Lêi më ®Çu
Trong giai ®o¹n hiÖn nay nÒn kinh tÕ ®Êt níc lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng víi
nhiÒu thµnh phÇn. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa ®Ó tõng bíc ph¸t triÓn, héi
nhËp nÒ kinh tÕ ThÕ giíi. Trong nÒn kinh tÕ nµy, c¸c ®¬n vÞ c¸ nh©n, doanh
nghiÖp tæ chøc kinh tÕ kh¸c ®îc tù do s¶n xuÊt, tù do kinh doanh vµ tù do c¹nh
tr¹nh trong c¸c mÆt hµng ®· ®¨ng ký.
§Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn v÷ng m¹nh, mçi doanh nghiÖp ph¶i tu©n thñ
®óng c¸c quy luËt cung cÇu, gi¸ c¶ c¹nh tranh. §Æc biÖt ph¶i tÝnh ®Õn hiÖu qu¶
s¶n xuÊt kinh doanh. §iÒu nµy buéc c¸c ®¬n vÞ ph¶i linh ho¹t chñ ®éng tÝnh
to¸n ®Çu ra bao nhiªu, ®Çu vµo bao nhتu. Tõ ®ã cã søc m¹nh c¹nh tranh trªn
thÞ trêng mµ ph¶i ®¶m b¶o cã l·i.
§Æc biÖt nghµnh giao th«ng vËn t¶i, vµ c¶ nh÷ng vËn t¶i t nh©n. V× vËy
gi¸ cíc vËn chuyÓn hµng ho¸ lu«n lu«n biÕn ®éng.
VËy muèn ®¶m b¶o kinh doanh cã l·i ®ßi hái ngêi l·nh ®¹o ph¶i n¨ng
®éng s¸ng t¹o, khai th¸c nguån vËn chuyÓn hµng ho¸ kÞp thêi ®óng thêi gian
quy ®Þnh. C¸c c¸n bé nghiÖp vô qu¶n lý ph¶i ®i s©u, ®i s¸t th«ng tin chÝnh x¸c
vµ kÞp thêi.
Lµ sinh viªn khoa kÕ to¸n trêng §¹i Häc Kinh TÕ Quèc D©n t«i nghiªn
cøu ®Ò tµi "Tæ Chøc C«ng T¸c KÕ To¸n Chi PhÝ S¶n XuÊt vµ TÝnh Gi¸ Thµnh
S¶n PhÈm T¹i C«ng Ty VËn T¶i « T« Sè 3”.
Chuyªn ®Ò nµy bao gåm 3 ch¬ng:
PhÇn I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i DN kinh doanh vËn t¶i.
PhÇn II: T×nh h×nh thùc tÕ vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty vËn t¶i « t« sè 3.
PhÇn III: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty vËn t¶i « t« sè 3.
1
PhÇn I
Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ tæ chøc kÕ to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i doanh
nghiÖp kinh doanh vËn t¶i
I. Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp kinh doanh vËn
t¶i
1. §Æc diÓm cña ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô vËn t¶o vµ ¶nh hëng cña nã
tíi c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
*Kh¸i niÖm: VËn t¶i ®îc hiÓu lµ nghµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ®Æc biÖt, thùc hiÖn
viÖc di chuyÓn hµng ho¸, hµnh kh¸ch tõ n¬i nµy ®Õn n¬i kh¸c vµ ®îc ®o b»ng
tÊn/ km ®èi víi hµng ho¸ vËn chuyÓn vµ ngêi/ km ®èi víi vËn t¶i hµnh kh¸ch.
*Tõ kh¸i niÖm trªn cña ngµnh vËn t¶i cã thÓ rót ra ®Æc ®iÓm sau trong lÜnh vùc
ho¹t ®éng kinh doanh cña ngµnh nµy:
Doanh nghiÖp vËn t¶i qu¶n lý qu¸ tr×nh ho¹t ®éng theo nhiÒu kh©u kh¸c
nhau nh giao dÞch hîp ®ång vËn chuyÓn hµng ho¸, hµnh kh¸ch.
KÕ ho¹ch t¸c nghiÖp cÇn ph¶i cô thÓ ho¸ cho tõng ngµy, tõng ®Þnh kú
ng¾n l¸i xe vµ ph¬ng tiÖn lµm chñ yÕu ë bªn ngoµi doanh nghiÖp. V×
vËy qu¸ tr×nh qu¶n lý ph¶i rÊt cô thÓ, ph¶i x©y dùng ®îc chÕ ®é vËt chÊt
râ rµng vËn dông c¬ chÕ hîp lý.
Ph¬ng tiÖn vËn t¶i lµ nh÷ng TSC§ chñ yÕu vµ quan träng kh«ng thÓ
thiÕu trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn v©n t¶i.
ViÖc khai th¸c vËn t¶i phô thuéc nhiÒu vµo c¬ së h¹ tÇng ®êng x¸, cÇu
ph¸ vµ ®iÒu kiÖn ®Þa lý cña tõng vïng.
*¶nh hëng cña nã tíi c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm.
Do tÝnh chÊt ®Æc thï cña c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i vµ c¸c doanh nghiÖp s¶n
xuÊt vËt chÊt ®Æc biÖt, v× vËy s¶n phÈm s¶n xuÊt ra kh«ng mang h×nh th¸i vËt
chÊt nªn ®¬n vÞ ®o lêng cña s¶n phÈm vËn t¶i kh¸c víi ®¬n vÞ ®o lêng th«ng
thêng: TÊn/ km ®èi víi hµng ho¸ vËn chuyÓn vµ ngêi/ km ®èi víi hµnh kh¸ch.
Do ®Æc ®iÓm kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i lµ kh«ng cã s¶n phÈm
dë dang nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm vËn t¶i lµ thÓ hiÖn b»ng toµn bé hao phÝ vÒ
lao ®éng sèng cÇn thiÕt vµ lao ®éng vËt ho¸ thùc tÕ ph¸t sinh tÝnh cho toµn bé
s¶n lîng s¶n phÈm vËn t¶i hoµn thµnh trong kú.
Tõ nh÷ng tÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm trªn ta cã: Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm vËn t¶i
lµ chi phÝ vËn t¶i tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm vËn t¶i hoµn thµnh. Gi¸ thµnh
vËn t¶i lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh c«ng t¸c qu¶n lý cña doanh
nghiÖp vËn t¶i, th«ng qua chØ tiªu gi¸ thµnh cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc hiÖu qu¶ cña
viÖc sö dông nguån nh©n tµi, vËt lùc trong doanh nghiÖp còng nh ®¸nh gi¸
mét c¸ch cã c¬ së c¸c biÖn ph¸p tæ chøc qu¶n lý, kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®·
thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh c¸c dÞch vô cho kh¸ch hµng.
2
2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt.
§Ó qu¶n lý tèt kÕ to¸n kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh vËn
t¶i cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau:
- Ghi chÐp, tÝnh to¸n ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh lu©n chuyÓn tµi s¶n, vËt
t, tiÒn vèn, qu¸ tr×nh tËp hîp, tÝnh to¸n ph©n bæ chi phÝ vµ kÕt qu¶ kinh doanh
tõng ho¹t ®éng vËn t¶i mét c¸ch hîp lý vµ chÝnh x¸c.
- KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch kinh tÕ, tµi chÝnh kÕ ho¹ch
thu nép vµ thanh to¸n, kiÓm tra, kiÓm so¸t chi phÝ gi¸ thµnh vËn t¶i vµ kÕt qu¶
kinh doanh.
- Cung cÊp th«ng tin phôc vô cho viÖc ®iÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh vËn
t¶i, t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi qu¶n lý quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n trong kinh doanh.
II. chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
1. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt ë c¸c doanh nghiÖp.
1.1 Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt
Chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸
vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra trong mét thêi kú
nhÊt ®Þnh, biÓu hiÖn b»ng tiÒn.
§Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng cña m×nh, c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã ba yÕu tè
c¬ b¶n: T liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ søc lao ®éng. C¸c yÕu tè nµy
tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã sù kh¸c nhau vµ h×nh thµnh nªn c¸c chi phÝ
t¬ng øng: Chi phÝ khÊu hao t liÖu lao ®éng, chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ
nh©n c«ng.Trong ®iÒu kiÖn tån t¹i nÒn kinh tÕ thÞ trêng th× nh÷ng chi phÝ nµy
®îc biÓu hiÖn b»ng thíc ®o tiÒn tÖ.
Ho¹t ®éng trong doanh nghiÖp thêng bao gåm nhiÒu kh©u, nhiÒu lÜnh vùc
kh¸c nhau nh:
-
Ho¹t ®éng s¶n xuÊt, thùc hiÖn c«ng viÖc lao vô.
-
Ho¹t ®éng thu mua, dù tr÷ hµng ho¸.
Ho¹t ®éng b¸n hµng: Lu©n chuyÓn tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸,
cung cÊp lao vô, dÞch vô
Ho¹t ®éng kh¸c nh ®Çu t tµi chÝnh, nghiÖp vô bÊt thêng, …
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× chi phÝ bá ra cho kh©u s¶n xuÊt ®îc gäi lµ
chi phÝ s¶n xuÊt.
Thùc chÊt chi phÝ s¶n xuÊt ë c¸c doanh nghiÖp lµ sù chuyÓn dÞch vèn
cña c¸c doanh nghiÖp vµo ®èi tîng tÝnh gi¸ nhÊt ®Þnh, nã lµ vèn cña doanh
nghiÖp bá vµo qóa tr×nh s¶n xuÊt. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng hãa vµ c¬
3
chÕ h¹ch to¸n kinh doanh mäi chi phÝ ®Òu ®îc biÓu hiÖn díi h×nh th¸i tiÒn tÖ.
V× vËy, chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp lµ chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao
®éng vËt hãa còng ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn. Chi phÝ tiÒn c«ng lµ biÓu hiÖn
b»ng tiÒn cña hao phÝ lao ®éng sèng, chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ nguyªn
liÖu, vËt liÖu, nhiªn liÖu lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña hao phÝ vÒ lao ®éng vËt hãa.
Nh vËy, nÕu xÐt vÒ mÆt lîng th× chi phÝ s¶n xuÊt phô thué vµo hai yÕu tè
lµ:
+ Khèi lîng lao ®éng vµ t liÖu s¶n xuÊt ®· chi ra trong mét thêi kú nhÊt
®Þnh
+ Gi¸ c¶ cña c¸c t liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu hao trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ
tiÒn l¬ng cña ®¬n vÞ lao ®éng hao phÝ.
Nh vËy, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, viÖc ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt
kh«ng nh÷ng lµ tÊt yÕu kh¸ch quan mµ cßn lµ vÊn ®Ò ®îc coi träng gãp phÇn
gióp doanh nghiÖp tÝnh ®óng gi¸ c¶ nh»m b¶o toµn vèn theo yªu cÇu cña chÕ
®é qu¶n lý kinh tÕ míi hiÖn nay.
Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ph¸t sinh thêng xuyªn trong suèt qu¸
tr×nh tån t¹i ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Nhng ®Ó phôc vô cho viÖc qu¶n lý vµ
h¹ch to¸n kinh doanh chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®îc tÝnh to¸n tËp hîp cho tõng thêi
kú: hµng th¸ng, hµng quý hoÆc hµng n¨m phï hîp víi kú b¸o c¸o. §Ó chÝnh
x¸c toµn bé chi phÝ bá ra trong kú. Thùc chÊt lµ tËp hîp CPSX theo c¸c ®èi t îng tËp hîp chi phÝ vµ h¹ch to¸n vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm theo tõng kho¶n môc
chi phÝ.
1.2 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt
Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu kho¶n chi cã néi dung,
c«ng dông vµ môc ®Ých sö dông kh«ng nh nhau, v× vËy, ®Ó phôc vô cho c«ng
t¸c qu¶n lý nãi chung vµ kÕ to¸n nãi riªng, cÇn ph¶i ph©n lo¹i CPSX theo tiªu
thøc thÝch hîp.
*Ph©n lo¹i CPSX theo néi dung, tÝnh chÊt cña chi phÝ
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, nh÷ng kho¶n chi phÝ cã chung tÝnh chÊt, néi dung
kinh tÕ ®îc xÕp chung vµo mét yÕu tè, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë
®©u vµ dïng vµo môc ®Ých g× trong s¶n xuÊt kinh doanh. Toµn bé CPSX kinh
doanh cña doanh nghiÖp bao gåm c¸c yÕu tè sau:
- Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu: bao gåm toµn bé c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu
(NVL) chÝnh, NVL phô, nhiªn liÖu... doanh nghiÖp sö dông cho ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh trong kú.
4
- Chi phÝ nh©n c«ng: Bao gåm toµn bé sè tiÒn c«ng ph¶i tr¶, tiÒn trÝch BHXH,
BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n vµ nh©n viªn ho¹t ®«ng s¶n xuÊt kinh doanh
trong doanh nghiÖp.
- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Bao gåm toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao tµi
s¶n cè ®Þnh sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: bao gåm toµn bé sè chi phÝ kh¸c dïng cho ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: bao gåm toµn bé sè chi phÝ kh¸c dïng cho ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ngoµi bèn yÕu tè ®· nªu ë trªn
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông quan träng ®èi víi viÖc qu¶n lý chi phÝ cña
lÜnh vùc s¶n xuÊt: Cho phÐp hiÓu râ c¬ cÊu, tû träng tõng yÕu tè chi phÝ lµ c¬
së ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lµm c¬
së cho viÖc dù trï hay x©y dùng kÕ ho¹ch cung øng vËt t tiÒn vèn, huy ®éng sö
dông lao ®éng...
*Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých c«ng dông cña chi phÝ
C¨n cø vµo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh, nh÷ng chi phÝ cã chung c«ng dông kinh tÕ ®îc xÕp vµo mét kho¶n môc
chi phÝ .
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp : Bao gåm chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu
chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn liÖu ®îc sö dông vµo môc ®Ých trùc tiÕp s¶n
xuÊt s¶n phÈm, kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy nh÷ng chi phÝ NVL sö dông
vµo môc ®Ých s¶n xuÊt chung vµ nh÷ng ho¹t ®éng ngoµi s¶n xuÊt.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ tiÒn c«ng, tiÒn trÝch
BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, kh«ng tÝnh vµo kho¶n
môc nµy sè tiÒn c«ng vµ sè tiÒn trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n
qu¶n lý chung vµ nh©n viªn b¸n hµng.
Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ chi phÝ dïng vµo viÖc qu¶n lý vµ phôc
vô s¶n xuÊt chung t¹i bé phËn s¶n xuÊt ( ph©n xëng, ®éi tr¹i ...), bao gåm c¸c
®iÒu kho¶n sau:
+Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng
+Chi phÝ vËt liÖu
+ Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt
+ Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh
+Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
+Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn
5
Ph©n lo¹i CPSX theo môc ®Ých vµ c«ng dông kinh tÕ cã t¸c dông phôc vô
cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo ®Þnh møc, lµ c¬ së cho kÕ to¸n tËp hîp CPSX vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo kho¶n môc, lµ c¨n cã ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc
hiÖn kÕ ho¹ch ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh ë doanh nghiÖp.
* Ph©n lo¹i CPSX theo ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ë doanh
nghiÖp
- Chi phÝ ban ®Çu: lµ c¸c chi phÝ doanh nghiÖp ph¶i lo liÖu, mua s¾m, chuÈn
bÞ tõ lóc ®Çu ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
- Chi phÝ lu©n chuyÓn néi bé: Lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ph©n
c«ng vµ hiÖp t¸c lao ®éng trong néi bé doanh nghiÖp, ch¼ng h¹n: Gi¸ trÞ lao vô
s¶n xuÊt phô cung cÊp cho c¸c ph©n xëng chÝnh, gi¸ trÞ b¸n thµnh phÈm tù chÕ
®îc sö dông lµm vËt liÖu trong qu¸ tr×nh chÕ biÕn
Ph©n lo¹i CPSX thµnh chi phÝ ban ®Çu theo yÕu tè vµ chi phÝ lu©n chuyÓn
néi bé cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi v¬Ý qu¶n lý vÜ m« còng nh ®èi víi qu¶n trÞ
doanh nghiÖp. CPSX kinh doanh ban ®Çu theo yÕu tè lµ c¬ së ®Ó lËp vµ kiÓm
tra viÖc thùc hiÖn dù to¸n CPSX kinh doanh theo yÕu tè, lµ c¬ së ®Ó lËp c¸c kÕ
ho¹ch c©n ®èi trong ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n còng nh ë tõng
doanh nghiÖp ( C©n ®èi gi÷a dù to¸n chi phÝ víi kÕ ho¹ch cung cÊp vËt t, kÕ
ho¹ch lao ®«ng tiÒn l¬ng, kÕ ho¹ch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh..)
Lµ cë së ®Ó x¸c ®Þnh ®Þnh møc tiªu hao vËt chÊt vµ tÝnh thu nhËp quèc d©n
cña doanh nghiÖp, nghµnh vµ toµn bé nÒn kinh tÕ.
*Ph©n lo¹i CPSX c¨n cø vµo mèi quan hÖ cña chi phÝ víi quy tr×nh c«ng
nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ qu¸ tr×nh kinh doanh
-Chi phÝ c¬ b¶n: Lµ c¸c chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp quy tr×nh c«ng nghÖ
s¶n xuÊt s¶n phÈm, nh chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng
s¶ne xuÊt s¶n phÈm: KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh dïng trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt, chÕ
t¹o s¶n phÈm.
- Chi phÝ chung: Lµ c¸c chi phÝ dïng vµo tæ chøc, qu¶n ký vµ phôc vô s¶n
cuÊt cã t×nh chÊt chung. Thuéc lo¹i nµy cã chi phÝ qu¶n lý ë c¸c ph©n xëng
( ®éi, tr¹i ) s¶n xuÊt vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp c¸c nhµ qu¶n trÞ koanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®îc ph¬ng
híng vµ c¸c biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §èi víi chi
phÝ c¬ b¶n lµ c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt
s¶n phÈm, thiÕu chóng th× kh«ng thÓ s¶n xuÊt, chÕ t¹o ®îc s¶n phÈm, v× vËy
kh«ng thÓ c¾t bá mét lo¹i chi phÝ c¬ b¶n vµo mµ ph¶i phÊn ®Êu gi¶m thÊp c¸c
®Þnh møc tiªu hao vËt liÖu, lao ®éng, khÊu hao... hoÆc c¶i tiÕn c«ng nghÖ, hîp
6
lý ho¸ s¶n xuÊt , t×m kiÕm vËt liÖu thay thÕ,... Ngîc l¹i, ®èi víi chi phÝ chung
cÇn ph¶i triÖt ®Ó tiÕt kiÖm, h¹n chÕ vµ thËm chÝ lo¹i trõ c¸c chi phÝ kh«ng cÇn
thiÕt, t¨ng cêng qu¶n lý chi phÝ chung theo dù to¸n tiªu chuÈn vµ chÕ ®é chi
tiªu.
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ vµ kh¶ n¨ng quy n¹p chi phÝ
vµo c¸c ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ
- Chi phÝ trùc tiÕp : Lµ nh÷ng chi phÝ chØ quan hÖ trùc tiÕp ®Õn viÖc s¶n
xuÊt méi lo¹i s¶n phÈm, mét c«ng viÖc, lao vô hoÆc mét ho¹t ®éng, mét ®Þa
®iÓm nhÊt ®Þnh vµ hoµn toµn cã thÓ h¹ch to¸n, quy n¹p trùc tiÕp cho s¶n phÈm,
c«ng viÖc, lao vô,... ®ã.
- Chi phÝ gi¸n tiÕp : Lµ chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu s¶n phÈm , c«ng
viÖc, lao vô, nhiÒu ®èi tîng kh¸c nhau nªn ph¶i tËp hîp, quy n¹p cho tõng ®èi
tîng b»ng ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa thuÇn tóy ®èi víi kü thuËt h¹ch to¸n. Trêng
hîp cã ph¸t sinh chi phÝ gi¸n tiÕp, b¾t buéc ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ,
lùa chän tiªu thøc ph©n bæ phï hîp.
*Ph©n lo¹i chi phÝ trong mèi quan hÖ víi khèi lîng ho¹t ®éng
Chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia lµm 2 lo¹i:
- Chi phÝ kh¶ biÕn (biÕn phÝ): Lµ nh÷ng chi phÝ thay ®æi vÒ tæng sè tû lÖ víi
sù thay ®æi cña møc ®é ho¹t ®éng. Khèi lîng ( hay møc ®é) ho¹t ®éng cã thÓ
lµ sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh, sè giê m¸y ho¹t ®éng,...
- Chi phÝ bÊt biÕn : Lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng thay ®æi vÒ tæng sè dï cã sù
thay ®æi trong møc ®é ho¹t ®«ng cña s¶n xuÊt hoÆc khèi lîng s¶n phÈm, c«ng
viÖc lao vô s¶n xuÊt trong kú.
Ph©n lo¹i chi phÝ thµnh chi phÝ kh¶ biÕn vµ chi phÝ bÊt biÕn cã t¸c dông lín
®èi víi qu¶n trÞ kinh doanh, ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn vµ phôc vô cho viÖc ra
quyÕt ®Þnh qu¶n lý cÇn thiÕt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm t¨ng hiÖu qu¶ kinh
doanh.
Ngoµi c¸c c¸ch ph©n lo¹i nh trªn cßn cã thÓ ph©n lo¹i chi phÝ theo thÈm
quyÒn ra quyÕt ®Þnh.
Nh vËy, mçi c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cã ý nghÜa riªng
cña nã, ®ång thêi bæ sung cho nhau nh»m qu¶n lý tèt, h¹ch to¸n ®Çy ®ñ, chÝnh
x¸c chi phÝ s¶n xuÊt gãp phÇn qu¶n lý tµi s¶n, vËt t lao ®éng, tiÒn vèn cña
doanh nghiÖp cã cã hiÖu qu¶ vµ ®Ò ra ®îc nh÷ng biÖn ph¸p phÊn ®Êu h¹ gi¸
thµnh s¶n phÈm.
7
2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ c¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm.
2.1 Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm
Gi¸ thµnh s¶n phÈm (c«ng viÖc, lao vô) lµ CPSX tÝnh cho mét khèi lîng
hoÆc mét ®¬n vÞ s¶n phÈm ( C«ng viÖc, lao vô ) do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®·
hoµn thµnh.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm (GTSP) lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt
qu¶ sö dông tµi s¶n , vËt t, lao ®éng vµ tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, còng
nh tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc, kinh tÕ, kü thuËt vµ c«ng nghÖ vµ
doanh nghiÖp ®· sö dông nh»m n¨ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt lîng s¶n
phÈm, h¹ thÊp chi phÝ vµ t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh cßn lµ
mét c¨n cø quan träng ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ b¸n vµ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ cu¶ ho¹t ®éng
s¶n xuÊt. §èi víi mçi lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt ra nÕu gi¸ b¸n kh«ng thay ®æi
th× lîi nhuËn thu ®îc cµng cao khi gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña nã cµng thÊp, v× vËy
phÊn ®Çu h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ môc tiªu vµ còng lµ nhiÖm vô quan
träng cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. PhÊn ®Êu h¹ thÊp gi¸ thµnh còng lµ tiÒn
®Ò gióp cho c¸c doanh nghiÖp t¨ng tÝch luü, lµ c¬ së n©ng cao ®êi sèng c«ng
nh©n viªn, t¨ng kho¶n ®ãng gãp cho Nhµ níc.
2.2 C¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu
qu¶ ho¹t ®éng SXKD cña doanh nghiÖp. ViÖc tÝnh to¸n gi¸ thµnh hîp lý lµ
mét c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm nh»m ®¶m b¶o thu ®îc lîi nhuËn.
§Ó gióp cho viÖc nghiªn cøu vµ qu¶n lý tèt gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n cÇn
ph¶i ph©n biÖt c¸c lo¹i gi¸ thµnh. Cã 2 lo¹i gi¸ thµnh chñ yÕu sau:
2.2.1 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gÝa thµnh
C¨n cø vµo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gÝa thµnh , gi¸ thµnh s¶n phÈm
®îc chia thµnh 3 lo¹i:
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n
xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n lîng kÕ ho¹ch. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch do bé phËn
kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp thùc hiÖn vµ ®îc tiÕn hµnh tríc khÞ b¾t ®Çu qu¸
tr×nh s¶n xuÊt ,chÕ t¹o s¶n phÈm, gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña
doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch , ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ
ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp.
- Gi¸ thµnh ®Þnh møc:
Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc
chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh
møc còng ®îc thùc hiÖn tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸
thµnh ®Þnh møc lµ c«ng cô qu¶n lý ®Þnh møc cña doanh nghiÖp lµ thíc ®o
8
chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n, vËt t, lao ®éng trong s¶n xuÊt,
gióp cho ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp
®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt nh»m n¨ng cao hiÖu qu¶ kinh
doanh.
- Gi¸ thµnh thùc tÕ:
Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ gÝa thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së sæ liÖu chi phÝ
s¶n xuÊt thùc tÕ d· ph¸t sinh vµ tËp hîp ®îc trong kú còng nh s¶n lîng s¶n
phÈm thùc tÕ ®· s¶n xuÊt trong kú. Gi¸ thµnh thùc tÕ chØ cã thÓ tÝnh to¸n ®îc
sau khi kÕt thóc qu¸ t×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm vµ ®îc tÝnh to¸n cho c¶
chØ tiªu tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ
tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc tæ chøc vµ
sö dông c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt tæ chøc vµ c«ng nghÖ... ®Ó thùc hiÖn
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh cña doanh nghiÖp ®èi víi Nhµ níc còng nh c¸c ®èi t¸c liªn doanh
liªn kÕt.
2.2.2 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi tÝnh to¸n:
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, cã 2 lo¹i gi¸ thµnh
-Gi¸ thµnh s¶n xuÊt: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm bao gåm c¸c chi phÝ
s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm ( chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n
c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung) tÝnh chi s¶n phÈm, c«ng viÖc hay lao vô
®· hoµn thµnh
- Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô : Bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ
chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm tiªu thô.
3. Mèi quan hÖ gi÷a CPSX vµ tÝnh GTSP:
Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau.
Chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. C¶ chi phÝ
s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Òu lµ nh÷ng chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· bá
ra. ViÖc sö dông tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh
s¶n phÈm. Tuy vËy gi÷a chóng cã sù kh¸c nhau:
- Chi phÝ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi kú ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp
- Gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n g¾n liÒn víi mét lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao
vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh.
- Chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng chØ liªn quan ®Õn s¶n phÈm , c«ng viÖc , lao vô ,dÞch
vô ®· hoµn thµnh mµ cßn liªn quan ®Õn c¶ s¶n phÈm háng, s¶n phÈm lµm dë
dang cuèi kú tríc ®îc chuyÓn sang kú hiÖn t¹i.
9
Ta cã s¬ ®å mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµn s¶n phÈm:
CPSX dë dang ®Çu kú CPSX ph¸t sinh trong kú
Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh CP SX dë dang cuèi kú
Khi gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau hoÆc c¸c
ngµnh s¶n xuÊt kh«ng cã s¶n phÈm dë dang th× tæng s¶n phÈm b»ng tæng chi
phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú.
4. §èi tîng tËp hîp CPSX vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh
§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ®ãng mét vai
trß hÕt søc quan träng trong c«ng t¸c h¹ch to¸n kinh doanh, nã ¶nh hëng ®Õn
viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Do ®ã
viÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi tîng tËp hîp CPSX vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ
vÊn ®Ò then chèt quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.
4.1 §èi tîng tËp hîp CPSX
§èi tîng tËp hîp CPSX ( hay ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ) lµ ph¹m vi, giíi h¹n
®Ó tËp hîp CP nh»m ®¸p øng kiÓm so¸t chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Giíi h¹n (ph¹m vi ) ®Ó tËp hîp CPSX cã thÓ lµ:
+ N¬i ph¸t sinh chi phÝ: Ph©n xëng, ®éi tr¹i s¶n xuÊt, bé phËn chøc n¨ng.
+Nîi g¸nh chÞu chi phÝ: S¶n phÈm, c«ng viÖc hoÆc lao vô do doanh nghiÖp
®ang s¶n xuÊt, c«ng tr×nh, hµng môc c«ng tr×nh, ®¬n ®Æt hµng...
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n CPSX thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i g©y ra chi
phÝ vµ ®èi tîng chÞu chi phÝ. §Ó x¸c ®Þnh ®îc ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ
ph¶i c¨n cø vµo yÕu tè sau:
* Dùa vµo tÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm.
Víi mçi doanh nghiÖp tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ, tÝnh chÊt
s¶n xuÊt th× ®èi tîng kÕ to¸n kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh¸c nhau:
+ Víi doanh nghiÖp cã qu¸ tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, kh«ng
chia thµnh c¸c giai ®o¹n cô thÓ râ rµng th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ
toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ
+ Víi doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p, liªn tôc th×
®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ.
+ Víi doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt song song th× ®èi tîng tËp hîp
chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng chi tiÕt s¶n phÈm.
* Dùa vµo ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp hay
cßn gäi lµ lo¹i h×nh s¶n xuÊt. Mçi doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt kh¸c nhau
th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt còng kh¸c nhau:
10
+NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng lo¹t th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
lµ theo lo¹t hµng hay theo ®¬n ®Æt hµng.
+ NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt khèi lîng lín nh mÆt hµng cè ®Þnh, chu kú
s¶n xuÊt lÆp ®i lÆp l¹i th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng lo¹i s¶n
phÈm.
* Dùa vµo c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp: nÕu doanh nghiÖp
s¶n xuÊt theo ph©n xëng th× tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph©n xëng, cßn
kh«ng th× toµn doanh nghiÖp lµ mét ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt .
* Dùa vµo yªu cÇu qu¶n lý, tr×nh ®é , kh¶ n¨ng qu¶n lý cña doanh nghiÖp.
NÕu yªu cÇu qu¶n lý cµng cao, tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng qu¶n lý cña nh©n viªn
cµng tèt th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cµng cô thÓ ,chi tiÕt vµ ngîc l¹i.
Nh vËy viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chØ cã trªn c¬ së
ph©n tÝch c¸c c¨n cø nµy míi ®¶m b¶o tÝnh khoa häc vµ hîp lý. ViÖc x¸c ®Þnh
®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ kh©u ®Çu tiªn quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp
hîp chi phÝ s¶n xuÊt
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n CPSX theo ®óng ®èi tîng qui ®Þnh cã t¸c
dông tÝch cùc cho viÖc t¨ng cêng qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh vµ chi phÝ s¶n
xuÊt kinh doanh , cho c«ng t¸c h¹ch to¸n kinh tÕ ( Néi bé vµ toµn ®¬n vÞ),
phôc vô kÞp thêi cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô.
4.2 §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô doanh
nghiÖp s¶n xuÊt, chÕ t¹o vµ thùc hiÖn tÝnh ®îc tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh vµ
gi¸ thµnh ®¬n vÞ
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ë tõng doanh nghiÖp cô thÓ ph¶i dùa
vµo rÊt nhiÒu nh©n tè cô thÓ :
-§Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµ c¬ cÊu s¶n xuÊt
-Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm
-§Æc ®iÓm sö dông s¶n phÈm, nöa thµnh phÈm.
- C¸c yªu cÇu qu¶n lý, yªu cÇu cung cÊp th«ng tin cho viÖc ra quyÕt ®Þnh
trong doanh nghiÖp
-Kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é qu¶n lý, h¹ch to¸n
Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi kú bé phËn kÕ to¸n cÇn tiÕn hµng c«ng viÖc tÝnh
gi¸ thµnh cho c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh .
X¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp sÏ gióp cho c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm khoa häc, hîp lý h¬n, ®¶m b¶o cung cÊp th«ng tin sè liÖu vÒ gi¸
thµnh thùc tÕ s¶n phÈm thùc tÕ s¶n phÈm lao vô trung thùc, kÞp thêi.
11
Tuú tõng ®Æc ®IÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n
phÈm mµ doanh nghiÖp lùa chän cho m×nh mét kú tÝnh gi¸ thµnh kh¸c nhau:
Doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt nhiÒu chu kú s¶n xuÊt ntg¾n xen kÏ liªn tôc th×
kú tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp lµ cuèi mçi th¸ng.
Doanh nghiÖp tæ choc ®¬n chiÕc hoÆc hµng lo¹t theo ®¬n ®Æt hµng th× kú tÝnh
gi¸ thµnh thÝch hîp lµ cuèi mçi th¸ng.
C¸c lo¹i s¶n phÈm n«ng nghiÖp do tÝnh chÊt thêi vô vµ chu kú s¶n xuÊt
dµI cho nªn kú tÝnh gi¸ thµnh lµ hµng n¨m.
Nh vËy x¸c ®Þnh ®óng kú tÝnh gi¸ thµnh vµ lùa chän ph¬ng ph¸p tÝnh
gi¸ thµnh thÝch hîp víi tong lo¹i h×nh doanh nghiÖp gióp cho viÖc tÝnh gi¸
thµnh ®îc chÝnh x¸c, hîp lý h¬n.
4.3 Mèi quan hÖ gi÷a ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸
thµnh
Gi÷a ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã mèi
quan hÖ thËt chÆt chÏ v¬Ý nhau, ®iÒu ®ã thÓ hiÖn sè liÖu CPSX ®· tËp hîp ®îc
trong kú theo ®èi tîng lµ c¬ së vµ lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cho
tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã liªn quan.
Chóng gièng nhau ë b¶n chÊt chung v× ®Òu lµ ph¹m vÞ giíi h¹n ®Ó tËp hîp
chi phÝ s¶n xuÊt vµ cïng phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý, ph©n tÝch kiÓm tra chi
phÝ vµ gi¸ thµnh . Song gi÷a chóng cã nh÷ng ®IÓm kh¸c nhau.
X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ x¸c ®Þnh ph¹m vi, n¬I ph¸t sinh chi
phÝ ®Ó tËp hîp chi phÝ ph¸t sinh trong kú( nh ph©n xëng, c«ng viÖc.).
X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ x¸c ®Þnh n¬I g¸nh chÞu chi phÝ tøc lµ cã
liªn quan ®Õn kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ( nh s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô
hoµn thµnh.).
Mét ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ bao gåm nhiÒu ®èi tîng tÝnh
gi¸ thµnh vµ ngù¬c l¹i mét ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh l¹i cã thÓ bao gåm nhiÒu ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
5. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
5.1 Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vËn t¶i.
TËp hîp chi phÝ vËn t¶i lµ ph¬ng ph¸p hay hÖ thèng c¸c ph¬ng ph¸p dïng ®Ó
tËp hîp chi phÝ vËn t¶i ph¸t sinh trong ph¹m vi, giíi h¹n cña ®èi tîng tËp hîp
chi phÝ ®· lùa chän. Néi dung chñ yÕu cña ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vËn t¶i
lµ c¨n cø vµo ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh ®Ó më c¸c sæ hoÆc thÎ chi
tiÕt ph¶n ¸nh c¸c kho¶n chi phÝ vËn t¶i ph¸t sinh ®· ®îc ph©n lo¹i tæng hîp
12
theo tõng ®èi tîng cô thÓ. C¨n cø vµo néi dung chi phÝ vËn t¶i, kÕ to¸n x¸c
®Þnh ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ gåm:
5.1.1 Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ trùc tiÕp .
Chi phÝ trùc tiÕp lµ c¸c kho¶n chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®èi tîng tËp
hîp chi phÝ vµ cã thÓ h¹ch to¸n trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng. V× vËy, hµng ngµy
khi c¸c kho¶n chi phÝ trùc tiÕp ph¸t sinh liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®èi tîng nµo
kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo chøng tõ chøng minh cô thÓ tõng kho¶n chi phÝ ®Ó
h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®èi tîng ®ã trªn c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n hoÆc sæ kÕ to¸n
chi tiÕt.
5.1.2 Ph¬ng ph¸p tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung
Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng, cÇn
ph¶i tËp hîp ®Ó ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng theo tiªu chuÈn hîp lý. Ngoµi ra, chi
phÝ s¶n xuÊt chung kh«ng ®¬n thuÇn lµ chi phÝ qu¶n lý, phôc vô mµ ®ã lµ
nh÷ng chi phÝ cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh dÞch vô.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, hµng ngµy khi kÕ to¸n nhËn ®îc c¸c chøng tõ vÒ c¸c
kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng chÞu chi phÝ, ph¶i tËp hîp
sè liÖu vµo sæ kÕ to¸n chi phÝ chung, cuèi th¸ng ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng chÞu
chi phÝ theo tiªu chuÈn thÝch hîp. Tøc lµ:
13
Tr×nh tù tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung nh sau:
Bíc 1: TËp hîp c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng.
C¨n cø vµo c¸c chøng tõ ph¸t sinh chi phÝ, kÕ to¸n ghi sæ chi tiÕt chi phÝ
s¶n xuÊt chung.
Cuèi th¸ng tæng hîp sè liÖu tõ sæ chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt chung theo tæng
sè vµ cã ph©n tÝch theo tõng néi dung chi phÝ.
Bíc 2: Lùa chän tiªu chuÈn ph©n bæ hîp lý vµ ph©n bæ tõng néi dung chi phÝ.
Dùa vµo ®Æc ®iÓm cô thÓ vÒ tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô, tæ chøc
qu¶n lý vµ tÝnh chÊt s¶n phÈm ®Ó lùa chän tiªu chuÈn ph©n bæ. Tiªu chuÈn
ph©n bæ hîp lý ®èi víi dÞch vô vËn t¶i thêng lµ tæng chi phÝ trùc tiÕp. Chi
phÝ vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ ph©n bæ theo tiªu chuÈn
doanh thu vËn t¶i.
TÝnh to¸n ph©n bæ chi phÝ chung theo c«ng thøc sau:
Chi phÝ chung
ph©n bæ cho
tõng ®èi tîng
Tæng chi phÝ cÇn ph©n bæ
=
Tæng tiªu chuÈn ph©n bæ
x
Tiªu chuÈn
ph©n bæ
tõng ®èi t
îng
5.2 Ph¬ng ph¸p gi¸ thµnh vËn t¶i.
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ ph¬ng ph¸p sö dông sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt,
dÞch vô ®· tËp hîp ®îc trong kú ®Ó tÝnh to¸n tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n
vÞ theo tõng kho¶n môc chi phÝ quy ®Þnh cho c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh
doanh nghiÖp c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ, ®Æc
®iÓm s¶n phÈm, yªu cÇu qu¶n lý s¶n xuÊt vµ qu¶n lý gi¸ thµnh, mèi quan hÖ
gi÷a ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ víi ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ®Ó lùa chän
ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Trong
kinh doanh vËn t¶i thêng ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh sau:
5.2.1 Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n (Ph ¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc
tiÕp).
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông réng r·i trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh
vËn t¶i cã quy tr×nh c«ng nghÖ gi¶n ®¬n nh vËn t¶i « t«, vËn t¶i thñy ®êng
kh«ng. Cuèi cïng, trªn c¬ së sè liÖu vÒ chi phÝ vËn t¶i ®· ®îc tÝnh trong kú vµ
trÞ gi¸ nhiªn liÖu cßn ë phîng tiÖn vËn t¶i ®Çu vµ cuèi kú ®Ó tÝnh gi¸ thµnh
theo c«ng thøc:
Gi¸ thµnh
s¶n phÈm
=
Chi phÝ nhiªn
liÖu cßn ë ph
¬ng tiÖn ®Çu
kú
+
14
Chi chÝ
vËn t¶i
ph¸t sinh trong kú
Chi phÝ nhiªn
liÖu cßn ë ph
¬ng tiÖn cuèi
kú
Gi¸ thµnh
®¬n vÞ
=
Tæng gi¸ thµnh
Khèi lîng vËn t¶i hoµn thµnh
Trêng hîp nhiªn liÖu hao kho¸n cho l¸i xe, cuèi kú kh«ng x¸c ®Þnh trÞ gi¸
nhiªn liÖu cßn ë phîng tiÖn gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ toµn bé chi phÝ vËn t¶i tËp
hîp ®îc trong kú.
5.2.2 Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông víi nh÷ng doanh nghiÖp ®· cã c¸c ®Þnh møc
kinh tÕ kü thuËt t¬ng ®èi æn ®Þnh vµ hîp lý, chÕ ®é qu¶n lý theo ®Þnh møc ®·
®îc kiÖn toµn vµ cã nÒn nÕp tr×nh ®é tæ chøc vµ nghiÖp vô chuyªn m«n kÕ to¸n
t¬ng ®èi cao ®Æc biÖt lµ thùc hiÖn tèt chÕ ®é h¹ch to¸n ban ®Çu.
Néi dung c¬ b¶n cña ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc bao gåm:
+ C¨n cø vµo ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt hiÖn hµnh vµ dù to¸n chi phÝ ® îc
duyÖt ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña ho¹t ®éng vËn t¶i.
+ Tæ chøc h¹ch to¸n mét c¸ch riªng biÖt sè chi phÝ thùc tÕ phï hîp víi ®Þnh
møc vµ sè chi phÝ chªnh lÖch tho¸t ly ®Þnh møc ®Ó cã biÖn ph¸p kh¾c phôc.
+ Khi cã sù thay ®æi ®Þnh møc ph¶i kÞp thêi tÝnh to¸n l¹i gi¸ thµnh ®Þnh møc
vµ sè chÖnh lÖch do tho¸t ly ®Þnh møc.
C«ng thøc x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ:
Gi¸ thµnh
thùc tÕ cña
vËn t¶i
Gi¸ thµnh
= ®Þnh møc
+
-
Chªnh lÖch
do thay ®æi
+ Chªnh lÖch
- tho¸t ly
5.2.3Ph¬ng ph¸p gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông víi nh÷ng doanh nghiÖp vËn t¶i hµng hãa vµ vËn t¶i
hµnh kh¸ch trong trêng hîp nhËn vËn t¶i chän l« hµng theo hîp ®ång cña
kh¸ch hµng hoÆc vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch.
Néi dung c¬ b¶n cña ph¬ng ph¸p nµy:
+ C¨n cø vµo ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ dÞch vô vËn t¶i theo tõng ®¬n ®Æt hµng
hoÆc hµng lo¹t hîp ®ång cña kh¸ch hµng.
+ Kú tÝnh gi¸ thµnh phï hî víi kú cung cÊp dÞch vô
+ Khi nµo thùc hiÖn dÞch vô hoµn thµnh tõng hîp ®ång ®Æt hµng hoÆc hµng
lo¹t hîp ®ång kÕ to¸n míi tÝnh gi¸ thµnh tõng hîp ®ång hoÆc hµng lo¹t hîp
®ång ®ã. Khi cã kh¸ch hµng hîp ®ång ®Æt hµng, kÕ to¸n ph¶i trªn c¬ së hîp
®ång ®Ó më b¶ng tÝnh gi¸ thµnh cho hîp ®ång ®Æt hµng ®ã.
+ Cuèi th¸ng hoÆc kÕt thóc hîp ®ång kÕ to¸n tÝnh to¸n, tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh
gi¸ thµnh c¨n cø vµo sè liÖu chi phÝ ®· tËp hîp ®îc tõ c¸c ®éi vËn t¶i.
15
5.3 Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm dë dang cuèi kú lµ nh÷ng
s¶n phÈm cßn ®ang s¶n xuÊt chÕ biÕn hoÆc n»m trªn d©y chuyÒn quy tr×nh
c«ng nghÖ s¶n xuÊt cha ®Õn kú thu ho¹ch, cha hoµn thµnh cha bµn giao tÝnh
vµo khèi lîng bµn giao thanh to¸n.
§Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh mét c¸ch chÝnh x¸c th× mét trong nh÷ng ®iÒu
kiÖn quan träng lµ ph¶i ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c s¶n phÈm dë dang cuèi kú, viÖc
®¸nh gi¸ nµy thùc chÊt lµ viÖc tÝnh to¸n ph©n phèi s¶n xuÊt trong kú cho s¶n
phÈm lµm dë cuèi kú. Tríc hÕt ph¶i kiÓm kª s¶n phÈm dë dµn cuèi kú, x¸c
®Þnh râ khèi lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ møc ®é hoµn thµnh cña chóng.
C«ng viÖc nµy hÕt søc phøc t¹p nªn kÕ to¸n ph¶i kÕt hîp víi bé phËn kü thuËt,
tæ chøc lao ®éng ®Ó x¸c ®Þnh ®Þnh møc hoµn thµnh cho chÝnh x¸c.
Khi ®· cã sè liÖu kiÓm kª s¶n phÈm dë dang tËp hîp th× kÕ to¸n ®¸nh
gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. ViÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm cuèi kú ë mçi doanh
nghiÖp lµ kh¸c nhau, c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm t×nh h×nh cô thÓ vÒ tæ chøc s¶n xuÊt,
tû träng vµ møc ®é thêi gian cña c¸c chi phÝ vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tïy thuéc
vµo tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp mµ vËn dông ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n
phÈm lµm dë cuèi kú cho thÝch hîp.
C¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë :
+ §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
hoÆc theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
+ §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú s¶n lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng
+ §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc
Trong c¬ doanh nghiÖp vËn t¶i do ®Æc ®iÓm ®Æc thï cña ngµnh lµ c¸c ®¬n vÞ
s¶n xuÊt vËt chÊt ®Æc biÖt, nã kh¸c víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ë chç s¶n
xuÊt kinh doanh vËn t¶i kh«ng t¹o ra s¶n phÈm vËt chÊt cho x· héi nhng lµm
gi¸ trÞ sö dông cña hµng hãa ®îc thùc hiÖn vµ lµm tháa m·n nhu cÇu cña
kh¸ch hµng. §iÓm ®Æc biÖt n÷a lµ trong c¸c yÕu tè: søc lao ®éng, t liÖu lao
®éng, ®èi tîng lao ®éng trong qu¸ tr×nh vËn t¶i nã kh«ng lµm thay ®æi tÝnh
chÊt lý, hãa, sinh häc ®Ó t¹o thµnh s¶n phÈm do vËy trong ngµnh vËn t¶i kh«ng
cã nguyªn vËt liÖu chÝnh lµm c¬ së vËt chÊt cÊu thµnh nªn s¶n phÈm vµ ®èi tîng lao ®éng kh«ng tÝnh lµ mét yÕu tè chi phÝ còng ®ång thêi lµ qu¸ tr×nh tiªu
thô s¶n phÈm vËn t¶i chóng lu«n lu«n g¾n liÒn kh«ng t¸ch rêi nhau. Víi c¸c
®Æc thï ®ã mµ trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh vËn t¶i kh«ng cã s¶n phÈm
lµm dë cuèi kú.
Iii. tæ chøc kÕ to¸n cpsx vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
trong c¸c doanh nghiÖp dÞch vô vËn t¶i
1. Tæ chøc c«ng t¸c kÐ to¸n CPSX theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
1.1 KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (CPNVLTT)lµ c¸c chi phÝ vÒ NVL chÝnh,
nöa thµnh phÈm mua ngoµi, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu sö dông trùc tiÕp cho viÖc
s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm, hoÆc thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô cña doanh
nghiÖp trong c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, ng nghiÖp, giao
th«ng , vËn t¶i, bu chÝnh viÔn th«ng...
16
-TK sö dông :TK621: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp toµn bé chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp dïng
cho s¶n xuÊt, chÕ tao s¶n phÈm ph¸t sinh trong kú. Cuèi kú kÕt chuyÓn sang
tµi kho¶n 154 ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh.
KÕt cÊu:
Bªn nî: Gi¸ thc tÕ NVL xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm
Bªn cã: - TrÞ gi¸ NVL trùc tiÕp sö dông kh«ng hÕt nhËp l¹i kho
- Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi
- KÕt chuyÓn hoÆc phÈn bæ chi phÝ NVLTT ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
TK 621 cuèi kú kh«ng cã sè d vµ TK nµy cã thÓ ®îc më chi tiÕt theo tõng
®èi tîng tËp hîp CPSX ®Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh theo tõng ®èi tîng
tÝnh gi¸ thµnh
-
C¸c nghiÖp vô kÕ to¸n chñ yÕu:
+ §èi víi c¸c doanh nghiÖp nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ:
1) XuÊt kho NVL sö dông trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt trong kú, c¨n cø vµo b¶ng
ph©n bæ vËt liÖu- dông cô kÕ to¸n ghi
Nî TK 621- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ( Gi¸ mua cha cã thuÕ
GTGT).
Cã TK152- Nguyªn liÖu, vËt liÖu- NVL
2) Trêng hîp mua vËt liÖu sö dông ngay cho s¶n xuÊt, kh«ng nhËp kho,
c¨n cø c¸c chøng tõ liªn quan( Chøng tõ thµnh to¸n, hîp ®ång kiªm phiÕ xuÊt
kho cña ngêi b¸n , b¶ng kª t¹m øng...) kÕ to¸n ghi
Nî TK 621- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp - CPNVLTT ( Gi¸ mua cha
cã thuÕ GTGT)
Nî TK133- ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
Cã TK 111,112( Tæng gi¸ thanh to¸n )
HoÆc
Cã TK 141
Cã TK 331
+Trêng hîp thuÕ GTGT kh«ng ®îc khÊu trõ, hoÆc doanh nghiÖp nép
thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp, sè tiÒn tÝnh vµo CPNVLTT lµ tæng gi¸
thanh to¸n.
3) Cuèi th¸ng, nÕu cã NVL sö dông kh«ng hÕt nhËp l¹i kho, kÕ to¸n c¨n cø
c¸c phiÕu nhËp kho ghi:
Nî TK 152 –NVL
Cã TK 621- CPNVLTT
17
4) Cuèi th¸ng, kÕt chuyÓn (HoÆc ph©n bæ) CPNVLTT cho c¸c ®èi tîng
chÞu chi phÝ , kÕ to¸n ghi:
Nî TK 154 – Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
Cã TK 621- CP NVLTT
Ta cã thÓ kh¸i qu¸t b»ng s¬ ®å h¹ch to¸n sau:
TK152
TK621
1
TK 111,112,141,
331
TK152
3
2
TK154
4
TK 133
1.2 Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (CPNCTT) lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶ chi
c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lo¹i lao vô,
dÞch vô gåm: TiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp, tiÒn trÝch BHXH,
BHYT, KPC§ theo sè tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt
-TK sö dông : TK 622- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp vµ kÕt chuyÓn chi phÝ tiÒn c«ng cña c«ng
nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp vµo tµi kho¶n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh( Bao gåm c¶ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn thëng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c
cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ).
Tµi kho¶n nµy còng cã thÓ ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt ®Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh cña tõng ®èi tîng tÝnh
-Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n cô thÓ:
1) C¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng trong kú, kÕ to¸n ph¶n ¸nh sè tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp vµ c¸c kho¶n kh¸c cã tÝnh chÊt l¬ng
ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt trong kú, ghi:
Nî TK 622- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ( CPNCTT)
Cã TK334 – Ph¶Ø tr¶ c«ng nh©n viªn.
18
2) Trêng hîp doanh nghiÖp thùc hiªn trÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp cña
c«ng nh©n s¶n xuÊt, c¨n cø tiÒn l¬ng trÝch tríc hµng th¸ng, kÕ to¸n ghi :
Nî TK622
Cã TK335
3) C¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo qui ®Þnh tÝnh vµo CPNCTT:
Nî TK 622 - CPNCTT
Cã TK 338( 338.2; 338.3; 338.4)
4) Cuèi kú tÝnh to¸n kÕt chuyÓn ( hoÆc ph©n bæ ) CPNCTT cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 154 – CPSXKDDD
Cã TK 622- CPNCTT
19
S¬ ®å kÕ to¸n:
TK 334
TK622
TK154
1
4
TK335
2
TK338( 338.2; 338.3; 338.4)
3
1.3 Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung
-TK sö dông: TK627: Chi phÝ s¶n xuÊt chung (CPSXC)
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp toµn bé c¸c chi phÝ cã liªn quan ®Õn phôc vô
qu¶n lý s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm trong c¸c ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt
Tµi kho¶n 627 cuèi kú kh«ng cã sè d vµ ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng,
tõng lo¹i ho¹t ®éng, tõng ph©n xëng, tõng bé phËn ..
Tk 627 ®îc më thµnh 6 TK cÊp 2 ®Ó theo dâi ph¶n ¸nh tõng néi dung chi phÝ
TK 627.1: chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng
TK627.2 : Chi phÝ vËt liÖu
TK 627.3: Chi phÝ c«ng cô, dông cô s¶n xuÊt
TK 627.4: Chi phÝ kh©ó hao tµi s¶n cè ®Þnh
TK 627.5: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
TK
627.8
:
Chi
phÝ
kh¸c
b»ng
tiÒn
Trêng hîp mçi ®¬n vÞ , bé phËn s¶n xuÊt chØ tiÕn hµnh s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n
phÈm ,mét lo¹i c«ng viÖc hay lao vô , CPSXC cña bé phËn ,®¬n vÞ ®ã lµ trùc
tiÕp vµ ®îc kÕt chuyÓn trùc tiÕp cho lo¹i s¶n phÈm ,c«ng viÖc lao vô ®ã .
NÕu cã nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc hoÆc lao vô, CPSXC cña tõng bé
phËn ®¬n vÞ ®îc ph©n bæ cho ®èi tîng liªn quan theo tiªu chuÈn ph©n bæ nhÊt
®Þnh. cã thÓ ph©n bæ theo tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh, còng cã thÓ ph©n bæ
theo tõng bé phËn chi phÝ s¶n xuÊt chung ®· tËp hîp ®îc trªn c¸c tµi kho¶n cÊp
2 cña tµi kho¶n 627 - chi phÝ s¶n xuÊt chung
Tiªu chuÈn sö dông ®Ó ph©n bæ CPSXC cã thÓ lµ:
-Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
20
- Xem thêm -