Tài liệu Skkn hình thành ở trẻ một số hành vi trong lễ giáo cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi” ở trường mầm non

UBND HUYỆN KRÔNG NÔ TRƯỜNG MẦM NON HỌA MI *******    ******* SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: HÌNH THÀNH Ở TRẺ MỘT SỐ HÀNH VI TRONG LỄ GIÁO CHO TRẺ MẪU GIÁO 4 – 5 TUỔI GIÁO VIÊN : TRẦN THỊ TIỄN ĐƠN VỊ : TRƯỜNG MN HỌA MI NĂM HỌC : 2016 – 2017 Krông Nô, ngày 20 tháng 12 năm 2016 1 MỤC LỤC Nội dung 1. MỞ ĐẦU 1.1 Lý do chọn đề tài 1.2 Mục đích nghiên cứu 1.3 Đối tượng nghiên cứu 1.4 Phương pháp nghiên cứu 1.5 Giới hạn phạm vi nghiên cứu 2. NỘI DUNG 2.1 Cơ sở lý luận của vấn đề 2.2 Thực trạng của vấn đề 2.3 Một số biện pháp hình thành một số hành vi trong lễ giáo Trang 3 3 4 5 5 5 6 6 7 cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi. 10 a. Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch 10 b. Biện pháp 2: Xây dựng nề nếp lớp 12 c. Biện pháp 3: Cô giáo phải là tấm gương tốt 15 d. Biện pháp 4: Xây dựng góc tuyên truyền ở lớp 17 e. Biện pháp 5: Giáo dục lễ giáo thông qua các hoạt động 18 f. Biện pháp 6: Phối hợp với các bậc phụ huynh 2.4 Kết quả đạt được 3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 3.1 Kết luận 3.2 Kiến nghị 4. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 22 23 26 26 26 27 1. MỞ ĐẦU: 1.1. Lý do chọn đề tài: Bác Hồ dạy: “Vì lợi ích mười năm trồng cây 2 Vì lợi ích trăm năm trồng người” - Đúng vậy có thể nói việc chăm sóc giáo dục trẻ trong những năm đầu đời là giai đoạn đặt nền móng đầu tiên rất quan trọng cho việc hình thành nên nhân cách con người, mà đặc biệt là đối với lứa tuổi mầm non. Nếu không làm tốt việc chăm sóc giáo dục trẻ trong những năm này thì việc giáo dục trẻ những năm kế tiếp theo lại càng hết sức khó khăn, phức tạp. Trong hàng trăm vấn đề cần phải giáo dục cho trẻ biết thì điều quan trọng trước nhất giáo dục lễ giáo cho trẻ. - Đối với mỗi con người chúng ta cũng như đối với trẻ không chỉ học để tiếp thu nhiều kiến thức hay mà điều quan trọng đầu tiên giúp con người có nhân cách tốt là phải biết học lễ giáo. Lễ giáo là nét đẹp văn hóa và đặt lên hàng đầu khi nhìn nhận và đánh giá về một ai đó mà chúng ta thường bàn luận, nó còn là một trong năm mục tiêu của ngành giáo dục nước ta đề ra nhằm phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ, giúp trẻ hiểu biết có những hành vi ứng xử có văn hoá phù hợp với những người xung quanh và thể hiện tình cảm đúng với các sự vật hiện tượng xung quanh. Đối với lứa tuổi mầm non giáo dục lễ giáo cần được coi là một nhiệm vụ khá quan trọng trong việc thực hiện chủ trương giải pháp của nền giáo dục hiện nay, để gìn giữ và phát huy giáo dục đạo đức truyền thống của dân tộc và đồng thời giúp trẻ làm quen với một số chuẩn mực và mẫu hành vi đạo đức đơn giản, phổ biến cần thiết phù hợp với lứa tuổi mầm non trong quan hệ của trẻ với bản thân, những người xung quanh, gia đình, nhà trường, môi trường thiên nhiên, vật nuôi, cây trồng, và toàn xã hội. - Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ lớn lao này đội ngũ giáo viên là người cầm lái quyết định cho sự thành công hay thất bại của việc hình thành nhân cách cho trẻ. Do vậy muốn hình thành lễ giáo ở lứa tuổi mầm non đạt thắng lợi, các cô giáo phải là người toàn diện, “là cô giáo giỏi, là người mẹ hiền – là thầy thuốc tốt” Trách nhiệm của người giáo viên trong giai đoạn mới hết sức nặng nề thì nhiệm vụ của cô giáo mần non lại càng thiêng liêng và 3 nặng nề hơn, làm sao để cô giáo thực sự là người mẹ thứ hai của trẻ, người dìu dắt trẻ đi những bước chập chững đầu tiên đến thế giới mới . - Qua thực tế tôi thấy giáo dục lễ giáo của lớp tôi chưa đạt nhất là vào đầu năm học mới, bởi các cháu còn nhút nhát khi vào lớp, có cháu lần đầu tiên đến trường còn sợ hãi, chưa dám giao tiếp với bạn bè, nhiều cháu đi học thiếu sự quan tâm chăm sóc của gia đình, đi học trễ....Đây cũng là một phần do điều kiện gia đình bố mẹ làm nông, do buôn bán....nên trẻ thiếu đi sự quan tâm chăm sóc giáo dục của người thân trong gia đình. Bên cạnh đó sự tác động của môi trường xã hội cũng ảnh hưởng đến đạo đức của trẻ. Chính vì lẽ đó, nên tôi chọn và nghiên cứu đề tài: "Hình thành ở trẻ một số hành vi trong lễ giáo cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi" ở trường mầm non. 1.2. Mục đích nghiên cứu: - Mục đích: + Tìm hiểu và phân tích thực trạng chăm sóc giáo dục lễ giáo cho trẻ . + Đề xuất một số giải pháp nhằm hình thành ở trẻ một số hành vi trong lễ giáo cho trẻ mầm non tại cơ sở. - Nhiệm vụ của đề tài: + Tìm hiểu một số vấn đề có liên quan đến việc hình thành một số hành vi lễ giáo cho trẻ mầm non làm cơ sở lý luận cho việc phân tích đánh giá thực trạng. + Quan sát ghi chép một số buổi tổ chức các hoạt động cho trẻ tại trường làm cơ sở thực tiễn để đánh giá thực trạng hành vi trong lễ giáo cho trẻ mầm non. + Tìm hiểu nguyên nhân dẫn tới những hạn chế cho trẻ mầm non ở trường. + Đưa ra kết luận và đề xuất một số giải pháp nhằm phát huy tính tối đa kết quả giáo dục trẻ mầm non trong trường. 1.3 Đối tượng nghiên cứu: Tôi tiến hành nghiên cứu đề tài tại lớp Chồi 5 (Trẻ 4 - 5 tuổi) Trường Mầm Non Họa Mi. Lớp tôi chủ nhiệm năm học: 2015 – 2016. 4 1.4 Phương pháp nghiên cứu: Suốt quá trình nghiên cứu, tôi đã đưa ra một số phương pháp sau: - Phương pháp quan sát, theo dõi - Phương pháp thực nghiệm trong sư phạm - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục - Phương pháp thống kê 1.5 Giới hạn phạm vi nghiên cứu: Hình thành một số thói quen hành vi trong lễ giáo để giúp trẻ hiểu biết , có hành vi ứng xử và thái độ đúng, đối với cuộc sống hàng ngày của trẻ, có mối liên quan trực tiếp đến lứa tuổi mẫu giáo . 2. NỘI DUNG: 2.1 Cơ sở lý luận của vấn đề: 5 - Giáo dục lễ giáo cho con em mình là một vấn đề được quan tâm và xem trọng hàng đầu của các bậc phụ huynh và của toàn xã hội, nó còn là một trong năm mục tiêu của nghành giáo dục nước ta đề ra nhằm phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ. Ngành giáo dục mầm non là nơi đặt viên gạch đầu tiên cho các quá trình giáo dục trong đó có cả giáo dục lễ giáo để làm nền tảng cho các bậc học tiếp theo. Đối với lứa tuổi mầm non, giáo dục lễ giáo cần được coi là một nhiệm vụ hết sức quan trọng trong việc giáo dục hiện nay. - Như chúng ta đã biết mầm non là lứa tuổi dễ nhớ, mau quên và có tính hay bắt chước người lớn, bởi thế người lớn phải có những hành vi đúng, lời nói hay để làm gương cho các cháu noi theo, là giáo viên mầm non thì cần phải có những cử chỉ, lời nói, hành động đúng, trên cơ sở đó cũng tùy vào tính cách của từng trẻ và từng độ tuổi mà dạy trẻ những hành vi lễ giáo bằng hành động của người lớn, mỗi lần gặp tình huống cần phải thực hiện những hành vi lễ giáo, người lớn cần làm trước, dạy trẻ làm theo. Điều cơ bản ở đây, cô giáo phải phân tích hành vi thành những thao tác cụ thể và làm rõ trình tự thực hiện các thao tác và cô giáo phải rèn luyện cho trẻ thường xuyên, mọi lúc mọi nơi. Có thể giáo dục lễ giáo trong các trò chơi, câu chuyện, bài thơ, bài hát....để giáo dục lễ giáo cho trẻ phù hợp với tình hình thực tế, ngoài ra việc giáo dục lễ giáo còn có thể tiến hành bằng cách cho trẻ xem tranh ảnh....Tuy nhiên do tác động ngoại cảnh nên đạo đức của một số học sinh cũng bị sa sút và hiện nay do trẻ được nuông chiều và được đáp ứng mọi thứ theo yêu cầu, nên trẻ có những hành vi không đúng trong lễ giáo với mọi người trong gia đình, bạn bè và trong môi trường xã hội. Thiết nghĩ đã đến lúc chúng ta cần nghiêm túc nhìn nhận, đánh giá và đưa ra một số biện pháp nhằm giáo dục lễ giáo cho trẻ làm quen với lễ giáo và hình thành nên thói quen lễ giáo trong cuộc sống hàng ngày. 2.2 Thực trạng của vấn đề: 6 * Đặc điểm chung của trường: - Trường Mầm non Họa Mi nằm trên địa bàn xã Đăk Drô của huyện Krông Nô, trường thuộc xã vùng 2, có khoảng 65% dân tộc kinh sinh sống. Trường được thành lập năm 2005, có 21 lớp mẫu giáo trong đó có 5 lớp chồi trung tâm. Trường tổ chức lễ đón bằng công nhận trường mầm non đạt chuẩn quốc gia mức độ 2 vào ngày 17/11/2014 và liên tục đạt được những thành tích đáng kể trong các năm học qua. - Đa số giáo viên trong trường đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn. Đội ngũ giáo viên đã nắm vững được mục đích yêu cầu và phương pháp chung khi tổ chức các hoạt động giáo dục. - Về cơ sở vật chất và trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học đầy đủ, có các phòng đa chức năng như: Phòng múa, phòng đàn, phòng hội nghị,… Đặc biệt khu vực vệ sinh cá nhân của trẻ rộng rãi, sạch sẽ, có máng nước rửa tay đầy đủ,… - Năm học 2015-2016, tôi được phân công đứng lớp Chồi 5 trung tâm với sĩ số học sinh là 35 cháu, trong đó có 1 cháu dân tộc tại chỗ. Qua quá trình đứng lớp, tôi gặp phải những thuận lợi và khó khăn như sau: * Thuận lợi: - Về giáo viên: + Được sự quan tâm, giúp đỡ của các cấp lãnh đạo, tinh thần động viên cổ vũ của các chị em đồng nghiệp. + Lớp học rộng rãi, thoáng mát, đủ ánh sáng, được trang bị đồ dùng, đồ chơi tương đối đầy đủ . + Dưới sự phân công của nhà trường hai cô phụ trách trên một lớp nên cũng có nhiều thời gian quan tâm đến cháu nhiều hơn và có thời gian trao đổi với phụ huynh về việc chăm sóc giáo dục trẻ cũng như giáo dục lễ giáo cho trẻ và được phụ huynh nhiệt tình ủng hộ rất nhiều. 7 Hình 01: Hình ảnh cô và trò lớp chồi 5 - Về phía trẻ: + Đa số trẻ chăm chú lắng nghe cô giáo dục lễ giáo. + Một số cháu rất ngoan ngoãn và lễ phép, có tinh thần tự giác, biết phối hợp cùng bạn, nhường nhịn giúp đỡ bạn. + Biết giữ gìn bảo quản đồ dùng đồ chơi, biết lấy và cất đúng nơi quy định. * Khó khăn: - Lớp đa số là học sinh ở khác thôn, phần lớn phụ huynh làm nghề nông, một số phụ huynh làm nghề buôn bán, cho nên họ không có thời gian quan tâm đến con, cũng có nhiều phụ huynh nhiều lúc ở nhà nói năng, xưng hô, cãi cọ nhau....vô tình đã làm ảnh hưởng rất lớn đến tâm hồn trẻ thơ. - Một số cháu chưa có thói quen nề nếp gì cả, có cháu lần đầu tiên được bố mẹ đưa đến lớp học, chưa qua mẫu giáo bé nên đến lớp còn khóc nhè không chịu vào lớp, cô phải chạy theo dỗ dành cháu mới chịu ở lại. - Nhiều cháu hay nói tục, xưng hô không đúng với bạn bè với cô giáo, hay đánh lộn, không biết lấy đồ chơi và cất đúng nơi quy định, trong giờ học cháu tự do đi lại, muốn ra ngoài tự nhiên đứng dậy đi không xin phép cô giáo, khi cô gọi cháu chỉ lắc đầu hoặc gật đầu, có cháu không biết cô gọi đến tên mình, chưa biết vâng dạ.... 8 - Trẻ suốt ngày tiếp xúc với môi trường bên ngoài cuộc sống khá phức tạp, nhiều trẻ chơi tự do lêu lỗng bên ngoài, trẻ không biết phân biệt điều xấu điều tốt. * Kết quả khảo sát đầu năm học: Khảo sát và đánh giá những biểu hiện lễ giáo của trẻ ở lớp đầu năm như sau: T T 1 2 3 4 5 6 7 8 NỘI DUNG GIÁO DỤC - Trẻ biết xưng hô, chào hỏi. - Mạnh dạn, tự tin giao tiếp với mọi người. - Chủ động tham gia vào các hoạt động trong lớp. - Tự giác giúp đỡ người lớp những công việc có thể làm được. - Biết nhường nhịn, vui chơi hòa thuận và biết giúp đỡ bạn. - Biết nhận lỗi khi làm sai và sửa sai. - Có thói quen nề nếp ăn uống văn minh lịch sự. - Biết giữ gìn bảo quản đồ dùng đồ chơi, biết lấy và cất đúng nơi quy định. 9 - Biết tự phục vụ vệ sinh cá nhân. 10 - Biết nhận quà bằng 2 tay và cảm ơn. TỔNG SỐ TRẺ TỈ LỆ SỐ TRẺ 35 ĐẠT 18 % 51,4% 35 18 51,4% 35 18 51,4% 35 16 46% 35 19 54,2% 35 16 46% 35 16 46% 35 18 51,4% 35 35 19 19 54,2% 54,2% * Nguyên nhân của thực trạng: Qua khảo sát ban đầu như trên, tôi thấy kết quả trẻ chưa cao là điều tôi cần phải suy nghĩ làm như thế nào để có cách dạy trẻ đạt được hiệu quả cao và tạo cho trẻ một cách thoải mái, tự tin, không gò bó, khi tiếp xúc với bạn bè, gia đình và những người xung quanh… Từ kết quả đó tôi tìm ra một số nguyên nhân dẫn tới tỷ lệ đạt được của trẻ trong lớp còn thấp đó là: 9 - Ba mẹ bận rộn với công việc ruộng đồng, suốt ngày lam lũ với tay cày, tay cấy không có thời gian chăm sóc con cái. - Do trẻ suốt ngày tiếp xúc với môi trường bên ngoài cuộc sống khá phức tạp, nhiều trẻ con chơi tự do lêu lỗng bên ngoài, trẻ không biết phân biệt điều xấu điều tốt. - Có một số cháu lần đầu tiên đến trường, nên trẻ chưa quen với tập thể bạn bè Chính vì đó mà tôi đã suy nghĩ, tìm ra một số biện pháp để giáo dục lễ giáo cho trẻ đạt hiệu quả cao hơn. Trước những thực trạng của lớp, bản thân tôi nhận thấy cần phải làm gì để tìm ra hướng khắc phục dần dần rèn luyện cho trẻ có được nề nếp thói quen trong lễ giáo như các lớp trong trường. Qua thời gian suy nghĩ tôi đã tìm ra một số biện pháp để giáo dục lễ giáo cho trẻ đạt hiệu quả cao hơn. 2.3 Một số biện pháp hình thành một số hành vi trong lễ giáo cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi: a. Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch Để việc giáo dục lễ giáo cho trẻ ở lớp tôi đạt được kết quả tốt và có những hành vi đúng trong giao tiếp với bạn bè, cô giáo, người thân trong gia đình. Đầu năm học tôi đề ra mục tiêu và lên kế hoạch giáo dục lễ giáo cho trẻ theo từng tháng, nội dung giáo dục và dự kiến tỉ lệ phần trăm trẻ sẽ đạt, dựa vào đó mà tôi có thể đánh giá được sự phát triển nhân cách của trẻ. THỜI NỘI DUNG GIÁO DỤC GIAN YÊU CẦU ĐẠT ĐƯỢC - Trẻ biết chào người lớn tuổi: cô, ba mẹ, khách. - Trẻ biết đi vệ sinh đúng nơi qui định. Tháng 9 - Trẻ biết cách sử dụng đồ dùng, đồ chơi đúng ký hiệu cô đã làm và cất đúng nơi qui định. - Trẻ biết giữ vệ sinh, không xả rác, biết nhặt rác bỏ vào thùng. 10 90% - Biết chào người lớn tuổi hơn mình một cách tự giác. Tháng 10 - Trẻ ăn uống gọn gàng, không đổ ra ngoài, không nói chuyện cười đùa trong khi ăn. 85% - Trẻ biết cách chơi cùng bạn, không tranh giành đồ chơi của bạn. - Trẻ biết cách chuẩn bị cho giờ ăn trưa, ăn chiều Tháng 11 (Kê bàn ghế, chia thìa cho bạn..) - Trẻ biết cách giữ gìn vệ sinh cá nhân 90% - Trẻ biết xin lỗi, cảm ơn, trao và nhận quà bằng hai tay. - Trẻ biết phát biểu, trả lời trọn câu. Tháng 12 Tháng 01 Tháng 02 Tháng 03 - Dọn dẹp đồ chơi, đồ dùng, bán ghế nhẹ nhàng. - Trẻ biết cách giữ vệ sinh trong và ngoài lớp học, 90% vệ sinh môi trường, giữ nguồn nước sạch. - Trẻ biết tự giác thực hiện giờ nào việc ấy. - Giáo dục trẻ thích tham gia vào các hoạt động. - Trẻ có nề nếp ăn uống sạch sẻ, hợp vệ sinh. - Trẻ mạnh dạn phát biểu ý tưởng của mình. - Tham gia tích cực, sáng tạo trong các hoạt động. 87% 90% - Giữ gìn, bảo vệ môi trường, có ý thức tiết kiệm. - Trẻ có hành vi văn minh, lịch sự qua ứng xử lễ phép, chào hỏi người lớn tuổi . - Mạnh dạn, ý thức, tự tin trong giao tiếp. 90% - Có hành vi ứng xử đúng với bản thân và những người xung quanh. - Trẻ có hành vi, thái độ biểu hiện tốt đối với bạn bè và người lớn. Tháng 04 - Biết hợp tác, chia sẻ cùng bạn bè trong các hoạt động. - Có thói quen giữ gìn và bảo vệ sức khỏe, vệ sinh cá nhận. 11 90% Tháng 05 - Thực hiện thời gian biểu của lớp một cách tự giác. - Biết tránh xa những nơi nguy hiểm. 95% b. Biện pháp 2: Xây dựng nề nếp lớp - Sau khi lên kế hoạch giáo dục lễ giáo, điều đầu tiên để giáo dục lễ giáo cho trẻ đó là nề nếp lớp, nề nếp lớp tốt thì mọi hoạt động giáo dục sẽ đạt hiệu quả và trẻ có nhiều hành vi tốt hơn. - Ngay từ đầu năm học, khi nhận lớp tôi đã tiến hành xây dựng nề nếp lớp: Tôi chia lớp thành 3 tổ, mỗi tổ bầu ra tổ trưởng và tổ phó để giúp cô quán xuyến lớp, nhắc nhở các bạn trong tổ của mình. Tôi xếp xen kẽ các cháu mạnh dạn với cháu nhút nhát, cháu nam xen với cháu nữ. Tôi luôn động viên, uốn nắn tư thế tác phong ngồi học, tư thế đi, đứng của trẻ. Cô nhắc trẻ không được nói chuyện, không nói leo trong giờ hoạt động, nói phải xin phép cô, có cô đến thăm lớp và dự giờ phải biết chào cô, nói rõ ràng, mạch lạc, đủ câu ... Hình 02: Trẻ trong giờ học chính khóa xen kẽ nam, nữ - Trong các giờ chơi, giờ học tôi thường xuyên theo dõi và sửa sai kịp thời cho trẻ để giúp cho nề nếp lớp ngày càng tốt hơn. - Đối với một số trẻ thường xuyên đi học chưa đúng thời gian của nhà trường qui định, tôi luôn nhắc nhở cháu cố gắng dậy sớm đi học đúng giờ để được cô khen và nhận nhiều phiếu bé ngoan, đồng thời cũng trao đổi với phụ 12 huynh để phụ huynh dành nhiều thời gian quan tâm tới con và đưa trẻ đi học đúng giờ giúp nề nếp lớp ngày càng tốt. Chính vì những lý do trên tôi đã suy nghĩ đưa ra nhiều chuẩn bé ngoan trong tháng, tuần, ngày. Tùy theo tình hình lớp mà tôi đưa ra tiêu chuẩn để cho trẻ phấn đấu. Ví dụ 1: Tháng 9 tuần thứ nhất: Tôi đưa ra yêu cầu trẻ biết chào cô, chào ba mẹ trước khi đến lớp và sau khi ra về ,… Vào mỗi ngày cuối buổi chiều khoảng 3h45 phút, tôi thường tổ chức cho trẻ “Nêu gương” theo các tiêu chuẩn cô đã đề ra, để trẻ có thể tự nhận xét bản thân mình và nhận xét bạn, sau đó cô nhận xét lại, chú ý khi nhận xét không nên một cách chung chung, đại khái, qua loa mà đi vào tiêu chuẩn cô đã đưa ra đầu buổi bạn nào làm tốt thì khen và cho nhận phiếu bé ngoan, bạn nào chưa ngoan nên động viên nhắc nhở hôm sau sẽ ngoan hơn cô sẽ tặng cờ bé ngoan chứ không được chê trẻ, vì lứa tuổi trẻ là lứa tuổi thích khen hơn chê. Tiếp tục ngày hôm sau cũng như vậy cho hết một tuần tôi thấy các cháu có nhiều tiến bộ là các cháu đi học đều, đúng giờ, không bạn nào khóc nhè khi đến lớp, trong giờ học nghiêm túc, giơ tay phát biểu bài, không nói leo. Trong một tuần bạn nào đạt từ ba đến năm cờ bé ngoan sẽ được cô tặng một phiếu bé ngoan. Với việc làm đơn giản này tôi thấy trẻ có nhiều cố gắng để được cô tặng cờ và phiếu bé ngoan. Tôi tiếp tục đưa ra tiêu chuẩn khác và cách khen thưởng khác nhau. 13 Hình 03: Trong giờ nêu gương của trẻ Ví dụ 2: Tháng 12 tôi đưa tiêu chuẩn cao hơn là giáo dục trẻ tính thật thà, trong lớp không được đánh bạn, biết lấy và cất đồ chơi đúng nơi qui định, biết giúp đỡ bạn… khi cô nhận xét nên nói cụ thể công việc làm được của trẻ: như hôm nay cô khen bạn Lan Anh vì bạn Lan Anh thấy bạn Thảo ngã, đã đỡ bạn hoặc hôm nay bạn Linh nhặt được cục tẩy của bạn Quân đã mang trả lại cho bạn. Qua sự việc đó cô giáo dục trẻ “Nếu nhặt được của rơi mang trả lại cho người đánh mất”, nếu trẻ nào làm được điều này tôi sẽ khen ngợi những trẻ làm việc tốt vì trẻ rất thích được động viên khuyến khích bởi vì trẻ thích khen hơn là chê. Tuy nhiên, nếu trẻ làm chưa đúng tôi thường đến gần khuyên răn, nhắc nhở trẻ phải sửa chữa và xin lỗi bạn. Ngoài việc nêu gương, trong giờ đón, trả trẻ tôi tranh thủ mở ti vi cho trẻ xem những hình ảnh của những người làm việc tốt, để trẻ xem và bắt chước theo. 14 Hình 04: Nêu gương người làm việc tốt - Đối với những trẻ như đi học khóc nhè, không chịu vào lớp mà chạy về theo bố mẹ, thì tôi tự tìm những nguyên vật liệu phế thải: vỏ chai, nắp chai, lá dừa, lá mít, vải vụn… để làm những đồ dùng tự tạo như: con chim, con trâu, bông hoa, chiếc mũ… tặng cho cháu và cho cháu mang sản phẩm đó về nhà khoe với bố mẹ. Qua những món quà đơn sơ cô tặng tôi thấy trẻ có sự tiến bộ rõ rệt, trẻ ham thích đi học và phụ huynh cũng rất phấn khởi. c. Biện pháp 3: Cô giáo phải là tấm gương tốt - Bao giờ cũng vậy, là giáo viên mầm non cô giáo phải gương mẫu trong mọi hoạt động. Chính vì đó mà tôi thường đến lớp sớm để vệ sinh lớp sạch sẽ, thông thoáng phòng học, sắp xếp bàn ghế, đồ dùng đồ chơi cho gọn gàng, ngăn nắp, sạch sẽ. Vì vậy tôi có thời gian để đón trẻ chu đáo và có thời gian trò chuyện với trẻ cũng như với phụ huynh . Ví dụ: Giờ đón trẻ cô gần gũi và hỏi trẻ: Hôm nay con đi học con có thưa bố mẹ đi học không? Trẻ phải trả lời “Dạ! Thưa cô có ạ”. 15 Hình 05: Giờ đón trả trẻ, trẻ chào mẹ, chào cô - Tổ chức cho trẻ sinh hoạt đúng theo kế hoạch hoạt động trong ngày, thực hiện giờ nào việc ấy, tôi luôn giám sát trẻ (kể cả trong lúc trẻ chơi) để kịp thời uốn nắn hành vi giao tiếp, nói năng,… không để trẻ chơi tự do mà không có sự giám sát của cô sẽ làm mất đi nề nếp thói quen tốt của trẻ. Một việc hết sức quan trọng của cô giáo trong việc giáo dục lễ giáo cho trẻ, là giáo viên phải thật sự yêu thương, quan tâm chăm sóc, dạy dỗ trẻ, tôi không đánh mắng, dọa nạt trẻ mà thường xuyên tạo cho trẻ cảm giác an toàn, tin tưởng và tạo được bầu không khí thân mật giữa cô và trẻ. Tôi luôn đối xử công bằng vô tư với các cháu, xem các cháu như con của mình… Đặt biệt là tôi rất tôn trọng trẻ, lắng nghe ý kiến của trẻ, không lấn át, hoặc cắt ngang lời của trẻ. Khi hỏi trẻ, tập trẻ trả lời trọn câu trong giao tiếp: với cô, bạn bè, người thân và xã hội. - Đối với các bậc phụ huynh và đồng nghiệp, tôi thường nói năng niềm nở, hòa nhã, thân mật, không xưng hô với bạn bè bằng mày, tao trước mặt trẻ. Tác phong lên lớp gọn gàng, sạch sẽ. Bởi vì, muốn trẻ có được những hành vi tốt thì trước hết cô giáo phải là tấm gương sáng, mẫu mực cho trẻ noi theo. 16 d. Biện pháp 4: Xây dựng góc tuyên truyền ở lớp - Góc lễ giáo của lớp là một phần không thể thiếu, đây là biện pháp rất hữu ích đối với chuyên đề lễ giáo, bởi vì trẻ có đặc điểm dễ nhớ nhưng lại cực kỳ mau quên, có khi nói lúc sáng đến chiều sẽ quên mất. Tuy không giáo dục bằng lời nói, nhưng nhìn qua tranh ảnh, hình vẽ cũng gây cho trẻ sự chú ý và học tập. Hình 06: Giáo dục trẻ thông qua hình ảnh ở góc tuyên truyền - Tôi tìm tòi và sưu tầm tranh ảnh có nội dung giáo dục lễ giáo cho trẻ xem, kèm theo bài thơ có nội dung giáo dục lễ giáo và sau những chủ điểm là tôi thay đổi nội dung. + Ví dụ: Tôi sưu tầm bài thơ "Giữa vòng gió thơm" có hình ảnh minh họa hoặc câu chuyện "Cô giáo Họa Mi". Qua bài thơ, câu chuyện này có thể cho trẻ xem từ đó giáo dục trẻ biết yêu quí ông và biết vâng lời cô giáo. Đây cũng là một cách để giáo dục lễ giáo cho trẻ. 17 - Ngoài ra, tôi còn sưu tầm tranh truyện, sách báo nhi đồng có hình ảnh và nội dung về lễ giáo làm một album để ở góc học tập. Đến giờ hoạt động góc trẻ có thể mở ra xem. - Việc áp dụng biện pháp trên trẻ ở lớp tôi trở nên ngoan ngoãn hơn và thực hiện một cách tự nhiên. Muốn có được góc tuyên truyền phong phú, sinh động cô giáo phải tìm tòi tư liệu, truy cập hình ảnh trên mạng. Để có nội dung về chủ đề giáo dục lễ giáo cho trẻ thiết thực, cụ thể hơn. e. Biện pháp 5: Giáo dục lễ giáo thông qua các hoạt động - Giáo dục lễ giáo thông qua hoạt động học: + Trong xã hội hóa giáo dục ngày nay đòi hỏi người giáo viên phải biết và sử dụng thành thạo công nghệ thông tin trong việc giảng dạy. Lồng ghép tích hợp các chuyên đề: Lễ giáo, vệ sinh môi trường, an toàn giao thông, đưa các phương pháp giảng dạy phù hợp, đồng thời sử dụng những đồ dùng trực quan sinh động để tạo một môi trường lớp học mới lạ, phong phú, nhằm thu hút trẻ, kích thích trẻ tìm tòi và khám phá. + Tâm lý trẻ vốn hiếu động, thích tò mò, ham hiểu biết và nhạy cảm nên tiếp thu công nghệ thông tin rất nhanh. Thấy được tầm quan trọng của việc ứng dụng thông tin vào việc giảng dạy như vậy nên bản thân tôi đã học hỏi thiết kế một số giáo án điện tử và tiến hành giảng dạy, qua đó tôi lồng một số giáo dục lễ giáo vào bài dạy và trẻ tiếp thu một cách hứng thú và có nhiều tiến bộ hơn trong lễ giáo, trẻ có nhiều thói quen, hành vi ứng xử, giao tiếp tốt hơn với cô và bạn bè..... Ví dụ 1: Qua giờ phát triển ngôn ngữ: Cô kể câu chuyện "Nhổ củ cải" cô cần giáo dục cho trẻ biết giúp đỡ nhau lúc khó khăn, yêu thương, đoàn kết trong gia đình. Ví dụ 2: Qua giờ khám phá khoa học: “Quả ngon bé thích”. Tôi cho trẻ quan sát các loại quả thật vào bài giảng tạo sự hứng thú cho trẻ trong giờ học từ đó tôi lồng thêm vào nội dung giáo dục lễ giáo. 18 Hình 07: Giờ học khám phá khoa học Cô giáo có thể đàm thoại: Quả dùng để làm gì? Quả có ích lợi như thế nào? Ai là người làm ra hoa quả? Muốn có nhiều hoa quả chúng ta phải làm gì?... Qua lợi ích của quả, cô giáo dục cháu yêu người làm ra hoa quả cho chúng ta, để có nhiều quả thì trẻ biết chăm sóc cây xanh, không ngắt ngọn bẻ cành vì cây xanh tốt thì cho ta nhiều hoa quả. + Qua giờ học tạo hình: “Vẽ những người thân trong gia đình bé” Cô đàm thoại và hỏi trẻ: + Gia đình cháu có những ai? Những người sống trong gia đình phải như thế nào? + Cháu đối với người thân trong gia đình như thế nào? + Giáo dục cháu biết yêu thương, vâng lời người lớn, biết nhận lỗi khi có lỗi, khi nhận quà hoặc trao quà cho bạn hoặc người lớn nên trao nhận phải bằng hai tay, khi nhận các con nói lời cảm ơn. + Thông qua mọi hoạt động học tôi còn lồng giáo dục an toàn giao thông để giáo dục cho trẻ biết một số hành vi văn minh khi tham gia giao thông. 19 + Ngoài các tiết dạy tôi cũng có thể mở truyện trên máy tính có nội dung giáo dục lễ giáo cho trẻ xem. Từ đó cũng góp phần giáo dục trẻ biết hành động nào đúng, hành động nào sai mà trẻ có thể học tập và noi theo. - Giáo dục lễ giáo qua các hoạt động vui chơi: + Với trẻ mẫu giáo “Học mà chơi, chơi mà học”. Nên cần phải lồng ghép lễ giáo vào trong hoạt động vui chơi. Tôi luôn chú ý tạo cảnh quan sư phạm trong phòng học, tìm tòi một số nguyên vật liệu phế thải để làm thêm đồ dùng dạy học, đồ chơi cho trẻ, trang trí lớp theo từng chủ đề, phù hợp với tâm sinh lý của trẻ, để thực hiện được tôi động viên trẻ cùng sắp xếp đồ dùng đồ chơi gọn gàng, ngăn nắp, hàng tuần lau chùi đồ dùng - đồ chơi sạch sẽ. Phân từng góc chơi riêng biệt, mỗi kệ góc đều được làm mới, để hấp dẫn trẻ, tạo cảm giác luôn thích thú luôn mong muốn được sắp xếp ngăn nắp. Ở góc thiên nhiên được trang trí và trồng nhiều cây cảnh để trẻ có thể tự chăm sóc, giáo dục trẻ biết yêu thiên nhiên, yêu cái đẹp và biết bảo vệ cái đẹp. Qua hoạt động vui chơi này giúp trẻ thích lao động, gần gũi với thiên nhiên hơn. + Để tạo cảnh quan sân trường luôn xanh - sạch - đẹp, thường trước giờ học tôi cho trẻ nhặt rác, lá cây bỏ vào thùng rác, để giáo dục trẻ biết giữ vệ sinh môi trường, không bẻ cành hái hoa, vẽ bậy lên tường, biết giữ trường lớp mình luôn sạch, đẹp. Nhờ vậy qua mỗi lần tổ chức hoạt động vui chơi trẻ chơi xong đã biết thu dọn đồ chơi và sắp xếp gọn gàng, ngăn nắp theo qui định, không vứt rác bừa bãi trên sân trường. Hình 08: Trẻ dọn vệ sinh môi trường 20