Tài liệu Liên kết thông tin khoa học và công nghệ trong việc quản lý và bảo hộ nhãn hiệu quốc tế vào việt nam (nghiên cứu trường hợp nhãn hiệu đăng ký theo hệ thống madrid)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ----------------------------------------------------- HOÀNG BÁ NHẬT LIÊN KẾT THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ TRONG VIỆC QUẢN LÝ VÀ BẢO HỘ NHÃN HIỆU QUỐC TẾ VÀO VIỆT NAM (NGHIÊN CỨU TRƢỜNG HỢP NHÃN HIỆU ĐĂNG KÍ THEO HỆ THỐNG MADRID) LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Hà Nội, 2016 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ----------------------------------------------------- HOÀNG BÁ NHẬT LIÊN KẾT THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ TRONG VIỆC QUẢN LÝ VÀ BẢO HỘ NHÃN HIỆU QUỐC TẾ VÀO VIỆT NAM (NGHIÊN CỨU TRƢỜNG HỢP NHÃN HIỆU ĐĂNG KÍ THEO HỆ THỐNG MADRID) LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ MÃ SỐ: 60.34.04.12 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Thị Quế Anh Hà Nội, 2016 MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................................... 4 DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ........................................................................................ 5 PHẦN MỞ ĐẦU.............................................................................................................. 6 1. Lý do chọn đề tài .......................................................................................................... 6 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu............................................................................... 6 3. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................................... 9 4. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................................... 9 5. Đối tượng khảo sát ....................................................................................................... 9 6. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................................... 10 7. Giả thuyết nghiên cứu ............................................................................................... 10 8. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 10 9. Kết cấu của Luận văn ................................................................................................ 11 CHƢƠNG 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ LIÊN KẾT THÔNG TIN KH&CN TRONG QUẢN LÝ VÀ BẢO HỘ NHÃN HIỆU QUỐC TẾ..... 12 1.1. Tổng quan về quản lý và bảo hộ nhãn hiệu quốc tế ....................................... 12 1.1.1. Khái niệm nhãn hiệu và nhãn hiệu quốc tế .................................................. 12 1.1.2. Khái niệm bảo hộ nhãn hiệu quốc tế .............................................................. 13 1.1.3. Khái niệm quản lý nhãn hiệu quốc tế ............................................................. 15 1.2. Tổng quan về thông tin KH&CN và liên kết thông tin KH&CN ............... 17 1.2.1. Khái niệm thông tin khoa học và công nghệ ................................................ 17 1.2.2. Khái niệm liên kết thông tin khoa học và công nghệ ................................. 18 1.3. Mối quan hệ liên kết thông tin KH&CN với quản lý và bảo hộ nhãn hiệu quốc tế ................................................................................................................................ 20 1.3.1. Thông tin khoa học và công nghệ đối với hoạt động xác lập quyền đối với nhãn hiệu quốc tế ..................................................................................................... 20 1.3.2. Thông tin khoa học và công nghệ với việc thực thi quyền đối với nhãn hiệu quốc tế....................................................................................................................... 27 1.3.3. Thông tin khoa học và công nghệ với việc quản lý nhãn hiệu quốc tế ......... 29 * Kết luận Chương 1 ...................................................................................................... 34 1 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG LIÊN KẾT THÔNG TIN KH&CN TRONG QUẢN LÝ VÀ BẢO HỘ NHÃN HIỆU QUỐC TẾ THEO HỆ THỐNG ĐĂNG KÝ MADRID ................................................................................ 35 2.1. Khái quát về thực trạng quản lý và bảo hộ NHQT theo hệ thống đăng ký Madrid. .............................................................................................................................. 35 2.1.1. Khái quát về thực trạng xác lập quyền SHCN đối với nhãn hiệu đăng ký theo hệ thống Madrid ..................................................................................................... 35 2.1.2. Khái quát thực trạng khai thác quyền SHCN đối với nhãn hiệu đăng ký theo hệ thống Madrid ..................................................................................................... 39 2.1.3. Khái quát thực trạng thực thi quyền SHCN đối với nhãn hiệu đăng ký theo hệ thống Madrid ..................................................................................................... 44 2.1.4. Khái quát thực trạng quản lý NHQT đăng ký theo hệ thống Madrid ........... 46 2.2. Thực trạng liên kết thông tin KH&CN trong xác lập quyền đối với nhãn hiệu quốc tế theo hệ thống Madrid ............................................................................. 48 2.2.1. Liên kết thông tin KH&CN trong xác định ngày ưu tiên .......................... 48 2.2.2. Liên kết thông tin KH&CN trong thẩm định đơn ........................................ 49 2.2.3. Thông tin khoa học và công nghệ trong việc xác định khả năng bảo hộ, từ chối đối với nhãn hiệu Madrid ............................................................................... 51 2.3. Thực trạng liên kết thông tin KH&CN trong khai thác quyền SHCN đối với NHQT theo hệ thống Madrid ................................................................................ 54 2.4. Thực trạng liên kết thông tin KH&CN trong thực thi quyền SHCN đối với NHQT theo hệ thống Madrid................................................................................ 57 2.5. Thực trạng liên kết thông tin KH&CN trong việc giám định và giải quyết khiếu nại xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu quốc tế .......................................... 60 2.6. Một số bất cập trong hoạt động liên kết thông tin khoa học và công nghệ .................................................................................................................................... 60 *Tiểu kết Chương 2 ........................................................................................................ 65 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG LIÊN KẾT THÔNG TIN KH&CN TRONG BẢO HỘ VÀ QUẢN LÝ NHÃN HIỆU QUỐC TẾ (NHÃN HIỆU MADRID) .................................................................... 67 2 3.1. Giải pháp xây dựng nguồn thông tin khoa học và công nghệ về nhãn hiệu quốc tế (Nhãn hiệu Madrid) ......................................................................................... 68 3.1.1. Mô hình khai thác thông tin khoa học và công nghệ đối với nhãn hiệu quốc tế ................................................................................................................................ 68 3.1.2. Mô hình kết nối thông tin khoa học và công nghệ của Cục SHTT với WIPO về nhãn hiệu quốc tế .......................................................................................... 72 3.1.3. Xây dựng nguồn thông tin khoa học và công nghệ quốc gia về nhãn hiệu ..................................................................................................................................... 73 3.1.4. Xây dựng nguồn thông tin khoa học và công nghệ đối với nhãn hiệu quốc tế do địa phương quản lý .................................................................................... 75 3.2. Phát huy năng lực khai thác thông tin khoa học và công nghệ đối với nhãn hiệu quốc tế (nhãn hiệu Madrid) ....................................................................... 78 3.2.1. Xây dựng mô hình khai thác thông tin khoa học và công nghệ đối với nhãn hiệu quốc tế ............................................................................................................ 78 3.2.2. Xây dựng mô hình liên kết thông tin khoa học và công nghệ với WIPO trong việc đăng ký nhãn hiệu quốc tế vào Việt Nam .............................................. 82 3.2.3. Phát huy hiệu quả khai thác thông tin khoa học và công nghệ đối với nhãn hiệu quốc tế ............................................................................................................ 84 3.2.4. Kết nối nguồn thông tin KH&CN qua cổng kết nối để hỗ trợ các doanh nghiệp................................................................................................................................. 88 3.3. Hoàn thiện cơ chế, chính sách quản lý, khai thác các nguồn thông tin khoa học và công nghệ trong xác lập và thực thi quyền đối với nhãn hiệu quốc tê (Madrid) ........................................................................................................................ 91 3.3.1. Giải pháp về cơ chế, chính sách ...................................................................... 91 3.3.2. Hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật quy định thông tin KH&CN về SHTT............................................................................................................ 94 * Kết luận Chương 3 ...................................................................................................... 95 KẾT LUẬN ..................................................................................................................... 96 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................ 100 3 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CSDL: Cở sở dữ liệu DNTN: Doanh nghiệp tư nhân GCNĐKNHQT: Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu Quốc tế KH&CN: Khoa học và công nghệ SHCN: Sở hữu công nghiệp SHTT: Sở hữu trí tuệ WIPO: Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới NHQT: Nhãn hiệu Quốc tế 4 DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 1: Thống kê số đơn đăng ký nhãn hiệu quốc gia và nhãn hiệu quốc tế từ 2008-2013 ......................................................................................... 39 Bảng 2. Thống kê số lượng Giấy chứng nhận được cấp và đơn đăng ký nhãn hiệu Quốc tế đã được bảo hộ từ 2008-2013 ...................................... 39 Bảng 3. Thống kê hợp đồng chuyển giao quyền sử dụng từ 2008-2013 ........ 41 Bảng 4. Khiếu nại về việc cấp Văn bằng bảo hộ từ 2008-2013...................... 41 Bảng 5. Khiếu nại về việc vi phạm quyền SHCN từ 2008-2013 .................... 43 5 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Hiện tại chúng ta đang ở thế kỉ XXI, đây là thế kỷ của cuộc cách mạng KH&CN hiện đại tiếp tục phát triển với những bước tiến vô cùng nhanh chóng, tạo ra những thành tựu mang tính đột phá, làm thay đổi sâu sắc mọi mặt đời sống xã hội loài người. Kinh tế tri thức có vai trò ngày càng to lớn trong quá trình phát triển lực lượng sản xuất. Vì vậy, đối với những nước kém phát triển phải nhanh chóng nâng cao năng lực khoa học và trình độ công nghệ, nắm bắt và làm chủ các tri thức mới để rút ngắn quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá để đi vào nền kinh tế tri thức mới này. Cùng với việc phát triển đầu tư và thương mại ở Việt Nam, việc xây dựng và phát triển nhãn hiệu, bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp đối với nhãn hiệu quốc tế có một vai trò quan trọng, đòi hỏi sự quan tâm và đầu tư đặc biệt của nhà nước, mọi doanh nghiệp. Vấn đề thông tin KH&CN, đặc biệt là thông tin sở hữu công nghiệp với việc tìm kiếm và quản lý các văn bằng sáng chế đang có xu hướng tăng dần lên. Bởi vậy thông tin KH&CN cho việc quản lý và bảo hộ nhãn hiệu là vấn đề bức thiết cần giải quyết. Với mong muốn nâng cao năng lực tìm kiếm thông tin và năng lực vận hành của cả hệ thống nhằm chủ động đáp ứng nhanh chóng, chính xác các nhu cầu thông tin của mọi giới có nhu cầu dùng tin, đồng thời góp phần hạn chế những thiếu sót, những lỗi đáng tiếc hay hạn chế những tranh chấp đối với nhãn hiệu quốc tế cần khai thác vai trò của thông tin KH&CN trong giai đoạn thẩm định đơn và thực thi quyền đối với nhãn hiệu quốc tế (nhãn hiệu Madrid). Do vậy, tôi chọn đề tài “Liên kết thông tin khoa học và công nghệ trong việc quản lý và bảo hộ nhãn hiệu quốc tế vào Việt Nam – Nghiên cứu trường hợp nhãn hiệu đăng ký theo hệ thống Madrid” làm đề tài Luận văn Thạc sĩ khoa học và công nghệ chuyên ngành Quản lý KH&CN. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Sau gần 20 năm đất nước đổi mới, nước ta đã giành được những thành tựu to lớn và rất quan trọng làm cho hai khía cạnh thế và lực của đất nước 6 phát triển mạnh. Cùng với quá trình phát triển của đất nước, nền khoa học và công nghệ nước ta đã có những bước tiến tích cực, lực lượng cán bộ KH&CN đã trưởng thành và có nhiều cố gắng và đóng góp với cơ chế mới, có khả năng tiếp thu, làm chủ được tri thức, công nghệ hiện đại trên một số ngành và lĩnh vực kinh tế. Tuy nhiên, đứng trước bối cảnh toàn cầu hoá và hôị nhập kinh tế quốc tế, nền KH&CN nước ta còn có khoảng cách khá xa so với các nước phát triển, chưa tạo ra được những năng lực khoa học và công nghệ cần thiết để thực sự trở thành nền tảng và động lực cho tiến trình công nghiệp hoá, hiện đai hoá đất nước. Cục Sở hữu trí tuệ là một trong những cơ quan hàng đầu trong lĩnh vực đăng ký sở hữu công nghiệp của Bộ Khoa học và công nghệ, thực hiện các chức năng thống nhất quản lý nhà nước và bảo đảm các hoạt động sự nghiệp chuyên nghành về sở hữu trí tuệ. Hệ thống pháp lý về sở hữu trí tuệ đang ngày càng được tiếp tục hoàn thiện. Công tác tổ chức thi hành các quy dịnh pháp luật và thực hiện các thủ tục hành chính về sở hữu công nghiệp có nhiều cải tiến theo hướng thuận tiện và đơn giản hoá. Ở các nước trên thế giới hiện nay, việc ban hành các Công ước và Hiệp ước liên quan đến SHCN đã thể hiện qua: Công ước Paris về bảo hộ SHCN 1883, tiếp đến là Hiệp ước Hợp tác về sáng chế - PCT, Hiệp ước Luật nhãn hiệu hàng hoá, Thỏa ước Madrid và Nghị định thư về đăng ký nhãn hiệu hàng hoá, gần đây nhất là Hiệp định về các Khía cạnh đến Thương mại của Quyền Sở hữu Trí tuệ (Hiệp định TRIPS) chứa các điều khoản về chuẩn mực liên quan đến sự sẵn sàng, phạm vi, việc sử dụng quyền sở hữu trí tuệ, mua bán và duy trì và thực thi quyền sở hữu trí tuệ, các thủ tục liên quan và các thoả thuận chuyển tiếp và thể chế. Các Hội thảo khoa học có liên quan đến thông tin KH&CN trong lĩnh vực SHCN, có thể kể đến Hội thảo về “Thông tin sáng chế và hiệp ước hợp tác bằng sáng chế (PCT)” do Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới WIPO, Cục Sở hữư trí tuệ Việt Nam, Đại học Bách khoa Hà Nội phối hợp tổ chức năm 2003. Ngày 02 tháng 02 năm 2007, tại Hà Nội, Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) phối hợp với Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam đã tổ chức Hội 7 thảo lần thứ nhất Dự án “Ứng dụng thông tin sở hữu trí tuệ tại Việt Nam”. Lần đầu tiên, thư viện điện tử về sở hữu công nghiệp (IPLib) đã được giới thiệu và sử dụng. Thư viện điện tử IPLib này là nguồn thông tin pháp lý đầy đủ nhất và là nguồn thông tin KH&CN có giá trị về tình trạng bảo hộ sở hữu công nghiệp tại Việt Nam. Năm 2009 Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam đã phối hợp với Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản và đã tổ chức Hội thảo Phát triển và ứng dụng thông tin sở hữu trí tuệ tại Việt Nam trong khuôn khổ Dự án hợp tác kỹ thuật Việt Nam – Nhật Bản. Dự án này đã được chính phủ Nhật Bản tài trợ và đã được triển khai tại Cục sở hữu trí tuệ từ đầu năm 2005 và kết thúc vào năm 2009. Dự án đã đưa vào ứng dụng Hệ thống thông tin Sở hữu trí tuệ bao gồm hệ thống máy tính cùng các phần mềm ứng dụng như Hệ thống tra cứu thông tin dùng cho việc thẩm định đơn sở hữu công nghiệp. Hệ thống thư viện điện tử để cung cấp thông tin sở hữu công nghiệp đã công bố cho công chúng. Luận văn Thạc sĩ chuyên nghành Quản lý KH&CN vai trò của thông tin KH&CN đối với hoạt động bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp trên địa bàn Hà Nội của học viên Nguyễn Thị Hương đã đề cập đến vai trò của thông tin KH&CN đối với việc bảo hộ quyền SHCN trên địa bàn TP Hà Nội. Luận văn này đã phân tích các tác động tích cực và chưa tích cực của thông tin KH&CN đến đối tuợng khảo sát là bảo hộ và thực thi quyền đối với các đối tượng nói chung của quyền SHCN. Luận văn cũng đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường vai trò của thông tin KH&CN đối với quyền SHCN nói chung. Luận văn Thạc sĩ chuyên nghành Quản lý KH&CN vai trò của thông tin khoa học và công nghệ trong việc quản lý và bảo hộ nhãn hiệu của học viên Lê Toàn Thắng đã đề cập đến vai trò của thông tin KH&CN đối với việc quản lý và bảo hộ nhãn hiệu. Luận văn này đã phân tích các tác động tích cực và chưa tích cực trong việc bảo hộ và thực thi quyền đối với nhãn hiệu nói chung. Luận văn cũng đã đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường vai trò của thông tin KH&CN đối với việc xác lập và thực thi quyền đối với nhãn hiệu nói chung. Do đối tượng khảo sát của luận văn này khá rộng nên các giải pháp 8 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam: Nghị định số 159/2004/ND-CP ngày 31/08/2004 của Chính phủ quy định về hoạt động thông tin KH&CN. 2. Cục SHTT (2007), Báo cáo Dự án “Ứng dụng thông tin SHTT tại Việt Nam” tháng 01 năm 2007. 3. Cục SHTT (2009) Báo cáo hoạt động SHTT năm 2009. 4. Cục SHTT, JPO (2008), Tài liệu “Hội thảo về quyền SHTT trong các trường Đại học và các doanh nghiệp vừa và nhỏ” do cơ quan sáng chế Nhật Bản (JPO), Cục SHTT thực hiện ngày 19/11/2008. 5. Cục SHTT, USPTO (2010), Tài liệu “Chương trình đào tạo về thẩm định nhãn hiệu” do cơ quan sang chế nhãn hiệu Mỹ (USPTO), Cục SHTT (2324/09/2010). 6. Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam: Nghị định số 159/2004/ND-Cp ngày 31/08/2004 của Chính phủ quy trình về hoạt động thông tin KH&CN. 7. Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam: Luật Khoa học và Công nghệ 2005, sửa đỏi 2009 8. Phạm Phi Anh (2004), Chính sách thông tin SHCN tại Việt Nam, Cục SHTT. 9. Nguyễn Thanh Hồng (2003), Thực thi quyền sở hữu công nghiệp, Cục SHCN. 10. Nguyễn Thị Hương (2009), Vai trò của thông tin KH&CN đối với việc bảo hộ SHCN, Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý KH&CN. 11. Trần Việt Hùng (2006), Chuyên đề: Tầm quan trọng của bảo hộ nhãn hiệu trong nền kinh tế thị trường và trong kỉ nguyên hội nhập kinh tế quốc tế. 12. Nguyễn Văn Khanh (2003), Thông tin khoa học và công nghệ: hiện trạng và trọng tâm phát triển, theo http://www.clst.ac.vn/AP/baocaoKHCN/kyeu/khanh.htm 100 Website 13. Lê Toàn Thắng (2010), Vai trò của thông tin KH&CN tong việc quản lý và bảo hộ nhãn hiệu, Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý KH&CN. 14. Michael Blakeney (2006), Intellectual Property, Queen Mary Intellectual Property Research Institute, University of London. 15. Website http://www.dost.hochiminhcity.gov.vn 16. Website http://www.noip.gov.vn 17. Website http:// www.most.gov.vn 101