
h-íng cho s¶n xuÊt, tiªu dïng vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n.
Víi mét doanh nghiÖp viÖc t¨ng nhanh qu¸ tr×nh b¸n hµng tøc lµ t¨ng vßng
quay cña vèn, tiÕt kiÖm vèn vµ trùc tiÕp lµm t¨ng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Tõ
®ã sÏ n©ng cao ®êi sèng, thu nhËp cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp
vµ thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô víi nhµ n-íc.
Trong doanh nghiÖp kÕ to¸n lµ c«ng cô quan träng ®Ó qu¶n lý s¶n xuÊt vµ
tiªu thô, th«ng qua sè liÖu cña kÕ to¸n nãi chung, kÕ to¸n b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n
hµng nãi riªng gióp cho doanh nghiÖp vµ cÊp cã thÈm quyÒn ®¸nh gi¸ ®-îc møc
®é hoµn thµnh cña doanh nghiÖp vÒ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh, tiªu thô vµ lîi nhuËn.
§Ó thùc sù lµ c«ng cô cho qu¸ tr×nh qu¶n lý, kÕ to¸n b¸n hµng vµ kÕt qu¶
b¸n hµng ph¶i thùc hiÖn tèt, ®Çy ®ñ c¸c nhiÖm vô sau:
*Tæ chøc theo dâi, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, kÞp thêi gi¸m s¸t chÆt chÏ
t×nh h×nh hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng cña tõng lo¹i s¶n phÈm.
*ph¶n ¸nh vµ ghi chÐp ®Çy ®ñ, kÞp thêi, chÝnh x¸c c¸c kho¶n doanh thu, c¸c
kho¶n gi¶m trõ doanh thu vµ chi phÝ cña tõng ho¹t ®éng trong doanh nghiÖp.
*Ph¶n ¸nh vµ tÝnh to¸n chÝnh x¸c kÕt qu¶ cña tõng ho¹t ®éng, gi¸m s¸t t×nh
h×nh thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi nhµ n-íc.
*Cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n phôc vô cho viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh vµ ®Þnh
kú ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh b¸n hµng , x¸c ®Þnh vµ
ph©n phèi kÕt qu¶. NhiÖm vô kÕ to¸n b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng ph¶i lu«n g¾n
liÒn víi nhau.
1.2. Lý luËn c¬ b¶n vÒ b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng:
1.2.1.Ph-¬ng thøc b¸n hµng
C«ng t¸c tiªu thô thµnh phÈm trong doanh nghiÖp cã thÓ ®-îc tiÕn hµnh
theo nh÷ng ph-¬ng thøc sau:
*Ph-¬ng thøc b¸n bu«n:
B¸n bu«n lµ viÖc b¸n s¶n phÈm cña doanh nghiÖp cho c¸c doanh nghiÖp
5
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
kh¸c, c¸c cöa hµng, ®¹i lý...Víi sè l-îng lín ®Ó c¸c ®¬n vÞ tiÕp tôc b¸n cho c¸c tæ
chøc kh¸c hay phôc vô cho viÖc kh¸c nh»m ®¸p øng nhu cÇu kinh tÕ.
Cã 2 ph-¬ng thøc b¸n bu«n.
+ B¸n bu«n qua kho.
+ B¸n bu«n kh«ng qua kho.
* Ph-¬ng thøc b¸n lÎ:
B¸n lÎ lµ ph-¬ng thøc b¸n hµng trùc tiÕp cho ng-êi tiªu dïng nh»m ®¸p øng
nhu cÇu sinh ho¹t c¸ nh©n vµ bé phËn nhu cÇu kinh tÕ tËp thÓ. Sè lÇn tiªu thô cña
mçi lÇn b¸n th-êng nhá, cã nhiÒu ph-¬ng thøc b¸n lÎ:
+ Ph-¬ng thøc b¸n hµng thu tiÒn trùc tiÕp.
+ Ph-¬ng thøc b¸n hµng ®¹i lý(ký göi).
+ Ph-¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp, tr¶ chËm.
+ C¸c ph-¬ng thøc b¸n hµng kh¸c.
1.2.2.Doanh thu b¸n hµng
Theo chuÈn mùc sè 14 ban hµnh theo quyÕt ®Þnh 149 ngµy 31/12/2001 cña
Bé tµi chÝnh th×:
Doanh thu lµ tæng gi¸ trÞ c¸c lîi Ých kinh tÕ doanh nghiÖp thu ®-îc trong kú
kÕ to¸n, ph¸t sinh tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th«ng th-êng cña doanh
nghiÖp, gãp phÇn lµm t¨ng nguån vèn chñ së h÷u.
Doanh thu ph¸t sinh tõ giao dÞch, sù kiÖn ®-îc x¸c ®Þnh bëi tho¶ thuËn gi÷a
doanh nghiÖp víi bªn mua hoÆc bªn sö dông tµi s¶n. Nã ®-îc x¸c ®Þnh b»ng gi¸
trÞ hîp lý cña c¸c kho¶n ®· thu ®-îc hoÆc sÏ thu ®-îc sau khi trõ c¸c kho¶n chiÕt
khÊu th-¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng b¸n vµ gi¸ trÞ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i.
ChØ ghi nhËn Doanh thu trong kú kÕ to¸n khi tho¶ m·n ®ång thêi c¸c ®iÒu
kiÖn ghi nhËn doanh thu b¸n hµng sau:
*Doanh nghiÖp ®· chuyÓn giao phÇn lín rñi ro vµ lîi Ých g¾n liÒn víi quyÒn
së h÷u s¶n phÈm hoÆc hµng ho¸ cho ng-êi mua.
*Doanh nghiÖp kh«ng cßn n¾m gi÷ quyÒn qu¶n lý hµng ho¸ nh- ng-êi së
h÷u hµng ho¸ hoÆc quyÒn kiÓm so¸t hµng ho¸.
*Doanh thu ®-îc x¸c ®Þnh t-¬ng ®èi ch¾c ch¾n.
6
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
*Doanh nghiÖp ®· thu ®-îc hoÆc sÏ thu ®-îc lîi Ých kinh tÕ tõ giao dÞch
b¸n hµng.
Doanh thu b¸n
hµng vµ cung cÊp
dÞch vô
=
Doanh thu b¸n hµng
theo ho¸ ®¬n
C¸c kho¶n gi¶m trõ
doanh thu b¸n hµng
1.2.3.C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu b¸n hµng
C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu nh- : ChiÕt khÊu th-¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng
b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ GTGT nép
theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp, ®-îc tÝnh gi¶m trõ vµo doanh thu ghi nhËn ban ®Çu ®Ó
x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn, lµm c¬ së ®Ó tÝnh kÕt qu¶ kinh doanh trong kú kÕ to¸n.
*ChiÕt khÊu th-¬ng m¹i:
Lµ kho¶n tiÒn mµ doanh nghiÖp ®· gi¶m trõ hoÆc ®· thanh to¸n cho ng-êi
mua hµng do viÖc ng-êi mua hµng ®· mua hµng (s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô) víi
l-îng lín theo tho¶ thuËn vÒ chiÕt khÊu th-¬ng m¹i ®· ghi trong hîp ®ång kinh tÕ
mua b¸n hoÆc c¸c cam kÕt mua, b¸n hµng.
*Gi¶m gi¸ hµng b¸n:
Lµ gi¶m trõ ®-îc doanh nghiÖp (bªn b¸n) chÊp thuËn mét c¸ch ®Æc biÖt trªn
gi¸ ®· tho¶ thuËn trªn ho¸ ®¬n, v× lý do hµng b¸n bÞ kÐm phÈm chÊt, kh«ng ®óng
quy c¸ch, hoÆc kh«ng ®óng thêi h¹n ghi trong hîp ®ång.
*Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i:
Lµ sè s¶n phÈm, hµng ho¸ doanh nghiÖp ®· x¸c ®Þnh tiªu thô, nh-ng bÞ
kh¸ch hµng tr¶ l¹i do vi ph¹m c¸c ®iÒu kho¶n ®· cam kÕt trong hîp ®ång kinh tÕ.
Nh- hµng kÐm phÈm chÊt, sai quy c¸ch, chñng lo¹i. Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ph¶i cã
v¨n b¶n ®Ò nghÞ cña ng-êi mua ghi râ lý do tr¶ l¹i hµng , sè l-îng hµng bÞ tr¶ l¹i,
gi¸ trÞ hµng bÞ tr¶ l¹i, ®Ýnh kÌm ho¸ ®¬n(nÕu tr¶ l¹i toµn bé) hoÆc b¶n sao ho¸
®¬n(nÕu tr¶ l¹i mét phÇn).
*ThuÕ TT§B, thuÕ XK, thuÕ GTGT lµ kho¶n thuÕ gi¸n thu tÝnh trªn doanh
thu b¸n hµng, c¸c kho¶n thuÕ nµy tÝnh cho c¸c ®èi t-îng tiªu dïng hµng ho¸, dÞch
vô ph¶i chÞu, c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh chØ lµ ®¬n vÞ thu nép thuÕ thay cho
7
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
ng-êi tiªu dïng hµng ho¸, dÞch vô ®ã.
+ThuÕ TT§B:
Lµ kho¶n thuÕ doanh nghiÖp ph¶i nép trong tr-êng hîp doanh nghiÖp tiªu
thô nh÷ng hµng ho¸ ®Æc biÖt thuéc danh môc vËt t-, hµng ho¸ chÞu thuÕ TT§B.
+ThuÕ XK:
Lµ kho¶n thuÕ doanh nghiÖp ph¶i nép khi xuÊt khÈu hµng ho¸ mµ hµng ho¸
®ã ph¶i chÞu thuÕ xuÊt khÈu.
+ ThuÕ GTGT trong tr-êng hîp doanh nghiÖp nép thuÕ theo ph-¬ng ph¸p
khÊu trõ thuÕ.
ThuÕ GTGT ph¶i nép = ThuÕ GTGT ®Çu ra - thuÕ GTGT ®Çu vµo.
Trong ®ã:
ThuÕ GTGT
®Çu ra
Gi¸ tÝnh thuÕ cña hµng
ho¸ dÞch vô b¸n ra
=
x
ThuÕ suÊt
thuÕ GTGT(%)
ThuÕ GTGT ®Çu vµo = tæng sè thuÕ GTGT ®· thanh to¸n ®-îc ghi trªn ho¸
®¬n GTGT mua hµng ho¸, dÞch vô hoÆc hµng ho¸, dÞch vô nhËp khÈu.
Trong chØ tiªu doanh thu b¸n hµng cßn cã c¶ thuÕ ph¶i nép vÒ hµng tiªu
thô(tæng gi¸ thanh to¸n). Tæng sè doanh thu b¸n hµng sau khi trõ c¸c kho¶n gi¶m
gi¸ hµng b¸n, doanh thu cña sè hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ tiªu thu ®Æc biÖt, thuÕ
XNK ®-îc gäi lµ doanh thu thuÇn.
1.2.4. Gi¸ vèn hµng tiªu thô, gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n, chi phÝ b¸n hµng,
chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho hµng tiªu thô
* Gi¸ vèn hµng tiªu thô
Lµ toµn bé c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh b¸n hµng, bao gåm gi¸ trÞ gi¸
vèn cña hµng xuÊt kho ®· b¸n, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
ph©n bæ cho hµng ®· b¸n trong kú.
TrÞ gi¸ vèn cña
hµng b¸n ra
=
TrÞ gi¸ vèn cña hµng
xuÊt ra ®· b¸n
* TrÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho ®· b¸n.
8
-
CP BH, CPQLDN
ph©n bæ cho hµng ®·
b¸n
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
TrÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho ®· b¸n ®-îc x¸c ®Þnh b»ng 1 trong 4 ph-¬ng
ph¸p vµ ®ång thêi phô thuéc vµo tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp cô thÓ.
+ §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
TrÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho ®· b¸n hoÆc thµnh phÈm hoµn thµnh kh«ng nhËp
kho ®-a b¸n ngay chÝnh lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña thµnh phÈm xuÊt kho
hoÆc gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña s¶n phÈm hoµn thµnh, cã 4 ph-¬ng ph¸p tÝnh.
- Ph-¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ ®Ých danh: Theo ph-¬ng ph¸p nµy khi xuÊt kho
thµnh phÈm th× c¨n cø vµo sè l-îng xuÊt kho thuéc l« nµo vµ gi¸ thµnh thùc tÕ
nhËp kho cña l« ®ã ®Ó tÝnh gi¸ trÞ xuÊt kho.
- Ph-¬ng ph¸p nhËp tr-íc, xuÊt tr-íc: víi gi¶ thiÕt thµnh phÈm nµo nhËp
kho tr-íc th× sÏ xuÊt tr-íc, thµnh phÈm nhËp kho theo gi¸ nµo th× xuÊt kho theo
gi¸ ®ã, sau ®ã c¨n cø vµo sè l-îng xuÊt kho ®Ó tÝnh thùc tÕ xuÊt kho. Nh- vËy gi¸
vèn thùc tÕ cña thµnh phÈm tån kho cuèi kú ®-îc tÝnh theo gi¸ thµnh thùc tÕ cña
thµnh phÈm thuéc c¸c lÇn nhËp sau cïng.
- Ph-¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tr-íc: Víi gi¶ thiÕt thµnh phÈm nµo nhËp kho
sau th× xuÊt tr-íc, thµnh phÈm nhËp theo gi¸ nµo th× xuÊt theo gi¸ ®ã, sau ®ã c¨n
cø vµo sè l-îng xuÊt kho ®Ó tÝnh ra gi¸ trÞ xuÊt kho. Nh- vËy gi¸ vèn thùc tÕ cña
thµnh phÈm tån kho ®-îc tÝnh theo gi¸ thµnh thùc tÕ cña thµnh phÈm thuéc c¸c lÇn
nhËp ®Çu tiªn.
- Ph-¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn: Theo ph-¬ng ph¸p nµy trÞ gi¸ vèn
cña thµnh phÈm xuÊt kho ®Ó b¸n ®-îc c¨n cø vµo sè l-îng thµnh phÈm xuÊt kho
vµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn (gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ ®¬n vÞ b×nh qu©n).
Gi¸ thµnh xuÊt
kho
=
®¬nvÞ b×nh qu©n
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc
cña thµnh phÈm nhËp kho
tÕ cña thµnh phÈm tån +
trong kú
kho ®Çu kú
Sè l-îng thµnh phÈm tån +
kho ®Çu kú
Gi¸ thµnh cña thµnh
phÈm xuÊt kho
=
Sè l-îng thµnh
phÈm xuÊt kho
9
Sè l-îng thµnh phÈm nhËp
kho trong kú
-
Gi¸ thµnh thùc tÕ
xuÊt kho ®¬n vÞ b×nh
qu©n
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trªn ®©y lµ c¸ch tÝnh ®¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn cè ®Þnh cña toµn bé sè
thµnh phÈm tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú. Ngoµi ra cã thÓ tÝnh theo ®¬n gi¸ b×nh
qu©n gia quyÒn liªn hoµn (®¬n gi¸ b×nh qu©n ®-îc x¸c ®Þnh sau mçi lÇn nhËp).
Mçi ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña thµnh phÈm xuÊt kho trªn ®Òu
cã -u ®iÓm, nh-îc ®iÓm riªng. Lùa chän ph-¬ng ph¸p phï hîp nhÊt th× doanh
nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ yªu cÇu h¹ch to¸n cña doanh nghiÖp,
®ång thêi ®¶m b¶o nguyªn t¾c nhÊt qu¸n ®Ó c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cã thÓ so s¸nh
®-îc vµ ®¶m b¶o nguyªn t¾c c«ng khai. C¶ ba ph-¬ng ph¸p ®Çu muèn ¸p dông
®-îc ®Òu ph¶i cã ®¬n gi¸ thùc tÕ nhËp kho cña tõng lÇn nhËp, trong khi hÇu hÕt
c¸c doanh nghiÖp ®Òu kh«ng thÓ lµm ®-îc ®iÒu ®ã víi thµnh phÈm cho nªn hÇu
nh- nã kh«ng ®-îc sö dông trong thùc tÕ.
+ §èi víi doanh nghiÖp th-¬ng m¹i:
- TrÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho ®· b¸n bao gåm: TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña
hµng xuÊt kho ®· b¸n vµ chi phÝ mua hµng ph©n bæ cho sè hµng ®· b¸n.
- TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng xuÊt kho ®· b¸n ®-îc x¸c ®Þnh theo mét
trong 4 ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ t-¬ng tù nh- trªn.
- Chi phÝ mua hµng ph©n bæ cho sè hµng ®· b¸n: Do chi phÝ mua hµng liªn
quan ®Õn nhiÒu chñng lo¹i hµng ho¸, liªn quan c¶ ®Õn khèi l-îng hµng ho¸ trong
kú vµ hµng ho¸ ®Çu kú, cho nªn cÇn ph©n bæ chi phÝ mua hµng cho hµng ®· b¸n
trong kú vµ hµng tån cuèi kú.
Tiªu chuÈn ph©n bæ chi phÝ mua hµng ®-îc lùa chän lµ:
- Sè l-îng.
- Träng l-îng .
- TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng ho¸.
Chi phÝ mua
Chi phÝ mua
hµng cña hµng
hµng cña hµng
Chi phÝ mua
+
ho¸ tån kho
ho¸ ph¸t sinh
Tiªu chuÈn ph©n
hµng ph©n
trong kú
x bæ cña hµng ho¸
®Çu kú
bæ cho hµng
®· xuÊt b¸n
ho¸ ®· b¸n
trong kú
Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña hµng ho¸
trong kú
tån cuèi kú vµ hµng ho¸ ®·
xuÊt b¸n trong kú
(Hµng ho¸ tån cuèi kú bao gåm:hµng ho¸ tån kho, hµng ho¸ ®· mua nh-ng cßn
®ang ®i trªn ®-êng vµ hµng ho¸ göi ®i b¸n nh-ng ch-a ®-îc chÊp nhËn)
10
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
*Chi phÝ b¸n hµng:
Lµ toµn bé c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ
cung cÊp dÞch vô bao gåm:
+Chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng.
+chi phÝ vËt liÖu, bao b×.
+Chi phÝ dông cô ®å dïng.
+ Chi phÝ khÊu hao TSC§.
+ Chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm.
+ Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
Chi phÝ b¸n hµng thùc tÕ ph¸t sinh trong kú cÇn ®-îc ph©n lo¹i râ rµng vµ
tæng hîp theo ®óng néi dung quy ®Þnh. Cuèi kú kÕ to¸n cÇn ph©n bæ vµ kÕt
chuyÓn chi phÝ b¸n hµng ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. ViÖc ph©n bæ vµ kÕt
chuyÓn chi phÝ nµy tuú vµo tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp vµ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh
doanh.
- §èi víi doanh nghiÖp trong kú kh«ng cã s¶n phÈm ,hµng ho¸ tiªu thô th×
toµn bé chi phÝ b¸n hµng ®-îc kÕt chuyÓn sang theo dâi ë "chi phÝ chê kÕt
chuyÓn".
- §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã chu kú s¶n xuÊt kinh doanh dµi,
trong kú cã s¶n phÈm tiªu thô Ýt hoÆc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp th-¬ng m¹i kinh
doanh hµng ho¸ cã dù tr÷ vµ lu©n chuyÓn hµng ho¸ lín (tèn nhiÒu, xuÊt b¸n nhiÒu)
th× cuèi kú cÇn ph¶i ph©n bæ chi phÝ b¸n hµng cho hµng tån kho cuèi kú, tøc lµ
chuyÓn mét phÇn chi phÝ b¸n hµng thµnh "chi phÝ chê kÕt chuyÓn" vµ phÇn chi phÝ
b¸n hµng cßn l¹i ph©n bæ cho hµng ®· ®-îc b¸n trong kú ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶.
Chi phÝ b¸n hµng ph©n bæ cho hµng cßn l¹i cuèi kú ®-îc x¸c ®Þnh theo c«ng
thøc sau:
Chi phÝ b¸n hµng
Chi phÝ
ph©n bæ cho hµng
mua hµng
tån ®Çu kú
ph©n bæ
=
cho hµng
TrÞ gi¸ mua
cßn l¹i cuèi
cßn l¹i cuèi kú
kú
+
+
11
Chi phÝ b¸n hµng
cÇn ph©n bæ ph¸t
sinh trong kú
TrÞ gi¸ mua hµng
xuÊt trong kú
TrÞ gi¸
hµng mua
x
cßn l¹i
cuèi kú
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Tõ ®ã x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ b¸n hµng ph©n bæ cho kh¸ch hµng ®· b¸n trong
kú theo c«ng thøc sau:
Chi phÝ b¸n
hµng ph©n bæ
=
cho hµng b¸n
ra trong kú
Chi phÝ b¸n
hµng ph©n bæ
cho hµng tån
®Çu kú
Chi phÝ b¸n
hµng ph¸t
+
sinh trong
kú
_
Chi phÝ b¸n h¸ng
ph©n bæ cho hµng
cßn l¹i cuèi kú
*ChÝ phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp:
Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ toµn bé chi phÝ cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng
qu¶n lý kinh doanh, qu¶n lý hµnh chÝnh vµ qu¶n lý ®iÒu hµnh chung toµn doanh
nghiÖp bao gåm:
+Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý.
+Chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý.
+Chi phÝ ®å dïng v¨n phßng.
+ Chi phÝ khÊu hao TSC§.
+ ThuÕ phÝ, lÖ phÝ.
+ Chi phÝ dù phßng.
+ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
+chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
1.2.5. KÕt qu¶ b¸n hµng
KÕt qu¶ b¸n hµng lµ sè chªnh lÖch gi÷a doanh thu thuÇn vµ chi phÝ kinh
doanh liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh b¸n hµng bao gåm trÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho ®Ó
b¸n, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho sè hµng ®·
b¸n.
+ X¸c ®Þnh doanh thu thuÇn:
Doanh thu
b¸n hµng
ThuÇn
=
Doanh thu b¸n
hµng vµ cung cÊp
dÞch vô theo ho¸
®¬n
_
C¸c kho¶n gi¶m trõ(CKTM,
GGHB,HBBTL vµ thuÕ
TT§B, thuÕ XK, thuÕ
GTGT ph¶i nép
+ X¸c ®Þnh gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho ®Ó b¸n: §èi víi c¸c doanh nghiÖp
12
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
s¶n xuÊt trÞ gi¸ vèn thµnh phÈm xuÊt kho ®Ó b¸n hoÆc thµnh phÈm hoµn thµnh
kh«ng nhËp kho ®-a ®i b¸n ngay chÝnh lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña s¶n phÈm
hoµn thµnh. TrÞ gi¸ vèn thµnh phÈm xuÊt kho ®Ó b¸n ®-îc tÝnh b»ng 4 ph-¬ng
ph¸p ®· nªu ë trªn.
+ X¸c dÞnh lîi nhuËn gép:
Lîi nhuËn
gép
=
Doanh thu thuÇn
-
TrÞ gi¸ vèn cña hµng
xuÊt kho ®Ó b¸n
+X¸c ®Þnh chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho
sè hµng ®· b¸n ®-îc tr×nh bµy ë trªn.
+ X¸c ®Þnh lîi nhuËn b¸n hµng:
L¬Þ nhuËn b¸n
hµng tr-íc
thuÕ
=
Lîi nhuËn gép
Chi phÝ b¸n hµng,
- CPQLDN ph©n bæ cho
hµng ®· b¸n
NÕu chªnh lÖch mang dÊu (+) th× kÕt qu¶ lµ l·i vµ ng-îc l¹i.
1.3. Tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng trong doanh nghiÖp.
1.3.1. Chøng tõ tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông:
chøng tõ chñ yÕu sö dông trong kÕ to¸n b¸n hµng.
- Ho¸ ®¬n GTGT.
- Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt,
- PhiÕu thu tiÒn mÆt.
- GiÊy b¸o cã cña ng©n hµng.
- B¶ng kª hµng ho¸ b¸n ra.
- C¸c chøng tõ, b¶ng kª tÝnh thuÕ..
* Nhãm tµi kho¶n sö dông ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng vµ c¸c kho¶n
gi¶m trõ doanh thu b¸n hµng.
- TK511 - Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô, ph¶n ¸nh doanh thu
b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô cña doanh nghiÖp trong mét kú h¹ch to¸n
cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
+ Nguyªn t¾c h¹ch to¸n vµo TK 511.
13
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
- §èi víi s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô kh«ng thuéc diÖn ®èi t-îng chÞuthuÕ
GTGT theo ph-¬ng ph¸p khÊu trõ th× doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô lµ
gi¸ b¸n ch-a cã thuÕ GTGT.
- §èi víi s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô kh«ng thuéc diÖn ®èi t-îng chÞu
thuÕ GTGT hoÆc chÞu thuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp th× doanh thu b¸n
hµng vµ cung cÊp dÞch vô lµ tæng gi¸ thanh to¸n.
- §èi víi s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô thuéc diÖn ®èi t-îng chÞu thuÕ
TT§B hoÆc thuÕ xuÊt khÈu th× doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô lµ tæng gi¸
thanh to¸n (bao gåm c¶ thuÕ TT§B,hoÆc thuÕ XK).
- Nh÷ng doanh nghiÖp nhËn gia c«ng, vËt t-, hµng ho¸ th× chØ ph¶n ¸nh vµo
doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô, sè tiÒn gia c«ng ®-îc h-ëng kh«ng bao
gåm gi¸ trÞ vËt t-, hµng ho¸ nhËn gia c«ng.
- §èi víi hµng ho¸ nhËn b¸n ®¹i lý, ký göi theo ph-¬ng thøc b¸n ®óng gi¸
h-ëng hoa hång th× h¹ch to¸n vµo doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô phÇn
hoa hång b¸n hµng mµ doanh nghiÖp ®-îc h-ëng.
- Tr-êng hîp b¸n hµng theo ph-¬ng thøc tr¶ chËm, tr¶ gãp th× doanh nghiÖp
ghi nhËn doanh thu b¸n hµng theo gi¸ b¸n tr¶ ngay vµ ghi nhËn vµo doanh thu
ho¹t ®éng tµi chÝnh, phÇn l·i tÝnh trªn kho¶n ph¶i tr¶ nh-ng tr¶ chËm phï hîp víi
thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu ®-îc x¸c ®Þnh.
- Tr-êng hîp trong kú doanh nghiÖp ®· viÕt ho¸ ®¬n b¸n hµng vµ ®· thu
tiÒn b¸n hµng nh-ng ®Õn cuèi kú vÉn ch-a giao hµng cho ng-êi mua hµng, th× trÞ
gi¸ sè hµng nµy kh«ng ®-îc coi lµ tiªu thô vµ kh«ng ®-îc h¹ch to¸n vµo TK511.
Mµ chØ h¹ch to¸n vµo bªn cã TK131 vÒ kho¶n tiÒn ®· thu cña kh¸ch hµng , khi
thùc hiÖn giao hµng cho ng-êi mua sÏ h¹ch to¸n vµo TK511 vÒ gi¸ trÞ hµng ®·
giao, ®· thu tr-íc tiÒn b¸n hµng, phï hîp víi ®iÒu kiÖn ghi nhËn doanh thu.
- TK512- Doanh thu b¸n hµng néi bé: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu cña s¶n
phÈm, hµng ho¸, lao vô,dÞch vô tiªu thô gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc trogn cïng mét
c«ng ty.
- TK521 - ChiÕt khÊu th-¬ng m¹i. Ph¶n ¸nh sè tiÒn doanh nghiÖp gi¶m gi¸
cho kh¸ch hµng mua víi sè l-îng lín.
14
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
+ Nguyªn t¾c h¹ch to¸n vµo TK521.
ChØ h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy kho¶n chiÕt khÊu th-¬ng m¹i ng-êi mua
®-îc h-ëng ®· thùc hiÖn trong kú theo ®óng chÝnh s¸ch chiÕt khÊu th-¬ng m¹i
cña doanh nghiÖp ®· quy ®Þnh.
- Tr-êng hîp ng-êi mua hµng nhiÒu lÇn míi ®¹t l-îng hµng mua ®-îc
h-ëng chiÕt khÊu th× kho¶n chiÕt khÊu th-¬ng m¹i nµy ®-îc gi¶m trõ vµo gi¸ b¸n
trªn "ho¸ ®¬n GTGT" hoÆc "ho¸ ®¬n b¸n hµng" lÇn cuèi cïng.
- Tr-êng hîp kh¸ch hµng kh«ng trùc tiÕp mua hµng, hoÆc khi sè tiÒn chiÕt
khÊu th-¬ng m¹i cho ng-êi mua. Kho¶n chiÕt khÊu th-¬ng m¹i trong c¸c tr-êng
hîp nµy ®-îc h¹ch to¸n vµo TK521.
- Tr-êng hîp ng-êi mua hµng víi khèi l-îng lín ®-îc h-ëng chiÕt khÊu
th-¬ng m¹i , gi¸ b¸n ph¶n ¸nh trªn ho¸ ®¬n lµ gi¸ ®· gi¶m (®· trõ chiÕt khÊu
th-¬ng m¹i) th× kho¶n chiÕt khÊu th-¬ng m¹i nµy kh«ng ®-îc h¹ch to¸n vµo
TK521. Doanh thu b¸n hµng ®· ph¶n ¸nh theo gi¸ ®· trõ chiÕt khÊu th-¬ng m¹i.
- TK531 - Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. Ph¶n ¸nh doanh thu cña sè thµnh phÈm hµng
b¸n ®· tiªu thô trong kú nh-ng bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i do c¸c nguyªn nh©n lçi thuéc
vÒ doanh nghiÖp.
+Nguyªn t¾c h¹ch to¸n vµo TK531:
- ChØ h¹ch to¸n vµo Tk nµy gi¸ trÞ hµng b¸n bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i do doanh
nghiÖp vi ph¹m c¸c ®iÒu kiÖn ®· cam kÕt trong hîp ®ång kinh tÕ nh-: Hµng kÐm
phÈm chÊt,sai quy c¸ch, chñng lo¹i. §ång thêi hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ph¶i cã v¨n b¶n
®Ò nghÞ cña ng-êi mua ghi râ lý do tr¶ l¹i hµng, sè l-îng hµng bÞ tr¶ l¹i, gi¸ trÞ
hµng bÞ tr¶ l¹i ®Ýnh kÌm ho¸ ®¬n (nÕu tr¶ l¹i toµn bé) hoÆc b¶n sao ho¸ ®¬n (nÕu
tr¶ l¹i mét phÇn).
- TK532 - Gi¶m gi¸ hµng b¸n; §-îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n gi¶m bít
gi¸ cho kh¸ch hµng do thµnh phÈm, hµng ho¸ kÐm chÊt l-îng, kh«ng ®¹t yªu cÇu
cña kh¸ch hµng.
+ Nguyªn t¾c h¹ch to¸n vµo TK532.
- ChØ h¹ch to¸n vµo Tk nµy kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n, c¸c kho¶n gi¶m trõ
do viÖc chÊp thuËn gi¶m gi¸ ngoµi ho¸ ®¬n, tøc lµ sau khi ®· ph¸t hµnh ho¸ ®¬n
15
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
b¸n hµng, kh«ng ph¶n ¸nh vµo TK532 sè gi¶m gi¸ ®· ®-îc ghi trªn ho¸ ®¬n b¸n
hµng vµ ®· ®-îc trõ vµo tæng gi¸ b¸n ghi trªn ho¸ ®¬n.
- TK131 - Ph¶i thu cña kh¸ch hµng . ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch
hµng vÒ ho¹t ®éng tiªu thô hµng ho¸ vµ t×nh h×nh thanh to¸n c¸c kho¶n ph¶i thu.
- TK 333 - ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép; ph¶n ¸nh t×nh h×nh thanh to¸n víi
nhµ n-íc vÒ thuÕ vµ c¸c kho¶n cã nghÜa vô kh¸c.tµi kho¶n nµy cã c¸c TK cÊp 2
sau:
- TK3331: ThuÕ GTGT ph¶i nép.
- TK3332 : ThuÕ TT§B.
- TK3331: ThuÕ XNK.
- TK3387 - Doanh thu ch-a thùc hiÖn : Ph¶n ¸nh kho¶n tiÒn mµ doanh nghiÖp
nhËn tr-íc cho nhiÒu kú, nhiÒu n¨m nh- l·i vay vèn, kho¶n l·i b¸n hµng tr¶ gãp.
* Nhãm TK sö dông ®Ó kÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n:
-TK632 - Gi¸ vèn hµng b¸n. ph¶n ¸nh gi¸ vèn cña thµnh phÈm, hµng ho¸
xuÊt b¸n ®· ®-îc chÊp nhËn thanh to¸n hoÆc ®· ®-îc thanh to¸n, c¸c kho¶n ®-îc
quy ®Þnh tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n vµ kÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng b¸n ®Ó x¸c
®Þnh kÕt qu¶.
- TK155 - Thµnh phÈm.ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh t¨ng gi¶m thµnh
phÈm theo trÞ gi¸ thùc tÕ.
- TK157 - Hµng göi ®i b¸n .ph¶n ¸nh trÞ gi¸ thµnh phÈm hoµn thµnh ®· göi
b¸n cho kh¸ch hµng hoÆc nhê b¸n ®¹i lý, ký göi nh-ng ch-a ®-îc chÊp nhËn
thanh to¸n.
NÕu doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú
th× TK155, TK157 chØ sö dông ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ vèn cña thµnh phÈm vµ hµng
göi b¸n tån kho ®Çu kú vµ cuèi kú. Cßn viÖc nhËp, xuÊt kho cña thµnh phÈm ph¶n
¸nh trªn TK632.
*Nhãm tµi kho¶n sö dông ®Ó kÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý
doanh nghiÖp:
- TK641 - Chi phÝ b¸n hµng . Dïng ®Ó tËp hîp vµ kÕt chuyÓn chi phÝ b¸n
hµng thùc tÕ ph¸t sinh trong kú ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh.
16
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
- TK642 - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp.dïng ®Ó tËp hîp vµ kÕt chuyÓn chi
phÝ qu¶n lý kinh doanh, qu¶n lý hµnh chÝnh vµ chi phÝ kh¸c liªn quan ®Õn ho¹t
®éng chung cña doanh nghiÖp.
* Nhãm tµi kho¶n sö dông ®Ó kÕ to¸n kÕt qu¶ b¸n hµng:
- TK911 - X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Ph¶n ¸nh x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cu¶ doanh nghiÖp trong mét kú
h¹ch to¸n.
- TK421 - Lîi nhuËn ch-a ph©n phèi. Ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh
doanh vµ t×nh h×nh ph©n phèi, xö lý kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Ngoµi c¸c tµi kho¶n chñ yÕu trªn kÕ to¸n b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng cßn sö
dông c¸c tµi kho¶n liªn quan nh-:TK111,112....
1.3.2. Tr×nh tù kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng.
17
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
S¬ ®å 1.1. Tr×nh tù kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng (tr-êng
hîp doanh nghiÖp kÕ to¸n b¸n hµng tån kho theo ph-¬ng ph¸p kª khai
th-êng xuyªn
TK155
TK632
(1a)
TK521,531
532,333
TK911
(9)
TK511
TK111,112
131
TK157
(1b)
TK111,
112,131
(4a)
(4b)
(2)
(1c)
(7)
TK333(1)
TK111,112
TK641
(5)
(10)
TK133
TK515
TK642
(8)
(6)
TK3387
(3b)
(3a)
(11)
TK421
(12a)
(12b)
18
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
DiÔn gi¶i tr×nh tù s¬ ®å1.1 nh- sau:
(1a) Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña hµng ho¸ ®· tiªu thô trong kú theo ph-¬ng
thøc b¸n hµng trùc tiÕp.
(1b) Khi ®-a hµng ®i göi ®¹i lý.
(1c) Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña hµng ho¸ ®· tiªu thô trong kú theo ph-¬ng
thøc göi hµng.
(2) B¸n hµng thu tiÒn ngay.
(3a) b¸n theo ph-¬ng thøc tr¶ gãp.
(3b) kú kÕt chuyÓn tiÒn l·i b¸n hµng tr¶ gãp.
(4a) C¸c kho¶n chiÕt khÊu th-¬ng m¹i , gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶
l¹i thùc tÕ ph¸t sinh.
(4b) C¸c kho¶n chiÕt khÊu th-¬ng m¹i , gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶
l¹i sang TK511 ®Ó x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn.
(5) TËp hîp chi phÝ b¸n hµng ph¸t sinh trong kú.
(6) TËp hîp chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph¸t sinh trong kú.
(7) Cuèi kú kÕt chuyÓn doanh thu thuÇn ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶.
(8) cuèi kú kÕt chuyÓn doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶.
(9) Cuèi kú kÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng tiªu thô sang TK911.
(10) Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng sang TK911.
(11) Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp sang TK911.
(12a) KÕt chuyÓn lç.
(12b) KÕt chuyÓn l·i.
Chó ý : Trong tr-êng hîp doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p
trùc tiÕp th× doanh thu b¸n hµng lµ doanh thu bao gåm c¶ thuÕ GTGT (tæng gi¸
thanh to¸n). Khi ®ã ®Ó ghi nhËn doanh thu b¸n hµng, kÕ to¸n ghi nh- sau:
Nî TK111,112
Cã TK511 - Tæng gi¸ thanh to¸n.
Cuèi kú x¸c ®Þnh sè thuÕ GTGT ®Çu ra.
Nî TK511
Cã TK333(1) - Sè thuÕ GTGT
19
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
C¸c nghiÖp vô kh¸c vÉn t-¬ng tù nh- tr-êng hîp doanh nghiÖp tÝnh thuÕ
theo ph-¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ.
S¬ ®å 1.2: Tr×nh tù kÕ to¸n b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng( Tr-êng hîp
doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú).
TK155,
156,157
TK632
(1c)
TK521,531
532,333
TK911
(9)
TK111,112
TK611
(1c)
TK111,
112
TK511
(4a)
(4b)
(2)
(1b)
(7)
TK333(1)
TK641
TK111,112
(5)
(10)
TK133
TK515
TK642
(8)
(6)
TK3387
(3b)
(3a)
(11)
TK421
(12a)
(12b)
20
- Xem thêm -
.PDF 
64 
59499 
193 
