Tài liệu Skkn một số giải pháp của hiệu trưởng về công tác kiểm tra nội bộ trường tiểu học

A- ĐẶT VẤN ĐỀ I / LỜI MỞ ĐẦU Trong những năm qua, GD & ĐT đã có những phát triển đáng kể, song bên cạnh đó giáo dục nói chung, giáo dục tiểu học nói riêng còn bộc lộ nhiều hạn chế đó là: Chất lượng và hiệu quả Giáo dục- Đào tạo còn chưa cao, công tác quản lý Giáo dục có nhiều mặt yếu kém bất cập; đây là vấn đề đặt ra cho ngành giáo dục nói chung, nhà quản lý giáo dục nói riêng. Muốn làm được điều đó phải đầu tư vào hoạt động quản lý, trực tiếp sát sao đó là các cơ sở giáo dục- nhà trường, mà đứng đầu là hiệu trưởng nhà trường. Là người chịu trách nhiệm chính thức trước nhà nước về quản lý có hiệu quả các hoạt động trong nhà trường. Yêu cầu hiệu trưởng phải có được nguồn thông tin chính xác về mọi đối tượng trong bộ máy của nhà trường, càng chi tiết càng tốt, để từ đó thực hiện kế hoạch một cách vững chắc. Mà nguồn cung cấp thông tin cho hiệu trưởng phải từ kiểm tra nội bộ trường học của người quản lý. Sinh thời Bác Hồ nói: “Nếu tổ chức tốt kiểm tra như ngọn đèn pha thì bao nhiêu cán bộ, bao nhiêu ưu điểm, bao nhiêu khuyết điểm, chúng ta đều thấy rõ’’. Có thể nói 90% khuyết điểm sai sót là ở nơi kiểm tra phát hiện ra. Kiểm tra tốt thì sẽ tiến bộ gấp mười lần, trăm lần... Như vậy vấn đề là làm sao để tổ chức tốt kiểm tra phát hiện ra, kiểm tra có hiệu quả ở trường tiểu học đang là vấn đề quan tâm của nhiều nhà quản lý. Là người quản lý, đặc biệt là hiệu trưởng tiểu học đã được học tập và nghiên cứu, các tài liệu, phương pháp kiểm tra nội bộ trường tiểu học và qua thực tế quản lý, tôi càng thấy rõ hơn tầm quan trọng của hiệu trưởng trong công tác kiểm tra. Bởi vậy, tôi đã nghiên cứu và đưa ra “Một số giải pháp của hiệu trưởng về công tác kiểm tra nội bộ trường tiểu học. Hy vọng trong quá trình tìm hiểu, vận dụng cùng bạn bè đồng nghiệp, bản thân tôi có thêm kinh nghiệm hữu ích để công tác kiểm tra nội bộ đạt hiệu quả. 1 II / THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ : 1/ Về nhận thức * Nhận thức chung Công tác quản lý của bất cứ ngành nào, cấp nào cũng vậy, kiểm tra nội bộ là hoạt động không thể thiếu. Có kiểm tra nội bộ tốt thì mới có thể điều chỉnh mọi hoạt động của cơ quan đi đúng hướng, đi đúng mục tiêu được. Có thể ví “kiểm tra là đặt lại con tàu trên đường ray của nó”. Người quản lý không thể xây dựng tốt được kế hoạch, tổ chức chỉ đạo tốt được nếu như không làm tốt công tác kiểm tra nội bộ. * Nhận thức của ban giám hiệu và hiệu trường nhà trường Đối với trường tiểu học, hoạt động giáo dục, dạy học hết sức phức tạp và đa dạng. Vì sản phẩm của nó là nhân cách của con người nên không được phép xem nhẹ. Do đó hiệu trưởng nhà trường phải thường xuyên kiểm tra toàn bộ công việc, hoạt động và các mối quan hệ trong trường. Để phát hiện, theo dõi, phòng ngừa và đánh giá chính xác, nhằm động viên giúp đỡ, uốn nắn, điều chỉnh kịp thời cho phù hợp mục tiêu, kế hoạch, quy chế. Trên cơ sở đó rút kinh nghiệm cải tiến cơ chế quản lý và hoàn thiện chu trình quản lý mới cho phù hợp hơn, đảm bảo nâng cao chất lượng hiệu quả giáo dục đào tạo trong nhà trường. Do vậy kiểm tra nội bộ trường tiểu học là một chức năng đích thực của quản lý trường học, là khâu đặc biệt quan trọng trong chương trình quản lý. Đảm bảo mối liên hệ ngược, thường xuyên, kịp thời giúp hiệu trưởng hình thành cơ chế điều chỉnh hướng đích trong quá trình quản lý nhà trường, là một công cụ sắc bén góp phần tăng cường hiệu lực quản lý trường tiểu học. 2/ Đặc điểm tình hình trường tiểu học Ngư Lộc 2 + Nhà trường có tổng số cán bộ giáo viên là: 43 đ/c, trong đó: 2 - Ban giám hiệu: 3 đ/c - Giáo viên dạy các môn đặc thù: 7 đ/c - Giáo viên dạy văn hoá: 30 đ/c - GV thiết bị- TV, kế toán và hành chính:3đ/ + Trình độ đào tạo:: - Đại học: 25 đ/c - Trung học Sư phạm và trung cấp kế toán: 8 đ/c - Cao đẳng: 10 đ/c + Về học sinh, năm học 2010 - 2011 có: 850 HS /28 lớp, trong đó: - Khối 1: 170 HS/ 6 lớp - Khối 4: 178 HS/ 6 lớp - Khối 2: 186 HS/ 6 lớp - Khối 5: 130 HS/ 4 lớp - Khối 3: 186 HS/ 6 lớp + Cơ sở vật chất: - Phòng học hiện có: 29 (trong đó có 10 phòng học cao tầng đang xây dựng). - Thư viện nhà trường đã đạt thư viện chuẩn tiên tiến theo quyết định 01 của Bộ GD&ĐT (năm 2007). - Đồ dùng, trang thiết bị dạy học đảm bảo yêu cầu cho việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học. 3/ Kết quả của thực trạng Tổng hợp kết quả đã kiểm tra của năm học 2009- 2010: SỐ LẦN HÌNH THỨC KIỂM TRA KIỂM TRA TỔNG HỢP XẾP LOẠI Tốt Khá TB Yếu - Kiểm tra toàn diện 16 4 6 5 1 - Kiểm tra theo chuyên đề 28 6 13 8 1 - Kiểm tra thường xuyên 31 10 11 8 2 - Kiểm tra đột xuất 12 2 5 4 1 - Kiểm tra định kì 30 8 14 6 2 - Kiểm tra lại 4 1 2 1 0 3 B / GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I - CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN 1. Tăng cường nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên, nhân viên. 2. Lập kế hoạch và nguyên tắc kiểm tra nội bộ trường học. 3. Hiệu trưởng ra quyết định và xây dựng lực lượng kiểm tra nội bộ 4. Xây dựng chuẩn nội dung (khung) kiêmt tra. 5. áp dụng các phương pháp kiểm tra nội bộ . 6. Chỉ đạo thực hiện kiểm tra nội bộ trường học. II - CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN 1/ TĂNG CƯỜNG NÂNG CAO NHẬN THỨC CHO CÁN BỘ, GIÁO VIÊN, NHÂN VIÊN 1.1 Nội dung nâng cao nhận thức: - Bản thân Hiệu trưởng nâng cao nhận thức của mình, nắm vững và tuyên truyền làm cho cán bộ giáo viên, nhân viên hiểu đúng mục đích, nội dung, nhiệm vụ, ý nghĩa các văn bản có liên quan đến kiểm tra nội bộ trường tiểu học. - Ngoài ra cần phải nắm tình hình thực tế của địa phương, của nhà trường; nhận thức được vị trí, vai trò, trách nhiệm của mình để có phương pháp bồi dưỡng. 1.2 Hình thức - Quán triệt hệ thống các văn bản liên quan đến kiểm tra nội bộ trường học; Triển khai tốt nhiệm vụ năm học; nhiệm vụ của việc kiểm tra nội bộ trường học. - Thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt trong tổ, nhóm chuyên môn và hội đồng nhà trường để trao đổi, rút kinh nghiệm qua các lần kiểm tra. - Phát động các phong trào tự học, tự bồi dưỡng, tìm hiểu để nâng cao nhận thức và coi trọng các tiêu chí để đánh giá xếp loại công chức hằng năm. - Đưa mục tiêu, vai trò, ý nghĩa, nội dung quy định của công tác kiểm tra nội bộ trường học để tập thể hội đồng nhà trường nghiên cứu, áp dụng cho phù hợp. - Phối hợp với tổ chức Đảng, đoàn thể trong trường tiến hành tuyên truyền việc tự kiểm tra nội bộ. 4 2/ XÂY DỰNG KẾ HOẠCH VÀ NGUYÊN TẮC KIỂM TRA NỘI BỘ TRƯỜNG TIỂU HỌC 2.1 Xây dựng kế hoạch kiểm tra nội bộ trường học: Ngay từ đầu năm ban giám hiệu nhà trường, các tổ trưởng chuyên môn, trưởng các đoàn thể họp để bàn bạc và thống nhất kế hoạch kiểm tra, xác định thời gian, thời điểm và đối tượng cần kiểm tra trong năm rồi thông báo công khai kể cả nội dung kiểm tra. Còn hình thức kiểm tra thì tùy từng đối tượng mà chọn hình thức kiểm tra để thu được thông tin như mong muốn. Khi kiểm tra tôi đã thực hiện lịch kiểm tra nội bộ cả năm học hoặc hàng tuần như sau : Ví dụ : Lịch kiểm tra nội bộ năm học : 2010- 2011 tháng 8 Công việc tuần Công việc tuần Công việc tuần 1 2 3 Huy động kiểm tra tra các Kiểm tra, thi lại Chuẩn bị khai kế điều kiện chuẩn của học sinh giảng. Kiểm tra hoạch phổ cập bị cho năm học yếu. Hội nghị CSVC, thiết bị tiểu học. mới. - Kiểm tra nề Kiểm tra hồ sơ, Kiểm tra sách - Kiểm tra tài nếp, 9 và Kiểm Công việc tuần... kiểm cha mẹ học sinh dạy học. tra giờ dạy của giáo vở, dụng cụ học chính chất lượng đầu viên. tập năm học. sinh. của ngoài học ngân sách; Kiểm tra giờ dạy của giáo viên 10-6 7 ………………. ………………. ………………. ………………. ………………. ………………. ………………. ………………. - Kiểm tra về cơ sở vật chất chuẩn bị cho năm học mới. - Kiểm tra việc huy động sinh học sinh vào lớp 1. Lịch kiểm tra tuần – Tháng 5 KIỂM TRA HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC Hồ sơ sổ sách Dự giờ - Các hoạt động khác: Kiểm Tháng Tuần Môn Lớp viên Điều CSVC, thư chỉnh Giáo Thứ tra Tổ Khối Giáo viên viện, tài lịch chính… Hai Ba 01 Tư Năm Sáu . Hai . Ba . 02 Tư Năm Sáu Hai . . . Ba Tư Năm Sáu 2.2 Nguyên tắc kiểm tra nội bộ trường tiểu học: Công tác kiểm tra không được tùy hứng mà phải tuân theo một số nguyên tắc trong quản lý nói chung như: nguyên tắc tính Đảng, nguyên tắc tính dân chủ, nguyên tắc tính khoa học, đặc biệt là phải thực hiện 5 nguyên tắc cơ bản như : 2.2.1 Nguyên tắc pháp chế: 6 Kiểm tra phải được tổ chức hoạt động trên cơ sở pháp luật quy định, chỉ tuân theo pháp luật và không ai có thể tùy tiện can thiệp vào việc tổ chức và hoạt động kiểm tra, mọi Quyết định của hiệu trưởng phải là “ tiếng nói’’của pháp luật. Người hiệu trưởng lợi dụng kiểm tra để thực hiện ý đồ cá nhân thì chính hiệu trưởng đã vi phạm nguyên tắc này. 2.2.2 Nguyên tấc kế hoạch : Cơ sở khoa học của tính kế hoạch là đảm bảo sự ổn định của các hoạt động sư phạm. nguyên tắc tính kế hoạch đòi hỏi hoạt động kiểm tra phải được xác định trong toàn bộ kế hoạch năm học. Hỗ trợ tích cực cho việc triển khai các chức năng quản lý khác. Mặt khác kiểm tra phải có kế hoạch triển khai cụ thể phù hợp với từng giai đoạn nhằm đạt được mục tiêu đề ra. 2.2.3 Nguyên tắc tính khách quan : Cơ sở khoa học của tính trung thực là khách quan trong kiểm tra, là để thúc đẩy việc làm tốt người kiểm tra phải có chuẩn mực khi đánh giá. 2.2.4 Nguyên tắc hiệu quả : Cơ sở của nguyên tắc này là hiệu suất lao động và lợi ích kinh tế trong kiểm tra. Kiểm tra không dẫn đến tốn kém mà kiểm tra nhằm thúc đẩy những mặt tốt hạn chế các mặt tiêu cực. 2.2.5 Nguyên tắc giáo dục : Cơ sở khoa học của nguyên tắc này là lòng nhân ái, kiểm tra để biết để phát huy những ưu điểm và khắc phục những nhược điểm.Cho nên kiểm tra phải mang tính giáo dục, kiểm tra trong lao động giáo dục sao cho biến quá trình kiểm tra thành quá trình tự kiểm tra. Căn cứ vào các nguyên tắc trên mà hiệu trưởng phải vận dụng triệt để vào hoạt động kiểm tra. Đánh giá một cách phù hợp, linh hoạt để hoạt động kiểm tra nội bộ trường tiểu học của hiệu trưởng đạt hiệu quả cao nhất. 3/ XÂY DỰNG CHUẨN KIỂM TRA NỘI BỘ TRƯỜNG TIỂU HỌC 7 Để kiểm tra có hiệu quả cần phải xây dựng chuản đánh giá, cơ bản dựa vào Thông tư số 43/2006/TT-BGDĐT ngày 20 tháng 10 năm 2006 của Bộ GD&ĐT . Để thực hiện được vấn đề nêu trên, ngay từ đầu năm học, hiệu trưởng phải triệu tập các thành viên trong ban kiểm tra có trách nhiệm nghiên cứu các tài liệu, kết hợp với nhiệm vụ năm học và thực trạng của nhà trường, của địa phương, kết quả đạt được của năm học trước để xây dựng chuẩn cho tất cả các đối tượng được kiểm tra. Tôi tiến hành xây dựng nội dung kiểm tra nội bộ nhà trường như sau 3.1 Kiểm tra việc thực hiện kế hoạch phát triển và phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi : - Thực hiện chỉ tiêu về số lượng học sinh tùng khối lớp và toàn trường : Duy trì sĩ số, số lượng học sinh bỏ học, lên lớp lưu ban. - Thực hiện chỉ tiêu kế hoạch về số lượng và chất lượng phổ cập ở từng khối, lớp và toàn trường. 3.2 Thực hiện các nhiệm vụ của kế hoạch đào tạo : - Thực hiện nội dung, chương trình dạy học và giáo dục. - Chất lượng dạy học và giáo dục : + Chất lượng giáo dục đạo đức lối sống : Thực hiện đúng chương trình đạo đức, giáo dục học sinh ở các khối lớp thông qua giờ lên lớp, công tác chủ nhiệm, việc đánh giá hạnh kiểm của học sinh. + Chất lượng giáo dục văn hoá, khoa học kĩ thuật : . Thực hiện kế hoạch dạy học theo chương trình sách giáo khoa ở các khối lớp. . Thực hiện quy chế chuyên môn, nề nếp dạy học: Thực hiện giờ giấc, thời khoá biểu, kiểm tra, chấm bài và cho điểm của học sinh , ... . Việc đổi mới phương pháp dạy học và học bồi dưỡng của giáo viên, tình hình học tập của học sinh. . Việc bồi dưỡng năng khiếu, phụ đạo giúp đỡ học sinh yếu kém. 8 . Kết quả học tập của học sinh (kiến thức, kĩ năng, thái độ) so với thời gian trước liền kề, hoặc kết quả học tập của học sinh khi bàn giao so với thời điểm kiểm tra. + Chất lượng giáo dục sức khoẻ, thể dục, vệ sinh học đường. + Chất lượng giáo dục thẩm mĩ : Việc thực hiện kế hoạch; nội dung giáo dục, chất lượng giáo dục, chất lượng giáo dục thẩm mĩ. Học sinh biết thưởng thức cái đẹp, có thái độ trước cái đẹp. 3.3 Công tác xây dựng đội ngũ : - Hoạt động của các tổ, các nhóm chuyên môn: Sinh hoạt tổ nhóm chuyên môn, dự giờ thăm lớp, hội giảng, sử dụng và phân công giáo viên, nhân viên; công tác bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ, tự học tự bồi dưỡng của các thành viên trong tổ; nhóm chuyên môn. - Giáo viên : Nâng cao trình độ chuyên môn – nghiệp vụ và tự bồi dưỡng của các thành viên trong tổ, nhóm chuyên môn; thực hiện quy chế chuyên môn, đảm bảo kết quả giảng dạy và giáo dục; tham gia đầy đủ các mặt công tác khác. 3.4 Xây dựng, sử dụng và bảo quản cơ sở vật chất, thiết bị dạy học: - Đảm bảo các tiêu chuẩn về lớp học, bàn ghế, bảng, ánh sáng, xắp sếp lớp học. - Sử dụng, bảo quản hợp lý cơ sở vật chất thiết bị dạy học: đồ dùng dạy học, dụng cụ thể dục thể thao, thư viện, vườn trường, sân bãi tập, ... - Cảnh quan sư phạm của nhà trường: Lớp học sạch đẹp, đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh học đường, cổng trường, tường rào, cây xanh. 3.5 Công tác quản lý của hiệu trưởng: - Công tác kế hoạch (kế hoạch hoá) xây dựng, chỉ đạo và thực hiện kế hoạch chung và từng bộ phận như: Kế hoạch dạy học và giáo dục trên lớp; Kế hoạch giáo dục ngoài giờ lên lớp, kế hoạch phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi ;... - Hiệu trưởng kiểm tra - đánh giá công tác kế hoạch của mình bao gồm : Thu thập sử lý thông tin, xác định mục tiêu, soạn thảo duyệt và truyền đạt kế hoạch. 9 - Công tác tổ chức nhân sự: Hiệu trưởng tự kiểm tra về xây dựng cơ cấu bộ máy, quy định chức năng, quyền hạn, nhiệm vụ và phối hợp, quan hệ từng bộ phận cá nhân lựa chọn, phương tiện cần thiết; khai thác tiềm năng của tập thể sư phạm và cá nhân cho việc thực hiện kế hoạch đề ra . - Công tác chỉ đạo: Hiệu trưởng tự kiểm tra, đánh giá các mặt nắm bắt, chỉ huy; hướng dẫn cách làm; điều hoà, phối hợp kích thích động viên; bồi dưỡng cán bộ giáo viên, ...trong hoạt động chỉ đạo các công tác cụ thể trong trường như : . Chỉ đạo dạy học và giáo dục trong và ngoài lớp, công tác phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi. . Chỉ đạo công tác hành chính quản trị trong trường như : + Công tác hành chính văn thư trong trường. + Hồ sơ sổ sách trong nhà trường, lớp học, giáo viên, học sinh. + Các chế độ công tác, sinh hoạt định kì của hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, các tổ khối chuyên môn, hội đồng giáo dục, hội phụ huynh học sinh. + Thời khoá biểu, lịch công tác hàng tuần của nhà trường. - Chỉ đạo thi đua và điển hình tiên tiến trong nhà trường. - Việc thực hiện và dân chủ hoá quản lý trường học: Thực hiện công khai về quản lý tài sản, tài chính, vốn tự có, tuyển sinh, xét lên lớp, hoàn thành chương trình tiểu học, khen thưởng, kỉ luật, xét đề nghị nâng bậc lương của giáo viên nhân viên trong nhà trường. - Chỉ đạo việc kết hợp với tổ chức Đảng, đoàn thể và huy động cộng đồng tham gia xây dựng và quản lý nhà trưòng. - Công tác kiểm tra: Thực hiện kiểm tra nội bộ trường tiểu học và tự kiểm tra một cách thường xuyên, định kì theo kế hoạch để phát hiện theo dõi, kiểm soát, động viên uốn nắn, giúp đỡ kịp thời. Ngoài ra hiệu trưởng còn tự kiểm tra đánh giá khách quan phẩm chất, năng lực và uy tín của mình để tự điều chỉnh cho phù hợp với yêu cầu, chuẩn mực của 10 người quản lý giáo dục. 3/ CÁC PHƯƠNG PHÁP KIỂM TRA NỘI BỘ TRƯỜNG HỌC Để kiểm tra nội bộ được cũng có rất nhiều phương pháp. Nhưng tôi chia thành hai cách phân nhóm phương pháp như sau: * Cách thứ nhất: Tổ chức 3 nhóm phương pháp; Có thể chọn các phương pháp: - Phương pháp kiểm tra phòng ngừa (dự đoán sai lệch để uốn nắn điều chỉnh). - Phương pháp kiểm tra kết quả (chất lượng và hiệu quả dạy học, giáo dục). - Phương pháp tự kiểm tra: Tự xem xét đánh giá so với chuẩn mực. Để tiến hành kiểm tra nội bộ trường tiểu học theo các phương pháp trên người hiệu trưởng cần sử dụng nhũng phương pháp bổ trợ sau làm điều kiện, phương tiện thực hiện các phương pháp như: Quan sát , đàm thoại, phiếu điều tra, kiểm tra chất lượng kiến thức học sinh (nói, viết, thực hành), phân tích các tài liệu, hồ sơ và đối chiếu thực tế; tham gia các hoạt động dạy học giáo dục cụ thể. * Cách thứ hai: Tổ chức gồm các phương pháp cụ thể sau: - Phương pháp kiểm tra hoạt động giảng dạy của giáo viên: Dự giờ (có lựa chọn, nghiên cứu phối hợp một số lớp: có thể dự từ 1 - 4 tiết, dự giờ có mục đích mời các cốt cán cùng dự,...), kế hoạch bài học, lịch báo giảng,.... Có thể đàm thoại với giáo viên (việc thực hiện chương trình, phương pháp dạy học, tỉ lệ học sinh đi học chuyên cần ,...) - Cách tiến hành kiểm tra , chất lượng của học sinh : + Kiểm tra nói, viết , thực hành. + Nghiên cứu và phân tích vở của học sinh + Kiểm tra kỹ năng học sinh trong việc làm bài tập , thực hành. - Cách tiến hành kiểm tra quá trình giáo dục học sinh trong các giờ lên lớp : Khi dự giờ hiệu trưởng cần định hướng nhận xét về: + Thực hiện đảm bảo đầy đủ, chính xác, hệ thống, nổi bật trọng tâm . + Có tính cập nhật, thực tiễn, gắn với đời sống xung quanh trẻ . 11 + Dạy học đúng đặc trưng bộ môn, đúng loại bài (lý thuyết, thực hành). + Vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học theo hướng đổi mới. + Hình thức tổ chức dạy học phù hợp, phân bố thời gian hợp lý. + Sử dụng thiết bị, đồ dùng dạy học thiết thực, hiệu qu . + Trình bày bảng đẹp và khoa học. + Tác phong mẫu mực, gần gũi, tận tụy và công bằng với học sinh. + Tất cả học sinh đều được hoạt động học tập tích cực đúng khả năng. + Học sinh nắm được kiến thức kĩ năng cơ bản và vận dụng được vào thực tế. - Phương pháp kiểm tra đánh giá giáo viên về công tác chủ nhiệm lớp: + Kiểm tra giáo viên chủ nhiệm trong công tác giáo dục học sinh: . Việc lập kế hoạch và thực hiện công tác giáo dục học sinh. . Tiến hành tổ chức công tác kiểm tra với tập thể lớp. .Tham gia công tác hoạt động tập thể, sinh hoạt Đội-Sao nhi đồng cùng học sinh. . Phối hợp với phụ huynh học sinh và các hoạt động xã hội khác của địa phương. + Kiểm tra và đánh giá học sinh: . Học sinh thực hiện các quy tắc hành vi, kỷ luật trong giờ học, sự chuẩn bị cho giờ học, đi học chuyên cần, tính cẩn thận, nề nếp học tập,... . Học sinh tham gia sinh hoạt tập thể, ý thức bảo quản của công, chăm sóc vườn trường, giúp đỡ gia đình thương binh liệt sĩ; Làm báo tường, hội khoẻ , kế hoạch nhỏ, công tác đội ,... Tham gia của học sinh vào các hoạt động ngoại khoá, các hình thức câu lạc bộ, thể thao, văn nghệ. . Giáo dục thẩm mĩ, thể chất, ... + Kiểm tra đánh giá mức độ được giáo dục của học sinh một cách khách quan, hiệu trưởng phải dùng phương pháp tiếp cận phối hợp và phải đi vào hoạt động thực tế. - Phương pháp phòng ngừa: 12 Nhiệm vụ của nó là có thể phòng ngừa khuyết điểm. Có hai hình thức kiểm tra phòng ngừa đó là: Kiểm tra tập thể và kiểm tra cá nhân. Như vậy tuỳ từng nội dung kiểm tra, mục đích kiểm tra mà hiệu trưởng lựa chọn phương pháp kiểm tra nào đạt hiệu quả hơn. Đồng thời xác định chọn hình thức kiểm tra tương ứng. 4/ TỔ CHỨC, HÌNH THỨC CÔNG TÁC KIỂM TRA NỘI BỘ TRƯỜNG HỌC + Kiểm tra toàn diện. + Kiểm tra thường kỳ. + Kiểm tra từng mặt ( kiểm tra chọn lọc ). + Kiểm tra đột xuất. + Kiểm tra lại Kiểm tra việc thực hiện các biện pháp, kiến nghị của ban kiểm tra lần trước. Ngoài ra còn có thể kiểm tra thường xuyên hàng ngày. Cũng có thể kiểm tra nội bộ trường tiểu học theo 3 hình thức sau đây : + Kiểm tra sơ bộ: Xem xét các kế hoạch, các tài liệu chuẩn bị lên lớp của giáo viên, các phương pháp dạy học, hình thức tổ chức dạy học, củng cố kiến thức bài, phương pháp học tập, làm việc độc lập của học sinh. + Kiểm tra thực hiện: Quan sát thực hiện một hay nhiều tiết dạy học, kiểm tra kiến thức kỹ năng của học sinh, xem các bài làm của học sinh. + Kiểm tra tổng kết : Nghiên cứu kết quả giảng dạy của giáo viên và giáo dục học sinh trong một thời kỳ nhất định, nghiên cứu sổ sách, các bản báo cáo các bài kiểm tra viết, hỏi đáp học sinh và tham gia các hoạt động khác như thể dục thể thao, văn nghệ …của học sinh. * Tiến trình kiểm tra nội bộ trường tiểu học: - Bước 1: Người kiểm tra xác định mục đích, yêu cầu, nội dung đối tượng, hình thức kiểm tra . - Bước 2: Lập kế hoạch chương trình kiểm tra cụ thể: Xác định đầu công việc; 13 giới hạn thời gian. - Bước 3: Xác định lực lượng kiểm tra, phân công cụ thể. - Bước 4: Tiến hành kiểm tra: Tiếp cận với đối tượng: Hiệu trưởng, đoàn kiểm tra xác định dùng phương pháp, phương tiện để thu thập thông tin, xử lý (thô hay tinh) sau đó đánh giá sơ bộ bước đàu và thông báo cho đối tượng. - Bước 5: Thu thập thông tin phản hồi từ đối tượng. - Bước 6: Tổng kết đưa ra kiến nghị. - Bước 7: Kiểm tra lại nếu cần ( phúc tra ). - Bước 8: Lưu hồ sơ kiểm tra (viết biên bản và lưu hồ sơ). 5/ TỔ CHỨC, LỰC LƯỢNG KIỂM TRA NỘI BỘ TRƯỜNG TIỂU HỌC Hiệu trưởng xác định rõ: Mục đích của kiểm tra là thu thập thông tin một cách khách quan, từ kết quả thu thập được; tìm cách cải tiến, biến đổi làm cho đối tượng ngày một phát triển hơn. Do vậy hiệu trưởng trực tiếp quyết định thành lập lực lượng kiểm tra là những người giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, có trách nhiệm cao trong công việc sao cho vừa kiểm tra vừa đảm bảo nhiệm vụ, vai trò tư vấn khoa học về nghiệp vụ. Khi hiệu trưởng ra Quyết định thành lập ban kiểm tra nội bộ nhà trường cần giao trách nhiệm, quyền hạn cho mỗi thành viên cụ thể để họ chủ động công việc. 6 / TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA NỘI BỘ TRƯỜNG HỌC Hiệu trưởng cần xác định trọng tâm để kiểm tra trong từng giai đoạn. Xin dẫn chứng 4 cách tiến hành nội dung trọng tâm trong công tác kiểm tra nội bộ trường tiểu học đó là: * Cách kiểm tra giáo viên : - Kiểm tra công tác giảng dạy: Cần kiểm tra cả 3 khâu: Chuẩn bị lên lớp, giờ lên lớp và kết quả giảng dạy của giáo viên như sau : + Khâu chuẩn bị lên lớp: Chú ý các hình thức kiểm tra trao đổi cá nhân giáo viên, trao đổi với tập thể giáo viên, thông qua kế hoạch bài học, kiểm tra lịch báo 14 giảng, sự chuẩn bị đồ dùng dạy học. + Dự giờ trên lớp của giáo viên: Thông qua các hình thức: Dự giờ có báo trước, dự giờ không báo trước, dự giờ theo chuyên đề, dự tất cả các tiết trong buổi, ... + Kiểm tra chất lượng: . Thống kê kết quả quá trình học tập của học sinh. . Kiểm tra chất lượng định kỳ. . xem vở bài tập, sự chuẩn bị bài của học sinh. . Sau khi giáo viên đã đánh giá học lực của học sinh trong lớp, tập chung toàn bộ học sinh phân loại đối tượng theo học lực để làm đề kiểm tra của ban giám hiệu ra, khảo sát lại kết quả; so sánh kết quả bài làm của học sinh với sự đánh giá của giáo viên . . Nghiên cứu, xem xét các bản kinh nghiệm giảng dạy và giáo dục của giáo viên. . Kết hợp đánh giá với dư luận . - Kiểm tra các hoạt động ngoài giờ lên lớp. + Kiểm tra công tác giáo dục trong quá trình giảng dạy bằng các hình thức sau: . Dự giờ cần chú ý đến việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học, áp dụng chuyên đề đã được triển khai, việc sử dụng đồ dùng dạy học cho các hoạt động, giáo dục học sinh, tác phong của giáo viên khi lên lớp, tinh thần và thái độ của học sinh trong học tập. . Kiểm tra các tiết học ngoại khoá, các hoạt động tập thể, cần xem xét mục đích, cách thức tổ chức, sự tham gia của học sinh, kết quả của hoạt động . . Những biểu hiện của học sinh trong các mối quan hệ . + Tiến hành kiểm tra công tác chủ nhiệm qua các mặt sau : . Kiểm tra kế hoạch giáo dục tập thể lớp và việc thực hiện kế hoạch ấy, ứng với mỗi thời điểm, các hoạt động tập thể: Sinh hoạt lớp, sinh hoạt Đội, các hoạt động thể dục - thể thao, văn nghệ , ... 15 . Kế hoạch và tiến hành giáo dục những học sinh cá biệt về đạo đức, về học tập, bồi dưỡng học sinh giỏi, học sinh yếu. . Việc phối hợp với các lực lượng khác để giáo dục học sinh như: gia đình, các tổ chức xã hội, Đoàn - Đội, Sao nhi đồng, ... * Cách kiểm tra học sinh : - Kiểm tra những biểu hiện về tinh thần, thái độ học tập; đi học chuyên cần, sự chuẩn bị bài vở; nề nếp học bài, việc thực hiện nội quy trường lớp . - Kết quả học tập: Qua kiểm tra, dự giờ thăm lớp; sổ theo dõi và đánh giá xếp loại học sinh. - Kiểm tra việc tham gia các phong trào tập thể, hoạt động ngoại khoá, các hoạt động xã hội như: phong trào đền ơn đáp nghĩa,... * Cách tiến hành kiểm tra cơ sở vật chất- Thiết bị dạy học Hiệu trưởng chỉ đạo kiểm tra thường xuyên, định kỳ về cơ sở vật chất như: - Kiểm tra phòng học, bàn ghế, bảng. Đánh giá việc bảo vệ cơ sở vật chất và đánh giá xác định lại giá trị sử dụng, tiêu chuẩn vệ sinh học đường. - Kiểm tra thư viện, phòng đọc, phòng truyền thống, kho thiết bị; đánh giá mức độ đảm bảo tiêu chuẩn phục vụ dạy học, sách – báo – tạp chí phục vụ bạn đọc. - Các thiết bị dạy học: Kiểm tra các đồ dùng dạy học, tài liệu tham khảo, các phương tiện kỹ thuật dạy học khác. Kiểm tra cách sử dụng, bảo quản, bổ sung trang thiết bị thư viện. Cần tổ chức lực lượng kiểm tra cơ sở vật chất - Thiết bị dạy học hợp lý, hồ sơ kiểm tra cần cụ thể chi tiết và hiệu trưởng cần định hướng xử lý sau mỗi lần kiểm tra. * Kiểm tra tài chính : - Ban thanh tra nhân dân có trách nhiệm theo dõi kiểm tra ngân sách tự có. Kiểm tra định kỳ vào cuối học kỳ I và cuối học kỳ II ngoài ra có thể kiểm tra đột xuất theo các nội dung sau : + Theo dõi chi tiêu ngân sách Nhà nước cấp theo kế hoạch năm học . 16 + Cũng có thể kiểm tra đột xuất: (Kiểm tra sắc suất, kiểm tra chi tiết một nội dung nào đó). Sau mỗi lần kiểm tra phải đánh giá, kết luận và lưu hồ sơ. + Hiệu trưởng kiểm tra tài chính một cách thường xuyên, định kỳ theo sơ đồ sau: Chứng từ kế toán Bảng tổng hợp chứng từ kế toán Sổ đăng ký chứng từ ghi sổ Sổ, thẻ kế tóan chi tiết Chứng từ ghi sổ Sổ cái Bảng tổng hợp chi tiết Ghi hàng ngày Ghi cuối tháng Đối chiếu kiểm tra Bảng cân đối số phát sinh Báo cáo tài chính 17 Sau tất cả các đợt kiểm tra dù lớn hay nhỏ, hiệu trưởng cần phải có biên bản công bố kết quả kiểm tra đến đối tượng được kiểm tra và chỉ rõ ưu điểm, những tồn tại và có biện pháp điều chỉnh tương ứng. Đồng thời kết quả kiểm tra cần lưu trữ để có căn cứ theo dõi, kiểm tra đánh giá lần sau. Trên đây là một số giải pháp về kiểm tra nội bộ trường tiểu học. Để cho công tác kiểm tra nội bộ trường tiểu học có hiệu quả thì hiệu trưởng phải có kế hoạch, nội dung và phương pháp kiểm tra làm thay đổi nhận thức của đối tượng được kiểm tra, biến quá trình kiểm tra thành quá trình tự kiểm tra . C / KẾT LUẬN 1 / Kết quả Sau mỗi lần kiểm tra nội bộ trường học đã chỉ rõ được những thành công, những tồn tại của đối tượng được kiểm tra, tuyên truyền các chủ trương của Đảng, pháp luật của nhà nước, của ngành. Mọi cá nhân trong đơn vị đã phát huy được thế mạnh của mình, khơi dậy trong họ lòng say mê và tình yêu nghề nghiệp, giúp họ tự khẳng định mình trong công việc. Sau khi tiến hành các biện pháp kiểm tra nội bộ nêu trên từ năm học 2010-2011, kết quả thu được khá phấn khởi, cụ thể là: SỐ LẦN HÌNH THỨC KIỂM TRA KIỂM TRA TỔNG HỢP XẾP LOẠI Tốt Khá TB 1 - Kiểm tra toàn diện 19 8 10 - Kiểm tra theo chuyên đề 30 18 12 - Kiểm tra thường xuyên 38 20 18 - Kiểm tra đột xuất 14 6 7 - Kiểm tra định kì 40 22 18 - Kiểm tra lại 6 4 2 Yếu 1 18 2 / Bài học kinh nghiệm : Để duy trì, phát triển tốt nhất công tác giáo dục đòi hỏi hiệu trưởng phải có kế hoạch và cách tiến hành kiểm tra nội bộ trường tiểu học có hiệu quả. Kiểm soát mọi đối tượng, đưa hoạt động giáo dục đi đúng hướng đã định . Qua thực tế công tác kiểm tra nội bộ trường tiểu học Ngư Lộc 2, tôi có một số suy nghĩ đó là: Muốn kiểm tra nội bộ có hiệu quả, trước hết là người hiệu trưởng phải có nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trò và chức năng của công tác kiểm tra nội bộ, phải tuân thủ các nguyên tắc trong kiểm tra nội bộ, nắm vững quy định của Bộ, Sở, Phòng giáo dục và đào tạo về quy chế chuyên môn, phải xác định rõ đối tượng và nội dung kiểm tra với mỗi đối tượng; Phải khách quan trong kiểm tra đánh giá, phải tự kiểm tra đánh giá bản thân về phẩm chất đạo đức và cả chuyên môn nghiệp vụ để từ đó tự bồi dưỡng điều chỉnh mình. Hiệu trưởng cần bồi dưỡng và tạo điều kiện giúp đỡ giáo viên có những nhận thức đúng đắn về công tác kiểm tra nội bộ. Trong tập thể phải xây dựng được hạt nhân của phong trào từ đó nhân rộng ra cả tập thể sư phạm. Kiểm tra trường tiểu học cần kiểm tra tất cả mọi hoạt động, song chú trọng nhất là về công tác chuyên môn, đặc biệt là cần giải quyết tốt 3 kỹ năng: Đọc, viết, tính toán của học sinh. Khi kiểm tra không nên nôn nóng, đốt cháy giai đoạn hoặc giải quyết một cách tràn lan . Kiểm tra phải tập trung vào sản phẩm - kết quả học tập, được giáo dục của học sinh. Vì vậy khi kiểm tra giờ dạy của giáo viên phải tập chung khảo sát các kỹ năng của học sinh được hình thành để từ đó đánh giá năng lực sư phạm của giáo viên, xếp loại giáo viên . Các thành viên trong ban kiểm tra phải có trình độ, có quá trình giảng dạy nhiều năm ở tiểu học, có tâm huyết với nghề, có đầy đủ khả năng khái quát tổng 19 hợp sâu sát, biết giải quyết tốt công việc được giao. Đồng thời đảm đương được nhiệm vụ chỉ đạo, bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn cho đội ngũ giáo viên và được bồi dưỡng về nghiệp vụ kiểm tra. Hậu Lộc, ngày 3 tháng 3 năm 2011 Người thực hiện PHẠM THỊ HẢI 20