LỜI MỞ ĐẦU
§Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã ®Çy
®ñ ba yÕu tè c¬ b¶n: lao ®éng, t liÖu lao ®éng vµ ®èi tîng lao ®éng. VËt liÖu lµ mét t
liÖu lao ®éng, lµ c¬ së vµ lµ bé phËn chñ yÕu ®Ó t¹o ra h×nh th¸i vËt chÊt cña s¶n phÈm
v× vËy nã lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi
doanh nghiÖp.
§Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®îc tiÕn hµnh mét c¸ch cã hiÖu qu¶, doanh
nghiÖp kh«ng nh÷ng chØ ®¬n gi¶n lµ cã vµ sö dông vËt liÖu mµ ®iÒu quan träng lµ ph¶i
sö dông cã hiÖu qu¶, tr¸nh t×nh tr¹ng cung cÊp thiÕu g©y ngng trÖ s¶n xuÊt hay thõa
vËt liÖu g©y ø ®äng vèn bëi v× chi phÝ vËt liÖu thêng chiÕm tû träng lín trong gi¸
thµnh s¶n phÈm. Muèn vËy ph¶i cã chÕ ®é qu¶n lý thÝch ®¸ng vµ toµn diÖn ®èi víi vËt
liÖu tõ kh©u cung cÊp ®Õn kh©u sö dông vËt liÖu sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt. HiÖu qu¶
qu¶n lý vËt liÖu quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng vµ chÊt lîng s¶n phÈm cña
doanh nghiÖp. V× vËy nhÊt thiÕt ph¶i x©y dùng ®îc chu tr×nh qu¶n lý vËt liÖu mét c¸ch
khoa häc. §iÒu ®ã kh«ng chØ cã ý nghÜa vÒ mÆt kÕ to¸n lµ gióp cho h¹ch to¸n vËt liÖu
®îc chÝnh x¸c mµ cßn lµ mét vÊn ®Ò cã ý nghÜa thùc tiÔn ë tÇm vÜ m« gãp phÇn n©ng
cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Trong ®iÒu kiÖn tån t¹i s¶n xuÊt hµng hãa, vËt liÖu ®îc x¸c ®Þnh lµ mét bé phËn
cña chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm, do ®ã viÖc h¹ch to¸n
chÝnh x¸c chi phÝ vËt liÖu trong gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nghÜa rÊt quan träng. Nã gióp
cho viÖc x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chÝnh x¸c, gióp cho ban l·nh ®¹o cã sù
nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n nguyªn nh©n cña sù t¨ng gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, tõ
®ã cã biÖn ph¸p phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ h¹ gi¸ thµnh ®Ó thu lîi nhuËn cao vµ quyÕt
®Þnh sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.
Lµ mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n, trong nÒn kinh
tÕ thÞ trêng cã sù c¹nh tranh gay g¾t C«ng ty X©y Dùng c«ng tr×nh giao th«ng 810
còng ®øng tríc mét vÊn ®Ò bøc xóc lµ lµm sao ®Ó qu¶n lý vËt liÖu cã hiÖu qu¶ nhÊt..
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu ë C«ng ty chiÕm kho¶ng 75% ®Õn 80% gi¸ trÞ x©y dùng ®ång
thêi lµ bé phËn dù tr÷ s¶n xuÊt quan träng nhÊt. VÊn ®Ò khã kh¨n nhÊt ë ®©y lµ ph¶i
theo s¸t nh÷ng biÕn ®éng vÒ vËt liÖu ®Ó lµm thÕ nµo qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶
nhÊt ®ång thêi t×m ®îc ph¬ng híng ®Ó ®a lý luËn vµo thùc tÕ võa chÆt chÏ võa linh
ho¹t võa ®óng chÕ ®é chung nhng còng phï hîp víi ®iÒu kiÖn riªng cña doanh nghiÖp.
Thêi gian qua C«ng ty ®· cã nhiÒu ®æi míi trong c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ kÕ
to¸n vËt liÖu nãi riªng, tuy nhiªn kh«ng ph¶i lµ ®· hÕt nh÷ng mÆt tån t¹i, víng m¾c
®ßi hái ph¶i t×m ra ph¬ng híng hoµn thiÖn.
ChÝnh v× vËy, qua mét thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty
X©y Dùng c«ng tr×nh giao th«ng 810 thÊy ®îc tÇm quan träng cña vËt liÖu vµ nh÷ng
vÊn ®Ò cha ®îc hoµn thiÖn trong c«ng t¸c kÕ to¸n vËt liÖu, ®îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh
cña c¸c c¸n bé phßng kÕ to¸n vµ sù híng dÉn cña thÇy gi¸o NguyÔn Quèc Tr©n em ®·
lùa chän vµ ®i s©u vµo nghiªn cøu ®Ò tµi: “KÕ to¸n vËt liÖu t¹i C«ng ty x©y
dùng c«ng tr×nh giao th«ng 810”.
Néi dung cña ®Ò tµi gåm ba phÇn:
PhÇn I: Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n vËt liÖu ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
1
PhÇn II: T×nh h×nh thùc tÕ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n vËt liÖu t¹i C«ng ty X©y
Dùng c«ng tr×nh giao th«ng 810.
PhÇn III: Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m gãp phÇn hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ
to¸n vËt liÖu t¹i C«ng ty X©y Dùng c«ng tr×nh giao th«ng 810.
Do tr×nh ®é vµ thêi gian cã h¹n nªn khãa luËn nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng
thiÕu sãt. Em mong nhËn ®îc sù gióp ®ì, gãp ý kiÕn cña c¸c ThÇy C« gi¸o, c¸c C¸n
bé trong phßng kÕ to¸n cña C«ng ty ®Ó em ngµy cµng hoµn thiÖn kiÕn thøc cña m×nh.
2
PhÇn I
lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n vËt liÖu ë doanh
nghiÖp s¶n xuÊt.
I.
Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ tæ chøc h¹ch to¸n nguyªn vËt
liÖu.
1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ vai trß vÞ trÝ cña nguyªn liÖu, vËt liÖu trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt.
VËt liÖu lµ nh÷ng ®èi tîng lao ®éng lµ mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n cña s¶n xuÊt
vµ lµ c¬ së vËt chÊt ®Ó h×nh thµnh nªn s¶n phÈm míi. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt,
vËt liÖu lµ tµi s¶n dù tr÷ thuéc nhãm tµi s¶n lu ®éng vµ chi phÝ vËt liÖu thêng chiÕm
mét tû träng lín trong tæng sè chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra s¶n phÈm.
XÐt vÒ mÆt hiÖn vËt th× vËt liÖu chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt vµ khi
tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt díi t¸c ®éng cña lao ®éng vËt liÖu bÞ tiªu hao toµn bé
hoÆc thay ®æi h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu ®Ó t¹o ra h×nh th¸i vËt chÊt cña s¶n phÈm.
XÐt vÒ mÆt gi¸ trÞ th× vËt liÖu lµ mét bé phËn cña vèn kinh doanh, khi tham gia
vµo s¶n xuÊt vËt liÖu chuyÓn dÞch mét lÇn toµn bé gi¸ trÞ cña chóng vµo chi phÝ s¶n
xuÊt kinh doanh trong kú.
Tõ ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña vËt liÖu ta cã thÓ thÊy râ vÞ trÝ quan träng cña vËt liÖu
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. VËt liÖu lµ mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n vµ lµ c¬ së vËt chÊt
cÊu thµnh nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm vµ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tiÕn
hµnh b×nh thêng. Do vËy kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh sÏ bÞ ¶nh hëng lín nÕu viÖc
cung cÊp vËt liÖu kh«ng ®Çy ®ñ, kÞp thêi. MÆt kh¸c, chÊt lîng s¶n phÈm cã ®¶m b¶o
®îc hay kh«ng phô thuéc rÊt lín vµo chÊt lîng vËt liÖu. Chi phÝ vËt liÖu chiÕm tû träng
lín trong toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt (nh trong gi¸ thµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp c¬ khÝ tõ
50% ®Õn 60%, trong gi¸ thµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp chÕ biÕn chiÕm tíi 80%,trong giÊ
thµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nhÑ chiÕm 70%). Do vËy c¶ sè lîng vµ chÊt lîng s¶n
phÈm ®Òu bÞ quyÕt ®Þnh bëi sè vËt liÖu t¹o ra nã nªn yªu cÇu vËt liÖu ph¶i cã chÊt lîng
cao, ®óng quy c¸ch, chñng lo¹i, chi phÝ vËt liÖu ®îc h¹ thÊp, gi¶m møc tiªu hao vËt
liÖu th× s¶n phÈm s¶n xuÊt ra míi ®¹t yªu cÇu, gi¸ thµnh h¹, sè lîng s¶n phÈm t¨ng
nh»m tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng. ChÊt lîng cao, gi¸ thµnh h¹ lµm cho doanh
nghiÖp cã thÓ ®¹t ®îc lîi nhuËn cao cã thÓ c¹nh tranh trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng. Tõ ®ã cho thÊy viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ vËt liÖu cã ý nghÜa quan träng trong viÖc h¹
thÊp gi¸ thµnh.
2. Yªu cÇu qu¶n lý vËt liÖu vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n vËt liÖu trong doanh
nghiÖp s¶n xuÊt.
Qu¶n lý lµ tÊt yÕu kh¸ch quan cña mäi nÒn s¶n xuÊt x· héi. Qu¶n lý vËt liÖu lµ
c«ng viÖc kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong bÊt cø doanh nghiÖp s¶n xuÊt nµo. Tuy nhiªn, do
tr×nh ®é s¶n xuÊt kh¸c nhau nªn ph¹m vi, møc ®é vµ ph¬ng ph¸p qu¶n lý còng cã
nh÷ng mÆt kh¸c nhau. Muèn ®¹t ®îc møc h¹ gi¸ thµnh, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt th× ph¶i
qu¶n lý chÆt chÏ vËt liÖu vµ ®ã lµ yÕu tè kh¸ch quan, yªu cÇu trong kinh doanh cña
nÒn kinh tÕ thÞ trêng nh»m mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.
3
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ níc ta cha ph¸t triÓn, nguån cung cÊp vËt liÖu
kh«ng æn ®Þnh, do ®ã yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu ph¶i qu¶n lý ë tÊt c¶ c¸c
kh©u tõ kh©u thu mua, b¶o qu¶n, dù tr÷ ®Õn kh©u sö dông.
- ë kh©u thu mua: Ph¶i ®ñ sè lîng, ®óng chñng lo¹i, phÈm chÊt tèt, gi¸ c¶
hîp lý, chØ cho phÐp hao hôt trong ®Þnh møc, ®Æc biÖt quan tam tíi chi phÝ
thu mua nh»m h¹ thÊp chi phÝ vËt liÖu mét c¸ch tèi ®a.
- ë kh©u b¶o qu¶n: CÇn ®¶m b¶o theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh phï hîp víi tÝnh
chÊt lý hãa cña mçi lo¹i vËt liÖu, tøc lµ ph¶i tæ chøc s¾p xÕp nh÷ng lo¹i vËt
liÖu cã cïng tÝnh chÊt lý hãa gièng nhau vµo mét n¬i, tr¸nh viÖc ®Ó lÉn lén
víi nhau lµm ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng cña nhau.
MÆt kh¸c, cÇn tæ chøc hÖ thèng kho tµng hîp lý cho dÔ nhËp, dÔ xuÊt, dÔ kiÓm
tra, tr¸nh h háng, mÊt m¸t, ®¶m b¶o an toµn.
- ë kh©u dù tr÷: Doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®îc ®Þnh møc dù tr÷ tèi ®a, tèi
thiÓu ®Ó ®¶m b¶o qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc b×nh thêng kh«ng bÞ
ngõng trÖ còng kh«ng ®©y ø ®äng vèn.
- ë kh©u sö dông: CÇn ph¶i ghi chÐp, ph¶n ¸nh t×nh h×nh xuÊt dïng vµ sö
dông. CÇn sö dông vËt liÖu hîp lý, tiÕt kiÖm trªn c¬ së ®Þnh møc vµ dù to¸n
chi.
KÕ to¸n lµ c«ng cô phôc vô cho viÖc qu¶n lý kinh tÕ, tµi chÝnh cña c¸c doanh
nghiÖp, trong ®ã cã kÕ to¸n vËt liÖu ®ãng vai trß quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ
sö dông vËt liÖu. KÕ to¸n vËt liÖu lµ viÖc ghi chÐp, ph¶n ¸nh tæng hîp sè liÖu vÒ t×nh
h×nh thu mua, vËn chuyÓn vµ b¶o qu¶n, t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho vËt liÖu. §Ó thùc
hiÖn ®îc vai trß, nhiÖm vô cña m×nh th× kÕ to¸n vËt liÖu ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng yªu cÇu
sau:
- KÕ to¸n vËt liÖu cÇn ph¶i tæ chøc ghi chÐp, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, kÞp thêi vµ
trung thùc c¸c sè liÖu vÒ t×nh h×nh thu mua, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n, t×nh h×nh
nhËp xuÊt tån kho vËt liÖu. TÝnh gi¸ thùc tÕ vËt liÖu ®· mua vµ nhËp kho.
- ¸p dông ®óng c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt, tæng hîp vËt liÖu ®Ó theo
dâi t×nh h×nh biÕn ®éng, tån kho cña tõng lo¹i vËt liÖu.
- Thêng xuyªn kiÓm tra viÖc chÊp hµnh chÕ ®é b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ sö dông
vËt liÖu, ph¸t hiÖn, ng¨n ngõa vµ ®Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p xö lý vËt liÖu
thõa, thiÕu, ø ®äng, kÐm hay mÊt phÈm chÊt nh»m h¹n chÕ thiÖt h¹i cã thÓ
xÈy ra.
- Ph¶i tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh chÝnh x¸c sè lîng vµ gi¸ trÞ vËt liÖu thùc tÕ ®a vµo
sö dông vµ tiªu hao, ph©n bæ cÝnh x¸cgi¸ trÞ vËt liÖu sö dông cho c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
- §Þnh kú ph¶i kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ l¹i vËt liÖu.
- Ph¶i ph©n tÝch t×nh h×nh cung cÊp, dù tr÷ vµ sö dông vËt liÖu.
3. §iÒu kiÖn tæ chøc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu.
§Ó tæ chøc tèt c«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu nãi chung vµ h¹ch to¸n vËt liÖu nãi
riªng, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i b¶o nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh.
4
Tríc hÕt doanh nghiÖp ph¶i cã ®Çy ®ñ kho tµng, bÕn b·i ®Ó b¶o qu¶n vËt liÖu
kho ph¶i ®îc trang bÞ c¸c ph¬ng tiÖn b¶o qu¶n vµ c©n ®o, ®ong ®Õm cÇn thiÕt, ph¶i bè
trÝ thñ kho vµ nh©n viªn b¶o qu¶n cã nghiÖp vô thÝch hîp vµ cã kh¶ n¨ng n¾m v÷ng vµ
thùc hiÖn viÖc ghi chÐp ban ®Çu còng nh sæ s¸ch h¹ch to¸n kho. ViÖc bè trÝ, s¾p xÕp
vËt liÖu trong kho ph¶i tu©n theo ®óng yªu cÇu vµ kü thuËt b¶o qu¶n, thuËn tiÖn cho
viÖc nhËp xuÊt vµ theo dâi kiÓm tra.
Bªn c¹nh ®ã ph¶i x©y dùng ®Þnh møc dù tr÷, x¸c ®Þnh lîng cÇn thiÕt, tèi ®a, tèi
thiÓu cho s¶n xuÊt, x©y dùng møc tiªu hao vËt liÖu trong sö dông vµ møc hao hôt hîp
lý trong vËn chuyÓn vµ b¶o qu¶n lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó tæ chøc qu¶n lý vµ h¹ch
to¸n vËt liÖu.
MÆt kh¸c, cÇn ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh vÒ lËp sæ danh ®iÓm vËt liÖu,
thñ tôc lËp vµ lu©n chuyÓn chøng tõ, më c¸c sæ h¹ch to¸n tæng hîp vµ chi tiÕt theo
®óng chÕ ®é quy ®Þnh. §ång thêi thùc hiÖn chÕ ®é kiÓm tra, kiÓm kª ®èi chiÕu vËt
liÖu.
4. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu.
Do vËt liÖu sö dông trong doanh nghiÖp cã rÊt nhiÒu lo¹i, nhiÒu thø kh¸c nhau
nªn ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n, cÇn thiÕt ph¶i ph©n lo¹i vËt liÖu c¨n
cø vµo vai trß vµ t¸c dông cña vËt liÖu trong s¶n xuÊt, vËt liÖu ®îc chia thµnh c¸c lo¹i
sau:
- Nguyªn vËt liÖu chÝnh (bao gåm c¶ nöa thµnh phÈm mua ngoµi): Lµ ®èi tîng
lao ®éng chñ yÕu cÊu thµnh nªn thùc thÓ chÝnh cña s¶n phÈm nh s¾t, thÐp
trong nhµ m¸y chÕ t¹o c¬ khÝ, b«ng trong nhµ m¸y dÖt, v¶i trong c¸c doanh
nghiÖp may. §èi víi nöa thµnh phÈm mua ngoµi víi môc ®Ých tiÕp tôc chÕ
biÕn nh sîi mua ngoµi trong c¸c nhµ m¸y dÖt còng ®îc coi lµ nguyªn vËt
liÖu chÝnh.
- VËt liÖu phô: Lµ nh÷ng vËt liÖu chØ cã t¸c dông phô trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
chÕ t¹o s¶n phÈm, ®îc sö dông kÕt hîp víi vËt liÖu chÝnh ®Ó lµm thay ®æi
mµu s¾c, h×nh d¸ng, mïi vÞ hoÆc dïng ®Ó b¶o qu¶n, phôc vô ho¹t ®éng cña
c¸c t liÖu lao ®éng hay phôc vô cho lao ®éng cña c«ng nh©n viªn chøc nh
thuèc nhuém, thuèc tÈy, hå d¸n, xµ phßng, dÇu nhên. . .
- Nhiªn liÖu: Bao gåm c¸c lo¹i ë thÓ láng, khÝ nh x¨ng dÇu, than, cñi, h¬i ®èt
dïng ®Ó phôc vô cho c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm cho c¸c ph¬ng tiÖn, m¸y
mãc thiÕt bÞ ho¹t ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
- Phô tïng thay thÕ: Lµ c¸c chi tiÕt, phô tïng dïng ®Ó söa ch÷a vµ thay thÕ
cho m¸y mãc, thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn vËn t¶i.
- VËt liÖu vµ thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: Bao gåm c¸c vËt liÖu vµ thiÕt bÞ (vËt
kÕt cÊu, c«ng cô, khÝ cô. . .) mµ doanh nghiÖp mua vµo nh»m môc ®Ých ®Çu
t cho x©y dùng c¬ b¶n.
- PhÕ liÖu: Lµ c¸c lo¹i vËt liÖu thu ®îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hay thanh lý
tµi s¶n, cã thÓ sö dông hay b¸n ra ngoµi (g¹ch, s¾t, v¶i vôn).
- VËt liÖu kh¸c: Lµ c¸c lo¹i vËt liÖu cßn l¹i ngoµi c¸c thø cha kÓ trªn nh bao
b×, vËt ®ãng gãi, c¸c lo¹i vËt t ®Æc trng.
5
Ngoµi ra ®Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®îc tiÕn hµnh thêng
xuyªn, liªn tôc, kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n vµ qu¶n lý chÆt chÏ th× ph¶i x©y dùng sæ danh ®iÓm vËt
liÖu. "Sæ danh ®iÓm vËt liÖu" (BiÓu sè 1) bao gåm nhiÒu lo¹i nguyªn vËt liÖu ®îc chia thµnh
tõng lo¹i, tõng nhãm, tõng thø nguyªn vËt liÖu vµ ®îc x©y dùng trªn c¬ së sè hiÖu cña lo¹i
nguyªn vËt liÖu:
BiÓu sè 1
Sæ danh ®iÓm vËt liÖu
Lo¹i: nguyªn vËt liÖu chÝnh
Ký hiÖu: 1521
Ký hiÖu
Nhãm VLiÖu
Danh ®iÓm vËt
liÖu
1521-01
Tªn nh·n hiÖu,
quy c¸ch vËt
liÖu
§¬n vÞ
tÝnh
§¬n gi¸
h¹ch to¸n
Ghi chó
1521-01-001
§¸ 4 x 6
m3
1521-01-002
§¸ 1 x 2
m3
1521-02
1521-02-001
1521-02-002
...
...
ý nghÜa m· sè: §¸ lµ nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp, ®¸ 4 x 6 lµ vËt liÖu thø
nhÊt thuéc nhãm ®¸.
II. Néi dung tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu.
1. Tæ chøc chøng tõ.
C¸c ho¹t ®éng nhËp xuÊt kho vËt liÖu lu«n xÈy ra trong c¸c doanh nghiÖp s¶n
xuÊt. §Ó qu¶n lý theo dâi chÆt chÏ t×nh h×nh biÕn ®éng vµ sè hiÖn cã cña nguyªn vËt
liÖu, kÕ to¸n ph¶i lËp nh÷ng chøng tõ cÇn thiÕt mét c¸ch kÞp thêi, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c
theo ®óng mÉu biÓu quy ®Þnh. Nh÷ng chøng tõ hîp lÖ, hîp ph¸p nµy lµ c¬ së ®Ó tiÕn
hµnh ghi chÐp trªn thÎ kho, trªn sæ kÕ to¸n, ®Ó kiÓm tra, gi¸m s¸t t×nh h×nh biÕn ®éng,
tån kho cña tõng lo¹i vËt liÖu, thùc hiÖn qu¶n lý cã hiÖu qu¶ vËt liÖu, phôc vô kÞp thêi
®Çy ®ñ nhu cÇu vËt liÖu cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh.
a. Thñ tôc chøng tõ nhËp kho nguyªn vËt liÖu cã thÓ ®îc tr×nh bµy trªn s¬
®å sau:
S¬ ®å 1 - s¬ ®å nhËp kho vËt liÖu
Bé phËn
mua hµng
(1)
§¬n ®Æt hµng (2a)
Hîp ®ång mua hµng
Hîp ®ång
mua hµng (2b)
Ngêi b¸n
Bé phËn PhiÕu nhËp vËt t (3a)
cungPhiÕu
øng nhËp kho (4a)
Kho
Nhu cÇu
mua hµng
§¬n ®Æt
hµng (2c)
KÕ to¸n thanh to¸n
víi ngêi b¸n
PhiÕu
kho (5)
KÕ to¸n vËt
t, hµng hãa
Bé phËn cung øng vËt t nh»m ®¶m b¶o cung cÊp vËt t thêng xuyªn, kÞp thêi, ®Çy
®ñ, ®ång bé cho s¶n xuÊt, nÕu thÊy cã nhu cÇu mua hµng ®Ò nghÞ mua hµng, bé phËn
mua hµng dùa vµo nhu cÇu ®ã ®Ó xÐt duyÖt quyÕt ®Þnh mua hµng. Sau ®ã ®a ®¬n ®Æt
hµng cho ngêi b¸n, hai bªn lËp hîp ®ång mua hµng, giao mét b¶n cho bé phËn cung
øng vµ mét b¶n cho kÕ to¸n thanh to¸n víi ngêi b¸n.
6
Khi vËt liÖu vÒ ®Õn doanh nghiÖp, bé phËn cung øng trªn c¬ së hãa ®¬n, giÊy
b¸o nhËn hµng, biªn b¶n kiÓm kª vËt t (nÕu cã) so s¸nh víi hîp ®ång mua hµng ®Ó lËp
“PhiÕu nhËp kho” (BiÓu sè 2).
T¹i kho, sau khi kiÓm nhËn xong ghi râ sè lîng thùc nhËp vµo phiÕu nhËp kho.
NÕu ph¸t hiÖn thõa, thiÕu hoÆc kh«ng ®óng quy c¸ch, phÈm chÊt ghi trªn chøng tõ th×
ph¶i b¸o cho bé phËn cung øng biÕt vµ lËp biªn b¶n ®Ó lµm c¨n cø gi¶i quyÕt víi ngêi
cung cÊp. Thñ kho kh«ng ®îc tù ý nhËp kho nh÷ng thø vËt liÖu kh«ng ghi trªn phiÕu
nÕu cha cã ý kiÕn cña bé phËn cung øng.
PhiÕu nhËp kho khi ®· cã ®Çy ®ñ ch÷ ký cña ngêi phô tr¸ch cung øng, ngêi giao
vµ ngêi nhËn, thñ kho göi mét b¶n thõa hoÆc thiÕu (nÕu cã) cho bé phËn cung øng.
B¶n cßn l¹i sau khi ghi vµo thÎ kho ®îc chuyÓn cho kÕ to¸n ®Ó ghi sæ kÕ to¸n, cßn hîp
®ång cña ngêi b¸n ®îc giao cho bé phËn tµi vô lµm thñ tôc thanh to¸n råi chuyÓn cho
bé phËn kÕ to¸n lµm c¨n cø ghi sæ kÕ to¸n thu mua vµ nhËp vËt liÖu.
Bé phËn kÕ to¸n thanh to¸n víi ngêi b¸n, ®èi chiÕu hîp ®ång mua hµng, ®¬n
®Æt hµng vµ phiÕu nhËp kho, sau ®ã ghi chi tiÕt trªn sæ thanh to¸n víi ngêi b¸n - TK
331.
Víi vËt liÖu nhËp kho tõ c¸c nguån kh¸c th× kÕ to¸n ph¶i lËp cac chøng tõ kÕ
to¸n thÝch hîp.
BiÓu sè 2
PhiÕu nhËp kho
Sè. . .
Nî. . .
Cã. . .
Ngµy . . .th¸ng. . .n¨m. . .
Hä tªn ngêi giao hµng . . .
Theo sè . . . ngµy. . .th¸ng. . .n¨m . . .cña. . .
NhËp t¹i kho. . .
Sè
thø
tù
Tªn, nh·n hiÖu,
quy c¸ch, phÈm
chÊt vËt t
M·
sè
§¬n
vÞ
tÝnh
Sè lîng
Theo chøng tõ Thùc nhËp
§¬n
gi¸
Thµnh
tiÒn
Céng
b. Thñ tôc chøng tõ xuÊt kho.
Trong doanh nghiÖp, vËt liÖu xuÊt dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh ngoµi ra cßn
cã thÓ xuÊt b¸n, xuÊt cho vay. . .bÊt cø sö dông môc ®Ých g× ®Òu ph¶i thùc hiÖn
nghiªm ngÆt viÖc c©n, ®o, ®ong, ®Õm. Trªn chøng tõ ph¶i ghi râ môc ®Ých sö dông vËt
liÖu. ViÖc xuÊt kho cã thÓ tæng qu¸t theo s¬ ®å:
7
S¬ ®å 2- s¬ ®å xuÊt kho nguyªn vËt liÖu.
§éi, xëng s¶n xuÊt
hoÆc ngêi mua
Ngêi lÜnh
PhiÕu xuÊt vËt t (1)
Bé phËn cung
øng vËt t
(2)
(3)
Kho
(5)
(4)
KÕ to¸n vËt t,
hµng hãa
KÕ to¸n tiªu thô
vµ thanh to¸n
Chøng tõ xuÊt kho vËt liÖu cã nhiÒu lo¹i, phô thuéc vµo môc ®Ých xuÊt kho vËt
liÖu. Trong doanh nghiÖp thêng sö dông c¸c chøng tõ xuÊt kho sau:
- “PhiÕu xuÊt kho vËt t” ®îc sö dông trong c¸c trêng hîp xuÊt kho vËt liÖu
kh«ng thêng xuyªn víi sè lîng Ýt. PhiÕu nµy ®îc lËp thµnh ba b¶n mét b¶n
giao cho ngêi lÜnh, mét b¶n giao cho bé phËn cung øng vËt t vµ mét b¶n thñ
kho gi÷ ®Ó ghi thÎ kho råi chuyÓn cho phßng kÕ to¸n ghi ®¬n gi¸, tÝnh thµnh
tiÒn vµ ghi sæ. Do phiÕu xuÊt vËt t chØ cã hiÖu lùc mét lÇn kh«ng phï hîp víi
c¸c trêng hîp sö dông vËt t nhiÒu ph¸t sinh thêng xuyªn trong th¸ng nªn
thay b»ng “PhiÕu xuÊt vËt t theo h¹n møc”.
- “PhiÕu xuÊt vËt t theo h¹n møc” lËp cho th¸ng nµo th× cã gi¸ trÞ trong th¸ng
®ã. NÕu dïng thõa th× lËp “PhiÕu xuÊt nhËp vËt t”.
- “Hãa ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho” (BiÓu sè 3) sö dông trong trêng hîp xuÊt
b¸n vËt liÖu, phiÕu ®îc lËp thµnh ba liªn (nhê ng©n hµng thu th× bèn liªn).
- “PhiÕu xuÊt vËt t thuª ngoµi chÕ biÕn” dïng khi xuÊt vËt liÖu thuª ngoµi chÕ
biÕn, phiÕu nµy ®îc lËp thµnh ba liªn.
- “PhiÕu di chuyÓn néi bé” xuÊt vËt liÖu tõ kho nµy sang kho kh¸c cña doanh
nghiÖp.
8
BiÓu sè 3
Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho
Ngµy . . .th¸ng. . .n¨m. . .
(Liªn. . .)
st
t
a
QuyÓn sæ. . .
Sè:
Nî. . .
Cã . . .
Hä tªn ngêi mua:
§Þa chØ:
XuÊt t¹i kho:
§Þa chØ giao hµng:
H×nh thøc thanh to¸n:
Sè hiÖu tµi kho¶n:
Tªn, quy c¸ch, s¶n phÈm,
hµng hãa
M· sè
B
®¬n vÞ
tÝnh
C
d
Sè lîng
®¬n gi¸
1
2
Thµnh
tiÒn
3
Céng
-
Tæng sè tiÒn (viÕt b»ng ch÷): . . .
Trong ®ã thuÕ: . .
Thêi gian vµ ®Þa ®iÓm b¶o hµnh:. . .
Ghi chó:. . .
2. Tæ chøc tÝnh gi¸ vËt liÖu.
VÒ nguyªn t¾c vËt liÖu cÇn ®îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ tøc lµ gi¸ trÞ cña vËt liÖu
ph¶n ¸nh trªn c¸c sæ s¸ch kÕ to¸n tæng hîp, trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh nhÊt thiÕt ph¶i
tÝnh theo gi¸ thùc tÕ. Song do ®Æc ®iÓm cña vËt liÖu cã nhiÒu lo¹i, nhiÒu thø vµ th êng
xuyªn biÕn ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ yªu cÇu cña c«ng t¸c kÕ to¸n
vËt liÖu cßn cã thÓ ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ h¹ch to¸n.
a. Tæ chøc tÝnh gi¸ vËt liÖu nhËp kho.
- Víi vËt liÖu mua ngoµi: Gi¸ thùc tÕ gåm gi¸ mua ghi trªn hãa ®¬n cña ngêi
b¸n (bao gåm c¶ kho¶n thuÕ nhËp khÈu vµ thuÕ kh¸c) céng víi chi phÝ thu
mua thùc tÕ nh chi phÝ vËn chuyÓn, bèc xÕp, b¶o qu¶n, chi phÝ thuª kho b·i,
tiÒn ph¹t, båi thêng, chi phÝ nh©n viªn. . .trõ ®i c¸c kho¶n chiÕt khÊu, gi¶m
gi¸ (nÕu cã). Chi phÝ thu mua vËt liÖu cã thÓ tÝnh trùc tiÕp vµo gi¸ thùc tÕ
cña tõng lo¹i vËt liÖu. NÕu liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i vËt liÖu th× ph¶i ph©n bæ
chi phÝ thu mua theo tiªu thøc nhÊt ®Þnh nh träng lîng, gi¸ trÞ . . .
- Víi vËt liÖu doanh nghiÖp tù chÕ biÕn gia c«ng th× gi¸ thùc tÕ bao gåm: Gi¸
thùc tÕ xuÊt kho gia c«ng chÕ biÕn vµ c¸c chi phÝ gia c«ng chÕ biÕn.
- Víi vËt liÖu thuª ngoµi gia c«ng, chÕ biÕn gi¸ thùc tÕ gåm gi¸ gi¸ trÞ thùc tÕ
vËt liÖu xuÊt thuª chÕ biÕn céng víi c¸c chi phÝ liªn quan nh tiÒn thuª gia
c«ng, chÕ biÕn, chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì. . .
- Víi vËt liÖu nhËn ®ãng gãp tõ c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc, c¸ nh©n tham gia liªn
doanh th× gi¸ trÞ thùc tÕ lµ gi¸ tho¶ thuËn do c¸c bªn x¸c ®Þnh.
- Víi phÕ liÖu lµ gi¸ íc tÝnh thùc tÕ cã thÓ sö dông ®îc hay gi¸ trÞ thu håi tèi
thiÓu.
9
- Víi vËt liÖu ®îc tÆng, thëng gi¸ trÞ thùc tÕ ®îc tÝnh theo gi¸ thÞ trêng t¬ng ®¬ng.
b. TÝnh gi¸ vËt liÖu xuÊt kho.
Nh ®· nãi ë trªn, khi tæ chøc kÕ to¸n vËt t ngêi ta cã thÓ dïng mét trong hai
c¸ch ®¸nh gi¸ vËt t xuÊt kho theo gi¸ thùc tÕ hay theo gi¸ h¹ch to¸n.
H¹ch to¸n theo gi¸ thùc tÕ: Tuú theo ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp vµo yªu
cÇu qu¶n lý vµ tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé kÕ to¸n thêng dïng c¸c ph¬ng
ph¸p sau theo nguyªn t¾c nhÊt qu¸n trong h¹ch to¸n nÕu cã thay ®æi ph¶i
gi¶i thÝch râ rµng.
Ph¬ng ph¸p ®¬n gi¸ mua b×nh qu©n:
- B×nh qu©n c¶ kú.
Theo ph¬ng ph¸p nµy tríc tiªn ph¶i tÝnh ®¬n gi¸ mua b×nh qu©n cña tõng lo¹i
vËt liÖu:
§¬n gi¸ mua
b×nh qu©n
Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú
=
TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt liÖu
xuÊt dïng trong kú
Sè lîng vËt liÖu thùc tÕ tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú
=
Sè lîng vËt liÖu xuÊt
dïng trong kú
x
§¬n gi¸ mua
b×nh qu©n
Tuú theo thêi ®iÓm tÝnh ®¬n gi¸ mua b×nh qu©n cña vËt liÖu, cã thÓ ®ã lµ gi¸
b×nh qu©n gia quyÒn (nÕu cuèi kú tÝnh ®¬n gi¸ b×nh qu©n) hay gi¸ b×nh qu©n tríc mçi
lÇn xuÊt (b×nh qu©n di ®éng).
- B×nh qu©n cuèi kú tríc.
10
Dïng gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn cña kú tríc ®Ó ghi gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt kho trong
kú b¸o c¸o.
VËt liÖu xuÊt
dïng kú b¸o c¸o
VËt liÖu tån
cuèi kú b¸o c¸o
Sè lîng xuÊt dïng
trong kú
=
=
x
Gi¸ vËt liÖu thùc tÕ
b×nh qu©n kú tríc
VËt liÖu tån
+ VËt liÖu nhËp
®Çu kú b¸o c¸o
trong kú b¸o c¸o
VËt liÖu xuÊt
trong kú b¸o c¸o
Ph¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n, dÔ tÝnh nhng kh«ng chÝnh x¸c v× cã thÓ kú b¸o c¸o
gi¸ vËt liÖu cao h¬n so víi kú tríc.
Ph¬ng ph¸p nhËp tríc xuÊt tríc:
Ph¬ng ph¸p nµy dùa trªn gi¶ thiÕt lµ sè vËt liÖu nµo nhËp tríc th× xuÊt tríc, xuÊt
hÕt sè nhËp tríc råi míi ®Õn sè nhËp sau theo gi¸ trÞ thùc tÕ cña tõng sè hµng xuÊt.
Cßn chi phÝ thu mua th× ph©n bæ mét lÇn vµo cuèi kú. TÝnh theo ph¬ng ph¸p nµy ®îc
thùc hiÖn thêng xuyªn trong kú h¹ch to¸n vµ viÖc tÝnh gi¸ xuÊt t¬ng ®èi hîp lý, tuy
nhiªn c«ng viÖc ghi chÐp vµ theo dâi h¹ch to¸n chi tiÕt nhiÒu vµ ph¶i tiÕn hµnh c«ng
phu nªn ph¬ng ph¸p nµy chØ thÝch hîp víi nh÷ng ®¬n vÞ cã Ýt danh ®iÓm vËt liÖu, sè
lÇn nhËp cña mçi lo¹i kh«ng nhiÒu.
Ph¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tríc:
Ph¬ng ph¸p nµy gi¶ ®Þnh l« vËt liÖu nhËp sau sÏ ®îc xuÊt dïng tríc v× vËy gi¸
thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt kho ®îc tÝnh trªn c¬ së lîng xuÊt vµ gi¸ thùc tÕ cña lÇn nhËp
liÒn tríc. Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông ë nh÷ng doanh nghiÖp cã Ýt danh ®iÓm vËt liÖu, gi¸
c¶ vËt liÖu t¬ng ®èi æn ®Þnh, tÇn suÊt nhËp xuÊt vËt liÖu lín.
Ph¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ thùc tÕ ®Ých danh:
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông víi c¸c vËt liÖu cã gi¸ trÞ cao, vËt liÖu ®Æc trng. Gi¸
thùc tÕ vËt liÖu xuÊt kho ®îc c¨n cø vµo ®¬n gi¸ thùc tÕ vËt liÖu nhËp kho theo tõng
l«, tõng lÇn nhËp vµ sè lîng xuÊt kho theo tõng lÇn.
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ vËt liÖu tån cuèi kú:
Theo ph¬ng ph¸p nµy ®Õn cuèi kú h¹ch to¸n tiÕn hµnh kiÓm kª sè lîng vËt liÖu
tån kho, sau ®ã tÝnh trÞ gi¸ mua thùc tÕ cña vËt liÖu tån kho cuèi kú theo ®¬n gi¸ mua
lÇn cuèi cïng trong kú ®ã.
TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt liÖu
tån kho cuèi kú
TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt
liÖu xuÊt dïng
=
Sè lîng vËt liÖu
tån kho cuèi kú
=
TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt
liÖu tån ®Çu kú
TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt
+ liÖu nhËp trong kú
x
§¬n gi¸ mua
lÇn cuèi
TrÞ gi¸ vËt liÖu
- tån cuèi th¸ng
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi trêng hîp doanh nghiÖp vËn dông h¹ch to¸n
hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
H¹ch to¸n theo gi¸ h¹ch to¸n:
§èi víi doanh nghiÖp cã nhiÒu lo¹i vËt liÖu, gi¸ c¶ thêng xuyªn biÕn ®éng, viÖc
nhËp vËt liÖu diÔn ra thêng xuyªn th× viÖc h¹ch to¸n theo gi¸ thùc tÕ trë lªn phøc t¹p,
HÖ sè gi¸
vËt liÖu
11
Gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu tån kho ®Çu kú vµ nhËp trong kú
tèn nhiÒu c«ng søc vµ cã khi kh«ng thùc hiÖn ®îc. Do ®ã viÖc h¹ch to¸n hµng ngµy
nªn sö dông gi¸ h¹ch to¸n. gi¸ h¹ch to¸n lµ lo¹i gi¸ t¬ng ®èi æn ®Þnh, doanh nghiÖp cã
thÓ sö dông trong thêi gian dµi ®Ó h¹ch to¸n nhËp, xuÊt, tån kho vËt liÖu trong khi cha
tÝnh ®îc gi¸ thùc tÕ cña nã. Cã thÓ sö dông gi¸ kÕ ho¹ch hoÆc gi¸ mua vËt liÖu ë mét
thêi ®iÓm nµo ®ã hay gi¸ vËt liÖu b×nh qu©n th¸ng tríc. Sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó gi¶m
bít khèi lîng cho c«ng t¸c kÕ to¸n nhËp, xuÊt vËt liÖu hµng ngµy, nhng ®Õn cuèi th¸ng
ph¶i tÝnh chuyÓn gi¸ h¹ch to¸n cña vËt liÖu xuÊt, tån kho theo gi¸ thùc tÕ. ViÖc tÝnh
chuyÓn dùa trªn c¬ së hÖ sè
Gi¸gi÷a
thùcgi¸
tÕ cña
thùcvËt
tÕliÖu
vµ gi¸
tån h¹ch
®Çu kú
to¸n.
vµ nhËp trong kú
=
Gi¸ h¹ch to¸n cña vËt liÖu tån kho ®©ï kú vµ nhËp trong kú
Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt dïng
trong kú (hoÆc tån cuèi kú)
=
Gi¸ h¹ch to¸n cña vËt liÖu xuÊt
dïng trong kú (tån cuèi kú)
x HÖ sè gi¸
vËt liÖu
3. Tæ chøc vËn dông tµi kho¶n.
§Ó tiÕn hµnh h¹ch to¸n vËt liÖu, kÕ to¸n sö dông mét hÖ thèng c¸c tµi kho¶n cã
liªn quan sau ®Ó thùc hiÖn h¹ch to¸n. Tuy nhiªn , tuú theo ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tæng
hîp sö dông lµ kª khai thêng xuyªn hay kiÓm kª ®Þnh kú mµ c¸c tµi kho¶n nµy cã ý
nghÜa, néi dung kinh tÕ kh¸c nhau.
a. Tµi kho¶n sö dông khi ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
Tµi kho¶n 152-“Nguyªn liÖu, vËt liÖu”:
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó theo dâi gi¸ tri hiÖn cã, t×nh h×nh t¨ng, gi¶m cña c¸c
lo¹i nguyªn vËt liÖu cña doanh nghiÖp theo gi¸ thùc tÕ, cã thÓ më chi tiÕt theo tõng
lo¹i, nhãm, thø vËt t tuú theo yªu cÇu cña qu¶n lý vµ ph¬ng tiÖn tÝnh to¸n.
KÕt cÊu cña TK 152:
- Bªn Nî: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh lµm t¨ng nguyªn vËt liÖu trong kú
nh mua ngoµi, tù s¶n xuÊt, nhËn gãp vèn, ph¸t hiÖn thõa, ®¸nh gi¸ t¨ng (víi
ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú th× kÕt chuyÓn cuèi kú).
- Bªn Cã: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh lµm gi¶m nguyªn vËt liÖu trong
kú nh xuÊt dïng, xuÊt b¸n, xuÊt gãp liªn doanh, thiÕu hôt, chiÕt khÊu ®îc hëng, gi¶m gi¸ hay tr¶ l¹i ngêi b¸n (kÕt chuyÓn gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån ®Çu kú
theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú).
- D Nî: Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån ®Çu hay cuèi th¸ng.
Tuú theo yªu cÇu qu¶n lý TK 152 cã thÓ ®îc chi tiÕt theo c¸c tiÓu kho¶n sau:
+ 1521- Nguyªn vËt liÖu chÝnh.
+ 1522- VËt liÖu phô.
+ 1523- Nhiªn liÖu.
+ 1524- Phô tïng thay thÕ.
+ 1525- VËt liÖu vµ thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n.
+ 1528- VËt liÖu kh¸c (phÕ liÖu, vËt t ®Æc chñng. . .)
12
Tµi kho¶n 151-“Hµng mua ®ang ®i ®êng”:
Tµi kho¶n nµy ®îc sö dông ®Ó theo dâi c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu, c«ng cô, dông
cô, hµng hãa mµ doanh nghiÖp ®· mua hay chÊp nhËn mua, ®· thuéc quyÒn së h÷u
cña doanh nghiÖp nhng cuèi th¸ng cha vÒ nhËp kho (kÓ c¶ sè ®ang göi cho ngêi b¸n).
- Bªn Nî: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ vËt t, hµng hãa ®ang ®i ®êng cuèi th¸ng cha vÒ
hoÆc ®· vÒ tíi doanh nghiÖp nhng ®ang lµm thñ tôc nhËp kho (kÕt chuyÓn
gi¸ thùc tÕ vËt t,hµng hãa ®ang ®i ®êng cuèi kú nÕu sö dông ph¬ng ph¸p
kiÓm kª ®Þnh kú).
- Bªn Cã: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng hãa, vËt t ®i ®êng kú tríc ®· nhËp kho hay
chuyÓn giao cho c¸c bé phËn sö dông hoÆc giao cho kh¸ch hµng (kÕt chuyÓn
gi¸ thùc tÕ hµng ®i ®êng ®Çu kú theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
- D Nî: Gi¸ trÞ hµng ®ang ®i ®êng (®Çu vµ cuèi th¸ng).
Tµi kho¶n 331- “Ph¶i tr¶ ngêi b¸n”:
§îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh toµn bé c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ cho nhµ cung cÊp vËt t,
hµng hãa, lao vô, dÞch vô cho doanh nghiÖp, ngêi nhËn thÇu x©y dùng c¬ b¶n. Ngoµi
ra, TK 331 còng ®îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè tiÒn ®Æt tríc, øng tríc cho ngêi b¸n. Khi sö
dông tµi kho¶n nµy, kÕ to¸n ph¶i më sæ chi tiÕt cho tõng chñ nî, vµ kh«ng ®îc bï trõ
khi lªn b¶ng c©n ®èi.
- Bªn Nî: Sè tiÒn ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n, ngêi cung cÊp kÓ c¶ kho¶n øng tríc,
chiÕt khÊu mua hµng, gi¶m gi¸ hµng mua, trÞ gi¸ hµng mua tr¶ l¹i.
- Bªn Cã:
+ Sè tiÒn ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n, ngêi cung cÊp lao vô, dÞch vô vµ ngêi nhËn
thÇu.
+ Gi¸ trÞ hµng ®· nhËn liªn quan ®Õn tiÒn øng tríc. Sè tiÒn thõa ngêi b¸n tr¶ l¹i.
+ §iÒu chØnh gi¸ t¹m tÝnh theo gi¸ thùc tÕ cña sè hµng vÒ cha cã ho¸ ®¬n khi cã
hãa ®¬n hoÆc th«ng bãa gi¸ chÝnh thøc.
- D Nî: Sè tiÒn ®· øng tríc hay tr¶ thõa cho ngêi b¸n, ngêi nhËn thÇu.
- D Cã: Sè tiÒn cßn nî ngêi b¸n, ngêi nhËn thÇu.
Tµi kho¶n 133- "ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ":
Tµi kho¶n nµy ®îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT mµ doanh nghiÖp ®· tr¶
khi mua hµng hãa, dÞch vô ®îc khÊu trõ hay hoµn thuÕ. Tµi kho¶n nµy ®îc ¸p dông
®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp ¸p dông thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ.
- Bªn Nî: Sè thuÕ GTGT ®· tr¶ khi mua hµng hãa, dÞch vô.
- Bªn Cã: Sè thuÕ GTGT ®îc khÊu trõ hay hoµn tr¶.
D Nî: Sè thuÕ GTGT cha ®îc khÊu trõ.
Tµi kho¶n nµy cã 2 TK cÊp 2:
TK 1331- ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ vÒ hµng hãa, dÞch vô.
13
TK 1332- ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ vÒ TSC§.
Tµi kho¶n 621- “Chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp":
Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ (ph©n xëng,
bé phËn s¶n xuÊt. . .).
- Bªn Nî: Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho chÕ t¹o s¶n phÈm.
- Bªn Cã:
+ Gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt.
+ KÕt chuyÓn chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp.
Tµi kho¶n 621 cuèi kú kh«ng cã sè d. Tµi kho¶n nµy còng cã thÓ ®îc chi tiÕt
theo c¸c tiÓu kho¶n t¬ng tù nh tµi kho¶n 152:
+ TK 6211: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp.
+ TK 6212: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu phô trùc tiÕp.
+ TK 6213: Chi phÝ nhiªn liÖu trùc tiÕp.
+ TK 6214: Chi phÝ phô tõng thay thÕ.
+ TK 6215: Chi phÝ vËt liÖu vµ thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n.
+ TK 6218: Chi phÝ vËt liÖu kh¸c.
Ngoµi ra trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n, kÕ to¸n cßn sö dông, mét sè tµi kho¶n liªn
quan kh¸c nh TK 111, 112, 141, 128, 222, 214, 311, 627,. . .
b. Tµi kho¶n sö dông ¸p dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
Tµi kho¶n 152 kh«ng dïng ®Ó theo dâi t×nh h×nh nhËp, xuÊt trong kú mµ chØ
dïng ®Ó kÕt chuyÓn gi¸ trÞ thùc tÕ vËt liÖu tån ®Çu kú, cuèi kú vµo TK 611
“Mua hµng” (nh ph¶n ¸nh ë trªn).
Tµi kho¶n 611 “Mua hµng” dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ thùc tÕ cña sè vËt t, hµng
hãa mua vµo, xuÊt ra trong kú. KÕt cÊu cña TK 611 nh sau:
- Bªn Nî: ph¶n ¸nh gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô, dông cô, hµng hãa
tån kho ®Çu kú, mua vµo trong kú, hµng hãa ®· b¸n tr¶ l¹i.
- Bªn Cã: Ph¶n ¸nh gi¸ thùc tÕ vËt liÖu, hµng hãa. . . xuÊt dïng, xuÊt b¸n,
thiÕu hôt, chiÕt khÊu ®îc hëng. . . trong kú vµ tån kho cuèi kú.
Tµi kho¶n 611 cuèi kú kh«ng cã sè d do ®· kÕt chuyÓn sè tån kho vµo tµi kho¶n
thÝch hîp vµ ®îc chi tiÕt thµnh hai tiÓu kho¶n:
+ TK 6111: Mua nguyªn vËt liÖu.
+ TK 6112: Mua hµng hãa.
Ngoµi ra còng cã c¸c TK liªn quan nh ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
4. H¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu.
14
Nguyªn vËt liÖu lµ tµi s¶n lu ®éng thuéc nhãm hµng tån kho cña doanh nghiÖp,
h¹ch to¸n tæng hîp sù biÕn ®éng vËt liÖu lµ sù ghi chÐp sù biÕn ®éng vÒ mÆt gi¸ trÞ
cña vËt liÖu trªn c¸c sæ kÕ to¸n tæng hîp. Trong hÖ thèng kÕ to¸n hiÖn hµnh nguyªn
vËt liÖu ®îc h¹ch to¸n theo hai ph¬ng ph¸p lµ kª khai thêng xuyªn vµ kiÓm kª ®Þnh
kú.
a. Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
15
S¬ ®å 3 - H¹ch to¸n nhËp xuÊt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kª
khai thêng xuyªn
TK 151
TK 152
TK 621
SD§K: x x x
NhËp kho hµng ®i ®êng
XuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n
kú tríc
xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm
TK 111,112,141,331,311
NhËp kho do mua ngoµi
TK 133
ThuÕ GTGT
®îc khÊu trõ
TK 411
NhËn vèn gãp liªn doanh
cÊp ph¸t
TK 154
NhËp kho do tù chÕ biÕn
thuª ngoµi chÕ biÕn, gia c«ng
TK 627,641,642,214
XuÊt phôc vô qu¶n lý SX
b¸n hµng, QLDN, XDCB
XuÊt b¸n l¹i
TK 632, (157)
TK 154
XuÊt thuª ngoµi gia
c«ng, chÕ biÕn
TK 128,228
NhËn l¹i vèn gãp liªn doanh
TK 128, 222
XuÊt gãp vèn liªn doanh
TK 142
TK 142
CLÖch gi¶m CLÖch t¨ng
TK 138
Ph¸t hiÖn thõa khi kiÓm kª
TK 138
Ph¸t hiÖn thiÕu khi kiÓm kª
TK 412
TK 412
Chªnh lÖch t¨ng do ®¸nh gi¸ l¹i
TK 333
CLÖch gi¶m do ®¸nh gi¸ l¹i
TK 331
ThuÕ nhËp khÈu
SDCK: xxx
ChiÕt khÊu mua hµng
®îc hëng
Lµ ph¬ng ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh thêng xuyªn, liªn tôc t×nh h×nh nhËp, xuÊt,
tån kho cña tõng lo¹i vËt liÖu trªn c¸c tµi kho¶n vµ sæ kÕ to¸n tæng hîp khi cã c¸c
chøng tõ nhËp, xuÊt nguyªn vËt liÖu. Nh vËy, viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu ®îc
c¨n cø trùc tiÕp vµo c¸c chøng tõ xuÊt kho, sau khi ®· ®îc tËp hîp, ph©n lo¹i theo c¸c
®èi tîng sö dông ®Ó ghi vµo sæ tµi kho¶n vµ sæ kÕ to¸n. Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông
trong phÇn lín c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh
nh÷ng mÆt hµng cã gi¸ trÞ lín nh m¸y mãc, thiÕt bÞ, «t«. . .tuy nhiªn, qu¸ tr×nh h¹ch
to¸n phøc t¹p, mÊt nhiÒu thêi gian, c«ng søc vµ ghi chÐp sæ s¸ch, nhng ph¬ng ph¸p
nµy ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu sau mçi lÇn nhËp kho, xuÊt kho, ®¶m
b¶o c©n ®èi sè lîng, thuËn lîi cho viÖc ph©n bæ gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho vµo
tõng tµi kho¶n liªn quan.
b. H¹ch to¸n tæng hîp vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
Ph¬ng ph¸p nµy kh«ng theo dâi mét c¸ch thêng xuyªn, liªn tôc t×nh h×nh nhËp,
xuÊt, tån kho vËt liÖu mµ chØ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån kho ®Çu kú vµ cuèi kú c¨n cø vµo sè
liÖu kiÓm kª ®Þnh kú. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng trªn tµi kho¶n kÕ to¸n
16
tæng hîp kh«ng c¨n cø vµo chøng tõ xuÊt kho mµ l¹i c¨n cø vµo gi¸ trÞ thùc tÕ vËt liÖu
tån kho ®Çu kú, nhËp trong kú vµ kÕt qu¶ kiÓm kª cuèi kú ®Ó tÝnh theo c«ng thøc:
TrÞ gi¸ hµng
xuÊt
Tæng trÞ gi¸
Chªnh lÖch tri gi¸ hµng
=
+ (-) tån
hµng nhËp
kho cuèi kú vµ ®Çu kú
ChÝnh v× vËy trªn tµi kho¶n tæng hîp kh«ng thÓ hiÖn ®îc gi¸ trÞ xuÊt dïng cho
tõng ®èi tîng, c¸c nhu cÇu kh¸c nhau vµ kh«ng thÓ biÕt ®îc sè mÊt m¸t, h háng, tham
« (nÕu cã).
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã quy m« nhá
chØ tiÕn hµnh mét lo¹i ho¹t ®éng hoÆc ë c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i kinh doanh c¸c
mÆt hµng cã gi¸ trÞ thÊp, mÆt hµng nhiÒu.
Nh vËy, xÐt theo gãc ®é kÕ to¸n chi tiÕt th× viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt ®èi víi vËt
liÖu trong c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn vµ kiÓm
kª ®Þnh kú kh«ng cã g× kh¸c nhau, mµ sù kh¸c nhau ë ®©y lµ nh×n tõ gãc ®é kÕ to¸n
tæng hîp (kÕ to¸n tµi chÝnh), viÖc më c¸c tµi kho¶n, sæ kÕ to¸n ®Ó theo dâi chi tiÕt t×nh
h×nh nhËp, xuÊt, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho trªn c¸c tµi kho¶n.
Mçi doanh nghiÖp cã thÓ tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña m×nh mµ lùa chän
ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho cho phï hîp. ViÖc lùa chän ph¬ng ph¸p nµo còng
ph¶i ®¶m b¶o tÝnh nhÊt qu¸n. Trong trêng hîp cã sù thay ®æi ph¶i ®îc gi¶i thÝch râ
rµng vµ chØ thay ®æi khi ®· kÕt thóc niªn ®é kÕ to¸n.
C«ng thøc tÝnh gÝa thùc tÕ vËt liÖu xuÊt dïng:
Gi¸ thùc tÕ vËt
liÖu xuÊt dïng
=
Gi¸ thùc tÕ vËt
liÖu tån ®Çu kú
thùc tÕ vËt liÖu
+ Gi¸nhËp
trong kú
17
Gi¸ thùc tÕ vËt
- liÖu
tån cuèi kú
S¬ ®å 4 - H¹ch to¸n tæng hîp t¨ng- gi¶m vËt liÖu theo ph¬ng
ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú
TK 151,152,153
TK 611
TK 151,152,153
KÕt chuyÓn gi¸ thùc tÕ ®Çu kú
Gi¸ thùc tÕ tån cuèi kú
TK 111,112
TK 331,111,112
Mua tr¶ tiÒn ngay
ChiÕt khÊu mua hµng ®îc hëng
TK 331,311,341
gi¶m gi¸, hµng mua ph¶i tr¶
Sè tiÒn ®· Mua cha tr¶ tiÒn
TK 621
thanh to¸n tr¶ b»ng tiÒn vay
XuÊt dïng cho s¶n xuÊt
TK 133
kinh doanh
ThuÕ GTGT
TK 632
®îc khÊu trõ
XuÊt b¸n
TK 411
TK 138,111,334
NhËn vèn gãp, cæ phÇn, cÊp ph¸t
ThiÕu hôt, mÊt m¸t
TK 412
TK 412
§¸nh gi¸ t¨ng
§¸nh gi¸ gi¶m
c. Sæ kÕ to¸n ®îc sö dông trong kÕ to¸n tæng hîp nhËp xuÊt vËt liÖu.
Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh cña Bé tµi chÝnh ban hµnh ë níc ta hiÖn tån t¹i
bèn h×nh thøc sæ kÕ to¸n:
- NhËt ký sæ c¸i.
- NhËt ký chung.
- NhËt ký chøng tõ.
- Chøng tõ ghi sæ.
Mçi h×nh thøc cã hÖ thèng sæ kÕ to¸n vµ tr×nh tù h¹ch to¸n riªng thÝch hîp víi
tõng ®¬n vÞ cô thÓ. Khi vËn dông ph¶i c¨n cø vµo chøc n¨ng, nhiÖm vô, tÝnh chÊt ho¹t
®éng, yªu cÇu qu¶n lý vµ quy m« tr×nh ®é cña doanh nghiÖp.
5. H¹ch to¸n chi tiÕt sù biÕn ®éng cña vËt liÖu.
H¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu lµ c«ng viÖc cã khèi lîng lín, lµ kh©u h¹ch to¸n kh¸
phøc t¹p ë doanh nghiÖp. ViÖc h¹ch to¸n chi tiÕt ®ßi hái ph¶i ph¶n ¸nh c¶ gi¸ trÞ, sè lîng, chÊt lîng cña tõng thø, tõng danh ®iÓm vËt liÖu theo tõng kho. V× vËy viÖc tæ
chøc kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu ë kho vµ phßng kÕ to¸n cã liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau ®Ó
sö dông c¸c chøng tõ kÕ to¸n vÒ nhËp, xuÊt vËt liÖu mét c¸ch hîp lý trong viÖc ghi
chÐp vµo thÎ kho cña thñ kho vµ ghi chÐp vµo sæ kÕ to¸n chi tiÕt cña kÕ to¸n ®¶m b¶o
phï hîp víi sè liÖu ghi trªn thÎ kho vµ sæ kÕ to¸n, ®ång thêi tr¸nh ®îc sù ghi chÐp
trïng lÆp kh«ng cÇn thiÕt, tiÕt kiÖm lao ®éng trong h¹ch to¸n, qu¶n lý cã hiÖu qña vËt
liÖu. ChÝnh sù liªn hÖ nµy ®· h×nh thµnh nªn c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu
kh¸c nhau. KÕ to¸n ph¶i chän lùa phï hîp víi yªu cÇu vµ tr×nh ®é cña ®éi ngò c¸n bé
kÕ to¸n trong doanh nghiÖp ®Ó vËn dông mét trong ba ph¬ng ph¸p sau.
a. Ph¬ng ph¸p thÎ song song.
Ph¬ng ph¸p nµy kh¸ ®¬n gi¶n vµ ®îc ¸p dông phæ biÕn ë níc ta trong nh÷ng
n¨m tríc n¨m 1970. Theo ph¬ng ph¸p thÎ song song ®Ó h¹ch to¸n nghiÖp vô nhËp,
xuÊt vµ tån kho vËt liÖu, ë kho ph¶i më thÎ kho ®Ó ghi chÐp vÒ mÆt sè lîng vµ ë phßng
kÕ to¸n ph¶i më thÎ kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu ®Ó ghi chÐp vÒ mÆt sè lîng vµ gi¸ trÞ.
S¬ ®å 5- Tr×nh tù h¹ch to¸n vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p
thÎ song song
4
ThÎ kho
18
Chøng tõ
nhËp xuÊt
1
B¶ng tæng
hîp chi tiÕt
2
Ghi chó:
Sæ thÎ chi tiÕt
4
Sæ tæng
hîp
3
Ghi hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú.
Ghi cuèi th¸ng.
§èi chiÕu, kiÓm tra.
Tr×nh tù h¹ch to¸n t¹i kho (1): Hµng ngµy c¨n cø vµo c¸c chøng tõ nhËp xuÊt
kho thñ kho ghi sè lîng thùc nhËp, thùc xuÊt vµo c¸c "ThÎ kho" (BiÓu sè 4)liªn quan
vµ sau mçi nghiÖp vô nhËp xuÊt hoÆc cuèi mçi ngµy tÝnh ra sè tån kho trªn thÎ kho.
Mçi chøng tõ ghi vµo thÎ kho mét dßng. §èi víi phiÕu xuÊt vËt liÖu h¹n møc sau mçi
lÇn xuÊt thñ kho ph¶i ghi sè thùc xuÊt vµo thÎ kho mµ kh«ng ®îi ®Õn khi kÕt thóc
chøng tõ míi ghi mét lÇn. Thñ kho ph¶i thêng xuyªn ®èi chiÕu sè tån kho ghi trªn thÎ
kho víi sè vËt liÖu thùc tÕ cßn l¹i ë kho ®Ó ®¶m b¶o sæ s¸ch vµ hiÖn vËt lu«n lu«n
khíp nhau, hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú 3 ®Õn 5 ngµy mét lÇn. Sau khi ghi thÎ kho, thñ
kho ph¶i chuyÓn toµn bé chøng tõ nhËp xuÊt kho vÒ phßng kÕ to¸n.
BiÓu sè 4:
ThÎ kho
Sè
tt
a
Ngµy lËp thÎ. . .
Tê sè . . .
- Tªn, nh·n hiÖu, quy c¸ch vËt liÖu:. . .
- §¬n vÞ tÝnh:. . .
- M· sè: . . .
Chøng tõ
Sè
Ngµy
B
C
DiÔn gi¶I
d
Ngµy nhËpxuÊt
E
NhËp
1
Sè lîng
XuÊt
2
Tån
3
Ghi
chó
4
Tr×nh tù h¹ch to¸n ë phßng kÕ to¸n (2): KÕ to¸n sö dông "Sæ thÎ kÕ to¸n chi
tiÕt vËt liÖu" (BiÓu sè 5) ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp xuÊt, tån kho theo chØ tiªu hiÖn
vËt vµ gi¸ trÞ cho tõng danh ®iÓm vËt liÖu t¬ng xøng víi thÎ kho më ë kho. Hµng ngµy
hoÆc ®Þnh kú 3 ®Õn 5 ngµy mét lÇn, nhËn ®îc c¸c chøng tõ nhËp xuÊt kho do thñ kho
chuyÓn ®Õn, nh©n viªn kÕ to¸n kiÓm tra chøng tõ, ®èi chiÕu c¸c chøng tõ nhËp xuÊt
kho víi c¸c chøng tõ cã liªn quan nh hãa ®¬n mua hµng, phiÕu mua hµng, hîp ®ång
vËn chuyÓn.. ghi ®¬n gi¸ h¹ch to¸n vµo phiÕu vµ tÝnh thµnh tiÒn trªn tõng chøng tõ
nhËp xuÊt kho ®· kiÓm tra vµ tÝnh thµnh tiÒn, kÕ to¸n lÇn lît ghi c¸c nghiÖp vô nhËp
xuÊt kho vµo c¸c thÎ kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu liªn quan gièng nh tr×nh tù ghi thÎ kho
cña thñ kho.
(3) cuèi th¸ng sau khi ghi chÐp toµn bé c¸c nghiÖp vô nhËp xuÊt kho vµo thÎ kÕ
to¸n tiÕn hµnh céng thÎ tÝnh ra tæng sè nhËp, tæng sè xuÊt vµ sè tån kho cña tõng danh
®iÓm vËt liÖu. Sè lîng vËt liÖu tån kho ph¶n ¸nh trªn thÎ kÕ to¸n chi tiÕt ph¶i ®îc ®èi
chiÕu khíp víi sè tån ghi trªn thÎ kho t¬ng øng. Mäi sai sãt ph¸t hiÖn khi ®èi chiÕu
ph¶i ®îc kiÓm tra x¸c minh vµ chØnh lý kÞp thêi theo ®óng sù thùc.
(4) ®Ó thùc hiÖn kiÓm tra ®èi chiÕu gi÷a kÕ to¸n tæng hîp sau khi ®èi chiÕu víi
thÎ kho cña thñ kho kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo thÎ kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu lËp b¶ng tæng
hîp nhËp xuÊt tån kho vËt liÖu. Sè liÖu cña b¶ng nµy ®îc ®èi chiÕu víi sè liÖu cña kÕ
to¸n tæng hîp ph¶n ¸nh trªn b¶ng tÝnh gi¸ vËt liÖu.
BiÓu sè 5:
- N¨m:. . .
Sæ chi tiÕt vËt liÖu
19
-
Tªn tµi kho¶n:. . .
Tªn kho:. . .
Tªn, quy c¸ch vËt liÖu:. . .
§¬n vÞ tÝnh:. . .
Chøng tõ
Sh Ngµy
1
2
DiÔn
gi¶I
3
D ®kú
Tk
®
4
®¬n
gi¸
5
NhËp
Lîng
TiÒn
6
7
XuÊt
Lîng
TiÒn
8
9
Tån
Lîng
TiÒn
10
11
Ghi
chó
12
Céng
Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm lµ viÖc ghi chÐp sæ thÎ ®¬n gi¶n dÔ lµm, dÔ kiÓm tra,
®èi chiÕu sè lîng vµ ph¸t hiÖn sai sãt trong viÖc ghi chÐp qu¶n lý chÆt chÏ t×nh h×nh
biÕn ®éng vÒ sè hiÖn cã cña tõng lo¹i vËt liÖu theo sè lîng vµ gi¸ trÞ. Tuy vËy ph¬ng
ph¸p nµy còng cã nhîc ®iÓm lµ viÖc ghi chÐp cßn trïng lÆp gi÷a kho vµ phßng kÕ
to¸n, khèi lîng ghi chÐp qu¸ lín nÕu cã nhiÒu chñng lo¹i vµ t×nh h×nh nhËp xuÊt diÔn
ra thêng xuyªn. Do vËy ph¬ng ph¸p nµy thêng ®îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh
nghiÖp cã Ýt chñng lo¹i vËt liÖu, t×nh h×nh nhËp xuÊt kho hµng ngµy kh«ng thêng
xuyªn, tr×nh ®é nghiÖp vô kÕ to¸n vµ qu¶n lý cña doanh nghiÖp kh«ng cao.
b. Ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
Ph¬ng ph¸p nµy c¶i tiÕn trªn c¬ së ph¬ng ph¸p thÎ song song.
S¬ ®å 6- H¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p sæ ®èi
chiÕu lu©n chuyÓn.
Sæ thÎ kho
Chøng tõ nhËp
Chøng tõ xuÊt
Sæ ®èi chiÕu
lu©n chuyÓn
Sæ tæng
hîp
B¶ng kª nhËp
B¶ng kª xuÊt
T¹i kho, hµng ngµy c¨n cø vµo chøng tõ nhËp xuÊt kho ®Ó ghi sau chuyÓn giao
chøng tõ cho kÕ to¸n ®Ó tÝnh gi¸ vËt liÖu nh ph¬ng ph¸p trªn.
T¹i phßng kÕ to¸n: Kh«ng më sæ kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu mµ thay vµo ®ã chØ më
mét quyÓn "Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn" (BiÓu sè 6) ®Ó h¹ch to¸n sè lîng vµ gi¸ trÞ cña
tõng danh ®iÓm vËt liÖu trong tõng kho. Sæ nµy ghi mçi th¸ng mét lÇn vµo cuèi th¸ng
trªn c¬ së tæng hîp c¸c chøng tõ nhËp xuÊt ph¸t sinh trong th¸ng cña tõng vËt liÖu,
mçi thø chØ ghi mét dßng trong sæ.
Cuèi th¸ng ®èi chiÕu sè lîng vËt liÖu trªn sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn víi thÎ kho
cña thñ kho vµ lÊy sè tiÒn cña tõng lo¹i vËt liÖu trªn sæ nµy ®Ó ®èi chiÕu víi kÕ to¸n
tæng hîp.
BiÓu sè 6:
Sè
tt
Tªn
vËt
liÖu
®¬n
vÞ
tÝnh
Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
Sè d ®Çu
th¸ng 1
Lîng
TiÒn
Lu©n chuyÓn th¸ng 1
NhËp
XuÊt
Lîng
TiÒn
Lîng
TiÒn
Sè d ®Çu
th¸ng 2
Lîng
TiÒn
¸p dông ph¬ng ph¸p nµy c«ng viÖc ghi chÐp chi tiÕt cña kÕ to¸n ®îc gi¶m nhÑ
nhng toµn bé c«ng viÖc bÞ dån vµo cuèi th¸ng, cho nªn viÖc h¹ch to¸n vµ lËp b¸o c¸o
20
- Xem thêm -
.DOC 
55 
40 
108 
