Tài liệu Luận văn tổ chức công tác kế toán nguyên vật liệu ở công ty sản xuất và dịch vụ vật tư kỹ thuật

Lêi nãi ®Çu Nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô lµ mét trong ba yÕu tè chÝnh cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §ã lµ thµnh phÇn chÝnh cÊu thµnh nªn s¶n phÈm. KÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng hiªn nay c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù ho¹ch to¸n s¶n xuÊt kinh doanh, lÊy thu bï chi. Do vËy c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù nghiªn cøu tÝnh to¸n vµ tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh sao cho chi phÝ thÊp nhÊt mµ l·i thu vÒ nhiÒu nhÊt. §Ó cã thÓ ®øng v÷ng trong c¹nh tranh vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn, më réng s¶n xuÊt ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®Æc biÖt quan t©m ®Õn s¶n phÈm cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra cã phï hîp víi thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng kh«ng. Bªn c¹nh ®ã mÉu m· vµ chÊt lîng s¶n phÈm ph¶i ®îc c¶i tiÕn, chÊt lîng tèt gi¸ thµnh h¹, mµ doanh nghiÖp vÉn thu ®îc nhiÒu l·i. Muèn vËy doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn ®ång thêi c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý vµ s¶n xuÊt. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®ã lµ qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÆt chÏ, trong ®ã kh©u qu¶n lý chi phÝ nguyªn vËt liÖu lµ quan träng. V× nguyªn vËt liÖu lµ yÕu tè c¬ b¶n ®Ó t¹o nªn s¶n phÈm, chi phÝ nguyªn vËt liÖu thêng chiÕm tØ träng lín trong toµn bé gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong t×nh h×nh hiÖn nay, víi nguån lùc cã h¹n vµ sù khai th¸c tiÒm n¨ng s¶n xuÊt cña ®Êt níc cha thùc sù hiÖu qu¶ vµ cßn l·ngphÝ kh¸ nhiÒu!, nhiÒu nguyªn vËt liÖu ph¶i nhËp tõ níc ngoµi. ChÝnh v× vËy viÖc ghi chÐp t×nh h×nh thu mua, nhËp xuÊt vµ dù tr÷ nguyªn vËt liÖu d÷ mét vai trß quan träng trong viÖc cung cÊp th«ng tin vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý vËt liÖu nãi riªng, qu¶n lý mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong toµn doanh nghiÖp nãi chung mét c¸ch khoa häc, hîp lý vµ ®óng ®¾n. Tr¸nh l·ng phÝ tµi nguyªn, t¨ng nguån lùc s¶n xuÊt qua ®ã gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. Qua thêi gian thùc tËp t¹i phßng kÕ to¸n cña c«ng ty s¶n xuÊt vµ dÞch vô vËt t kÜ thuËt, xem xÐt t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ m¸y bét m× . T«i thÊy râ vËt liÖu lµ yÕu tè v« cïng quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, thÊy ®îc sù cÇn thiÕt cña qu¶n lý vËt liÖu ®Ó ®¸p øng kÞp thêi yªu cÇu cña s¶n xuÊt. Vµ nh vËy tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n ®· ®îc x¸c ®Þnh lµ mét c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi c«ng viÖc qu¶n lý vËt liÖu ë c«ng ty s¶n xuÊt vµ dÞch vô vËt t kÜ thuËt v× nã ®¶m b¶o ba yªu cÇu c¬ b¶n lµ: chÝnh x¸c, kÞp thêi, toµn diÖn. 1 Trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu s¶n xuÊt t¹i c«ng ty, ®îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña tËp thÓ c¸n bé phßng kÕ to¸n c«ng ty s¶n xuÊt vµ dÞch vô vËt t kü thuËt vµ sù híng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o, Th.S Ph¹m Toµn Th¾ng ®· gióp t«i hoµn thµnh bµi luËn v¨n cuèi kho¸ víi ®Ò tµi: Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu ë c«ng ty s¶n xuÊt vµ dÞch vô vËt t kÜ thuËt .Néi dung cña bµi luËn v¨n tèt nghiÖp gåm ba phÇn chÝnh nh sau: Ch¬ng 1: Lý LuËn Chung VÒ KÕ To¸n Nguyªn VËt LiÖu Trong Doanh NghiÖp S¶n XuÊt. Ch¬ng 2: T×nh H×nh Thùc TÕ VÒ Tæ Chøc KÕ To¸n Nguyªn VËt LiÖu cña c«ng ty s¶n xuÊt vµ dÞch vô vËt t kÜ thuËt Ch¬ng 3: Mét Sè ý KiÕn Nh»m Hoµn ThiÖn C«ng T¸c KÕ To¸n Nguyªn VËt LiÖu T¹i C«ng ty s¶n xuÊt vµ dÞch vô vËt t kÜ thuËt Do tr×nh ®é vµ thêi gian cã h¹n nªn néi dung trong bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong vµ xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o vµ toµn thÓ c¸n bé phßng kÕ to¸n cña C«ng ty s¶n xuÊt vµ dÞch vô vËt t kÜ thuËt ®Ó bµi viÕt nµy ®îc hoµn thiÖn h¬n n÷a. tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu ë c«ng ty s¶n xuÊt vµ dÞch vô vËt t kü thuËt Ch¬ng I : lý luËn chung vÒ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt 1. Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt: 1.1. VÞ trÝ, vai trß cña nguyªn vËt liÖu Trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, bÊt kú doanh nghiÖp s¶n xuÊt nµo khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt ®Òu ph¶i cã ®Çy ®ñ ba yÕu tè c¬ b¶n lµ: t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng, søc lao ®éng. Trong c¸c yÕu tè ®ã, vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng- mét yÕu tè c¬ b¶n kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ c¬ së s¶n xuÊt cÊu thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm. Trong qu¸ tr×nh tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh vËt liÖu 2 chØ tham gia vµo mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nã bÞ tiªu dïng hoµn toµn vµ chuyÓn dÞch toµn bé gi¸ trÞ mét lÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. Nh vËy nguyªn vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng nhng kh«ng ph¶i lµ bÊt cø ®èi tîng lao ®éng nµo còng lµ nguyªn vËt liÖu. ChØ trong ®iÒu kiÖn ®èi tîng lao ®éng ®ã ®îc sö dông ®Ó phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, hay t¸i s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm vµ ®èi tîng lao ®éng ®ã do lao ®éng t¹o ra míi trë thµnh nguyªn vËt liÖu. VËy nguyªn vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng ®· ®îc thay ®æi do lao ®éng cã Ých cña con ngêi t¸c ®éng vµo nã. Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× nguyªn vËt liÖu lµ tµi s¶n dù tr÷ cña s¶n xuÊt thuéc tµi s¶n lu ®éng. Nguyªn vËt liÖu lµ mét trong nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh gi¸ trÞ vËt liÖu tiªu hao cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh t¹o nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm dÞch vô vµ tØ träng cña chóng trong gi¸ trÞ s¶n phÈm dÞch vô tuú thuéc vµo lo¹i h×nh doanh nghiÖp. Th«ng thêng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× gi¸ trÞ vËt liÖu chiÕm tØ träng lín vµ chñ yÕu trong gi¸ trÞ s¶n phÈm. MÆt kh¸c trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chi phÝ vÒ vËt liÖu thêng xuyªn chiÕm tØ träng lín trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. VÝ dô nh trong gi¸ thµnh s¶n phÈm c«ng nghiÖp c¬ khÝ chi phÝ vËt liÖu chiÕm 50->60%, trong gi¸ thµnh s¶n phÈm c«ng nghiÖp chÕ biÕn chiÕm gÇn 70%, trong gi¸ thµnh s¶n phÈm c«ng nghiÖp nhÑ gÇn 60%. Nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm, vËt liÖu chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt vµ khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu bÞ tiªu dïng hoµn toµn vµ thay ®æi h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu h×nh thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm hay gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu ®îc chuyÓn dÞch toµn bé mét lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm míi t¹o ra. Nãi tãm l¹i nguyªn vËt liÖu gi÷ mét vÞ trÝ, vai trß ®Æc biÖt quan träng ®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt. 1.2. §Æc ®iÓm, yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu. 1.2.1 §Æc ®iÓm nguyªn vËt liÖu XÐt vÒ mÆt vèn: nguyªn vËt liÖu lµ bé phËn chñ yÕu cña tµi s¶n lu ®éng trong doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ tµi s¶n dù tr÷. ViÖc t¨ng tèc ®é lu©n nguyªn vËt liÖu chuyÓn vèn kinh doanh kh«ng thÓ t¸ch rêi viÖc dù tr÷ vµ sö dông nguyªn vËt liÖu mét c¸ch hîp lý, tiÕt kiÖm vµ cã kÕ ho¹ch.Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nguyªn vËt liÖu chØ tham gia vµo mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nã bÞ tiªu dïng hoµn toµn vµ 3 thay ®æi h×nh th¸i ban ®Çu ®Ó cÊu thµnh nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm, nã lµ c¬ së vËt chÊt ®Ó h×nh thµnh nªn s¶n phÈm míi. XÐt vÒ mÆt gi¸ trÞ: trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, gi¸ trÞ cña nguyªn vËt liÖu chuyÓn dÞch toµn bé mét lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm. 1.2.2 Yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu X· héi ngµy nay cµng ph¸t triÓn, khèi lîng s¶n phÈm ®ßi hái ngµy cµng nhiÒu, chñng lo¹i vËt liÖu ngµy cµng ®a d¹ng phong phó. ë níc ta vËt liÖu ®îc s¶n xuÊt ë nhiÒu n¬i cã tr×nh ®é kü thuËt kh¸c nhau, do vËy cã chÊt lîng, sè lîng, kÝch cì… kh¸c nhau. Do ®ã cÇn qu¶n lý vËt liÖu trªn t×nh thÇn tiÕt kiÖm ®óng ®Þnh møc, kiÓm tra chÆt chÏ kh«i lîng, chÊt lîng vËt liÖu nhËp kho ®Ó ®¶m b¶o cho ra nh÷ng s¶n phÈm tèt nhÊt. VËy qu¶n lý vËt liÖu lµ ph¶i qu¶n lý ë c¸c kh©u: thu mua, b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ sö dông. Kh©u thu mua: cÇn qu¶n lý chÆt chÏ vÒ mÆt sè liÖu, chÊt lîng, chñng lo¹i, gi¸ c¶ bëi v× chÊt lîng vËt liÖu quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm, gi¸ c¶ vËt liÖu quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm, gi¸ c¶ vËt liÖu quyÕt ®Þnh ®Õn chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp . Kh©u b¶o qu¶n: cÇn ®¶m b¶o theo ®óng chÕ ®é phï hîp víi tÝnh chÊt lý, ho¸ häc cña mçi lo¹i vËt liÖu. Kh©u dù tr÷ : cÇn ®¶m b¶o mét lîng dù tr÷ nhÊt ®Þnh ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc liªn tôc ®ång thêi kh«ng dù tr÷ vît qu¸ møc tèi ®a, tr¸nh t×nh tr¹ng ø ®äng vèn. Kh©u sö dông: cÇn sö dông tiÕt kiÖm hîp lý dùa trªn c¸c ®Þnh møc vµ dù to¸n chi phÝ nh»m h¹ thÊp chi phÝ vËt liÖu, t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. Qu¶n lý vËt liÖu lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ¶nh hëng ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ c«ng t¸c qu¶n lý chung cña doanh nghiÖp. 1.3 NhiÖm vô kÕ to¸n vËt liÖu Tæ chøc kÕ to¸n lµ viÖc ghi chÐp tÝnh to¸n mäi ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh ph¸t sinh ë ®¬n vÞ, cung cÊp th«ng tin cho c¸c nhµ qu¶n lý kinh tÕ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý ®óng ®¾n vÒ cung cÊp vËt t, ®a ra c¸c kÕ ho¹ch s¶n xuÊt. Ho¹ch to¸n kÕ to¸n vËt liÖu lµ viÖc ghi chÐp ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ t×nh h×nh thu mua, nhËp xuÊt vµ dù tr÷ nguyªn vËt liÖu. MÆt kh¸c, th«ng qua tµi liÖu kÕ to¸n nguyªn vËt 4 liÖu cßn biÕt ®îc chÊt lîng, chñng lo¹i vËt liÖu cã ®¶m b¶o hay kh«ng, sè liÖu thiÕu hay thõa ®èi víi s¶n xuÊt. §Ó tõ ®ã ngêi qu¶n lý ®Ó ra c¸c biÖn ph¸p thiÕt thùc nÕu thiÕu vËt liÖu ®¬n vÞ tæ chøc thu mua, cè g¾ng lµm gi¶m tiªu hao, qu¶n lý ®îc gi¸ c¶, chÊt lîng. H¹ch to¸n vËt liÖu cung cÊp c¸c th«ng tin quan träng gióp ban l·nh ®¹o doanh nghiÖp n¾m ®îc t×nh h×nh biÕn ®éng vËt liÖu, t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó chØ ®¹o s¶n xuÊt.V× vËy, h¹ch to¸n vËt liÖu cÇn ph¶i chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, kÞp thêi míi gióp l·nh ®¹o xÝ nghiÖp n¾m ch¾c t×nh h×nh thu mua, dù tr÷, xuÊt dïng vËt liÖu ®Ó cã kÕ ho¹ch sö dông vµ ®Ó ra c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ®iÒu tiÕt nguån vèn trong doanh nghiÖp mét c¸ch hiÖu qu¶.V× vËy kÕ to¸n vËt liÖu cÇn thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau: -Tæ chøc ®¸nh gi¸, ph©n lo¹i vËt liÖu phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c, yªu cÇu qu¶n lý thèng nhÊt cña nhµ níc vµ yªu cÇu qu¶n trÞ cña doanh nghiÖp. -Tæ chøc chøng tõ, tµi kho¶n, sæ kÕ to¸n phï hîp víi ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho cña doanh nghiÖp ®Ó ghi chÐp, ph©n lo¹i, tæng hîp sè liÖu vÒ t×nh h×nh hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng t¨ng, gi¶m cña vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, cung cÊp c¸c sè liÖu kÞp thêi ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. -Thùc hiÖn viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ thùc hiÖn kÕ ho¹ch, t×nh h×nh sö dông vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. 2. Tæ chøc kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. 2.1. Ph©n lo¹i c¸c c¸c ®èi tîng cÇn qu¶n lý cã liªn quan ®Õn viÖc tæ chøc kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu. Tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp cña tõng doanh nghiÖp mµ x¸c ®Þnh c¸c ®èi tîng liªn quan cÇn qu¶n lý.Th«ng thêng c¸c ®èi tîng sau cÇn ph¶i ®îc m· ho¸ ®Ó qu¶n lý bao gåm c¸c danh môc sau: - Danh môc chøng tõ Danh môc vËt t, s¶n phÈm, hµng ho¸ Danh môc kho¶ng môc chi phÝ Danh môc tµi s¶n cè ®Þnh 5 - Danh môc ®èi tîng kÕ hîp chi phÝ… Tuy nhiªn viÖc qu¶n lý c¸c ®èi tîng nµy nhÊt thiÕt ph¶i qu¸n triÖt vµ tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c sau: -§¶m b¶o phï hîp víi chÕ ®é, thÓ lÖ qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh nãi chung vµ c¸c nguyªn t¾c, chuÈn mùc, chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh nãi riªng. - Hoµn thiÖn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n trong ®iÒu kiÖn øng dông m¸y vi tÝnh ph¶i ®¶m b¶o phï hîp víi ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, môc ®Ých ho¹t ®éng, quy m« vµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ. - §¶m b¶o phï hîp víi yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tr×nh ®é kÕ to¸n cña ®¬n vÞ. - §¶m b¶o tÝnh khoa häc, ®ång bé vµ tù ®éng ho¸ cao, trong ®ã ph¶i tÝnh ®Õn ®é tin cËy, an toµn vµ b¶o mËt trong c«ng t¸c kÕ to¸n. - Tæ chøc trang bÞ ®ång bé vÒ c¬ së vËt chÊt, song ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶. Tæ chøc m· ho¸ c¸c ®èi tîng cÇn qu¶n lý: m· ho¸ lµ c¸ch thøc ®Ó thùc hiÖn viÖc ph©n lo¹i, g¾n ký hiÖu, xÕp líp c¸c ®èi tîng cÇn qu¶n lý, m· ho¸ ®îc sö dông trong tÊt c¶ c¸c hÖ thèng th«ng tin, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng th«ng tin kÕ to¸n. M· ho¸ c¸c ®èi tîng cÇn qu¶n lý cho phÐp nhËn diÖn, t×m kiÕm mét c¸ch nhanh chãng, kh«ng nhÇm lÉn c¸c ®èi tîng, trong qu¸ tr×nh xö lý th«ng tin tù ®éng, mÆt kh¸c cho phÐp t¨ng tèc ®é xö lý, ®é chÝnh x¸c, gi¶m thêi gian nhËp liÖu vµ tiÕt kiÖm bé nhí. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã khi tiÕn hµnh m· ho¸ c¸c ®èi tîng cÇn ph¶i ®¶m b¶o m· ho¸ ®Çy ®ñ , ®ång bé cã hÖ thèng cho tÊt c¶ c¸c ®èi t îng cÇn qu¶n lý, ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt vµ nhÊt qu¸n, phï hîp víi chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh, phÇn mÒm kÕ to¸n vµ phÇn mÒm qu¶n trÞ d÷ liÖu. ViÖc khai b¸o, cµi ®Æt c¸c danh môc ®îc t¹o ra ban ®Çu khi b¾t ®Çu ®a ch¬ng tr×nh vµo ho¹t ®éng.Tuú theo tõng lo¹i h×nh, quy m«, tÝnh chÊt ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp mµ tæ chøc khai b¸o cµi ®Æt riªng. 2.2. Ph©n lo¹i ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu 2.2.1. Ph©n lo¹i vËt liÖu Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, vËt liÖu bao gåm rÊt nhiÒu lo¹i, thø kh¸c víi néi dung kinh tÕ c«ng dông vµ tÝnh n¨ng lý ho¸ kh¸c nhau ®Ó cã thÓ qu¶n lý mét c¸ch chÆt chÏ vµ tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt. 6 C¨n cø vµo néi dung kinh tÕ, vai trß cña vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp vËt liÖu ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: Nguyªn vËt liÖu chÝnh ( bao gåm c¶ mua ngoµi): lµ ®èi tîng lao ®éng chñ yÕu cÊu thµnh nªn thùc thÓ chÝnh cña s¶n phÈm s¶n xuÊt ra.vÝ dô: nh s¾t ®èi c¸c doanh nghiÖp chÕ t¹o m¸y, b«ng cña nhµ m¸y sîi, v¶i trong c¸c xÝ nghiÖp may. §èi víi nöa thµnh phÈm mua ngoµi víi môc ®Ých tiÕp tôc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm hµng ho¸. VÝ dô: sîi mua ngoµi trong c¸c doanh nghiÖp dÖt còng ®îc coi lµ nguyªn vËt liÖu chÝnh. Nguyªn vËt liÖu phô: lµ vËt liÖu khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, nã kÕt hîp víi nguyªn vËt liÖu chÝnh ®Ó t¹o ra s¶n phÈm, nh ®· lµm thay ®æi mµu s¾c, mïi vÞ h×nh d¹ng bªn ngoµi…gãp phÇn t¨ng chÊt lîng mÉu m·, ®¸p øng thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng. - Nhiªn liÖu thay thÕ: bao gåm c¸c lo¹i dïng ®Ó cung cÊp nhiÖt lîng cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh than, x¨ng, dÇu. - Phô tïng thay thÕ: bao gåm c¸c phô tïng, chi tiÕt dïng ®Ó thay thÕ, söa ch÷a m¸y mãc, thiÕt bÞ s¶n xuÊt, ph¬ng tiÖn vËn t¶i. - ThiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: gåm c¸c thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn l¾p ®Æt vµo c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n cña doanh nghiÖp. - PhÕ liÖu: lµ c¸c lo¹i vËt liÖu lo¹i ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm nh gç, s¾t thÐp vôn hoÆc phÕ liÖu trong qu¸ tr×nh thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh… tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ kÕ to¸n chi tiÕt cña tõng doanh nghiÖp mµ trong tõng lo¹i vËt liÖu nªu trªn l¹i ®îc chia tõng nhãm, thø nhÊt c¸ch chi tiÕt h¬n… trªn c¬ së ®ã thùc hiÖn m· ho¸ vËt liÖu theo tõng ®èi tîng vËt liÖu nhËp xuÊt. C¨n cø vµo môc ®Ých, c«ng dông cña nguyªn vËt liÖu còng nh néi dung quy ®Þnh ph¶n ¸nh chi phÝ vËt liÖu trªn c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n th× vËt liÖu cña doanh nghiÖp ®îc chia thµnh: - Nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp dïng cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. - Nguyªn vËt liÖu dïng cho c¸c nhu cÇu kh¸c: phôc vô, qu¶n lý ë c¸c ph©n xëng… C¨n cø vµo nguån nhËp vËt liÖu ®îc chia thµnh vËt liÖu nhËp do mua ngoµi, tù gia c«ng chÕ biÕn, nhËn vèn gãp. 2.2.2 §¸nh gi¸ vËt liÖu: §¸nh gi¸ vËt liÖu lµ dïng thíc ®o tiÒn lÖ ®Ó biÓu hiÖn gi¸ trÞ cña vËt liÖu. 7 ViÖc ®¸nh gi¸ vËt liÖu NhËp-XuÊt- Tån kho lµ mét viÖc hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó tÝnh ®óng, ®ñ chi phÝ vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. VÒ nguyªn t¾c kÕ to¸n NhËp-XuÊt-Tån kho, nguyªn vËt liÖu ph¶n ¸nh theo gi¸ thùc tÕ, tuy nhiªn do ®Æc ®iÓm cña nguyªn vËt liÖu lµ thêng xuyªn biÕn ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ yªu cÇu cña kÕ to¸n vËt liÖu lµ ph¶i ph¶n ¸nh kÞp thêi t×nh h×nh nhËp, xuÊt hµng ngµy cña vËt liÖu, v× vËy trong kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu, ngoµi viÖc sö dông gi¸ thùc tÕ ra vËt liÖu cßn cã thÓ ®¸nh gi¸ theo gi¸ h¹ch to¸n. Trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n vËt t, tuú tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ gi¸ vËt t cña doanh nghiÖp thêng biÕn ®éng thêng xuyªn hay t¬ng ®èi æn ®Þnh, cã gi¸ kÞp thêi hay kh«ng… Khi tæ chøc kÕ to¸n vËt t ngêi ta cã thÓ sö c¸ch ®¸nh gi¸ vËt t theo gi¸ mua thùc tÕ. Sö dông c¸ch ®¸nh gi¸ vËt t tøc lµ sö dông gi¸ nµo ®Ó ghi sæ kÕ to¸n vËt t hµng ngµy vµ tÝnh to¸n gi¸ xuÊt vËt t dïng hµng ngµy. §¸nh gi¸ vËt liÖu theo gi¸ thùc tÕ. Gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu gåm gi¸ b¶n th©n vËt liÖu( gi¸ mua +chi phÝ thu mua, vËn chuyÓn gia c«ng, chÕ biÕn). - §èi víi vËt liÖu nhËp kho VÒ nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ vËt liÖu lµ ph¶i ®¸nh gi¸ ®óng theo gi¸ mua thùc tÕ ( chi phÝ) cña vËt liÖu, tøc lµ ®èi víi vËt liÖu kÕ to¸n ph¶i ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ chi phÝ thùc tÕ doanh nghiÖp bá ra ®Ó cã ®îc vËt liÖu ®ã. Tuú theo gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu nhËp kho trong c¸c trêng hîp kh¸c nhau th× kh¸c nhau. +§èi víi vËt liÖu mua ngoµi: trÞ gi¸ vèn thùc tÕ nhËp kho lµ gi¸ mua trªn ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng ( bao gåm c¸c kho¶n thuÕ nhËp khÈu, thuÕ kh¸c nÕu cã). Céng(+) víi chi phÝ mua thùc tÕ( chi phÝ vËn chuyÓn bèc xÕp, b¶o qu¶n, b¶o hiÓm, chi phÝ thuª kho, thuª b·i, tiÒn ph¹t, tiÒn båi thêng…) trõ(-) c¸c kho¶n gi¶m trõ( nÕu cã).. NÕu vËt liÖu thu mua ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm chÞu thuÕ theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ th× gi¸ mua trªn ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng lµ gi¸ cha cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. + §èi víi vËt liÖu thuª ngoµi gia c«ng, chÕ biÕn: trÞ gi¸ vèn thùc tÕ nhËp kho lµ gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt thuª chÕ biÕn c«ng(+) víi c¸c kho¶n chi phÝ cã liªn quan nh chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì ®Õn n¬i thuª chÕ biÕn vµ tõ n¬i ®ã vÒ doanh nghiÖp céng (+) víi sè tiÒn ph¶i tr¶ cho ngêi nhËn gia c«ng chÕ biÕn. - §èi víi vËt liÖu tù chÕ: gi¸ thùc tÕ gåm gi¸ vËt liÖu xuÊt chÕ biÕn vµ c¸c chi phÝ chÕ biÕn. 8 - §èi víi vËt liÖu nhËp tõ nguån liªn doanh kÕt: th× gi¸ thùc tÕ vËt liÖu lµ gi¸ do héi ®ång liªn doanh x¸c ®Þnh. - VËt liÖu lµ phÕ liÖu thu håi: gi¸ thùc tÕ ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ íc t×nh vµ gi¸ trÞ cßn sö dông ®îc. * §èi víi vËt liÖu xuÊt kho: Khi xuÊt dïng vËt liÖu kÕ to¸n ph¶i tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt kho cã thÓ tÝnh theo mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau ®©y: TÝnh theo gi¸ thùc tÕ tån ®Çu kú: theo ph¬ng ph¸p nµy th× gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt kho ®îc t×nh trªn c¬ së sè lîng vËt liÖu xuÊt kho vµ ®¬n gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån ®Çu kú. Gi¸ trÞ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt kho = Sè lîng vËt liÖu xuÊt kho x §¬n gi¸ mua thùc tÕ vËt liÖu tån ®Çu kú. Trong ®ã: ®¬n gi¸ thùc Gi¸ trÞ thùc tÕ vËt liÖu tån ®Çu kú tÕ vËt liÖu tån ®Çu kú = Sè lîng vËt liÖu tån ®Çu kú -TÝnh theo ®¬n gi¸ b×nh qu©n tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú: vÒ c¬ b¶n ph¬ng ph¸p nµy gièng ph¬ng ph¸p trªn nhng ®¬n gi¸ vËt liÖu ®îc t×nh b×nh qu©n cho c¶ sè tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú TrÞ gi¸ mua thùc tÕ vËt liÖu tån ®Çu kú TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt liÖu + nhËp trong kú ®¬n gi¸ b×nh qu©n = Sè lîng vËt liÖu tån ®Çu kú + Sè lîng vËt liÖu nhËp trong kú TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt kho = sè lîng vËt liÖu xuÊt kho x ®¬n gi¸ b×nh qu©n - TÝnh theo gi¸ thùc tÕ ®Ých danh: ph¬ng ph¸p nµy thêng ®îc ¸p dông ®èi víi c¸c lo¹i vËt liÖu cã gi¸ trÞ cao, c¸c lo¹i vËt t ®Æc chñng. Khi xuÊt kho vËt liÖu thuéc l« hµng nµo th× c¨n cø vµo sè lîng xuÊt kho vµ ®¬n gi¸ nhËp kho (mua) thùc tÕ cña l« hµng ®ã ®Ó tÝnh ra gi¸ trÞ thùc tÕ xuÊt kho. Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu 9 xuÊt kho ®îc c¨n cø vµo ®¬n gi¸ thùc tÕ vËt liÖu nhËp kho theo tõng lÇn nhËp vµ sè lîn xuÊt kho theo tõng lÇn. TÝnh theo gi¸ thùc tÕ nhËp tríc- XuÊt tríc (FIFO) : ph¬ng ph¸p nµy ph¶i x¸c ®Þnh ®îc ®¬n gi¸ thùc tÕ nhËp kho cña tõng lÇn nhËp vµ gi¶ thiÕt hµng nµo nhËp kho tríc th× xu¾t tríc. Sau ®ã c¨n cø vµo sè lîng xuÊt, tÝnh ra sè lîng thùc tÕ xuÊt kho theo nguyªn t¾c: tÝnh ®¬n gi¸ thùc tÕ nhËp tríc ®èi víi lîng xuÊt kho thuéc lÇn nhËp tríc, sè cßn l¹i( tæng sè xuÊt kho- sè xuÊt thuéc lÇn nhËp tríc) ®îc tÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ lÇn nhËp sau. Nh vËy gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu tån cuèi kú chÝnh lµ gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu nhËp kho thuéc c¸c lÇn mua sau cïng. T×nh theo gi¸ nhËp sau- xuÊt tríc: theo ph¬ng ph¸p nµy ta còng x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ thùc tÕ cña tõng lÇn nhËp vµ còng gi¶ thiÕt hµng nµo nhËp kho sau th× xuÊt tríc nhng khi xuÊt sÏ c¨n cø vµo sè lîng xuÊt vµ ®¬n gi¸ thùc tÕ nhËp kho lÇn cuèi. Sau ®ã míi lÇn lît ®Õn c¸c lÇn nhËp tríc ®Ó tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho. Nh vËy gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu tån kho cuèi kú l¹i lµ gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tÝnh theo ®¬n gi¸ cña c¸c lÇn nhËp ®Çu kú. Th«ng qua gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu biÕt ®îc chi phÝ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu s¶n xuÊt ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ chi phÝ vËt liÖu trong gi¸ thµnh s¶n phÈm, 2.3. KÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu. 2.3.1. Chøng tõ sö dông: Mäi hiÖn tîng kinh tÕ x¶y ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh liªn quan ®Õn viÖc nhËp xuÊt nguyªn vËt liÖu ph¶i ®îc lËp chøng tõ kÕ to¸n mét c¸ch ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi theo ®óng chÕ ®é ghi chÐp ban ®Çu vÒ vËt liÖu ®· ®îc ban hµnh. §Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp, kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu ph¶i ®îc thùc hiÖn theo tõng kho, tõng lo¹i nhãm thø vËt liÖu vµ ®îc tiÕn hµnh ®ång thêi ë kho vµ ë phßng kÕ to¸n trªn cïng c¬ së chøng tõ. Theo chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n quy ®Þnh ban hµnh theo quyÕt ®Þnh 1141/TC/Q§/C§KT ngµy 01-11-1995 cña bé trëng bé tµi chÝnh, c¸c chøng tõ vÒ kÕ to¸n vÒ vËt liÖu bao gåm: PhiÕu nhËp kho ( mÉu sè: 01- VT) PhiÕu xuÊt kho(mÉu sè 02- VT) PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé (mÉu sè 03 -VT) Biªn b¶n kiÓm kª vËt t, s¶n phÈm, hµng ho¸( mÉu sè 08-VT) Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho(mÉu sè 02-BH) 10 Ho¸ ®¬n cíc vËn chuyÓn (mÉu sè 03-BH) Ngoµi c¸c chøng tõ mang tÝnh b¾t buéc sö dông thèng nhÊt theo qui ®Þnh cña nhµ níc trong c¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dômg thªm c¸c chøng tõ kÕ to¸n híng dÉn nh: PhiÕu xuÊt vËt t theo h¹n møc(mÉu sè 04-VT) Biªn b¶n kiÓm nghiÖm (VËt t, s¶n phÈm, hµng ho¸) (mÉu sè 05-VT) PhiÕu b¸o vËt t cßn l¹i cuèi kú(mÉu sè 07-VT)… C¸c chøng tõ kh¸c tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm t×nh h×nh cô thÓ cña doanh nghiÖp thuéc c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng, thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau. §èi víi c¸c chøng tõ kÕ to¸n thèng nhÊt b¾t buéc ph¶i lËp kÞp thêi, ®Çy ®ñ theo ®óng qui ®Þnh vÒ mÉu biÓu néi dung ph¬ng ph¸p lËp. Nh÷ng ngêi lËp chøng tõ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc ghi chÐp, tÝnh chÝnh x¸c vÒ sè liÖu cña nghiÖp vô kinh tÕ. Mäi chøng tõ kÕ to¸n cña vËt liÖu ph¶i ®îc tæ chøc lu©n chuyÓn, theo tr×nh tù vµ thêi gian do kÕ to¸n trëng qui ®Þnh, phôc vô cho viÖc ph¶n ¸nh, ghi chÐp, tæng hîp kÞp thêi cña c¸c bé phËn, cã ngêi cã liªn quan. 2.3.2 c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt ThÎ kho (1) KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu lµ sù chi tiÕt ho¸ c¸c th«ng tin tæng qu¸t ®îc h×nh thµnh bëi kÕ to¸n tæng hîp nh»m thu nhËp th«ng tin réng r·i h¬n cho viÖc qu¶n lý vµ kiÓm tra c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. (2) ®îc tiÕn hµnh ®ång thêi ë kho vµ2 phßng kÕ to¸n cña KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu doanh nghiÖp nh»m ®¶m b¶o khíp ®óng sè liÖu gi÷a sæ s¸ch vµ hiÖn vËt theo Chøng tõ xuÊt Chøng tõ nhËp Sæ(thÎ) kÕ to¸n tõng lo¹i, tõng nhãm vËt liÖu trªn c¬ së tõ hîp ph¸p hîp lÖ. Yªu cÇu cña Chichøng tiÕt vËt liÖu kÕ to¸n chi tiÕt lµ ph¶i ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÝnh x¸c vÒ t×nh h×nh NhËp- XuÊtTån cña tõng vËt liÖu c¶ vÒ sè lîng, chÊt lîng (3) vµ gi¸ trÞ. §Ó thùc hiÖn tèt kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu ®ßi hái doanh nghiÖp , c¸n bé kÕ to¸n vµ thñ kho ph¶i ¸p dông B¶ng kª mét trong ba ph¬ng ph¸p sau: NhËp-xuÊt-tån VËt liÖu *Ph¬ng ph¸p thÎ song song. (4) B¶ng kª kÕ to¸n tæng hîp Ghi hµng th¸ng hoÆc ®Þnh kú Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu, kiÓm tra 11 Theo ph¬ng ph¸p nµy ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh biÕn ®éng vËt liÖu ë kho ph¶i më thÎ kho ®Ó ghi chÐp vÒ mÆt sè lîng, cßn ë phßng kÕ to¸n ph¶i më thÎ kÕ to¸n vËt liÖu kÕ to¸n ®Ó ghi chÐp vÒ mÆt sè lîng vµ gi¸ trÞ. ë kho : hµng ngµy c¨n cø vµo c¸c chøng tõ NhËp - XuÊt - Tån thñ kho ghi vµo. Khi nhËn chøng tõ nhËp, xuÊt vËt liÖu thñ kho ph¶i tiÕn hµnh kiÓm tra tÝnh hîp ph¸p, hîp lý cña chøng tõ råi tiÕn hµnh ghi chÐp sè thùc nhËp, thùc xuÊt vµo chøng tõ vµo thÎ kho. Cuèi ngµy tÝnh ra sè tån kho ghi vµo thÎ kho, sau ®ã tËp hîp vµ ph©n lo¹i c¸c chøng tõ råi giao cho phßng kÕ to¸n th«ng qua phiÕu giao nhËn chøng tõ . Thñ kho thêng xuyªn ®èi chiÕu sè d cña vËt t víi ®Þnh møc dù tr÷ vµ cung cÊp t×nh h×nh vËt t cho bé qu¶n lý liªn quan, cuèi th¸ng c¨n cø vµo thÎ kho lËp b¸o c¸o biÕn ®éng vÒ vËt t tõng nhãm vµ göi vÒ phßng kÕ to¸n. - ë phßng kÕ to¸n: Sö dông sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh NhËp-XuÊt-Tån kho hµng ngµy theo chØ tiªu sè lîng vµ gi¸ trÞ cña tõng lo¹i vËt liÖu sæ chi tiÕt vËt liÖu t¬ng tù thÎ kho nhng cã thªm cét ®¬n gi¸ vµ ph¶n ¸nh riªng theo sè lîng, gi¸ trÞ cho tõng danh diÓm vËt liÖu. Hµng ngµy sau khi nhËn ®îc c¸c chøng tõ ë thÎ kho, kÕ to¸n ph¶i kiÓm tra vµ hoµn thµnh chøng tõ råi ghi chÐp trªn thÎ chi tiÕt. §Þnh kú tiÕn hµnh kiÓm tra sè liÖu trªn thÎ kho vµ sæ chi tiÕt, cuèi th¸ng tÝnh ra sè tiÒn kho vµ ®èi chiÕu sè liÖu víi kÕ to¸n tæng hîp. Ngoµi ra ®Ó cã sè liÖu ®èi chiÕu víi kÕ to¸n tæng hîp, cÇn ph¶i tæng hîp sè liÖu kÕ to¸n chi tiÕt tõ c¸c sæ (thÎ) chi tiÕt vËt liÖu vµo b¶ng kª tæng hîp nhËpxuÊt-tån vËt liÖu theo tõng nhãm, lo¹i vËt liÖu . 12 *Ph¬ng ph¸p ®èi chiÕu lu©n chuyÓn. ThÎ kho (1) PhiÕu nhËp (3) PhiÕu xuÊt (2) B¶ng kª nhËp (4) B¶ng kª xuÊt Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn lu©n chuyªn ThÎ kho PhiÕu xuÊt PhiÕu nhËp kho Sæ kÕ to¸n tæng hîp Sè d PhiÕu giao nhËn chøng tõ Ghi chóPhiÕu giao nhËn chøng Ghitõhµng ngµy - ë kho :Ghi Thñhµng khoth¸ng sö dông thÎ kho ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp-xuÊt-tån kho vËt liÖu gièng nh ph¬ng ph¸p thÎ song song . §èi chiÕu ë phßng kÕ to¸n: Më sæ ®ãi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó h¹ch to¸n B¶ng luüsè kÕ lîng xuÊt vµ gi¸ trÞ cña tõng liÖu theo tõng kho. Sæ nµy ®îc më cho c¶ n¨m ghi mét th¸ng B¶ngthø luü vËt kÕ nhËp mét vµo cuèi th¸ng, mçi lo¹i vËt liÖu ®îc ghi mét dßng trong sæ cuèi kú. Sau khi nhËn ®îc c¸c chøng tõ, ph©n lo¹i c¸c chøng tõ theo tõng thø vËt liÖu råi míi lËp B¶ng tæng hîp ra b¶ng kª nhËp-b¶ng kª xuÊt theo tõng thø vËt liÖu ®Ó ghi vµo sæ ®èi chiÕu NhËp-xuÊt-tån lu©n chuyÓn. Cuèi th¸ng tÝnh ra sè tån kho b»ng chØ tiªu sè lîng vµ ghi. *Ph¬ng ph¸p sæ sè d. 13 Ghi chó: Ghi hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu kiÓm tra ë kho : Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú sau khi ghi thÎ kho xong , thñ kho giao chøng tõ cho kÕ to¸n vËt liÖu kÌm theo phiÕu giao nhËn chøng tõ . Cuèi th¸ng thñ kho c¨n cø vµo thÎ kho ghi sè vËt liÖu tån kho cña tõng danh ®iÓm vËt liÖu vµo sæ sè d råi chuyÓn cho kÕ to¸n vËt liÖu . ë phßng kÕ to¸n: Khi nhËn ®îc chøng tõ do thñ kho giao , kÕ to¸n ph©n lo¹i chøng tõ ®ång thêi c¨n cø vµo gi¸ h¹ch to¸n cña tõng vËt liÖu tÝnh ra tæng sè tiÒn vµ ghi vµo cét sè tiÒn trªn phiÕu giao nhËn chøng tõ. Cuèi th¸ng sau khi nhËn sè d do thö kho göi lªn, kÕ to¸n c¨n cø vµo gi¸ h¹ch to¸n ®ª tÝnh thµnh tiÒn, sau ®ã chiÕu trªn b¶ng luü kÕ nhËp -xuÊt- tån kho vËt liÖu. 2.4. KÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu. 2.4.1. Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông. HÖ thèng tµi kho¶n do nhµ níc ban hµnh, ®îc quy ®Þnh sö dông thèng nhÊt trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n, song míi chØ phôc vô cho viÖc ghi chÐp kÕ to¸n tµi chÝnh ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý vÜ m«, kiÓm tra ghi chÐp tµi chÝnh, kÕ to¸n trªn cïng tµi kho¶n cÊp I, cÊp II. V× vËy trong qu¸ tr×nh tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung ngoµi viÖc sö dông c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n cÊp I, cÊp II theo 14 ®óng néi dung ph¬ng ph¸p ghi chÐp ®· ®îc quy ®Þnh trong chÕ ®é hiÖn hµnh, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i c¨n cø vµo yªu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp, yªu cÇu qu¶n lý vËt t, tµi s¶n, c«ng nî, tµi s¶n cè ®Þnh , tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp, ®Ó x©y dùng hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n chi tiÕt cÊp III, cÊp IV, cÊp V… cho tõng ®èi tîng cÇn qu¶n lý chi tiÕt. Khi x©y dùng danh môc tµi kho¶n chi tiÕt cÇn ph©n tÝch vµ qu¸n triÖt c¸c yªu cÇu sö dông th«ng tin phôc vô qu¶n trÞ néi bé doanh nghiÖp. Danh nôc tµi kho¶n kÕ to¸n ®îc sö dông ®Ó qu¶n lý hÖ thèng tµi kho¶n, lµ c¬ së ®Ó m· ho¸, cµi ®Æt trong ch¬ng tr×nh phÇn mÒm kÕ to¸n , mét néi dung quan träng thùc hiÖn ngay tõ khi b¾t ®Çu thùc hiÖn kÕ to¸n trªn m¸y. C¸c tµi kho¶n sö dung trong tæ chøc kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu Tµi kho¶n 152: nguyªn vËt liÖu. Tµi kho¶n nµy ®ïng ®Ó ghi chÐp sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh t¨ng gi¶m vËt liÖu theo gi¸ thùc tÕ. Tµi kho¶n 152 cã thÓ ®îc më thµnh c¸c tµi kho¶n cÊp II ®Õ kÕ to¸n chi tiÕt theo tõng lo¹i nhãm, thø vËt liÖu tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Tµi kho¶n 152: hµng mua ®i ®êng. Dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c lo¹i vËt t hµng ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· mua vµ chÊp nhËn thanh to¸n víi ngêi b¸ nhng cha vÒ nhËp kho doanh nghiÖp. Tµi kho¶n 133: ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®îc khÊu trõ ( ®èi víi doanh nghiÖp A/D theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ sö dông tµi kho¶n 1331) Tµi kho¶n 331: Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n. tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh quan hÖ thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp víi ngêi b¸n, ngêi nhËn thÇu vÒ kho¶n vËt t, hµng ho¸, lao vô dÞch vô theo hîp ®ång kinh tÕ ®· ký kÕt. Tµi kho¶n 611: tµi kho¶n mua hµng. tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t, hµng ho¸ lu©n chuyÓn trong kú. Ngoµi ra cßn sö dông c¸c tµi kho¶n kh¸c nh tµi kho¶n 111, 112, 154, tµi kho¶n 621,tµi kho¶n 622, tµi kho¶n 627, 641, 642… 2.4.2. Tr×nh tù kÕ to¸n . VËt liÖu lµ tµi s¶n lu ®éng thuéc nhãm hµng tån kho cña doanh nghiÖp. ViÖc më c¸c tµi kho¶n tæng hîp ghi chÐp sæ kÕ to¸n vµ x¸c ®Þnh hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn hoÆc ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. * Tr×nh tù kÕ to¸n tæng hîp vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn, ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn hµng tån kho lµ ph¬ng ph¸p ghi chÐp ph¶n ¸nh 15 c¸c lo¹i vËt liÖu thµnh phÈm trªn c¸c tµi kho¶n vµ sæ kÕ to¸n cã c¸c chøng tõ nhËp xuÊt hµng tån kho. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ vËt liÖu ®îc dïng c¨n cø trùc tiÕp vµo c¸c chøng tõ xuÊt kho, sau khi ®· tËp hîp ph©n lo¹i theo c¸c ®èi tîng sö dông ®Ó ghi vµo c¸c tµi kho¶n vµ sæ kÕ to¸n . - kÕ to¸n tæng hîp t¨ng ( nhËp) vËt liÖu. VËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt t¨ng do nhiÒu nguån kh¸c nhau: T¨ng do mua ngoµi, do tù chÕ hoÆc thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn, t¨ng do nhËn gãp vèn liªn doanh c¸c ®¬n vÞ kh¸c, c¸ nh©n kh¸c. Trong mäi trêng hîp, doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ thñ tôc kiÓm nhËn nhËp kho, lËp c¸c chøng tõ theo ®óng quy ®Þnh. Trªn c¬ së c¸c chøng tõ nhËp, ho¸ ®¬n b¸n hµng vµ c¸c chøng tõ liªn quan kh¸c, kÕ to¸n ph¶i ph¶n ¸nh kÞp thêi c¸c néi dung cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ thùc tÕ cña vËt liÖu nhËp kho vµo c¸c tµi kho¶n, sæ kÕ to¸n tæng hîp ®ång thêi ph¶n ¸nh t×nh h×nh thanh to¸n víi ngêi b¸n vµ c¸c ®èi tîng khac mét c¸ch kÞp thêi. Cuèi th¸ng tiÕn hµnh tæng hîp sè liÖu ®Ó kiÓm tra, ®èi chiÕu víi sè liÖu kÕ to¸n. kÕ to¸n tæng hîp gi¶m (xuÊt) vËt liÖu: VËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt gi¶m chñ yÕu lµ do xuÊt dïng cho nhu cÇu s¶n xuÊt s¶n phÈm, phôc vô vµ qu¶n lý qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong ph¹m vi c¸c ph©n xëng bé m¸y s¶n xuÊt phôc vô cho nhu cÇu b¸n hµng vµ c¸c nhu cÇu kh¸c nh: Gãp vèn liªn doanh, nhîng b¸n, cho thuª … kÕ to¸n ph¶i ph¸n ¸nh mét c¸ch kÞp thêi t×nh h×nh xuÊt dïng nguyªn vËt liÖu, tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ thùc tÕ xuÊt dïng theo ph¬ng ph¸p ®· ®¨ng ký vµ ph©n bæ ®óng ®¾n vµo c¸c ®èi tîng sö dông. Qua tr×nh h¹ch to¸n vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn ®îc thÓ hiÖn trªn s¬ ®å kÕ to¸n tæng hîp vËt liÖu 16 Tk111,112,141,331,311 Tk 152 NhËp kho VL mua ngoµi Tk 151 NhËp kho VL ®ang ®i ®êng KT tríc Tk 154 NhËp kho VL do tù chÕ hoÆc Thuª ngoµi gia c«ng TK 411 NhËn gãp vèn liªn doanh cæ PhÇn b»ng vËt liÖu Tk 621 xuÊt VL dïng trùc tiÕp cho SX Tk 627,641,642,241 xuÊt VLphôc BH,QLDN 142,242 XuÊt NVL lo¹i ph©n bæ dÇn vµo pb nhiÒu lÇn cpsx Tk 154 xuÊt tù chÕ thuª ngoµi gia c«ng,tù chÕ biÕn Tk 632 xuÊt b¸n vËt liÖu,göi b¸n TK 128, 222 NhËn l¹i gãp vèn liªn doanh B»ng vËt liÖu Tk 128,222 xuÊt VLgãp vèn liªn doanh TK 412 TK336 VËt liÖu di chuyÓn néi bé ë ®¬n vÞ nhËn Tk 336 VL di chuyÓn néi bé ë ®¬n vÞ giao TK 338,(3381) VËt liÖu thõa trong kiÓm kª 17 Tk 138(1381) VL thiÕu trong kiÓm kª Tµi s¶n cña doanh nghiÖp, trong ®ã vËt liÖu cã thÓ ®îc ®¸nh gi¸ l¹i trong mét sè trêng hîp cÇn thiÕt nh: + khi cã quyÕt ®Þnh cña nhµ níc vÒ ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n + khi ®em tµi s¶n ®i gãp vèn liªn doanh, gãp cæ phÇn sè chªnh lÖch ®¸nh gi¸ l¹i vËt liÖu ®îc h¹ch to¸n theo tr×nh tù Trong qu¸ tr×nh kinh doanh do cã sù biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶ trªn thÞ trêng nªn mét sè lo¹i vËt t cã thÓ bÞ gi¶m gi¸, ®iÒu nµy cã thÓ x¶y ra hoÆc cã thÓ kh«ng x¶y ra. NÕu x¶y ra gi¶m gi¸ thùc tÕ cã nghÜa lµ kho¶n tiÒn chªnh lÖch ®ã sÏ lµ mét kho¶n thiÖt h¹i cña doanh nghiÖp. V× vËy kÕ to¸n cÇn ph¶i íc tÝnh ®îc phÇn gi¸ trÞ cña vËt t cã thÓ bÞ gi¶m gi¸ ®Ó dù phßng. * Tr×nh tù kÕ to¸n tæng hîp vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú hµng tån kho lµ ph¬ng ph¸p kh«ng theo giâi thêng xuyªn liªn tôc t×nh h×nh nhËp-xuÊt hµng tån kho trªn c¸c tµi kho¶n hµng tån kho mµ chØ theo dâi ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng tån kho ®Þnh kú vµ cuèi th¸ng c¨n cø vµo sè liÖu kiÓm kª ®Þnh kú hµng tån kho. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú cã thÓ kh¸i qu¸t theo s¬ ®ß thèng kª sau. 18 Tk151,152 k/C gi¸ thùc tÕ VL tån (®ang ®i ®êng) ®Çu kú Tk 611(6111) Tk151,152 k/C gi¸ thùc tÕ VL tån(®ang ®i ®êng) cuèi kú Tk 111,112,331 Tæng gi¸ thuÕ GTGT nhË mua ngoµi Tk331,111,112,138 chiÕt khÊu hµng mua ®îc hëng gi¶m gi¸ Tk621,627,641,642 xuÊt vËt liÖu dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh XDCB TK333 ThuÕ nhËp khÈu 411 nhËn gãp vèn liªn doanh gãp vèn cæ phÇn b»ng vËt liÖu Tk 632 xuÊt b¸n vËt liÖu Tk 154 VL tù s¶n xuÊt, thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn nhËp kho TK 711 dîc quyªn tÆng Tk138,111,334 vËt liÖu thiÕu hôt mÊt m¸t Tk412 chªnh lÖch gi¶m do ®¸nh gi¸ l¹i vËt liÖu 2.4.3. Tæ chøc hÖ thèng sæ kÕ to¸n. Tuú vµo h×nh thøc kÕ to¸n mµ doanh nghiÖp ¸p dông mµ kÕ to¸n tæng hîp nhËp xuÊt vËt liÖu sö dông c¸c sæ kÕ to¸n phï hîp -Theo h×nh thøc kÕ to¸n chøng tõ ghi râ: KÕ to¸n tæng hîp nhËp xuÊt vËt liÖu sö dông c¸c sæ kÕ to¸n sau: + Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ 19 + Sæ c¸i tµi kho¶n: 151, 128, 611, … + Chøng tõ ghi sæ(nÕu cÇn) +Sæ kÕ to¸n chi tiÕt thanh to¸n víi ngêi b¸n - Theo h×nh thøc nhËt ký chøng tõ: kÕ to¸n tæng hîp nhËp xuÊt vËt liÖu sö dông c¸c sæ: + Sæ chi tiÕt sè 2 (sæ chi tiÕt thanh to¸n víi ngêi b¸n) + NhËt ký chøng tõ sè 5 (tµi kho¶n 331) + NhËt ký chøng tõ sè 6: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè ph¸t sinh bªn cã tµi kho¶n 151” hµng mua ®ang ®i ®êng “ nh»m theo dâi t×nh h×nh mua vËt t hµng cßn ®ang ®i ®êng. + B¶ng ph©n bæ sè 2 + Sæ c¸i tµi kho¶n: tµi kho¶n 151, 152, 611, … _ Theo h×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký chung: kÕ to¸n tæng hîp nhËp xuÊt vËt liÖu sö dông c¸c lo¹i sæ kÕ to¸n chñ yÕu sau: + Sæ nhËt ký chung hoÆc nhËt ký mua hµng, nhËt ký chi tiÒn + Sæ c¸i c¸c tµi kho¶n: 151, 152, 611… + Sæ kÕ to¸n chi tiÕt thanh to¸n víi ngêi b¸n. 3. Tæ chøc kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong ®iÒu kiÖn kÕ to¸n trªn m¸y vi tÝnh. VËt t hµng ho¸ cã rÊt nhiÒu chñng lo¹i , do vËy ph¶i m· ho· ®èi tîng kÕ to¸n vËt t ,hµng ho¸ ®Õn tõng danh ®iÓm v× vËy danh môc vËt t hµng ho¸ ®îc x©y dùng chi tiÕt tíi tõng danh ®iÓm vËt t kÕt hîp víi TK hµng tån kho (152,153,156) sÏ t¹o thµnh hÖ thèng sæ chi tiÕt tõng vËt t hµng ho¸ . khi nhËp d÷ liÖu nhÊt thiÕt ph¶i nhËp m· vËt t hµng ho¸ Víi ngiÖp vô nhËp vËt t hµng ho¸ cÇn thiÕt ph¶i nhËp d÷ liÖu vÒ gi¸ mua , c¸c chi phÝ mua hµng ®îc tÝnh vµo gi¸ vèn hµng nhËp kho, nÕu ph¸t sinh chi phÝ thu mua cÇn ph©n bæ ®Ó lµm c¨n cø xuÊt kho. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc nhËp c¸c nghiÖp vô nhËp vËt t , hµng ho¸ cÇn thiÕt x©y dùng tõng danh môc chi tiÕt c¸c chøng tõ nhËp vËt t , hµng ho¸ ®èi víi nghiÖp vô xuÊt vËt t , hµng ho¸ ch¬ng tr×nh tù ®éng tÝnh ®îc gi¸ vèn xuÊt kho. theo quy ®Þnh gi¸ vèn vËt t hµng ho¸ cã thÓ ®îc tÝnh theo c¸c ph¬ng ph¸p sau : thùc tÕ ®Ých danh , b×nh qu©n gia quyÒn , nhËp tríc xuÊt tríc, nhËp sau xuÊt tríc .VËt t xuÊt kho cã thÓ lµ xuÊt cho qu¶n lý , s¶n xuÊt hoÆc víi môc 20