Tài liệu Luận văn một số vấn đề cơ bản về vốn và kế toán huy động vốn tại chi nhánh ngân hàng nhno&ptnt (agribank) quận tây hồ

1 Môc lôc Lêi nãi ®Çu. Ch¬ng I: lý luËn c¬ b¶n vÒ vèn huy ®éng vµ kÕ to¸n huy ®éng vèn cña Ng©n hµng B¾c ¸ I nguån vèn huy ®éng trong huy ®éng kinh doanh cña nHBA . 1. C¸c ho¹t ®éng chñ yÕu ®Ó huy ®éng vèn. 2. Nguån vèn huy ®éng. 2.1. Kh¸i niÖm. 2.2. ý nghÜa cña nguån vèn huy ®éng trong huy ®éng kinh doanh Ng©n hµng B¾c ¸. 2.3. Vai trß cña nguån vèn huy ®éng ®èi víi huy ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng B¾c ¸. 2.4. C¸c h×nh thøc huy ®éng vèn cña NHBA. 3. Mét sè biÖn cña Ng©n hµng B¾c ¸ ®Ó huy ®éng vèn. Ii KÕ to¸n huy ®éng vèn cña NHBA. 1. 2. 3. 4. NhiÖm vô cña kÕ to¸n Ng©n Hµng, kÕ to¸n huy ®éng vèn. Nguyªn t¾c vµ thñ tôc më tµi kho¶n. Tµi kho¶n vµ chøng tõ sö dông trong kÕ to¸n huy ®éng vèn. KÕ to¸n nghiÖp vô huy ®éng vèn. Ch¬ngii. thùc tr¹ng nghiÖp vô kÕ to¸n huy ®éng vèn t¹i chi nh¸nh NHNN & PTNN QuËn T©y Hå. I. t×nh h×nh huy ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng. Ii. ph©n tÝch tæng qu¸t vÒ nguån vèn huy ®éng t¹i chi nh¸nh NHNN & PTNN QuËn T©y Hå. 1. C¬ cÊu nguån vèn. 2. Sö dông vèn. 3. KÕt qu¶ kinh doanh. iii. thùc tr¹ng nghiÖp vô kÕ to¸n huy ®éng vèn t¹i chi nh¸nh NHNN & PTNN QuËn T©y Hå. 1. T×nh h×nh më tµi kho¶n t¹i chi nh¸nh NHNN & PTNN QuËn T©y Hå. 2. Ph©n tÝch t×nh h×nh c¸c lo¹i tµi kho¶n tiÒn göi t¹i chi nh¸nh NHNN & PTNN QuËn T©y Hå. 2.1. Ph©n tÝch c¬ cÊu chung cña nguån vèn tiÒn göi. 2.1. Tµi kho¶n tiÒn göi tæ chøc kinh tÕ. 2.3. Tµi kho¶n tiÒn göi tiÕt kiÖm. 2.4. Tµi kho¶n tiÒn göi c¸ nh©n. Ch¬ng iii: mét sè kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ nghiÖp vô huy ®éng vèn vµ kÕ to¸n huy ®éng vèn t¹i chi nh¸nh NHNN & PTNN QuËn T©y Hå. 1 1 I. kiÕn nghÞ n©ng cao hiÖu qu¶ nghiÖp vô huy ®éng vèn vµ kÕ to¸n huy ®éng vèn cña chi nh¸nh NHNN & PTNN QuËn T©y Hå. 1. KiÕn nghÞ víi Nhµ níc. 2. KiÕn nghÞ víi Ng©n Hµng nhµ níc. 3. KiÕn nghÞ víi chi nh¸nh NHNN & PTNN QuËn T©y Hå. iI. mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ céng t¸c huy ®éng vèn vµ kÕ to¸n huy ®éng vèn t¹i chi nh¸nh NHNN & PTNN QuËn T©y Hå. 1. §a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn. 1.1. §a d¹ng ho¸ c¸c kú h¹n göi tiÒn. 1.2. Ph¸t triÓn tµi kho¶n c¸ nh©n vµ sö dông sÐc c¸ nh©n. 1.3. TriÓn khai c¸c h×nh thøc tiÕt kiÖm míi. 2. VËn dông chÝnh s¸ch l·i suÊt hîp lý. 3. Më réng c¸c lo¹i h×nh dÞch vô Ng©n Hµng. 4. C¶i tiÕn nghiÖp vô thanh to¸n vµ thñ tôc göi, rót tiÒn. 5. Thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch kh¸ch hµng – tÝch cùc t×m kiÕm, chän läc kh¸ch hµng lín. 6. N©ng cao tr×nh ®é ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn. 7. TiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng b¶o hiÓm tiÒn göi. KÕt luËn. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o: Lêi Nãi §Çu Ng©n Hµng lµ mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp kinh doanh trªn lÜnh vùc ®Æc biÖt, kinh doanh(TiÒn tÖ). Nªn Ng©n Hµng n¾m gi÷ mét vai trß v« cïng quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Êt níc. §ã lµ gãp phÇn gióp nhµ níc ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ vÜ m«, th«ng qua vai trß trung gian tµi chÝnh. NghÜa lµ thùc hiÖn ®iÒu tiÕt nguån vèn gi÷a c¸c khu vùc trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. §Ó thùc hiÖn tèt vai trß nµy ®ßi hái Ng©n Hµng ph¶i cã sù ®Çu t vèn lín vµ n¨ng ®éng. Mét sè nhµ kinh tÕ häc cho r»ng: Ng©n Hµng lµ mét trong nh÷ng s¶n phÈm kú vÞ nhÊt trong nh÷ng ph¸t minh cña nh©n lo¹i. Ng©n Hµng ra ®êi nh nh÷ng ®øa con u tó nhÊt cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ ®Õn nay chÝnh Ng©n Hµng ®· dÉn d¾t nÒn kinh tÕ ®¹t ®îc nh÷ng bíc tiÕn to lín. T¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®· vµ ®ang lµ môc tiªu cña tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng. MÆc dï trong nh÷ng n¨m qua ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu to lín, trë thµnh h×nh tîng cña khu vùc §«ng Nam ¸, song kÕt qu¶ vÉn cßn rÊt khiªm tèn.Trong khu vùc c«ng nghiÖp viÖc ¸p dông c«ng nghÖ khoa häc, ®a thiÕt bÞ míi vµo s¶n xuÊt cßn rÊt h¹n chÕ, khu vùc n«ng nghiÖp th× cha ®îc c¬ giíi h¸o nhiÒu kü thuËt canh t¸c chñ yÕu lµ kü thuËt truyÒn thèng chËm ®æi míi, c¬ së h¹ tÇng cßn 2 1 nhiÒu yÕu kÐm, h¹n chÕ vµ bÊt cËp. §ã sÏ lµ nh÷ng nh©n tè quan träng nhÊt lµm gi¶m tèc ®é ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt níc trong thêi gian tíi mµ ®Æc biÖt khi chóng ta gia nhËp AFTA vµo n¨m 2006 vµ t¬ng lai gia nhËp WTO. V× vËy, trong thêi gian tíi muèn ®¹t ®îc sù ph¸t triÓn vît bËc vÒ kinh tÕ, æn ®Þnh chÝnh trÞ - x· héi th× mét nguån lùc cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh k«ng thÓ thiÕu ®îc, ®ã chÝnh lµ vèn, ®Æc biÖt lµ nguån vèn trung vµ dµi h¹n. §èi víi Ng©n Hµng, nÕu nh nãi nguån vèn tù cã lµ c¬ së ®Ó tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh, lµ tiÒn ®Ò cho sö khëi ®Çu cña ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n Hµng th× nguån vèn huy ®éng ®ãng vai trß chñ ®¹o cho më réng ho¹t ®«ng kinh doanh, ®¶m b¶o c¬ së tµi chÝnh cho ho¹t ®éng kinh doanh. V× vËy song song chÝnh s¸ch, chiÕn lîc kh¸ch hµng th× chiÕn lîc nguån vèn lµ mét trong hai chiÕn lîc quan träng quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña Ng©n Hµng. MÆt kh¸c, ®Ó t¨ng trëng nguån vèn ho¹t ®éng ®ßi hái Ng©n Hµng ph¶i cã mét hÖ thèng chiÕn lîc s¶n phÈm hiÖu qu¶ nghÜa lµ c¸c biÖn ph¸p huy ®éng vèn ph¶i ®¹t hiÖu qu¶. Trong giai ®o¹n hiÖn nay c¸c Ng©n Hµng ®Òu ®Æt c«ng t¸c huy ®éng vèn thµnh môc tiªu ho¹t ®éng c¬ b¶n, ë ®©u vµ khi nµo cã c¬ héi t¹o vèn th× ë ®ã, lóc ®ã Ng©n Hµng cã mÆt. §Ó ®¸p øng nhu cÇu vèn ngµy cµng nhiÒu cho t¨ng trëng kinh tÕ lµ ®iÒu quan träng, nhng ®iÒu quan träng h¬n lµ c¸c Ng©n hµng B¾c ¸ ph¶i tõng bíc n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c huy ®éng vèn, ®Ó ®øng v÷ng trong nªn kinh tÕ thÞ trêng. ChÝnh v× vËy qua häc tËp, kh¶o s¸t thùc tÕ vµ nghiªn cøu em thÊy r»ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ vèn vµ kÕ to¸n huy ®éng vèn cña Ng©n Hµng lµ rÊt quan träng vµ cÇn thiÕt , nªn em chän ®Ò tµi: “Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ vèn vµ kÕ to¸n huy ®éng vèn t¹i chi nh¸nh NHNN & PTNN QuËn T©y Hå” ®Ó nghiªn cøu. Do thêi gian nghiªn cøu ng¾n nªn chuyªn ®Ò kh«ng tr¸nh khái h¹n chÕ, rÊt mong ®îc sö quan t©m gióp ®ì cña c¸c thÇy, c« gi¸o, c¸c ®éng chÝ l·nh ®¹o cña chi nh¸nh NHNN & PTNN QuËn T©y Hå ®Ó chuyªn ®Ò cña em ®îc hoµn chØnh h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. 3 1 Ch¬ng I Lý luËn c¬ b¶n vÒ vèn huy ®éng vµ kÕ to¸n vèn huy ®éng cña Ng©n hµng B¾c ¸ Ng©n hµng B¾c ¸(NG©N HµNG B¾C ¸) lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®Æc biÖt thùc hiÖn kinh doanh trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ, tøc lµ nguån vèn cña NG©N HµNG B¾C ¸ chñ yÕu lµ nguån vèn huy ®éng tõ nÒn kinh tÕ th«ng qua c¸c c¸ nh©n, c¸c tæ chøc kinh tÕ trong vµ ngoµi níc. Do ®ã vÊn ®Ò huy ®éng vèn nh thÕ nµo cho hîp lý, ®ång thêi qu¶n trÞ tµi chÝnh, ph©n bæ sö dông, b¶o ®¶m vµ ph¸t triÓn vèn nh thÕ nµo ®Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng an toµn vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao lµ lÏ sèng cßn ®èi víi mçi ng©n hµng, ®Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn v« cïng phøc t¹p cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay. NÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸, tiÒn tÖ h¹ch to¸n kinh doanh, nªn mäi giao dÞch kinh doanh cña c¸c tæ chøc kinh tÕ ®Òu th«ng qua thÞ trêng. V× vËy, trong ®iÒu kiÖn biÕn ®éng v« cïng phøc t¹p cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng "§Æc biÖt lµ sù biÕn ®éng hÕt søc nh¹y c¶m cña tiÒn tÖ". Ho¹t ®éng kinh doanh cña NG©N HµNG B¾C ¸ nãi chung, ho¹t ®éng huy ®éng vèn nãi riªng ®îc quy ®Þnh t¹i c¸c ®iÒu kho¶n sau: §iÒu 1 kho¶n 1 Ph¸p lÖnh sè 38, ngµy 25/5/1990 vÒ Ng©n Hµng, hîp t¸c x· tÝn dông vµ C«ng ty Tµi chÝnh quy ®Þnh "NG©N HµNG B¾C ¸ lµ tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ, ho¹t ®éng chñ yÕu vµ thêng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng, víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay, thùc hiÖn nghiÖp vô chiÕt khÊu vµ lµm ph¬ng tiÖn thanh to¸n". §iÒu 20: LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông cã hiÖu lùc thi hµnh kÓ tõ ngµy 01/10/1998 quy ®Þnh : " ... Ng©n Hµng lµ lo¹i h×nh tæ chøc tÝn dông ®îc thùc hiÖn toµn bé ho¹t ®éng Ng©n Hµng vµ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c cã liªn quan. Theo tÝnh chÊt vµ môc tiªu ho¹t ®éng, c¸c lo¹i h×nh Ng©n hµng gåm: NG©N HµNG B¾C ¸, NHPT, NH§T, NHCS , NHHTX vµ c¸c lo¹i h×nh Ng©n Hµng kh¸c". Lóc ®Çu ho¹t ®éng Ng©n Hµng chØ ®¬n gi¶n lµ c¸c dÞch vô ®æi tiÒn, c¸c dÞch vô nµy rÊt ®¬n gi¶n nã chØ phï hîp víi buæi b×nh minh cña nÒn s¶n xuÊt hµng hãa. Ngµy nay khi nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn ®Õn tr×nh ®é cao cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ th× Ng©n Hµng cã mét vÞ trÝ vµ n¾m gi÷ vai trß v« cïng quan träng. Ngoµi chøc n¨ng th«ng th êng cña m×nh, Ng©n Hµng cßn lµ c«ng cô ®Ó Nhµ níc thùc thi c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ kinh tÕ vÜ m« qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ cã hiÖu qu¶. HÖ thèng Ng©n Hµng lµ bé m¸y tuÇn hoµn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Mét nÒn kinh tÕ chØ cã thÓ ph¸t triÓn víi tèc ®é cao nÕu cã hÖ thèng 4 1 Ng©n Hµng ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ v÷ng m¹nh, kh«ng thÓ cã nÒn kinh tÕ t¨ng trëng nhanh khi hÖ thèng tæ chøc vµ ho¹t ®éng Ng©n Hµng yÕu kÐm, l¹c hËu. Nhng Ng©n Hµng lµ mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®Æc biÖt, lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp tù chñ tµi chÝnh rÊt thÊp v× vèn tù cã chiÕm tû träng nhá trong nguån vèn vµ lµ lo¹i h×nh kinh doanh cã nhiÒu rñi ro, lµ ngµnh kinh doanh ®îc tæ chøc theo hÖ thèng m¹ng liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau. TÊt c¶ mäi vÊn ®Ò vÒ an toµn trong kinh doanh, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n, ®¶m b¶o môc tiªu ho¹t ®éng “Kh¶ n¨ng sinh lêi” vµ ho¹t ®éng qu¶n trÞ ®Òu ®îc ®Æt díi sù gi¸m s¸t, kiÓm so¸t b»ng hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy chÆt chÏ cña Nhµ níc nãi chung, Ng©n Hµng nãi riªng. Bëi sù rñi ro trong thanh to¸n dÉn ®Õn khñng ho¶ng "ph¸ s¶n" cña mét Ng©n Hµng sÏ kÐo theo rñi ro trªn toµn hÖ thèng, dÉn ®Õn khñng ho¶ng kinh tÕ tµi chÝnh cña mét Quèc gia. §iÒu ®ã ®· ph¶n ¸nh râ nÐt vai trß hÕt søc to lín cña nguån vèn, ®Æc biÖt lµ nguån vèn huy ®éng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña hÖ thèng Ng©n Hµng . I. Nguån vèn huy ®éng trong ho¹t ®éng kinh doanh cña NG©N HµNG B¾C ¸ . 1. C¸c ho¹t ®éng chñ yÕu ®Ó huy ®éng vèn. 1.1. Nh©n tè ¶nh hëng: 1.1.1. Nh©n tè mang tÝnh kh¸ch quan: - §iÒu kÞªn kinh tÕ: "Nh÷ng biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ mang tÝnh chu kú". Khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh, ®¶m b¶o ®îc gi¸ trÞ cña ®ång tiÒn tõ ®ã tiÒn göi cña kh¸ch hµng vµo Ng©n Hµng ®îc b¶o toµn, t¹o ®îc sù yªn t©m vÒ t©m lý cho kh¸ch hµng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho Ng©n Hµng thu hót ®îc mäi nguån vèn, më ra tiÒm n¨ng vµ më réng ph¹m vi ®Çu t, lÜnh vùc kinh doanh cho NG©N HµNG B¾C ¸. Khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh, c¸c doanh nghiÖp còng gÆp thuËn lîi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ®îc tiªu thô nhanh chãng. Doanh nghiÖp cã doanh thu, t¨ng lîi nhuËn, qua ®ã kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp ®îc ®¶m b¶o, t¹o ra m«i trêng an toµn vµ lµnh m¹nh cho ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng B¾c ¸. Ngîc l¹i khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn kh«ng æn ®Þnh, s¶n xuÊt bÞ ®×nh trÖ, nh©n c«ng bÞ thÊt nghiÖp, l¹m ph¸t gia t¨ng... C¸c doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n vµ rñi ro trong s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c tÇng líp d©n c sÏ mÊt lßng tin vµo gi¸ trÞ cña ®ång tiÒn... sÏ dÉn tíi mÊt an toµn vµ rñi ro cho ®ång vèn kinh doanh cña NG©N HµNG B¾C ¸ vµ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cña Ng©n Hµng còng bÞ thu hÑp. - C¬ chÕ chÝnh s¸ch ph¸p luËt cña Nhµ níc. C¬ chÕ chÝnh s¸ch ph¸p luËt cña Nhµ níc chÆt chÏ, ®ång bé c¸c ®Þnh híng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña Nhµ níc mang tÝnh æn ®Þnh l©u dµi sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc më réng s¶n xuÊt kinh doanh, t¹o ra sù æn ®Þnh vÒ t©m lý cho c¸c nhµ ®Çu t... qua ®ã gióp NG©N HµNG B¾C ¸ më réng ®îc thÞ trêng huy ®éng vèn, còng nh thÞ trêng ®Çu t kinh doanh vµ ngîc l¹i. 5 1 - C¸c nh©n tè kh¸c: nh ®iÒu kiÖn chÝnh trÞ x· héi, sù tiÕn bé khoa häc kü thuËt, phong tôc tËp qu¸n v.v. 1.1.2. Nh©n tè mang tÝnh chñ quan. - H×nh thøc huy ®éng vèn ph¶i ®a d¹ng, phong phó mang tÝnh ®¬n ®iÖu ®Ó t¹o cho kh¸ch hµng quyÒn ®îc lùa chän ph¬ng thøc göi tiÒn, cã nh vËy míi thu hót ®îc nhiÒu kh¸ch hµng. - C¸c chÝnh s¸ch vÒ l·i suÊt, chÝnh s¸ch vÒ kh¸ch hµng, c¸c chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc trong huy ®éng vèn ph¶i linh ho¹t, phï hîp, cã nh vËy míi thÝch nghi ®îc víi sù thay ®æi cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. - VÒ chiÕn lîc con ngêi: C¸c NG©N HµNG B¾C ¸ ph¶i lùa chän c¸n bé, bè trÝ c¸n bé sao cho cã sù phï hîp gi÷a n¨ng lùc chuyªn m«n vµ tÝnh chÊt cña c«ng viÖc ®Ó ®¸p øng ®îc c¸c ®ßi hái cña kh¸ch hµng vÒ c¸c nhu cÇu mµ kh¸ch hµng mong muèn. - VÒ c«ng nghÖ Ng©n Hµng: C«ng nghÖ Ng©n Hµng hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn sÏ gióp cho Ng©n Hµng gi¶m ®îc chi phÝ trong huy ®éng vèn ®ång thêi t¹o thuËn lîi cho kh¸ch hµng khi sö dông. §¶m b¶o ®îc yªu cÇu trong kinh doanh Ng©n Hµng nhanh chãng, thuËn tiÖn, an toµn vµ hiÖu qu¶. 1.2. C¸c ho¹t ®éng chñ yÕu ®Ó huy ®éng vèn. 1.2.1. NhËn tiÒn göi. - TiÒn göi kh«ng kú h¹n: Lµ kho¶n tiÒn göi mµ ngêi göi tiÒn cã quyÒn rót ra sö dông bÊt cø lóc nµo vµ Ng©n Hµng ph¶i tho¶ m·n yªu cÇu ®ã cña kh¸ch hµng. §©y lµ nguån vèn cã tÝnh æn ®Þnh thÊp, song chi phÝ huy ®éng vèn l¹i t¬ng ®èi rÎ. HÇu hÕt nguån vèn nµy ®îc sö dông vµo môc ®Ých thanh kho¶n, sö dông rÊt h¹n chÕ cho vay vµ ®Çu t. - TiÒn göi cã kú h¹n: §©y lµ kho¶n tiÒn göi ®îc x¸c ®Þnh thêi h¹n rót tiÒn. §¹i bé phËn nguån vèn nµy cã nguån gèc tõ tÝch luü vµ môc ®Ých göi tiÒn lµ hëng l·i. §©y lµ nguån vèn kh«ng ®îc sö dông cho môc ®Ých thanh kho¶n vµ vÒ nguyªn t¾c th× kh¸ch hµng kh«ng ®îc phÐp rót tiÒn khi cha ®Õn h¹n, song thùc tÕ th× Ng©n Hµng cho phÐp kh¸ch hµng rót tiÒn tríc thêi h¹n khi hä cã nhu cÇu, nhng víi ®iÒu kÞªn hä chØ ®îc hëng l·i suÊt kh«ng kú h¹n. 1.2.2. NhËn tiÒn göi tiÕt kiÖm. §©y lµ kho¶n tiÒn "PhÇn thu nhËp" t¹m thêi nhµn rçi cña c¸ nh©n, ngêi lao ®éng cha sö dông cho môc ®Ých tiªu dïng, nªn hä göi vµo Ng©n hµng víi môc ®Ých tÝch luü tiÒn an toµn vµ ®îc hëng mét kho¶n l·i trªn kho¶n tiÒn ®ã. NhËn tiÒn göi tiÕt kiÖm lµ ho¹t ®éng huy ®éng mäi nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi trong d©n c "Ngêi lao ®éng" ®Ó ®Çu t vµo c¸c khu vùc kinh tÕ kh¸c. §©y chÝnh lµ ho¹t ®éng chñ yÕu, chiÕm tû träng lín trong huy ®éng 6 1 vèn cña NHNo vµ PTNT ViÖt Nam. V× tiªu chÝ ho¹t ®éng cña Ng©n Hµng lµ phôc vô khu vùc N«ng NghiÖp. 1.2.3. Ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸. Bªn c¹nh ph¬ng thøc nhËn tiÒn göi vµ nhËn tiÒn göi tiÕt kiÖm, c¸c NG©N HµNG B¾C ¸ cßn thùc hiÖn ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸ nh : Chøng chØ tiÒn göi, Kú phiÕu, Tr¸i phiÕu, ®Ó huy ®éng vèn. Trong ®ã Chøng chØ tiÒn göi lµ phiÕu nhËn nî ng¾n h¹n víi mÖnh gi¸ ®· ®îc quy ®Þnh, Tr¸i phiÕu lµ giÊy nhËn nî trung vµ dµi h¹n. Tuy nhiªn ph¸t hµnh tr¸i phiÕu lµ h×nh thøc huy ®éng vèn cã chi phÝ cao ( l·i suÊt cao) v× ®©y lµ ho¹t ®éng huy ®éng vèn chØ ®îc tiÕn hµnh khi Ng©n Hµng thiÕu vèn mµ vèn tù cã vµ vèn huy ®éng tiÒn göi kh«ng ®¸p øng ®ñ. 2. Nguån vèn huy ®éng. 2.1. Kh¸i niÖm: Vèn huy ®éng lµ nh÷ng gi¸ trÞ tiÒn tÖ mµ Ng©n Hµng huy ®éng ®îc tõ c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ c¸ nh©n trong x· héi th«ng qua qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô tÝn dông, huy ®éng vèn thanh to¸n, c¸c nghiÖp vô kinh doanh kh¸c vµ ®îc dïng lµm vèn ®Ó kinh doanh. B¶n chÊt cña vèn huy ®éng lµ tµi s¶n thuéc c¸c chñ së h÷u kh¸c nhau. Nguån vèn nµy kh«ng thuéc quyÒn së h÷u cña Ng©n Hµng, nhng Ng©n Hµng ®îc quyÒn sö dông trong thêi gian huy ®éng, cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i khi ®Õn h¹n ®èi víi tiÒn göi cã kú h¹n hoÆc khi hä cã nhu cÇu rót vèn tiÒn göi kh«ng kú h¹n. Vèn huy ®éng ®ãng vai trß rÊt quan träng ®èi víi mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n Hµng, lµ nguån gèc kinh doanh cña Ng©n Hµng. Nhng víi tÝnh chÊt lµ nguån vèn rÊt dÔ biÕn ®éng, nªn Ng©n Hµng kh«ng ®îc phÐp sö dông hÕt sè vèn nµy vµo môc ®Ých kinh doanh mµ ph¶i tu©n thñ c¸c quy ®Þnh vÒ dù tr÷ b¾t buéc ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n. Vèn huy ®éng bao gåm: 2.1.1. Vèn huy ®éng b»ng tiÒn göi. - TiÒn göi kh«ng kú h¹n: Lµ kho¶n tiÒn mµ ngêi sö dông cã thÓ rót ra bÊt cø lóc nµo vµ Ng©n Hµng ph¶i tho¶ m·n nhu cÇu ®ã cña kh¸ch hµng. TiÒn giö kh«ng kú h¹n bao gåm c¸c lo¹i sau: +) TiÒn göi thanh to¸n : §ã lµ tiÒn göi kh«ng kú h¹n tríc hÕt ®îc sö dông cho môc ®Ých thanh to¸n, chi tr¶ cho c¸c ho¹t ®éng hµng ho¸, dÞch vô vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c. HÇu hÕt ë nhiÒu níc th× kho¶n tiÒn göi nµy kh«ng ®îc hëng l·i, nhng ®îc hëng miÔn phÝ c¸c dÞch vô thanh to¸n qua Ng©n Hµng. Trong mét sè trêng hîp ngêi chñ së h÷u ®îc hëng l·i, tuy nhiªn hä l¹i ph¶i tr¶ phÝ cho c¸c dÞch vô mµ Ng©n Hµng phôc vô hä. Lîi Ých cña kho¶n tiÒn nµy ®èi víi c¸c Ng©n Hµng ®ã lµ chi phÝ huy ®éng t¬ng ®èi rÎ. Tuy nhiªn ®©y lµ nguån vèn dÔ biÕn ®éng nhÊt bëi v× khi cã nhu cÇu th× bÊt cø lóc nµo kh¸ch hµng còng cã thÓ rót tiÒn ra khái tµi kho¶n (Khi tµi kho¶n cßn sè d), v× vËy hÇu hÕt nguån vèn nµy ®îc sö dông vµo môc ®Ých thanh to¸n. §èi víi kh¸ch hµng, thuËn lîi lµ sù an toµn ®èi víi tiÒn 7 1 göi vµ ®îc hëng nh÷ng dÞch vô vÒ thanh to¸n nhanh vµ rÎ, cã thÓ thùc hiÖn bÊt kú lóc nµo. V× vËy, ®Ó t¨ng cêng nguån vèn nµy, Ng©n Hµng ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c mÆt: Tæ chøc m¹ng líi phôc vô kh¸ch hµng, sö dông biÖn ph¸p kinh tÕ vµ cung cÇu c¸c dÞch vô thanh to¸n mét c¸ch tèt h¬n. +) TiÒn göi kh«ng kú h¹n thuÇn tuý: lµ kho¶n tiÒn ®îc ký göi vµo Ng©n Hµng, víi môc ®Ých an toµn, kh«ng mang tÝnh chÊt phôc vô thanh to¸n. Ng©n Hµng còng ph¶i tho¶ m·n nhu cÇu rót tiÒn vµ chØ ®îc phÐp sö dông tµi kho¶n khi ®· ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n, chi tr¶. - TiÒn göi cã kú h¹n: §©y lµ kho¶n tiÒn göi cã sù tho¶ thuËn tríc gi÷a Ng©n Hµng vµ kh¸ch hµng vÒ thêi gian rót tiÒn. §¹i bé phËn tiÒn göi nµy cã nguån gèc tõ tÝch luü vµ xÐt vÒ b¶n chÊt chóng ®îc ký th¸c víi môc ®Ých hëng l·i. VÒ c¬ b¶n c¸c kho¶n tiÒn göi cã kú h¹n kh«ng ®îc sö dông ®Ó thanh to¸n nh c¸c kho¶n chi tr¶ b»ng vèn trªn tµi kho¶n v·ng lai. VÒ nguyªn t¾c th× Ng©n Hµng kh«ng cho phÐp kh¸ch hµng rót tiÒn khi cha ®Õn h¹n, song trªn thùc tÕ ®Ó thu hót nguån vèn nµy c¸c Ng©n Hµng thêng cho phÐp kh¸ch hµng rót tiÒn tríc thêi h¹n khi hä cã nhu cÇu, nhng trong trêng hîp nµy l·i suÊt mµ hä ®îc hëng lµ l·i suÊt cña tiÒn göi kh«ng kú h¹n. 2.1.2. Vèn huy ®éng tiÕt kiÖm: XÐt vÒ b¶n chÊt, ®©y lµ mét phÇn thu nhËp cña ngêi lao ®éng t¹m thêi nhµn rçi ®îc tÝch luü, hä göi vµo Ng©n Hµng víi môc ®Ých ®¶m b¶o an toµn nguån vèn tÝch luü ®îc vµ ®îc hëng mét kho¶n l·i trªn sè tiÒn ®ã. TiÒn göi tiÕt kiÖm bao gåm: - TiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n: Lµ kho¶n tiÒn göi cã thÓ rót ra bÊt kú lóc nµo, song kh«ng ®îc sö dông c¸c c«ng cô thanh to¸n ®Ó chi tr¶ cho ngêi kh¸c. - TiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n: Lµ kho¶n tiÒn cã sù tho¶ thuËn vÒ thíi gian göi v¸ rót tiÒn, cã møc l·i suÊt cao h¬n so víi tiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n. 2.1.3.C¸c nguån huy ®éng kh¸c. Bªn c¹nh ph¬ng thøc nhËn tiÒn göi, c¸c NG©N HµNG B¾C ¸ cßn ph¸t hµnh chøng chØ tiÒn gøi vµ tr¸i phiÕu. Thùc chÊt lµ c¸c NG©N HµNG B¾C ¸ huy ®éng vèn b»ng c¸ch ph¸t hµnh c¸c chøng tõ cã gi¸. Trong ®ã chøng chØ tiÒn göi lµ phiÕu nhËn nî ng¾n h¹n víi mÖnh gi¸ ®· ®îc quy ®Þnh, tr¸i phiÕu lµ lo¹i giÊy nhËn nî trung vµ dµi h¹n. Tuy nhiªn ®©y lµ lo¹i h×nh huy ®éng vèn víi l·i suÊt cao, v× vËy nghiÖp vô nµy chØ ®îc tiÕn hµnh khi Ng©n Hµng thiÕu vèn mµ vèn tù cã vµ vèn huy ®éng tiÒn göi kh«ng ®ñ. Tãm l¹i, vèn huy ®éng lµ c«ng cô chÝnh ®èi víi c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c NG©N HµNG B¾C ¸. Nã lµ nguån vèn chiÕm tû träng cao nhÊt trong tæng nguån vèn cña Ng©n Hang.mÆc dï bÞ giíi h¹n vÒ møc huy ®éng vèn, song nÕu c¸c NG©N HµNG B¾C ¸ sö dông tèt nguån vèn nµy th× kh«ng nh÷ng nguån lîi Ng©n Hµng ®îc t¨ng lªn mµ cßn 8 1 t¹o cho ng©n hang uy tÝn ngµy cµng cao. Qua ®ã, Ng©n Hµng cã thÓ më réng ®îc vèn vµ më réng quy m« ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n Hµng. 2.2.ýnghÜa cña nguån vèn huy ®éng. C¸c Ng©n hµng B¾c ¸ víi chøc n¨ng ho¹t ®éng kinh doanh v× môc tiªu t×m kiÕm lîi nhuËn lµ chÝnh, nªn c¸c biÖn ph¸p cña Ng©n hµng B¾c ¸ nh»m khuyÕn khÝch kh¸ch hµng göi tiÒn vµo ng©n hµng ph¶i ®i ®«i víi viÖc võa huy ®éng ®îc nhiÒu vèn tiÒn göi võa t¹o ra nguån vèn ho¹t ®éng nh»m t¹o ra lîi nhuËn cho Ng©n Hµng. ViÖc huy ®éng vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ngµy cµng trë nªn cÊp thiÕt, cÊp b¸ch vµ mang ý nghÜa to lín: - C¬ së h¹ tÇng phôc vô cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ hiÖn t¹i ë ViÖt Nam cßn kÐm. Do ®ã ®Ó ®¸p øng cho tèc ®é ph¸t triÓn nÕn kinh tÕ trong nh÷ng n¨m tíi, ®Æc biÖt la khi chóng ta gia nhËp AFTA & WTO ®ßi hái níc ta ph¶i ®Çu t x©y dùng vµ n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng hiÖn nay. Tuy nhiªn, ®©y lµ lÜnh vùc ®Çu t mµ c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi thêng ng¹i ®Çu t v× thu håi vèn chËm, do ®ã nhµ níc ph¶i ®øng ra x©y dùng b»ng c¸c nguån vèn trung vµ dµi h¹n huy ®éng trong vµ ngoµi níc. - Ngoµi ra, c¸c Ng©n Hµng huy ®éng vèn nh»m ®¸p øng nhu cÇu ®Çu t may mãc, thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó tõng bíc thay thÕ dÇn c¸c m¸y mãc vµ c«ng nghÖ l¹c hËu tríc ®©y. ViÖc huy ®éng vèn vµo Ng©n Hµng lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña nguån vèn trong ho¹t ®éng kinh doanh, c¸c Ng©n hµng B¾c ¸ hiÖn nay ®· vµ ®ang cã c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc nh»m thu hót mäi nguån vèn vµo Ng©n Hµng m×nh. 2.3.Vai trß cña vèn huy ®éng ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng B¾c ¸. §èi víi bÊt kú Doanh NghiÖp nµo, muèn ho¹t ®éng kinh doanh ®îc th× ph¶i cã vèn, bëi v× vèn ph¶n ¸nh n¨ng lùc chñ yÕu ®Ó quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng kinh doanh. Riªng ®èi víi Ng©n Hµng lµ mét doanh nghiÖp kinh doanh mét lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt lµ "tiÒn tÖ", víi ®Æc thï ho¹t ®éng kinh doanh lµ "®i vay ®Ó cho vay". Cho nªn nguån vèn ®èi víi Ng©n Hµng l¹i cµng cã vai trß hÕt søc quan träng, trong ®ã nguån vèn mµ ng©n hµng ®i huy ®éng (®i vay c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ c¸ nh©n) chiÕm phÇn lín trong tæng nguån vèn kinh doanh. 2.3.1 Vèn lµ c¬ së ®Ó Ng©n Hµng tæ chøc mäi ho¹t ®éng kinh doanh. Ng©n Hµng kh«ng cã vèn th× kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc c¸c nghiÖp vô kinh doanh. Bëi v× ®Æc trng cña ho¹t ®éng Ng©n Hµng lµ "nhËn tiÒn göi vµ kinh doanh tiÒn göi " ho¹t ®éng cña Ng©n Hµng g¾n bã mËt thiÕt víi hÖ thèng tiÒn tÖ vµ hÖ thèng thanh to¸n. Vèn kh«ng chØ lµ ph¬ng tiÖn kinh doanh chÝnh mµ cßn lµ ®èi tîng kinh doanh chñ yÕu cña 9 1 Ng©n hµng B¾c ¸. Ng©n Hµng lµ tæ chøc kinh doanh lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt trªn thÞ trêng tiÒn tÖ (kinh doanh vèn ng¾n h¹n), trªn thÞ trêng chøng kho¸n (kinh doanh vèn trung vµ dµi h¹n). Nh÷ng Ng©n Hµng trêng vèn lµ nh÷ng Ng©n Hµng cã thÕ m¹nh trong kinh doanh. Nh vËy, Vèn lµ ®iÒu ®Çu tiªn ®îc quan t©m trong qu¸ tr×nh kinh doanh (chu kú kinh doanh) cña Ng©n Hµng. Do vËy, ngoµi vèn ban ®Çu cÇn thiÕt (nghÜa lµ ®¶m b¶o ®ñ vèn ®iÒu lÖ theo luËt ®Þnh) th× Ng©n Hµng ph¶i thêng xuyªn ch¨m lo tíi viÖc t¨ng trëng vèn trong suèt qu¸ trinh ho¹t ®éng cña m×nh. 2.3.2. Vèn cña Ng©n Hµng quyÕt ®Þnh quy m« ph¹m vi, kh¶ n¨ng më réng ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n Hµng. Vèn cña Ng©n Hµng cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc më réng hay thu hÑp khèi lîng tÝn dông. - Quy m«: ThÓ hiÖn tæng gi¸ trÞ tµi s¶n cña Ng©n Hµng ®ã, ®ã lµ gi¸ trÞ c¸c kho¶n vay, ®Çu t... cña Ng©n Hµng . C¸c Ng©n Hµng ë tr¹ng th¸i trêng vèn th× ph¹m vi ®Çu t tÝn dông cña c¸c Ng©n Hµng kh«ng nh÷ng ®îc më réng trong ph¹m vi quèc gia mµ cßn më réng ra c¶ thÞ trêng níc ngoµi. Cßn c¸c Ng©n Hµng nhá, vèn Ýt th× vèn kh«ng nh÷ng kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Çu t ra níc ngoµi mµ cßn bÞ c¹nh tranh gay g¾t ngay t¹i thÞ trêng néi ®Þa. - Ph¹m vi: C¸c Ng©n Hµng vèn lín hä cã kh¶ n¨ng më réng ph¹m vi ho¹t ®éng th«ng qua viÖc t¨ng sè lîng m¹ng líi chi nh¸nh, më réng m¹ng líi huy ®éng, ®a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng. MÆt kh¸c nh÷ng Ng©n Hµng vèn lín (trêng vèn) th× khi cã sö biÕn ®éng cña thi trêng tiÒn tÖ hä vÉn cã kh¶ n¨ng ph¶n øng nhanh chãng ®Ó kh¾c phôc t×nh thÕ. Cßn c¸c Ng©n Hµng Ýt vèn thêng bÞ ®éng trong trêng hîp thÞ trêng tiÒn tÖ biÕn ®éng, sù nh¹y bÐn thÝch nghi lµ chËm h¬n hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng kh¾c phôc t×nh h×nh dÉn tíi ho¹t ®éng kinh doanh bÞ ¶nh hëng, thËm chÝ ®i ®Õn sù ph¸ s¶n. 2.3.3.Vèn quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ ®¶m b¶o uy tÝn cña Ng©n Hµng trªn thÞ trêng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ®Ó tån t¹i vµ ngµy cµng më réng quy m« ho¹t ®éng, ®ßi hái c¸c Ng©n Hµng ph¶i coi uy tÝn trªn thi trêng lµ träng yÕu. NghÜa lµ kh¶ n¨ng s½n sµng thanh to¸n chi tr¶ cho kh¸ch hµng ph¶i ®¶m b¶o tèt, kh¶ n¨ng thanh to¸n cña Ng©n Hµng cµng cao th× vèn kh¶ dông cña Ng©n Hµng cµng lín. V× vËy, lo¹i trõ c¸c nh©n tè kh¸c kh¶ n¨ng thanh to¸n cña Ng©n Hµng tû lÖ thuËn víi vèn cña Ng©n Hµng nãi chung vµ vèn kh¶ dông nãi riªng, víi tiÒm n¨ng vèn lín th× Ng©n Hµng cã thÓ ho¹t ®éng kinh doanh víi quy m« lín ngµy cµng më réng, tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ nh»m võa gi÷ ch÷ tÝn, võa n©ng cao kh¶ n¨ng thanh to¸n cña Ng©n Hµng trªn thÞ trêng. - Ng©n Hµng cã vèn lín th× dù tr÷ thùc tÕ lín vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n Ýt bÞ ¶nh h ëng khi cã kh¸ch hµng rót tiÒn, tõ ®ã gióp Ng©n Hµng ®a d¹ng ho¸ kinh doanh vµ më réng ph¹m vi kinh doanh, gi¶m rñi ro. 10 1 - Gi¶m rñi ro t¹o ®iÒu kiÖn cho Ng©n Hµng më réng cho vay vµ ®Çu t , tõ ®ã t¹o lËp dù tr÷ thø cÊp (Ng©n Hµng cã thÓ b¸n trong trêng hîp cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n). 2.3.4. Vèn quyÕt ®Þnh n¨ng lùc c¹nh tranh cña Ng©n hµng . - Mét Ng©n Hµng cã vèn lín sÏ cã ®iÒu kiÖn më réng quy m«, t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao tay nghÒ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, ¸p dông c¸c ph¬ng tiÖn hiÖn ®¹i trong qu¸ tr×nh kinh doanh tõ ®ã t¹o uy tÝn trong kinh doanh, t¹o tiÒn ®Ò cho thu hót nguån vèn. MÆt kh¸c vèn lín lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®èi víi Ng©n Hµng trong viÖc më réng tÝn dông víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ xÐt c¶ vÒ quy m«, khèi lîng tÝn dông, chñ ®éng vÒ thêi gian, thêi h¹n cho vay vµ h¹n møc vay thËm chÝ quyÕt ®Þnh møc l·i suÊt cho kh¸ch hµng tõ ®ã thu hót ngµy cµng nhiÒu kh¸ch hµng. Doanh sè ho¹t ®éng t¨ng nhanh chãng vµ Ng©n Hµng sÏ cã nhiÒu thuËn lîi trong kinh doanh. Nh vËy b»ng c«ng cô l·i suÊt Ng©n Hµng cã thÓ c¹nh tranh (trªn ph¬ng diÖn gi¸ c¶) hiÖu qu¶ víi c¸c Ng©n hµng kh¸c. - Ng©n Hµng cã vèn lín sÏ t¹o ®iÒu kiÖn gióp cho Ng©n Hµng cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®Ó kinh doanh ®a n¨ng trªn thÞ trêng. Ng©n Hµng kh«ng chØ ®¬n thuÇn thùc hiÖn nghiÖp vô cho vay mµ cßn më réng c¸c h×nh thøc liªn doanh, liªn kÕt, kinh doanh c¸c dÞch vô thuª mua, mua b¸n nî. Kinh doanh trªn thÞ trêng chøng kho¸n sÏ gióp c¸c Ng©n Hµng c¹nh tra`nh hiÖu qu¶ víi Ng©n Hµng kh¸c b»ng chÝnh s¸ch s¶n phÈm. ChÝnh c¸c h×nh thøc kinh doanh ®a n¨ng nµy sÏ gãp phÇn ph©n t¸n rñi ro trong kinh doanh vµ t¹o thªm vèn cho Ng©n Hµng. §©y chÝnh lµ yÕu tè t¨ng thªm kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña Ng©n Hµng trªn thÞ trêng. 2.4. C¸c h×nh thøc huy ®éng vèn cña c¸c Ng©n hµng B¾c ¸ ViÖt Nam. C¸c NG©N HµNG B¾C ¸ lµm nhiÖm vô vay tiÒn(hÇu hÕt tõ nh÷ng ngêi göi tiÒn), cho vay ®Çu t víi môc ®Ých hëng lîi qua l·i suÊt. §©y lµ mét c«ng viÖc cña mét trung gian tµi chÝnh, ®ãng vai trß trung gian gi÷a ngêi cÇn vèn vµ ngêi cã vèn. Qu¸ tr×nh t¹o vèn cña c¸c NG©N HµNG B¾C ¸ ®îc thÓ hiÖn díi c¸c h×nh thøc sau: 2.4.1. Huy ®éng th«ng qua tµi kho¶n tiÒn göi kh«ng kú h¹n. §©y lµ lo¹i tiÒn göi mµ chñ nh©n cña nã cã thÓ rót ra hoÆc tr¶ cho bªn thø ba b»ng c¸ch ph¸t hµnh sÐc, chÝnh v× vËy mµ nã cßn cã tªn lµ tiÒn göi cã thÓ ph¸t hµnh sÐc. ë c¸c níc ph¸t triÒn cã tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ cao, viÖc rót tiÒn tõ tµi kho¶n nµy phÇn lín ®îc thùc hiÖn b»ng ®iÖn tho¹i hoÆc th«ng qua c¸c m¸y rut tiÕn tù ®éng ATM. ë ViÖt Nam, tiÒn göi thuéc lo¹i nµy ®îc thÓ hiÖn díi c¸c h×nh thøc nh: Tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n (tiÒn göi kh«ng kú h¹n) cña c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ tµi kho¶n tiÒn göi c¸ nh©n. Do tû trong thanh to¸n khång dïng tiÒn mÆt ë ViÖt Nam cßn qu¸ 11 1 thÊp, cho nªn ®Ó khuyÕn khÝch viÖc thùc hiÖn thanh to¸n qua Ng©n Hµng, c¸c Ng©n hµng B¾c ¸ ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh tr¶ l·i cho kho¶n tiÒn nµy (hiÖn nay lµ 0,3-> 0,35 %) cßn ë c¸c níc kinh tÕ ph¸t triÓn th× kh«ng tr¶ l·i cho kho¶n tiÒn göi nµy. Th«ng thêng lo¹i tµi kho¶n tiÒn göi nµy cã sè d cã. Tuy nhiªn t¹i nhiÒu níc hiÖn nay, c¸c Ng©n Hµng còng cho phÐp cã sè d nî, tøc lµ cho phÐp thÊu chi, khi ®ã tµi kho¶n nµy ®îc gäi lµ tµi kho¶n v·ng lai. 2.4.2.Huy ®éng vèn th«ng qua tµi kho¶n tiÒn göi cã kú h¹n. §©y lµ lo¹i tiÒn göi mµ kh¸ch hµng chØ ®îc rót tiÒn khi thêi h¹n Ên ®Þnh ®· kÕt thóc. NÕu kh¸ch hµng cã nhu cÇu rót tiÒn tríc thêi h¹n th× Ng©n Hµng sÏ kh«ng tr¶ l·i cho kh¸ch hµng. Tuy nhiªn ë ViÖt nam ®Ó khuyÕn khÝch kh¸ch hµng göi tiÒn th× Ng©n Hµng sÏ tr¶ cho kh¸ch hµng víi møc l·i suÊt cña tiÒn göi kh«ng kú h¹n. V× thêi gian göi tiÒn ®· ®îc Ên ®Þnh tríc nªn ®©y lµ nguån vèn t¬ng ®èi æn ®Þnh, do Ng©n Hµng cã ®îc sè tiÒn trong suèt thêi h¹n ®ã vµ cã thÓ sö dông sè tiÒn ®ã trong cïng thêi gian, chÝnh v× vËy mµ Ng©n Hµng thêng tr¶ l·i suÊt cao. TiÒn göi cã kú h¹n rÊt phï hîp víi nh÷ng ngêi cã kho¶n tiÒn th½ng d kh«ng sö dông ngay(Nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi), hoÆc nh÷ng ngêi ®ang t×m c¸ch quay vßng vèn trong mét thêi gian ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. H×nh thøc ¸p dông tiÒn göi cã kú h¹n t¹i c¸c Ng©n Hµng còng ®a d¹ng cã lo¹i kú h¹n1 th¸ng, 3 th¸ng, 6 th¸ng, 9 th¸ng, 12 th¸ng, ... nÕu kú h¹n dµi th× l·i suÊt cµng cao. Tuy nhiªn ë c¸c NG©N HµNG B¾C ¸ ViÖt nam hiÖn nay kú h¹n 1 th¸ng lµ rÊt h·n h÷u vµ ë nhiÒu Ng©n Hµng lo¹i kú h¹n nµy kh«ng tån t¹i. 2.4.3. Huy ®éng vèn th«ng qua tiÒn göi tiÕt kiÖm. Tõ l©u tiÒn göi tiÕt kiÖm ®· ®îc coi lµ c«ng cô vèn lu chuyÓn cña c¸c NG©N HµNG B¾C ¸. Vèn huy ®éng cña c¸c tµi kho¶n tiÕt kiÖm thêng chiÕm mét tû träng ®¸ng kÓ trong tiÒn göi Ng©n Hµng. TiÒn göi tiÕt kiÖm lµ lo¹i tiÒn göi mµ khi kh¸ch hµng göi tiÒn vµo Ng©n Hµng, Ng©n Hµng sÏ cÊp cho kh¸ch hµng mét cuèn sæ tiÕt kiÖm, tiÒn göi tiÕt kiÖm bao gåm c¸c lo¹i sau: - TiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n: Thùc chÊt ®©y lµ lo¹i tiÒn göi th«ng thêng, ®èi víi kho¶n tiÒn göi nµy kh¸ch hµng cã thÓ rót ra bÊt kú lóc nµo mµ kh«ng b¸o tríc. Tuy nhiªn sè d cña lo¹i nµy thêng kh«ng lín, nhng cã u ®Øªm h¬n tiÒn göi giao dÞch ë chç lµ sè d nµy Ýt biÕn ®éng, chÝnh v× vËy Ng©n Hµng ph¶i tr¶ l·i suÊt cho kho¶n tiÒn göi nµy cao h¬n so víi tiÒn göi thanh to¸n. - TiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n: §©y lµ lo¹i h×nh tiÕt kiÖm kh¸ quen thuéc ë ViÖt Nam . C¸c NG©N HµNG B¾C ¸ ë ViÖt Nam thêng huy ®éng tiÕt kiÖm víi kú h¹n tõ 3 th¸ng ®Õn 1 n¨m. VÒ nguyªn t¾c th× chØ khi nµo ®Õn h¹n kh¸ch hµng míi ®îc quyÒn rót c¶ gèc vµ l·i. Tuy nhiªn ®Ó c¹nh tranh, khuyÕn khÝch kh¸ch hµng Ng©n Hµng vÉn cho phÐp 12 1 kh¸ch hµng míi ®îc quyÒn rót tiÒn tríc thêi h¹n, nhng trong trêng hîp nµy kh¸ch hµng ph¶i chÞu nh÷ng quy ®Þnh riªng cña mçi Ng©n Hµng. - TiÕt kiÖm dµi h¹n: §©y lµ lo¹i h×nh tiÕt kiÖm mµ ë ViÖt Nam cha phæ biÕn, nã chØ phï hîp víi c¸c níc ph¸t triÒn. Nh»m thu hót nh÷ng sè tiÒn nhµn rçi trong thêi h¹n dµi. Ngoµi c¸c h×nh thøc trªn, th× c¸c NG©N HµNG B¾C ¸ cßn huy ®éng vèn víi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau: Huy ®éng vèn díi h×nh thøc ph¸t hµnh chøng chØ tiÒn göi víi mÖnh gi¸ lín, huy ®éng vèn qua ®i vay, vay Ng©n Hµng Trung ¬ng, vay c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c, huy ®éng díi h×nh thøc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, nhËn uû th¸c ®Çu t vµ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn kh¸c. 3. Mét sè biÖn ph¸p cña Ng©n hµng B¾c ¸ ®Ó huy ®éng vèn. 3.1.T¹o vèn huy ®éng. * BiÖn ph¸p t¹o gi¸ b»ng c«ng cô l·i suÊt. Ph¶i x¸c ®Þnh l·i suÊt huy ®éng vèn dùa trªn nguyªn t¾c chung l·i suÊt ho¹t ®éng ph¶i ®îc x¸c ®Þnh ë møc tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. MR = MC - X¸c ®Þnh l·i suÊt ph¶i phï hîp víi thêi h¹n c¸c luång tiÒn. Huy ®éng theo nguyªn t¾c thêi h¹n ngµy cµng dµi dÉn ®Õn l·i suÊt ngµy cµng cao. - X¸c ®Þnh l·i suÊt cã môc tiªu quan träng. Ng©n Hµng ®a ra c¸c ®iÒu kho¶n u ®·i cho mét sè nhãm kh¸ch hµng nh»m thu hót tiÒn göi cã sè d lín. - ChÝnh s¸ch l·i suÊt th©m nhËp thÞ trêng. Ph¶n ¸nh Ng©n Hµng s¼n sµng tr¶ møc l·i huy ®éng cao h¬n so víi Ng©n Hµng kh¸c trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. - X¸c ®Þnh l·i suÊt dùa trªn mèi quan hÖ tæng thÓ gi÷a c¸c kh¸ch hµng. NghÜa lµ Ng©n Hµng c¨n cø vµo sè lîng s¶n phÈm dÞch vô mµ Ng©n Hµng ®ang sù dông, thêi gian duy tr× mèi quan hÖ gi÷a Ng©n Hµng víi kh¸ch hµng ®Ó x¸c ®Þnh møc l·i suÊt phï hîp cho tõng kh¸ch hµng. * T¨ng cêng viÖc cung øng c¸c dÞch vô cña Ng©n Hµng cho kh¸ch hµng, ®a d¹ng ho¸ vÒ chñng lo¹i s¶n phÈm dÞch vô nh»m tho¶ m·n tèt nhÊt nhu cÇu cña kh¸ch hµng. * Tæ chøc c¸c kªnh ph©n phèi s¶n phÈm. - Kªnh ph©n phèi trùc tiÕp: thiÕt lËp t«t m¹ng líi, ®Þa ®iÓm giao dÞch. - Kªnh ph©n phèi gi¸n tiÕp: t¨ng cêng ph¸t triÓn c¸c dÞch vô t¹i nhµ, sö dông m¹ng ®Ó giao dÞch. * N©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ, c¶i tiÕn quy tr×nh giao dÞch, ®¬n gi¶n ho¸ vÒ thñ tôc nh»m môc ®Ých n©ng cao chÊt lîng phôc vô kh¸ch hµng. * C¸c biÖn ph¸p vÒ t©m lý: N©ng cao uy tÝn ®èi víi kh¸ch hµng. - §¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n, phong c¸ch giao tiÕp cña nh©n viªn g©y c¶m høng cho ngêi göi. - X©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt khang trang, an toµn, tiÖn nghi. - X©y dùng c¬ së kinh doanh hîp lý, kÕt hîp hµi hoµ c¸c môc tiªu kinh doanh. 13 1 * Kh«ng ngõng thùc hiÖn viÖc tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o x©y dùng h×nh ¶nh tèt vÒ ho¹t ®éng Ng©n Hµng ®èi víi kh¸ch hµng. * Nghiªn cøu thÞ trêng t×m hiÓu nhu cÇu cña kh¸ch hµng ®Ó cã thÓ tho¶ m·n tèt nhÊt nhu cÇu ®ã. 3.2. t¹o vèn kh¸c. * T¹o lËp vµ duy tr× uy tÝn Ng©n Hµng trªn thÞ trêng. §ã lµ uy tÝn trong thanh to¸n, uy tÝn vÒ quan hÖ vay tr¶ sßng ph¼ng. * ThiÕt lËp vµ duy tr× quan hÖ hîp t¸c trong kinh doanh víi mét sè Ng©n Hµng kh¸c. * Kh«ng ngõng më réng viÖc cung øng dÞch vô còng nh n©ng cao chÊt lîng dÞch vô. II. KÕ to¸n vèn huy ®éng cña Ng©n hµng B¾c ¸. 1.NhiÖm vô cña kÕ to¸n Ng©n Hµng, kÕ to¸n Huy ®éng vèn. §Ó ph¸t huy vai trß cña m×nh, kÕ to¸n Ng©n Hµng cã c¸c nhiÖm vô chÝnh sau: - KÕ to¸n Ng©n Hµng ghi nhËn, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, kÞp thêi c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh thuéc vÒ ho¹t ®éng nguån vèn vµ sö dông vèn cña Ng©n Hµng theo ®óng ph¸p lÖnh kÕ to¸n thèng kª cña nhµ níc vµ c¸c thÓ lÖ, chÕ ®é kÕ to¸n Ng©n Hµng. Trªn c¬ së ®ã, ®Ó b¶o vÖ an toµn tµi s¶n cña b¶n th©n Ng©n Hµng còng nh tµi s¶n cña toµn x· héi b¶o qu¶n t¹i Ng©n Hµng. - KÕ to¸n Ng©n Hµng ph©n lo¹i nghiÖp vô, téng hîp sè liÖu theo ®óng ph¬ng ph¸p vµ theo nh÷ng chØ tiªu nhÊt ®Þnh nh»m cung cÊp th«nh tin mét c¸ch kÞp thêi phôc vô l·nh ®¹o thùc thi chÝnh s¸ch qu¶n lý vµ chØ ®¹o ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n Hµng. KÕ to¸n Ng©n Hµng gi¸m s¸t qu¸ tr×nh sö dông tµi s¶n nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n th«ng qua kiÓm so¸t tríc c¸c nghiÖp vô bªn nî vµ bªn cã ë tõng ®¬n vÞ Ng©n Hµng còng nh toµn bé hÖ thèng. Gãp phÇn t¨ng cêng kû luËt tµi chÝnh, cñng cè chÕ ®é h¹ch to¸n kÕ to¸n trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. - KÕ to¸n Ng©n Hµng tæ chøc giao dÞch phôc vô kh¸ch hµng mét c¸ch khoa häc v¨n minh. Gióp ®ì kh¸ch hµng n¾m ®îc nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña kü thuËt nghiÖp vô kÕ to¸n nãi riªng, gãp phÇn thùc hiÖn chiÕn lîc kh¸ch hµng cña Ng©n Hµng. * NhiÖm vô cña kÕ to¸n huy ®éng vèn. Ngoµi viÖc ph¶i thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô kÕ to¸n Ng©n Hµng nãi chung, kÕ to¸n huy ®éng vèn ph¶i thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau: - KÕ to¸n huy ®éng vèn ph¶i thùc hiÖn viÖc ghi chÐp ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ kÞp thêi, chÝnh x¸c c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh huy ®éng vèn(nhËn tiÒn göi, ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸…), tÝnh vµ tr¶ l·i cho kho¶n vèn huy ®éng. - TÝnh vµ tr¶ l·i cho kh¸ch hµng ph¶i ®óng nguyªn t¾c, chÝnh x¸c ®Ó ®¶m b¶o thu nhËp cho Ng©n Hµng. 14 1 - KÕ to¸n huy ®éng vèn ph¶i cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý toµn bé hå s¬ huy ®éng vèn cña kh¸ch hµng. - KÕ to¸n huy ®éng vèn cÇn phèi hîp víi phßng tÝn dông qu¶n lý nguån vèn huy ®éng ®em l¹i hiÖu qu¶ cao cho nguån vèn huy ®éng, cô thÓ: KÕ to¸n huy ®éng vèn cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c, kÞp thêi sè liÖu vÒ nh÷ng nguån vèn huy ®éng ng¾n, trung vµ dµi h¹n ®Ó c¸n bé tÝn dông cã kÕ ho¹ch cho vay hîp lý, ®ång thêi cung cÊp cho ban gi¸m ®èc qu¶n lý ®iÒu hµnh cã hiÖu qu¶. Nh vËy kÕ to¸n huy ®éng vèn cïng víi c¸c nghiÖp vô kÕ to¸n Ng©n Hµng kh¸c th«ng qua c¸c ho¹t ®éng cña m×nh gióp cho Ng©n Hµng võa thùc hiÖn ®îc chøc n¨ng kinh doanh, võa ph¸t triÓn nguån vèn cung øng cho nÒn kinh tÕ. Víi vai trß ®ã, hÖ thèng kÕ to¸n Ng©n Hµng nãi chung vµ kÕ to¸n huy ®éng vèn nãi riªng cÇn ph¶i ®îc hoµn thiÖn h¬n n÷a ®Ó ®¸p øng ®ßi hái ngµy cµng cao cña kinh doanh Ng©n Hµng vµ sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. 2. Nguyªn t¾c, thñ tôc më tµi kho¶n. Nh»m ®¶m b¶o tÝnh ph¸p lý trong quan hÖ kinh tÕ gi÷a Ng©n Hµng vµ kh¸ch hµng, khi më tµi kho¶n cho kh¸ch hµng cÇn tu©n thñ theo c¸c nguyªn t¾c sau: - §¬n vÞ tæ chøc kinh tÕ t nh©n muèn më tµi kho¶n t¹i Ng©n Hµng ph¶i cã t c¸ch ph¸p nh©n, thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp. NÕu lµ thÓ nh©n th× ph¶i cã n¬i tró ngô chÝnh thøc(cã hé khÈu), cã ®¨ng ký kinh doanh hîp lÖ, hîp ph¸p. - ViÖc lùa chän Ng©n Hµng ®Ó më tµi kho¶n, sè lîng tµi kho¶n lµ quyÒn cña kh¸ch hµng. Chñ nh©n lµ ph¸p nh©n kinh tÕ hay thÓ nh©n ®øng chñ tµi kho¶n. Chñ tµi kho¶n chÞu tr¸ch nhiÖm ph¸p lý vÒ sè tµi s¶n trªn tµi kho¶n cña m×nh. Nh vËy, khi nµo chñ tµi kho¶n ra lÖnh(thÓ hiÖn trªn c¸c chøng tõ kÕ to¸n) Ng©n Hµng míi trÝch tµi kho¶n cña kh¸ch hµng ®Ó thùc hiÖn c¸c dÞch vô thanh to¸n(trõ trêng hîp cã lÖnh cña toµ ¸n, träng tµi kinh tÕ nhµ níc hay Ng©n Hµng chñ ®éng thu nî khi ®Õn h¹n). - KÕ to¸n trëng Ng©n Hµng n¬i ®¬n vÞ më tµi kho¶n ph¶i kiÓm so¸t ®ñ thñ tôc më tµi kho¶n vµ trùc tiÕp qu¶n lý hå s¬ më tµi kho¶n cña kh¸ch hµng. * Thñ tôc më tµi kho¶n tiÒn göi: §Ó më tµi kho¶n tiÒn göi, kh¸ch hµng ph¶i göi tíi Ng©n Hµng n¬i më tµi kho¶n c¸c giÊy tê sau: - §èi víi kh¸ch hµng lµ c¸ nh©n: +) GiÊy ®¨ng ký më tµi kho¶n(lËp theo mÉu Ng©n hµng quy ®Þnh) do chñ tµi kho¶n ký tªn, trong ®ã cã ghi ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè theo quy ®Þnh kÓ c¶ ngµy vµ n¬i cÊp giÊy chøng minh th nh©n d©n. +) B¶n ®¨ng ký mÉu ch÷ ký cña chñ tµi kho¶n ®Ó giao dÞch víi Ng©n Hµng n¬i më tµi kho¶n. +) Chøng minh th hoÆc hé chiÕu(®èi víi ngêi níc ngoµi). 15 1 +) Sè d tèi thiÓu më tµi kho¶n tiÒn göi ngo¹i tÖ theo quy ®Þnh cña Ng©n Hµng (nÕu göi ngo¹i tÖ). - §èi víi kh¸ch hµng lµ doanh nghiÖp, c¬ quan, ®¬n vÞ. +) GiÊy ®¨ng ký më tµi kho¶n(lËp theo mÉu Ng©n Hµng quy ®Þnh) do chñ tµi kho¶n ký tªn, ®ãng dÊu, trong ®ã ghi ®Çy ®ñ yÕu tè theo quy ®Þnh. +) B¶n ®¨ng ký mÉu dÊu ch÷ ký giao dÞch víi Ng©n Hµng n¬i më tµi kho¶n(lËp theo mÉu Ng©n Hµng quy ®Þnh) gåm: Ch÷ ký cña chñ tµi kho¶n, cña kÕ to¸n trëng vµ nh÷ng ngêi ®îc uû quyÒn ký thay trªn c¸c giÊy tê giao dÞch víi Ng©n Hµng, mÉu dÊu cña ®¬n vÞ. +) C¸c v¨n b¶n chøng minh t c¸ch ph¸p nh©n cña ®¬n vÞ nh:  QuyÕt ®Þnh thµnh lËp ®¬n vÞ cña c¬ quan cã thÈm quyÒn.  GiÊy phÐp ®¨ng ký kinh doanh.  QuyÕt ®Þnh bæ nhiÖm tæng gi¸m ®èc, Gi¸m ®èc, thñ trëng ®¬n vÞ, kÕ to¸n tr- ëng.  Khi cã sù thay ®æi ch÷ ký cña nh÷ng ngêi ®îc uû quyÒn ký trªn c¸c giÊy tê thanh to¸n giao dÞch víi Ng©n Hµng hoÆc khi thay ®æi mÉu dÊu, chñ tµi kho¶n ph¶i göi cho Ng©n Hµng n¬i më tµi kho¶n b¶n ®¨ng ký mÉu dÊu ch÷ ký hay mÉu dÊu cña ®¬n vÞ míi thay ®æi. Trong ®ã ghi râ ngµy b¾t ®Çu cã gi¸ trÞ.  Khi nhËn ®îc nh÷ng giÊy tê nãi trªn, Ng©n Hµng cã tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt viÖc më tµi kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng ngay trong ngµy lµm viÖc. Sau khi chÊp nhËn viÖc më tµi kho¶n Ng©n Hµng th«ng b¸o cho kh¸ch hµng biÕt sè hiÖu tµi kho¶n, ngµy ban ®Çu ho¹t ®éng cña tµi kho¶n kh¸ch hµng. 3. Tµi kho¶n vµ chøng tõ sö dông trong kÕ to¸n huy ®éng vèn. 3.1. Tµi kho¶n sö dông trong kÕ to¸n huy ®éng vèn. C¸c tµi kho¶n dïng trong kÕ to¸n huy ®éng vèn ®îc bè trÝ ë lo¹i 4 cña hÖ thèng tµi kho¶n c¸c tæ chøc tÝn dông theo quyÕt ®Þng sè 435/1998/ Q§ - NHNN ngµy 25/12/1998 cña Thèng ®èc NHNN c¸c tµi kho¶n huy ®éng vèn ph¶n ¸nh t×nh h×nh huy ®éng vèn díi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau theo quyÕt ®Þnh cña luËt c¸c tæ chøc tÝn dông bao gåm c¸c tµi kho¶n tõ tµi kho¶n 40 ®Õn tµi kho¶n 47. * Tµi kho¶n 40 – C¸c kho¶n nî ChÝnh phñ vµ NHNN. Huy ®éng th«ng qua tµi kho¶n tiÒn göi kh«ng kú h¹n: Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh c¸c kho¶n nî ChÝnh phñ vµ NHNN. * Tµi kho¶n 41 – C¸c kho¶n nî c¸c tæ chøc tÝn dông trong níc. * Tµi kho¶n 42 – C¸c kho¶n nî níc ngoµi. Tµi kho¶n 41, tµi kho¶n 42 cã kÕt cÊu t¬ng tù tµi kho¶n 40. * Tµi kho¶n 43 – TiÒn göi cña kh¸ch hµng. KÕt cÊu: 16 1 Bªn nî ghi: Sè tiÒn kh¸ch hµng ®ang göi t¹i Ng©n Hµng. Bªn cã ghi: Sè tiÒn kh¸ch hµng göi vµo. * Tµi kho¶n 44 – Tæ chøc tÝn dông ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸. KÕt cÊu: Bªn nî ghi: Sè tiÒn chi tr¶ cho c¸c giÊy tê cã gi¸ (sè tiÒn gèc kÕ to¸n h¹ch to¸n trªn c¸c chøng tõ cã gi¸). Bªn cã ghi: Sè tiÒn thu ®îc do ph¸t hµnh c¸c giÊy tê cã gi¸. D cã: Ph¶n ¸nh sè tiÒn vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ®· ph¸t hµnh nhng cha thanh to¸n cho ngêi mua. * Tµi kho¶n 45 – Vèn tµi trî uû th¸c ®Çu t. KÕt cÊu: Bªn nî ghi: Sè vèn chuyÓn tr¶ l¹i cho c¸c tæ chøc giao vèn. Bªn cã ghi: Sè vèn cña c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ c¸c tæ chøc kh¸c giao cho ®Ó sö dông theo c¸c môc ®Ých chØ ®Þnh. * Tµi kho¶n 46 – C¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸ch hµng. KÕt cÊu: Bªn nî ghi: Sè tiÒn ®· tr¶ cho ngêi ®îc thanh to¸n. Bªn cã ghi: C¸c kho¶n ph¶i tr¶. * Tµi kho¶n 47 – C¸c kho¶n ph¶i tr¶ néi bé. Tµi kho¶n nµy cã kÕt cÊu t¬ng tù tµi kho¶n 46. 3.2. Chøng tõ sö dông trong kÕ to¸n huy ®éng vèn. §Ó ghi chÐp nghiÖp vô huy ®éng vèn vµo sæ kÕ to¸n. Ng©n Hµng sö dông c¸c lo¹i chøng tõ sau: - GiÊy göi tiÒn(giÊy nép tiÒn mÆt). - GiÊy lÜnh tiÒn. - Sæ tiÒn göi hoÆc sao kª sè d tiÒn göi. - B¶ng kª tÝnh l·i, phiÕu chuyÓn kho¶n, phiÕu thu- chi, thÎ tiÕt kiÖm . - Kú phiÕu, tr¸i phiÕu. 4.KÕ to¸n nghiÖp vô huy ®éng vèn. 4.1 KÕ to¸n tiÒn göi . 4.1.1. Quy tr×nh lu©n chuyÓn chøng tõ kÕ to¸n nhËn vµ tr¶ tiÒn göi. Quy tr×nh lu©n chuyÓn chøng tõ nhËn vµ tr¶ tiÒn göi bao gåm tiÒn göi kh«ng kú h¹n, tiÒn göi tiÕt kiÖm ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña Ng©n Hµng Nhµ Níc. * §èi víi nhËn tiÒn göi : Thùc hiÖn theo quy tr×nh lu©n chuyÓn chøng tõ kÕ to¸n Ng©n Hµng, ®¶m b¶o nguyªn t¾c thu tiÒn tríc, ghi sæ sau;ghi nî tríc ghi cã sau(nÕu lµ chøng tõ chuyÓn kho¶n) Quy tr×nh ®îc thùc hiÖn nh sau: 17 1 - Kh¸ch hµng nép giÊy nép ( göi) tiÒn kÌm sæ tiÕt kiÖm (nÕu nép tiÒn vµo tµi kho¶n tiÒn göi tiÕt kiÖm) hoÆc kh¸ch hµng nhËn c¸c chøng tõ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt tõ Ng©n Hµng kh¸c chuyÓn ®Õn nh: B¶ng kª nép sÐc kÌm theo tê sÐc, chøng tõ uû nhiÖm thuuû nhiÖm chi. - Bé phËn kÕ to¸n gi÷ tµi kho¶n cña kh¸ch hµng kiÓm tra tÝnh hîp lÖ, hîp ph¸p cña c¸c yÕu tè trªn chøng tõ sau ®ã chuyÓn sang bé phËn kiÓm so¸t viªn. - KiÓm so¸t viªn lµ kiÓm so¸t tiÒn mÆt (nÕu nép tiÒn mÆt), kiÓm so¸t chuyÓn kho¶n (nªu nép chøng tõ chuyÓn kho¶n), kiÓm so¸t chøng tõ, ký vµ chuyÓn sang thñ quü (nÕu nép tiÒn mÆt), chuyÓn sang thñ quü hoÆc thanh to¸n viªn ghi nî (nÕu thanh to¸n cïng Ng©n hµng) kÕ to¸n thanh to¸n (nÕu thanh to¸n kh¸c Ng©n Hµng). - Thñ quü thu tiÒn vµo sæ quü, ký tªn ( ®èi víi chøng tõ tiÒn mÆt) thanh to¸n viªn ghi nî vµo tµi kho¶n (nÕu chuyÓn kho¶n cïng Ng©n Hµng) kÕ to¸n thanh to¸n ghi nî vµo t¸i kho¶n thÝch hîp (nÕu chuyÓn kho¶n kh¸c Ng©n Hµng, sau ®ã chuyÓn chøng tõ sang kiÓm so¸t viªn). - KiÓm so¸t viªn kiÓm so¸t l¹i chøng tõ vµ ch÷ ký trªn chøng tõ sau ®ã chuyÓn chøng tõ cho thanh to¸n viªn ghi cã vµo tµi kho¶n tiÒn göi. - Sau khi ghi cã vµo tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n viªn chuyÓn chøng tõ cho bé phËn kÕ to¸n tæng hîp lu tr÷ chøng tõ. NÕu thùc hiÖn tµi kho¶n trªn m¸y th× toµn bé quy tr×nh nghiÖp vô ®îc thùc hiÖn trªn m¸y. * §èi víi chi tr¶ tiÒn göi: §¶m b¶o nguyªn t¾c lu©n chuyÓn chøng tõ: ghi sæ tríc, chi tiÒn sau; ghi nî tríc, ghi cã sau (nÕu chuyÓn kho¶n) quy tr×nh ®îc thùc hiÖn nh sau: - Kh¸ch hµng nép sÐc lÜnh tiÒn (nÕu lµ tiÒn göi thanh to¸n); giÊy rót tiÒn (nÕu tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n); sæ tiÕt kiÖm vµo Ng©n Hµng. NÕu rót tiÒn b»ng chuyÓn kho¶n th× kh¸ch hµng nép c¸c chøng tõ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒm mÆt nh uû nhiÖm chi. - Thanh to¸n viªn gi÷ tµi kho¶n ghi nî vµo tµi kho¶n kh¸ch hµng hoÆc nhËp sè liÖu vµo m¸y tÝnh. Sau ®ã chuyÓn chøng tõ cho kiÓm so¸t viªn (nÕu chi tiÒn mÆt) hoÆc cho thanh to¸n viªn ghi cã vµo tµi kho¶n (nÕu thanh to¸n cïng Ng©n Hµng) cho kÕ to¸n thanh to¸n qua Ng©n Hµng(nÕu thanh to¸n kh¸c Ng©n Hµng). - KiÓm so¸t viªn vµo sæ nhËt ký quü(nÕu chi tiÒn m¨t). Thanh to¸n viªn ghi cã tµi kho¶n kh¸ch hµng(nÕu thanh to¸n cïng Ng©n Hµng); kÕ to¸n thanh to¸n Ng©n Hµng ghi cã tµi kho¶n thÝch hîp(nÕu thanh to¸n kh¸c Ng©n Hµng) sau ®ã chuyÓn chøng tõ sang thñ quü, kiÓm so¸t viªn chuyÓn kho¶n. - Thñ quü kiÓm so¸t l¹i sau ®ã chi tiÒn cho kh¸ch hµng, vµo sæ quü, chuyÓn tr¶ chøng tõ cho kiÓm so¸t tiÒn mÆt. - KiÓm so¸t tiÒn mÆt, kiÓm so¸t chuyÓn kho¶n kiÓm so¸t l¹i chøng tõ lÉn n÷a sau ®ã chuyÓn sang kÕ to¸n tæng hîp lu tr÷ chøng tõ. 18 1 NÕu thùc hiÖn kÕ to¸n m¸y th× toµn bé quy tr×nh trªn ®îc thùc hiÖn trªn m¸y. 4.1.2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n. * KÕ to¸n tiÒn göi kh«ng kú h¹n: - Khi kh¸ch hµng cã nhu cÇu göi tiÒn, kÕ to¸n c¨n cø vµo chøng tõ (giÊy nép tiÒn) h¹ch to¸n: N¬ TK: 1011 (1013) TK tiÒn mÆt t¹i quü VND (USD) Cã TK: 4311(4321) TK- TG kh«ng kú h¹n b»ng VND (USD) - Khi kh¸ch hµng ®Òn lÜnh tiÒn c¨n cø vµo giÊy lÜnh tiÒn tiÒn mÆt hoÆc sÐc nhËn tiÒn mÆt, kÕ to¸n kiÓm tra tÝnh hîp lÖ, hîp ph¸p cña chøng tõ, kiÓm tra sè d trªn tµi kho¶n, tiÕn hµnh h¹ch to¸n: Nî TK: 4311(4321) TiÒn göi kh¸ch hµng Cã TK: 1011(1031) TiÒn mÆt t¹i quü Chó ý: nÕu thay viÖc göi- lÜnh b»ng tiÒn mÆt thµnh chuyÓn kho¶n th×: - Khi kh¸ch hµng göi tiÒn, kÕ to¸n ghi: Nî TK: TK tiÒn göi kh¸ch hµng (B) Cã TK: 4311(4321) TK tiÒn göi kh¸ch hµng (A) - Khi kh¸ch hµng rót tiÒn, kÕ to¸n ghi: Nî TK: 4311(4321) TK tiÒn göi kh¸ch hµng (A) Cã TK: TiÒn göi kh¸ch hµng (B) - TÝnh vµ h¹ch to¸n l·i cho kh¸ch hµng. +) TiÒn l·i trªn c¸c kho¶n tiÒn göi kh«ng kú h¹n ®îc tÝnh theo ph¬ng ph¸p tÝch sè vµ ®îc nhËp gèc hµng th¸ng. C«ng thøc tÝnh l·i: Sè l·i = Tæng tÝch sè tÝnh l·i x (l·i suÊt th¸ng/30) ( TÝch sè tÝnh l·i = D nî x sè ngµy d nî ) +) H¹ch to¸n l·i cho kh¸ch hµng (l·i ®îc nhËp gèc) Nî TK: 801 Chi phÝ tr¶ l·i tiÒn göi Cã TK: 4311(4321) TK tiÒn göi kh¸ch hµng * KÕ to¸n tiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n. - Khi kh¸ch hµng göi tiÒn tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n, kÕ to¸n ph¶i híng dÉn cho kh¸ch hµng ghi phiÕu göi tiÒn tiÕt kiÖm. Sè tµi kho¶n vµ phiÕu lu ph¶i ®¶m b¶o c¸c yÕu tè cÇn thiÕt. Sau khi thu tiÒn ®Çy ®ñ ph¶i ký chøng nhËn. Sæ tiÕt kiÖm phiÕu lu giÊy göi tiÒn sÏ ®îc chuyÓn cho kiÓm so¸t ®Ó kiÓm so¸t l¹i c¸c yÕu tè trªn chøng tõ, sau ®ã trao l¹i cho kÕ to¸n. KÕ to¸n trao sæ tiÕt kiÖm cho kh¸ch hµng vµ lu l¹i phiÕu lu ®Ó theo dâi cËp nhËt ®èi chiÕu mçi khi kh¸ch hµng ®Õn giao dÞch. Sau ®ã tiÕn hµnh h¹ch to¸n. Nî TK: 1011, 1031( 4311(4321)/ KH. NÕu göi b»ng chuyÓn kho¶n) Cã TK: 4331(4341) TiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n.(KH- A) 19 1 - Khi kh¸ch hµng cã nhu cÇu rót tiÒn sÏ nép vµo Ng©n Hµng giÊy lÜnh tiÒn kÌm sæ tiÕt kiÖm, kÕ to¸n nhËn chøng tõ sÏ lÊy phiÕu lu ®Ó kiÓm tra ®èi chiÕu, sau ®ã ghi ngµy rót tiÒn, sè tiÒn rót ra vµ sau ®ã ghi sè d vµo c¶ sæ tiÕt kiÖm vµ phiÕu lu, tr×nh cho kiÓm so¸t viªn kiÓm tra l¹i, sau ®ã chuyÓn phiÕu chi cho thñ quü ®Ó chi tiÒn mÆt cho kh¸ch hµng vµ h¹ch to¸n: Nî TK: 4331(4341)/ KH- A Cã TK: ThÝch hîp (1011, 1031, 4331/ KH- B) - TÝnh vµ h¹ch to¸n l¹i cho kh¸ch hµng. Ph¬ng ph¸p tÝnh l·i tiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n gièng nh ph¬ng ph¸p tÝnh l·i tiÒn göi kh«ng kú h¹n, nhng l·i ®îc h¹ch to¸n vµ nhËp gèc ®óng vµo ngµy kh¸ch hµng göi tiÒn cña th¸ng sau ®ã. * KÕ to¸n tiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n. - Khi cã nhu cÇu göi tiÒn kh¸ch hµng cÇn ph¶i ghi râ sè tiÒn göi, lo¹i kú h¹n, ®Ó kÕ to¸n ghi vµo trong sæ tiÒn göi vµ phiÕu lu. Sau ®ã tiÕn hµnh h¹ch to¸n: Nî TK: 1011(1031) TiÒn mÆt t¹i quü, 4311/ KH – B Cã TK: 4332(4333) TiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n cña KH – A - TÝnh vµ h¹ch to¸n l·i cho kh¸ch hµng.(L·i kh«ng ®îc nhËp gèc) > Trêng hîp tr¶ l·i tríc. +) Khi kh¸ch hµng ®Õn göi tiÒn Ng©n Hµng trÝch mét phÇn tr¶ l·i cho kh¸ch hµng, ghi vµo tµi kho¶n chi phÝ chê ph©n bæ vµ h¹ch to¸n: Nî TK: 1011(1031) Nî TK: 375 Chi phÝ chê ph©n bæ Cã TK:4332(4333) KH- A +) Hµng th¸ng Ng©n Hµng ph©n bæ l·i tr¶ tríc vµo tµi kho¶n chi phÝ tr¶ l·i tiÒn göi . Nî TK: 801 Chi phÝ tr¶ l·i tiÒn göi Cã TK: 375 Chi phi chê ph©n bæ > Trêng hîp tr¶ l·i sau. +) Hµng th¸ng Ng©n Hµng ph¶i tÝnh l·i dù tr¶ cho kho¶n tiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n vµ h¹ch to¸n: Nî TK: 801 Chi phÝ tr¶ l·i tiÒn göi Cã TK:437 TiÒn l·i céng dån dù tr¶ +) §Õn kú h¹n kh¸ch hµng ®Õn rót l·i, kÕ to¸n ghi: Nî TK: 437 TiÒn l·i céng dån dù tr¶ Cã TK: 1011(1031) TiÒn mÆt t¹i quü Lu ý: +) NÕu ®Õn kú h¹n mµ kh¸ch hµng kh«ng ®Õn lÜnh l·i th× kÕ to¸n tù ®éng nhËp l·i vµo gèc vµ coi nh kh¸ch hµng göi mét kú h¹n míi vµ h¹ch to¸n: Nî TK: 437 TiÒn l·i céng dån dù tr¶ Cã TK: 4332(4333) TiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n 20