Tài liệu Skkn một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24 36 tháng thông qua tiết kể chuyện

A. ĐẶT VẤN ĐỀ I- LỜI MỞ ĐẦU Trong những ngày đầu khai sinh đất nước Đảng và Nhà nước ta đã xác định vận mệnh của dân tộc phụ thuộc rất nhiều vào sự nghiệp giáo dục. Sinh thời Bác Hồ nói : “Một dân tộc dốt có nghĩa là một dân tộc yếu”, Người cũng đã nhấn mạnh : “Vì lợi ích mười năm trồng cây Vì lợi ích trăm năm trồng người ” Ở thời đại ngày nay , khi nhân loại đã bước sang thế kỷ mới cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ thì tiềm năng trí tuệ trở thành động lực thúc đấy sự phát triển của một đất nước . Trong sự nghiệp giáo dục bậc học mầm non là mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, cũng giống như trồng cây muốn cho cây phát triển khoẻ mạnh, xanh tốt thì phải chăm bón ngay từ khi cây nhú mầm. Thật vậy ở tuổi thơ đặc biệt là lứa tuổi mầm non, lứa tuổi đang hình thành những phẩm chất cá nhân, nếu được gia đình, cô giáo quan tâm chăm sóc, giáo dục tốt từ nhỏ chắc chắn sẽ tạo luyện những trẻ đó lớn lên như hứa hẹn cho đời biết bao tài năng sáng tạo, biết bao con ngoan trò giỏi và trở thành những công dân tốt giúp ích cho đất nước. Trong quá trình phát triển toàn diện nhân cách con người nói chung và trẻ mầm non nói riêng thì ngôn ngữ có một vai trò rất quan trọng đặc biệt không thể thiếu được. Ngôn ngữ có vai trò là một phương tiện hình thành và phát triển nhận thức của trẻ về thế giới xung quanh. Ngôn ngữ giúp trẻ tìm hiểu, khám phá và nhận thức về môi trường xung quanh, thông qua cử chỉ và lời nói của người lớn trẻ làm quen với các sự vật, hiện tượng có trong môi trường xung quanh, trẻ hiểu những đặc điểm, tính chất, công dụng của các sự vật cùng với từ tương ứng với nó. Nhờ có ngôn ngữ trẻ nhận biết ngày càng nhiều các sự vật, hiện tượng mà trẻ được tiếp xúc trong cuộc sống hàng ngày. Đặc biệt nhờ có ngôn ngữ, thông qua các câu chuyện trẻ dể dàng tiếp nhận 1 những chuẩn mực đạo đức của xã hội và hoà nhập vào xã hội tốt hơn. Nó ảnh hưởng rất lớn đến quá trình phát triển trí tuệ , đạo đức, thẩm mỹ của trẻ. Thời kì lên 3 tuổi là thời kì phát cảm ngôn ngữ. Ở thời kì này trẻ luôn tích cực tham gia vào quá trình giao tiếp. Trẻ nói nhiều và thường xuyên tìm đến người lớn để thoả mãn nhu cầu nhận thức bằng giao tiếp, vì vậy ở giai đoạn này số lượng từ tăng nhanh, đặc biệt là ở trẻ 22 tháng tuổi và 30 tháng tuổi vốn từ của trẻ phần lớn là những danh từ và động từ, các loại khác như tính từ, đại từ, trạng từ xuất hiện rất ít và được tăng dần theo độ tuổi của trẻ. Trẻ ở lứa tuổi này không chỉ hiểu nghĩa các từ biểu thị các sự vật, hành động cụ thể mà có thể hiểu nghĩa các từ biểu thị tính chất màu sắc, thời gian và các mối quan hệ. Tuy nhiên lời nói của trẻ lại mang tính tự trị - tức là ít giống với lời nói của người lớn. Tính tự trị của ngôn ngữ biểu hiện ở sự phát âm chưa chính xác, âm của trẻ phát ra thường méo mó, lệch âm, sai âm, thừa âm, thiếu âm; lời nói của trẻ thường gắn với một tình huống cụ thể riêng; lời nói không thuận ngữ pháp. Chính vì vậy trong giao tiếp với trẻ ngươì lớn vừa trả lời trẻ vừa dạy trẻ nói đúng chuẩn tiếng việt đúng như thành ngữ Việt Nam có câu “ trẻ lên 3 cả nhà học nói ”. Như vậy, đối với trẻ độ tuổi này chúng ta cần phải giúp trẻ phát triển mở rộng các từ loại trong các từ, biết sử dụng nhiều loại câu, bằng cách thường xuyên trò chuyện với trẻ về những sự vật, sự việc trẻ nhìn thấy trong sinh hoạt hàng ngày, nói cho trẻ biết các từ biểu thị về các đặc điểm, tính chất, công dụng của chúng. Cho trẻ xem tranh, kể cho trẻ nghe các câu chuyện đơn giản qua tranh. Đặt các câu hỏi cho trẻ giúp trẻ biết kể chuyện theo tranh bằng ngôn ngữ của trẻ. Chính vì vậy nên tôi xin trình bày “Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24 - 36 tháng thông qua tiết kể chuyện”. II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1. Thực trạng *Thuận lợi: 2 - Trường mầm non Thị Trấn là trường đạt chuẩn quốc gia, được Đảng uỷ - UBND Thị Trấn đặc biệt quan tâm đầu tư cơ sở vật chất : Mua sắm trang thiết bị đồ dùng đồ chơi đầy đủ cho 2 khu . Đặc biệt là khu B xây dựng lớp học khang trang thuận lợi cho sự học tập vui chơi của trẻ . - Được sự quan tâm chỉ đạo sát sao về chuyên môn của Phòng Giáo Dục và của Ban Giám Hiệu nhà trường đóng góp ý kiến trực tiếp đến từng giáo niên nên trong những năm qua đội ngũ giáo viên nhà trường đã từng bước khẳng định về chuyên môn nghiệp vụ của mình: Có kiến thức cũng như vốn kinh nghiệm vững vàng trong vấn đề giáo dục trẻ , đã đầu tư vào bài dạy, các hoạt động một cách tích cực. - Trường mầm non Thị Trấn nằm ở khu trung tâm kinh tế-chính trị-văn hoá của huyện nên có nhiều bước phát triển, trình độ dân trí cao, nhận thức của cán bộ và nhân dân về mầm non có những tiến bộ; quốc phòng an ninh được giữ vững ... đã tạo điều kiện cho việc phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc chăm sóc giáo dục trẻ . - Bản thân tôi là giáo viên trẻ, năng động luôn có tinh thần học hỏi, yêu nghề mến trẻ . - Phòng giáo dục tổ chức sinh hoạt chuyên môn cụm mỗi tháng 1 lần, tổ chuyên môn thường xuyên sinh hoạt đã giúp cho tôi củng cố kiến thức của mình , kịp thời nắm bắt cái mới . *Khó khăn : Bên cạnh những thuận lợi còn tồn tại những mặt hạn chế : - Việc thực hiện chương trình nhà trẻ vẫn còn nhiều lúng túng nhất là độ tuổi 24 đến 36 tháng giáo viên vẫn còn xem nhẹ việc tạo cơ hội cho trẻ được hoạt động, giao tiếp để phát triển ngôn ngữ. - Giáo viên có đầu tư vào bài dạy, nhưng phương pháp và biện pháp để cho trẻ được tham gia vào các hoạt động ngôn ngữ là rất ít. Khi tổ chức giờ kể chuyện cho trẻ ( môn học mà cô có thể khai thác nhiều biện pháp giúp trẻ phát triển ngôn ngữ ) : + Giáo viên chưa biết linh hoạt tạo cơ hội cho trẻ được thể hiện hiểu biết của mình . 3 + Hệ thống câu hỏi đàm thoại, giáo viên đưa ra hầu như toàn câu hỏi đóng, trẻ không thể tư duy và ít sử dụng hệ thống câu đầy đủ chủ ngữ và vị ngữ. Từ đó dẫn đến việc trẻ hay nói cộc lốc, thiếu lễ phép nếu giáo viên không kịp thời uốn nắn cho trẻ. - Trẻ trong cùng độ tuổi nhưng khả năng nhận thức là không đồng đều đã gây khó khăn cho giáo viên trong quá trình dạy trẻ . Trong quá trình dạy trẻ, bản thân tôi thấy rất lo lắng đến vấn đề này, nếu như không kịp thời nghiêm túc thực hiện đúng chương trình quy định sẽ dẫn đến hậu quả rất lớn đối với trẻ, bởi trẻ từ 2 đến 3 tuổi ở gia đình đang ở thời kì cần cung cấp nhiều vốn từ giúp cho ngôn ngữ của trẻ phát triển tốt hơn. Từ thực tế trên nên tôi mạnh dạn đưa ra đề tài : “Một sô biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24 - 36 tháng thông qua tiết kể chuyện” 2. Kết quả khảo sát thực trạng đầu năm 2010-2011 Qua việc khảo sát vấn đề phát triển ngôn ngữ cho trẻ ở các nhóm , lớp trong trường tôi thấy số trẻ nói ngọng , nói lắp , dùng từ địa phương còn nhiều . Đồng thời do người lớn khi tiếp xúc với trẻ luôn khen trẻ , nựng trẻ bằng những từ chưa chuẩn như : Mẹ “ xương” con trai mẹ lắm ... đã khiến trẻ bắt trước nói theo. Trong quá trình hướng dẫn trẻ vui chơi, học tập và hoạt động mọi lúc mọi nơi tôi theo dõi và có kết quả khảo sát các nội dung như sau : TT 1 2 3 Nội dung Trẻ mạnh dạn khi giao tiếp với cô và các bạn. Trẻ diễn đạt được mong muốn nhu cầu giao tiếp của mình. Trẻ thể hiện được cảm xúc của mình với cô và các bạn . Tổng Khá giỏi Trung Yếu ST % bình ST % 20 15 75 4 20 1 5 20 14 70 5 25 1 5 20 15 75 4 20 1 5 ST % 4 Hiểu được một số tính từ đơn 4 giản gần gũi với trẻ . Trẻ diễn đạt được từ câu rõ ràng 5 mạch lạc. 20 14 70 5 25 1 5 20 14 70 5 25 1 5 Từ kết quả khảo sát chất lượng đầu năm cho thấy kết quả đạt được trên trẻ thấp. Nguyên nhân : - Tuy đã biết được tầm quan trọng của việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ nhưng trong thực tế quá trình chăm sóc giáo dục hầu như giáo viên chưa chú ý đến việc thay đổi nội dung và cách thức trò chuyện, tạo các tình huống cho trẻ thể hiện những tình cảm và yêu cầu của mình bằng các âm các từ. Khi nói chuyện với trẻ cô hay nói nhanh và không chú ý tới việc sửa sai lỗi về từ, âm, câu cho trẻ. - Giáo viên đã chú ý luyện câu, từ cho trẻ song còn nhiều trẻ nói thiếu, nói lặp cô không kịp thời điều chỉnh và sửa sai. - Đối với trẻ thì hệ thống ngôn ngữ không được mở rộng do cô đưa hệ thống câu hỏi đóng, trẻ hay nói câu thiếu các thành phần nên kết quả phát triển ngôn ngữ chưa cao . - Khả năng lĩnh hội thông tin của trẻ rất hạn chế nếu cô truyền đạt một câu dài hoặc một sự việc có nội dung truyền tải nhiều. Qua kết quả đó tôi miệt mài nghiên cứu tài liệu, các phương tiện thông tin đại chung đồng nghiệp và đưa một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ từ 24 đến 36 tháng tuổi thông qua giờ kể chuyện. B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. CÁC GIẢI PHÁP GIẢI QUYẾT THỰC TRẠNG 1. Tạo môi trường trong lớp để trẻ được hoạt động tích cực. 5 2. Giao tiếp với trẻ bằng lời nói mạch lạc, rõ ràng. tuyệt đối không nói sai từ, không nói tục, không nhắc lại những từ không đúng chuẩn tiếng việt . 3. Xây dựng nề nếp thói quen cho trẻ trong các giờ học, giờ chơi . 4. Phát triển ngôn ngữ cho trẻ mọi lúc, mọi nơi 5. Phôí kết hợp với phụ huynh phát triển ngôn ngữ cho trẻ . 6. Tạo điều kiện để trẻ được nói nhiều. Chú ý đến trẻ cá biệt, chậm phát triển. 7. Đưa hệ thống câu hỏi phù hợp qua tiết dạy nâng cao chất lượng giờ dạy kể chuyện. II. CÁC BIỆN PHÁP TỔ CHỨC Với trẻ 24 đến 36 tháng tuổi rất thích nghe kể chuyện và rất hứng thú với hoạt động này. Chính vì vậy mà tôi muốn thông qua giờ kể chuyện để phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Cụ thể các biện pháp thực hiện như sau: *Biện pháp 1 : Tạo môi trường trong lớp để trẻ được hoạt động tích cực. Tạo môi trường cho trẻ hoạt động là rất cần thiết trong trương trình giáo dục mầm non mới . Hiện nay nếu cô tạo được môi trường cho trẻ hoạt động tôt thí sẽ kích thích trẻ phát triển ngôn ngữ, tham gia vào các hoạt động và kết quả đạt được rất cao. Vì thế ngay từ đầu năm học tôi đã đi sâu vào tạo môi trường bằng cách đưa hình ảnh các nhân vật câu chuyện nổi bật vào góc văn học và một số góc trong và ngoài lớp thể hiện trên mảng tường. Vẽ và sưu tầm một số bộ truyện tranh ngoài chương trình để đưa vào giảng dạy , vận động phụ huynh đóng góp truyện tranh đua vào góc văn học cho trẻ hoạt động thường ngày. Những câu chuyện được thể hiện trên các mảng tường trong không gian to đã giúp trẻ dễ tri giác , trẻ được thảo luận , bàn bạc về câu chuyện đó . Từ đó trẻ biết vận dụng vào để phát âm chính xác các hình ảnh đó một cách dễ dàng , tăng thêm vốn từ cho trẻ , qua đó trẻ có thể kể lại các câu chuyện đó. Ngoài việc tạo những bức tranh trên các mảng tường tôi còn đi sâu làm 6 một số đồ dùng trực quan cho trẻ hoạt động : Con rối, dùng xốp cắt hình các con vật , cây hoa có trong chuyện cho trẻ tự chon và phát âm . Tôi luôn tận dụng diện tích phòng học , chú ý bố trí, sắp xếp các học cụ đội hình để tạo môi trường học tập thoải mái cho trẻ . Điều đặc biệt hơn nữa tôi đã đầu tư suy nghĩ và làm các loại rối tay cho trẻ hoạt động . Qua đó tôi thấy trẻ rất thích thú với những tiết kể chuyện bằng rối tay , trẻ tích cực tham gia trả lời các câu hỏi cô đưa ra và ngôn ngưc của trẻ cũng tăng lên rõ rệt . Qua cách nghĩ và làm như vậy tôi đã tạo ra một góc văn học với đầy đủ chủng loại về đồ dùng trực quan đa dạng và phong phú đã giúp trẻ tham gia vào hoạt động. Tôi luôn chú ý đến khả năng phát âm của trẻ để có sự điều chỉnh và sửa sai, rèn luyện ngôn ngữ cho trẻ . Tạo môi trường văn học cho trẻ hoạt động tích cực là một việc làm vô cùng quan trọng bởi nó là chỗ dựa , là cơ sở vững chắc cho sự phát triển ngôn ngữ của trẻ. Đòi hỏi cô giáo phải biết tạo cảm xúc cho trẻ bằng các con vật ngộ nghĩnh, đáng yêu đồng thời cũng phải biết hướng lái , gợi mở cho trẻ có cảm xúc tích cực khi tham gia vào hoạt động. Qua nội dung bức tranh ,các nhân vật,các con rối trẻ được xem và nói lên nhận xét của mình về các đồ dùng đó. Như vậy ngôn ngữ của trẻ được phát triển một cách phong phú và đa dạng. *Biện pháp 2. Giao tiếp với trẻ bằng lời nói mạch lạc, rõ ràng. tuyệt đối không nói sai từ, không nói tục, không nhắc lại những từ không đúng chuẩn tiếng việt. Ở lứa tuổi của trẻ luôn thích được cô yêu thương gần gũi,mội hành vi,lời nói của cô luôn được trẻ lưu tâm.Vì vậy cô luôn chuẩn mực trong giao tiếp ,xưng hô dịu dàng với trẻ,trẻ hỏi gì phải trả lời rõ ràng,tôn trọng lời nói của trẻ,lắng nghe ý kiến của trẻ. Ông cha ta từng nói: “ Thỏ thẻ như trẻ lên ba” hoặc “ Trẻ lên ba cả nhà học nói” vì thế ở lớp cô giáo luôn phải là ng ười gương mẫu trong giao tiếp. 7 Trong quá trình giao tiếp với trẻ hàng ngày tôi luôn giao tiếp bằng lời nói mạch lạc, rõ ràng, tuyệt đối không nói sai từ, không nói tục, không nhắc lại những từ không đúng chuẩn tiếng việt. Trong mỗi câu chuyện tôi cho trẻ phát âm từ khó để trẻ được luyện cơ quan phát âm và cho trẻ luyện nói nhiều theo mẫu câu khi trẻ trả lời câu hỏi đồng thời tôi cung cấp từ mới cho trẻ. Ví dụ : Khi cho trẻ làm quen với câu chuyện “Quả thị ” tôi cho trẻ làm quen với từ “ Lạch bạch” tôi cho trẻ phát âm nhiều lần và sữa lỗi phát âm để trẻ phát âm đúng *Biện pháp 3: Xây dựng nề nếp thói quen cho trẻ trong các giờ học, giờ chơi Xây dựng nề nếp cho trẻ trong giờ học,giờ chơi để từ đó trẻ có thói quen trong các hoạt động một cách cụ thể và rõ ràng, giờ nào việc đó. Tôi tổ chức thực hiện bằng các biện pháp cụ thể sau: Ổn định tổ chức,rèn nề nếp thói quen cho trẻ. Bản thân tôi luôn quan tâm tìm hiểu qúa trình phát triển ngôn ngữ cho trẻ từ 24 đến 36 tháng tuổi để tìm ra biện pháp phát triển ngôn ngữ phù hợp với đặc điẻm của trẻ lớp mình : Do bộ máy phát âm của trẻ chưa hoàn chỉnh nên trẻ còn phát âm chưa chuẩn, còn mắc nhiều lỗi như con hươu - con hoi ; cơmchơm ; cá-chá... Đặc biệt ở độ tuổi này sự sắp xếp từ trong câu của trẻ còn bị đảo ngược như : “Cổ đốt rôm con”, “Con ăn cháo bồ câu chim”...Chính vì vậy trong quá trình dạy trẻ tôi thường xuyên cung cấp vốn từ , luyện lỗi phát âm , đặt câu hỏi có kết cấu c-v rõ ràng để trẻ được học nói theo mẫu câu . Chẳng hạn như khi cho trẻ làm quen câu chuyện “ Cây táo” tôi đặt câu hỏi : Ai trồng cây táo ? (Ông trồng cây táo ) Ai tưới nước cho cây ? ( Em bé tưới nước cho cây) Sự phát triển nhận thức của trẻ không đồng đều,tôi đã quan tâm và chia trẻ ra làm hai nhóm để có biện pháp và hình thức giúp trẻ phát triển đồng nhất.tôi đã quan tâm đến những chaú yếu, đặt ra hệ thống câu hỏi mang tính 8 chất “Đồng tâm phát triển” đưa ra những câu hỏi từ dễ đên khó,từ đơn giản đến phức tạp để trẻ hứng thú say mê tham gia trả lời câu hỏi.Những cháu yếu tôi cho nhắc lại từ nhiều lấn để củng cố và khắc sâu vốn từ ... Bên cạnh đó tôi còn vận dụng được trò chơi : “ Thăm nhà bạn” vào tiết học “ Thỏ ngoan” . Trò chơi được tiến hành như sau :  Mục đích : Nhằm củng cố phát triển ngôn ngữ cho trẻ  Chuẩn bị : Mỗi trẻ một mũ để đóng giả các con vật : con gà , con mèo, con vịt ; Vẽ một số vòng tròn vừa đủ cho trẻ đứng vào . Mỗi vòng tròn tượng trưng cho một ngôi nhà của con vật  Cách chơi : - Cô đi đến một “ngôi nhà” gõ cửa và hỏi : “ Có ai ở nhà không ? ” - Trẻ đứng trong vòng tròn đó giả làm con vật ở trong nhà trả lời : “meo meo ...mèo hoa đây ạ ! Ai đến thăm nhà tôi đấy ? ” - Cô nói : “ cục ta cục tác tôi đến thăm bác đây ” - Trẻ mời : “ Chào bác gà mái , mời bác vào nhà tôi chơi ” Cô hướng dẫn trẻ chơi , khi trẻ đã thành thạo cô để trẻ tự chơi Qua việc làm như trên tôi thấy ngôn ngữ của trẻ tăng lên rõ rệt,phát huy được tính độc lập,sáng tạo của trẻ,giúp trẻ ở lớp phát triển đồng nhất và cảm thụ câu chuyện sâu sắc hơn. *Biện pháp 4. Tổ chức hướng dẫn trẻ mọi lúc mọi nơi :. Ngoài việc dạy trên tiết học chính tôi còn tổ chức cho trẻ học ở mọi lúc mọi nơi như: Thông qua hoạt động góc,hoạt động ngoài trời và thông qua các môn học khác. * Thông qua hoạt động góc: Ví dụ: Ở chủ đề: Gia đình thân yêu của bé - Góc thao tác vai: Tổ chức cho trẻ chơi bán hàng: Để trẻ trao đổi giữa người mua hàng và người bán hàng. - Góc thư viện :Cho trẻ xem tranh truyện 9 * Thông qua hoạt động ngoài trời: Đây là hoạt động giúp trẻ phát triển ngôn ngữ tự nhiên ,thoải mái nhất.Qua dạo chơi tạo điều kiện cho trẻ tiếp xúc với thiên nhiên,trẻ được nhìn thấy,sờ thấy các sự vật hiện tượng thiên nhiên sống động khơi gợi và làm giầu hơn vốn từ cho trẻ,tạo điêù kiện cho trẻ vận dụng những hiểu biết của mình vào cuộc sống và rèn luyện sức khoẻ cho trẻ. *Thông qua môn học khác: Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lí,cùng với trí nhớ của trẻ đang trên đà phát triển- đặc biệt làchú ý chưa chủ định chiếm ưu thế- trẻ dễ nhớ,chóng quên,thích học nhưng lại nhanh chán.Vì vậy với phương pháp và hình thức lồng ghép phù hợp với nội dung từng bài học tạo cho trẻ sự vui tươi trong các giờ học khác trẻ tiếp thu một cách nhẹ nhàng hơn. *Biện pháp 5. Phôí kết hợp với phụ huynh phát triển ngôn ngữ cho trẻ . Như chúng ta đã biết môi trường tiếp xúc của trẻ chủ yếu là gia đình và nhà trường.Vì vậy việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường là một biện pháp không thể thiếu. Phụ huynh chính là nhân tố quyết định trong việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ. - Hàng tháng giáo viên tuyên truyền với phụ huynh qua các bảng biểu nêu lên các nội dung chủ đề.Qua đó phụ huynh thấy được ngôn ngữ của trẻ phát triển như thế nào và có biện pháp kích thích sự phát triển ngôn ngữ của trẻ tại gia đình . Tôi thường trao đổi với phụ huynh nên dành thời gian nhiều hơn để tâm sự với trẻ để lắng nghe trẻ nói.Khi trò chuyện với trẻ phải nói rõ ràng mạch lạc tốc độ vừa phải để trẻ nghe cho rõ. Cha mẹ người thân cố gắng phát âm đúng,không nên bắt chước những từ trẻ nói ngọng mà cần phải sửa ngay cho trẻ để trẻ nói đúng. Khuyến khích và tuyên truyền với phụ huynh cung cấp vốn kinh nghiệm sống cho trẻ .Tránh không nói tiếng địa phương và tránh không cho trẻ nghe những ngôn ngữ không chính xác. 10 *Biện pháp 6. Tạo điều kiện để trẻ được nói nhiều .Chú ý đến trẻ cá biệt, chậm phát triển. Trong quá trình dạy trẻ tôi luôn tạo điều kiền để trẻ được nói nhiều , được thể hiền hiểu biết của mình như tôi đặt câu hỏi gợi mở , cô đóng vai trò là người hướng dẫn uốn nắn để trẻ tự do nói lên suy nghĩ của mình theo hướng đúng . Đặc biệt tôi luôn quan tâm chú ý đến những trẻ cá biệt, chậm so với trẻ khác : đối với cháu có tính nhút nhát ngại nói , ngại phát biểu tôi động viên khuyến khích để trẻ dần hoà nhập vào hoạt động với các bạn , đối với trẻ nói chậm tôi cho trẻ ngồi gần hướng dẫn để trẻ nói nhiều từ hơn .... Ví dụ như trong lớp tôi có cháu Thuỳ phát âm rất kém có khi cháu nói không thành lời cứ lí nhí trong cổ họng tôi xếp cháu ngồi gần chỗ tôi nhất để hướng dẫn trẻ phát âm hay trả lời câu hỏi của tôi Còn đối với trẻ khác phát âm chuẩn hơn tôi sử dụng câu có kết cấu chủ vị để trẻ trả lời và nhắc lại lời của tôi . *Biện pháp 7. Đưa hệ thống câu hỏi phù hợp qua tiết dạy nâng cao chất lượng giờ dạy kể chuyện. Nghiên cứu kĩ yêu cầu của giờ kể chuyện kể cả về kiến thức, kĩ năng và giáo dục đạo đức. Từ đó đưa ra phương pháp, hệ thống câu hỏi, đồ dùng phục vụ giờ dạy đạt hiệu quả cao. Ví dụ : Để phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24 đến 36 tháng tuổi trong giờ kể chuyện “ Thỏ con không vâng lời” đạt kết quả cao tôi đã tiến hành như sau: I- Mục đích yêu cầu * Kiến thức : Trẻ nhớ tên truyện , tên các nhân vật và hành động chủ yếu của các nhân vật trong truyện . Hiểu trình tự nội dung câu chuyện * Kĩ năng: phát triển ngôn ngữ cho trẻ : Nói rõ ràng, trả lời đầy đủ câu hỏi của cô * Thái độ : Giáo dục trẻ biết vâng lời bố mẹ, cô giáo; biết nói cảm ơn , xin lỗi đúng lúc . 11 II- Chuẩn bị * Chuẩn bị cho cô - Truyện “ Thỏ con không vâng lời chạy trên phần mềm power point \ - Nhạc và lời bài hát “ Trời nắng trời mưa” * Chuẩn bị cho trẻ : chiếu ngồi III- Hướng dẫn Hoạt động HĐ1: Ôn định Hoạt động của cô Hoạt động của trẻ - Cô cho trẻ làm các chú thỏ - Trẻ vận động theo bài tổ con đi tắm nắng chức hát “Trời nắng trời mưa” Cho bươm bướm xuất hiện và gọi “ Thỏ con ơi ra vườn kia chơi đi ! Ở đấy có cỏ này, có hoa này ! Thích lắm! Thích lắm” + Các con xem ai đến rủ thỏ con đi Bạn bươm bướm đến rủ chơi vậy ? thỏ con đi chơi + Thỏ con có đi chơi với bươm Có ạ bướm không ? - Bạn Thỏ con và bạn bươm bướm Truyện xuất hiện trong câu chuyện gì? “ Thỏ con không vâng lời” HĐ2 : Làm * Cô kể chuyện quen thức kiến - Cô kể diễn cảm lần 1 + trình chiếu Trẻ chú ý câu chuyện trên power point - Lần 2 + trình chiếu + điệu bộ minh hoạ - Cô giảng nội dung câu chuyên + Trẻ chú ý giáo dục trẻ : Thỏ con vì không nghe lời mẹ dăn nên chạy đi chơi xa theo bươm bướm , kết quả là thỏ con đã 12 bị lạc đường . Thỏ con ngồi khóc hu hu... vì sợ . Cũng may lúc ấy có bác gấu đi ngang qua nhìn thấy thỏ con ngồi khóc bác đã đưa thỏ con về với mẹ . Thỏ con cũng đã biết xin lỗi mẹ vì đã không nghe lời mẹ , cảm ơn bác gấu vì đã đưa mình về nhà . Các con phải biết nghe lời bố mẹ và người lớn tuổi . Các con cũng nên bắt trước bạn thỏ con biết xin lỗi khi mình làm sai và biết cảm ơn khi được người khác giúp đỡ . Như vậy chúng mình mới ngoan Cô cho trẻ đọc từ khó : bươm bướm HĐ3 : Đàm - Cô vừa kể chuyện gì ? + Truyện “Thỏ con thoại không vâng lời” - Trong câu chuyện có những ai? + Thỏ con, thỏ mẹ, bươm bướm , bác gấu - Thỏ mẹ dặn thỏ con như thế nào ? + “Con ở nhà, chớ đi chơi xa con nhé” - Thỏ con trả lời mẹ thế nào ? +“Vâng ạ ! con ở nhà con sẽ không đi chơi xa đâu” - Ai đến rủ thỏ con đi chơi ? +Ban Bươm bướm - Chúng mình cùng làm Bươm +“Thỏ con ơi ra vườn bướm rủ thỏ con đi chơi nào ! kia chơi đi! Ởđấy có cỏ này, có hoa này! Thích lắm! Thích lắm” - Khi đi chơi với Bươm bướm thỏ +Thỏ con bị lạc đường 13 con làm sao ? - Thỏ con khóc thế nào ? +“Hu hu...mẹ ơi! mẹ ơi!” - Ai đưa thỏ con về nhà ? +Bác gấu dắt thỏ con về - Về đến nhà thỏ con nói gì với mẹ +Mẹ dặn con ở nhà con và bác gấu ? lại đi chơi xa con xin lỗi mẹ! Cháu cảm ơn bác gấu ” HĐ4 : kết * Cô cho trẻ nghe kể chuyện trên Trẻ chú ý thúc máy 1 lần *Cô cho trẻ chơi trò chơi “ Con thỏ” Trẻ chơi cùng cô Cách chơi : Vừa đọc lời vừa vận động + 1 tay chống hông 1tay - Con thỏ, con thỏ chỉ theo nhịp + Đưa 2 tay lên cao vẫy - Tai dài , mũi đỏ vẫy rồi 1 tay chỉ vào mũi - Con thỏ, con thỏ + 1 tay chống hông 1tay chỉ theo nhịp - Ăn cỏ ăn cỏ +2 tay - Chân thỏ, chân thỏ miệng vuốt ngang +Cúi người vỗ 2 tay vào - Chạy nhanh , tung tăng đầu gối + 2 tay đưa về trước , - Thỏ ơi, thỏ ơi nhảy bật về trước + Nhảy nhanh và về ghế 14 C-KẾT LUẬN I. KẾT QUẢ NGHIÊN CƯU: Bằng những biện pháp trên tôi đã áp dụng vào thực tế giảng dạy ở lớp mình. Qua các giờ học tôi thấy các cháu rất hứng thú, rất thích nghe kể chuyện. Thông qua đó mà việc phát triển ngôn ngữ đạt hiệu quả cao: 1 2 3 4 5 Trung Trẻ mạnh dạn khi giao tiếp với 20 ST % 18 90 Yếu bình ST % ST % 2 10 0 0 cô và các bạn. Trẻ diễn đạt được mong muốn 20 17 85 3 15 0 0 nhu cầu giao tiếp của mình. Trẻ thể hiện được cảm xúc của 20 17 85 3 15 0 0 mình với cô và các bạn . Hiểu được một số tính từ đơn 20 16 80 4 20 0 0 giản gần gũi với trẻ . Trẻ diễn đạt được từ câu rõ ràng 20 18 90 2 10 0 0 TT Nội dung Tổng Khá giỏi mạch lạc. Kết quả khảo sát : Trong khi nghe kể chuyện, kể lại chuyện và trả lời các câu hỏi của cô. Vốn từ của trẻ được tăng lên rất nhiều đồng thời trẻ biết sử dụng các loại câu phong phú và đa dạng. Như vậy qua việc áp dụng các biện pháp tích cực nêu trên ta thấy kết quả đạt được trên trẻ cao hơn hẳn so với việc thực hiên theo phương pháp cũ.Tỉ lệ trẻ đạt khá ,giỏi tăng,tỉ lệ trung bình giảm và đặc biệt không còn trẻ yếu kém . Đặc biệt nổi bật lên có 30% số trẻ trong số các trẻ đạt loại khá giỏi có khả năng ngôn nghữ rất tốt hiểu được lời nói của mọi người,biết trả lời các câu hỏi,biết kể lại các câu chuyện đã được nghe.Vốn từ phong phú và dần hoàn 15 thiện theo độ tuổi của trẻ đó là niềm vui,niềm động viên lớn đối với tôi,giúp tôi càng thêm yêu nghề mến trẻ và hoàn thành tốt nhiệm vụ dạy dỗ các cháu. II. BÀI HỌC KINH NGHIỆM Muốn giúp trẻ từ 24 tháng đến 36 tháng tuổi phát triển ngôn ngữ thông qua giờ kể chuyện tôi rút ra một số bài học kinh nghiệm như sau: - Nắm vững đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi của trẻ để có biện pháp giáo dục phù hợp. Vận dụng cấc biện pháp giáo dục mọi lúc, mọi nơi. Chú ý đến trẻ cá biệt, luôn tạo ra niềm tin, sự hứng thú cho trẻ. - Cần phát huy tính tích cực, thu hút sự chú ý và tạo hứng thú cho trẻ bằng các thủ thuật như trò chơi, câu đố, thơ, hát, hò, vè.... - Đầu tư thời gian để nghiên cứu kĩ đề tài để có các phương pháp dạy học cụ thể, phù hợp và đạt hiệu quả tốt nhất. - Trước khi thực hiện một đề tài phải chuẩn bị chu đáo đồ dùng trực quan cũng như gợi mở kiến thức cho trẻ. Thông qua các hoạt động ở mọi lúc, mọi nơi nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ. - Thống nhất phương pháp dạy giữa giáo viên trong lớp.Kết hợp chặt chẽ với phụ huynh trong việc chăm sóc giáo dục trẻ. III. MỘT SỐ ĐỀ NGHỊ  Đối với trường mầm non: - Nhà trường cần tham mưa tốt với địa phương và phụ huynh để bổ sung thêm về cơ sở vật chất,trang thết bị phục vụ việc dạy và học cho các lớp. - Duy trì tổ chức các tiết thao giảng,các hội thi giáo viên giỏi bộ môn,làm thêm đồ dùng đồ chơi bé khéo tay ở các lớp. - Tạo điều kiện cho giáo viên đ ược đi tham quan các trường diển hình để học hỏi kinh nghiệm  Đối với phòng giáo dục : - Thường xuyên mở các lớp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ,các chuyên đề cho giáo viên tiếp thu.Tuyên truyền các mô hình điển hình,những giáo viên tổ chức tốt tiết dạy kể chuyện . 16 - Cung cấp thêm tài liệu nghiên cứu và giảng dạy cho giáo viên tham khảo. Trên đây là kinh nghiệm nhỏ của tôi qua thực tế giảng dạy. Trong quá trình thực hiện đề tài này chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu xót.Rất mong được sự đóng gốp ý kiến của hội đồng xét duyệt SKKN các cấp và bạn bè đồng nghiệp để SKKN của tôi được hoàn thiện hơn, nhằm không ngừng nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ. Thị trấn,ngày 18 tháng 3 năm 2011. Người thực hiện: Lê Thị Mai Tiểu ban khoa học trường mầm non Thị Trấn Hà Trung nhất trí xếp SKKN của cô Lê Thị Mai được xếp loại : .... thÞ trÊn ngµy 24 th¸ng 3 n¨m 2011 Trưởng tiểu ban Phạm Thị Oanh 17