Tài liệu Luận văn tổ chức công tác hạch toán kế toán nguyên vật liệu tại công ty cp dược phẩm hà tây

LỜI MỞ ĐẦU Cïng víi sù ph¸t triÓn ®i lªn cña ®Êt níc, khi xo¸ bá c¬ chÕ bao cÊp tËp trung, chuyÓn sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhµ níc, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th¬ng m¹i trë thµnh mèi quan t©m lín cña c¸c Doanh nghiÖp trong vµ ngoµi níc. Tõ chç chØ chuyªn nhËp siªu ®Õn nay ViÖt Nam ®· cã mét khèi lîng hµng xuÊt khÈu ®¸ng kÓ ra c¸c níc. Tuy nhiªn trong xu thÕ hµo nhËp víi thÕ giíi hiÖn nay sÏ kh«ng tr¸nh khái sù c¹nh tranh gay g¾t kh«ng chØ gi÷a c¸c Doanh nghiÖp trong níc víi Doanh nghiÖp níc ngoµi mµ gi÷a c¸c Doanh nghiÖp trong níc còng cã sù ®ua tranh quyÕt kiÖt. §Ó ®øng v÷ng trong c¹nh tranh vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn më réng s¶n xuÊt ngoµi vÊn ®Ò n©ng cao vµ c¶i tiÕn kü thuËt cßn ®ßi hái c¸c Doanh nghiÖp ph¶i chó ý ®Õn viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ vÉn ph¶i ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm. Trong ®ã kh©u qu¶n lý chi phÝ Nguyªn vËt liÖu lµ rÊt quan träng, ®Ó lµm tèt ®îc viÖc nµy th× ngay tõ kh©u thu mua, nhËp xuÊt, dù tr÷ ®Õn sö dông Nguyªn vËt liÖu ph¶i ®îc ghi chÐp, ph¶n ¸nh mét c¸ch chÝnh x¸c vµ kÞp thêi tõ ®ã ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý Nguyªn vËt liÖu nãi riªng vµ qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong toµn Doanh nghiÖp nãi chung mét c¸ch khoa häc, hîp lý vµ ®óng ®¾n. Trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty cæ phÇn Dîc phÈm Hµ T©y, em ®· nhËn thÊy tÇm quan träng cña chi phÝ Nguyªn vËt liÖu còng nh kÕ to¸n Nguyªn vËt liÖu ®èi víi s¶n xuÊt kinh doanh vµ nh÷ng bøc xóc xung quanh viÖc h¹ch to¸n Nguyªn vËt liÖu. Em ®· m¹nh d¹n ®i s©u nghiªn cøu ®Ò tµi: “Tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n Nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty cæ phÇn dîc phÈm Hµ T©y”. Chuyªn ®Ò gåm 3 phÇn: PhÇn I: C¬ së lý luËn vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n Nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty cæ phÇn dîc phÈm Hµ T©y. PhÇn II: T×nh h×nh thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n Nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty cæ phÇn dîc phÈm Hµ T©y. PhÇn III: Hoµn thiÖn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n Nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty cæ phÇn dîc phÈm Hµ T©y. Do thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n, ®Æc biÖt trong qu¸ tr×nh tiÕp cËn víi vÊn ®Ò míi, ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong ®îc sù gióp ®ì cña 1 c¸c c« chó, anh chÞ trong phßng kÕ to¸n vµ sù híng dÉn trùc tiÕp cña ThÇy gi¸o: NguyÔn Quèc Tr©n vµ c¸c thÇy cè gi¸o trong khoa kinh tÕ ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi, ®Ó em hoµn thµnh tèt chuyªn ®Ò nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. PhÇn I C¬ së lý luËn vÒ h¹ch to¸n Nguyªn vËt liÖu Trong Doanh nghiÖp I. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm, ph©n lo¹i vµ tÝnh gi¸ vËt liÖu. 1. §Æc ®iÓm cña Nguyªn vËt liÖu. Nguyªn vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng, lµ mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ c¬ së vËt chÊt cÊu thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm. Nguyªn vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng nhng kh«ng ph¶i bÊt cø ®èi tîng nµo còng lµ Nguyªn vËt liÖu mµ chØ trong ®iÒu kiÖn ®èi tîng lao ®éng do lao ®éng lµm ra th× nã míi trë thµnh Nguyªn vËt liÖu. * §Æc ®iÓm cña Nguyªn vËt liÖu: - VÒ mÆt hiÖn vËt: Th× trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm, Nguyªn vËt liÖu chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt vµ khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, Nguyªn vËt liÖu ®îc tiªu dïng toµn bé nã kh«ng gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu. - VÒ mÆt gi¸ trÞ: Gi¸ trÞ cña Nguyªn vËt liÖu chuyÓn dÞch toµn bé mét lÇn vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm míi t¹o ra. 2 2. Ph©n lo¹i Nguyªn vËt liÖu. Trong Doanh nghiÖp s¶n xuÊt, Nguyªn vËt liÖu bao gåm nhiÒu lo¹i, nhãm thø kh¸c nhau víi néi dung kinh tÕ, c«ng dông, tÝnh n¨ng ho¸ häc vµ yªu cÇu qu¶n lý kh¸c nhau. §Ó phôc vô cho yªu cÇu c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n ph¶i ph©n lo¹i Nguyªn vËt liÖu theo nh÷ng tiªu thøc phï hîp. * Ph©n lo¹i vËt liÖu theo néi dung kinh tÕ vµ yªu cÇu qu¶n trÞ cña Doanh nghiÖp: - Nguyªn vËt liÖu chÝnh: Lµ ®èi tîng lao ®éng chñ yÕu cÊu thµnh nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm míi. Ban thµnh phÈm mua ngoµi ®îc dïng cho môc ®Ých tiÕp tôc s¶n xuÊt ra s¶n phÈm còng ®îc coi lµ Nguyªn vËt liÖu chÝnh. - VËt liÖu phô: Lµ c¸c lo¹i vËt liÖu sö dông ®Ó lµm t¨ng chÊt lîng s¶n phÈm, hoµn chØnh s¶n phÈm hay phôc vô cho c«ng viÖc qu¶n lý s¶n xuÊt, bao gãi s¶n phÈm nh thuèc nhuém, thuèc tÈy, s¬n, dÇu nhên … - Nhiªn liÖu: Lµ lo¹i vËt liÖu ®îc dïng cho c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, cho ho¹y ®éng m¸y mãc thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn vËn t¶i nh x¨ng, dÇu, than, cñi, h¬i ®èt … - Phô tïng thay thÕ: Lµ nh÷ng chi tiÕt, phô tïng m¸y mãc thiÕt bÞ mµ Doanh nghiÖp mua s¾m dù tr÷ phôc vô cho viÖc thay thÕ m¸y mãc thiÕt bÞ. - ThiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: Lµ c¸c lo¹i thiÕt bÞ ph¬ng tiÖn ®îc sö dông cho c«ng viÖc x©y dùng c¬ b¶n. - VËt liÖu kh¸c: Lµ c¸c lo¹i vËt liÖu lo¹i ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm nh: gç, s¾t, thuû tinh hoÆc phÕ. ViÖc ph©n lo¹i nh trªn cã u ®iÓm lµ gióp ngêi qu¶n lý thÊy râ ®îc vai trß vµ t¸c dông cña tõng lo¹i vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Qua ®ã, ®a ra quyÕt ®Þnh vÒ qu¶n lý vµ h¹ch to¸n tõng lo¹i vËt liÖu nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ huy ®éng vµ sö dông Nguyªn vËt liÖu. Tuy nhiªn c¸c ph©n lo¹i nµy cßn béc lé mét sè nhîc ®iÓm: NhiÒu khi rÊt khã ph©n lo¹i ë mét Doanh nghiÖp, cã lóc Nguyªn vËt liÖu chÝnh ®îc sö dông nh vËt liÖu phô. * Ph©n lo¹i theo nguån gèc h×nh thµnh Nguyªn vËt liÖu: - Nguyªn vËt liÖu mua ngoµi: Lµ nh÷ng vËt liÖu sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh ®îc Doanh nghiÖp mua ngoµi thÞ trêng. - Nguyªn vËt liÖu tù s¶n xuÊt: Lµ nh÷ng vËt liÖu Doanh nghiÖp tù chÕ biÕn hay thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn. - Nguyªn vËt liÖu nhËn gãp vèn liªn doanh, liªn kÕt hoÆc ®îc biÕu tÆng, cÊp ph¸t. 3 ý nghÜa cña c¸ch ph©n lo¹i nµy lµ t¹o tiÒn ®Ò cho qu¶n lý vµ sö dông riªng cho tõng lo¹i vËt liÖu, tõng nguån nhËp kh¸c nhau. Trªn c¬ së ®ã míi ®¸nh gi¸ ®îc hiÖu qu¶ sö dông vËt liÖu cho s¶n xuÊt kinh doanh. * Ph©n lo¹i theo môc ®Ých sö dông Nguyªn vËt liÖu: - Nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh. - Nguyªn vËt liÖu dïng cho c¸c nhu cÇu kh¸c nh qu¶n lý ph©n xëng, qu¶n lý Doanh nghiÖp, tiªu thô s¶n phÈm. * Ph©n lo¹i vËt liÖu theo ®Æc trng vËt chÊt cña vËt liÖu: - Nguyªn vËt liÖu r¾n. - Nguyªn vËt liÖu láng. - Nguyªn vËt liÖu khÝ. * Ph©n lo¹i Nguyªn vËt liÖu theo quan hÖ víi m«i trêng, søc khoÎ: - Nguyªn vËt liÖu th«ng thêng. - Nguyªn vËt liÖu ®éc h¹i, nguy hiÓm. 3. TÝnh gi¸ Nguyªn vËt liÖu. TÝnh gi¸ Nguyªn vËt liÖu lµ dïng thíc ®o tiÒn tÖ ®Ó biÓu hiÖn gi¸ trÞ cña Nguyªn vËt liÖu theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh, ®¶m b¶o yªu cÇu trung thùc, thèng nhÊt. Theo chuÈn mùc kÕ to¸n míi do Bé Tµi chÝnh ban hµnh, c¨n cø vµo chuÈn mùc sè 01 vÒ kÕ to¸n hµng tån kho quy ®Þnh c¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ vËt t hµng ho¸ tån kho. HiÖn nay cã 4 ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ sau: - Ph¬ng ph¸p NhËp tríc xuÊt tríc. - Ph¬ng ph¸p NhËp sau xuÊt tríc. - Ph¬ng ph¸p B×nh qu©n gia quyÒn. - Ph¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ ®Ých danh. VÒ nguyªn t¾c: Nguyªn vËt liÖu lµ tµi s¶n dù tr÷ s¶n xuÊt thuéc lo¹i tµi s¶n lu ®éng nªn ph¶i ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ vèn vËt liÖu mua mua s¾m, gia c«ng hoÆc chÕ biÕn. Tuy nhiªn, do ®Æc ®iÓm cña Nguyªn vËt liÖu cã nhiÒu lo¹i, nhiÒu thø, thêng xuyªn biÕn ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ yªu cÇu cña c«ng t¸c kÕ to¸n Nguyªn vËt liÖu nªn trong c«ng t¸c kÕ to¸n Nguyªn vËt liÖu viÖc tÝnh gi¸ ph¶i ®îc tÝnh gi¸ theo gi¸ thùc tÕ. a. §èi víi Nguyªn vËt liÖu nhËp kho: 4 Nguyªn vËt liÖu nhËp kho cña Doanh nghiÖp tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau. Tuú thuéc vµo tõng nguån nhËp mµ gi¸ vèn cña Nguyªn vËt liÖu ®îc x¸c ®Þnh kh¸c nhau. Gi¸ thùc tÕ cña Nguyªn vËt liÖu mua ngoµi: TrÞ gi¸ thùc tÕ nhËp kho lµ gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n (gåm c¶ thuÕ nhËp khÈu nÕu cã) céng víi c¸c chi phÝ mua thùc tÕ (chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, b¶o qu¶n, ph©n lo¹i, b¶o hiÓm, chi phÝ thuª kho …) trõ c¸c kho¶n chiÕt khÊu, gi¶m gi¸ (nÕu cã). Nhng hiÖn nay theo quy chÕ, luËt thuÕ GTGT míi ®îc ¸p dông tõ ngµy 1/1/1999. - §èi víi c¸c Doanh nghiÖp ¸p dông thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ th× ®îc ph¶n ¸nh nh sau: + Trêng hîp vËt t mua ngoµi vÒ nhËp kho cã ho¸ ®¬n GTGT hoÆc cã ho¸ ®¬n ®Æc thï cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ th× gi¸ trÞ vËt t, hµng ho¸ ph¶n ¸nh theo gi¸ mua vµo kh«ng cã thuÕ GTGT. ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ theo dâi trªn TK 133: ThuÕ GTGT ®Çu vµo. + Trêng hîp vËt t, hµng ho¸ dÞch vô mua ngoµi kh«ng cã ho¸ ®¬n thuÕ GTGT hoÆc cã ho¸ ®¬n GTGT (theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp) dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÞu thuÕ GTGT th× gi¸ trÞ vËt t hµng ho¸ dÞch vô mua ngoµi ®îc ph¶n ¸nh theo gi¸ thanh to¸n. + Trêng hîp vËt t mua vµo dïng ®ång thêi cho s¶n xuÊt kinh doanh chÞu thuÕ GTGT (theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ) vµ kh«ng chÞu thuÕ GTGT, mµ kh«ng h¹ch to¸n riªng ®îc thuÕ GTGT ®Çu vµo th× gi¸ trÞ vËt t ®îc ph¶n ¸nh theo gi¸ cha cã thuÕ GTGT. §Õn cuèi kú kÕ to¸n míi x¸c ®Þnh ®îc sè thuÕ GTGT ®îc khÊu trõ trªn c¬ së ph©n bæ theo tû lÖ doanh thu chiô thuÕ GTGT vµ kh«ng chÞu thÕ GTGT so víi tæng doanh thu. - §èi víi Doanh nghiÖp ¸p dông thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp: th× gi¸ vËt t mua ngoµi cã ho¸ ®¬n thuÕ GTGT vµ kh«ng cã ho¸ ®¬n thuÕ GTGT dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× gi¸ trÞ thùc tÕ nhËp kho ®îc ph¶n ¸nh theo gi¸ thanh to¸n, thuÕ GTGT kh«ng ®îc khÊu trõ. - §èi víi vËt liÖu do Doanh nghiÖp tù gia c«ng chÕ biÕn: Th× trÞ gi¸ vèn nhËp kho lµ gi¸ trÞ thùc tÕ cña vËt liÖu gia c«ng chÕ biÕn céng víi c¸c chi phÝ gia c«ng chÕ biÕn. - §èi víi vËt liÖu thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn: Th× trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊ thuª gia c«ng chÕ biÕn céng víi chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì ®Õn n¬i thuª 5 chÕ biÕn vµ tõ n¬i ®ã vÒ Doanh nghiÖp, c«ng sè tiÒn ph¶i tr¶ cho ngêi nhËn gia c«ng chÕ biÕn hay cßn gäi lµ gi¸ thanh to¸n. - Trêng hîp ®¬n vÞ kh¸c gãp vèn liªn doanh: Lµ trÞ gi¸ do héi ®ång liªn doanh ®¸nh gi¸. - PhÕ liÖu ®îc tÝnh gi¸ theo gi¸ íc tÝnh. b. §èi víi vËt liÖu xuÊt kho: §Ó tÝnh to¸n, ph©n bæ chÝnh x¸c chi phÝ thùc tÕ vÒ Nguyªn vËt liÖu ®· tiªu hao trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ë c¸c Doanh nghiÖp trong trêng hîp kÕ to¸n sö dông gi¸ thùc tÕ cña Nguyªn vËt liÖu. Ta cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau: * TÝnh gi¸ trÞ thùc tÕ Nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn: TrÞ gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt kho Sè lîng xuÊt kho x §¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn Trong ®ã: §¬n gi¸ b×nh qu©n Gia quyÒn TrÞ gi¸ NVL tån ®Çu kú + Sè lîng NVL tån ®Çu kú + TrÞ gi¸ NVL nhËp ®Çu kú Sè lîng NVL nhËp ®Çu kú C¸ch tÝnh: XuÊt l« hµng nµo th× tÝnh gi¸ nhËp l« hµng ®ã. * TÝnh gi¸ trÞ thùc tÕ theo ph¬ng ph¸p nhËp tríc xuÊt tríc. TrÞ gi¸ thùc tÕ cña Nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng Gi¸ thùc tÕ ®¬n vÞ cña Nguyªn vËt liÖu nhËp kho (theo tõng lÇn nhËp) x Sè lîng Nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trong kú (theo sè lîng tõng lÇn nhËp) Theo ph¬ng ph¸p nµy th× cø l« hµng nµo nhËp tríc th× xuÊt tríc vµ coi tån ®Çu kú lµ lÇn nhËp ®Çu tiªn, vËt liÖu tån kho cuèi kú chÝnh lµ vËt liÖu cña nh÷ng lÇn nh©p sau cïng. * TÝnh gi¸ trÞ thùc tÕ theo ph¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tríc. Ta x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ thùc tÕ cña Nguyªn vËt liÖu theo tõng lÇn nhËp. C¨n cø sè lîng xuÊt vµ ®¬n gi¸ thùc tÕ nhËp kho lÇn cuèi sau ®ã míi lÇn lît ®Õn c¸c lÇn nhËp tríc ®Ó tÝnh gi¸ trÞ thùc tÕ xuÊt kho. Nh vËy, gi¸ trÞ thùc tÕ cña vËt liÖu tån kho ®Çu kú l¹i lµ gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tÝnh theo ®¬n gi¸ cña lÇn nhËp ®Çu kú. * TÝnh gi¸ vËt liÖu theo gi¸ h¹ch to¸n. 6 Gi¸ h¹ch to¸n lµ lo¹i gi¸ ®îc sö dông t¹m thêi ®Ó gióp cho viÖc h¹ch to¸n nhËp, xuÊt tån kho hµng ngµy cña tõng thø vËt liÖu ®îc kÞp thêi vµ thuËn lîi h¬n. Gi¸ h¹ch to¸n cã thÓ lÊy theo kÕ ho¹ch hoÆc gi¸ trÞ thùc tÕ cuèi kú tríc. §Æc ®iÓm cña gi¸ h¹ch to¸n lµ kh«ng cã gi¸ trÞ vÒ mÆt thanh, quyÕt to¸n vµ æn ®Þnh trong suèt kú h¹ch to¸n. TrÞ gi¸ thùc tÕ cña vËt LiÖu xuÊt dïng trong kú TrÞ gi¸ h¹ch to¸n cña vËt LiÖu xuÊt dïng trong kú x HÖ sè gi¸ vËt liÖu Trong ®ã: HÖ sè gi¸ vËt liÖu TrÞ gi¸ thùc tÕ cña vËt + liÖu tån kho ®Çu kú TrÞ gi¸ h¹ch to¸n cña vËt + LiÖu tån kho ®Çu kú TrÞ gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu tån kho ®Çu kú TrÞ gi¸ h¹ch to¸n cña vËt liÖu tån kho ®Çu kú Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña Doanh nghiÖp mµ trong c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ hay hÖ sè gi¸ (trong c¸c trêng hîp sö dông gi¸ h¹ch to¸n) cã thÓ tÝnh cho tõng nhãm hoÆc c¶ lo¹i Nguyªn vËt liÖu. Tõng c¸ch tÝnh gi¸ vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho ®èi víi Nguyªn vËt liÖu cã néi dung u ®iÓm vµ c¸c ®iÒu kiÖn ¸p dông phï hîp. Do ®ã Doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, kh¶ n¨ng, tr×nh ®é nghiÖp vô cña kÕ to¸n, yªu cÇu qu¶n lý còng nh ®iÒu kiÖn trang thiÕt bÞ c¸c ph¬ng tiÖn kü thuËt tÝnh to¸n, xö lý th«ng tin mµ nghiªn cøu ®Ó ®¨ng ký ph¬ng ph¸p ¸p dông thÝch hîp. 4. C«ng t¸c kiÓm kª Nguyªn vËt liÖu: a. Môc ®Ých cña c«ng t¸c kiÓm kª: KiÓm kª Nguyªn vËt liÖu ë c¸c Doanh nghiÖp nh»m x¸c ®Þnh sè lîng, chÊt lîng vµ gi¸ trÞ tõng lo¹i Nguyªn vËt liÖu, hiÖn cã, kiÓm tra t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån vµ xö lý ®óng nguyªn t¾c nh÷ng trêng hîp mÊt m¸t, thiÕu hôt, kÐm phÈm chÊt. Qua ®ã, n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý Nguyªn vËt liÖu. C«ng viÖc kiÓm kª ph¶i ®îc tiÕn hµnh Ýt nhÊt mét lÇn trong n¨m ë mçi Doanh nghiÖp vµo cuèi n¨m khi lËp b¸o c¸o quyÕt to¸n. C«ng viÖc ®îc thùc hiÖn bëi héi ®ång kiÓm kª do Doanh nghiÖp lËp. Nguyªn t¾c tæ chøc thùc hiÖn c«ng t¸c kiÓm kª Nguyªn vËt liÖu: 7 - Lùa chän ph¬ng ph¸p kiÓm kª thÝch hîp víi tõng lo¹i Nguyªn vËt liÖu, dïng c¸c ph¬ng tiÖn ®o lêng, kiÓm tra sè lîng vµ chÊt lîng tõng thø Nguyªn vËt liÖu. Víi nh÷ng hµng ho¸ vËt t cã ®Æc ®iÓm ®Æc biÖt ph¶i cã c«ng cô chuyªn dïng ®Ó thùc hiÖn ®o lêng khi kiÓm kª. - Thµnh lËp héi ®ång kiÓm kª, ®¸nh gi¸ Nguyªn vËt liÖu. Héi ®ång kiÓm kª do Doanh nghiÖp thµnh lËp Ýt nhÊt gåm kÕ to¸n trëng, thñ kho, kÕ to¸n vËt t nh©n viªn kü thuËt … cã nhiÖm vô kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ Nguyªn vËt liÖu tån kho, kÕt qu¶ ®îc ghi vµo biªn b¶n kiÓm kª. b. H¹ch to¸n kÕt qu¶ kiÓm kª. KÕt qña c«ng t¸c kÕ to¸n ®îc tËp hîp vµo biªn b¶n kiÓm kª ®Ó tõ ®ã cã quyÕt ®Þnh xö lý, lËp kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ hµng tån kho. KÕ to¸n tiÕn hµnh h¹ch to¸n c«ng t¸c kiÓm kª vµ tæ chøc lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho Nguyªn vËt liÖu. * Ghi nhËn kÕt qu¶ kiÓm kª: - Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tµi s¶n thiÕu t¹i kho: Nî TK 642: Gi¸ trÞ tµi s¶n thiÕu trong ®Þnh møc. Nî TK 1381: Gi¸ trÞ tµi s¶n thiÕu ngoµi ®Þnh møc chê xö lý. Cã TK 152 - Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tµi s¶n thõa t¹i kho: Nî TK 152 Cã TK 642: Thõa trong ®Þnh møc. Cã TK 3381: Gi¸ trÞ thõa ngoµi ®Þnh møc chê xö lý. * Ghi nhËn kÕt qu¶ xö lý tµi s¶n thõa, thiÕu: - Xö lý sè thiÕu: Nî TK 1381: Ph¶i thu c¸ nh©n. Nî TK 334: C¸ nh©n båi thêng trõ vµo l¬ng. Nî TK 821, …: TÝnh vµo chi phÝ bÊt thêng. Cã TK 1381: Xö lý sè thiÕu. - Xö lý sè thõa: Nî TK 3381: Gi¸ trÞ thõa ®· xö lý. Cã TK 411, 421, 721 … 5. H¹ch to¸n dù phßng gi¶m gi¸ Nguyªn vËt liÖu: Dù phßng gi¶m gi¸ lµ sù x¸c nh¹n vÒ ph¬ng diÖn kÕ to¸n mét sù gi¶m gi¸ trÞ tµi s¶n do nguyªn nh©n mµ hËu qu¶ cña chóng kh«ng ch¾c ch¾n. 8 C¸c kho¶n lËp dù phßng gi¶m gi¸ cã mét vai trß quan träng ®èi víi mét Doanh nghiÖp, vai trß ®ã ®îc thÓ hiÖn trªn c¸c ph¬ng diÖn sau: - Ph¬ng diÖn kinh tÕ: Nhê c¸c kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ ®· lµm cho b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña Doanh nghiÖp ph¶n ¸nh chÝnh x¸c h¬n gi¸ trÞ thùc tÕ cña tµi s¶n. - Ph¬ng diÖn tµi chÝnh: Dù phßng gi¶m gi¸ ®· lµm gi¶m l·i cña c¸c niªn ®é kÕ to¸n, nªn Doanh nghiÖp tÝch luü ®îc mét sè ®¸ng kÓ ®· ®îc ph©n chia sè nµy ®îc sö dông ®Ó bï ®¾p c¸c kho¶n gi¶m gi¸ tµi s¶n thùc sù ph¸t sinh vµ tµi trî c¸c kho¶n chi phÝ hay lç ®· dù phßng khi c¸c co nµy ph¸t sinh ë niªn ®é kÕ to¸n sau. Thùc chÊt c¸c kho¶n dù phßng lµ mét nguån tµi chÝnh cña Doanh nghiÖp, t¹m thêi n»m trong c¸c tµi s¶n lu ®éng tríc khi sö dông thùc thô. - Ph¬ng diÖn thuÕ kho¸: Dù phßng gi¶m gi¸ ®îc ghi nhËn nh lµ mét kho¶n chi phÝ lµm gi¶m lîi tøc ph¸t sinh. Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho Nguyªn vËt liÖu ®îc lËp vµo cuèi c¸c niªn ®é kÕ to¸n nh»m ghi nhËn bé phËn gi¸ trÞ dù tÝnh gi¶m sót so víi gi¸ gèc (gi¸ thùc tÕ) cña hµng tån kho nhng cha ch¾c ch¾n. Qua ®ã ph¶n ¸nh ®îc gi¸ trÞ thùc hiÖn thuÇn tuý cña hµng tèn kho trªn b¸o c¸o tµi chÝnh. Gi¸ trÞ thùc hiÖn Gi¸ trÞ gèc + Dù phßng gi¶m gi¸ thuÇn cña hµng tån kho cña hµng tån kho hµng tån kho Dù phßng gi¶m gi¸ Nguyªn vËt liÖu ®îc lËp cho c¸c lo¹i Nguyªn vËt liÖu chÝnh dïng cho s¶n xuÊt c¸c lo¹i vËt t, hµng ho¸ … mµ gi¸ trÞ thêng thÊp h¬n gi¸ ®ang ghi trªn sæ kÕ to¸n. Nh÷ng lo¹i vËt t nµy lµ mÆt hµng kinh doanh, thuéc së h÷u cña Doanh nghiÖp, cã chøng tõ hîp lý chøng minh gi¸ trÞ cña vËt t tån kho. * Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho: Møc dù phßng hµng tån kho Sè luîng hµng tån kho ®Õn cÇn lËp cho Cuèi niªn ®é kÕ to¸n n¨m tíi + Møc gi¶m gi¸ hµng tån kho * Tµi kho¶n h¹ch to¸n: Tµi kho¶n 159: Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho. Bªn Nî: Hoµn nhËp dù phßng gi¶m gi¸ kh«ng dïng ®Õn vµo cuèi niªn ®é kÕ to¸n. Bªn Cã: TrÝch dù phßng cÇn lËp vµo cuèi niªn ®é. 9 Dù Cã: Sè dù phßng ®· trÝch. * Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: - Cuèi niªn ®é kÕ to¸n hoµn nhËp toµn bé sè dù phßng ®· lËp n¨m tríc: Nî TK 159: Cã TK 721: - §ång thêi trÝch lËp dù phßng cho n¨m tíi: Nî TK 642(642.6): Cã TK 159: - Cuèi niªn ®é kÕ to¸n tiÕp theo moi biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶ hµng tån kho (t¨ng, gi¶m) ph¶n ¸nh ë TK 412. - Cuèi niªn ®é kÕ to¸n, tiÕn hµnh hoµn nhËp vµ trÝch dù phßng nh trªn. 6. Yªu cÇu vµ nhiÖm vô h¹ch to¸n Nguyªn vËt liÖu. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu qu¶n lý Nguyªn vËt liÖu vµ vÞ trÝ cña kÕ to¸n ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh trong c¸c Doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Yªu cÇu vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n h¹ch to¸n Nguyªn vËt liÖu ®îc thÓ hiÖn: - Thùc hiÖn viÖc ®¸nh gi¸, ph©n lo¹i vËt liÖu phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c yªu cÇu qu¶n lý thèng nhÊt cña Nhµ níc vµ yªu cÇu qu¶n trÞ cña Doanh nghiÖp. - Tæng hîp chøng tõ, tµi kho¶n, sæ s¸ch kÕ to¸n phï hîp víi ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho ¸p dông trong Doanh nghiÖp ®Ó ghi chÐp, ph©n lo¹i, tæng hîp sè liÖu vÒ t×nh h×nh hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng t¨ng gi¶m cña vËt liÖu trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, cung cÊp sè liÖu kÞp thêi ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. - Tham gia viÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch mua, t×nh h×nh thanh to¸n víi ngêi b¸n, ngêi cung cÊp vµ t×nh h×nh sö dông vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. - Doanh nghiÖp ®ang sö dông Nguyªn vËt liÖu theo chuÈn mùc hµng tån kho sè 02 (ChuÈn mùc kÕ to¸n ra ngµy 09/10/2002 ban hµnh theo QuyÕt ®Þnh 149/2001/Q§-BTC ngµy 31/12/2001 cña Bé trëng Bé tµi chÝnh) nh sau: + KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh: • Khi ph¸t sinh chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh th× tËp hîp chi phÝ vµo Nî TK 627. • Cuèi kú ph©n bæ, kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh vµo TK 154 cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm theo møc c«ng suÊt b×nh thêng. • Trêng hîp s¶n phÈm thùc tÕ s¶n xuÊt ra thÊp h¬n c«ng suÊt b×nh thêng th× kho¶n chi chªnh lÖch gi÷a tæng chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh thùc tÕ lín h¬n møc 10 s¶n xuÊt chung cè ®Þnh kh«ng ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh ®îc ghi nhËn vµo gi¸ vèn hµng b¸n TK 632. + KÕ to¸n c¸c kho¶n hao hôt, mÊt m¸t hµng tån kho: • C¨n cø vµo biªn b¶n mÊt m¸t, hao hôt hµng tån kho kÕ to¸n ph¶n ¸nh vµo TK 1381. • C¨n cø vµo biªn b¶n xö lý kÕ to¸n ph¶n ¸nh vµo TK 111, 112, 334 … + KÕ to¸n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho: • Kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ph¶i lËp ë cuèi kú n¨m nay lín h¬n kho¶n dù phßng ®· lËp ë cuèi kú n¨m tríc th× sè chªnh lÖch kÕ to¸n ghi Nî TK 632, Cã TK 159. • Trêng hîp ngîc l¹i sè chªnh lÖch nhá h¬n sè lËp n¨m tríc kÕ to¸n ghi Cã TK 632. II. H¹ch to¸n tæng hîp Nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. 1. Kh¸i niÖm vµ tµi kho¶n h¹ch to¸n. * Kh¸i niÖm: Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn hµng tån kho lµ ph¬ng ph¸p ghi chÐp ph¶n ¸nh thêng xuyªn, liªn tôc vµ cã hÖ thèng t×nh h×nh nhËp xuÊt, tån kho c¸c lo¹i Nguyªn vËt liÖu trªn c¸c tµi kho¶n vÒ sæ kÕ to¸n tæng hîp trªn c¬ së chøng tõ nhËp, xuÊt. Nh vËy, viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ Nguyªn vËt liÖu xuÊt kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn ®îc c¨n cø trùc tiÕp vµo c¸c chøng tõ xuÊt kho. Sau khi ®· ®îc tËp hîp ph©n lo¹i theo c¸c ®èi tîng sö dông ®Ó ghi vµo c¸c tµi kho¶n vµ sæ kÕ to¸n. Ngoµi ra, gi¸ trÞ Nguyªn vËt liÖu tån kho trªn c¸c tµi kho¶n, sæ kÕ to¸n ®îc x¸c ®Þnh ë bÊt kú thêi ®iÓm nµo trong kú kÕ to¸n. * Tµi kho¶n sö dông: - Tµi kho¶n 152 “Nguyªn liÖu, vËt liÖu”: Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh t¨ng gi¶m c¸c lo¹i Nguyªn vËt liÖu theo gi¸ trÞ thùc tÕ. Tµi kho¶n 152 cã thÓ ®îc më thµnh c¸c tµi kho¶n cÊp 2, 3 ®Ó kÕ to¸n chi tiÕt theo tõng nhãm vËt liÖu tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý cña Doanh nghiÖp. - Tµi kho¶n 151 “Hµng mua ®ang ®i ®êng”: Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ c¸c lo¹i vËt t, hµng ho¸ mµ Doanh nghiÖp ®· mua, ®· chÊp nhËn thanh to¸n víi ngêi b¸n nhng cha vÒ nhËp kho Doanh nghiÖp vµ t×nh h×nh hµng ®i ®êng ®· vÒ nhËp kho. 11 - Tµi kho¶n 133 “ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ”: Tµi kho¶n nµy ®îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ, ®· ®îc khÊu trõ vµ cßn ®îc khÊu trõ. - Tµi kho¶n 331 “Ph¶i tr¶ ngêi b¸n”: Tµi kho¶n nµy ®îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh quan hÖ thanh to¸n gi÷a Doanh nghiÖp vµ ngêi b¸n. - Ngoµi ra qu¸ tr×nh h¹ch to¸n cßn ®îc sö dông mét sè tµi kho¶n kh¸c nh: tµi kho¶n 111, 112, 128, 222, 241, 141, 441, 621, 627, 641, 642 … 2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô t¨ng gi¶m Nguyªn vËt liÖu trong c¸c Doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ. a. NhËp kho Nguyªn vËt liÖu: - Khi mua Nguyªn vËt liÖu kÕ to¸n ghi: Nî TK 152: Gi¸ mua kh«ng cã thuÕ GTGT Nî TK 133: ThuÕ GTGT ®Çu vµo Cã TK 111, 112: Tr¶ tiÒn ngay Cã TK 331, 311, 141 - Khi hµng mua ®ang ®i ®êng (NghÜa lµ cha cã ho¸ ®¬n vµ cha cã phiÕu nhËp kho) trong th¸ng khi nhËn ®îc ho¸ ®¬n kÕ to¸n t¹m lu ho¸ ®¬n nµy vµo hµng mua dang ®i ®êng. NÕu cuèi th¸ng hµng mua ®ang ®i ®êng vÉn cha vÒ nhËp kho kÕ to¸n ghi: Nî TK 151: Gi¸ mua kh«ng cã thuÕ GTGT Nî TK 133: ThuÕ GTGT Cã TK 111, 112, 141 Sang th¸ng sau khi hµng cña c¸c th¸ng tríc vÒ nhËp kho (cã phiÕu nhËp kho) kÕ to¸n ghi: Nî TK 152: Hµng mua nhËp kho Nî TK 621, 627, 641, 642: Hµng mua ®a vµo sö dông ngay Nî TK 517: Hµng mua vÒ göi ngay cho ngêi mua Nî TK 623: Hµng mua vÒ b¸n ngay Cã TK 151 - Ph¶n ¸nh chi phÝ thu mua, vËn chuyÓn Nguyªn vËt liÖu: Nî TK 152 Nî TK 621, 627, 641, 642 Nî TK 133: ThuÕ GTGT Cã TK 111,112, 331 12 - Khi mua vËt liÖu nÕu ®îc hëng chiÕt khÊu th× kÕ to¸n ghi: Nî TK 111, 112, 331 Cã TK 771: Thu nhËp ho¹t ®éng bÊt thêng - Khi Nguyªn vËt liÖu nhËp kho do tù gia c«ng chÕ biÕn hay thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn. C¨n cø vµo gi¸ thµnh thùc tÕ vËt liÖu kÕ to¸n ghi: Nî TK 152 Cã TK 154 - Khi thu håi Nguyªn vËt liÖu tríc ®©y mang ®i gãp vèn liªn doanh: Nî TK 152 Cã TK 128, 222 - Khi nhËn vèn gãp liªn doanh b»ng Nguyªn vËt liÖu: Nî TK 152 Cã TK 411 - Khi kiÓm kª thõa Nguyªn vËt liÖu: + NÕu vËt liÖu cha cã ý kiÕn gi¶i quyÕt: Nî TK 152 Cã TK 3381 + NÕu vËt liÖu thõa cã ý kiÕn gi¶i quyÕt ngay: Nî TK 152 Cã TK 621, 627, 641 Cã TK 411 - Khi Nguyªn vËt liÖu t¨ng do ®¸nh gi¸ l¹i: Nî Tk 152 Cã TK 412 - Khi nhËp kho Nguyªn vËt liÖu do c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i, kÕ to¸n ghi: Nî TK 152: Cã TK 621, 641, 642, 627 b. XuÊt kho Nguyªn vËt liÖu: - Khi xuÊt kho ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm, phôc vô cho nhu cÇu qu¶n lý …: Nî TK 621, 627, 641, 642, 214 … Cã TK 152 - Khi xuÊt vËt liÖu ®Ó gia c«ng chÕ biÕn hay thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn: Nî TK 154 Cã TK 152 13 - Khi ®em Nguyªn vËt liÖu gãp vèn liªn doanh: + NÕu gi¸ trÞ vèn gãp > gi¸ trÞ thùc tÕ vËt liÖu: Nî TK 128, 222: TrÞ gi¸ vèn gãp Nî TK 412: Chªnh lÖch Cã TK 152: Gi¸ trÞ thùc tÕ Nguyªn vËt liÖu xuÊt kho + NÕu gi¸ trÞ vèn gãp < gi¸ trÞ thùc tÕ vËt liÖu: Nî TK 128, 222: TrÞ gi¸ vèn gãp Cã TK 412: Chªnh lÖch Cã TK 152: Gi¸ trÞ thùc tÕ Nguyªn vËt liÖu xuÊt kho - Khi xuÊt Nguyªn vËt liÖu cho vay kh«ng lÊy l·i hoÆc b¸n: Nî TK 1388: XuÊt cho vay Nî TK 632: XuÊt b¸n Cã TK 152: gi¸ trÞ thùc tÕ xuÊt kho - Khi kiÓm kª thÊy thiÕu hôt Nguyªn vËt liÖu: + Trêng hîp thiÕu hôt trong ®Þnh møc cho phÐp: Nî TK 642 Cã TK 152 + Trêng hîp thiÕu hôt ngoµi ®Þnh møc cho phÐp: Nî TK 1388 Nî TK 111, 334: NÕu ngêi thiÕu hôt ph¶i båi thêng Nî TK 642: NÕu tÝnh vµo chi phÝ qu¶n lý Doanh nghiÖp. Cã TK 152 - Khi Nguyªn vËt liÖu gi¶m do ®¸nh gi¸ l¹i: Nî TK 412 Cã TK 152 3. §Æc ®iÓm h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô t¨ng, gi¶m Nguyªn vËt liÖu trong c¸c Doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp. §èi víi Nguyªn vËt liÖu mua vÒ mµ Doanh nghiÖp h¹ch to¸n thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp (Gi¸ mua ®· cã thuÕ GTGT). Trêng hîp nµy h¹ch to¸n t¬ng tù nh mua Nguyªn vËt liÖu cña Doanh nghiÖp h¹ch to¸n thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ nhng chÝ kh¸c mét ®iÓm ®ã lµ: Bªn Nî TK 152, 621, 627 … Gi¸ mua cã c¶ thuÕ GTGT vµ trêng hîp nµy kh«ng sö dông tµi kho¶n 133. 14 S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn 331, 111, 112, 141 T¨ng do mua ngoµi 152 621 XuÊt ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm 151 627, 641, 642, 241 Hµng mua ®ang ®i ®êng XuÊt cho chi phÝ s¶n xuÊt b¸n hµng, qu¶n lý, XDCB 411 128, 222 NhËn cÊp ph¸t, tÆng thëng vèn gãp liªn doanh XuÊt vèn gãp liªn doanh 3381, 642 154 Thõa ph¸t hiÖn khi kiÓm kª XuÊt thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn 128, 222 1381,642 NhËn l¹i vèn gãp liªn doanh ThiÕu ph¸t hiÖn khi kiÓm kª 412 412 §¸nh gi¸ t¨ng §¸nh gi¸ gi¶m 15 TK 632 XuÊt NVL b¸n III. §Æc ®iÓm h¹ch to¸n Nguyªn vËt liÖu theo phph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. ¬ng 1. Kh¸i niÖm vµ tµi kho¶n sö dông: * Kh¸i niÖm: Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ ph¬ng ph¸p theo dâi ph¶n ¸nh thêng xuyªn t×nh h×nh nhËp xuÊt kho Nguyªn vËt liÖu, C«ng cô dung cô, s¶n phÈm, hµng ho¸ trªn c¸c tµi kho¶n hµng tån t¬ng øng. Gi¸ trÞ thùc tÕ vËt t hµng ho¸ mua vµo ®îc ph¶n ¸nh trªn tµi kho¶n 611. Cßn c¸c tµi kho¶n hµng tån kho (152,153 …) chØ dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng tån kho lóc ®Çu vµ cuèi kú. H¬n n÷a gi¸ trÞ hµng tån kho l¹i kh«ng c¨n cø vµo sè liÖu trªn c¸c tµi kho¶n vµ c¸c sæ kÕ to¸n ®Ó tÝnh mµ c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª. TiÕp ®ã gi¸ trÞ xuÊt kho còng kh«ng c¨n cø trùc tiÕp vµo c¸c phiÕu xuÊt kho mµ l¹i c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª hµng tån khi ®Çu kú, nhËp trong th¸ng vµ tån kho cuèi kú. §Ó tÝnh gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt kho th× c¨n cø vµo c«ng thøc sau: Gi¸ trÞ thùc tÕ vËt liÖu XuÊt kho Gi¸ trÞ thùc tÕ Vl + Gi¸ trÞ thùc tÕ VL - Gi¸ trÞ thùc tÕ VL Tån ®Çu th¸ng NhËp trong th¸ng Tån cuèi th¸ng Víi ph¬ng ph¸p nµy th× gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt kho chØ lµ con sè tæng céng kh«ng thÓ ph©n bæ trùc tiÕp cho c¸c ®èi tîng sö dông mµ ph¶i lùa chän tiªu thøc phï hîp ®Ó ph©n bæ gi¸ trÞ Nguyªn liÖu, vËt liÖu xuÊt kho cho c¸c ®èi tîng sö dông. * Tµi kho¶n sö dông: - Tµi kho¶n 151, 152, 153, 156 … - Tµi kho¶n 611 “Mua hµng”: Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ Nguyªn vËt liÖu mua vµo trong kú. Nã chØ dïng trong h¹ch to¸n Nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. 2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: - §Çu kú: KÕt chuyÓn gi¸ trÞ Nguyªn vËt liÖu tõ c¸c tµi kho¶n sang tµi kho¶n 611: Nî TK 611 Cã TK 151, 152 - Trong kú: 16 + Khi mua Nguyªn vËt liÖu c¨n cø vµo ho¸ ®¬n vµ phiÕu nhËp kho kÕ to¸n ghi: Nî TK 611 Nî TK 133 Cã TK 111, 112, 141 Cã TK 331 + Ph¶n ¸nh sè triÕt khÊu, gi¶m gi¸ ®îc hëng kÕ to¸n ghi: Nî TK 111, 112 Cã TK 711 - Cuèi kú: C¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª thùc tÕ, kÕ to¸n ph¶i tÝnh gi¸ trÞ thùc tÕ vËt liÖu tån kho cuèi kú vµ tæng hîp tÊt c¶ c¸c chøng tõ, vËt liÖu mua ®ang ®i ® êng, ghi: Nî TK 152: Hµng thùc tÕ tån kho. Nî TK 151: Hµng mua ®ang ®i ®êng cha vÒ nhËp kho. Cã TK 611 X¸c ®Þnh gi¸ trÞ thùc tÕ vËt liÖu sö dông trong kú vµ c¸c tiªu thøc ph©n bæ cho ®èi tîng sö dông, ghi: Nî TK 621, 627, 641, 642 Cã TK 611 S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn 151, 152 611 Gi¸ trÞ vËt liÖu tån ®Çu kú 111, 112, 138, 331 C¸c kho¶n chiÕt khÊu, gi¶m gi¸ ®îc hëng 111, 112, 141, 331 151, 152 Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu mua vÒ trong kú 133 KÕt chuyÓn gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån cuèi kú 621, 627, 641, 642 Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt kho trong kú 17 IV. H¹ch to¸n chi tiÕt Nguyªn vËt liÖu. H¹ch to¸n chi tiÕt Nguyªn vËt liÖu ®ßi hái ph¶i ph¶n ¸nh c¶ vÒ sè lîng, gi¸ trÞ, chÊt lîng cña tõng thø vËt liÖu, tõng kho tõng nhãm tõng lo¹i vËt liÖu vµ tõng ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm b¶o qu¶n, sö dông. KÕ to¸n ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh vÒ nhËp xuÊt kho vµ viÖc ®èi chiÕu, kiÓm tra sè liÖu … Trong c¸c Doanh nghiÖp s¶n xuÊt, viÖc qu¶n lý vËt liÖu do nhiÒu bé phËn ®¬n vÞ tham gia song viÖc qu¶n lý t×nh h×nh nhËp xuÊt, tån kho vËt liÖu ®îc thùc hiÖn chñ yÕu ë bé phËn kho xÝ nghiÖp. HiÖn nay cã 3 ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt Nguyªn vËt liÖu. 1. Ph¬ng ph¸p thÎ song song. KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p nµy sö dông c¸c sæ: Sæ (thÎ) kho, sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu vµ b¶ng tæng hîp nhËp - xuÊt - tån kho vËt liÖu. * ë kho: Thñ kho sö dông thÎ kho ®Ó ghi chÐp hµng ngµy t×nh h×nh nhËp xuÊt - tån kho vËt liÖu theo chØ tiªu sè lîng. Khi nhËn c¸c chøng tõ nhËp xuÊt vËt liÖu thñ kho ph¶i kiÓm tra tÝnh hîp lý, hîp ph¸p cña chøng tõ råi tiÕn hµnh ghi chÐp sè thùc nhËp, thùc xuÊt vµo chøng tõ vµ thÎ kho. Cuèi ngµy tÝnh ra sè tån kho ghi vµo thÎ kho. §Þnh kú thñ kho göi c¸c chøng tõ nhËp xuÊt ®· ®îc ph©n lo¹i theo tõng thø vËt liÖu cho phßng kÕ to¸n. * ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n vËt liÖu còng më sæ (thÎ) chi tiÕt vËt liÖu t¬ng øng víi c¸c thÎ kho cña tõng kho ®Ó ghi chÐp hµng ngµy t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho cña tõng lo¹i vËt liÖu theo chØ tiªu sè lîng vµ chØ tiªu gi¸ trÞ. Cuèi th¸ng tiÕn hµnh céng sæ vµ ®èi chiÕu víi thÎ kho. §Ó thùc hiÖn ®èi chiÕu gi÷a kÕ to¸n tæng hîp vµ kÕ to¸n chi tiÕt, kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo c¸c thÎ kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó ghi b¶ng nhËp - xuÊt - tån kho theo chØ tiªu gi¸ trÞ cña tõng lo¹i vËt liÖu. Sè liÖu ë b¶ng nµy ®îc ®èi chiÕu víi sè liÖu cña kÕ to¸n tæng hîp. * ¦u ®iÓm: Ghi chÐp ®¬n gi¶n, dÔ kiÓm tra vµ dÔ ®èi chiÕu. * Nhîc ®iÓm: ViÖc ghi chÐp gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n cßn trïng lÆp vÒ chØ tiªu sè lîng. Ngoµi ra viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu chñ yÕu ®îc tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng, do vËy h¹n chÕ chøc n¨ng kiÓm tra kÞp thêi cña kÕ to¸n. 18 * Ph¹m vi ¸p dông: ¸p dông thÝch hîp víi c¸c Doanh nghiÖp Ýt chñng lo¹i vËt liÖu, khèi lîng c¸c nghiÖp vô chøng tõ nhËp - xuÊt - tån kho Ýt, kh«ng thêng xuyªn vµ tr×nh ®é nghiÖp vô chuyªn m«n cña c¸n bé kÕ to¸n cßn h¹n chÕ. Tr×nh tù cña ph¬ng ph¸p nµy ®îc kh¸i qu¸t b»ng s¬ ®å sau: S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt Nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p thÎ song song ThÎ kho PhiÕu nhËp kho PhiÕu xuÊt kho Sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt Nguyªn vËt liÖu B¶ng tæng hîp nhËp - xuÊt - tån kho Ghi chó: Ghi hµng ngµy: Ghi cuèi th¸ng: KiÓm tra, ®èi chiÕu: 2. Ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn: KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p nµy sö dông c¸c sæ: Sæ (thÎ) kho, sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn vµ b¶ng kª nhËp kho, xuÊt kho vËt liÖu. * ë kho: ViÖc ghi chÐp ë kho cña thñ kho còng ®îc thùc hiÖn trªn thÎ kho gièng nh ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song. * ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n më sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho cña tõng lo¹i vËt liÖu ë tõng kho dïng cho c¶ n¨m nh ng mçi th¸ng chØ ghi mét lÇn vµo cuèi th¸ng. §Ó cã sè liÖu ghi vµo sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn, kÕ to¸n ph¶i lËp c¸c b¶ng kª nhËp, b¶ng kª xuÊt. Trªn c¬ së c¸c chøng tõ 19 nhËp xuÊt ®Þnh kú thñ kho göi lªn, sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn còng ®îc theo dâi c¶ vÒ chØ tiªu sè lîng vµ chØ tiªu gi¸ trÞ. Cuèi th¸ng tiÕn hµnh kiÓm tra, ®èi chiÕu sè liÖu gi÷a sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn víi thÎ kho vµ sè liÖu kÕ to¸n tæng hîp. * ¦u ®iÓm: Khèi lîng ghi chÐp cña kÕ to¸n ®îc gi¶m bít do chØ ghi mét lÇn vµo cuèi th¸ng. * Nhîc ®iÓm: ViÖc ghi sæ vÉn trïng lÆp gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n vÒ chØ tiªu sè lîng. C«ng viÖc ®îc dån vµo cuèi th¸ng nªn sè liÖu cung cÊp kho kÞp thêi. * Ph¹m vÞ ¸p dông: ¸p dông cho c¸c Doanh nghiÖp cã khèi lîng nhËp xuÊt kh«ng nhiÒu. Tr×nh tù cña ph¬ng ph¸p nµy ®îc kh¸i qu¸t b»ng s¬ ®å sau: S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt Nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ThÎ kho PhiÕu xuÊt kho PhiÕu nhËp kho B¶ng kª nhËp Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn B¶ng kª xuÊt Ghi chó: Ghi hµng ngµy: Ghi cuèi th¸ng: KiÓm tra, ®èi chiÕu: 3. Ph¬ng ph¸p sæ sè d: KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p nµy sö dông c¸c sæ: Sæ (thÎ) kho, sæ sè d, bn¶g kª tæng hîp nhËp - xuÊt - tån kho, b¶ng kª nhËp, xuÊt kho vµ b¶ng luü kÕ nhËp kho, xuÊt kho vËt liÖu. * ë kho: Thñ kho dïng thÎ kho ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho nhng cuèi th¸ng ph¶i ghi sè tån kho ®· tÝnh trªn thÎ kho sang sæ sè d vµo cét sè lîng. 20