Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo án - Bài giảng Sáng kiến kinh nghiệm Skkn sử dụng phương pháp hệ thống hóa kiến thức qua sơ đồ, bảng biểu trong dạy h...

Tài liệu Skkn sử dụng phương pháp hệ thống hóa kiến thức qua sơ đồ, bảng biểu trong dạy học lịch sử 12 nâng cao

.PDF
15
1645
96

Mô tả:

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: "SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP HỆ THỐNG HÓA KIẾN THỨC QUA SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ 12 NÂNG CAO" 1 PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ 1.Lí do chọn đề tài Lịch sử là môn khoa học nghiên cứu ,tái hiện lại một cách chân thực quá khứ của xã hội loài người.Trong phạm vi nhà trường ,lịch sử là môn học có tác dụng tốt nhất trong việc giáo dục đạo đức truyền thống yêu nước của dân tộc cho học sinh ,hơn thế nữa là sự biết ơn sâu sắc ,kính trọng không chỉ đối với ông cha ,các vị anh hùng dân tộc mà còn là sự biết ơn ,kính trọng đối với những người có cống hiến lớn cho nhân loại . Mặc dù có tầm ảnh hưởng quan trọng trong việc giáo dục thế hệ trẻ .Song thực tế đáng buồn hiện nay là đa số học sinh không thích học môn lịch sử ,xem nhẹ môn lịch sử ,các em tiếp thu kiến thức lịch sử một cách hời hợt ,thiếu chính xác ,thiếu hệ thống ,có một số em có tinh thần học tập với môn học này thì gặp phải khó khăn như :Học trước quên sau ,hoặc học xong rồi không nhớ gì cả ,hoặc có khi học thuộc rồi nhưng vẫn lúng túng trong quá trình làm bài ....Điều này dẫn đến kết quả học tập môn lịch sử cũng như kết quả thi của các em trong những năm gần đây qua các kì thi điểm rất thấp . Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên theo tôi xuất phát từ cả người dạy và người học .Đối với giáo viên ,thực tế nhiều giáo viên chưa chuyên tâm đầu tư vào việc nghiên cứu để tìm ra những phương pháp giảng dạy và học tập tốt ,phù hợp cho từng đối tượng học sinh,chưa phát huy được tính tích cực ,sáng tạo,chủ động tiếp thu kiến thức của học sinh ,mà chủ yếu vẫn vận dụng những phương pháp dạy học truyền thống đọc chép ,biến giờ học sử thành giờ học nhàm chán đối với học sinh ..Còn đối với học sinh ,từ thực tế dạy học đó ,nhiều học sinh cho rằng môn sử là môn học có nhiều sự kiện ,khó học ,khó nhớ ,điều đáng buồn là đa số các em cho rằng không hứng thú trong việc học môn lịch sử ,hoặc có số ít học sinh có tâm huyết với môn học này thì lại khó khăn trong việc chưa tìm ra được phương pháp học-nhớ phù hợp,chưa biết cách hệ thống kiến thức để có cái nhìn tổng quát ,điều này dẫn đến tình trạng học sinh chán học và thờ ơ trong việc tiếp thu kiến thức lịch sử . Để phần nào khắc phục đựơc tình trạng trên ,qua thực tế giảng dạy nhiều năm ,bản thân tôi rút ra được một số kinh nghiệm trong dạy học lịch sử ,một trong những kinh nghiệm đó là : “ dụng phương pháp hệ thống hoá kiến thức qua sơ đồ ,bảng biểu trong dạy học lịch lớp 12 nâng cao” (Phần lịch sử Việt nam giai đoạn 1919-1945) 2.Phạm vi nghiên cứu : Do điều kiện và thời gian có hạn nên trong phạm vi đề tài này tôi chỉ đi vào nghiên cứu "Sử dụng phương pháp hệ thống hoá kiến thức qua sơ đồ ,bảng biểu trong dạy học lịch sử 12 nâng cao (phần lịch sử Việt Nam giai đoạn 1919-1945) 2 PHẦN II : GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1.Cơ sở lý luận : Do đặc thù của bộ môn lịch sử là những gì diễn ra trong quá khứ ,nên học sinh không trực tiếp quan sát thực tế được các sự kiện lịch sử .Do đó việc học tập,tiếp thu kiến thức môn lịch sử sẽ rất khó đối với học sinh.Vậy việc sử dụng phương pháp hệ thống hoá kiến thức qua sơ đồ ,bảng biểu có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với các em học sinh : Thứ nhất giúp học sinh hệ thống được kiến thức trọng tâm của từng mục ,từng bài ,hoặc từng chương sau khi đã học xong . Thứ hai ,qua phương pháp học này giúp các em nhớ lâu ,nhớ sâu kiến thức lịch sử . Thứ ba ,qua phương pháp này giúp các em có thể phát triển khả năng quan sát ,khả năng tư duy,trí tưởng tượng . Thứ tư ,với phương pháp này còn giúp các em có thể rèn luyện và phát triển khả năng nói ,khả năng diễn đạt và trình bày các sự kiện lịch sử . Thứ năm ,phương pháp này còn là một phương tiện thay cho khối lượng lớn kiến thức về từ ngữ,giúp các em phát triển tư duy để học tập tốt hơn bộ môn lịch sử . Với tất cả những ý nghĩa trên ,việc sử dụng hệ thống hoá kiến thức qua sơ đồ ,bảng biểu trong dạy học lịch sử (đặc biệt là lịch sử lớp 12),góp phần to lớn trong việc nâng cao chất lượng bộ môn và hiệu quả ôn tập của học sinh,đặc biệt đối với những trường vùng cao ,trong điều kiện học tập còn nhiều khó khăn và thiếu thốn ,thì việc sử dụng phương pháp này để ôn tập cho các em là rất phù hợp . 2.Thực trạng vấn đề Như trên đã nói do đặc thù của bộ môn lịch sử là môn học có nhiều sự kiện ,niên đại nên rất khó học, khó nhớ ,đặc biệt đối với các em học sinh khối 12 ,việc ôn luyện kiến thức môn lịch sử chuẩn bị cho các kì thi :tốt nghiệp,đại học ...là vấn đề thường xuyên đối với các em ,nhất là những em theo khối c.Tuy nhiên thực tế hiện nay nhiều em chưa tìm ra được phương pháp học thích hợp, chưa biết cách hệ thống kiến thức để có thể nhớ lâu ,hiểu sâu kiến thức .Tình trạng trên dẫn đến học sinh chán học ,học không có hứng thú vì học trước quên sau ,hoặc học nhưng chỉ là qua loa đại khái ,khi thi chỉ chông chờ vào điều may mắn ,hay bịa viết lung tung ,dẫn đến sai kiến thức lịch sử một cách nghiêm trọng . Với học sinh trường THPT Cẩm Thuỷ 3 ,là trường vùng cao ,đa số học sinh là con em dân tộc thiểu số ,nên việc nhận thức ,tiếp thu kiến thức lịch sử là cả một vấn đề đối với 3 các em .Vì vậy việc tìm ra được những phương pháp học tập mới ,hay cho học sinh đòi hỏi giáo viên phải có sự đầu tư nghiên cứu . Thực tế vấn đề sử dụng phương pháp hệ thống hoá kiến thức trong dạy học lịch sử đã có sách đề cập đến ,tuy nhiên hệ thống kiến thức qua sơ đồ ,bảng biểu thì ít người đề cập đến ,có chăng chỉ sơ qua hoặc lồng gép.Còn đối với giáo viên thì một số giáo viên có tâm huyết với nghề đã tìm thấy được việc sử dụng phương pháp hệ thống hoá kiến thức lịch sử bằng sơ đồ ,bảng biểu là phương pháp học tập hữu ích cho học sinh ,nên rất đầu tư cho việc tìm hiểu ,nghiên cứu phương pháp này ,đặc biệt với phương pháp này càng thuận tiện hơn khi sử dụng công nghệ thông tin .Tuy nhiên ,vẫn còn một số giáo viên quan niệm sai lệch cho rằng việc sử dụng phương pháp này mất nhiều thời gian đầu tư nên chỉ hệ thống bằng cách trình bày xuông ,hoặc nếu có sử dụng chỉ là qua loa đại khái ,mà không giúp học sinh thấy được từ việc hệ thống hoá kiến thức qua sơ đồ ,bảng biểu có thể giúp các em khái quát được kiến thức trọng tâm của bài và đặc biệt khắc phục được tình trạng nhầm lẫn kiến thức . 3.Kết quả thực trạng Từ thực trạng trên đã dẫn đến chất lượng bộ môn lịch sử trong các nhà trường và các kì thi đại học những năm gần đây rất thấp ,các em hầu như không xác định được kiến thức trọng tâm ,học trước quên sau ,không hiểu và nắm được bản chất của sự kiện .Mặt khác có em nhớ lẫn lộn giữa kiến thức lịch sử thế giới với lịch sử Việt Nam ,kiến thức bài này nhầm sang kiến thức bài khác ...Đặc biệt sau khi học xong một phần ,một bài, hoặc một chương yêu cầu các em hệ thống lại kiến thức trọng tâm hầu như các em không làm được . Từ thực trạng kết quả trên ,để công việc dạy - học môn lịch sử đạt kết quả cao hơn tôi mạnh dạn cải tiến phương pháp dạy - học bằng việc “sử dụng phương pháp hệ thống hoá kiến thức qua sơ đồ ,bảng biểu trong dạy học lịch sử 12 nâng cao” (Phần lịch sử Việt Nam giai đoạn 1919-1945). 4.Các giải pháp và tổ chức thực hiện a/Các giải pháp : Từ kết quả thực trạng trên ,để phần nào khắc phục và hạn chế được tình trạng đó ,điều đầu tiên cần phải làm trước hết ở cán bộ giáo viên trực tiếp giảng dạy môn lịch sử phải thực sự đầu tư để tạo ra được những kiểu sơ đồ ,bảng biểu đa dạng để hệ thống hoá kiến thức cho học sinh một cách dễ hiểu nhất ,phù hợp cho từng mục ,từng bài họăc từng chương trong nội dung chương trình bộ môn lịch sử ở trường THPT . 4 Qua thực tế giảng dạy,nghiên cứu và thực nghiệm ,tôi đã sử dụng phương pháp hệ thống hoá kiến thức lịch sử theo hai loại cơ bản sau : : */Hệ thống hoá kiến thức theo sơ đồ : Việc sử dụng hệ thống hoá kiến thức theo sơ đồ này giáo viên có thể thực hiện trong quá trình dạy hoặc thực hiện sau khi đã học xong , tuỳ vào lượng kiến thức cũng như thời lượng học tập và phải phù hợp với đối tượng học sinh . Với phương pháp này giúp học sinh có thể hệ thống được lượng kiến thức trọng tâm trong từng mục ,từng bài ,hoặc từng chương ,biết cách khái quát kiến thức .Từ đó giúp các em hạn chế được tình trạng nhầm lẫn kiến thức giữa các bài ,các chương ...Mặt khác ,qua đó còn giúp các em có thể phát huy được tính tư duy ,logic vấn đề ,phân tích được sự kiện ,hiểu rõ được bản chất của vấn đề ,mối quan hệ kiến thức trong bài ,trong chương .Từ đó giúp các em hứng thú hơn trong học tập môn lịch sử .Tuy nhiên với phương pháp này ,giáo viên phải lưu ý với học sinh chỉ được sử dụng trong vở ghi hoặc trong quá trình học ,tuyệt đối không được sử dụng trong bài kiểm tra hoặc thi khi đề không yêu cầu . *Hệ thống hoá kiến thức theo bảng biểu: Phương pháp này thường được áp dụng cho những bài ôn tập ,tổng kết ,hoặc những nội dung mang tính chất so sánh, liệt kê các sự kiện .Phương pháp hệ thống này giúp các em liệt kê được các sự kiện chính trong từng mục ,từng bài ,hoặc từng chương ,hoặc giúp các em có thể so sánh ,đối chiếu giữa nội dung này với nội dung kia ,giai đoạn này ,giai đoạn khác ...,đặc biệt với phương pháp này sẽ giúp các em khắc phục được tình trạng nhầm lẫn kiến thức giữa nội dung sự kiện này với nội dung sự kiện khác ,kiến thức trọng tâm giai đoạn lịch sử này với giai đoạn lịch sử khác ...Từ đó giúp các em hiểu sâu được bản chất của lịch sử ,quy luật phát triển của lịch sử và nhất là hiểu được ý nghĩa của việc học môn lịch sử và dần yêu thích môn lịch sử hơn .Với phương pháp này giáo viên cũng có thể lưu ý với học sinh có thể sử dụng vào bài kiểm tra ,bài thi khi đề bài yêu cầu . b/Cách thức thực hiện : * Đối với phương pháp sơ đồ hoá kiến thức : Trong dạy học lịch sử ,đặc biệt trong phần lịch sử Việt Nam giai đoạn (1919-1945) có nhiều sự kiện và nội dung kiến thức nên nhiều học sinh không thể nhớ hết được ,thậm chí hay nhầm lẫn .Vậy việc sử dụng phương pháp này sẽ giúp các em tránh được tình trạng trên ,đồng thời phát huy tích tích cực và tư duy logíc của học sinh.Qua sơ đồ học sinh có biểu tượng để nắm được kiến thức trọng tâm ,trên cơ sở đó phân tích được từng sự kiện lịch sử . Phương pháp sơ đồ hoá kiến thức này có thể vận dụng trong từng mục ,từng bài hoặc từng chương. 5 Ví dụ 1:Khi dạy mục 3 bài 13 :Những chuyển biến về giai cấp xã hội Việt Nam ,giáo viên sau khi trình bày xong ,hoặc trong quá trình dạy có thể hệ thống hoá kiến thức qua sơ đồ sau : XH thuộc địa nửa PK XHPK Địa chủ /Đ/C lớn Đối tượng của CM VN Nông dân Đ/C vừa và nhỏ có tinh thần dân tộc Lực lượng CM đông đảo và chủ yếu Tư sản TS Mại Bản-> đối tượng của CM VN Tiểu TS TS dân tộc -> ít nhiều có tinh thần dân tộc Lực lượng CM hăng hái và quan trọng nhất Công nhân Có đặc điểm riêng-> vươn lên nắm quyền lãnh đạo CMVN Qua sơ đồ này học sinh có biểu tượng để tự minh hoạ được những nội dung kiến thức đã học trong mục .Từ đó hiểu được bản chất của vấn đề .Cụ thể như sau :Khi Pháp chưa xâm lược Việt nam ,xã hội Việt Nam là xã hội phong kiến với hai giai cấp cơ bản ,nhưng khi Pháp xâm lược và đẩy mạnh chính sách khai thác thuộc địa lần hai thì xã hội Việt Nam từ một xã hội phong kiến trở thành xã hội thuộc địa nửa phong kiến ,điều đó làm cho xã hội Việt Nam bị phân hoá sâu sắc ,bên cạnh hai giai cấp cơ bản vẫn còn tồn tại đã xuất hiện thêm một số tấng lớp ,giai cấp mới .Cũng qua sơ đồ này học sinh có thể thấy được quyền lợi, địa vị của từng giai cấp và khả nămg làm cách mạng của các giai cấp trong xã hội Việt Nam lúc này .Từ đó hiểu được quy luật phát triển của lịch sử là chính từ sự phân hoá xã hội này đã dẫn đến phong trào cách mạng Việt Nam phát triển mạnh theo hai khuynh hướng dân chủ tư sản và khuynh hướng vô sản sau chiến tranh thế giới thứ nhất.Đặc biệt khi làm bài học sinh hiểu được bản chất của sự kiện thì chỉ cần nhớ lại sơ đồ sẽ trình bày được khối lượng kiến thức lớn .Cách học này rất dễ nhớ và nhớ lâu . 6 Ví dụ 2 : Khi học xong bài 15 : Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ 1925-1930 ,giáo viên có thể hướng dẫn học sinh hệ thống hoá kiến thức toàn bài theo kiểu sơ đồ như 7 Thành lập HVNCM TN 3 tổ chức CM Hoạt động NAQ NAQ thành thành lậplập Hội(6/1925) Hội(6/1925) -Mở lớp huấn luyện, ra báo TN ,xuất bản Đường CM, ,phong trào VSH ... Thành lập Qua nhiều lần đổi tên (7/1928) lấy tên TVCMĐ Hoạt động Một số chuyển sang Hội TN ,số còn lại tiến tới thành lập Đảng VS TVCMĐ Thành lập Trên cơ sở hạt nhân Nam Đồng Thư Xã (25/12/1927 tổ chức thành lập . Hoạt động Kết nạp bừa bãi ,thiếu KH ,ám sát cá nhân ,đỉnh cao k/n Yên Bái -> thất bại VNQDĐ ĐD Cộng sản Đảng An Nam CS Đảng ĐD CS Liên Đoàn Hoạt động riêng rẽ ,tranh giành ảnh hưởng -> y/c hợp nhất NAQ về TQ triệu tập Hội nghị thành lập Đảng (6/1-8/2/1930) Đảng cộng sản VN ra đời sau : Ý nghĩa sự thành lập Đảng 8 Qua sơ đồ này ,trước hết giúp học sinh nắm được một cách khái quát nhất về phạm vị kiến thức trong bài ,.từ đó phân tích ,triển khai những sự kiện lịch sử ,cụ thể như sau : Sau chiến tranh thế giới thứ nhất trước sự phát triển mạnh của phong trào cách mạng (1919-1925) theo hai khuynh hướng :dân chủ tư sản và khuynh hướng vô sản ,yêu cầu cần phải có một tổ chức cách mạng để lãnh đạo phong trào .Trên cơ sở đó ba tổ chức cách mạng ra đời hoạt động theo hai khuynh hướng khác nhau .Tổ chức Hội Việt nam cách mạng Thanh Niên và Tân Việt cách mạng Đảng hoạt động theo khuynh hướng vô sản ,còn tổ chức Việt Nam Quốc dân Đảng hoạt động theo khuynh hướng dân chủ tư sản .Sự ra đời và hoạt động của tổ chức Hội Việt nam cách mạng Thanh Niên và Tân Việt cách mạng Đảng thúc đẩy cho phong trào cách mạng Việt Nam theo khuynh hướng vô sản phát triển mạnh .Ngược lại sự ra đời và hoạt động của tổ chức Việt Nam Quốc dân Đảng với hoạt động đỉnh cao là khởi nghĩa Yên Bái thất bại đã chấm dứt vai trò lãnh đạo của giai cấp tư sản ,nhường quyền lãnh đạo cho giai cấp vô sản . Sau thất bại của phong trào cách mạng theo khuynh hướng dân chủ tư sản ,phong trào cách mạng theo khuynh hướng vô sản có điều kiện phát triển mạnh ,vượt khỏi tầm tay lãnh đạo của tổ chức Hội Việt Nam cách mạng Thanh Niên và Tân Việt cách mạng Đảng ,yêu cầu phải có một chính Đảng vô sản để lãnh đạo phong trào cách mạng.Tuy nhiên do phong trào cách mạng phát triển không đều nên dẫn đến sự nhận thức trong mỗi cán bộ Đảng viên khác nhau , dẫn đến sự ra đời của ba tổ chức cộng sản Đảng trong năm 1929: Đông Dương cộng sản Đảng ,An Nam cộng sản Đảng và Đông Dương cộng sản liên Đoàn .Ba tổ chức ra đời hoạt động không thống nhất ,nên yêu cầu cần phải hợp nhất các tổ chức thành Đảng cộng sản duy nhất .Trước tình hính đó ,Nguyễn Ái Quốc đã về Trung Quốc triệu tập Hội nghị thành lập Đảng (6/1-8/2/1930).Đảng cộng sản Việt Nam ra đời có ý nghĩa to lớn đối với cách mạng Việt Nam . Từ chỗ khái quát chung nhất kiến thức trong phạm vi toàn bài ,học sinh sẽ tự phân tích ,trình bày những chi tiết nhỏ tiếp theo trong từng vấn đề .Với sơ đồ này học sinh có biểu tượng trong đầu về kiến thức , cách học này học sinh sẽ rất dễ hiểu và dễ nhớ . Ví dụ 3 : Khi học xong chương 2 : Lịch sử Việt Nam giai đoạn 1930-1945 ,giáo viên có thể hướng dẫn học sinh hệ thống kiến thức một cách tổng quan ,hiểu rõ được quy luật phát triển của lịch sử ,thấy được mối quan hệ logíc giữa các giai đoạn lịch sử và đặc biệt hiểu được một cách khái quát nhất trọng tâm kiến thức của cả chương ,từ đó xác định được những vấn đề cơ bản của từng bài và tránh được tình trạng nhầm lẫn kiến thức giữa bài này với bài kia. 9 CMT8 THÀNH CÔNG CTTG2 bùng nổ ,Pháp thực hiện c/thời chiến ->Đảng chuyển hướng chỉ đạo chiến lược CM PTCM 1939-1945 trong HN6,HN8 -Nguy cơ chiến tranh phát xít -Chính sách tiến bộ của MTND Pháp -TDP tiếp tục khủng bố trắng -Cơ sở CM tan vỡ ,phong trào CM tạm lắng . PTDC 1936-1939 -Phong trào dân sinh ,dc rộng khắp -Thành lập MT để đoàn kết lực lượng -Hình thức đấu tranh phong phú -Là cuộc tập dượt thứ 2 chuẩn bị cho CMT8 -Đấu tranh giữ vững PTCM 1932-1935 -Tác động k/h KT1929-1933 -Pháp khủng bố trăng sau k/n Yên Bái -Đảng cCS Việt Nam ra đời -Nhật đảo chính Pháp đảng chủ trương k/n từng phần -Nhật bị đồng minh đánh bại.Tổng k/n bùng nổ PTCM 1930-1931 lập trường của Đảng -ĐH lần 1 của Đảng (3/1935) -Phong trào CM được phục hồi -Khẳng định đường lối của Đảng -Xây dựng liên minh công –nông -Thành lập chính quyền XV -Là cuộc diễn tập đầu Đảng CS Việt Nam ra đời (3/2/1930) 10 Qua sơ đồ trên học sinh sẽ khái quát được kiến thức của toàn bộ chương 2 ,có cái nhìn tổng quan về lượng kiến thức trọng tâm trong từng giai đoạn lịch sử .Từ đó thấy được quy luật phát triển của lịch sử một cách rõ nét .Cụ thể như sau : Từ khi Đảng cộng sản VN ra đời ,trực tiếp lãnh đạo phong trào CMVN qua các thời kì 19301931,1932-1935,1936-1939,đặc biệt 1939-1945,mỗi thời kì có một nhiệm vụ khác nhau nhưng tựu chung lại nó là các cuộc diễn tập chuẩn bị cho CMT8 thành công .Đặc biệt qua sơ đồ này học sinh còn thấy được vai trò to lớn của Đảng qua các thời kì phát triển cũng như thoái trào.Từ cái nhìn khái quát trên học sinh có biểu tượng để phân tích triển khai những ý cơ bản trong bài . *Đối với phương pháp bảng biểu hoá kiến thức : Phương pháp này giáo viên có thể hướng dẫn các em trong những bài tổng kết ,ôn tập , liệt kê sự kiện ,hoặc những nội dung khác nhau để so sánh .Với kiểu phương pháp này giúp học sinh liệt kê được toàn bộ những sự kiện chính trong bài theo các mốc thời gian ,hoặc có thể so sánh nội dung này với nội dung kia ,từ đó tránh được tình trạng nhầm kiến thức hoặc thiếu các sự kiện . Ví dụ 1 : Bài 14 mục III:Hoạt động của Nguyễn Ái Quốc .Sau khi trình bày xong quá trình hoạt động của Người từ 1919-1925 trên lược đồ ,giáo viên có thể hướng dẫn học sinh hệ thống lại toàn bộ kiến thức cô trình bày theo bảng sau : Thời gian Sự kiện 1911 Người TN Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước 1917 CMT10 thành công ,Người quay trở lại Pháp 1919 Gửi bản yêu sách 8 điểm tới hội nghị Véc xai 7/1920 Người đọc bản sơ thảo lần thứ nhất luận cương của Lê Nin về vấn đề dân tộc và thuộc địa 12/1920 Người dự ĐH toàn quốc của Đảng XH Pháp tại thành phố Tua ,gia nhập QTCS,thành lập ĐCS Pháp -> người CS đầu tiên ở VN 1921 Thành lập ra Hội liên hiệp các dân tộc và thuộc địa 1922 Ra báo người cùng khổ ,viết nhiều bài đăngtrên các báo vạch trần c/s đàn áp bóc lột dã man của CNĐQ . 11 6/1923 Người về Liên Xô dự HNQT nông dân ,ĐHQTCS 11/1924 Người về Quảng Châu –TQ mở lớp huấn luyện đào tạo cán bộ và tuyên truyền giáo dục lý luận . 6/1925 Thành lập tổ chức Hội VNCM Thanh Niên Với bảng hệ thống này trước hết giúp học sinh có thể nhớ và liệt kê được các sự kiện hoạt động của Người .Từ đó rút ra được vai trò của Người đối với CMVN trong giai đoạn này. Ví dụ 2 :Khi dạy xong bài phong trào CMVN 1930-1931 và PTDC 1936-1939,giáo viên có thể yêu cầu học sinh hệ thống hoá kiến thức những vấn đề cơ bản của từng bài theo bảng sau : Giai đoạn 1930-1931 1936-1939 Kẻ thù Đế quốc và PK Phản động Pháp và tay sai Nhiệm vụ Chống đế quốc và PK Chống phát xít ,chống giành độc lập cho dân chiến tranh ,chống bọn tộc và RĐ cho dân cày phản động thuộc tay sai ,đòi tự do dân chủ ... Mặt trận Chưa thành lập Hình thức,phương pháp CM Bí mật bất hợp pháp Hợp pháp công khai ,bán ,bạo động vũ trang công khai Nội dung thành lập MT nhân dân phản đế ĐD-> MTDCDD Thông qua bảng hệ thống này học sinh sẽ biết rõ được kẻ thù, nhiệm vụ CM của từng giai đoạn lịch sử .Từ đó xác định được nhiệm vụ trọng tâm và hình thức CM cụ thể trong từng giai đoạn .Mặt khác còn giúp học sinh có thể lí giải được tại sao lại có sự thay đổi sách lược chủ truơng của Đảng trong từng giai đoạn lịch sử . Ví dụ 3:Khi học xong bài phong trào giải phóng dân tộc dân chủ 1939-1945 ,phần nội dung của các hội nghị (11/1939) và (5/1941) ,giáo viên cũng có thể yêu cầu học sinh hệ thống kiến thức qua bảng biểu sau : 12 Hội nghị Nội dung HNBCHTW (11/1939) Đảng HNBCHTW Đảng lần VIII (5/1941) Hoàn cảnh -TG:CTTG2 bùng nổ -TG:CMCTTG2 bước sang (9/1939)->6/1940 Đức năm thứ 3->6/1941 Đức ->Pháp ,Pháp đầu hàng tấn công liên Xô -CATBD:Nhật đẩy -CATBD:Nhật mở rộng mạnh xâm lược xâm lược TQ và nhảy vào TQ,chuẩn bị xâm lược ĐD ĐD -Đ D:Nhật –Pháp câu kết -ĐD:Pháp và tay sai ra với nhau thống trị nhân dân sức bóc lột nhân ĐD- Đ D-> mâu thuẫn dân tộc >mâu thuẫn dân tộc gay gắt-.>5/1941 NAQ gay gắt triệu tập HNBCHTW Đảng ->11/1939 HNBCHTW lần VIII Đảng được triệu tập Nội dung -Nhiệm vụ :giương cao ngọn cờ đánh đuổi đế quốc và tay sai làm cho ĐD hoàn toàn độc lập -Nhiệm vụ : Tiếp tục giương cao ngọn cờ gpdt,chống Pháp -Nhật -Khẩu hiệu ;Tiếp tục tạm -Khẩu hiệu : Tạm gác gác khẩu hiệu CMRĐ ,đề ra khẩu hiệu CMRĐ ,dề khẩu hiệu giảm tô ,giảm tức ra khẩu hiệutịch thu -Phương pháp CM : Đi từ RĐ của đế quốc ,tay khởi nghĩa từng phần -> sai chia cho nhân dân . tổng khởi nghĩa ,coi k/n vũ -Phương pháp CM : trang là nhiệm vủtung tâm Hoạt động bí mật ,bất của toàn Đảng ,toàn dân. hợp pháp -mặt trận : Thành lập VN -Mặt trận :Thành lập độc lập đồng minh (Việt MT thống nhất dân tộc Minh) phản đế ĐD Ý nghĩa Đánh dấu bước chuyển Hoàn chỉnh sự chuyển hướng chỉ đạo chiến hướng chỉ đạo chiến lược 13 lược CM của đảng CM của Đảng. Đây là những phần có lượng kiến thức gần giống nhau nên học sinh rất hay nhầm giữa nội dung của Hội nghị này với nội dung của Hội nghị khác.Vậy qua bảng so sánh trên ,học sinh sẽ thấy được sự khác biệt về hoàn cảnh của hai hội nghị ,từ đó xác định nội dung Đảng đề ra cụ thể của từng giai đoạn lịch sử là hoàn toàn phù hợp và đúng đắn .Đồng thời qua bảng thống kê này giúp học sinh tránh được tình trạng nhầm lẫn kiến thức trong hai hội nghị. Cũng dạng hệ thống theo kiểu bảng biểu này giáo viên có thể áp dụng cho những phần khác như hệ thống diễn biến của phong trào CMVN (1930-1931),diễn biến phong trào (1936-1939) hoặc diễn biến của cách mạng tháng 8/1945) ... Trên đây là một số bài minh hoạ sử dụng phương pháp hệ thống hoá kiến thức qua sơ đồ ,bảng biểu .Với phương pháp này giáo viên có thể áp dụng được trong tất cả các bài học ở chương trình lịch sử lớp 12. c/Kết quả thực hiện : Qua gần 10 năm giảng dạy ở trường THPT Cẩm Thuỷ 3 ,việc tìm hiểu nghiên cứu ra những phương pháp học tập mới,phù hợp với đối tượng học sinh vùng cao,giúp học sinh dễ học ,dễ nhớ là cả một vấn đề trăn trở đối với bản thân tôi .Trong những năm gần đây ,đặc biệt qua thực nghiệm của năm học 2011-2012 ở lớp 12a3 tôi thấy việc áp dụng phương pháp này có khả thi ,đa số học sinh học tập hứng thú hơn ,tiếp thu kiến thức dễ dàng hơn ,đặc biệt nhiều em biết cách so sánh ,phân tích sơ đồ ,nhìn nhận sự kiện lịch sử một cách tổng quát và rút ra được quy luật và bài học lịch sử.Điều nay được thể hiện rõ qua kết quả so sánh sau : Lớp Sĩ số Giỏi Khá TB Yếu Kém SL % SL % SL % SL % SL % 12a3 50 05 10 30 60 15 30 0 0 0 0 12a4 49 01 2,0 18 36, 7 28 57, 1 02 4,1 0 0 Như vậy qua bảng đối chiếu ,so sánh trên ta thấy ở lớp 12a3 dạy thực nghiệm phương pháp hệ thống hoá kiến thức qua sơ đồ bảng biểu ,số học sinh tiếp thu kiến thức tốt hơn,chủ động hơn ,đặc biệt tỷ lệ % từ TB trở lên đạt 100% ,không có học sinh yếu 14 kém.Ngược lại ở lớp 12a4 tôi không áp dụng phương pháp này ,kết quả cho thấy ,số học sinh khá ,giỏi ít và chủ yếu là học sinh TB ,vẫn có học sinh yếu . Từ kết quả thực nghiệm trên ,tôi có thể mạnh dạn khẳng định rằng phương pháp hệ thống hoá kiến thức qua sơ đồ ,bảng biểu hoàn toàn có thể áp dụng trong thực tiễn việc dạy và học bộ môn lịch sử ,đồng thời mang lại hiệu quả học tập cao. PHẦN III :KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT Như vậy trước thực trạng chung của vấn đề dạy và học lịch sử hiện nay,việc đổi mới phương pháp trong dạy học lịch sử là vấn đề thiết yếu đầu tiên đối với mỗi giáo viên .Các giáo viên cần phải có trách nhiệm trong việc tìm tòi ,nghiên cứu ra những phương pháp ,giải pháp học tập thiết thực ,khoa học và phù hợp với từng đối tượng học sinh ,để thu hút sự học tập và gây hứng thú cho các em trong việc tiếp thu kiến thức môn lịch sử .Đặc biệt trong thời đại công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước vấn đề truyền tải kiến thức lịch sử cho học sinh càng phải được quan tâm chú trọng hơn ,qua đó góp một phần nhỏ nhằm giáo dục thế hệ trẻ nhân cách và đạo lý sống của con người . Gánh vác một phần trách nhiệm chung đó ,bản thân tôi rất trăn trở,nghiên cứu để tìm tòi ra những phương pháp học tập phù hợp cho đối tượng học sinh của mình .Qua thực tế kiểm nghiệm trong những năm gần đây và đặc biệt qua năm học 2011-2012 với kết quả trên tôi mạnh dạn đưa ra sáng kiến :Sử dụng phương pháp hệ thống hoá kiến thức qua sơ đồ ,bảng biểu trong dạy học lịch sử ,nhằm phần nào khắc phục được tình trạng chung của bộ môn lịch sử .Tuy nhiên khi sử dụng phương pháp này đòi hỏi giáo viên phải có sự đầu tư ,kiên trì ,tỷ mỉ để thiết kế được những kiểu sơ đồ ,bảng biểu khác nhau phù hợp với dung lượng kiến thức trong từng mục,từng bài hoặc từng chương,phù hợp với đối tượng học sinh .Mặt khác khi áp dụng phương pháp này yêu cầu giáo viên phải có sự chuẩn bị trước ở nhà trên giấy A0 hoặc trên máy chiếu càng tốt.Sau khi hướng dẫn học sinh hệ thống những phần kiến thức yêu cầu ,giáo viên đưa bảng chuẩn bị trước của mình cho học sinh đối chiếu so sánh và yêu cầu học sinh nhìn sơ đồ ,bảng biểu khái quát lại toàn bộ những kiến thức trong từng mục hoặc từng chương,từng bài.Có như vậy mới tạo ra được khí thế học tập cho các em ,đưa các em vào thế chủ động tìm hiểu ,tiếp thu kiến thức,phân tích kiến thức và tránh được tình trạng thầy đọc trò chép . Mong rằng với phương pháp học tập này sẽ góp một phần nhỏ vào kho tàng sáng kiến kinh nghiệm đổi mới phương pháp dạy -học môn lịch sử của tỉnh nhà .Do điều kiện thời gian ,phạm vi đề tài và năng lực có hạn nên rất mong được sự đóng góp của các thầy cô để sáng kiến này được hoàn thiện hơn ,phục vụ hữu ích hơn trong việc dạy và học môn lịch sử . 15
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan

Tài liệu vừa đăng