Tài liệu Luận văn kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại công ty tnhh đầu tư thương mại và dịch vụ nam anh

Lêi nãi ®Çu TiÒn l¬ng lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng nã quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña tõng Doanh NghiÖp. Mét chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng hîp lý lµ c¬ së, ®ßn bÈy cho sù ph¸t triÓn cña Doanh nghiÖp. §èi víi Doanh NghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh, tiÒn l¬ng lµ mét phÇn kh«ng nhá cña chi phÝ s¶n xuÊt. NÕu DN vËn dông chÕ ®é tiÒn l¬ng hîp lý sÏ t¹o ®éng lùc, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ...... HiÖn nay h×nh thøc tr¶ l¬ng s¶n phÈm ®ang ®îc ¸p dông ë nhiÒu DN. Nhng vÊn ®Ò ®Æt ra lµ tr¶ l¬ng s¶n phÈm nh thÕ nµo ®Ó ®¶m b¶o tiÒn l¬ng chi tr¶ c«ng b»ng hîp lý khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng . Qua thêi gian thùc tËp t¹i chi nh¸nh C«ng ty TNHH §TTM vµ dÞch vô Nam Anh, t«i nhËn thÊy viÖc thùc hiÖn tiÒn l¬ng, tiÒn thëng cÇn ph¶i ®îc quan t©m h¬n n÷a . Cïng sù gióp ®ì tËn t×nh cña c« gi¸o vµ c¸c c« chó trong c«ng ty nªn t«i ®· chän ®Ò tµi " KÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng t¹i C«ng ty TNHH §TTM vµ dÞch vô Nam Anh Do thêi gian thùc tËp cã h¹n vµ sù hiÓu biÕt cßn h¹n chÕ nªn bµi lµm kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. RÊt mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy c«, vµ toµn thÓ c¸n bé nh©n viªn cña c«ng ty .T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n . 1 Ch¬ng I C¸C VÊN §Ò CHUNG VÒ TIÒN L¦¥NG Vµ C¸C KHO¶N TRÝCH THEO L¦¥NG 1.Vai trß cña lao ®éng trong qu¸ tr×nh SXKD 1.1 kh¸i niÖm vÒ lao ®éng Lao ®éng lµ sù hao phÝ cã môc ®Ých thÓ lùc vµ trÝ lùc cña ngêi nh»m t¸c ®éng vµo c¸c vËt tù nhiªn ®Ó tao thµnh vËt phÈm ®¸p øng nhu cÇu cña con ngêi hoÆc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. 1.2Vai trß cña lao ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh -Lao ®éng lµ ho¹t ®éng ch©n tay vµ trÝ ãc cña con ngêi nh»m t¸c ®éng biÕn ®æi c¸c vËt tù nhiªn thµnh nh÷ng vËt phÈm ®¸p ng cho nhu cÇu cña con ngêi . -Lao ®éng lµ yÕu tè c¬ b¶n cã t¸c dông quyÕt ®Þnh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. -Lùc lîng lao ®éng trong doanh nghiÖp bao gåm: Sè lao ®éng trong danh s¸ch vµ ngoµi danh s¸ch. +)Lao ®éng trong danh s¸ch lµ lùc l¬ng lao ®éng do danh nghiÖp trùc tiÕp qu¶n lý vµ tr¶ l¬ng gåm: C«ng nh©n viªn s¶n xuÊt c¬ b¶n vµ c«ng nh©n viªn thuéc c¸c ho¹t ®éng kh¸c. +) Lao ®éng ngoµi danh s¸ch lµ lùc lîng lao ®éng lµm viÖc t¹i doanh nghiÖp nhng do c¸c ngµnh kh¸c chØ tr¶ l¬ng nh: C¸n bé chuyªn tr¸ch ®oµn thÓ, häc sinh thùc tËp… §Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh thêng xuyªn, liªn tôc th× ph¶i t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng hay nãi c¸ch kh¸c lµ tÝnh thï lao tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian hä tham gia s¶n xuÊt kinh doanh. qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp ®ång thêi còng lµ qu¸ tr×nh tiªu hao c¸c yÕu tè c¬ b¶n(lao ®éng,®èi tîng lao ®éng vµ t liÖu lao ®éng)trong ®ã lao ®éng cíi t c¸ch lµ ho¹t ®éng ch©n tay vµ trÝ ãc cña con ngêi sö dông c¸c t liÖu lao ®éng nh»m t¸c ®éng,biÕn ®æi c¸c ®èi tîng lao ®éng thµnh c¸c vËt phÈm cã Ých cã Ých cho nhu cÇu sinh ho¹t cu¶ m×nh 2.Ph©n lo¹i lao ®éng Do lao ®éng trong doanh nghiÖp cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau,®Ó thuËn lîi cho viÖc qu¶n lÝ vµ h¹ch to¸n cÇn thiÕt ph¶i ph©n lo¹i lao ®éng.Ph©n lo¹i lao ®éng lµ viÖc s¾p xÕp lao ®éng vµo c¸c nhãm kh¸c nhau theo nh÷ng ®Æc trng nhÊt ®Þnh. Lao ®éng chia theo nh÷ng tiªu thøc nh sau: +Ph©n lo¹i lao ®éng theo thêi gian lao ®éng:Toµn bé lao ®éng trong doanh nghiÖp dîc chia thµnh c¸c lo¹i sau: 2 -lao ®éng thêng xuyªn trong danh s¸ch:Lao ®éng thêng xuyªn trong danh s¸ch lµ lùc lîng lao ®én do doanh nghiÖp trùc tiÕp qu¶n lÝ vµ tri tr¶ l¬ng gåm:c«ng nhan viªn s¶n xuÊt kinh doanh c¬ b¶n vµ c«ng nh©n viªn thuéc c¸c ho¹t ®éng kh¸c -Lao ®éng mang tÝnh thêi vô:Lµ lùc lîng lao ®éng lµm viÖc t¹i c¸c doanh nghiÖp do c¸c nghµnh kh¸c chi tr¶ l¬ng. +Ph©n lo¹i theo quan hÖ víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt: Gåm : Lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt Lao ®éng gi¸n tiÕp s¶n xuÊt. -Lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt : Lµ nh÷ng ngêi trùc tiÕp tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh t¹o ra s¶n phÈm hay trù tiÕp thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc nhiÖm vô nhÊt ®Þnh.Trong lao ®éng trùc tiÕp ®îc ph©n lo¹i nh sau : +/Theo néi dung c«ng viÖc mµ ngêi lao ®éng thùc hiÖn th× lao ®éng trùc tiÕp ®îc chia thµnh:Lao ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh,lao ®éng s¶n xuÊt kinh doanh phô trî,lao ®éng phô trî kh¸c. +/Theo n¨ng lùc vµ tr×nh ®é chuyªn m«n lao ®éng trùc tiÕp ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: *Lao ®éng cã tay nghÒ cao :Bao gåm nh÷ng ngêi ®· qua ®µo t¹o chuyªn m«n vµ cã nhiÒu kinh nghiÖm trong c«ng viÖc thùc tÕ cã kh¶ n¨ng ®¶m nhËn c¸c c«ng viÖc phøc t¹p ®ßi hái tr×nh ®é cao. *Lao ®éng cã tay nghÒ trung b×nh :Bao gåm nh÷ng ngêi ®· qua ®µo t¹o chuyªn m«n nhng thêi c«ng t¸c thc tÕ cha nhiÒu hoÆc cha ®îc ®µo t¹o qua líp chuyªn m«n nhng cã thêi gian lµm viÖc thùc tÕ t¬ng ®èi dµI ,®îc trëng thµnh do häc hái tõ kinh nghiÖm thùc tÕ. *Lao ®éng phæ th«ng:Lao ®éng kh«ng ph¶i qua ®µo t¹o vÉn lµm ®îc - Lao ®éng gi¸n tiÕp s¶n xuÊt :Lµ bé phËn lao ®éng tham gia mét c¸ch gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Lao ®éng gi¸n tiÕp gåm :Nh÷ng ngêi chØ ®¹o,phôc vô vµ qu¶ lÝ kinh doanh trong doanh nghiÖp.Lao ®éng gi¸n tiÕp ®îc ph©n lo¹i nh sau: +/Theo néi dung c«ng viÖc vµ nghÒ nghiÖp chuyªn m«n lo¹i lao ®éng nµy ®îc ph©n chia thµnh:Nh©n viªn kÜ thuËt,nh©n viªn qu¶n lÝ kinh tÕ,nh©n viªn qu¶n lÝ hµnh chÝnh. +/Theo n¨ng lùc vµ tr×nh ®é chuyªn m«n lao ®éng gi¸n tiÕp ®îc chia thµnh nh sau: *Chuyªn viªn chÝnh:Lµ ngêi cã tr×nh ®é tõ ®¹i häc trë lªn,cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao,cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc mang tÝnh tæng hîp,phøc t¹p. 3 *Chuyªn viªn:Lµ nh÷ng ngêi lao ®éng ®· tèt nghiÖp ®¹i häc,trªn ®¹i häc,cã thêi gian c«ng t¸c dµi ,tr×nh ®é chuyªn m«n cao. *C¸n sù :Lµ nh÷ng ngêi lao ®éng ®· tèt nghiÖp ®¹i häc,cã thêi gian c«ng t¸c cha nhiÒu. *nh©n viªn :Lµ nhuwngc ngêi lao ®éng gi¸n tiÕp víi tr×nh ®é chuyªn m«n thÊp cã thÓ ®· qua ®µo t¹o c¸c líp chuyªn m«n,nghiÖp vô hoÆc cha qua ®µo t¹o. Ph©n lo¹i lao ®éng trong doanh nghiÖp cã ý nghÜa to lín trong viÖc n¾m b¾t th«ng tin vÒ sè lîng vµ thµnh phÇn lao ®éng trong doanh nghiÖp,vÒ sù bè trÝ lao ®éng trong doanh nghiÖp tõ ®ã thùc hiÖn quy ho¹ch lao ®éng lËp kÕ ho¹ch lao ®éng.MÆt kh¸c,th«ng qua ph©n lo¹i lao ®äng trong toµn doanh nghiÖp vµ tõng bé phËn gióp cho viÖc lËp dù to¸n chi phÝ nh©n c«ng trong chi phÝ SXKD,lËp kÕ ho¹ch quÜ l¬ng vµ thuËn lîi cho c«ng t¸c kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch vµ dù to¸n nµy. + Ph©n lo¹i lao ®éng theo chøc n¨ng cña lao ®éng trong qu¸ tr×nh SXKD - Lao ®éng thùc hiÖn chøc n¨ng s¶n xuÊt,chÕ biÕn :Bao gåm nh÷ng lao ®éng tham gia trù tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn c¸c lao vô dÞch vô nh:C«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt,nhan viªn ph©n xëng… - Lao ®éng thùc hiÖn chøc n¨ng b¸n hµng:Lµ nh÷ng lao ®éng tham gia ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm,hµng hãa,lao vô,dÞch vô nh :Nh©n viªn b¸n hµng,tiÕp thÞ, nghiªn cøu thÞ trêng… - Lao ®«ng thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lÝ :lµ nh÷ng lao ®éng tham gia ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lÝ hµnh chÝnh nh :c¸c nh©n viªn qu¶n lÝ kinh tÕ,nh©n viªn qu¶n lÝ hµnh chÝnh… C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông gióp cho viÖc tËp hîp ci phÝ lao ®éng ®îc kÞp thêi chÝnh x¸c ph©n ®Þnh ®îc chi phÝ vµ chi phÝ thêi k×. 3.ý nghÜa,t¸c dông cña c«ng t¸c qu¶n lÝ lao ®éng,tæ chøc lao ®éng Chi phÝ tiÒn l¬ng lµ mét bé phËn chi phÝ cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm,dÞch vô…do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra.Tæ chøc sö duungj lao ®éng hîp lÝ,h¹ch to¸n tèt lao ®éng,trªn c¬ së ®ã tÝnh chÝnh x¸c thï lao cho ngêi lao ®éng,thanh to¸n kÞp thêi tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n liªn quan.Tõ ®ã kÝch thÝch ngêi lao ®éng quan t©m ®Õn thêi gian,kÕt qu¶ lao ®éng,chÊt lîng lao ®éng,chÊp hµnh kØ luËt lao ®éng,n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng,gãp phÇn tiÕt kiÖm chi phÝ lao ®éng sèng,h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm t¨ng lîi nhuËn t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cho ngêi lao ®éng. TiÒn l¬ng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn víi lao ®éng tiÒn tÖ vµ s¶n xuÊt hµng ho¸. Trong ®iÒu kiÖn tån t¹i nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n 4 trÝch theo tiÒn l¬ng lµ yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, trùc tiÕp cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm lao vô, dÞch vô. TiÒn l¬ng lµ mét ®ßn bÈy kinh tÕ quan träng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng chÊt lîng s¶n phÈm.L¬ng cao cã t¸c dông ®éng viªn, khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng thªm phÊn khëi. tÝch cùc lao ®éng h¬n, g¾n tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµo c«ng viÖc còng nh kh«ng ng¹i ngÇn tríc nh÷ng c«ng viÖc khã nhäc hay ®éc h¹i. L¬ng cao, ngêi lao ®éng c¶m thÊy yªn t©m vµ s½n sµng lµm viÖc hÕt søc m×nh nh»m ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt, ®¸p øng nhu cÇu thÞ hiÕu ®a d¹ng cña ngêi tiªu dïng còng nh môc ®Ých kinh doanh cña doanh nghiÖp. §©y chÝnh lµ môc tiªu mµ c¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh cÇn ®¹t ®îc. L¬ng c¸o sÏ lµ ®iÒu kiÖn, c¬ héi ®Ó thu hót nhiÒu lao ®éng cã tay nghÒ, cã tr×nh ®é chuyªn m«n s©u, cã kinh nghiÖm trong s¶n xuÊt qu¶n lý kinh doanh tõ bªn ngoµi hay tõ c¸c doanh nghiÖp kh¸c vµo doanh nghiÖp m×nh. §iÒu nµy gióp cho doanh nghiÖp t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng lao ®éng. 4.C¸c kh¸i niÖm vµ ý nghÜa c¬ b¶n cña tiÒn l¬ng,c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng 4.1.Kh¸i niÖm tiÒn l¬ng - TiÒn l¬ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn phÇn s¶n phÈm x· héi tr¶ cho ngêi lao ®éng t¬ng øng víi thêi gian, chÊt lîng vµ kÕt qu¶ lao ®éng mµ hä ®· cèng hiÕn. - TiÒn thëng lµ sè tiÒn mµ doanh nghiÖp tr¶ cho c¸ nh©n hay tËp thÓ ng¬i lao ®éng trong trêng hîp hä lµ ngêi cã c«ng trong viÖc gãp phÇn lµm t¨ng n¨ng suÊt lµo ®«ng; cã nh÷ng s¸ng kiÕn c¶i tiÕn míi gióp cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n, t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. + B¶o hiÓm x· héi lµ kho¶n ®îc trÝch lËp ®Ó trî cÊp cho ngêi lao ®éng trong trêng hîp èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng, nghØ mÊt søc, nghØ hu… theo chÕ ®é hiÖn hµnh cña Nhµ níc. + B¶o hiÓm y tÕ lµ sè tiÒn ®îc trî cÊp cho ngêi lao ®éng trong viÖc phßng ch÷a bÖnh còng nh ®¶m b¶o cung cÊp c¸c dÞch vô y tÕ ch¨m sãc søc khoÎ ngêi lao ®éng. + Kinh phÝ c«ng ®oµn lµ sè tiÒn dïng cho viÖc chi tiªu vµo c¸c ho¹t ®éng héi häp vµ c¸c ho¹t ®éng ®oµn thÓ gãp phÇn ®éng viªn ®êi sèng tinh thÇn cho ngêi lao ®éng. Díi mäi h×nh thøc kinh tÕ x· héi tiÒn l¬ng lu«n ®îc coi lµ mét bé phËn quan träng cña gi¸ trÞ hµng ho¸ . Nã chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè nh kinh tÕ chÝnh trÞ, x· héi lÞch sö vµ tiÒn l¬ng còng t¸c ®éng ®Õn viÖc s¶n xuÊt, c¶i thiÖn ®êi sèng vµ æn ®Þnh chÕ ®é chÝnh trÞ x· héi. ChÝnh v× thÕ kh«ng chØ nhµ níc mµ ngay c¶ ngêi chñ s¶n xuÊt cho ®Õn nguêi lao ®éng ®Òu quan t©m ®Õn chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng. 5 Trong s¶n xuÊt kinh doanh tiÒn l¬ng lµ mét yÕu tè quan träng cña chi phÝ s¶n xuÊt, nã cã quan hÖ trùc tiÕp vµ t¸c ®éng nh©n qu¶ ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung tiÒn l¬ng ®îc hiÓu nh sau: " TiÒn l¬ng díi chñ nghÜa x· héi lµ mét phÇn thu nhËp quèc d©n ®îc biÓu hiÖn díi h×nh thøc tiÒn tÖ, ®îc nhµ níc ph©n phèi cã kÕ ho¹ch cho c«ng nh©n viªn chøc cho phï hîp víi sè lîng vµ chÊt lîng lao ®éng cña mçi con ngêi ®· cèng hiÕn . TiÒn l¬ng ph¶n ¸nh viÖc tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n viªn dùa trªn nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng nh»m t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng". Tõ khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng th× quan ®iÓm cò vÒ tiÒn l¬ng kh«ng cßn phï hîp víi ®iªï kiÖn cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. §ßi hái nhËn thøc l¹i. §óng ®¾n h¬n b¶n chÊt cña tiÒn l¬ng theo qu¶n ®iÓm ®æi míi cña níc ta "TiÒn l¬ng lµ bé phËn thu nhËp quèc d©n, lµ gi¸ trÞ míi s¸ng t¹o ra mµ ngêi sö dông lao ®éng tr¶ cho ngêi lao ®éng víi gi¸ trÞ lao ®éng ®· hao phÝ trong qu¸ tr×nh s¶ xuÊt kinh doanh ". §Ó cã ®îc nhËn thøc ®óng vÒ tiÒn l¬ng, phï hîp víi c¬ chÕ qu¶n lý, kh¸i niÖm tiÒn l¬ng ph¶i ®¸p øng mét sè yªu cÇu sau: *Ph¶i quan niÖm søc lao ®éng lµ mét hµng ho¸ cña thÞ trêng yÕu tè s¶n xuÊt. TÝnh chÊt hµng ho¸ cña søc lao ®éng cã thÓ bao gåm kh«ng chØ lùc lîng lao ®éng lµm viÖc trong khu vùc kinh tÕ t nh©n, lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh thuéc së h÷u nhµ níc mµ cßn c¶ ®èi víi c«ng nh©n viªn chøc trong lÜnh vùc qu¶n lý nhµ níc, qu¶n lý x· héi. *TiÒn l¬ng ph¶i lµ tiÒn tr¶ cho søc lao ®éng, tøc lµ gi¸ trÞ cña hµng ho¸ søc lao ®éng mµ ngêi sö dông vµ ngêi cung øng søc lao ®éng tho¶ thuËn víi nhau theo qui luËt cung cÇu cña gi¸ c¶ thÞ trêng. *TiÒn l¬ng lµ bé phËn c¬ b¶n trong thu nhËp cña ngêi lao ®éng ®ång thêi lµ mét trong c¸c yÕu tè chi phÝ ®Çu vµo cña s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp . 4.2.ý nghÜa cña tiÒn l¬ng trong s¶n xuÊt kinh doanh a.ý nghÜa *§èi víi c¸c chñ doanh nghiÖp tiÒn l¬ng lµ mét yÕu tè cña chi phÝ s¶n xuÊt. ®èi víi ngêi cung cÊp søc lao ®éng tiÒn l¬ng lµ nguån thu nhËp chñ yÕu. *§èi víi ngêi lao ®éng tiÒn l¬ng nhËn ®îc tho¶ ®¸ng sÏ lµ ®éng lùc thóc ®Èy n¨ng lùc s¸ng t¹o ®Ó lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. MÆt kh¸c khi n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng th× lîi nhuËn doanh nghiÖp còng sÏ t¨ng theo, do ®ã nguån phóc lîi cña doanh nghiÖp mµ ngêi lao ®éng nhËn ®îc còng sÏ t¨ng lªn, nã lµ phÇn bæ sung hªm cho tiÒn l¬ng, lµm t¨ng thu nhËp vµ t¨ng lîi Ých cho ngêi lao ®éng t¹o 6 ra sù g¾n kÕt c¸c thµnh viªn víi môc tiªu vµ lîi Ých cña doanh nghiÖp, xo¸ bá sù ng¨n c¸ch gi÷a chñ doanh nghiÖp víi ngêi lao ®éng, khiÕn cho ngêi lao ®éng cã tr¸ch nhiÖm h¬n vµ tù gi¸c h¬n trong c«ng viÖc. 4.3. Quü tiÒn l¬ng kh¸i niÖm quü tiÒn l¬ng - Quü tiÒn l¬ng lµ tæng sè tiÒn dïng ®Ó tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n viªn chøc do doanh nghiÖp qu¶n lý sö dông. Bao gåm: + TiÒn l¬ng cÊp bËc lµ bé phËn tiÒn l¬ng c¬ b¶n hoÆc tiÒn thëng cè ®Þnh . +TiÒn l¬ng biÕn ®æi gåm c¸c kho¶n phô cÊp tiÒn thëng, phô cÊp tr¸ch nhiÖm, phô cÊp ®éc h¹i, phô cÊp lu ®éng, phÇn t¨ng lªn vÒ tiÒn l¬ng s¶n phÈm. Trong n¨m kÕ hoÆch mçi ®¬n vÞ lËp ra tiÒn l¬ng kÕ hoÆc vµ cuèi mçi n¨m ®ã cã tæng kÕt quü l¬ng .B¸o c¸o chi tiÕt bao nhiªu. + Quü l¬ng kÕ ho¹ch lµ tæng sè tiÒn dù tÝnh theo cÊp bËc mµ c«ng ty dïng ®Ó tr¶ l¬ng lao ®éng mµ khi hä hµon thµnh kÕ hoÆch s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn b×nh thêng + Quü l¬ng b¸o c¸o lµ tæng sè tiÒn l¬ng thùc tÕ ®· chi trong ®ã cã nh÷ng kho¶n kh«ng lËp trong kÕ ho¹ch nhng ph¶i chi do ®ã cã nh÷ng thiÕu sãt trong tæ chøc s¶n xuÊt, tæ chøc lao ®éng hoÆc do ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kh«ng b×nh thuêng nhng khi lËp kÕ ho¹ch cha tÝnh ®Õn. Néi dung quü tiÒn l¬ng Quü tiÒn l¬ng cña doanh nghiÖp gåm: TiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian lµm viÖc thùc tÕ (l¬ng thêi gian, l¬ng s¶n phÈm). C¸c kho¶n phô cÊp thêng xuyªn: Phô cÊp häc nghÒ, phô cÊp th©m niªn, phô cÊp lµm ®ªm, thªm giê, phô cÊp tr¸ch nhiÖm, phô cÊp khu vùc, phô cÊp d¹y nghÒ, phô cÊp c«ng t¸c lu ®éng, phô cÊp cho nh÷ng ngêi lµm c«ng t¸c khoa häc kü thuËt tµi n¨ng. TiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan, thêi gian ®i häc, nghØ phÐp. TiÒn l¬ng tr¶ cho c«ng nh©n lµm ra s¶n phÈm háng trong ph¹m vi chÕ ®é quy ®Þnh. 5.C¸c chÕ ®é vÒ tiÒn l¬ng, trÝch lËp vµ sö dông KPC§, BHXH, BHYT,tiÒn ¨n gi÷a ca cña nhµ níc quy ®Þnh 5.1 ChÕ ®é cña Nhµ níc quy ®Þnh vÒ tiÒn l¬ng Nhu cÇu c¸ nh©n lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn ®èi víi sù tån t¹i cña mét ngêi b×nh thêng.Nhu cÇu cha ®îc tho¶ m·n thêng g©y ra sù th«i thóc 7 ng¬i tiªu dïng híng tíi hµnh ®éng ®Ó tho¶ m·n ®îc nã. Nhu cÇu tån t¹i trong tÊt c¶ mäi ngêi vµ chóng thêng kh«ng ®îc tho¶ m·n ®Çy ®ñ. H¬n n÷a, mét nhu cÇu khi ®· ®îc tho¶ m·n thêng sinh ra mét lo¹t nhu cÇu kh¸c tiÕp theo vµ cø thÕ tiÕp diÔn. Con ngêi cã c¸c d¹ng nhu cÇu: Nhu cÇu sinh lý: Thøc ¨n, níc uèng, nhµ ë… Nhu cÇu an toµn: C«ng viÖc nghÓ nghiÖp æn ®Þnh, ®iÒu kiÖn lµm viÖc tèt Nhu cÇu x· héi: Giao tiÕp x· héi, tham gia tæ chøc. Nhu cÇu tù hoµn thiÖn b¶n th©n Dùa vµo nh÷ng nhu cÇu ®ã mµ Nhµ níc ta ®· cã quy ®Þnh vÒ tiÒn l¬ng nh sau:Theo quy ®Þnh cña Nhµ níc: TiÒn l¬ng tèi thiÓu hµng th¸ng cña ngêi lao ®éng hiÖn nay lµ 350.000 ®ång. TiÒn l¬ng tèi thiÓu cã nh÷ng ®Æc ®iÓm : + T¬ng øng víi tr×nh ®é l¹o ®éng ®¬n gi¶n nhÊt + Cêng ®é lao ®éng nhÑ nhµng trong ®iÒu kiÖn b×nh thêng + §¸p øng nhu cÇu tiªu dïng ë møc tèi thiÓu + T¬ng øng víi gi¸ c¶ t liÖu sinh ho¹t chñ yÕu ë c¸c vïng cã møc trung b×nh ë níc ta. *ChÕ ®é phô cÊp Phô cÊp lµ tiÒn c«ng lao ®éng bæ sung thªm vµo tiÒn l¬ng c¬ b¶n, bï ®¾p thªm khi ngêi lao ®éng ph¶i lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn kh«ng æn ®Þnh hoÆc kh«ng thuËn lîi mµ cha ®îc tÝnh ®Õn hoÆc tÝnh cha ®Çy ®ñ khi x¸c ®Þnh l¬ng c¬ b¶n. ViÖc ®a ra chÕ ®é phô cÊp lµ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸n bé c«ng nh©n viªn mét sè ngµnh, vïng kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n vÒ sinh ho¹t, n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, æn ®Þnh lao ®éng ®Ó n©ng cao hiÖu suÊt c«ng t¸c qu¶n lý. §ång thêi còng lµ mét biÖn ph¸p ®Ó ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n h¬n vÒ ®iÒu kiÖn lµm viÖc ë c¸c ngµnh, c¸c vïng. TiÒn phô cÊp = l¬ng cÊp bËc(chøc vô) * møc phô cÊp 5.2 ChÕ ®é Nhµ níc quy ®Þnh vÒ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng *B¶o hiÓm x· h«i (BHXH) BHXH ®îc h×nh thµnh do viÖc trÝch lËp theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn trong kú. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, hµng th¸ng doanh nghiÖp tiÕn hµnh trÝch trÝch lËp quü BHXH theo tû lÖ 20% trªn tæng tiÓn l¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn trong th¸ng. Trong ®ã : 15% tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®èi tîng lao ®éng. 5% trõ vµo l¬ng cña ngêi lao ®éng. *B¶o hiÓm y tÕ(BHYT) 8 Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, doanh nghiÖp trÝch quü BHYT theo tû lÖ 3% trªn tæng sè tiÒn l¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn trong th¸ng. Trong ®ã : 2% tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh, 1% trõ vµo l¬ng cña ngêi lao ®éng. Theo chÕ ®é Nhµ níc quy ®Þnh, toµn bé quü BHYT ®îc nép lªn c¬ quan chuyªn m«n chuyªn tr¸ch ®Ó qu¶n lý vµ trî cÊp cho ngêi lao ®éng th«ng qua m¹ng líi y tÕ. *Kinh phÝ c«ng ®oµn(KPC§) Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, hµng th¸ng doanh nghiÖp trÝch 2% KPC§ trªn tæng sã tiÒn l¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn trong th¸ng vµ tÝnh hÕt vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®èi tîng sö dông lao ®éng 5.4 ChÕ ®é tiÒn thëng quy ®Þnh 5.4.1.Thëng gi¶m tû lÖ s¶n phÈm háng Tøc lµ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, tû lÖ s¶n phÈm háng cµng gi¶m bao nhiªu th× n¨ng suÊt lao ®éng sÏ t¨ng bÊy nhiªu vµ n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng lªn lµ ®iÒu kiÖn ®Ó lµm t¨ng tiÒn l¬ng b×nh qu©n lµ ®iÒu kiÖn cña xÐt thëng 5.4.2.Thëng n©ng cao chÊt lîng Tøc lµ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÊt lîng s¶n phÈm ®îc quy ®Þnh giao ®éng lªn xuèng trong mét khung nhÊt ®Þnh, nhng nÕu chÊt lîng s¶n phÈm ®îc n©ng cao lªn cµng gÇn cËn trªn cña khung quy ®Þnh chÊt lîng cµng tèt vµ ®ã lµ ®iÒu kiÖn kh¼ng ®Þnh tr×nh ®é tay nghÒ cao hay thÊp lµ ®iÒu kiÖn ®Ó xÐt lªn c¸c bËc thî. 5.4.3.Thëng hoµn thµnh vît møc n¨ng suÊt lao ®éng. Tøc lµ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ®îc quy ®Þnh thêi gian ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm tríc thêi gian quy ®Þnh, vît møc n¨ng suÊt lao ®éng, s¶n xuÊt ra ®îc nhiÒu s¶n phÈm 5.4.4.Thëng tiÕt kiÖm vËt t. ë trªn ®· ®Ò cËp ®Õn gi¶m tû lÖ háng còng nh tiÕt kiÖm vËt t, song ngoµi gi¶m tû lÖ háng ®Ó tiÕt kiÖm vËt t ra, tiÕt kiÖm ®©y cã nghÜa lµ mét s¶n phÈm hoµn thµnh sö dông lîng vËt t trong khung giao ®éng vµ nhiÖm vô cña ngêi lao ®éng lµ s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®ã kh«ng vît qu¸ sè lîng vËt t cho tríc vµ cµng gi¶m hay tiÕt kiÖm ®îc vËt t cµng nhiÒu cµng tèt nhng kÕt qu¶ lµm ra s¶n phÈm ph¶i ®¹t chÊt lîng vµ sè vËt t tiÕt kiÖm ®îc chÝnh lµ sè thëng lao ®éng ®ã nhËn ®îc 6. C¸c h×nh thøc tiÒn l¬ng 6.1 H×nh thøc tiÒn l¬ng tr¶ theo thêi gian lao ®éng 9 6.1.1 Kh¸i niÖm: H×nh thøc tiÒn l¬ng tr¶ theo thêi gian lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng tÝnh theo thêi gian lµm viÖc, cÊp bËc hoÆc chøc danh vµ thang l¬ng theo quy ®Þnh. 6.1.2 C¸c h×nh thøc tiÒn l¬ng thêi gian vµ ph¬ng ph¸p tÝnh l¬ng Tuú theo yªu cÇu vµ tr×nh ®ä qu¶n lý thêi gian lao ®éng cña doanh nghiÖp, tÝnh tr¶ l¬ng theo thêi gian cã thÓ thùc hiÖn theo 2 h×nh thøc: L¬ng thêi gian gi¶n ®¬n vµ l¬ng thêi gian cã thëng. *L¬ng thêi gian gi¶n ®¬n lµ tiÒn l¬ng ®îc tÝnh theo thêi gian lµm viÖc vµ ®¬n gi¸ l¬ng thêi gian. Doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông c¸c c¸ch tÝnh l¬ng díi ®©y: - L¬ng th¸ng: L¬ng th¸ng cña mçi c«ng nh©n viªn ®îc tÝnh theo bËc l¬ng cña mçi ngêi do Nhµ níc quy ®Þnh theo thang b¶ng l¬ng cña ngêi ®ã. L¬ng th¸ng thêng ®îc ¸p dông tr¶ l¬ng cho c¸n bé nh©n viªn lµm c«ng t¸c qu¶n lý hµnh chÝnh hay qu¶n lý kinh tÕ. - L¬ng ngµy: Lµ møc tiÒn l¬ng trung b×nh mét ngµy cña mçi ngêi lao ®éng. TiÒn l¬ng cña mçi c«ng nh©n viªn ®îc tÝnh c¨n cø vµo b¶ng chÊm c«ng ®Ó biÕt ®îc sè ngµy c«ng lao ®éng thùc tÕ cña mçi ngêi víi møc l¬ng b×nh qu©n mçi ngµy cña ngêi ®ã. H×nh thøc nµy thêng ®îc ¸p dông tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n viªn trong thêi gian häc tËp, héi häp…hay c¸c ®èi tîng lao ®éng theo hîp ®ång ng¾n h¹n. L¬ng giê: Lµ c¸ch tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng theo giê c«ng lao ®éng thùc tÕ. *L¬ng theo thêi gian cã thëng Theo h×nh thøc tr¶ l¬ng nµy, ngoµi tiÒn l¬ng theo thêi gian gi¶n ®¬n, ngêi lao ®éng cßn ®îc nhËn thªm mét kho¶n tiÒn thëng do hiÖu qu¶ vµ chÊt lîng s¶n xuÊt mµ ngêi lao ®éng mang l¹i. Kho¶n tiÒn thëng sÏ lµ nguån lùc kÝch thÝch ngêi lao ®éng s¸ng t¹o vµ cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm nghÒ nghiÖp cao h¬n. §iÒu nµy sÏ t¹o ®îc sù g¾n kÕt gi÷a ngêi lao ®éng vµ doanh nghiÖp. H×nh thøc tiÒn l¬ng thêi gian ¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp mµ ë ®ã cã nh÷ng c«ng viÖc cha x¸c ®Þnh ®îc ®Þnh møc lao ®éng, cha cã ®¬n gi¸ l¬ng s¶n phÈm. 6.2.H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm 10 6.2.1 Kh¸i niÖm Theo h×nh thøc nµy, tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng ®îc c¨n cø vµo kÕt qu¶ lao ®éng, sè l¬ng vµ chÊt lîng s¶n phÈm, lao vô vµ dÞch vô hoµn thµnh kÕt hîp víi ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm, c«ng viÖc vµ lao vô hoµn thµnh ®ã. Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm lµ h×nh thc tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng trùc tiÕp dùa vµo sè lîng vµ chÊt lîng s¶n phÈm mµ hä ®· hoµn thµnh. H×nh thøc nµy ¸p dông réng r·i trong c¸c doanh nghiÖp . ý nghÜa: +Qu¸n triÖt tèt nguyªn t¾c tr¶ l¬ng theo lao ®éng, v× tiÒn l¬ng mµ ngêi lao ®éng nhËn ®îc phô thuéc vµo sè lîng vµ chÊt lîng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. Cã t¸c dông lµm n¨ng suÊt lao ®éng. +Trùc tiÕp khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng ra søc häc tËp vµ n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ, tÝch luü kinh nghiÖm, rÌn luyÖn kü n¨ng....®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng lµm viÖc vµ n¨ng suÊt lao ®éng. + N©ng cao vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý, n©ng cao tÝnh tù chñ, chñ ®éng trong c«ng viÖc cña ngêi lao ®éng . b.§iÒu kiÖn ®Ó ¸p dông l¬ng s¶n phÈm + Ph¶i x©y dùng ®îc c¸c ®Þnh møc lao ®éng cã c¨n cø khoa häc. §©y lµ ®iÒu kiÖn quan träng lµm c¬ së ®Ó tÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng, x©y dùng kÕ ho¹ch quü tiÒn l¬ng vµ sö dông hîp lý vµ hiÖu qu¶ tiÒn l¬ng cña doanh nghiÖp. +§¶m b¶o tæ chøc vµ phôc vô n¬i lµm viÖc nh»m ®¶m b¶o cho ngêi lao ®éng cã thÓ hoµn thµnh vµ hoµn thµnh vît møc n¨ng suÊt lao ®éng nhê vµo gi¶m bít thêi gian tæn thÊt do tæ chøc vµ phôc vô n¬i lµm viÖc. + Lµm tèt c«ng t¸c kiÓm tra nghiÖm thu s¶n phÈm, kiÓm tra nghiÖm thu nh»m ®¶m b¶o s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ®óng theo chÊt lîng ®· quy ®Þnh. Qua ®ã tiÒn l¬ng ®îc tÝnh vµ tr¶ ®óng víi kÕt qu¶ thùc tÕ. + Gi¸o dôc tèt ý thøc tr¸ch nhiÖm cña ngêi lao ®éng ®Ó hä võa phÊn ®Êu n©ng cao n¨ng suÊt lao vµ ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm ®ång thêi tiÕt kiÖm vËt t nguyªn vËt liÖu vµ sö dông hiÖu qu¶ m¸y mãc thiÕt bÞ, vµ c¸c trang thiÕt bÞ lµm viÖc kh¸c. 6.2.3C¸c ph¬ng ph¸p tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp 1. H×nh thøc nµy ®îc ¸p dông réng r·i ®èi víi ngêi trùc tiÕp s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn qu¸ tr×nh lao ®éng cña hä mang tÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi cã thÓ ®Þnh møc, kiÓm tra nghiÖm thñan phÈm mét c¸ch cô thÓ riªng biÖt 2. C¸ch tÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng : 11 §¬n gi¸ tiÒn l¬ng lµ møc tiÒn l¬ng dïng ®Ó tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng khi hä hoµn thµnh mét ®¬n vÞ s¶n phÈm hay c«ng viÖc. Lo §G = hoÆc §G = Lo T Q Trong ®ã : §G lµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng Lo lµ l¬ng cÊp bËc cña c«ng nh©n trong kú Q lµ møc s¶n lîng cña c«ng nh©n trong kú T lµ møc thêi gian hoµn thµnh mét ®în vÞ s¶n phÈm TiÒn l¬ng trong kú mµ mét c«ng nh©n sÏ nhËn ®îc lµ: L1 =§G  Q1 Trong ®ã : L1: TiÒn l¬ng thùc tÕ mµ c«ng nh©n nhËn ®îc Q1 : Sè lîng s¶n phÈm thùc tÕ hoµn thµnh *¦u ®iÓm + DÔ dµng tÝnh ®îc tiÒn l¬ng trùc tiÕp trong kú + KhuyÕn khÝch c«ng nh©n tÝch cùc lµm viÖc ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng tiÒn l¬ng mét c¸ch trùc tiÕp *Nhîc ®iÓm +DÔ lµm cho c«ng nh©n chØ quan t©m ®Õn sè lîng Ýt quan t©m ®Õn chÊt lîng +NÕu kh«ng cã th¸i ®é vµ ý thøc tèt Ýt quan t©m ®Õn tiÕt kiÖm vËt t, nguyªn liÖu hay sö dông hiÖu qu¶ m¸y mãc H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm tËp thÓ H×nh thøc nµy ¸p dông ®Ó tr¶ cho mét nhãm ngêi lao ®éng khi hä hoµn thµnh mét khèi lîng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh. Chñ yÕu ¸p dông cho nh÷ng c«ng viÖc ®ßi hái nhiÒu ngêi cïng tham gia thùc hiÖn mµ mçi c«ng viÖc cña c¸ nh©n hä liªn quan ®Õn nhau TÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng NÕu tæ hoµn thµnh nhiÒu s¶n phÈm trong kú ta cã : n  LCBi §G = i=1 Q0 12 NÕu l¬ng tæ hoµn thµnh mét s¶n phÈm trong kú ta cã : n §G = Trong ®ã : LCBi To i LCbi : tiÒn l¬ng cÊp bËc cña c«ng nh©n viªn To : Møc thêi gian Qo: Møc thêi gian 3. TÝnh tiÒn l¬ng thùc tÕ 4. TiÒn l¬ng thùc tÕ ®îc tÝnh nh sau: L1 =§G  Q1 L1 : tiÒn l¬ng thùc tÕ hoµn thµnh Q1 : s¶n lîng thùc tÕ hoµn thµnh Chia l¬ng cho tõng c¸ nh©n trong tæ : Cã 2 c¸ch ph¬ng ph¸p - ph¬ng ph¸p hÖ sè ®iÒu chØnh 5. ph¬ng ph¸p dïng giê hÖ sè Ph¬ng ph¸p dïng hÖ sè ®iÒu chØnh ( H®c) L1 H®c = L0 L1: tiÒn l¬ng thùc tÕ cña c¶ tæ nhËn ®îc L0: tiÒn l¬ng cÊp bËc cña c¶ tæ TiÒn l¬ng cña tõng c«ng nh©n Li = L cbi  H ®c Li: L¬ng thùc tÕ c«ng nh©n nhËn ®îc L cbi: L¬ng cÊp bËc cña c«ng nh©n i Ph¬ng ph¸p dïng hÖ sè Quy ®æi sè giê lµm viÖc cña tõng c«ng nh©n ë tõng bËc kh¸c nhau ra sè giê lµm viÖc cña c«ng nh©n i theo c«ng thøc Tq®i=TiHi Tq®i : Sè giê lµm viÖc quy ®æi ra bËc I cña c«ng nh©n i Ti : Sè giê lµ cña c«ng nh©n bËc I theo c«ng thøc : Hi : HÖ sè bËc l¬ng bËc I trong thang l¬ng TÝnh tiÒn l¬ng cho mçi giê lµm viÖc cña c«ng nh©n bËc I L1 LI = 13  TIqdi LI: TiÒn l¬ng mét giê cña c«ng nh©n bËc I theo tiÒn l¬ng thùc tÕ L1: TiÒn l¬ng thùc tÕ c¶ tæ  TIqdi: Tæng sè giê bËc I sau khi qui ®æi TÝnh tiÒn l¬ng cho tõng ngêi Li = LI  TIqdi Li : tiÒn l¬ng giê c«ng nh©n bËc I LI : tiÒn l¬ng giê c«ng nh©n bËc I TIqdi : thêi gian quy ®æi 6. ¦u ®iÓm N©ng cao thøc tr¸ch nhiÖm, tinh thÇn hîp t¸c vµ ph©n phèi cã hiÖu qu¶ gi÷a c¸c c«ng nh©n Nhîc ®iÓm H¹n chÕ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng c¸ nh©n v× tiÒn l¬ng phô thuéc kÕt qu¶ lµm viÖc chung c. H×nh thøc tr¶ l¬ng s¶n phÈm gi¸n tiÕp - H×nh thøc nµy ¸p dông ®Ó tr¶ l¬ng cho nh÷ng ngêi lao ®éng lµm c¸c c«ng viÖc phôc vô hay phô trî cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c«ng nh©n chÝnh -TÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng L §G = MQ L : Møc l¬ng cÊp bËc cña c«ng nh©n phu, phô trî M : Møc phôc vô cña c«ng nh©n phô trî G : Møc s¶n lîng cña mét c«ng nh©n chÝnh -TÝnh tiÒn l¬ng thùc tÕ L1=§GQ1 L1 : L¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n phô G : Møc hoµn thµnh thùc tÕ cña c«ng nh©n chÝnh 7. ¦u ®iÓm: KhuyÕn khÝch c«ng nh©n phu, phôc vô tèt h¬n cho ho¹t ®éng cña c«ng nh©n chÝnh, gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng cña c«ng nh©n chÝnh 8. Nhîc ®iÓm: TiÒn l¬ng cña c«ng nh©n phô, phô thuéc vµo kÕt qu¶ lµm viÖc thùc tÕ cña c«ng nh©n chÝnh mµ kÕt qu¶ nµy nhiÒu khi l¹i chÞu t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè kh¸c. Do ®ã cã thÓ lµm h¹n chÕ sù cè g¾ng cña c«ng nh©n phô. d. H×nh thøc tr¶ l¬ng s¶n phÈm kho¸n khèi lîng,kho¸n c«ng viÖc 14 ¸p dông cho nh÷ng c«ng viÖc giao kho¸n cho c«ng nh©n, kh¸ phæ biÕn trong ngµnh n«ng nghiÖp vµ x©y dùng c¬ b¶n -C«ng thøc tÝnh tiÒn l¬ng kho¸n LI=§Gk  Q1 LI : TiÒn l¬ng thùc tÕ c«ng nh©n nhËn ®îc §Gk : §¬n gi¸ kho¸n Q1 : Sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh ¦u ®iÓm: Ngêi lao ®éng ph¶i ph¸t huy s¸ng kiÕn vµ tÝch cùc c¶i tiÕn lao ®éng ®Ó tèi u ho¸ qu¸ tr×nh lµm viÖc, gi¶m thêi gian lao ®éng, hoµn thµnh c«ng viÖc ®îc giao kho¸n. 9. Nhîc ®iÓm: X¸c ®Þnh ®¬n gi¸ kho¶n phøc t¹p khã chÝnh x¸c. e. H×nh thøc tr¶ l¬ng s¶n phÈm cã thëng: Lµ sù kÕt hîp tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm vµ tiÒn thëng, phÇn tr¶ l¬ng theo ®¬n gi¸ cè ®Þnh vµ sè lîng s¶n phÈm thùc tÕ hoµn thµnh, phÇn thëng tÝnh dùa vµo tr×nh ®é hoµn thµnh vît møc c¸c chØ tiªu, thëng c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng L(m.h) Lth= L+ 100 Trong ®ã: Lth: tiÒn l¬ng s¶n phÈm cã thëng L : l¬ng theo ®¬n gi¸ cè ®Þnh m: % tû lÖ thëng theo tiÒn l¬ng ®¬n gi¸ cè ®Þnh h : % hoµn thµnh vît møc s¶n lîng tÝnh thëng 10.¦u ®iÓm: KhuyÕn khÝch c«ng nh©n tÝch cùc lµm viÖc. 11. Nhîc ®iÓm: Ph©n tÝch, tÝnh to¸n chØ tiªu thëng kh«ng chÝnh x¸c cã thÓ lµm t¨ng chi phÝ tiÒn l¬ng, béi chi quü l¬ng. f. H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn ¸p dông cho nh÷ng kh©u yÕu cña s¶n xuÊt, kh©u cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. H×nh thøc tr¶ l¬ng nµy dïng hai lo¹i ®¬n gi¸ - §¬n gi¸ cè ®Þnh : Dïng ®Ó tr¶ cho nh÷ng s¶n phÈm thùc tÕ ®· hoµn thµnh - §¬n gi¸ luü tiÕn : Dïng ®Ó tÝnh cho nh÷ng s¶n phÈm vît møc khëi ®iÓm - §¬n gi¸ luü tiÕn lµ ®¬n gi¸ cè ®Þnh nh©n víi tØ lÖ t¨ng ®¬n gi¸ 15 LLT = §G  Q1 + §G  k (Q1- Q0) Trong ®ã: LLT: Tæng tiÒn l¬ng tr¶ theo s¶n phÈm luü tiÕn Q1 : S¶n lîng s¶n phÈm thùc tÕ hoµn thµnh Q0: S¶n lîng ®¹t møc khëi ®iÓm k : tØ lÖ t¨ng ®¬n gi¸ k= Trong ®ã : dc® tc® dL d : tû träng chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp cè ®Þnh trong gi¸ thµnh s¶n phÈm tc® : tû lÖ cña sè tiÒn tiÕt kiÖm vÒ chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp cè ®Þnh dïng ®Ó t¨ng ®¬n gi¸ dL : tû träng tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt trong gi¸ thµnh s¶n phÈm khi hoµn thµnh vît møc s¶n lîng * ¦u ®iÓm: C«ng nh©n tÝch cùc lµm t¨ng s¶n phÈm vît møc khëi ®iÓm * Nhîc ®iÓm: DÔ lµm cho tèc ®é t¨ng tiÒn l¬ng lín h¬n tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng g.H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian ý nghÜa vµ ®iÒu kiÖn ¸p dông TiÒn l¬ng tr¶ theo thêi gian chñ yÕu ¸p dông víi nh÷ng ngêi lµm c«ng t¸c qu¶n lý. §èi víi c«ng nh©n s¶n xuÊt th× h×nh thøc tr¶ l¬ng nµy chØ ¸p dông ë nh÷ng bé phËn lao ®éng b»ng m¸y mãc lµ chñ yÕu, hoÆc nh÷ng c«ng viÖc kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®Þnh møc mét c¸ch chÆt chÏ vµ chÝnh x¸c hoÆc v× tÝnh chÊt cña s¶n xuÊt nÕu thùc hiÖn tr¶ c«ng theo s¶n phÈm sÏ kh«ng ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm, kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶ s¸t thùc. H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian cã nhiÒu nhîc ®iÓm so víi h×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm v× nã cha g¾n thu nhËp víi kÕt qu¶ mçi ngêi lao ®éng mµ hä ®¹t ®îc trong thêi gian lµm viÖc. C¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian. H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n. ChÕ ®é tr¶ l¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n lµ chÕ ®é tr¶ l¬ng mµ tiÒn l¬ng mµ tiÒn l¬ng nhËn ®îc cña mçi ngêi c«ng nh©n do møc l¬ng cÊp bËc cao hay thÊp vµ thêi gian thùc tÕ lµm viÖc nhiÒu hay Ýt quyÕt ®Þnh . ChÕ ®é tr¶ l¬ng nµy chØ ¸p 16 dông ë nh÷ng n¬i khã x¸c ®Þnh møc lao ®éng chÝnh x¸c khã ®¸nh gi¸ c«ng viÖc chÝnh x¸c. TiÒn l¬ng ®îc x¸c ®Þnh nh sau: LTT =LCB  T Trong ®ã : LTT: tiÒn l¬ng thùc tÕ ngêi lao ®éng nhËn ®îc LCB : l¬ng cÊp bËc tÝnh theo thêi gian T : thêi gian tÝnh l¬ng Cã 3 lo¹i l¬ng thêi gian ®¬n gi¶n + L¬ng giê tÝnh theo møc l¬ng cÊp bËc giê lµm viÖc + L¬ng ngµy tÝnh theo møc l¬ng cÊp bËc ngµy vµ ngµy lµm viÖc trong th¸ng. + L¬ng th¸ng tÝnh theo møc l¬ng cÊp bËc th¸ng. 12.Nhîc ®iÓm: ChÕ ®é tr¶ l¬ng nµy lµ mang tÝnh chÊt b×nh qu©n kh«ng khuyÕn khÝch sö dông hîp lý thêi gian lµm viÖc, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, tËp trung c«ng suÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm cã thëng. H×nh thøc nµy lµ sù kÕt hîp gi÷a chÕ ®é tr¶ l¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n víi tiÒn thëng, khi hä ®¹t ®îc nh÷ng chØ tiªu vÒ sè lîng hoÆc chÊt lîng ®· quy ®Þnh. ChÕ ®é tr¶ l¬ng nµy chñ yÕu ¸p dông ®èi víi c«ng nh©n phô lµm c«ng viÖc phôc vô nh c«ng nh©n söa ch÷a ®iÒu chØnh thiÕt bÞ. Ngoµi ra cßn ¸p dông ®èi víi nh÷ng c«ng nh©n chÝnh lµm viÖc ë kh©u s¶n xuÊt cã tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸ cao, tù ®éng ho¸ hoÆc nh÷ng c«ng viÖc tuyÖt ®èi ®¶m b¶o chÊt lîng . TiÒn l¬ng cña c«ng nh©n ®îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy l¬ng tr¶ theo thêi gian ®¬n gi¶n nhÊt víi thêi gian lµm viÖc thùc tÕ sau ®ã céng víi tiÒn thëng ChÕ ®é tr¶ l¬ng nµy cã nhiÒu u ®iÓm h¬n chÕ ®é tr¶ l¬ng theo thêi gian. Trong chÕ ®é nµy kh«ng nh÷ng ph¶n ¸nh tr×nh ®é thµnh th¹o vµ thêi gian th«ng qua c¸c chØ tiªu xÐt thëng ®· ®¹t ®îc. V× vËy cã khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng quan t©m ®Õn tr¸ch nhiÖm vµ kÕt qu¶ c«ng t¸c lao ®éng cña m×nh. Do ®ã, cïng víi ¶nh hëng cña tiÕn bé kü thuËt, chÕ ®é tiÒn l¬ng ngµy cµng më réng h¬n. c. H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian cã xÐt ®Õn tr¸ch nhiÖm hiÖu qu¶ c«ng t¸c. §èi víi h×nh thøc nµy, tr¶ l¬ng ngoµi tiÒn l¬ng cÊp mµ mçi ngêi ®îc hëng ra cßn cã thªm phÇn l¬ng tr¶ theo tÝnh chÊt hiÖu qu¶ c«ng viÖc, thÓ hiÖn qua ®ã 17 lµ phÇn l¬ng ¨n theo tr¸ch nhiÖm cña mçi ngêi, ®ã lµ sù ®¶m nhËn c«ng viÖc cã tÝnh chÊt ®éc lËp nhng quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ c«ng t¸c cña chÝnh ngêi ®ã. 7.NhiÖm vô kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l¬ng *§¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng vµ kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho ng¬× lao ®éng. §©y lµ yªu cÇu quan träng nh»m ®¶m b¶o thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng vµ vai trß cña tiÒn l¬ng trong ®êi sèng x· héi. Lµm cho n¨ng suÊt lao ®éng kh«ng ngõng n©ng cao, t¹o c¬ së quan träng trong n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh . Tæ chøc tiÒn l¬ng ph¶i ®¹t yªu cÇu lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. §©y lµ yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi viÖc ph¸t triÓn n©ng cao tr×nh ®é vµ kü n¨ng ngêi lao ®éng *§¶m b¶o ®¬n gi¶n, râ rµng, dÔ hiÓu *TiÒn l¬ng t¸c ®éng trùc tiÕp tíi ®éng c¬ vµ th¸i ®é lµm viÖc cña ngêi lao ®éng, ®ång thêi lµm t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng qu¶n lý, nhÊt lµ qu¶n lý vÒ tiÒn l¬ng. 8.Néi dung vµ ph¬ng ph¸p tÝnh trÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt *Nguyªn t¾c 1 Tr¶ l¬ng ngang nhau cho ngêi lao ®éng nh nhau xuÊt ph¸t tõ nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng. Nguyªn t¾c nµy dïng thíc ®o lao ®éng ®Ó ®¸nh gi¸, so s¸nh vµ thùc hiÖn tr¶ l¬ng. §©y lµ nguyªn t¾c rÊt quan träng v× nã ®¶m b¶o sù c«ng b»ng, ®¶m b¶o sù b×nh ®¼ngtrong tr¶ l¬ng.Thùc hiÖn ®óng nguyªn t¾c nµy cã t¸c dông kÝch thÝch ngêi lao ®éng h¨ng h¸i tham gia s¶n xuÊt gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. *Nguyªn t¾c 2 §¶m b¶o n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng nhanh h¬n tiÒn l¬ng b×nh qu©n TiÒn l¬ng lµ do tr×nh ®é tæ chøc vµ qu¶n lý lao ®éng ngµy cµng hiÖu qu¶ h¬n . N¨ng suÊt lao ®éng t¨ng ngoµi lý do n©ng cao kü n¨ng lµm viÖc vµ tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý th× cßndo nguyªn nh©n kh¸c t¹o ra nh ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt n©ng cao tr×nh ®é trang bÞ kü thuËt trong lao ®éng, khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn. §iÒu nµy cho thÊy r»ng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng cã kh¶ n¨ng kh¸ch quan t¨ng nhanh h¬n tiÒn l¬ng b×nh qu©n. Trong mçi doanh nghiÖp viÖc t¨ng tiÒn l¬ng dÉn ®Õn t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng l¹i gi¶m chi phÝ cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm. Mét doanh nghiÖp chØ thùc sù kinh doanh hiÖu qu¶ khi chi phÝ cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm gi¶m ®i vµ møc gi¶m chi phÝ do t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ph¶i lín h¬n møc t¨ng chi phÝ do tiÒn l¬ng b×nh qu©n . 18 Nguyªn t¾c nµy lµ cÇn thiÕt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông kinh doanh h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm *Nguyªn t¾c 3 §¶m b¶o mèi quan hÖ hîp lý vÒ tiÒn l¬ng gi÷a nh÷ng ngêi lao ®éng lµm c¸c nghÒ kh¸c nhau trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Nguyªn t¾c nµy ®¶m b¶o cho sù c«ng b»ng b×nh ®¼ng trong tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng Trong nÒn kinh tÕ th× ngêi lao ®éng cã thÓ lµm nh÷ng ngµnh nghÒ vµ ®iÒu kiÖn lao ®éng cña tõng ngêi vµ ph¶i phï hîp víi ngµnh nghÒ hay ®iÒu kiÖn lao ®éng cña tõng ngêi. Nã t¹o ®iÒu kiÖn thu hót vµ ®iÒu phèi lao ®éng vµo nh÷ng ngµnh kinh tÕ cã vÞ trÝ uan träng vµ nh÷ng vïng cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt lín. Nguyªn t¾c nµy dùa trªn c¬ së sau: + Tr×nh ®é lµnh nghÒ b×nh qu©n cña ngêi lao ®éng ë mçi ngµnh +§iÒu kiÖn lao ®éng + ý nghÜa kinh tÕ cña mçi ngµnh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n + Sù ph©n phèi theo khu vùc s¶n xuÊt. 9.KÕ to¸n chi tiÕt tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng 1- Chøng tõ vµ thñ tôc h¸ch to¸n *Chøng tõ sö dông Theo quyÕt ®Þnh sè 1141 – Q§/C§KT ngµy 01/11/1995 cña Bé tµi chÝnh th× c¸c chøng tõ kÕ to¸n gåm: ¿ð B¶ng chÊm c«ng ¿ð B¶ng thanh to¸n tiÒn l¬ng ¿ð PhiÕu nghØ hëng BHYT ¿ð B¶ng thanh to¸n BHXH ¿ð B¶ng thanh to¸n tiÒn th¬ng ¿ð PhiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh ¿ð PhiÕu b¸o lµm thªm giê ¿ð Hîp ®éng giao kho¸n ¿ð Biªn b¶n ®iÒu tra tai n¹n *Thñ tôc h¹ch to¸n Trªn c¬ së c¸c chøng tõ ®· kiÓm tra, kÕ to¸n tæ chøc viÖc tÝnh l¬ng cho tõng c«ng nh©n viªn hµng th¸ng: C¨n cø ®Ó tÝnh l¬ng thêi gian lµ c¸c chøng tõ h¹ch to¸n thêi gian lao ®éng. C¨n cø ®Ó tÝnh l¬ng s¶n phÈm lµ c¸c chøng tõ h¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng. C¨n cø vµo chÕ ®é tiÒn l¬ng, chÕ ®é phô trî cÊp hiÖn hµnh ®Ó tÝnh l¬ng c¸c kho¶n phô cÊp cho c«ng nh©n viªn trong th¸ng. C¨n cø vµo kÕt qu¶ tÝnh l¬ng, phô cÊp cho tõng c«ng nh©n viªn lËp b¶ng thanh to¸n l¬ng cho tõng tæ c«ng t¸c. B¶ng thanh to¸n l¬ng lµ c¨n cø thanh to¸n tiÒn l¬ng, c¸c kho¶n phô cÊp 19 cho ngêi lao ®éng, kiÓm tra viÖc thanh to¸n l¬ng cho ngêi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp, ®ång thêi lµ c¨n cø ®Ó thèng kª lao ®éng tiÒn l¬ng. 9.2 TÝnh l¬ng vµ trî cÊp b¶o hiÓm x· héi 10 - KÕ to¸n tæng hîp tiÒn l¬ng, KPC§, BHYT, BHXH. 10.1 Tµi kho¶n sö dông. Tµi kho¶n sö dông h¹ch to¸n tiÒn l¬ng, tiÒn thëng vµ t×nh h×nh thanh to¸n víi ngêi lao ®éng lµ TK334:”Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn” TK334:”Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn”: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n thanh to¸n cho c«ng nhan viªn cña doanh nghiÖp vÒ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn th¬ng, c¸c kho¶n trî cÊp b¶o hiÓm x· héi vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c thuéc vÒ thu nhËp cña c«ng nh©n viªn. TK335 – Chi phÝ ph¶i tr¶ Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ®îc ghi nhËn lµ chi phÝ ho¹t ®éng,s¶n xuÊt kinh doanh trong k× nhng thùc tÕ cha ph¸t sinh,mµ sÏ ph¸t sinh trong k× nµy hoÆc trong nhiÒu k× sau. 20