Tài liệu Skkn một số kinh nghiệm dạy trẻ 5 6 tuổi phòng chống hỏa hoạn trong trường mầm non ninh vân

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi: Hội đồng sáng kiến Sở GD&ĐT Ninh Bình Tôi ghi tên dưới đây: TT Họ và tên 1 Vũ Thị Mận Tỷ lệ (%) đóng Ngày tháng Nơi công Trình độ Chức vụ góp vào việc năm sinh tác chuyên môn tạo ra sáng kiến Mầm non 20/7/1966 HT ĐH 100 Ninh vân 1. Tên sáng kiến, lĩnh vực áp dụng Là tác giả (nhóm tác giả) đề nghị xét công nhận sáng kiến: “Một số kinh nghiệm dạy trẻ 5-6 tuổi phòng chống hỏa hoạn trong Trường mầm non Ninh Vân”. Lĩnh vực áp dụng: Trong Trường Mầm non Ninh Vân và trong các Trường Mầm non trong huyện Hoa Lư. 2. Nội dung 2.1 Giải pháp cũ thường làm: 2.1.1. Dạy trẻ biết phòng chống khi có hoả hoạn xảy ra: - Nhằm giúp trẻ nhận thức được tình huống xảy ra hoả hoạn. Tôi đưa ra được một số nguyên nhân gây cháy ở trong trường: Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau như do cháy lan từ nơi khác đến, do vi phạm quy định về PCCC; do sơ xuất bất cẩn trong sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, do chập điện... Do sử dụng gas là chất rất dễ cháy, nổ nên khi sử dụng nếu bếp đun không đảm bảo an toàn và người sử dụng thiếu ý thức( không khoá bình gas sau khi đun nấu xong) và thiếu kiến thức PCCC cũng gây ra cháy nổ. - Cách phòng chống hoả hoạn: Không được để trẻ nghịch lửa, diêm, các thiết bị sinh lửa, sinh nhiệt trong trường. 2.1.2: Tuyên truyền phối hợp với phụ huynh: Hiện nay, trên khắp địa bàn của tỉnh đều có trường học ở các cấp khác nhau như: Trường mầm non, trường trung học và trường tiểu học... Trong xây dựng và phát triển các trường học đã được đầu tư cơ sở vật chất mới hoặc được cải tạo lại với quy mô, các trang thiết bị và tiện nghi học tập, sinh hoạt tương đối đầy đủ, hoàn thiện. Các trường học được chia thành nhiều 1 khu riêng biệt như: khu vui trơi giải trí, khu học tập (phòng học); khu phục vụ sinh hoạt (phòng ngủ, phòng ăn, phòng vệ sinh…), khu vực chế biến thức ăn (bếp nấu, kho chăn màn,…), khu vực để xe. Trường MN là nơi tập trung số lượng lớn học sinh, giáo viên, cán bộ, nhân viên phục vụ, một khối lượng lớn cơ sở vật chất để thực hiện và phục vụ quá trình CSGD trẻ. Trong trường chủ yếu là các chất dễ cháy như: chăn, màn, giường chiếu, quần áo, bàn ghế, đồ chơi, đồ dùng dạy học... Trong từng bộ phận của nhà trường mà có những chất dễ bắt cháy như xăng trong khu vực ga ra xe, khí gas trong khu vực bếp ăn. Vì vậy nhà trường mong muốn các bậc phụ huynh không hút thuốc lá trong khu vực trường, không tự ý sử dụng điện khi chưa có sự đồng ý của giáo viên. Khi PH phát hiện dấu hiệu của cháy ở bất kỳ khu vực nào trong trường cần hô hoán, báo động để sử lý tại chỗ kip thời. không cho con em mình nghịch diêm hoặc đem diêm, bật lửa đến trường. - Ưu điểm, nhược điểm và những tồn tại cần khắc phục: + Ưu điểm: Giải pháp cũ tôi đã cung cấp cho trẻ biết đựơc một số nguyên nhân gây ra hoả hoạn ở trong trường, cách phòng chống khi có hoả hoạn xảy ra và đã tuyên truyền đến các bậc phụ huynh học sinh về tình hình cơ sở vạt chất của nhả trường có liên quan đến cháy. Từ đó hướng cho PH cùng với nhà trường tham gia phòng chống khi có hoả hoạn xảy ra. + Nhược điểm và những tồn tại cần khắc phục: . Giải pháp cũ tôi đưa ra một số nguyên nhân xảy ra cháy chỉ trong phạm vi của trường, còn xa vời, khó hiểu với trẻ và chỉ dừng lại ở nguyên nhân, phòng cháy thôi chưa nêu tác hại và dạy trẻ các kỹ năng thoát nạn khi có hoả hoạn, không tích hợp vào các hoạt động của trẻ mà thông thường qua trò chuyện khi đón trẻ, trả trẻ. . Nội dung tuyên truyền còn đang tập trung vào nguyên nhân dẫn đến hoả hoạn, chưa phối hợp với phụ huynh dạy trẻ cách thoát hiểm. 2.2. Giải pháp mới cải tiến: 2.2.1. Cung cấp kiến thức nhận biết dấu hiệu của hỏa hoạn: - Được tích hợp phù hợp vào trong tất cả các lĩnh vực giáo dục: Giáo dục phát triển thể chất, Giáo dục phát triển nhận thức, Giáo dục phát triển thẩm mỹ, Giáo dục phát triển tình cảm- kỹ năng xã hội,… vào các hoạt động trong ngày của trẻ. Đảm bảo từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của trẻ. Các hoạt động gần gũi không xa lạ, gắn với thực trạng tình hình 2 thực tế của địa phương, phương pháp đảm bảo tự nhiên linh hoạt nhẹ nhàng đan xen nhau tổ chức thông qua các hoạt động nhằm giúp cho trẻ biết hỏa hoạn là những đám cháy lớn, thường gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Các hoạt động giáo dục có thể được tiến hành trên các giờ hoạt động học có chủ định và mọi lúc, mọi nơi; tổ chức theo nhóm nhỏ hoặc cả lớp, trong lớp hoặc ngoài sân trường. * Ví dụ: Chủ đề : Giao thông - lĩnh vực Phát triển ngôn ngữ. Đề tài: Thơ Xe chữa cháy. Yêu cầu: - Trẻ biết dấu hiệu hỏa hoạn: đám cháy, lửa bốc cao kèm theo khói. - Trẻ biết được xe cứu hỏa dùng để chữa cháy . - Trẻ thuộc thơ, đọc diễn cảm thể hiện sự mạnh mẽ. - Trẻ hứng thú tham gia hoạt động . Chuẩn bị: - Đoạn phim về hình ảnh lửa cháy ở nhà cao tầng, xe cứu hộ đang chữa cháy. - Tranh minh họa thơ: Xe chữa cháy. Tiến hành: *Hoạt động 1: Xem video về hoả hoạn và xe chữa cháy. - Tổ chức cho trẻ xem phim về hỏa hoạn xảy ra ở nhà cao tầng khu chung cư và công tác chữa cháy của các chú cứu hỏa. + Các con nhìn thấy gì trong đoạn video vừa rồi? + Khi có cháy xảy ra ai sẽ làm nhiệm vụ chữa cháy? + Phương tiện giao thông dùng để chữa cháy đó là gì? Cô và các con hãy tặng cho các chú cảnh sát cứu hỏa thêm một chiếc xe chữa cháy, để các chú làm nhiệm vụ nào! *Hoạt động 2: Đọc thơ “ Xe chữa cháy”. *Hoạt động 3: Chơi tô màu xe chữa cháy. …… * Kết thúc: Cả lớp cùng hát bài: “Chúng tôi là lính cứu hỏa” - Ngoài ra tôi còn trò chuyện cùng trẻ, tổ chức cho trẻ xem tranh (hoạt động đón, trả trẻ). + Con nhìn thấy gì qua bức tranh này? Lửa có màu gì? + Khi nào thì mình biết là có cháy? *Trò chuyện về vốn sống của trẻ? + Con có nhìn thấy hỏa hoạn chưa? ở đâu? + Tác hại của cháy, hỏa hoạn đối với con người? + Nếu có cháy, hỏa hoạn xảy ra thì cần phải làm gì? 3 2.2.2. Dạy trẻ kỹ năng phòng chống ứng phó khi có hỏa hoạn xảy ra qua các hoạt động: - Tôi đưa ra các tình huống có vấn đề giúp kích thích tư duy, tạo cơ hội để trẻ giải quyết các tình huống rèn luyện kỹ năng ứng phó khi có cháy, hỏa hoạn xảy ra. * Ví dụ: Trong khi trò chuyện với trẻ tôi đưa ra các tình huống giả định: - Điều gì sẽ xảy ra khi có hỏa hoạn? - Khi có hỏa hoạn con phải làm gì? - Trên cơ sở những câu trả lời của trẻ, tôi trò chuyện giải thích cho trẻ biết tác hại và nguyên nhân xảy ra hỏa hoạn cách ứng phó đơn giản. Tổ chức cho trẻ thực hành một số tình huống như: + Con có được chơi các vật dụng dễ cháy, nổ không? Vì sao? Trò chơi được xem là nhu cầu không thể thiếu trong các hoạt động sinh hoạt và hoạt động tập thể với trẻ. Trò chơi được xem là một phương tiện giáo dục trẻ nhanh nhất, có hiệu quả, dễ tiếp thu, giúp củng cố, chính xác hóa các biểu tượng, rèn luyện củng cố kỹ năng.Thông qua trò chơi trẻ được trải nghiệm, thực hành giúp trẻ có nhiều kinh nghiệm trong kỹ năng ứng phó khi có hỏa hoạn. *Ví dụ: Trò chơi “Trạm phân loại” Yêu cầu: - Trẻ phân loại những vật dụng gây cháy, không gây cháy. Chuẩn bị: - Hai thùng giấy, các vật dụng dễ gây cháy (bật lửa, rơm rạ, củi, bếp ga, hộp diêm…) không gây cháy (sỏi, đá, gạch, nam châm….). Cách chơi: Tổ chức cho trẻ chơi trong giờ chơi hoạt động góc. Yêu cầu trẻ phân loại những đồ dùng nào dễ cháy để một bên, những đồ dùng nào không dễ cháy để một bên. *Ví dụ: Chủ đề Bản Thân- lĩnh vực Phát triển vận động. Đề tài: Bò chui dưới dây Tạo tình huống: Nghe tiếng xe cứu hỏa. + Khởi động: Theo bài hát: Bé là lính cứu hỏa. +Trọng động: - Bài tập phát triển chung: Theo tiếng còi xe cứu hỏa - Vận động cơ bản: Khi cháy chúng mình phải làm gì để thoát thân? + Bò chui dưới dây (mô phỏng bò nhanh qua đám cháy, luyện kỹ năng bò thấp khi có cháy). - Trò chơi vận động: Cá sấu lên bờ. 4 +Hồi tĩnh: Hít thở nhẹ nhàng. 2.2.3. Tổ chức chuyên đề “Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ”. Để tạo điều kiện cho GV toàn trường có kiến thức, kỹ năng dạy trẻ khi có hoả hoạn xảy ra. Tôi đã tham mưu với phòng Giáo dục Hoa Lư tổ chức chuyên đề “Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ” ở tại trường cho cô và cháu các lớp 5 tuổi. Nhà trường đã phối hợp với phòng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ Công an tỉnh Ninh Bình và Công an huyện Hoa Lư. Tổ chức chuyên đề “Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ”. Nhẳm nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên và học sinh về tầm quan trọng của công tác PCCC; cung cấp kiến thức, kỹ năng công tác PCCC; từ đó tích cực, chủ động phòng ngừa, phát hiện và xử lý kịp thời khi có sự cố hỏa hoạn sảy ra. Ngày 28 tháng 3 năm 2017 Trường Mầm non Ninh Vân phối hợp với phòng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ Công an tỉnh Ninh Bình và Công an huyện Hoa Lư. Tổ chức chuyên đề “Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ”. Phần I: Dạy trẻ kỹ năng thoát hiểm khi có hoả hoạn xảy ra Quan sát 3 video nói về cảnh cháy: Cháy nhà riêng, cháy khu tập thể, cháy rừng. Cô trò chuyện cùng trẻ: - Các con vừa nhìn thấy những hình ảnh gì? ( trẻ trả lời: cháy nhà, cháy rừng ạ). Cô nhấn mạnh: Đúng rồi đó là hình ảnh các vụ cháy nhà, cháy rừng đã được ghi lại. - Thế theo các con biết thì các vụ cháy nổ thường sảy ra ở những đâu? (Trẻ trả lời: Các vụ cháy thường sảy ra ở nhà, khu tập thể, chợ, trường học, bệnh viện … - Cô nhấn mạnh: Cháy, nổ thường xảy ra ở nhiều nơi như ở nhà, khu tập thể, chợ, trường học, bệnh viện và những nơi có các nguyên vật liệu dễ bắt lửa như chăn ga, gối đệm. giấy vải, gỗ, xăng, dầu, dò dỉ khí gas….. - Các con có biết vì sao thường có những vụ cháy nổ sảy ra? (Do nghịch que diêm, bật lửa...) Cô giải thích: Cháy do nghịch lủa, nghịch que diêm vất vào nguyên vật liệu dễ cháy như giấy, đống rơm.... cháy do chập điện, cháy do sét đánh tạo ra tia lửa điện, cháy do hở khí ga và còn nhiều nguyên nhân khác nữa. - Khi có cháy nổ sảy ra thì sẽ gây nên những thiệt hại gì? ( Gây nguy hiểm đến tính mạng con người, gây thiệt hại về tài sản, gây ô nhiễm môi trường ...). - Khi có cháy nổ sảy ra thì chúng ta cần phải làm gì? ( Cô trò chuyện cùng trẻ phối hợp xem video mô phỏng) + Phải hô hoán: cháy rồi, cháy rồi, cứu cháu với. 5 Đúng rồi các con phải kêu cứu và hô hoán để nhiều người nghe thấy đến cứu kịp thời và cúp cầu dao điện. Cô đặt ra tình huống theo mô phỏng trên video: - Sau khi hô hoán chúng mình phải làm gì trong các tình huống sau: + Tìm cách thoát ra ngoài ngay. + Chui vào tủ lạnh cho mát. + Đi tìm chú heo đất mang theo. ( Trẻ trả lời: Theo ý trẻ) Cô nhấn mạnh lại: Đúng rồi chúng mình phải tìm cách thoát ra ngoài ngay và chỉ đi một mình thôi không đem theo gì cả vì sẽ rất mất thời gian và khó khăn khi di chuyển. - Khi có đám cháy thì trong phòng sẽ có rất nhiều khói độc các con cần phải làm gì để tránh không bị ngạt thở? (Dùng khăn ướt, miếng vải nhúng ướt bịt mũi và miệng để tránh bị ngạt thở) - Nếu đám cháy rảy ra ở bên ngoài phòng thì các con phải làm gì?( Phải sò vào cửa để thử xem cửa ra có lửa hay không, phải dùng khăn ướt hay quần áo chùm lên người và dũng cảm chẩy. Cô nhấn mạnh lại: Khi bịt khăn ướt rồi chúng ta sẽ tìm cách nào để thoát ra khỏi phòng? + Gọi điện thoại cho mẹ. + Bò thấp người theo bờ tường hoặc theo hướng dẫn của người lớn. + Đứng thẳng người và chạy ra. ( Trẻ trả lời: Theo ý trẻ) Cô nhấn mạnh lại: Phải bò thấp người theo bờ tường và tay gữi khăn che miệng để ra ngoài vì khói thường ở trên cao, nên khi cô cháu mình bò dưới thấp sẽ đỡ bị ngạt khói hoặc theo hướng dẫn của người lớn đấy. Giả sử bây giờ có tình huống cháy xảy ra và có khói vào trong phòng , các con xem cô làm mẫu nhé: Cô nhanh chóng tìm khăn hoặc kéo áo nhúng vào nước và vắt khô nước rồi bịt khăn lên mũi và bò thấp sát vào tường theo lối ra cửa và ra ngoài. - Cô dạy trẻ thực hiện. - Các con thấy nếu để ra cháy, nổ có nguy hiểm không? - Vậy làm thế nào để phòng ngừa cháy nổ? ( Không ngịch lửa, diêm, tiếp lửa, ko tự ý sử dung điện khi chưa đc sự cho phép của người lớn...) Cô nhấn mạnh lại: + Không ngịch lửa, diêm, tiếp lửa. 6 + ko tự ý sử dung điện khi chưa đc sự cho phép của người lớn. + Khi thấy các vật liệu, đồ dùng dễ cháy gần hay sát ổ điện thì nhắc cha mẹ, người thân để tránh xa ra. + Khi ngửi thấy mùi khói, mùi khí gas thì nhanh chóng thoát ra khu vực thông thoáng và báo ngay cho cha mẹ. - Chú Công an vào đưa ra một số tình huống về PCCC để hỏi trẻ, nếu trẻ nào trả lời đc có tặng quà. (Có ảnh minh hoạ) Phần II: Diễn tập thực tế Tình huống diễn tập được giả định như sau: Vào hồi 09h phút xảy ra cháy tại lớp học tầng 2 của khu lớp 5 tuổi B đang tổ chức hướng dẫn kỹ năng PCCC khi có hoả hoạn với các em học sinh. * Nguyên nhân cháy: Do sự cố đối với hệ thống điện Và bây giờ tình huống diễn tập chữa cháy và CNCH(cứu nạn, cứu hộ) bắt đầu: Lúc này tại phòng học xuất hiện tiếng nổ lớn và hệ thống điện bị ngắt, các thiết bị điện và dây dẫn điện chạm chập gây cháy và nhanh chóng lan ra các vật liệu khác. Ngay lúc này các cô giáo nhanh chóng hướng dẫn các em học sinh đang ùa ra khỏi lớp học tìm cách thoát ra khỏi tòa nhà đồng thời hô hoán lớn. Diện tích đám cháy khoảng 15m 2 ngọn lửa đang có xu hướng cháy lan sang các phòng lân cận và có nguy cơ cháy lan xuống khu chứa bình gas của trường. Lúc này khói đen đã bay lên bao phủ toàn bộ diện tích của phòng học và toàn bộ hành lang tầng 2, nhiệt độ trong phòng lên tới gần 150o C. Tại thời điểm ban đầu này ngọn lửa đang lan truyền với Vận tốc khoảng 5m/phút, khói đen đã bao trùm phần lớn diện tích tầng 2 của khu nhà, nhiệt độ trong các phòng bị cháy đang tăng lên nhanh chóng, ngọn lửa cháy dữ dội, khói khí độc thoát ra nhiều. Lúc này các cố giáo đã hướng dẫn các em học sinh dùng khăn bịt vào mũi để tránh hít phải khói, khí độc và di chuyển ra hành lang, thoát xuống sân ra, tuy nhiên trên tầng 2 vẫn còn một số em học sinh và cô giáo chưa thoát được ra ngoài. Nhận được tin báo cháy của lực lượng cảnh sát PCCC&CNCH(phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ) nhận định đây là đám cháy có diễn biến phức tạp và có thể gây nguy hiểm đến sức khỏe và tính mạng nhiều người nên cần phải huy động nhiều phương tiện và nhiều lực lượng phối hợp chữa cháy, giữ gìn an ninh trật tự điều khiển giao thông và cấp cứu người bị nạn. Chỉ huy chữa 7 cháy quyết định điều động 02 xe chữa cháy cùng 12 CBCS đến đám cháy để thực hiện nhiệm vụ. Lúc này chúng tôi thấy đã có 2 xe chữa cháy của lực lượng CS PCCC&CNCH đã đến đám cháy. Ngay khi tới hiện trường chỉ huy CHỮACHÁY&CNCH lập tức cử 03 đồng chí trinh sát tình hình đám cháy và số người còn mắc kẹt. Tổ trinh sát gồm 3 người dưới sự bảo vệ của lăng chữa cháy tiến vào trinh sát, tìm kiếm cứu người bị nạn trong đám cháy. Chúng tôi thấy các trinh sát chữa cháy đang sử dụng các thiết bị phòng độc, chống cháy tiếp cận rất khẩn truơng trực tiếp vào khu vực cháy. Hiện nay đã có kết quả trinh sát ban đầu: Tại đây có 03 em học sinh bị thương trong lúc chạy ra ngoài và 01 cô giáo ở lại cùng các em nên không thể thoát ra khu vực an toàn. Chỉ huy của lực lượng Cảnh sát PCCC yêu cầu tất cả thật bình tĩnh, liên tục dùng loa hướng dẫn mọi các cô giáo và các em học sinh di chuyển đến khu vực an toàn và cho các CS trinh sát của đôi CSPCCC đến cứu cô và trò đều được an toàn và không để xảy ra thiệt hại về vật chất của nhà trường. ( Có hình ảnh minh hoạ) 2.2.4. Tuyên truyền phối hợp phụ huynh: - Gia đình đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ, là một trong những môi trường giáo dục có tác động mạnh mẽ đối với việc hình thành phát triển kỹ năng sống cho trẻ. Giáo dục ở gia đình là cơ sở đầu tiên để giúp trẻ phát triển toàn diện. Vì vậy việc giáo dục trẻ kỹ năng ứng phó phòng chống hỏa hoạn là việc làm cần thiết không chỉ được thực hiện ở trường mầm non mà cần được giáo dục ngay cả trong gia đình. - Bởi lẽ nguy cơ cháy nổ hỏa hoạn ở mỗi gia đình là rất cao, cần giáo dục không cho trẻ chơi với những vật dụng dễ cháy, thiết bị điện không an toàn, Bố mẹ là người gương mẫu thực hiện sử dụng các thiết bị điện an toàn hiệu quả ngay tại gia đình. - Thông qua giờ đón trả trẻ tôi trao đổi với phụ huynh về nội dung này. - Thông qua buổi họp phụ huynh, qua nội dung kế hoạch phối hợp cha mẹ trẻ hằng tháng ở sổ bé ngoan, qua giờ đón trả trẻ, qua bảng tuyên truyền của lớp. * Tính mới, tính sáng tạo của giải pháp: Với 4 giải pháp mới được áp dụng trên đã tạo nên những chuyển biến: + Giáo viên phải nhận thức đầy đủ đúng đắn về nội dung giáo dục kỹ năng ứng phó phòng chống hỏa hoạn cho trẻ. Vì thể đòi hỏi giáo viên phải nghiên cứu và hiểu đặc điểm tâm sinh lý của trẻ để từ đó có những biện pháp tích hợp giáo dục mọi lúc mọi nơi nhẹ nhàng phù hợp. 8 + Tích cực tìm tòi, sáng tạo áp dụng linh hoạt các phương pháp giảng dạy để áp dụng nội dung chuyên đề một cách phù hợp với khả năng của trẻ và tình hình thực tế ở trường, lớp. + Luôn phối kết hợp chặt chẽ cùng phụ huynh để giáo dục nội dung dục kỹ năng ứng phó phòng chống hỏa hoạn cho trẻ. + Tích cực sưu tầm tranh ảnh, phim hấp dẫn đảm bảo tính thẩm mỹ có nội dung giáo dục kỹ năng ứng phó phòng chống hỏa hoạn. + Tích cực ứng dụng công nghệ thông tin, bài giảng điện tử sưu tầm băng hình chất lượng cao để lưu giữ và sử dụng trên tiết học và các hoạt động. 3. Hiệu quả kinh tế, xã hội dự kiến đạt được - Hiệu quả kinh tế: + Bản thân tôi có kiến thức, linh hoạt hơn trong khi tổ chức lồng ghép trong các hoạt động giáo dục trẻ kỹ năng ứng phó phòng chống hỏa hoạn và có kinh nghiệm chỉ đạo GV trong trường vận dụng linh hoạt trong khi tổ chức lồng ghép giáo dục trẻ kỹ năng ứng phó phòng chống hỏa hoạn trong các hoạt động của trẻ. + Qua thời gian áp dụng những biện pháp đã trình bày ở trên, tôi nhận thấy trẻ ở 5 -6 ở trường tôi có tiến triển rõ rệt, 100% trẻ có vốn kinh nghiệm, hiểu biết, kỹ năng ứng phó phòng chống về hỏa hoạn. + Với mục đích nhằm giáo dục trẻ mầm non những kiến thức cơ bản về kỹ năng phòng ngừa ứng phó hỏa hoạn góp phần xây dựng ý thức, hành động thân thiện với môi trường. Không thể tránh được hỏa hoạn nhưng chúng ta có thể phòng ngừa - ứng phó để hạn chế tối đa những thiệt hại do hỏa hoạn gây ra đặc biệt đối với đối tượng trẻ em, bằng hành động việc làm cụ thể của mỗi người để bảo vệ tính mạng tài sản của chính bản thân mình và xã hội. Hơn thế nữa đó là giáo dục cho trẻ có được kỹ năng cơ bản nhất để ứng phó bảo vệ chính bản thân mình khi có hỏa hoạn xảy ra. + Đó là tất cả những gì tôi có thể làm được thông qua đề tài này. Có thể nói, vấn đề tôi nêu là một trải nghiệm hết sức quý báu đối với người trực tiếp làm công tác giảng dạy lứa tuổi mầm non, đặc biệt trong việc lồng ghép nội dung kỹ năng phòng ngừa ứng phó hỏa hoạn cho trẻ vào giảng dạy nhằm góp phần đáp ứng nhu cầu phát triển chung của xã hội hiện nay. - Hiệu quả xã hội: + Làm tốt công tác giáo dục kỹ năng ứng phó phòng chống hỏa hoạn trong ngành giáo dục còn có tầm quan trọng trong việc tạo sự lan tỏa mạnh mẽ đến cộng đồng dân cư trong cả nước, góp phần thực hiện các mục tiêu của Chính phủ 9 trong công tác phòng, chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu nói chung, công tác phòng chống ứng phó hạn hán, hỏa hoạn nói riêng. + Giáo dục trẻ dục kỹ năng ứng phó phòng chống hỏa hoạn là rất cần thiết.Tuy nhiên,để giảng dạy hiệu quả, giáo viện cần lồng ghép nhẹ nhàng, cho trẻ dược thực hành chứ nếu chỉ dạy lý thuyết chung chung thì trẻ sẽ mau chóng quên ngay. Khi gặp tình huống thật, trẻ rất dễ hoảng loạn và không thể nhớ mình cần làm gì. + Các nội dung lựa chọn tích hợp giáo dục trẻ phải có mối liên hệ với nhau xoay quanh một chủ để và cần chú ý đến kinh nghiệm và khả năng của trẻ. Xuất phát từ nhu cầu thực tế của trẻ ở địa phương, hoặc từ sự hứng thú của trẻ trong lớp. Không tích hợp quá nhiểu nội dung ứng phó phòng chống hỏa hoạn cho trẻ trong chủ đề cho một ngày. 4. Điều kiện và khả năng áp dụng - Điều kiện áp dụng: Đề tài: “Một số kinh nghiệm dạy trẻ 5-6 tuổi phòng chống hỏa hoạn trong Trường mầm non Ninh Vân”. Được áp dụng và thực hiện cho các lớp mẫu giáo trường tôi đang dạy. - Khả năng áp dụng: Đề tài này có thể áp dụng cho tất cả giáo viên mẫu giáo trong huyện và tỉnh thực hiện cho việc giảng dạy nhằm giúp trẻ kỹ năng ứng phó phòng chống hỏa hoạn đạt kết quả cao./. Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. Xác nhận của lãnh đạo phòng GD Hoa Lư Ninh Vân, ngày 09 tháng 4 năm 2017 Người viết sáng kiến (Ký và ghi rõ họ tên) Vũ Thị Mận 10 Ghi chú: - (1) Hội đồng sáng kiến huyện Hoa Lư (Nếu được huyện công nhận và đề nghị Sở GD công nhận thì ghi Hội đồng sáng kiến Sở GD&ĐT Ninh bình, nếu được Phòng GD chọn đề nghị xét công nhận cấp tỉnh thì ghi Hội đồng sáng kiến tỉnh Ninh Bình). - (2) Tên sáng kiến - Thủ trưởng đơn vị xác nhận đối với sáng kiến thuộc đơn vị. - Đơn yêu cầu công nhận sáng kiến đánh máy từ 8 đến 10 trang (nội dung, ảnh minh họa chuyển sang phần phụ lục và đóng kèm sau đơn); không đóng bìa cứng, bìa giấy bóng kính. I/ ĐẶT VẤN ĐỀ: 1.Lý do chọn đề tài: 11 - Giáo dục mầm non là nền tảng cho sự phát triển nhân cách con người, do đó giáo dục mầm non có vị trí quan trọng trong chiến lược giáo dục bảo vệ môi trường, phòng ngừa giảm nhẹ hậu quả biến đổi khí hậu và phòng chống thảm họa thiên tai. - Trẻ lứa tuổi mầm non rất thích tiếp xúc với thiên nhiên và cuộc sống xung quanh, dễ tiếp thu và hình thành những nề nếp, thói quen, những giá trị tốt đẹp, tạo cơ sở ban đầu cho việc hình thành nhân cách sau này. Đồng thời trẻ cũng rất nhạy cảm với những tác động và ảnh hưởng của môi trường xung quanh, dễ bị tổn thương bởi những tác động của biến đổi khí hậu và thảm họa thiên tai. - Dân gian có câu “Thủy - hỏa - đạo tặc” là 3 nguy cơ lớn đe dọa đời sống con người. Trong đó, “bà hỏa” được xếp thứ hai đã đủ để chứng minh sức hủy diệt rất lớn, thậm chí khủng khiếp hơn cả bom đạn chiến tranh. Tránh được cháy nổ hay không là do ý thức của mỗi người trong cuộc sống. - Trong công tác chăm sóc nuôi dưỡng và giáo dục cho trẻ mầm non là một việc rất quan trọng, nhưng điều quan trọng hơn là dạy trẻ biết phòng chống ứng phó khi có hỏa hoạn xảy ra trong trường học, vì khi hỏa hoạn xảy ra, trẻ em là đối tượng dễ bị tổn thương nhất. Trước tình hình trên, thực hiện nhiệm vụ trọng tâm giáo dục mầm non năm học 2016-2017, tiếp tục nâng cao chất lượng tích hợp các nội dung giáo dục ứng phó với biến đổi khí hậu và phòng chống thảm họa thiên tai vào chương trình giáo dục mầm non; với thực trạng thời tiết nắng nóng, hanh khô kéo dài, và nếu con người không cẩn thận khi dùng các vật liệu dễ cháy hay sử dụng các thiết bị điện không an toàn thì đây chính là mối nguy cơ gây cháy nổ, hỏa hoạn cao, không biết sẽ xảy ra bất cứ lúc nào, và luôn luôn là mối đe dọa tiềm ẩn trong cuộc sống của chúng ta. Khi hỏa hoạn xảy ra gây thiệt hại tổn thất nặng nề về người và tài sản. Là một giáo viên mầm non tôi nhận thức sâu sắc khi hỏa hoạn xảy ra, trẻ em là đối tượng dễ bị tổn thương nhất, trẻ hoàn toàn phụ thuộc vào người lớn, chưa tự bảo vệ được mình vì vậy cần giáo dục trang bị cho trẻ kiến thức, kỹ năng cơ bản ứng phó khi có hỏa hoạn, đặc biệt trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt như hiện nay. Tôi luôn suy nghĩ và trăn trở, cố gắng tìm tòi, vận dụng các biện pháp, kinh nghiệm lồng ghép vào các chủ đề và hoạt động trong ngày một cách cụ thể để giáo dục kỹ năng phòng ngừa, ứng phó với hỏa hoạn cho trẻ 5-6 tuổi ở lớp sao cho đảm bảo tính khoa học, hợp lý và đạt hiệu quả. Tôi xác định rõ những việc cần làm đối với trẻ, phụ huynh, để đẩy mạnh công tác giáo dục kỹ năng ứng phó phòng ngừa hỏa hoạn cho trẻ trong trường. Chính vì vậy tôi quyết định chọn đề tài này và đi sâu vào nghiên đề tài “Một số kinh nghiệm dạy trẻ 5-6 tuổi phòng chống hỏa hoạn trong Trường mầm non 12 Ninh Vân” là vấn đề tôi quan tâm giải quyết nhằm giúp trẻ phòng chống hỏa hoạn đạt hiệu quả tốt hơn. 2. Cơ sở lý luận và thực tiễn: 2.1: Cơ sở lý luận : - Được tích hợp phù hợp vào trong tất cả các lĩnh vực giáo dục: giáo dục phát triển thể chất, giáo dục phát triển nhận thức, giáo dục phát triển thẩm mỹ, giáo dục phát triển tình cảm- kỹ năng xã hội… vào các hoạt động trong ngày của trẻ. Đảm bảo từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của trẻ. Các hoạt động gần gũi không xa lạ, gắn với thực trạng tình hình thực tế của địa phương, đảm bảo tự nhiên nhẹ nhàng. Các hoạt động giáo dục có thể được tiến hành trên các giờ hoạt động học có chủ định và mọi lúc, mọi nơi, tổ chức theo nhóm nhỏ hoặc cả lớp, trong lớp hoặc ngoài sân trường. - Để chuyển tải nội dung cung cấp kiến thức nhận biết dấu hiệu hỏa hoạn đến trẻ một cách hiệu quả, tôi đã sử dụng các phương pháp linh hoạt nhẹ nhàng đan xen nhau tổ chức thông qua các hoạt động nhằm mục đích giúp cho trẻ biết hỏa hoạn là những đám cháy lớn, thường gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. 2.2: Cơ sở thực tiễn : * Thuận lợi: - Ban Giám hiệu cùng Ban chấp hành công Đoàn Trường Mầm non Ninh Vân luôn quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi để giáo viên được học hỏi trên báo, đài, tài liệu, trên mạng,…về phòng cháy chữa cháy, cách sử dụng các phương tiện chữa cháy tại chỗ, phối hợp với với phòng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ Công an tỉnh Ninh Bình và Công an huyện Hoa Lư và lực lượng địa phương trong bảo vệ tài sản khi có xảy ra cháy nổ biết cách sơ tán học sinh khi có hỏa hoạn xảy ra. - Tất cả giáo viên, nhân viên bảo vệ, cấp dưỡng đều phải nêu cao ý thức trong việc phòng chống cháy nổ, tuyệt đối nghiêm chỉnh chấp hành các quy định về phòng cháy chữa cháy, làm đúng trách nhiệm theo sự phân công và chỉ đạo của Ban giám hiệu trường khi có sự cố xảy ra. - Trường Mầm non Ninh Vân đã đầu tư trang thiết bị phương tiện phòng cháy, chữa cháy, tổ chức chuyên đề “Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ”. * Khó khăn: - Một số phụ huynh chưa nắm bắt kỹ năng ứng phó khi có hỏa hoạn xảy ra. 13 - Trẻ chưa có vốn kinh nghiệm, chưa hiểu biết, chưa có các kỹ năng ứng phó về hỏa hoạn. - Trẻ 5 -6 tuổi toàn trường quá đông( 6 lớp với 234 trẻ) vì vậy việc tổ chức các hoạt động chưa đạt hiệu quả như mong muốn. 3. Mục đích đề tài: - Đề tài: “Một số kinh nghiệm dạy trẻ 5-6 tuổi phòng chống hỏa hoạn trong Trường mầm non Ninh Vân”. Giáo dục trẻ kỹ năng ứng phó phòng chống hỏa hoạn là rất cần thiết. Tuy nhiên, để giảng dạy hiệu quả, giáo viên cần lồng ghép nhẹ nhàng, cho trẻ được thực hành chứ nếu chỉ dạy lý thuyết chung chung thì trẻ sẽ mau chóng quên ngay. Khi gặp tình huống thật, trẻ rất dễ hoảng loạn và không thể nhớ mình cần làm gì. 4. Lịch sử đề tài: - Đề tài: “Một số kinh nghiệm dạy trẻ 5-6 tuổi phòng chống hỏa hoạn trong Trường mầm non Ninh Vân” có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với trẻ mầm non. Xác định được ý nghĩa và tầm quan trọng đó nên tôi áp dụng đề tài này cho trường tôi đang dạy năm học 2016-2017. 5. Phương pháp nghiên cứu: - Nhận định được tình hình chung của đối tượng nghiên cứu, sau đó đọc, phân tích, tổng hợp tài liệu tham khảo để xây dựng đề cương sáng kiến kinh nghiệm, áp dụng sáng kiến và hoàn thành sáng kiến. 6. Phạm vi đề tài: - Đề tài: “Một số kinh nghiệm dạy trẻ 5-6 tuổi phòng chống hỏa hoạn trong Trường mầm non Ninh Vân” có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với trẻ mầm non. Xác định được ý nghĩa và tầm quan trọng đó nên tôi áp dụng đề tài này cho lớp 5 tuổi từ tháng 9/2016 đến tháng 5/2017. II. NỘI DUNG CÔNG VIỆC ĐÃ LÀM: 1. Thực trạng đối tượng: 1.1 Kết quả khảo sát: - Từ những thuận lợi và khó khăn đã nêu trên, lớp học với 2 độ tuổi, trình độ tiếp thu không đồng đều, thực tế trên dẫn đến khi trẻ tham gia hoạt động sẽ rơi vào tình trạng không hứng thú, không thích hoạt động rất dễ hoảng loạn . - Tôi nghĩ rằng là giáo viên mầm non( cả cán bộ quản lý và giáo viên) cần trang bị kiến thức, không ngừng học hỏi và thường xuyên tiếp xúc trò chuyện trao đổi với trẻ mọi lúc mọi nơi để tìm hiểu tâm sinh lý của trẻ và tiến hành tổ chức hoạt động cho trẻ phù hợp hơn. Chính vì vậy tôi chấn chỉnh tình trạng này sau khi tiếp xúc với trẻ qua hoạt động học đầu năm. Khảo sát trên trẻ kết quả đạt như sau: * Kết quả khảo sát: 14 - Tổng số trẻ: 230 trẻ. TT Kỹ năng ứng phó phòng chống hỏa hoạn 1 Đạt yêu cầu 2 Chưa đạt yêu cầu Kết quả Số lượng Tỷ lệ % 83 170 36% 64% 1.2: Nhận xét kết quả: - Qua khảo sát tôi nhận thấy kỹ năng ứng phó phòng chống hỏa hoạn của trẻ còn nhiều hạn chế. Trẻ biết quá ít về nguyên nhân, kỹ năng thoát hiểm khi có hoả hoạn và cách phòng ngừa hoả hoạn. Tôi luôn suy nghĩ và trăn trở, cố gắng tìm tòi, vận dụng các biện pháp, kinh nghiệm, phương pháp linh hoạt nhẹ nhàng đan xen nhau tổ chức thông qua các hoạt động vào các chủ đề và hoạt động trong ngày một cách cụ thể để giáo dục kỹ năng phòng ngừa, ứng phó phòng chống hỏa hoạn cho trẻ 4-5 tuổi ở lớp sao cho đảm bảo tính khoa học, hợp lý và đạt hiệu quả. 1.3: Nguyên nhân những hạn chế: - Thời tiết nắng nóng, hanh khô kéo dài, không cẩn thận khi dùng các vật liệu dễ cháy hay sử dụng các thiết bị điện không an toàn, sang chiết ga,... thì đây chính là mối nguy cơ gây cháy nổ, hỏa hoạn cao, không biết sẽ xảy ra bất cứ lúc nào, luôn là mối đe dọa tiềm ẩn trong cuộc sống của chúng ta. - Một số phụ huynh chưa nắm bắt kỹ năng ứng phó khi có hỏa hoạn xảy ra. - Trẻ chưa có vốn kinh nghiệm, chưa hiểu biết, chưa có các kỹ năng ứng phó về hỏa hoạn. 2. Nội dung cần giải quyết: - Đề tài: “Một số kinh nghiệm dạy trẻ 5-6 tuổi phòng chống hỏa hoạn trong Trường Mầm non Ninh Vân” tôi cần giải quyết một số nội dung sau: + Cung cấp kiến thức nhận biết dấu hiệu của hỏa hoạn. + Dạy trẻ kỹ năng phòng chống ứng phó khi có hỏa hoạn xảy ra. + Xây dựng môi trường giáo dục trẻ ý thức phòng chống hỏa hoạn. + Tuyên truyền phối hợp phụ huynh. 3. Biện pháp giải quyết: 3.1: Biện pháp cũ đã thực hiện: 3.1.1. Chỉ đạo giáo viên dạy trẻ biết phòng chống khi có hoả hoạn xảy ra: 15 - Giáo viên đưa ra được một số nguyên nhân gây cháy ở trong trường có rất nhiều loại khác nhau như do cháy lan từ nơi khác đến, do vi phạm quy định về PCCC; do sơ xuất bất cẩn trong sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt. Do sử dụng gas là chất rất dễ cháy, nổ nên khi sử dụng nếu bếp đun không đảm bảo an toàn và người sử dụng thiếu ý thức và kiến thức PCCC cũng gây ra cháy nổ. - Không được để trẻ nghịch lửa, diêm, các thiết bị sinh lửa, sinh nhiệt trong trường. 3.1.1: Tuyên truyền phối hợp với phụ huynh: Hiện nay, trên khắp địa bàn của tỉnh đều có trường học ở các cấp khác nhau như: Trường mầm non, trường trung học và trường tiểu học... Trong xây dựng và phát triển các trường học đã được đầu tư cơ sở vật chất mới hoặc được cải tạo lại với quy mô, các trang thiết bị và tiện nghi học tập, sinh hoạt tương đối đầy đủ, hoàn thiện. Các trường học được chia thành nhiều khu riêng biệt như: khu vui trơi giải trí, khu học tập (phòng học); khu phục vụ sinh hoạt (phòng ngủ, phòng ăn, phòng vệ sinh…), khu vực chế biến thức ăn (bếp nấu, kho chăn màn,…), khu vực để xe. Trường MN là nơi tập trung số lượng lớn học sinh, giáo viên, cán bộ, nhân viên phục vụ, một khối lượng lớn cơ sở vật chất để thực hiện và phục vụ quá trình CSGD trẻ là rất lớn. Trong trường chủ yếu là các chất dễ cháy như: chăn, màn, giường chiếu, quần áo, bàn ghế, đồ chơi, đồ dùng dạy học... Trong từng bộ phận của nhà trường mà có những chất dễ bắt cháy như xăng trong khu vực ga ra xe, khí gas trong khu vực bếp ăn. Vì vậy nhà trường mong muốn các bậc phụ huynh không hút thuốc lá trong khu vực trường, không tự ý sử dụng điện khi chưa có sự đồng ý của giáo viên. Khi PH phát hiện dấu hiệu của cháy ở bất kỳ khu vực nào trong trường cần hô hoán, báo động để sử lý tại chỗ kip thời. không cho con em mình nghịch diêm hoặc đem diêm, bật lửa đến trường. 3.2: Biện pháp mới thực hiện: 3.2.1. Cung cấp kiến thức nhận biết dấu hiệu của hỏa hoạn: - Được tích hợp phù hợp vào trong tất cả các lĩnh vực giáo dục: Giáo dục phát triển thể chất, Giáo dục phát triển nhận thức, Giáo dục phát triển thẩm mỹ, Giáo dục phát triển tình cảm- kỹ năng xã hội,… vào các hoạt động trong ngày của trẻ. Đảm bảo từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của trẻ. Các hoạt động gần gũi 16 không xa lạ, gắn với thực trạng tình hình thực tế của địa phương, phương pháp đảm bảo tự nhiên linh hoạt nhẹ nhàng đan xen nhau tổ chức thông qua các hoạt động nhằm giúp cho trẻ biết hỏa hoạn là những đám cháy lớn, thường gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Các hoạt động giáo dục có thể được tiến hành trên các giờ hoạt động học có chủ định và mọi lúc, mọi nơi; tổ chức theo nhóm nhỏ hoặc cả lớp, trong lớp hoặc ngoài sân trường. * Ví dụ: Chủ đề : Giao thông - lĩnh vực Phát triển ngôn ngữ. Đề tài: Thơ Xe chữa cháy. Yêu cầu: - Trẻ biết dấu hiệu hỏa hoạn: đám cháy, lửa bốc cao kèm theo khói. - Trẻ biết được xe cứu hỏa dùng để chữa cháy . - Trẻ thuộc thơ, đọc diễn cảm thể hiện sự mạnh mẽ. - Trẻ hứng thú tham gia hoạt động . Chuẩn bị: - Đoạn phim về hình ảnh lửa cháy ở nhà cao tầng, xe cứu hộ đang chữa cháy. - Tranh minh họa thơ: xe chữa cháy. Tiến hành: *Hoạt động 1: Xem video về hoả hoạn và xe chữa cháy. - Tổ chức cho trẻ xem phim về hỏa hoạn xảy ra ở nhà cao tầng khu chung cư và công tác chữa cháy của các chú cứu hỏa. + Các con nhìn thấy gì trong đoạn video vừa rồi? 17 + Khi có cháy xảy ra ai sẽ làm nhiệm vụ chữa cháy? + Phương tiện giao thông dùng để chữa cháy đó là gì? Cô và các con hãy tặng cho các chú cảnh sát cứu hỏa thêm một chiếc xe chữa cháy, để các chú làm nhiệm vụ nào! *Hoạt động 2: Đọc thơ “ Xe chữa cháy”. *Hoạt động 3: Chơi tô màu xe chữa cháy. …… * Kết thúc: Cả lớp cùng hát bài: Chúng tôi là lính cứu hỏa” - Ngoài ra giáo viên trò chuyện cùng trẻ tổ chức cho trẻ xem tranh,: (Hoạt động đón, trả trẻ). +Con nhìn thấy gì qua bức tranh này? Lửa có màu gì? + Khi nào thì mình biết là có cháy? *Trò chuyện về vốn sống của trẻ? + Con có nhìn thấy hỏa hoạn chưa? ở đâu? + Tác hại của cháy, hỏa hoạn đối với con người? + Nếu có cháy, hỏa hoạn xảy ra thì cần phải làm gì? 3.2.2. Dạy trẻ kỹ năng phòng chống ứng phó khi có hỏa hoạn xảy ra qua các hoạt động: - Tôi đưa ra các tình huống có vấn đề giúp kích thích tư duy, tạo cơ hội để trẻ giải quyết các tình huống rèn luyện kỹ năng ứng phó khi có cháy, hỏa hoạn xảy ra. * Ví dụ: Trong khi trò chuyện với trẻ tôi đưa ra các tình huống giả định: - Điều gì sẽ xảy ra khi có hỏa hoạn? - Khi có hỏa hoạn con phải làm gì? - Trên cơ sở những câu trả lời của trẻ, tôi trò chuyện giải thích cho trẻ biết tác hại và nguyên nhân xảy ra hỏa hoạn cách ứng phó đơn giản . Tổ chức cho trẻ thực hành một số tình huống như: 18 *Ví dụ: Hoạt động thực hành: + Bé làm gì khi có cháy? + Nếu quần áo bị bén lửa thì phải làm sao? 19 + Bé đang ở trong phòng, bên ngoài có cháy thì phải làm gì ? 20