Tài liệu Thiết kế bài giảng địa lí 9 - tập 1

NguyÔn ch©u giang thiÕt kÕ bμi gi¶ng ®Þa lÝ Trung häc c¬ së ` TËp mét Nhμ xuÊt b¶n hμ néi – 2005 M· sè : 373 − 373(V) 02m GV / 778 / 05 HN − 05 3 ®Þa lÝ viÖt nam §Þa lÝ d©n c− Bµi 1 Céng ®ång c¸c d©n téc ViÖt Nam I. Môc tiªu bµi häc 1. KiÕn thøc : HS cÇn. • BiÕt n−íc ta cã 54 d©n téc, d©n téc Kinh cã sè d©n ®«ng nhÊt. C¸c d©n téc n−íc ta lu«n ®oµn kÕt bªn nhau trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc. • Tr×nh bµy ®−îc t×nh h×nh ph©n bè c¸c d©n téc ë n−íc ta. 2. KÜ n¨ng • RÌn luyÖn, cñng cè kÜ n¨ng ®äc, x¸c ®Þnh trªn b¶n ®å vïng ph©n bè chñ yÕu cña mét sè d©n téc. 3. Th¸i ®é • Gi¸o dôc tinh thÇn t«n träng, ®oµn kÕt c¸c d©n téc. II. Ph−¬ng tiÖn d¹y häc • B¶n ®å ph©n bè d©n téc ViÖt Nam • TËp s¸ch “ViÖt Nam h×nh ¶nh céng ®ång 54 d©n téc” – NXB Th«ng tÊn. 4 • Tµi liÖu lÞch sö vÒ mét sè d©n téc ë ViÖt Nam. III. Bµi gi¶ng. 1. KiÓm tra bµi cò (kh«ng) 2. Bµi míi. (GV giíi thiÖu s¬ l−îc ch−¬ng tr×nh §Þa lÝ kinh tÕ – x· héi ViÖt Nam 4 phÇn : §Þa lÝ d©n c−, ®Þa lÝ kinh tÕ, sù ph©n ho¸ l·nh thæ vµ ®Þa lÝ ®Þa ph−¬ng.) Vµo bµi : ViÖt Nam – Tæ quèc cña nhiÒu d©n téc. C¸c d©n téc cïng lµ con ch¸u cña L¹c Long Qu©n – ¢u C¬, cïng më mang, g©y dùng non s«ng, cïng chung sèng l©u ®êi trªn mét ®Êt n−íc. C¸c d©n téc s¸t c¸ch bªn nhau trong suèt qu¸ tr×nh x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc. Bµi häc ®Çu tiªn cña m«n ®Þa lÝ líp 9 h«m nay, chóng ta cïng t×m hiÓu : N−íc ta cã bao nhiªu d©n téc ; d©n téc nµo gi÷ vai trß chñ ®¹o trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Êt n−íc ; ®Þa bµn c− tró cña céng ®ång c¸c d©n téc ViÖt Nam ®−îc ph©n bè nh− thÕ nµo trªn ®Êt n−íc ta. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Ghi b¶ng GV : Dïng tËp ¶nh “ViÖt Nam h×nh ¶nh 54 d©n téc”. Giíi thiÖu mét sè d©n téc tiªu biÓu cho c¸c miÒn ®Êt n−íc – Ho¹t ®éng nhãm / cÆp I. C¸c d©n téc ë ViÖt Nam CH. B»ng hiÓu biÕt cña b¶n th©n, em cho biÕt : – N−íc ta cã bao nhiªu d©n téc ? KÓ tªn c¸c d©n téc mµ em biÕt ? 5 – Tr×nh bµy nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ d©n téc Kinh vµ mét sè d©n téc kh¸c ? (ng«n ng÷, trang phôc, tËp qu¸n, s¶n xuÊt....) N−íc ta cã 54 d©n téc , mçi d©n téc cã nh÷ng nÐt v¨n ho¸ riªng. CH. Quan s¸t H1.1 cho biÕt d©n téc nµo chiÕm sè d©n ®«ng nhÊt ? chiÕm tØ lÖ bao nhiªu ? – D©n téc ViÖt (Kinh) cã sè d©n ®«ng nhÊt, chiÕm 86,2% d©n sè c¶ n−íc. CH. Dùa vµo hiÓu biÕt cña thùc tÕ vµ SGK cho biÕt. – Ng−êi ViÖt cæ cßn cã nh÷ng tªn gäi g× ? (¢u L¹c, T©y ¢u ; L¹c ViÖt...) – §Æc ®iÓm cña d©n téc ViÖt vµ – Ng−êi ViÖt lµ lùc l−îng lao c¸c d©n téc Ýt ng−êi ? (kinh nghiÖm ®éng ®«ng ®¶o trong c¸c ngµnh kinh s¶n xuÊt, c¸c nghÒ truyÒn thèng...) tÕ quan träng. CH. KÓ tªn mét sè s¶n phÈm thñ c«ng tiªu biÓu cña c¸c d©n téc Ýt ng−êi mµ em biÕt ? (dÖt thæ cÈm, thªu thïa (tµy, Th¸i...), lµm gèm, trång b«ng dÖt v¶i (Ch¨m), lµm ®−êng thèt nèt, kh¶m b¹c (Kh¬ Me), lµm bµn ghÕ b»ng tróc (Tµy..) 6 CH. H·y kÓ tªn c¸c vÞ l·nh ®¹o cÊp cao cña §¶ng vµ nhµ n−íc ta, tªn c¸c vÞ anh hïng, c¸c nhµ khoa häc cã tiÕng lµ ng−êi d©n téc Ýt ng−êi mµ em biÕt ? – Cho biÕt vai trß cña ng−êi ViÖt ®Þnh c− ë n−íc ngoµi ®èi víi ®Êt n−íc ? ChuyÓn ý : ViÖt Nam lµ quèc gia cã nhiÒu thµnh phÇn d©n téc. §¹i ®a sè c¸c d©n téc cã nguån gèc b¶n ®Þa, cïng chung sèng d−íi m¸i nhµ cña n−íc ViÖt Nam thèng nhÊt. VÒ sè l−îng, sau ng−êi ViÖt lµ ng−êi Tµy, Th¸i, M−êng, Kh¬me, mçi téc ng−êi cã sè d©n trªn 1 triÖu. C¸c téc ng−êi kh¸c cã sè l−îng Ýt h¬n (xem b¶ng 1.1). §Þa bµn sinh sèng c¸c thµnh phÇn d©n téc ®ù¬c ph©n bè thÕ nµo, ta cïng t×m hiÓu môc II. II. Ph©n bè c¸c d©n téc Ho¹t ®éng 1) D©n téc ViÖt (Kinh) CH. Dùa vµo b¶n ®å “ph©n bè d©n téc ViÖt Nam” vµ hiÓu biÕt cña m×nh, h·y cho biÕt d©n téc ViÖt (Kinh) ph©n bè chñ yÕu ë ®©u ? GV (tham kh¶o phô lôc) : Më – Ph©n bè chñ yÕu ë ®ång b»ng 7 réng kiÕn thøc cho HS trung du vµ ven biÓn. – L·nh thæ cña c− d©n ViÖt Nam cæ tr−íc c«ng nguyªn... + PhÝa B¾c .... TØnh V©n Nam, Qu¶ng §«ng, Qu¶ng T©y (Trung Quèc) + PhÝa Nam ... Nam Bé. – Sù ph©n ho¸ c− d©n ViÖt Cæ thµnh c¸c bé phËn ..... + C− d©n phÝa T©y – T©y B¾c.... + C− d©n phÝa B¾c... + C− d©n phÝa Nam (tõ Qu¶ng B×nh trë vµo) ... + C− d©n ë §ång b»ng, Trung du vµ B¾c Trung Bé vÉn gi÷ ®−îc b¶n s¾c ViÖt cæ tån t¹i qua h¬n 1000 n¨m B¾c thuéc.... 2) C¸c d©n téc Ýt ng−êi. CH. – Dùa vµo vèn hiÓu biÕt, h·y cho biÕt c¸c d©n téc Ýt ng−êi ph©n bè chñ yÕu ë ®©u ? – Nh÷ng khu vùc cã ®Æc ®iÓm vÒ ®Þa lÝ tù nhiªn, kinh tÕ x· héi nh− thÕ nµo ? DiÖn tÝch riªng (®Æc tr−ng tiÒm 8 n¨ng tµi nguyªn lín, vÞ trÝ quan träng ®Þa h×nh hiÓm trë, giao th«ng vµ kinh tÕ ch−a ph¸t triÓn) GV KÕt luËn : – MiÒn nói vµ cao nguyªn lµ c¸c ®Þa bµn c− tró chÝnh cña c¸c d©n téc Ýt ng−êi. CH. Dùa vµo SGK vµ b¶n ®å ph©n bè d©n téc ViÖt Nam , h·y cho biÕt ®Þa bµn c− tró cô thÓ cña c¸c d©n téc Ýt ng−êi ? GV : Yªu cÇu HS lªn b¶ng x¸c ®Þnh ba ®Þa bµn c− tró cña ®ång bµo c¸c d©n téc tiªu biÓu ? GV : KÕt luËn. – Trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c cã c¸c d©n téc Tµy, Nïng, Th¸i, M−êng, Dao, M«ng ... – Khu vùc Tr−êng S¬n – T©y Nguyªn cã c¸c d©n téc £ – ®ª, Gia – rai, Ba – na, Co – ho... – Ng−êi Ch¨m, Kh¬me, Hoa sèng ë cùc Nam Trung Bé vµ Nam Bé. CH. H·y cho biÕt cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, sù ph©n bè vµ ®êi sèng cña ®ång bµo c¸c d©n téc Ýt ng−êi cã nh÷ng sù thay ®æi lín 9 nh− thÕ nµo ? (®Þnh canh, ®Þnh c−, xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo, nhµ n−íc ®Çu t− x©y dùng c¬ së h¹ tÇng. ®−êng, tr−êng, tr¹m, c«ng tr×nh thuû ®iÖn, khai th¸c tiÒm n¨ng du lÞch ... ) IV. Cñng cè : PhiÕu bμi tËp §¸nh dÊu (×) vµo c©u ®óng C©u 1. ViÖt Nam cã : a. 60 d©n téc. F b. 45 d©n c. 54 d©n téc . F d. 52 d©n téc . F téc. F C©u 2. D©n téc cã sè d©n ®«ng nhÊt lµ : a) Tµy F b) ViÖt (Kinh) F c) Ch¨m F d) M−êng F C©u 3. Trong sè 54 d©n téc, chiÕm sè l−îng lín nhÊt chØ sau d©n téc Kinh theo thø tù lÇn l−ît lµ. a) M−êng, Kh¬me F F F d) M«ng, Nïng F F c) Tµy, Th¸i b) Th¸i, Hoa F C©u 4. Ng−êi ViÖt sèng chñ yÕu ë : a. Vïng cã ®ång b»ng réng lín, ph× nhiªu. F b) Vïng duyªn h¶i. F 10 c) Vïng ®åi trung du vµ vïng ®ång b»ng. F d) TÊt c¶ c¸c ®¸p ¸n trªn. F C©u 5. B¶n s¾c v¨n ho¸ cña mçi d©n téc thÓ hiÖn trong. a) TËp qu¸n, truyÒn thèng cña s¶n xuÊt F b) Ng«n ng÷, trang phôc F c) §Þa bµn c− tró, Tæ chøc x· héi F d) Phong tôc tËp qu¸n. F C©u 6. §Þa bµn c− tró chñ yÕu cña c¸c d©n téc Ýt ng−êi. a) Trung du, miÒn nói B¾c Bé. F b) MiÒn nói vµ cao nguyªn F c) Khu vùc Tr−êng S¬n – Nam Trung Bé F d) T©y Nguyªn. F C©u 7. ChÝnh s¸ch nhµ n−íc quan t©m, ®Çu t− ®Õn ®êi sèng c¸c d©n téc vïng s©u, vïng xa, vïng cao lµ : a) Tr×nh ®é kinh tÕ x· héi cña hä cßn thÊp. F b) Hä cã vai trß quan träng trong viÖc b¶o vÖ biªn giíi. F c) T¹o sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c d©n téc, m«i tr−êng ®−îc c¶i thiÖn. F d) TÊt c¶ ®Òu ®óng. F C©u 8. §iÒn vµo chç trèng trong c©u sau : Em thuéc d©n téc ...., d©n téc em ®øng thø ..... vÒ sè d©n trong céng ®ång d©n téc ViÖt Nam. §Þa bµn c− tró cña d©n téc em lµ .... 11 Mèt sè nÐt v¨n ho¸ tiªu biÓu cña d©n téc em lµ ....... §¸p ¸n : C©u 1 (c) ; c©u 2 (b) ; c©u 3 (c) ; C©u 4 (b + c) ; C©u 5 (b + d) ; C©u 6 (b) ; c©u 7 (d). Bµi 2 D©n sè vμ gia t¨ng d©n sè I. Môc tiªu bµi häc 1. KiÕn thøc : HS cÇn • BiÕt sè d©n c− cña n−íc ta (2002) • HiÓu vµ tr×nh bµy ®−îc t×nh h×nh gia t¨ng d©n sè, nguyªn nh©n vµ hËu qu¶. • BiÕt sù thay ®æi c¬ cÊu d©n sè vµ xu h−íng thay ®æi c¬ cÊu d©n sè cña n−íc ta, nguyªn nh©n cña sù thay ®æi. 2. KÜ n¨ng • Cã kÜ n¨ng ph©n tÝch b¶ng thèng kª vµ mét sè biÓu ®å d©n sè. 3. Th¸i ®é • ý thøc ®−îc sù cÇn thiÕt ph¶i cã quy m« gia ®×nh hîp lý II. Ph−¬ng tiÖn d¹y häc • BiÓu ®å biÕn ®æi d©n sè cña n−íc ta (phãng to) • Tµi liÖu, tranh ¶nh vÒ hËu qu¶ cña bïng næ d©n sè tíi m«i tr−êng vµ chÊt l−îng cuéc sèng. 12 III. Bµi gi¶ng 1. KiÓm tra bµi cò : a) N−íc ta cã bao nhiªu d©n téc ? Nh÷ng nÐt v¨n ho¸ riªng cña c¸c d©n téc thÓ hiÖn ë nh÷ng mÆt nµo ? VD ? b) Tr×nh bµy t×nh h×nh ph©n bè cña c¸c d©n téc ë n−íc ta ? 2. Bµi míi Vµo bµi : D©n sè, t×nh h×nh gia t¨ng d©n sè vµ nh÷ng hËu qu¶ kinh tÕ x· héi, chÝnh trÞ cña nã ®· trë thµnh mèi quan t©m kh«ng chØ riªng cña mçi quèc gia, mµ c¶ cña céng ®ång quèc tÕ. ë mçi quèc gia, chÝnh s¸ch d©n sè lu«n cã vÞ trÝ xøng ®¸ng trong c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n−íc. Sím nhËn râ vÊn ®Ò nµy, ë n−íc ta §¶ng vµ chÝnh phñ ®· ®Ò ra môc tiªu d©n sè vµ ban hµnh hµng lo¹t chÝnh s¸ch ®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu Êy. §Ó t×m hiÓu vÊn ®Ò d©n sè, sù gia t¨ng d©n sè vµ c¬ cÊu d©n sè ë n−íc ta cã ®Æc ®iÓm g×, ta nghiªn cøu néi dung bµi h«m nay. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Ghi b¶ng GV : Giíi thiÖu sè liÖu cña 3 lÇn I. Sè d©n tæng ®iÒu tra d©n sè toµn quèc ë n−íc ta : LÇn 1. (1/4/79) n−íc ta cã 52,46 triÖu ng−êi LÇn 2. (1/4/89) n−íc ta cã 64,41 triÖu ng−êi LÇn 3. (1/4/99) n−íc ta cã 76,34 triÖu ng−êi CH. – Dùa vµo hiÓu biÕt vµ SGK 13 em cho biÕt sè d©n n−íc ta tÝnh ®Õn 2002 lµ bao nhiªu ng−êi ? – Cho nhËn xÐt vÒ thø h¹ng diÖn tÝch vµ d©n sè cña ViÖt Nam so víi c¸c n−íc kh¸c trªn thÕ giíi (+ DiÖn tÝch thuéc lo¹i c¸c n−íc cã l·nh thæ trung b×nh thÕ giíi + D©n sè thuéc lo¹i n−íc cã d©n ®«ng trªn thÕ giíi) GV : L−u ý HS + N¨m 2003 d©n sè n−íc ta 80,9 triÖu + Trong khu vùc §«ng Nam ¸, d©n sè ViÖt Nam ®øng thø 3 sau In®«nªxia (234,9 triÖu), Philippin (84,6 triÖu) – KÕt luËn ViÖt Nam lµ n−íc ®«ng d©n, d©n sè n−íc ta lµ 79,7 triÖu (2002) CH. Víi sè d©n ®«ng nh− trªn cã thuËn lîi vµ khã kh¨n g× cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ ë n−íc ta ? (ThuËn lîi : nguån lao ®éng lín, thÞ tr−êng tiªu thô réng. Khã kh¨n : T¹o søc Ðp lín ®èi víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi, víi tµi nguyªn m«i tr−êng vµ viÖc n©ng cao 14 chÊt l−îng cuéc sèng cña nh©n d©n) Ho¹t ®éng nhãm / cÆp II gia t¨ng d©n sè GV yªu cÇu HS ®äc thuËt ng÷ “bïng næ d©n sè” CH. – Quan s¸t H.2.1 : Nªu nhËn xÐt sù bïng næ d©n sè qua chiÒu cao c¸c cét d©n sè ? (d©n sè t¨ng nhanh liªn tôc). – D©n sè t¨ng nhanh lµ yÕu tè dÉn ®Õn hiÖn t−îng g× ? (bïng næ d©n sè ) GV kÕt luËn – Tõ cuèi nh÷ng n¨m 50 cña thÕ kØ XX, n−íc ta cã hiÖn t−îng “bïng næ d©n sè” CH. – Qua H.2.1 h·y nªu nhËn xÐt ®−êng biÓu diÔn tØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn cã sù thay ®æi nh− thÕ nµo ? (+ Tèc ®é gia t¨ng thay ®æi tõng giai ®o¹n ; cao nhÊt gÇn 2 % (54 60) + Tõ 1976 ®Õn 2003 xu h−íng gi¶m dÇn ; thÊp nhÊt 1,3% (2003) – Gi¶i thÝch nguyªn nh©n sù thay ®æi ®ã ( kÕt qu¶ cña viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè vµ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh) 15 – Nhê thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh nªn tØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn cña d©n sè cã xu h−íng gi¶m. CH. V× sao tØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn cña d©n sè gi¶m nhanh, nh−ng d©n sè vÉn t¨ng nhanh ? (c¬ cÊu d©n sè ViÖt Nam trÎ, sè phô n÷ ë tuæi sinh ®Î cao – cã kho¶ng 45 – 50 v¹n phô n÷ b−íc vµo tuæi sinh ®Î hµng n¨m) Th¶o luËn nhãm (3 nhãm) CH. D©n sè ®«ng vµ t¨ng nhanh ®· g©y hËu qu¶ g× ? (kinh tÕ, x· héi, m«i tr−êng) GV Mçi nhãm nghiªn cøu t×m hiÓu mét vÊn ®Ò. GV : – Yªu cÇu ®¹i diÖn nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶, nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. – ChuÈn x¸c kiÕn thøc theo s¬ ®å sau HËu qu¶ gia t¨ng d©n Kinh tÕ La o ®éng vµ x∙ héi Tiª u ph¸t dïng Tèc ®é triÓn vµ Gi¸ Y tÕ o dôc vµ ch¨m sãc søc M«i tr−êng Thu nhËp C¹n ¤ kiÖt tµi nhiÔm m«i møc nguyªn tr−êng sèng Ph¸t triÓn 16 bÒn v÷ng CH. Nªu nh÷ng lîi Ých cña sù gi¶m tØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn cña d©n sè ë n−íc ta ? GV – Mçi nhãm th¶o luËn : lîi Ých vÒ : 1) Ph¸t triÓn kinh tÕ. 2) Tµi nguyªn m«i tr−êng. 3) ChÊt l−îng cuéc sèng (x· héi). Cña sù gi¶m tØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn d©n sè. – Yªu cÇu c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶, nhãm kh¸c bæ sung – GV chuÈn x¸c l¹i néi dung kiÕn thøc theo nh÷ng vÊn ®Ò cña s¬ ®å trªn ®· nªu. CH. – Dùa vµo b¶ng 2.1, h·y x¸c ®Þnh c¸c vïng cã tØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn cña d©n sè cao nhÊt ; thÊp nhÊt ? – Vïng T©y B¾c cã tØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn d©n sè cao nhÊt (2,19%), thÊp nhÊt lµ §ång b»ng S«ng Hång (1,11%) 17 – C¸c vïng l·nh thæ cã tØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn cña d©n sè cao h¬n trung b×nh c¶ n−íc ? (T©y B¾c ; B¾c Bé ; Duyªn h¶i Nam Trung Bé ; T©y Nguyªn) Ho¹t ®éng nhãm /cÆp III. C¬ cÊu d©n sè CH. Dùa vµo b¶ng 2.2 h·y : – NhËn xÐt tØ lÖ hai nhãm d©n sè nam n÷ thêi kú 1979 – 1999 ? (+ TØ lÖ n÷ > nam, thay ®æi theo thêi gian + Sù thay ®æi gi÷a tØ lÖ tæng sè nam vµ n÷ gi¶m dÇn tõ 3% → 2,6% → 1,4%) CH. T¹i sao cÇn ph¶i biÕt kÕt cÊu d©n sè theo giíi (tØ lÖ n÷, tØ lÖ nam) ë mçi quèc gia ...? (§Ó tæ chøc lao ®éng phï hîp tõng giíi, bæ sung hµng ho¸, nhu yÕu phÈm ®Æc tr−ng tõng giíi ...) CH. – NhËn xÐt c¬ cÊu d©n sè theo nhãm tuæi n−íc ta thêi kú 1979 – 1999 ? – Nhãm tõ 0 – 14 tuæi : + Nam tõ 21,8 gi¶m xuèng 20,1 - 17,4 + N÷ tõ 20,7 gi¶m xuèng 18,9 - 16,1 1444444424444444 3 gi¶m dÇn – Nhãm tõ 15 – 59 tuæi : 18 + Nam... + N÷ ... 1444444424444444 3 t¨ng dÇn – Nhãm 60 trë lªn so s¸nh nh− trªn ...... t¨ng lªn – C¬ cÊu d©n sè theo ®é tuæi cña n−íc ta ®ang cã sù CH. H·y cho biÕt xu h−íng thay ®æi c¬ thay ®æi cÊu theo nhãm tuæi ë ViÖt Nam tõ 1979 – – TØ lÖ trÎ em gi¶m xuèng, 1999 ? tØ lÖ ng−êi trong ®é tuæi lao ®éng vµ trªn ®é tuæi lao ®éng t¨ng lªn. GV – KÕt luËn : GV Yªu cÇu HS ®äc môc 3 SGK ®Ó hiÓu râ h¬n tØ sè giíi tÝnh. GV (gi¶i thÝch). TØ sè giíi tÝnh (nam, n÷) kh«ng bao giê c©n b»ng vµ th−êng thay ®æi theo nhãm tuæi, theo thêi gian vµ kh«ng gian, nh×n chung, trªn thÕ giíi hiÖn nay lµ 98,6 nam th× cã 100 n÷. Tuy nhiªn lóc míi sinh ra, sè trÎ em s¬ sinh nam lu«n cao h¬n sè trÎ s¬ sinh n÷ (TB : 103 – 106 nam / 100 n÷), ®Õn tuæi tr−ëng thµnh, tØ sè nµy gÇn ngang nhau. Sang løa tuæi giµ sè n÷ cao h¬n sè nam. Nguyªn nh©n cña sù kh¸c biÖt vÒ tØ sè giíi tÝnh ë n−íc ta lµ : – HËu qu¶ cña chiÕn tranh, nam giíi hy sinh. 19 – Nam giíi ph¶i lao ®éng nhiÒu h¬n, lµm nh÷ng c«ng viÖc nÆng nhäc h¬n, nªn tuæi thä thÊp h¬n n÷. IV. Cñng cè PhiÕu häc tËp C©u 1. TÝnh ®Õn 2002 th× d©n sè cña n−íc ta ®¹t F a) 77,5 triÖu c) 75,4 triÖu b) 79,7 triÖu F F F d) 80,9 triÖu C©u 2. So víi d©n sè cña h¬n 220 quèc gia trªn thÕ giíi hiÖn nay d©n sè n−íc ta ®øng vµo hµng thø : F F a) 13 c) 14 b) 15 F F d) 12 C©u 3. Theo ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn hiÖn nay, d©n sè n−íc ta ®«ng, sÏ t¹o nªn : a) Mét thÞ tr−êng tiªu thô m¹nh, réng. F b) Nguån cung cÊp lao ®éng lín. F c) Trî lùc cho viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ n©ng cao møc sèng. F d) TÊt c¶ ®Òu ®óng. F C©u 4. D©n sè ®«ng vµ t¨ng nhanh g©y ra nh÷ng hËu qu¶ ®èi víi. a) Tµi nguyªn m«i tr−êng F b) ChÊt l−îng cuéc sèng F c) Sù ph¸t triÓn kinh tÕ F d) TÊt c¶ c¸c ®¸p ¸n trªn F 20 C©u 5. VÒ ph−¬ng diÖn x· héi, viÖc gia t¨ng d©n sè nhanh sÏ dÉn ®Õn hËu qu¶. a) M«i tr−êng bÞ « nhiÔm nÆng F b) Nhu cÇu gi¸o dôc, y tÕ, viÖc lµm....c¨ng th¼ng F c) Tµi nguyªn thiªn nhiªn ngµy cµng c¹n kiÖt. F d) C©u a + c ®óng. F C©u 6. Sù bïng næ cña d©n sè n−íc ta ®−îc b¾t ®Çu tõ c¸c n¨m cña thÕ kØ XX lµ : F a) Cuèi thËp kØ 30 c) §Çu thËp kØ 60 F b) §Çu thËp kØ 50 F d) §Çu thËp kØ 70 F C©u 7. Tõ 1954 ®Õn 2003 tØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn cña d©n sè gi¶m nh−ng sè d©n vÉn t¨ng nhanh v× : a) Kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn, ng−êi d©n muèn ®«ng con. F b) C¬ cÊu d©n sè ViÖt Nam trÎ. F c) Sè phô n÷ ë tuæi sinh ®Î cao d) Vïng n«ng th«n vµ miÒn nói ®ang cÇn ng−êi lao ®éng trÎ khoÎ F F C©u 8. C¬ cÊu d©n sè theo nhãm tuæi cña ViÖt Nam thêi kú 1979 – 1999 cã sù thay ®æi. a. TØ lÖ trÎ em gi¶m dÇn F b) TrÎ em chiÕm tØ lÖ thÊp F c) Ng−êi trong ®é tuæi lao ®éng chiÕm tØ lÖ cao F d) TØ lÖ ng−êi trong vµ trªn ®é tuæi lao ®éng t¨ng lªn F §¸p ¸n : C©u 1 : (b) C©u 5 : (b) C©u 2 : (c) C©u 6 : (c) C©u 3 : (d) Cau 7 : (b +c) 21 C©u 4 : (d) Bµi 3 C©u 8 : (a +d) Ph©n bè d©n c− vμ c¸c lo¹i h×nh quÇn c− I.Môc tiªu bµi häc 1. KiÕn thøc : HS cÇn • Tr×nh bµy ®−îc ®Æc ®iÓm mËt ®é d©n sè vµ sù ph©n bè d©n c− cña n−íc ta. • BiÕt ®Æc ®iÓm cña c¸c lo¹i h×nh quÇn c− n«ng th«n, quÇn c− thµnh thÞ vµ ®« thÞ ho¸ ë n−íc ta. 2. KÜ n¨ng • BiÕt ph©n tÝch biÓu ®å “ph©n bè d©n c− vµ ®« thÞ ViÖt Nam” (n¨m 1999) vµ mét sè b¶ng sè liÖu vÒ d©n c−. 3. Th¸i ®é • ý thøc ®−îc sù cÇn thiÕt ph¶i ph¸t triÓn ®« thÞ trªn c¬ së ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, b¶o vÖ m«i tr−êng ®ang sèng. • ChÊp hµnh c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n−íc vÒ ph©n bè d©n c−. II. Ph−¬ng tiÖn d¹y häc • B¶n ®å ph©n bè d©n c− vµ ®« thÞ ViÖt Nam. • T− liÖu, tranh ¶nh vÒ nhµ ë, mét sè h×nh thøc quÇn c− ë ViÖt Nam • B¶ng thèng kª mËt ®é d©n sè mét sè quèc gia vµ d©n ®« thÞ ë ViÖt Nam III. Bµi gi¶ng 22