Tài liệu Skkn nâng cao công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học

A . ĐẶT VẤN ĐỀ I. MỞ ĐẦU Đất nước Việt Nam ta đang trên đường đổi mới đặc biệt là từ sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI (tháng 01/ 2011). Trong định hướng chiến lược phát triển Giáo dục - Đào tạo trong thời kì Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa đất nước. Nghị quyết TW 2 khóa VIII tiếp tục khẳng định : "Muốn tiến hành Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa thắng lợi phải phát triển mạnh Giáo dục - Đào tạo, phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh và bền vững". Với chức năng nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, giáo dục đào tạo được nhìn nhận như là con đường quan trọng nhất để phát triển xã hội với mục đích hướng tới tối đa năng lực của mỗi cá nhân, giúp họ hòa nhập vào cuộc sống xã hội, để đóng góp nhiều nhất sức lao động và trí tuệ của mình, thúc đẩy sự phát triển của xã hội. Muốn có một nền giáo dục tiên tiến phải có một cơ sở vững chắc. Cơ sở này chính là hệ thống giáo dục Tiểu học, không có một hệ thống giáo dục Tiểu học vững chắc không thể có một hệ thống giáo dục quốc dân lành mạnh. Muốn vậy phải chú ý tới việc rèn luyện đạo đức, nhân cách cho học sinh tiểu học. Do đó trường tiểu học có vị trí rất quan trọng. Để thực hiện mục tiêu giáo dục của bậc tiểu học thì vai trò của đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp rất to lớn, nó quyết định đến chất lượng giáo dục toàn diện học sinh. Bởi vì : Quá trình giáo dục ở trường tiểu học với cấu trúc giáo dục tổng thể là giáo dục toàn diện nhân cách học sinh. Do đó đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm phải thể hiện đúng chức năng là người thầy tổng thể, người mẹ thứ hai của các em. II. THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC NGA LIÊN 2. 1. Thực trạng công tác chủ nhiệm lớp ở Trường Tiểu học 1 Qua thực tiễn công tác và nghiên cứu công tác chủ nhiệm lớp tôi có những nhận xét như sau : - Công tác nhủ nhiệm lớp là công tác đã được nhiều nhà trường quan tâm, coi đây là một trong những mũi nhọn để đưa nền nếp học sinh vào quĩ đạo chỉ đạo, đồng thời cũng là biện pháp để đưa chất lượng học tập của học sinh tăng lên . - Tuy nhiên, trong thực tế không phải không ít giáo viên trong các trường tiểu học hiện nay coi công tác chủ nhiệm lớp như một việc làm bắt buộc, làm chưa hết trách nhiệm của mình. Họ chưa thấy hết được trách nhiệm của mình đối với tầm quan trọng của công tác chủ nhiệm lớp. Do đó, một số giáo viên cho rằng: chỉ cần phấn đấu giảng dạy tốt thì có chất lượng học sinh tốt còn những nội dung khác của công tác chủ nhiệm là không cần thiết . - Cũng có giáo viên lại cho rằng công tác chủ nhiệm lớp là quan trọng, là cần thiết nhưng do điều kiện hoàn cảnh gia đình, đời sống kinh tế còn khó khăn, nhất là trong thời buổi kinh tế thị trường nên dành ít thời gian cho công tác chủ nhiệm lớp hoặc có những giáo viên chỉ quan tâm đến học sinh gia đình khá giả, có địa vị trong xã hội, còn những học sinh khó khăn, chậm tiến, học sinh cá biệt trong lớp thì ít quan tâm . - Trên thực tế cũng còn một số ít cán bộ quản lí năng lực hạn chế nên chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp chưa tốt, còn lỏng lẻo, hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp chưa cao, ảnh hưởng đến công tác giáo dục nói chung . 2. Thực trang công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học Nga Liên 2. Việc chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp hiện nay ở Trường Tiểu học Nga Liên 2 có những ưu điểm và hạn chế sau : * Ưu điểm : Ban lãnh đạo nhà trường đã quan tâm chú trọng đến công tác chủ nhiệm lớp, thực hiện chỉ đạo đầy đủ theo nội dung của quản lý công tác chủ nhiệm lớp, chú trọng đến công tác xây dựng tập thể học sinh vững mạnh, tự quản tốt, đảm bảo mối quan hệ phối kết hợp giữa ban lãnh đạo và tổng phụ trách đội trong việc chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp . 2 Đầu năm nhà trường cho đăng kí chỉ tiêu chất lượng hai mặt giáo dục, danh hiệu thi đua của lớp mình phụ trách và danh hiệu thi đua của giáo viên chủ nhiệm, thảo luận đưa ra chỉ tiêu đánh giá xếp loại giáo viên chủ nhiệm và tập thể học sinh vững mạnh, cá nhân học sinh xuất sắc . Nhà trường luôn kiểm tra định kì, đột xuất công tác chủ nhiệm và có đội “Học sinh sao đỏ” chuyên theo dõi việc thực hiện nền nếp của các lớp. Thứ 2 hàng tuần, trực ban nhận xét tuyên dương, khen và nhắc nhở rõ ràng. Hàng tháng Ban lãnh đạo có đánh giá, xếp loại giáo viên dựa vào những kết quả đánh giá hàng tuần của giáo viên và tập thể học sinh. Nhà trường đã thực hiện tốt công tác phối, kết hợp giáo dục giữa Gia đình Nhà trường - Xã hội thông qua Ban đại diện hội cha mẹ học sinh, các tổ chức đoàn thể và dùng sổ liên lạc để trao đổi thông tin. Hàng tháng Ban lãnh đạo có duyệt và kiểm tra việc lập kế hoạch chủ nhiệm và thực hiện kế hoạch của giáo viên chủ nhiệm lớp. Ban lãnh đạo đã sử dụng tốt biện pháp "Động viên - khuyến khích - trách phạt" nên đa số các giáo viên chủ nhiệm đều tự giác, nhiệt tình trong công tác. * Hạn chế: Trong thực tế cũng còn một số giáo viên chủ nhiệm lớp chưa chú trọng đến công tác chủ nhiệm lớp dẫn đến tình trạng tập thể lớp hoạt động rời rạc, đội ngũ cán bộ lớp không thực hiện tốt công tác tự quản, một số lớp vẫn còn học sinh cá biệt. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp chưa được diễn ra thường xuyên. Hoạt động chỉ đạo diễn ra tập trung vào các ngày lễ lớn. Mối quan hệ giữa tổng phụ trách đội và các giáo viên chủ nhiệm còn kém phần chặt chẽ thường xuyên, sự phối hợp còn mang tính chất thời điểm hoạt động hay thời điểm thi đua. * Kết quả của thực trạng Qua thực tế đơn vị chúng tôi đã thực hiện khảo sát và tổng hợp kết quả cụ thể như sau : 3 Bảng 1: Bảng tổng hợp chất lượng hai mặt giáo dục học kì 1 năm học 2010- 2011 Học lực Số lớp Lớp Số Giỏi Khá Hạnh kiểm Yếu TB HS SL % SL % SL % SL % Thực hiện đầy đủ Thực hiện chưa ĐĐ SL % SL % 1 3 69 15 21.7 13 18.8 39 56.6 02 2.9 68 98.5 01 1.5 2 3 70 14 20.1 10 14.1 38 54.4 08 11.4 70 100 0 0 3 2 52 0 0 09 17.3 33 63.5 10 19.2 50 96.2 02 3.8 4 3 71 04 5.6 15 21.1 36 50.8 16 22.5 71 100 0 0 5 2 63 04 6.4 20 31.7 31 49.2 08 12.7 61 96.8 02 3.2 Tổng 13 325 37 11.4 67 20.6 177 54.0 44 13.5 320 96.3 05 8.5 Bảng 2: Bảng tổng hợp chất lượng nền nếp học kì 1 Khối lớp Số lớp 1 3 2 Số GVCN đạt Trình độ trên chuẩn Số lớp có nền nếp học tập tốt Số lớp có HĐ ngoại khoá tốt Số lớp % Số lớp % 02 2 66,7% 2 66,7% 3 02 2 100% 2 100% 3 2 01 1 50% 1 50% 4 3 02 2 66,7% 2 66,7% 5 2 02 2 100% 2 100% Tổng 13 09 09 69.2% 09 69.2% 4 Qua các bảng tổng hợp, có thể kết luận rằng: ở khối lớp nào có đội ngũ giáo viên chủ nhiệm đạt trình độ trên chuẩn và dưới sự chỉ đạo của quản lý, người giáo viên chủ nhiệm nhiệt tình, hiểu biết về công tác chủ nhiệm, có năng lực giáo dục học sinh toàn diện thì khối lớp đó có chất lượng hai mặt giáo dục cao, học sinh tự quản và có nền nếp học tập và rèn luyện tu dưỡng tốt. Vậy người quản lý cần làm như thế nào có những biện pháp khả thi, tối ưu để có thể chỉ đạo và làm tốt công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học. Từ những cơ sở khoa học và thực trạng quản lý chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học tôi xin mạnh dạn chọn đề tài: "Một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học " nhằm nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp, nâng cao nhận thức công tác quản lý ở trường Tiểu học, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong các nhà trường. B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN 1.Tìm hiểu đặc điểm của học sinh tiểu học Học sinh tiểu học có 3 đặc điểm cơ bản: - Nhân cách học sinh tiểu học là nhân cách đang hình thành. - Trong mỗi học sinh tiểu học là tiềm tàng khả năng phát triển. - Mỗi học sinh tiểu học là một chỉnh thể, một thực thể hồn nhiên. Ba đặc điểm cơ bản là cơ sở giúp cho nhà quản lý, nhà giáo dục giúp học sinh tiểu học hình thành nhân cách có thể hòa nhập với cộng đồng thế giới trong bối cảnh chung của nền văn minh hiện đại. Vì vậy người Giáo viên tiểu học phải hội tụ một cách đầy đủ những yêu cầu về phẩm chất và năng lực chuyên môn để thực hiện mục tiêu giáo dục Tiểu học xứng đáng với trọng trách của mình : "Người quyết định chất lượng giáo dục" là người đặt nền móng cho sự phát triển nhân cách. 2. Xác định được vị trí, chức năng, nhiệm vụ của giáo viên tiểu học 5 Người Giáo viên tiểu học có chức năng hình thành cho trẻ em những cơ sở ban đầu của nhân cách con người Việt Nam trong bối cảnh xây dựng đất nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Giáo viên tiểu học phải khơi dậy ở trẻ những nhận thức tốt đẹp, hình thành bước đầu ở các em khả năng thích ứng vào cuộc sống ở gia đình, nhà trường, xã hội. Tạo điều kiện cho trẻ em trong độ tuổi Tiểu học phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, có khả năng cơ bản để học tập suốt đời, có tình yêu gia đình, yêu quê hương, yêu lao động và sự công bằng, có lối sống lành mạnh và thích ứng cao với yêu cầu của xã hội. Chức năng chủ yếu của Giáo viên tiểu học là tổ chức, hướng dẫn các hoạt động nhận thức lao động, vui chơi của học sinh một cách hệ thống phù hợp với đặc điểm và trình độ phát triển của trẻ. 3. Xác định được nội dung cơ bản trong công tác chủ nhiệm lớp Công tác chủ nhiệm lớp có những nội dung cơ bản sau : 3.1. Lập kế hoạch công tác chủ nhiệm lớp. Ngay từ đầu năm, giáo viên chủ nhiệm lớp phải nắm chắc đặc điểm tình hình học sinh; bám sát kế hoạch năm học của nhà trường, xây dựng kế hoạch hoạt động của lớp đối với từng thời điểm (Học kỳ, từng tháng) và ở các lĩnh vực: Học lực, Hạnh kiểm, hoạt động ngoài giờ, ... 3.2. Tìm hiểu, phân loại học sinh lớp chủ nhiệm về: - Hoàn cảnh sống của từng học sinh. - Những đặc điểm về thể chất, tâm sinh lí của từng học sinh. - Nắm vững tính cách và những hành vi đạo đức, học lực, hạnh kiểm của mỗi học sinh 3.3. Xây dựng tập thể học sinh - Tổ chức tốt bộ máy tự quản của lớp. - Qui định rõ chức năng nhiệm vụ cho từng cán bộ tự quản. - Hướng dẫn nội dung ghi chép sổ công tác cho cán bộ tự quản. 6 - Có kế hoạch bồi dưỡng đội ngũ tự quản. - Xây dựng nền nếp học tập, hoạt động, tổ chức tốt các phong trào. 3.4. Tổ chức thực hiện nội dung giáo dục toàn diện Khác với giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm phải tổ chức, quản lí, giáo dục học sinh trong tiết sinh hoạt lớp hàng tuần, buổi lao động hàng tuần, tham gia hoạt động chung của nhà trường như : chào cờ, tổ chức các buổi lễ. Giáo viên chủ nhiệm giúp đội ngũ tự quản của lớp, điều khiển, quản lí các hoạt động giáo dục đạo đức, nhân cách học sinh. Ví dụ: Tổ chức tốt các hoạt động ngoài giờ lên lớp: văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao ... 3.5. Phối kết hợp với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường để giáo dục học sinh - Kết hợp với các lực lượng trong trường: Kết hợp và giúp đỡ các tổ chức Đoàn, Đội thực hiện các mục tiêu giáo dục. Phối hợp với các giáo viên chủ nhiệm khác và với ban lãnh đạo nhà trường để giáo dục học sinh. - Phối hợp với các lực lượng giáo dục ngoài nhà trường: Giáo viên chủ nhiệm thực hiện phối hợp với gia đình, chính quyền địa phương và các tổ chức đoàn thể xã hội tạo ra sự thống nhất, kết hợp tốt ba môi trường giáo dục: Nhà trường - Gia đình -Xã hội. 3.6. Đánh giá kết quả giáo dục học sinh. Thực hiện đánh giá kết quả giáo dục học sinh theo đúng quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Chú trọng việc đánh giá tiến bộ của học sinh ở từng thời điểm; kết hợp định tính với định lượng một cách hợp lý. 3.7. Mối quan hệ giữa công tác chủ nhiệm lớp và sự hình thành nhân cách học sinh tiểu học. Từ đặc điểm tâm lý đặc trưng của học sinh bậc tiểu học là những nhân cách đang hình thành và phát triển, các em dễ hình thành thói quen, các em tin vào uy 7 tín và năng lực của các thầy cô. Công tác chủ nhiệm và các hoạt động xảy ra ở trường, ở tập thể lớp có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển nhân cách của các em . Vai trò của người giáo viên chủ nhiệm lớp là đặc biệt quan trọng. Giáo viên chủ nhiệm lớp phải có kĩ năng, kĩ xảo tổ chức tập thể học sinh . Trong quá trình tổ chức hoạt động giáo dục, người giáo viên chủ nhiệm phải có nghệ thuật, tầm hiểu biết rộng rãi và không thể thiếu được tế nhị sư phạm, cách cư xử đúng đắn, hợp lí với từng đối tượng học sinh, áp dụng những biện pháp phù hợp để tác động sư phạm vào học sinh. Giáo viên chủ nhiệm phải là tấm gương về các chuẩn mực cho các em học sinh noi theo, là người mẹ thứ hai của các em . Ngoài năng lực sư phạm để đảm bảo dạy đủ, dạy tốt theo chương trình, giáo viên chủ nhiệm phải là người có tư tưởng cao, ý thức Cộng sản chủ nghĩa, để có thể quán triệt tư tưởng của Đảng, chính sách của Nhà nước vào công tác giáo dục. Các em học sinh tiểu học còn nhỏ, mọi cái đều mới mẻ. Vậy giáo viên chủ nhiệm phải dành nhiều thời gian để tổ chức các hoạt động giáo dục cho các em, phải luôn khơi gợi tính tích cực, tính sáng tạo của học sinh và thường xuyên quan tâm, động viên, hỗ trợ các em trong mọi hoạt động. 4. Xác định việc chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học của người quản lí. Người quản lý chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên chủ nhiệm thông qua các nội dung gồm : 4.1. Chỉ đạo việc lập kế hoạch công tác chủ nhiêm lớp Cán bộ quản lý nhà trường hướng dẫn cụ thể cấu trúc nội dung của bản kế hoạch mà giáo viên chủ nhiệm cần xây dựng. Chỉ đạo giáo viên thực hiện đúng quy trình xây dựng kế hoạch; chú trọng khâu nắm bắt thông tin, đặc điểm tình hình học sinh, gia đình học sinh. Từ đó xây dựng chỉ tiêu và biện pháp thực hiện theo kế hoạch chung của nhà trường. 8 4.2. Chỉ đạo việc xây dựng tập thể học sinh tự quản mà nòng cốt là đội ngũ cán bộ lớp có khả năng tự điều chỉnh các hoạt động của tập thể mình. + Tự quản giờ truy bài. + Tự quản giờ vắng giáo viên. + Tự quản giờ lên lớp. + Tự quản giờ sinh hoạt tập thể hàng tuần . + Tự quản các hoạt đông ngoài giờ lên lớp. 4.3. Chỉ đạo việc thực hiện nội qui, nền nếp của trường của giáo viên chủ nhiệm. Giao cho Đội Thiếu niên nhà trường theo dõi nền nếp, đánh giá kết quả thực hiện của các lớp theo tuần. Phối hợp cùng Công đoàn nhà trường trong việc theo dõi, động viên, đôn đốc giáo viên thực hiện Nội quy nhà trường; đánh giá thi đua khen thưởng từng học kỳ và cả năm một cách công khai, dân chủ. 4.4. Chỉ đạo việc giảng dạy trên lớp của giáo viên chủ nhiệm. Người cán bộ quản lý thường xuyên quan tâm đến việc giáo viên thực hiện giờ giấc trên lớp; kiên quyết khắc phục tình trạng giáo viên lên lớp làm việc riêng, giao bài tập cho học sinh tự làm vì điều đó sẽ tác động đến ý thức của học sinh, học sinh sẽ bị sức ì, cản trở việc tự giác thực hiện nội quy của trường, của lớp. 4.5. Chỉ đạo việc tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của giáo viên chủ nhiệm . Gồm: + Hoạt động xã hội + Hoạt động văn hóa, văn nghệ + Hoạt động vui chơi, giải trí, thể dục thể thao 9 + Hoạt động lao động 4.6. Chỉ đạo việc phối hợp với các lực lượng trong và ngoài nhà trường để giáo dục học sinh của giáo viên chủ nhiệm. Xây dựng quy chế phối hợp trong việc thực hiện nhiệm vụ giáo dục trong nhà trường giữa nhà trường - Công đoàn - Chi đoàn thanh niên - Đội Thiếu niên dưới sự lãnh đạo của Chi bộ Đảng nhà trường. Thực hiện phối hợp chặt chẽ với Chính quyền địa phương trong việc thực hiện đường lối giáo dục của Đảng và nhà nước ta. Đặc biệt với địa bàn có số dân theo đạo Thiên chúa chiếm 100% dân số toàn xã; tạo điều kiện tốt nhất để học sinh vừa học tập tốt theo chương trình giáo dục, vừa hoàn thành bổn phận của người có đạo; sao cho học sinh trở thành những công dân tốt, sống tốt đời, đẹp đạo. Phối hợp chặt chẽ, thường xuyên với Ban đại diện Cha mẹ học sinh để cùng thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ giáo dục. Nhà trường chủ động trong việc phối hợp thực hiện các hoạt động chuyên môn, hoạt động ngoài giờ lên lớp với chức năng của từng tổ chức trong và ngoài nhà trường. 4.7. Chỉ đạo việc kiểm tra, đánh giá xếp loại học sinh. Trong việc đánh giá kết quả giáo dục học sinh, nhà trường luôn bám sát quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo; chủ động xây dựng các bộ đề chuẩn, phù hợp với thực tiễn học sinh. Chỉ đạo đánh giá công bằng, khách quan. II. CÁC BIỆN PHÁP ĐỂ TỔ CHỨC THỰC HIỆN. * Biện pháp 1: Thường xuyên nâng cao nhận thức của giáo viên chủ nhiệm về công tác chủ nhiệm ở trường tiểu học . - Người quản lý phải là người đầu tiên tự nâng cao nhận thức của mình bằng việc tự học tập, nắm vững nội dung cơ bản của công tác chủ nhiệm lớp, văn bản luật và dưới luật về giáo dục và đào tạo. 10 - Chỉ đạo nâng cao nhận thức : + Trong buổi sinh hoạt hội đồng đầu năm học, người quản lý cần nhấn mạnh tầm quan trọng, vị trí, mục tiêu nhiệm vụ, vai trò của công tác chủ nhiệm lớp trong việc giáo dục học sinh. + Nhà trường cung cấp tài liệu có liên quan đến công tác chủ nhiệm lớp. Tất cả cán bộ giáo viên phải nắm vững những nội dung cơ bản của công tác chủ nhiệm lớp. + Đưa nội dung công tác chủ nhiệm lớp vào nội dung sinh hoạt của tổ chuyên môn, các buổi giao ban tuần. + Thường xuyên nhắc nhở đôn đốc các tổ chuyên môn và các giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp. * Biên pháp 2 : Vận dụng linh hoạt sáng tạo và phân công nhiệm vụ phù hợp để tổ chức công tác chủ nhiệm hợp lí, hoạt động có hiệu quả. - Người quản lý nắm vững các cách phân công, thấy rõ được những ưu khuyết điểm của chúng. Tuỳ đặc điểm của trường và của địa phương, người quản lý phân công giáo viên chủ nhiệm cho phù hợp, lưu ý bố trí để các giáo viên có thể kèm cặp giúp đỡ nhau trong công tác giảng dạy và giáo dục . - Người quản lý khi phân công phải đảm bảo nguyên tắc : + Phù hợp với trình độ của giáo viên. + Xuất phát từ yêu cầu đảm bảo chất lượng đào tạo và lợi ích của học sinh. + Quan tâm đúng mức đến hoàn cảnh , nguyện vọng của từng giáo viên. + Đảm bảo tính kế thừa. * Biện pháp 3: Tổ chức hướng dẫn giáo viên chủ nhiệm xây dựng kế hoạch công tác chủ nhiệm - Người quản lý yêu cầu giáo viên lập kế hoạch chủ nhiệm ghi đầy đủ nội dung công việc theo năm học, học kì, tuần. Bám sát các chủ đề của tháng, năm học, theo mẫu chung của phòng giáo dục, của nhà trường. 11 - Người quản lý duyệt kế hoạch vào đầu năm học và có những ý kiến cụ thể với từng bản kế hoạch chủ nhiệm. - Người quản lý lưu ý giáo viên chủ nhiệm về một số nội dung cụ thể trong xây dựng và thực hiện kế hoạch như: + Những vấn đề cần giải quyết về mặt đạo đức, văn hoá, sức khỏe của học sinh. + Trong từng công việc phải nêu rõ : làm thế nào? làm với ai? làm trong thời gian nào và bao lâu? + Trong phần kế hoạch phối hợp với cha mẹ học sinh cần ghi rõ những lần đi thăm, gặp gỡ, trao đổi với cha mẹ học sinh . + Chú trọng chỉ đạo điểm và nhận diện những hoạt động tích cực. * Biện pháp 4: Coi trọng chỉ đạo công tác xây dựng tập thể học sinh theo qui luật sự hình thành và phát triển của tập thể và phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí của học sinh. K.D.USINXKI nói “Muốn giáo dục con người thì phải hiểu con người về mọi mặt”. Do đó để giáo dục có hiệu quả thì việc tìm hiểu, nắm vững và phân loại học sinh lớp chủ nhiệm là cực kì quan trọng và cần thiết. - Trang đầu tiên của sổ chủ nhiệm phải là bảng điều tra cơ bản về học sinh. Ghi đầy đủ thông tin. - Người quản lý chú ý hướng dẫn giáo viên cách tìm hiểu học sinh để nắm vững đối tượng của lớp mình phụ trách, cần lưu ý những học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn . - Người quản lý phải nắm được sĩ số học sinh các lớp hàng tháng, học sinh mới chuyển đến, để có biện pháp điều chỉnh phù hợp kịp thời. Đầu năm học khi bàn giao lớp người quản lý yêu cầu bàn giao tay ba. - Yêu cầu trong sổ chủ nhiệm của các lớp phải thể hiện đầy đủ các biện pháp giáo dục, các hoạt động ngoài giờ lên lớp theo tháng, tuần, chủ đề. 12 - Tăng cường chỉ đạo xây dựng phát triển tập thể học sinh dựa trên các tiêu chí thi đua về các nền nếp như: chuyên cần, thể dục,vệ sinh, xếp hàng ra vào lớp, trang phục, đeo khăn quàng, các nền nếp khác. - Yêu cầu mỗi giáo viên chủ nhiệm lớp phải xây dựng tập thể lớp mình phụ trách thành một tập thể học sinh hoạt động tự quản, nhằm phát huy tiềm năng tích cực của mỗi học sinh. Người quản lý có biện pháp theo dõi kiểm tra thường xuyên dựa vào kết quả đánh giá của đội, sao nhi đồng, sinh hoạt 15 phút đầu giờ, giờ sinh hoạt cuối tuần của lớp và đưa nội dung chủ nhiệm lớp vào chuẩn đánh giá xếp loại giáo viên hàng tháng. - Người quản lý cần hướng dẫn giáo viên bồi dưỡng những học sinh tích cực để nhân điển hình trong lớp, trong khối và trong toàn trường, nêu gương và nhân điển hình các tập thể tiên tiến . * Biện pháp 5: Chú trọng bồi dưỡng giáo viên chủ nhiệm về chuyên môn, nghiệp vụ và năng lực công tác chủ nhiệm. - Bản thân người quản lý phải là tấm gương sáng, luôn biết cách khơi gợi ở mỗi giáo viên tinh thần yêu nghề, sự tận tâm hết mình vì học sinh thân yêu. - Ở nhà trường phải chú ý đến các giáo viên trẻ mới ra trường và các giáo viên yếu để dự giờ thường xuyên, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, phân công những giáo viên có trình độ chuyên môn khá, có kinh nghiệm trong công tác giảng dạy, giáo dục kèm cặp giúp đỡ . - Huy động 100% giáo viên tham gia bồi dưỡng thường xuyên theo các chu kì để cập nhật những phương pháp, nội dung mới . - Người quản lý luôn chỉ đạo cải tiến sinh hoạt tổ chuyên môn để các tổ chuyên môn hoạt động có hiêụ quả. - Tổ chức có hiệu quả các cuộc thi: Giáo viên dạy giỏi các cấp, giáo viên làm công tác chủ nhiệm giỏi. - Chú trọng hoạt động theo chuyên đề. - Mời chuyên gia có kinh nghiệm báo cáo công tác chủ nhiệm lớp. 13 - Tổ chức giao lưu, trao đổi kinh nghiệm công tác chủ nhiệm lớp với các trường bạn. - Nhà trường có qui hoạch xây dựng đội ngũ, có kế hoạch bồi dưỡng, động viên giáo viên đi học nâng cao trình độ. - Tạo điều kiện để giáo viên chủ nhiệm tự bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ công tác. - Khuyến khích, động viên giáo viên sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học nhằm nâng cao chất lượng toàn diện cho học sinh. * Biện pháp 6: Tạo ra môi trường thuận lợi để giáo viên chủ nhiệm phối hợp với tổng phụ trách đội, Ban đại diện cha mẹ học sinh, các đoàn thể xã hội và các cá nhân trong việc giáo dục học sinh, đồng thời kết hợp với các đoàn thể trong và ngoài nhà trường quan tâm đến vật chất, tinh thần cho giáo viên . - Người quản lý phối hợp với tổng phụ trách đội xây dựng kế hoạch và tổ chức đa dạng các hoạt động đội để đưa vào chủ điểm, các ngày lễ lớn để quản lí tốt hoạt động ngoài giờ lên lớp, thực hiện tốt mục tiêu giáo dục toàn diện. - Chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm xây dựng kế hoạch chủ nhiệm. - Chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm phối hợp với các lực lượng khác như thư viện, bảo vệ, văn thư hành chính, y tế để giáo dục sức khỏe cho học sinh. - Trong các buổi chào cờ đầu tuần, người quản lý quán triệt nội dung và ý nghĩa của hoạt động đội. - Tạo điều kiện để giáo viên phối hợp với gia đình học sinh. -Tạo điều kiện thuận lợi để giáo viên chủ nhiệm phối hợp với các đoàn thể xã hội và cá nhân trong việc giáo dục học sinh. - Người quản lý tạo mối quan hệ mật thiết với cấp uỷ đảng chính quyền địa phương,các tổ chức đoàn thể đóng trên địa bàn. 14 * Biện pháp 7 : Thường xuyên kiểm tra công tác chủ nhiệm bằng nhiều hình thức phù hợp, phát huy quyền chủ động, sáng tạo của giáo viên chủ nhiệm lớp. - Đầu năm người quản lý phải xây dựng tiêu chí đánh giá cụ thể về công tác chủ nhiệm. Tổ chức phù hợp các lực lượng kiểm tra định kì, đột xuất việc thực hiện công tác chủ nhiệm của giáo viên. - Chú ý nêu gương, biểu dương thành tích những giáo viên chủ nhiệm giỏi. - Ngoài ra người quản lý phải chú trọng đến việc khen thưởng đông viên học sinh vì đặc điểm tâm sinh lí học sinh rất thích khen, một phần thưởng dù nhỏ nhưng động viên các em rất lớn trong học tập. Khen thưởng các em cũng phải đảm bảo đúng nguyên tắc dân chủ công minh. Sử dụng phương pháp này trong buổi chào cờ đầu tuần qua các cuộc thi văn nghệ, thể thao và phong trào khác . C. KẾT LUẬN 1. Kết quả nghiên cứu (kết quả khảo sát). Bảng 1: Bảng tổng hợp chất lượng hai mặt giáo dục cuối năm học. Học lực Khối lớp Số lớp Số Giỏi Khá Hạnh kiểm Yếu TB HS SL % SL % SL % SL % Thực hiện đầy đủ Chưa thực hiện ĐĐ SL % SL % 1 3 69 23 33.3 17 24.6 27 39.2 02 2.9 69 100 0 0 2 3 70 19 27.1 16 22.9 32 45.7 03 4.3 70 100 0 0 3 2 52 06 11.5 13 25.0 30 57.7 03 5.8 52 100 0 0 4 3 71 08 11.3 19 26.8 38 53.5 06 8.4 71 100 0 0 5 2 63 09 14.2 23 36.6 26 41.3 05 7.9 63 100 0 0 Tổng 13 325 65 20.0 88 27.0 153 47.0 19 5.8 325 100 0 0 15 Bảng 2: Bảng tổng hợp chất lượng nề nếp cuối năm học. Khối lớp Số lớp Số GVCN đạt trên chuẩn 1 3 2 Số lớp có nền nếp học tập tốt Số lớp có HĐ ngoại khoá tốt Số lớp % Số lớp % 02 3 100% 3 100% 3 02 3 100% 3 100% 3 2 01 2 100% 2 100% 4 3 02 3 100% 3 100% 5 2 02 2 100% 2 100% Tổng 100% 13 09 13 100% 13 2. Bài học kinh nghiệm Qua nghiên cứu cơ sở lý luận và bằng thực tiễn công tác tôi khẳng định công tác chủ nhiệm lớp có vị trí quan trọng ở trường tiểu học, là nhiệm vụ cần thiết của người giáo viên chủ nhiệm lớp. Đội ngũ lãnh đạo và tập thể giáo viên chủ nhiệm lớp phải không ngừng quan tâm, có nhận thức đầy đủ, đúng đắn về nhiệm vụ quyền hạn của mình trong công tác chủ nhiệm, cần có sự đầu tư về vật chất cũng như trí tuệ để đem lại chất lượng giáo dục cao. Đặc biệt người Quản lý phải thực sự coi đây là một mảng quan trọng trong công tác quản lý của mình ở trường tiểu học để nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm góp phần thực hiện tốt các cuộc vận động của ngành. Khi thực hiện đề tài này tôi mạnh dạn đưa ra 7 biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học. Các biện pháp đã và đang được thực hiện ở đơn vị tôi công tác mà chất lượng toàn diện học sinh được nâng lên rõ rệt. 16 Các biện pháp này được vận dụng đan xen nhau trong quá trình chỉ đạo. Người Quản lý phải đảm bảo tính nhân văn, nghệ thuật sư phạm để khuyến khích giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm của mình. 3. Kết luận Do thời gian có hạn và khuôn khổ sáng kiến kinh nghiệm không cho phép và năng lực bản thân còn nhiều hạn chế nên sáng kiến kinh nghiệm này chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót nhất định vì vậy tôi tha thiết mong sự đóng góp ý kiến từ các cấp quản lý giáo dục và các bạn đồng nghiệp để sáng kiến kinh nghiệm được hoàn chỉnh hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Nga Liên, ngày 20 tháng 4 năm 2011 Người thực hiện Mai Thị Thanh 17