Tài liệu Skkn một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động cho trẻ 5-6 tuổi làm quen chữ cái trong thời gian nghỉ dịch ở nhà để phòng chống dịch covid - 19

ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN THANH TRÌ TRƯỜNG MẦM NON TRIỀU KHÚC MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI LÀM QUEN CHỮ CÁI TRONG THỜI GIAN NGHỈ Ở NHÀ ĐỂ PHÒNG, CHỐNG DỊCH BỆNH COVID - 19 Lĩnh vực : Giáo dục mẫu giáo Cấp học : Mầm non Tác giả : Triệu Thuỳ Ninh Chức vụ : Giáo viên Đơn vị công tác: Trường mầm non Triều Khúc NĂM HỌC 2021- 2022 MỤC LỤC PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ ...................................................................................... 1 PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ .................................................................... 4 I. CƠ SỞ LÍ LUẬN ............................................................................................. 4 II. CƠ SỞ THỰC TIỄN. ..................................................................................... 5 1. Mô tả thực trạng của nhà trường: ............................................................... 5 2. Thuận lợi: ................................................................................................... 5 3. Khó khăn .................................................................................................... 6 III. CÁC BIỆN PHÁP ......................................................................................... 7 1.Biện pháp 1.Xây dựng kế hoạch tự học, tự bồi dưỡng sử dụng các phần mềm hỗ trợ CNTT trong việc tạo bài giảng trên các phần mềm để giúp trẻ hứng thú khi làm quen chữ cái ....................................................................... 7 2.Biện pháp 2.Thường xuyên tương tác với phụ huynh về những hoạt động giúp trẻ làm quen chữ cái thông qua trang zalo cá nhân, nhóm phụ huynh trong lớp ....................................................................................................... 10 3.Biện pháp 3.Phối hợp với phụ huynh giúp trẻ làm quen chữ cái thông qua các video trên trang youtube và Website của trường ................................... 11 4.Biện pháp 4.Phối hợp với phụ huynh xây dựng môi trường học tập cho trẻ tại nhà ........................................................................................................... 13 5.Biện pháp 5.Quan sát, đánh giá biểu hiện tích cực của trẻ nhằm phối hợp với phụ huynh lựa chọn và sử dụng phương pháp học tập, làm quen với chữ cái sao cho phù hợp với hoạt động trải nghiệm của trẻ................................ 16 IV. KẾT QUẢ .................................................................................................. 17 V. HIỆU QUẢ ĐẠT ĐƯỢC KHI ÁP DỤNG SÁNG KIẾN .......................... 18 PHẦN III: KẾT LUẬN, KHUYẾN NGHỊ ..................................................... 19 I. KẾT LUẬN ................................................................................................. 19 II. KHUYẾN NGHỊ: ........................................................................................ 20 PHẦN IV. PHỤ LỤC ( Một số hình ảnh minh hoạ) .................................... 21 PHẦN V. TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................. 29 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Trong xu thế phát triển chung của thời đại, đáp ứng nhu cầu phát triển ngày càng mạnh mẽ của đất nước, đòi hỏi các ngành nói chung và giáo dục mầm non nói riêng phải có bước chuyển mình rõ rệt nghĩa là đổi mới phương thức giáo dục bắt kịp xu hướng, đẩy mạnh công tác chăm sóc giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Chăm sóc trẻ tốt đồng nghĩa chăm sóc tốt tương lai của đất nước. Giáo dục mầm non chính là hệ thống đầu tiên trong hệ thống giáo dục. Mục đích chung của giáo dục mầm non là phát triển toàn diện cho trẻ, hình thành những cơ sở ban đầu về nhân cách con người, mặt khác đáp ứng các nhu cầu phát triển tổng thể hài hòa các mặt: Thể chất, ngôn ngữ, nhận thức, thẩm mỹ, tình cảm và xã hội, chuẩn bị nền móng vững chắc cho trẻ bước vào những cấp học tiếp theo. Thông qua các hoạt động học tập, vui chơi khả năng nhận thức của trẻ ngày được nâng lên. Lúc này trẻ dùng ngôn ngữ để giao tiếp với bạn bè và mọi người xung quanh. Trong đó hoạt động làm quen chữ cái là phương tiện góp phần phát triển ngôn ngữ giao tiếp trao đổi của trẻ, đó cũng là tiền đề khi vào lớp 1. Làm quen chữ cái là môn học mở đầu của quá trình giao tiếp, trẻ không bỡ ngỡ, khơi gợi tính tò mò, ham học hỏi, chủ động tích cực và khả năng tư duy trong khi hoạt động. Làm quen chữ cái để tìm hiểu về môi trường xung quanh, nâng cao tính mạnh dạn, tự tin, làm chủ lời nói của bản thân. Hình thành các kỹ năng nói, đọc, viết, đàm thoại qua đó trẻ dùng ngôn ngữ của mình để diễn đạt, cảm nhận cái mới về mọi việc Xuất phát từ tâm lý lứa tuổi, từ đặc trưng của ngành học “Học mà chơi, chơi mà học, trẻ là trung tâm” để không mất đi sự hồn nhiên, ngây thơ, trong sáng, hiếu động, vấn đề đặt ra là cần tổ chức các hoạt động ở lớp vào các tiết học 2 thật sáng tạo, không ôm đồm tránh áp lực để trẻ thoả sức cùng chơi, cùng học mà vẫn tiếp thu được nội dung cần truyền đạt. Trẻ mầm non học chữ cái theo quán tính, dễ nhớ mau quên, chính vì lẽ đó dạy trẻ phát âm đúng chữ, rõ ràng không phải dễ dàng, không phải đem chương trình lớp 1 vào giảng dạy mà thông qua trò chơi, đồ dùng sáng tạo trẻ bộc lộ suy nghĩ, cảm nhận của mình về chữ cái để trẻ ghi nhớ tốt các mặt chữ, hình thành ở trẻ kỹ năng đọc, nhớ và hình thành chữ viết thông qua các môn tập tô trẻ viết, đọc và nhớ. Chính vì vậy, giáo viên phải tích cực tìm tòi, nghiên cứu, đảm bảo tính vừa sức, gây được hứng thú, đồng thời cho trẻ chủ động tham gia các hoạt động thoả sức cùng học cùng chơi, phát huy tính sáng tạo, mạnh dạn và lấy trẻ làm trung tâm. Để hoàn thành nhiệm vụ trên bản thân tôi là giáo viên đứng lớp 5-6 tuổi luôn trăn trở để tìm ra các biện pháp mới phù hợp với trẻ của lớp mình mà không mất đi sự hồn nhiên, ngây thơ, trong sáng, hiếu động của lứa tuổi. Tuy nhiên hiện tại trẻ vẫn đang trong thời gian nghỉ học để phòng dịch Covid- 19, nhận thức được tầm quan trọng cũng như những khó khăn trong quá trình tổ chức hoạt động, vì vậy tôi đã mạnh dạn nghiên cứu đề tài“ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động cho trẻ 5-6 tuổi làm quen chữ cái trong thời gian nghỉ dịch ở nhà để phòng chống dịch Covid - 19". 2. Mục đích nghiên cứu: Một số biện pháp giúp trẻ nhận biết 29 chữ cái tiếng Việt là thông qua các hoạt động học hàng ngày ở nhà trẻ có thể nhận biết tốt các mặt chữ, phát âm đúng, nghe phát âm và tìm được chữ cái tương ứng. Tìm ra các biện pháp mới này không chỉ giúp hình thành những cơ sở ban đầu của kĩ năng nói tiếng mẹ đẻ mà còn giúp trẻ có những hiểu biết và kĩ năng cơ bản hỗ trợ trực tiếp và tích cực cho bộ môn Tiếng việt ở trưởng Tiểu học. Vì vậy tìm ra các biện pháp mới, chủ động, chính là đánh thức tiềm năng vốn từ cho trẻ và là cơ hộ tốt để chuẩn bị hành trang vững chắc giúp trẻ vào lớp 1. Giai đoạn 5-6 tuổi sự phát triển 5 mặt đã dần hoàn thiện, trẻ tiếp thu nhanh, trí nhớ tốt. Phần lớn trẻ vẫn đang “Chơi mà học, học mà chơi”. Trong 3 quá trình làm quen chữ cái trẻ được thoả sức chơi và cùng sáng tạo với các chữ cái như là: qua trò chơi sáng tạo trẻ tạo ra chữ cái từ lá cây, từ nước, từ chính cơ thể của mình, từ đó thoã sức cùng chơi với các chữ, giúp khả năng tiếp thu kiến thức của trẻ tốt, duy trì khả năng ghi nhớ có chủ định lâu bền Vì vậy trẻ nói mạch lạc được chuẩn bị sẵn sàng để vào lớp 1, là yêu cầu trọng tâm của phát triển ngôn ngữ. Vì thế, hoạt động làm quen chữ cái được coi là phương tiện giáo dục, hình thành nhân cách cho trẻ. Thông qua đọc thơ, kể chuyện, hình ảnh có gắn chữ cái, các trò chơi động tĩnh với làm quen chữ cái…từ đó giúp trẻ mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp. Có thể nói hoạt động làm quen chữ cái chính là nền tảng ngôn ngữ đưa trẻ đến hoạt động giao tiếp trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Đây là vấn đề thường xuyên mà giáo viên phải đối mặt, tránh tình trạng phụ huynh muốn trẻ biết đọc và viết rành chữ cái, vô tình tạo áp lực khiến trẻ mất sự hứng thú, thờ ơ, chán học khi vào tiểu học. Vì thế người giáo viên đóng vai trò quan trọng là cầu nối ngôn ngữ giữa kiến thức mới và trẻ, qua đó giúp trẻ học tốt, nắm vững kiến thức, biết cách thực hiện yêu cầu của bài học tạo sự hứng thú, tích cực khi trẻ tham gia. Trước khi bước vào lớp 1, trẻ cần được làm quen với bảng chữ cái để tránh bỡ ngỡ khi đến trường. Tuy nhiên, nhiều bậc cha mẹ, nhất là những người trẻ tuổi vẫn còn gặp khó khăn khi dạy con học chữ cái. Sáng kiến kinh nghiệm này của tôi sẽ đưa ra vài gợi ý về cách dạy học chữ cái tại nhà, giúp các con nhanh thuộc và nhớ từ hiệu quả. Dạy trẻ học chữ từ nhỏ sẽ giúp trẻ thông minh hơn và có nhiều nền tảng cho tương lai sau này. Nhưng việc dạy trẻ học chữ không phải là dễ dàng thực hiện. Tùy thuộc vào từng trẻ có trẻ rất thích học nhưng cũng có trẻ không chịu phối hợp cùng với bố mẹ trong quá trình học. Trong thời kỳ dịch bệnh như hiện nay thì phối hợp với phụ huynh góp phần quan trọng trong quá trình giúp trẻ học tập tại nhà và là sợi dây kết nối giữa giáo viên, phụ huynh và trẻ, tạo cơ hội cho phụ huynh hỗ trợ trẻ học tập. 4 Dạy trẻ 5-6 tuổi học chữ cái không giống với những lứa tuổi khác. Ở độ tuổi lên 5, việc nhớ bảng chữ cái là một điều hết sức quan trọng. Khi các bé nhỏ hơn, chúng ta có thể không đặt nặng việc con phải nhớ hết mọi mặt chữ. Tuy nhiên, khi bé lên 5 là thời điểm chẳng bao lâu nữa, trẻ sẽ vào lớp 1, cha mẹ cần chuẩn bị thật kỹ lưỡng cách để dạy trẻ 5 tuổi học chữ cái tại nhà hiệu quả. 3. Đối tượng nghiên cứu - Trẻ 5 - 6 tuổi (MGL) lớp A2 - Trường mầm non Triều Khúc. 4. Phương pháp nghiên cứu * Phương pháp nghiên cứu lý luận. * Phương pháp nghiên cứu thực tế: - Phương pháp quan sát. - Phương pháp thực hành. - Phương pháp tình cả. - Phương pháp trực quan, minh họa. - Phương pháp nêu gương đánh giá. 5 PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lý luận. Để chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi bước vào lớp 1 được tốt, ngoài việc giáo dục cho trẻ phát triển toàn diện về 5 mặt thì việc cho trẻ làm quen với chữ cái rất quan trọng hỗ trợ cho môn Tiếng Việt sau này. Đối với giáo viên trong trường mầm non, cần phải trang bị cho mình những kiến thức và kỹ năng về chuyên môn. Bởi đây là những người trực tiếp giáo dục và chăm sóc trẻ, là người tạo ra môi trường hoạt động cũng như rèn luyện cho trẻ trong những hoạt động học đặc biệt là trong hoạt động làm quen chữ cái. Đối với trẻ em, nếu áp dụng tốt công nghệ thông tin vào bài giảng không chỉ giúp trẻ có sự hứng thú, kích thích ngôn từ mà tư duy sáng tạo của trẻ cũng phát triển tốt hơn. Lượng kiến thức của bài học sẽ đi vào trí nhớ của trẻ một cách dễ dàng, không rập khuôn, trẻ có thể hiểu bài một cách tốt nhất, nhờ sự kích thích tạo hứng thú khi được áp dụng phối hợp với phụ huynh đúng cách qua mỗi bài học như thế thì vào những giờ học sau trẻ chủ động mong muốn được học, được tìm hiểu và khám phá nhiều điều hơn nữa. Việc xây dựng các biện pháp nâng cao phương pháp làm quen chữ cái cho trẻ thông qua phối hợp với phụ huynh không chỉ giúp trẻ mà còn giúp nâng cao tay nghề, trình độ phối hợp với phụ huynh của giáo viên. Ngoài ra trong thời kỳ dịch bệnh diễn ra phức tạp như hiện nay chúng ta nên tận dụng triệt để những lợi ích của phối hợp với phụ huynh trong công tác dạy học tại nhà đối với trẻ mầm non. Vì đây là lứa tuổi đặc thù không thể học trực tuyến thì việc sử dụng các trang mạng zalo, facebook hoặc yotube để giúp trẻ phát triển toàn diện nhất và để làm được điều này giáo viên cần tìm ra các giải pháp để thực hiện một cách tốt nhất, qua đó giáo viên và phụ huynh có sư hợp tác nhịp nhàng, khéo léo nâng cao chất lượng học tập mọi lúc mọi nơi. 2. Cơ sở thực tiễn 2.1. Mô tả thực trạng: của nhà trường - Trường mầm non nơi tôi làm việc được thành lập năm 2021 trên cơ sở chia tách từ trường mầm non xã Tân Triều. Năm học 2021 - 2022, trường có 15 lớp học, với 58 cán bộ giáo viên, nhân viên và hơn 500 học sinh. 6 - Năm học 2021 - 2022, tôi được nhà trường phân công phụ trách lớp MGL A2. Lớp có 02 giáo viên phụ trách, trình độ chuyên môn đạt chuẩn, lớp có 39 cháu trong đó có 20 trẻ nữ và 19 trẻ nam. 2.2 . Thuận lợi - Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều văn bản để nâng cao trình độ công tin cho cán bộ và giáo viên và áp dụng phối hợp với phụ huynh trong dạy học. - Việc áp dụng phối hợp với phụ huynh trong dạy học là vô cùng cần thiết chính vì thế, ngay trong nhà trường đã tham mưu các cấp lãnh đạo tổ chức các buổi tập huấn chuyên môn đào tạo nhằm nâng cao trình độ phối hợp với phụ huynh cho cán bộ giáo viên. - Ban Giám Hiệu, tổ chuyên môn thường xuyên chỉ đạo, kiểm tra, nhận xét, đánh giá đóng góp ý kiến, rút kinh nghiệm trong quá việc áp dụng phối hợp với phụ huynh vào tiết dạy của giáo viên. - Tại các lớp học được trang bị cơ sở vật chất, đồ dùng, trang thiết bị phục vụ cho việc áp dụng phối hợp với phụ huynh vào tiết dạy. - Phụ huynh học sinh nhiệt tình phối hợp với cô trong việc hướng dẫn trẻ học kết hợp ứng dụng phối hợp với phụ huynh tại nhà. 2.3. Khó khăn - Việc phối hợp với phụ huynh của một số giáo viên còn nhiều hạn chế: Việc cài đặt, sử dụng các phần mềm còn nhiều lúng túng, chưa thành thạo. - Điều kiện cơ sở vật chất của các lớp phân hiệu còn nhiều thiếu thốn, chưa có kinh phí để trang bị máy chiếu để phục vụ cho công tác giảng dạy. - Giáo viên chưa biết cách khai thác hết các tính năng ở một số phần mềm, ứng dụng hỗ trợ xây dựng video. - Trẻ bé nên chưa có thói quen học qua video, thích xem youtube hơn là học. - Phụ huynh đa số là công chức, viên chức nên giờ làm việc hành chính chỉ có buổi tối mới có thể chơi và học cùng con. - Nhiều trẻ ở với ông bà, không có điện thoại thông minh hay smathphone để xem video của các cô. 7 - Phụ huynh còn tâm lý trẻ mầm non chưa học gì nên không giành thời gian trao đổi cùng cô cũng như rèn và dạy dỗ con học tại nhà. * Số liệu điều tra trước khi thực hiện: Bảng khảo sát, điểu tra trong tháng 9/2020 tại lớp A2 do tôi phụ trách: Bảng khảo sát trước khi áp dụng sáng kiến năm học 2020-2021 NỘI DUNG Số đạt Tỷ lệ Ghi chú Trẻ hứng thú tham gia tích cực hoạt động làm quen 28/39 71,8% 24/39 61,5% 26/39 66,7% chữ cái Trẻ thực hành, nhận biết tốt các chữ cái được làm quen. Trẻ tham gia các trò chơi để củng cố chữ cái đã học Qua việc khảo sát chúng tôi nhận thấy, việc trẻ tham gia vào hoạt động học làm quen chữ cái năm học 2020-2021 chưa đạt hiệu quả cao. - Trẻ hứng thú tham gia tích cực hoạt động làm quen chữ cái chỉ đạt 71,8% vì nội dung bài giảng của giáo viên chưa mang tính thẩm mĩ cao, hình ảnh chưa hợp lý, phông nền, hiệu ứng còn rối mắt nên chưa thu hút được sự chú ý của trẻ Trẻ thực hành, nhận biết tốt các chữ cái được làm quen chỉ đạt 61,5% vì bài giảng chưa thu hút được sự chú ý của trẻ, trẻ chưa tập trung, tích cực học tập. - Trẻ tham gia các trò chơi để củng cố các chữ cái đã học chỉ đạt 66,7% vì trò chơi mà giáo viên tạo ra chưa có sự hấp, mới lạ. Dựa trên những tồn tại đó, chúng tôi đã thực hiện áp dụng sáng kiến mới đó “ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động cho trẻ 5 -6 tuổi làm quen chữ cái trong thời gian nghỉ ở nhà để phòng, chống dịch bệnh Covid-19” nhằm nâng cao chất lượng dạy và học trong năm học 2021-2022. 8 2.3. Các biện pháp thực hiện 2.3.1: Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch tự học, tự bồi dưỡng sử dụng các phần mềm hỗ trợ CNTT trong việc tạo bài giảng trên các phần mềm để giúp trẻ hứng thú khi làm quen chữ cái Mặc dù ứng dụng CNTT vào các hoạt động còn mới mẻ với Giáo dục Mầm non, chưa thực sự phổ biến nhưng bước đầu đã tạo ra một không khí học tập và làm việc khác hẳn với cách học và dạy truyền thống. Bởi vì việc giáo viên sử dụng máy vi tính để làm phương tiện giảng dạy sẽ giúp giáo viên đỡ vất vả bởi vì chỉ cần “click” chuột. Thực ra muốn “click” để bài học thực sự hiệu quả sinh động thu hút được trẻ thì giáo viên cũng phải chịu khó bỏ nhiều công sức tìm hiểu và làm quen với cách soạn và giảng bài mới này. Mới nghe thì có vẻ mới mẻ và phức tạp nhưng thực sự muốn ứng dụng CNTT vào giảng dạy thì đơn giản là phải biết sử dụng máy vi tính. Để giáo viên có các kiến thức cơ bản về tin học. Nhà trường đã tạo điều kiện để giáo viên có thời gian tham gia các khoá tập huấn do Phòng Giáo dục – Đào tạo tổ chức. Ngoài ra nhà trường cũng đã tổ chức bồi dưỡng kiến thức về CNTT cho giáo viên qua các buổi sinh hoạt chuyên môn. Với hình thức học thông qua trò chơi và các hình ảnh thì ngoài việc đảm bảo cung cấp cho trẻ đúng nội dung thì còn phải đáp ứng cho trẻ cả về phần nhìn. Hình ảnh phải đẹp, sắc nét, sinh động để tạo hứng thú tránh nhàm chán cho trẻ. * Tìm nguồn thông tin trên Internet: Internet đã là một nguồn thư viện khổng lồ, là nơi lưu chứa tri thức của toàn nhân loại với hàng tỷ các tư liệu và đặc biệt là các tư liệu này được cập nhật từng ngày, từng giờ. Vấn đề quan trọng là giáo viên phải biết khai thác nguồn tài nguyên phong phú trên Internet. Giáo viên có thể sử dụng các thanh công cụ tìm kiếm trên Internet như: Google hoặc truy cập các nguồn tài nguyên phục vụ Giáo dục – Đào tạo tại http://tulieu.edu.vn (cung cấp các tư liệu giáo viên sử dụng vào bài giảng) và Thư viện giáo án điện tử tại http://baigiang.violet.vn 9 (cung cấp các bài giảng tham khảo có chất lượng để giáo viên học tập và chia sẻ kinh nghiệm trong giảng dạy). * Tìm hiểu một số trang web, một số phần mềm hỗ trợ tạo bài giảng điện tử, làm hình ảnh và cắt ghép video: Khác với việc dạy trẻ trực tiếp khi trẻ đến trường, khi quay bài, làm video gửi học sinh và phụ huynh tôi buộc phải tìm hiểu về các phần mềm làm hình ảnh, cắt ghép video và chỉnh sửa video sao cho video hình ảnh đẹp, sinh động lôi cuốn trẻ để trẻ hứng thú khi tham gia học, tìm hiểu cùng giáo viên. Để tạo ra được các bài giảng có chất lượng tôi đã tìm hiểu thêm về một số phần mềm như: Powerpoint, VivaVideo, Capcut, Canva, Quizzi. Để thiết kế được những trò chơi giúp trẻ làm quen với những chữ cái mới tôi thường sử dụng phần mềm Powerpoint để tạo các slide giúp trẻ hình dung và làm quen cũng như ghi nhớ những chữ cái mới được dễ dàng hơn, tạo cho trẻ hứng thú khi học làm quen những chữ cái mới. Những ứng dụng như VivaVideo và Capcut giúp cho việc chỉnh sửa, cắt ghép video cũng như các hình ảnh được dễ dàng hơn. Các thao tác trong ứng dụng này cũng rất đơn giản và dễ sử dụng. Các công cụ trong ứng dụng hỗ trợ như lồng tiếng, chèn hình ảnh, chèn chữ… giúp cho giáo viên có thể chỉnh sửa, xây dựng video theo ý muốn giúp cho video thêm sinh động, hấp dẫn hơn. Ứng dụng Quizzi lại là một ứng dụng dùng để kiểm tra kiến thức với hình thức trả lời các câu hỏi trắc nghiệm. Tôi thường sử dụng phần mềm này cho các phần trò chơi ôn luyện củng cố các chữ cái giúp trẻ cảm thấy hứng thú hơn với bài học và không cảm thấy nhàm chán. => Khi xây dựng kế hoạch tự học, tự bồi dưỡng sử dụng các phần mềm hỗ trợ CNTT trong việc tạo bài giảng trên các phần mềm để giúp trẻ hứng thú khi làm quen chữ cái thì tôi đã đạt được kết quả: + Khi sử dụng ứng dụng CNTT vào để tạo bài giảng cho trẻ làm quen chữ cái đã giúp cho giáo viên nâng cao hơn về trình độ sử dụng máy tính cũng như sử dụng thành thạo các phần mềm. 10 + Các video về chữ cái khi tôi làm được BGH đánh giá khá tốt, có hình ảnh đẹp, sắc nét, nội dung phù hợp với lứa tuổi và dễ hiểu với trẻ. + Trẻ hào hứng khi xem các video cô giáo gửi và các bài giảng nhận về lượt tương tác khá tốt. Từ đó tạo tiền đề giúp trẻ nhận biết, ghi nhớ các chữ cái tốt hơn. 2.3.2: Biện pháp 2: Thường xuyên tương tác với phụ huynh về những hoạt động giúp trẻ làm quen chữ cái thông qua trang zalo cá nhân, nhóm phụ huynh trong lớp Zalo là một ứng dụng tin nhắn, gọi miễn phí nên cho phép nhắn tin, gọi nội bộ trong những người dùng zalo có sử dụng mạng Internet. Để khai thác điểm mạnh của ứng dụng này giáo viên mời phụ huynh của lớp mình có mạng internet tham gia vào trang zalo của nhóm phụ huynh trong lớp để dễ dàng trao đổi thông tin, tình hình của lớp. Bước 1: Tạo nhóm zalo lớp, mời phụ huynh tham gia nhóm Để đảm bảo trong thời gian nghỉ dịch kiến thức của trẻ không bị ngắt quãng, giáo viên lập ra nhóm zalo lớp, mời phụ huynh tham gia nhóm. Trong nhóm giáo viên và phụ huynh dễ dàng trao đổi một cách dễ dàng và cởi mở hoạt động của trẻ Bước 2: Trao đổi, chia sẻ nội dung học tập của trẻ với phụ huynh Thông qua trang zalo nhóm phụ huynh trong lớp giáo viên thực hiện việc trao đổi với phụ huynh dạy trẻ làm quen chữ cái. Hình thức này có sự linh động về thời gian như cô giáo có thể gặp gỡ trao đổi với phụ huynh trong thời gian nghỉ trưa hoặc buổi tối khi phụ huynh lao động về. Giáo viên đưa một số video hướng dẫn bài dạy làm quen chữ cái vào trang nhóm phụ huynh trong lớp để phụ huynh được xem và biết cách hướng dẫn trẻ làm quen chữ cái, cho trẻ xem các video đó để trẻ nhận biết. Zalo có sự kết nối giữa mọi người có thể gọi trực tiếp, gọi vào nhóm cô và trẻ được nói chuyện trao đổi với nhau, ở đây cô với trẻ, trẻ với sẽ gặp mặt nói chuyện và có sự tương tác thì khi trò chuyện với trẻ cô hỏi trẻ một số câu hỏi như: Các con đã được học những chữ cái nào? Ai có thể nói cấu tạo của chữ o, 11 ô,.. giới thiệu trực tiếp với trẻ chữ i,t,c,...Thông qua ứng dụng này tạo cho trẻ sự tự tin hơn, mạnh dạn hơn có sự tương tác giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ và nhận được quan tâm của phụ huynh. => Thường xuyên tương tác với phụ huynh về những hoạt động giúp trẻ làm quen chữ cái thông qua trang zalo cá nhân, nhóm phụ huynh trong lớp đã thu được những kết quả: đã mời được 39/39 phụ huynh tham gia nhóm Zalo lớp. + Khả năng giao tiếp, trao đổi chia sẻ với phụ huynh về phương pháp trong việc chăm sóc trẻ cũng như hướng dẫn trẻ học tại nhà được cải thiện tốt hơn. Giúp cho trẻ lĩnh hội được đầy đủ kiến thức khi ở nhà. + Qua quá trình cô và trẻ trao đổi các bài học trong nhóm zalo lớp, phụ huynh có thể giúp cô hướng dẫn lại cho trẻ sau đó gửi video kết quả của trẻ làm quen với chữ cái vào nhóm zalo lớp. 2.3.3: Biện pháp 3: Phối hợp với phụ huynh giúp trẻ làm quen chữ cái thông qua các video trên trang youtube và Website của trường Chúng ta có thể thấy hiện nay các trang Website và youtube là những phần mềm nhận được sự theo dõi đông đảo từ tất cả mọi người, bởi từ kênh youtube không chỉ cha mẹ biết thêm nhiều tin tức mà đối với trẻ cũng góp phần quan trọng. Qua kênh youtube trẻ được học, khám phá những điều mới lạ không chỉ về hình ảnh, ngôn từ của trẻ phát triển hơn và điều đặc biệt những video trẻ xem vừa lôi cuốn, thu hút sự chú ý, ghi nhớ lâu của trẻ. Vì vậy để giúp trẻ làm quen chữ cái nhanh hơn ghi nhớ lâu hơn thì chúng ta nên chọn những video có sự đầu tư và xây dựng không chỉ nội dung mà hình thức cũng phải hết sức sinh động và gần gũi với trẻ. Bước 1: Xây dựng video giúp trẻ làm quen chữ cái thông qua kênh youtube của trường Thông qua kênh youtube của trường giáo viên thực hiện những video có sự chọn lọc lúc này giáo viên mà có thể tích hợp các kỹ năng sống, phát triển ngôn ngữ cho trẻ qua các bài thơ, câu chuyện tốt hơn. Thông qua các video có hình thức sinh động, nội dung phong phú đã giúp trẻ tự mình học, làm quen thông qua các video trong kênh youtube của trường 12 Bước 2: Phối hợp với phụ huynh giúp trẻ có thể tự học và làm quen chữ cái thông qua các video trên kênh youtube và trang Website của trường. Trong kênh youtube và trang Website của trường có những video về phát triển ngôn ngữ vốn từ, kỹ năng sống, phát triển về tất cả các lĩnh vực giúp trẻ phát triển toàn diện hơn lúc này với trẻ khi cầm vào điện thoại thì không chỉ để chơi mà trẻ có thể vừa học vừa chơi thông qua video sinh động hấp dẫn về cả mặt hình thức và nội dung được giáo viên chọn lọc và xây dựng. Như khi xây dựng những video làm quen chữ cái giáo viên có thể đưa ra các câu đố, bài hát, đồng dao,... nhằm kích thích sự tò mò của trẻ, trẻ lắng nghe và suy nghĩ xem câu đố, bài hát đó nói về gì? Từ đó cô giới thiệu chữ cái cho trẻ, hướng dẫn trẻ phát âm, giới thiệu chữ in hoa, viết hoa,... so sánh các chữ cái có cấu tạo giống và khác nhau cho trẻ nhận biết. Ví dụ như: phụ huynh cho trẻ làm quen chữ cái “â”. Phụ huynh lần lượt ra câu đố như “ Cái gì giúp bé bước nhanh, đến trường gặp bạn, học hành bé ơi?’. Trẻ sẽ tư duy xem đó là cái gì? Khi cô đưa hình đôi chân và chữ ghép lên và giới thiệu chữ “ â” cho trẻ thì trẻ được quan sát, ở trong video cô sẽ phát âm luôn cho trẻ xem cấu tạo, và so sánh chữ “â” với các từ gần giống như “ a, ă ”. Sau đó cô tạo ra các trò chơi như “Ong tìm chữ”, “Ô cửa bí mật”, trò chơi trên phần mềm Quizzi để tạo sự mới lạ và hấp dẫn cho trẻ đồng thời nhằm củng cố kiến thức cho trẻ. => Kết quả đạt được khi trẻ có thể tự học thông qua các video trên kênh youtube và trang Website của trường Qua kênh youtube và trang Website của nhà trường giáo viên không chỉ xây dựng được một số video về dạy làm quen chữ cái mà còn có rất nhiều video bổ ích khác giúp trẻ phát triển một cách tốt nhất qua các video và giáo viên có thể giới thiệu cho phụ huynh được biết về kênh mà trường lập ra để giúp trẻ học mọi lúc, mọi nơi phát triển mạnh về tư duy của trẻ bên cạnh đó phụ huynh truy cập vào, tìm video về chữ cái đó cho trẻ xem và hướng dẫn thêm giúp cho trẻ dễ ghi nhớ các chữ cái mà trẻ từng được được học, giáo viên có thể dẫn link hoặc tải video đưa vào zalo nhóm, cá nhân của các phụ huynh để mọi người được 13 xem từ đó dạy trẻ làm quen chữ cái tốt hơn, và có thể cho trẻ xem đi xem lại để khắc sâu chữ cái cho trẻ hơn. Biện pháp 4: Phối hợp với phụ huynh xây dựng môi trường học tập cho trẻ tại nhà Môi trường học tập được xem là hấp dẫn phải đảm bảo: tính thẩm mĩ, tính gợi mở, tạo cho trẻ hứng thú học tập, làm quen với chữ cái, tự nguyện và chủ động tham gia học tập, làm quen với chữ cái và cố gắng thực hiện nhiệm vụ học tập, làm quen với chữ cái đến cùng, trẻ muốn được học tập, làm quen với chữ cái tiếp, tích cực lĩnh hội kiến thức về ngôn ngữ, về khả năng làm quen với chữ cái. Việc tạo ra môi trường học tập phong phú, hấp dẫn làm tác nhân thúc đẩy cho giáo viên phối hợp với phụ huynh trong quá trình tổ chức học tập, làm quen với chữ cái cho trẻ được linh hoạt, thỏa mãn nhu cầu học tập, làm quen với chữ cái của từng đối tượng trẻ, có cơ hội quan tâm nhiều hơn đến từng nhóm trẻ, cá nhân trẻ góp phần hình thành và nâng cao mối quan hệ thân thiện, tự tin giữa giáo viên phối hợp với phụ huynh với trẻ, giữa các trẻ với nhau, từ đó giáo viên phối hợp với phụ huynh có thể điều chỉnh Môi trường học tập sao cho phù hợp. Môi trường học tập đối với trẻ càng phong phú, đa dạng bao nhiêu thì càng hấp dẫn trẻ tham gia vào hoạt động trong môi trường đó bấy nhiêu. Những gì mới lạ, đẹp mắt và hấp dẫn đều gây được sự chú ý của trẻ. Vì thế, giáo viên phối hợp với phụ huynh cần tổ chức tốt Môi trường học tập, cuốn hút trẻ để phát huy được vai trò của môi trường trong công tác giáo dục trẻ nói chung, giáo dục trẻ phát triển về chữ viết tiếng Việt nói riêng. * Cách tiến hành Bước 1: Cần xác định được mục đích, nội dung của việc tăng cường hứng thú cho trẻ trong học - Cần xác định được mục đích, nội dung của việc cho trẻ trải nghiệm với chữ viết, vì việc bố trí địa điểm, không gian để trẻ học tập, làm quen với chữ cái các học tập, làm quen với chữ cái được xác định dựa trên mục đích, yêu cầu, nội dung của hoạt động trải nghiệm chữ viết. 14 Bước 2: Xác định không gian học tập, làm quen với chữ cái phù hợp - Để học tập, làm quen với chữ cái được tiến hành một cách thuận lợi, có hiệu quả thì giáo viên phối hợp với phụ huynh cần phải lựa chọn, xác định được không gian học tập, làm quen với chữ cái phù hợp ở trong hoặc ngoài lớp học tùy thuộc vào điều kiện thực hiện của mỗi giáo viên phối hợp với phụ huynh, ở mỗi trường, mỗi lớp, mỗi vùng miền khác nhau. Bước 3: Trang trí không gian, sắp xếp đồ dùng đồ học tập, làm quen với chữ cái phù hợp - Trên các mảng tường của cần được trang trí bằng các bức tranh, ảnh đẹp, có sắc màu hài hòa, cân đối, nội dung thể hiện phù hợp với hoạt động cho trẻ trải nghiệm chữ viết. - Đồ dùng, đồ học tập, làm quen với chữ cái cung cấp cần phù hợp với học tập, làm quen với chữ cái, phù hợp với nội dung cho trẻ làm quen với chữ cái, với nhu cầu phát triển của trẻ, việc làm này tạo cho trẻ có nhiều cơ hội được tìm tòi, khám phá. Giáo viên phối hợp với phụ huynh cần phải thường xuyên thay đổi đồ dùng đồ học tập, làm quen với chữ cái để tạo sự mới lạ, hấp dẫn với trẻ; đồ học tập, làm quen với chữ cái càng đa dạng, có tính thẩm mĩ thì càng thu hút được trẻ, nhưng cần phải đảm bảo an toàn; sắp xếp đồ dùng đồ học tập, làm quen với chữ cái hợp lí, thuận tiện cho quá trình tổ chức học tập, làm quen với chữ cái. Giáo viên phối hợp với phụ huynh cùng trẻ sắp xếp đồ dùng đồ học tập, làm quen với chữ cái nhằm giáo dục trẻ tính ngăn nắp. Bước 4: Giáo viên phối hợp với phụ huynh xác định đúng vai trò, trách nhiệm của mình trong quá trình tổ chức cho trẻ học tập, làm quen với chữ cái - Cần xác định rõ vai trò của giáo viên phối hợp với phụ huynh trong khi học tập, làm quen với chữ cái học tập, làm quen với chữ cái nhằm giúp trẻ trải nghiệm chữ viết: xác định mức độ, thời điểm cần thiết phải có sự hợp tác của cô với trẻ. Giáo viên phối hợp với phụ huynh không nên can thiệp quá sớm, quá sâu vào tất cả các học tập, làm quen với chữ cái của trẻ, hãy để đứa trẻ được chủ động hoạt động một cách tích cực. 15 - Giáo viên phối hợp với phụ huynh cần: tạo ra mối quan hệ cởi mở, hợp tác, bình đẳng giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ nhằm đáp ứng được nhu cầu giao tiếp của trẻ. Với thái độ thân thiện, giọng nói nhẹ nhàng giáo viên phối hợp với phụ huynh đã tạo ra bầu không khí tự tin, phấn khởi cho trẻ, khuyến khích động viên trẻ mỗi khi thành công cũng như thất bại, giúp trẻ mạnh dạn, chủ động hơn khi thực hiện nhiệm vụ học tập, làm quen với chữ cái, hành động học tập, làm quen với chữ cái, tạo điều kiện để các trẻ đều được học tập, làm quen với chữ cái, dựa vào đặc điểm cá nhân của từng trẻ ở từng thời điểm khác nhau mà có sự sắp xếp, lựa chọn học tập, làm quen với chữ cái, phân nhóm học tập, làm quen với chữ cái cho phù hợp, gợi mở để trẻ gần gũi với các bạn; biết giúp bạn trong quá trình học tập, làm quen với chữ cái… Với mối quan hệ học tập, làm quen với chữ cái như vậy sẽ có tác dụng tích cực đến trẻ, kích thích, lôi cuốn trẻ học tập, làm quen với chữ cái tích cực để trẻ có điều kiện bộc lộ hết khả năng của bản thân. Để xây dựng Môi trường học tập hấp dẫn, thoải mái, phù hợp với nội dung, mục đích cho trẻ trải nghiệm chữ viết, giáo viên cần phải: - Khéo léo trong việc lựa chọn các học tập, làm quen với chữ cái học tập phù hợp với mục đích đề ra; biết sáng tạo, làm mới học tập, làm quen với chữ cái sao cho cuốn hút được trẻ. - Có sự sáng tạo, linh hoạt trong việc tạo không gian học tập, làm quen với chữ cái, biết sắp xếp, bày trí đồ dùng đồ học tập, làm quen với chữ cái hợp lý; biết học hỏi chia sẻ kinh nghiệm với đồng nghiệm về cách xây dựng Môi trường học tập phù hợp. - Thường xuyên thay đổi, bổ sung, làm mới đồ dùng đồ học tập, làm quen với chữ cái, cách sắp đặt, bày trí đồ dùng đồ học tập, làm quen với chữ cái hợp lý với học tập, làm quen với chữ cái. - Biết tận dụng, tìm kiếm các nguyên vật liệu mở, phế thải, có sẵn trong tự nhiên tại địa bàn mình sinh sống, công tác; thường xuyên luyện tập sự khéo léo của đôi tay khi làm đồ học tập, làm quen với chữ cái; dạy trẻ tìm kiếm, lựa chọn và làm đồ học tập, làm quen với chữ cái cùng cô. 16 - Cần quan tâm và đầu tư đến việc xây dựng Môi trường học tập cho lớp mẫu giáo tại các trường mầm non. Tạo cho trẻ có một Môi trường học tập hấp dẫn, thoải mái với đầy đủ phương tiện kĩ thuật, đồ dùng đồ học tập, làm quen với chữ cái đa dạng chủng loại, an toàn, thẩm mĩ, mang tính giáo dục, đáp ứng nhu cầu phát triển của trẻ. - Hơn hết, giáo viên phối hợp với phụ huynh thực sự yêu trẻ, có tâm huyết với nghề, biết lắng nghe, chia sẻ, quan tâm đến trẻ, tôn trọng ý kiến của trẻ, không quát mắng dọa nạt trẻ; giáo viên phối hợp với phụ huynh đến lớp với một tâm trạng thoải mái. => Khi phối hợp với phụ huynh xây dựng môi trường học tập tại nhà cho trẻ tôi thấy: + Trẻ được học tập và ôn luyện chữ cái vào mọi lúc, mọi nơi. + Khơi gợi tính tò mò, khám phá của trẻ kích thích trẻ tự học và tìm hiểu về các chữ cái mới giúp trẻ ghi nhớ được lâu hơn về chữ cái. + Trẻ được cùng ba mẹ tân dụng, tái chế các nguyên vật liệu và biến chúng thành các đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho việc học của trẻ giúp trẻ hứng thú hơn khi học. Biện pháp 5: Quan sát, đánh giá biểu hiện tích cực của trẻ nhằm phối hợp với phụ huynh lựa chọn và sử dụng phương pháp học tập, làm quen với chữ cái học tập sao cho phù hợp với hoạt động trải nghiệm của trẻ Nội dung của biện pháp này bao gồm việc giáo viên phối hợp với phụ huynh quan sát quá trình cho trẻ tham gia làm quen với chữ cái trong học tập, làm quen với chữ cái học tập, để đánh giá chất lượng và hiệu quả, giáo viên phối hợp với phụ huynh nên kết hợp với khen ngợi, động viên kết quả tốt, cũng như cố gắng của trẻ so với lần trước. Cần có sự ghi chép chi tiết, dựa trên các dữ liệu và hệ thống tiêu chí. Xác định rõ nội dung mỗi ngày cần quan sát, số lượng trẻ quan sát. Trong quá trình đánh giá cần linh hoạt thay đổi những kết quả học tập, làm quen với chữ cái không như mong muốn. * Cách tiến hành 17 Bước 1: Xác định rõ yêu cầu cần đánh giá - Thu thập thông tin nhằm: xác định khả năng, nhu cầu, hứng thú của trẻ. - So sánh mức độ hiện tại với mức độ trước đó, ghi nhận sự tiến bộ nhằm tiếp tục phát triển thêm cho trẻ. Bước 2: Quan sát, ghi chép lại quá trình trẻ học tập, làm quen chữ cái - Theo dõi thường xuyên, thái độ, hành vi của trẻ trong suốt quá trình làm quen với chữ cái trong học tập, làm quen với chữ cái học tập: hứng thú của trẻ, khả năng tương tác, năng lực chú ý… - Xem xét vai học tập, làm quen với chữ cái của trẻ trong học tập, làm quen với chữ cái học tập, cách trẻ thể hiện trong quá trình làm quen với chữ cái trong học tập, làm quen với chữ cái học tập. Bước 3: Đánh giá phải đi đôi với toàn bộ quá trình học tập, làm quen với chữ cái của trẻ: từ lúc bắt đầu tổ chức, hướng dẫn triển khai đến lúc kết thúc hoạt động - Cách linh hoạt xử lý tình huống (có thể giáo viên phối hợp với phụ huynh đưa ra, hoặc ngẫu nhiên) trong khi học tập, làm quen với chữ cái của trẻ, những xung đột trẻ cần giải quyết. => Sau khi thực hiện biện pháp này giúp giáo viên có thể nắm bắt được tình hình làm quen chữ cái của trẻ. Trẻ có hứng thú tham gia hoạt động không? Nội dung có quá khó hoặc quá dễ so với trẻ không? Từ đó giáo viên sẽ có những thay đổi, điều chỉnh sao phù hợp hơn để trẻ dễ dàng tiếp thu được kiến thức. 2.4. Kết quả đạt được Sau khi sử dụng sáng kiến kinh nghiệm trên áp dụng trong năm học 2021 2022 đã thu hoạch được những kết quả như sau: NỘI DUNG Số đạt Tỷ lệ Ghi chú - Trẻ hứng thú tham gia hoạt động làm quen chữ cái 39/39 100% - Trẻ nhận biết và phân biệt được các chữ cái 37/39 94,8% - Trẻ phát âm đúng chữ cái 38/39 97,4% 18 - Qua bảng khảo sát trên trẻ, khi dựa vào biện pháp cũ và kết quả đạt được khi áp dụng biện pháp mới, ta thấy được những thay đổi như sau: + Trẻ hứng thú tham gia các hoạt động làm quen chữ cái đã được nâng từ 72,5% lên 100%. +Trẻ nhận biết và phân biệt được các chữ cái nâng từ 61,5% lên 94,8%. + Trẻ phát âm đúng chữ cái nâng lên từ 66,7% lên 97,4%. Sau khi áp dụng sáng kiến“Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động cho trẻ 5 -6 tuổi làm quen chữ cái khi nghỉ ở nhà để phòng chống dịch Covid - 19” thì đã giúp chúng tôi khắc phục được những nhược điểm của sáng kiến cũ như sau: - Đối với Ban giám hiệu nhà trường: Có được sự chỉ đạo, quan tâm hơn đến giáo viên về tầm quan trọng của việc áp dụng phối hợp với phụ huynh vào giảng dạy. Bên cạnh đó, nhà trường còn tổ chức nhiều lớp tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên về việc áp dụng phối hợp với phụ huynh trong giảng dạy. - Đối với giáo viên: Có sự chủ động trong việc tìm tòi, học hỏi từ nhiều nguồn khác nhau để phát triển, nâng cao kiến thức, kỹ năng trong việc áp dụng phối hợp với phụ huynh vào các tiết dạy của mình. - Đối với trẻ: Qua khảo sát thì chúng tôi biết được khi áp dụng phối hợp với phụ huynh vào bài học nhất là trong tiết làm quen chữ cái không chỉ giúp phát triển hơn về ngôn ngữ cho trẻ bên cạnh đó trẻ còn hứng thú, lôi cuốn, hấp dẫn và ghi nhớ bài học lâu hơn. - Đối với phụ huynh: Phụ huynh biết được việc được làm quen các chữ cái với con là rất quan trọng nhất là khi trẻ sắp lên lớp 1. Vì vậy phụ huynh phối hợp cùng cô trợ giúp trẻ được làm quen chữ cái một cách tốt nhất. * Hiệu quả đạt được khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm Tôi nhận thấy rằng trẻ nhận biết chữ cái nhanh, phát âm đúng hơn, hứng thú khi được làm quen chữ cái thông qua hình thức này, trẻ làm quen kĩ hơn, thực tế hơn có vai trò quan trọng trong việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1.