Tài liệu Thiết kế phương án quan trắc lún công trình dân dụng

Môc lôc Lêi nãi ®Çu.............................................................................................2 Ch¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò chung.............................................................4 1.1. Kh¸i niÖm chung vÒ chuyÓn dÞch vµ biÕn d¹ng c«ng tr×nh..............4 1.1.1. Ph©n lo¹i chuyÓn dÞch vµ biÕn d¹ng c«ng tr×nh.............................4 1.1.2. Nguyªn nh©n g©y chuyÓn dÞch vµ biÕn d¹ng c«ng tr×nh..............4 1.1.3. §Æc tÝnh vµ c¸c tham sè chuyÓn dÞch lón c«ng tr×nh.....................5 2.2. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô quan tr¾c......................................................6 2.2.1. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô...................................................................7 2.2.2. Nguyªn t¾c chung thùc hiÖn quan tr¾c chuyÓn dÞch vµ biÕn d¹ng c«ng tr×nh................................................................................................7 2.2.3. §é chÝnh x¸c vµ chu kú.................................................................8 Ch¬ng 2: Quan tr¾c lón c«ng tr×nh b»ng ph¬ng ph¸p tr¾c ®Þa......10 2.1. Quan tr¾c lón b»ng ph¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc...........................10 2.1.1. M¸y vµ dông cô ®o......................................................................10 2.1.2. S¬ ®å vµ ch¬ng tr×nh ®o...............................................................13 2.1.3. C¸c chØ tiªu kü thuËt chñ yÕu......................................................17 2.1.4. C¸c nguån sai sè chñ yÕu lµm ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ ®o.............18 2.2. Quan tr¾c lón b»ng ph¬ng ph¸p ®o cao thuû tÜnh...........................19 2.2.1. Kh¸i niÖm....................................................................................19 2.2.2. C¸c nguån sai sè chñ yÕu ¶nh hëng ®Õn ®é chÝnh x¸c ®o cao thuû tÜnh.........................................................................................................21 2.1.3. Quan tr¾c lón b»ng ph¬ng ph¸p ®o cao lîng gi¸c.......................23 Ch¬ng 3: ThiÕt kÕ ph¬ng ¸n quan tr¾c ngo¹i nghiÖp ......................27 3.1. Nguyªn t¾c chung thµnh lËp líi khèng chÕ trong quan tr¾c lón trong quan tr¾c lón c«ng tr×nh...............................................................27 3.1.1. X¸c ®Þnh sè lîng bËc khèng chÕ.................................................27 3.1.2. Yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cña mçi bËc líi.......................................28 3.2. ThiÕt kÕ líi khèng chÕ c¬ së...........................................................30 3.2.1. Chän s¬ ®å líi vµ vÞ trÝ ®Æt mèc..................................................30 3.2.2. KÕt cÊu mèc khèng chÕ c¬ së......................................................31 3.2.3. ¦íc tÝnh ®é chÝnh x¸c bËc líi c¬ së............................................34 3.3. ThiÕt kÕ líi quan tr¾c......................................................................36 1 3.3.1. Chän s¬ ®å líi vµ vÞ trÝ ®Æt mèc..................................................36 3.3.2. CÊu t¹o mèc quan tr¾c.................................................................39 3.3.3. ¦íc tÝnh ®é chÝnh x¸c bËc líi quan tr¾c.....................................40 3.4. Tæ chøc c«ng t¸c ®o ®¹c ngo¹i nghiÖp...........................................42 3.4.1. Yªu cÇu chung.............................................................................42 3.4.2. Thùc hµnh ®o ®¹c ngo¹i nghiÖp...................................................48 3.5. ThiÕt kÕ ph¬ng ¸n xö lý néi nghiÖp................................................50 3.5.1. ph©n tÝch ®é æn ®Þnh c¸c mèc trong bËc líi c¬ së.......................50 3.5.2. C¸c ph¬ng ph¸p cã thÓ sö dông ®Ó ph©n tÝch ®é æn ®Þnh c¸c mèc ...............................................................................................................51 3.5.3. Lùa chän ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ®é æn ®Þnh cña c¸c ®iÓm c¬ së nhµ N5D................................................................................................54 3.6. B×nh sai líi quan tr¾c......................................................................62 3.6.1. Chän Èn sè..................................................................................62 3.6.2. LËp hÖ ph¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh................................................62 3.7. TÝnh to¸n c¸c thèng sè chuyÓn dÞch cña c«ng tr×nh nhµ N5D........64 3.7.1.TÝnh tråi (lón) tuyÖt ®èi cña ®iÓm quan tr¾c thø (i) gi÷a 2 chu kú ...............................................................................................................64 3.7.2. §é tåi (Lón) lÖch.........................................................................64 3.7.3. ®é tråi (lón) trung b×nh cña c«ng tr×nh........................................64 3.7.4. Tèc ®é tråi (lón) trung b×nh cña c«ng tr×nh.................................64 KÕt luËn 2 Lêi nãi ®Çu HiÖn nay, ë níc ta qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ diÔn ra rÊt nhanh chãng vµ m¹nh mÏ. NhÊt lµ nÒn kinh tÕ níc ta ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn, céng víi c¸c nguån vèn ®Çu t níc ngoµi rÊt lín còng nh sù n¨ng ®éng cña c¸c doanh nghiÖp trong níc. §Ó ®¸p øng sù ph¸t triÓn chung cña ®Êt níc ®ßi hái ph¶i cã c¬ së h¹ tÇng tèt. ChÝnh v× vËy, ngµy cµng cã nhiÒu c«ng tr×nh võa to, võa hiÖn ®¹i ®· vµ ®ang x©y dùng lªn nh: Nhµ cao tÇng, c¸c khu c«ng nghiÖp, c¸c c«ng tr×nh giao th«ng, thuû lîi, thuû ®iÖn… Trong sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt yªu cÇu thi c«ng c«ng tr×nh ®ßi hái cã ®é chÝnh x¸c cao, ®¶m b¶o cho c«ng tr×nh ®îc æn ®Þnh vµ sö dôngl©u dµi. Cho nªn c«ng t¸c tr¾c ®Þa ®ãng mét via trß quan träng trong x©y dùng c«ng tr×nh, nã phôc vô tõ giai ®o¹n kh¶o s¸t, giai ®o¹n thi c«ng ®Õn giai ®o¹n sö dông vËn hµnh c«ng tr×nh. §Ó ®¶m b¶o yªu cÇu ®é chÝnh x¸c ®o vÏ b¶n ®å, bè trÝ l¾p r¸p, quan tr¾c chuyÓn dÞch c«ng tr×nh øng víi mçi giai ®o¹n trªn vµ thuËn lîi cho c«ng t¸c tr¾c ®Þa tiÕp theo ®ßi hái chóng ta ph¶i thiÕt kÕ m¹ng líi tr¾c ®Þa, còng nh ®é cao tho¶ m·n nh÷ng yªu cÇu ®Æt ra. V× vËy, buéc ngêi lµm c«ng t¸c tr¾c ®Þa cÇn ph¶i xem xÐt c¸c ph¬ng ph¸p ®o ®¹c ®· cã, nghiªn cøu ph¬ng ph¸p vµ c¸c thiÕt bÞ ®o ®¹c míi ®Ó ®¶m b¶o cho c«ng tr×nh ®îc æn ®Þnh vµ l©u dµi. Víi môc ®Ých mong muèn ®îc t×m hiÓu vÉn ®Ò nµy t«i ®· nhËn ®Ò tµi: "thiÕt kÕ ph¬ng ¸n quan tr¾c lón c«ng tr×nh d©n dông" Néi dung cña ®Ò tµi sÏ ®îc tr×nh bµy trong 3 ch¬ng: Ch¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò chung Ch¬ng II: Quan tr¾c lón c«ng tr×nh b»ng ph¬ng ph¸p tr¾c ®Þa Ch¬ng III: Thùc nghiÖm thiÕt kÕ ph¬ng ¸n quan tr¾c lón c«ng tr×nh §îc sù chØ ®¹o b¶o híng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o ThS. NguyÔn Quang Phóc vµ sù nç lùc t×m tßi häc hái cña b¶n th©n ®å ¸n tèt nghiÖp cña t«i ®· ®îc hoµn thµnh. Tuy nhiªn, do cha cã phong phó vÒ tµi liÖu sö dông vµ kinh nghiÖm thùc tiÔn cho nªn khã tr¸nh khái nh÷ng sai sãt trong néi dung còng 3 nh trong c«ng viÖc sö dông c¸c thuËt ng÷ khoa häc. V× thÕ, t«i rÊt mong nhËn ®îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®Ó b¶n ®å ¸n cña t«i ®îc hoµn thiÖn h¬n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Hµ néi, th¸ng 8 n¨m 2005 Sinh viªn thùc hiÖn Hoµng Anh HiÒn Líp tr¾c ®Þa B - K45 - TC 4 Ch¬ng 1 Nh÷ng vÊn ®Ò chung 1.1. Kh¸i niÖm chung vÒ chuyÓn dÞch vµ biÕn d¹ng c«ng tr×nh 1.1.1. Ph©n lo¹i chuyÓn dÞch vµ biÕn d¹ng c«ng tr×nh Trong qu¸ tr×nh thi c«ng còng nh vËn hµnh c«ng tr×nh th× x¶y ra hiÖn tîng: mét phÇn c«ng tr×nh hay toµn bé c«ng tr×nh thay ®æi vÞ trÝ theo thêi gian. Sù thay ®æi ®ã gäi lµ sù chuyÓn dÞch c«ng tr×nh. sù thay ®æi vÞ trÝ cña c«ng tr×nh theo ph¬ng d©y däi ®îc gäi lµ chuyÓn dÞch th¼ng ®øng. NÕu c«ng tr×nh bÞ chuyÓn dÞch theo híng lªn trªn trong mÆt ph¼ng th¼ng ®øng th× ta nãi c«ng tr×nh bÞ tråi vµ ngîc l¹i th× ta nãi c«ng tr×nh bÞ lón. ë c¸c thêi ®iÓm quan tr¾c kh¸c nhau nÕu c¸c ®iÓm quan tr¾c ®Òu cã mét gi¸ trÞ tråi (lón) nh nhau th× ta gäi ®ã lµ hiÖn tîng tråi (lón) ®Òu vµ ngîc l¹i lµ tråi (lón) kh«ng ®Òu. Sù thay ®æi vÞ trÝ cña c«ng tr×nh trong mÆt ph¼ng n»m ngang theo thêi gian th× ®îc gäi lµ chuyÓn dÞch ngang. Khi c«ng tr×nh cã sù chuyÓn dÞch kh«ng ®Òu cã thÓ g©y nªn biÕn d¹ng. C¸c biÕn d¹ng thêng gÆp: cong, vÆn, xo¾n, ®øt, gÉy, ®æ, vì… Do ®ã nhiÖm vô cña ngêi lµm c«ng t¸c tr¾c ®Þa lµ ph¶i t×m nguyªn nh©n g©y chuyÓn dÞch biÕn d¹ng, tõ ®ã ®a ra c¸c biÖn ph¸p phßng vµ chèng. Sau ®©y lµ c¸c nguyªn nh©n g©y chuyÓn dÞch vµ biÕn d¹ng c«ng tr×nh. 1.1.2. Nguyªn nh©n g©y chuyÓn dÞch vµ biÕn d¹ng c«ng tr×nh Cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n lµm cho c«ng tr×nh bÞ chuyÓn dÞch vµ biÕn d¹ng nhng quy n¹p l¹i cã hai nhãm nguyªn nh©n chÝnh sau ®©y: Nhãm nguyªn nh©n thø nhÊt: Do t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè tù nhiªn g©y nªn. Tr¸i ®Êt cña chóng ta lu«n lu«n chuyÓn ®éng vµ biÕn ®æi kh«ng ngõng víi c¸c ho¹t ®éng kiÕn t¹o vµ ho¹t ®éng néi sinh cña líp vá tr¸i ®Êt. ChÝnh c¸c ho¹t ®éng ®ã ®· lµm cho c¸c líp ®Êt ®·, c¸c hiÖn tîng ®Þa chÊt c«ng tr×nh, ®Þa chÊt thuû v¨n díi nÒn mãng c«ng tr×nh bÞ thay ®æi tÝnh chÊt c¬ lý ît…) dÉn ®Õn sù chuyÓn dÞch vµ biÕn d¹ng c«ng tr×nh. 5 (lón, tr- Nhãm nguyªn nh©n thø hai: Liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh x©y dùng vµ vËn hµnh c«ng tr×nh. Trong qu¸ tr×nh x©y dùng do thiÕu chÝnh x¸c cña qu¸ tr×nh kh¶o s¸t ®Þa chÊt, do sù t¨ng trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp t¶i träng cña c«ng tr×nh, do sù thay ®æi ¸p lùc cña nÒn mãng bëi c¸c c«ng tr×nh kh¸c ë gÇn… ®· lµm cho c«ng tr×nh bÞ chuyÓn dÞch. Ngoµi ra, ¶nh hëng cña qu¸ tr×nh vËn hµnh m¸y mãc, qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña c¸c ph¬ng tiÖn giao th«ng vµ qu¸ tr×nh thi c«ng c¸c c«ng tr×nh ngÇm… còng gãp phÇn kh«ng nhá vµo sù rung ®éng cña nÒn mãng c«ng tr×nh ®Ó g©y ra chuyÓn dÞch, biÕn d¹ng. 1.1.3. §Æc tÝnh vµ c¸c tham sè chuyÓn dÞch lón c«ng tr×nh C¸c ®Æc ®iÓm ë vÞ trÝ kh¸c nhau cña c«ng tr×nh cã ®é lón b»ng nhau th× qu¸ tr×nh lón ®îc coi lµ lón ®Òu. Lón ®Òu chØ x¶y ra khi ¸p lùc cña c«ng tr×nh vµ møc ®é chÞu nÐn cña ®Êt ®¸ ë c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau cña nÒn lµ nh nhau. §é lón kh«ng ®Òu x¶y ra do sù chªnh lÖch ¸p lùc lªn nÒn vµ møc ®é chÞu nÐn cña ®Êt ®¸ lµ kh«ng nh nhau. Lón kh«ng ®Òu lµm cho c«ng tr×nh bÞ nghiªng, cong, vÆn, xo¾n vµ biÕn d¹ng kh¸c. BiÕn d¹ng lín cã thÓ dÉn ®Õn hiÖn tîng g·y, nøt ë nÒn mãng vµ têng cña c«ng tr×nh. Sù chuyÓn dÞch cña c«ng tr×nh ®îc ®Æc trng bëi c¸c tham sè: 1) C¸c tham sè lón a. §é lón tuyÖt ®èi gi÷a chu kú thø i vµ chu kú kh«ng lµ ®o¹n th¼ng (tÝnh theo chiÒu th¼ng ®øng) tõ mÆt ph¼ng ban ®Çu cña nÒn mãng ®Õn mÆt ph¼ng lón ë thêi ®iÓm quan tr¾c. S = H(i) – H(0) (1.1) (i) H : Cao ®é cña ®iÓm ë chu k× thø i H(0): Cao ®é cña ®iÓm ë chu kú kh«ng NÕu S = 0: §iÓm æn ®Þnh kh«ng x¶y ra sù tråi lón NÕu S < 0: §iÓm bÞ lón NÕu S > 0: §iÓm bÞ tråi b. Tèc ®é lón VS = (mm/th¸ng) (1.2) S: §é lón T: Lµ kho¶ng thêi gian tõ chu k× kh«ng ®Õn chu k× thø i 6 c. §é lón trung b×nh cña nÒn mãng N STB = ∑S i =1 i (1.3) N Si : Lµ ®é lón tuyÖt ®èi cña ®iÓm thø i N: Lµ ®iÓm sè quan tr¾c d. §é lón lÖch vµ ®é nghiªng cña c«ng tr×nh + §é lón lÖch 2 1 ∆S = S1 – S2 + §é nghiªng α = arctag (1.4) S2 α ∆S (1.5) S1 H×nh 1.1 S1, S2: Lµ ®é lón tuyÖt ®èi cña hai ®iÓm ë hai ®Çu c«ng tr×nh L : Lµ ®é dµi c«ng tr×nh e. §é cong vâng c«ng tr×nh + §é vâng tuyÖt ®èi f= 2S2 – (S1 + S3) (1.6) S1, S3: Lµ ®é lón tuyÖt ®èi cña hai ®iÓm ë hai ®Çu c«ng tr×nh S2 : Lµ ®é lón tuyÖt ®èi cña ®iÓm ë gi÷a c«ng tr×nh + §é vâng t¬ng ®èi f0 = (1.7) L 2 1 S1 3 S3 S2 f S2 H×nh 1.2 2.2. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô quan tr¾c 7 S2 2.2.1. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ë níc ta cã rÊt nhiÒu c«ng tr×nh x©y dùng ®ßi hái ®é chÝnh x¸c cao trong thi c«ng x©y l¾p còng nh qu¸ tr×nh sö dông vµ vËn hµnh c«ng tr×nh. XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ ®ã c«ng t¸c tr¾c ®Þa nãi chung vµ c«ng t¸c quan tr¾c chuyÓn dÞch biÕn d¹ng c«ng tr×nh nãi riªng ®ãng mét vai trß hÕt søc quan träng. Môc ®Ých cña qu¸ tr×nh quan tr¾c chuyÓn dÞch biÕn d¹ng c«ng tr×nh lµ ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é chuyÓn dÞch biÕn d¹ng c«ng tr×nh, nghiªn cøu t×m ra nguyªn nh©n g©y ra chuyÓn dÞch biÕn d¹ng vµ quy luËt biÕn d¹ng. Tõ ®ã ®a ra nh÷ng dù b¸o trong t¬ng lai vµ t×m ra biÖn ph¸p phßng chèng. Ngoµi ra viÖc quan tr¾c biÕn d¹ng cßn gãp phÇn vµo c«ng t¸c ®iÒu chØnh bæ sung lý thuyÕt c¬ häc ®Êt nÒn mãng, ®Ò ra nh÷ng kinh nghiÖm vÒ tÝnh to¸n thiÕt kÕ c«ng tr×nh. 2.2.2. Nguyªn t¾c chung thùc hiÖn quan tr¾c chuyÓn dÞch vµ biÕn d¹ng c«ng tr×nh §Ó c«ng t¸c quan tr¾c chuyÓn dÞch vµ biÕn d¹ng c«ng tr×nh ®¹t ®îc kÕt qu¶ tèt chóng ta cÇn thùc hiÖn theo 4 nguyªn t¾c sau: - Nh chóng ta ®· biÕt, chuyÓn dÞch biÕn d¹ng c«ng tr×nh thêng diÔn ra theo thêi gian. Do ®ã ®Ó ph¸t hiÖn ra møc ®é chuyÓn dÞch cña c«ng tr×nh chóng ta cÇn ph¶i tiÓn hµnh ®o nhiÒu lÇn á nhiÒu thêi ®iÓm kh¸c nhau, mçi lÇn ®o ®îc gäi lµ mét chu kú. - Trong tõng chu kú quan tr¾c cÇn ph¶i so s¸nh t¬ng ®èi ®é cao cña c¸c ®iÓm quan tr¾c víi mét: "®èi tîng" n»m ë bªn ngoµi c«ng tr×nh ®îc xem lµ æn ®Þnh ®Ó ph¸t hiÖn ra ®é lón cña c«ng tr×nh. - Møc ®é chuyÓn dÞch cña c«ng tr×nh lµ rÊt nhá nªn ta cÇn chän m¸y vµ dông cô ®o ®é lón cã c¸c tÝnh n¨ng kü thuËt phï hîp, ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c. M¸y vµ dông cô ®o cÇn ®îc kiÓm tra, kiÓm nghiÖm chÆt chÏ tríc khi ®o. §Ó b¶o ®¶m ®é chÝnh x¸c yªu cÇu trong c¸c chu kú ®o nªn theo mét s¬ ®å ®o, mét lo¹i dông cô ®o, cïng mét ngêi ®o vµ cè g¾ng ®o trong nh÷ng ®iÒu kiÖn t¬ng tù nhau. 8 - Líi khèng chÕ dïng ®Ó quan tr¾c chuyÓn dÞch vµ biÕn d¹ng c«ng tr×nh kh¸c víi c¸c líi khèng chÕ phôc vô cho c¸c môc ®Ých kh¸c (líi khèng chÕ dïng ®Ó ®o vÏ ®Þa h×nh, ®Þa chÝnh…). V× vËy, chóng ta cÇn cã ph ¬ng ph¸p riªng ®Ó xö lý sè liÖu sao cho phï hîp víi nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ b¶n chÊt cña líi ®o biÕn d¹ng, b¶o ®¶m cho c¸c kÕt qu¶ ®o trong c¸c chu kú kh«ng chÞu ¶nh hëng cña sai sè sè liÖu gèc vµ ®îc ®Þnh vÞ trong cïng mét hÖ thèng to¹ ®é ®· chän tõ chu kú ®Çu tiªn. 2.2.3. §é chÝnh x¸c vµ chu kú a. §é chÝnh x¸c quan tr¾c Yªu cÇu ®é chÝnh x¸c quan tr¾c lón c«ng tr×nh phô thuéc chu yÕu vµo tÝnh chÊt c¬ lý ®Êt ®¸ díi nÒn mãng c«ng tr×nh vµ phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm kÕt cÊu, vËn hµnh c«ng tr×nh.ViÖc ®o ®é lón c«ng tr×nh ®îc chia lµm 3 cÊp: CÊp I, cÊp II, cÊp III. §é chÝnh x¸c yªu cÇu cña tng cÊp ®îc ®Æc trng bëi sai sè trung ph¬ng nhËn ®îc tõ hai chu kú ®o. - §èi víi cÊp I: ± 1mm - §èi víi cÊp II: ± 2mm - §èi víi cÊp III: ± 5mm Yªu cÇu ®é chÝnh x¸c quan tr¾c lón ®îc x¸c ®Þnh b»ng biÓu thøc : mS ti = Sti − St (i −1) (1.8) ε Trong ®ã : mS ti – yªu cÇu ®é chÝnh x¸c quan tr¾c ®é lón ë thêi ®iÓm t Sti, St(i-1) - ®é lón (dù b¸o) ë thêi ®iÓm ti, ti-1 ε - hÖ sè ®Æc trng cho ®é tin cËy cña kÕt qu¶ quan tr¾c, th«ng thêng ε = 4 ÷ 6. b. Chu kú quan tr¾c Chu kú : lµ kho¶ng thêi gian cÇn thiÕt gi÷a hai thêi ®iÓm quan tr¾c chuyÓn dÞch biÕn d¹ng. HiÖu sè ®é cao cña c¸c ®iÓm quan tr¾c gi÷a c¸c chu kú lµ gi¸ trÞ tråi( lón) cña c¸c ®iÓm. Thêi gian tiÕn hµnh c¸c chu kú ®o ®îc x¸c ®Þnh trong thêi gian thiÕt kÕ kü thuËt quan tr¾c lón. Chu kú quan tr¾c lón ph¶i ®îc tÝnh to¸n sao cho kÕt qu¶ quan tr¾c ph¶n ¸nh ®îc thùc chÊt qu¸ tr×nh lón cña c«ng tr×nh. 9 Cã thÓ ph©n ra lµm 3 giai ®o¹n: - Giai ®o¹n thi c«ng : Chu kú quan tr¾c ®Çu tiªn ®îc tiÕn hµnh lóc thi c«ng xong phÇn mãng c«ng tr×nh. C¸c chu kú tiÕp theo ®îc Ên ®Þnh tïy thuéc tiÕn ®é x©y dùng vµ møc t¶i träng c«ng tr×nh. Thêng thùc hiÖn c¸c chu kú quan tr¾c vµo lóc tiÕn ®é c«ng tr×nh x©y dùng ®¹t ®îc 25%, 50%, 75% vµ 100% t¶i träng cña b¶n th©n nã. §èi víi nh÷ng c«ng tr×nh quan träng cã ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt ®Æc biÖt, cã thÓ t¨ng thªm chu kú ®o. - Giai ®o¹n vËn hµnh c«ng tr×nh: C¸c chu kú quan tr¾c phô thuéc vµo tèc ®é lón c«ng tr×nh, ®Æc ®iÓm vËn hµnh c«ng tr×nh. Thêi gian ®o gi÷a hai chu kú trong giai ®o¹n nµy cã thÓ chän tõ 2 ®Õn 6 th¸ng. - Giai ®o¹n c«ng tr×nh ®i vµo æn ®Þnh: Thêi gian gi÷a hai chu kú kÕ tiÕp cã thÓ tõ 6 th¸ng ®Õn 1 n¨m hoÆc 2 n¨m. Trong mét sè trêng hîp ®Æc biÖt khi xuÊt hiÖn yÕu tè ¶nh hëng ®Õn ®é æn ®Þnh cña c«ng tr×nh, cÇn thùc hiÖn nh÷ng chu kú quan tr¾c ®ét xuÊt. Sai sè cho phÐp ®o ®é lón theo giai ®o¹n (®v.mm) B¶ng 1.1 Gi¸ trÞ ®é lón dù tÝnh (mm) 1 <50 50-100 100-250 250-500 >500 Giai ®o¹n x©y dùng Giai ®o¹n khai th¸c sö dông Lo¹i ®Êt nÒn C¸t §Êt sÐt C¸t §Êt sÐt 2 3 4 5 1 1 1 1 2 1 1 1 5 2 1 2 10 5 2 5 15 15 5 10 10 ch¬ng 2 Quan tr¾c lón c«ng tr×nh b»ng ph¬ng ph¸p tr¾c ®Þa §Ó quan tr¾c lón c«ng tr×nh ta vÉn ph¶i dïng c¸c ph¬ng ph¸p ®o cao th«ng thêng nh ph¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc, ph¬ng ph¸p ®o cao thuû tÜnh, ph¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc. Ngoµi ra, cã thÓ x¸c ®Þnh cao ®é b»ng ph¬ng ph¸p ®o ¶nh phi ®Þa h×nh (nhng Ýt ®îc sö dông). Díi ®©y t«i xin phÐp tr×nh bµy ba ph¬ng ph¸p c¬ b¶n nhÊt thêng ®îc dïng trong quan tr¾c lón c«ng tr×nh. 2.1. Quan tr¾c lón b»ng ph¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc Quan tr¾c lón b»ng ph¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc nh»m x¸c ®Þnh hiÖu chªnh cao gi÷a hai ®iÓm dùa trªn nguyªn lý tia ng¾m n»m ngang song song víi mÆt thuû chuÈn gèc vµ vu«ng gãc víi ph¬ng d©y däi. §Ó x©y dùng, l¾p ®Æt vµ theo dâi sö dông nh÷ng c«ng tr×nh yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cao, ngêi ta ¸p dông kh¸ phæ biÕn ph¬ng ph¸p nµy. Ph¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc chÝnh x¸c tia ng¾m ng¾n nµy cã u ®iÓm lµ ®é chÝnh x¸c cao, thiÕt bÞ ®o ®¬n gi¶n vµ kh«ng ®¾t tiÒn vµ cã thÓ tiÕn hµnh ®o ®¹c trong ®iÒu kiÖn x©y dùng phøc t¹p. Ph¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc chÝnh x¸c tia ng¾m ng¾n cã thÓ x¸c ®Þnh hiÖu ®é cao gi÷a hai ®iÓm c¸ch nhau 10-15m víi sai sè trung ph¬ng 0,03-0,05mm, hiÖu ®é cao c¸c ®iÓm n»m c¸ch nhau hµng tr¨m mÐt còng cã thÓ ®îc x¸c ®Þnh víi sai sè trung ph¬ng kho¶ng 0,1-0,2mm. §iÒu quan träng ®Ó ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cao trong ®o cao h×nh häc chÝnh x¸c tia ng¾m ng¾n lµ sö dông nh÷ng m¸y thuû b×nh ®é chÝnh x¸c cao cã l¾p thªm tÊm kÝnh ph¼ng song song vµ bé ®o cùc nhá, m¸y cã gi¸ trÞ gãc i nhá, vµ æn ®Þnh trong qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh tiªu cù èng kÝnh. Sau ®©y t«i xin ®a ra mét sè m¸y vµ dông cô ®o ®Ó ®o lón c«ng tr×nh theo tõng cÊp. 2.1.1. M¸y vµ dông cô ®o 2.1.1.1. M¸y 11 - §èi víi ®o lón b»ng ph¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc cÊp I th× ®îc tiÕn hµnh b»ng ph¬ng ph¸p kÕt hîp ®o 2 chiÒu: ®o ®i vµ ®o vÒ b»ng m¸y thuû chuÈn cã ®é chÝnh x¸c cao lo¹i H1 vµ m¸y tù ®éng c©n b»ng lo¹i Ni-002, m¸y NA3003 hoÆc c¸c m¸y cã ®é chÝnh x¸c t¬ng ®¬ng. +) §é phãng ®¹i cña èng kÝnh yªu cÇu tõ 40x trë lªn +) Gi¸ trÞ kho¶ng chia trªn mÆt èng thuû dµi kh«ng vît qu¸ 12''/2m +) Gi¸ trÞ v¹ch kh¾c vµnh ®äc sè cña bé ®o cùc nhá lµ 0,05mm vµ 0,10mm ViÖc ®o ®é lón ë mçi chu kú ®îc thùc hiÖn theo s¬ ®å ®· thiÕt kÕ, cã thÓ sö dông c¸c s¬ ®å ®¬n gi¶n tõ mét ®Õn hai tuyÕn ®¬n. Tríc khi ®o ®é lón m¸y vµ mia ph¶i ®îc kiÓm tra, kiÓm nghiÖm theo yªu cÇu ®o chªnh lÖch ®é cao cÊp I. - §èi víi ®o lón b»ng ph¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc cÊp II, ®îc tiÕn hµnh b»ng m¸y thuû chuÈn lo¹i H1, H2, NAK2, Ni-004 vµ c¸c m¸y thuû chuÈn cã ®é chÝnh x¸c t¬ng ®¬ng. Cã thÓ dïng c¶ lo¹i m¸y thuû chuÈn tù ®éng c©n b»ng KONi007. +) §é phãng ®¹i èng kÝnh cña c¸c m¸y ®o cao yªu cÇu tõ 35x ®Õn 40x +) Gi¸ trÞ v¹ch kh¾c trªn mÆt èng níc dµi kh«ng ®îc vît qu¸ 12''/2mm +) Gi¸ trÞ v¹ch kh¾c vµnh ®äc sè cña bé ®o cùc nhá lµ 0,05mm - 0,10mm ViÖc ®o cao ®îc tiÕn hµnh theo c¸c vßng ®o b»ng mét ®é cao m¸y. TÊt c¶ c¸c m¸y vµ dông cô dïng ®Ó ®o ®é lón b»ng ph¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc cÊp II ®Òu ph¶i kiÓm tra, kiÓm nghiÖm ë trong phßng vµ ngoµi thùc ®Þa theo néi dung yªu cÇu cña quy ph¹m. - §èi víi ®o ®é lón c«ng tr×nh b»ng ph¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc cÊp III, cã thÓ dïng m¸y thuû chuÈn H3, m¸y thuû chuÈn tù ®éng c©n b»ng, m¸y lo¹i KONi007, m¸y NAK2. Kh«ng cÇn l¾p micrometer vµ c¸c m¸y thuû chuÈn cã ®é chÝnh x¸c t¬ng ®¬ng. +) §é phãng ®¹i èng kÝnh cña c¸c m¸y yªu cÇu tõ 24x trë lªn. 12 +) Gi¸ trÞ kho¶ng chia trªn mÆt èng níc dµi kh«ng ®îc vît qu¸ 15''/2mm vµ nÕu lµ bät níc tiÕp xuxcs th× gi¸ trÞ kho¶ng chia trªn mÆt èng níc kh«ng ®îc vît qu¸ 30''/2mm. +) Líi chØ ch÷ thËp cña m¸y cã 3 chØ ngang. 2.1.1.2. Dông cô ®o - Khi ®o ®é lón c«ng tr×nh b»ng ph¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc cÊp I, cÇn sö dông mia Invar cã hai thang chia v¹ch. +) Gi¸ trÞ v¹ch kh¾c lµ 2,5mm +) ChiÒu dµi cña mia tõ 1m - 3m +) Trªn mia cã èng níc trßn víi gi¸ trÞ v¹ch kh¾c lµ 10'' - 12'' trªn 2mm +) Gi¸ trÞ kho¶ng chia cña c¸c v¹ch trªn mia cã thÓ lµ 5mm hoÆc 10mm +) Sai sè kho¶ng chia 1m cña c¸c thang sè kh«ng ®îc vît qu¸ 0,10mm +) Khi ®o ®é lón b»ng ph¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc cÊp I ë miÒn nói, th× sai sè nµy kh«ng ®îc vît qu¸ 0,05mm sai sè kho¶ng chia dm cña c¸c thang sè khi ®o lón cÊp I kh«ng qu¸ ± 0,10mm. Khi ®o ë vïng nói th× sai sè nµy kh«ng ®îc vît qu¸ ± 0,05mm. - Khi ®o lón b»ng ph¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc cÊp II cÇn dïng mia cã b¨ng Ivar cã mét hoÆc hai thang chia v¹ch. +) Gi¸ trÞ kho¶ng chia cña c¸c v¹ch trªn mia cã thÓ lµ 5mm hoÆc 10mm. +) ChiÒu dµi cña mia tõ 1m - 3m +) Sai sè c¸c kho¶ng chia 1m, 1dm +) Toµn chiÒu dµi mia kh«ng ®îc vît qu¸ 0,20mm +) Khi mia dïng ®Ó ®o lón ë miÒn nói th× sai sè nµy kh«ng ®îc vît qu¸ 0,10 mm. - Khi ®o ®é lón b»ng ph¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc cÊp III, cÇn sö dông c¸c lo¹i mia sau: +) Mia hai mÆt chiÒu dµi tõ 2m - 3m, víi v¹ch chia b»ng cm +) Mia cã chiÒu dµi tõ 1m - 3m, cã kh¾c v¹ch ë hai thang, v¹ch chia nhá nhÊt lµ 0,5cm. 13 +) Mia mét mÆt cã l¾p bät níc vµ cã v¹ch kh¾c xen kÏ ®en ®á cã v¹ch chia nhá nhÊt lµ 1cm. +) Cã thÓ sö dông treo víi chiÒu dµi tõ 0,5m - 1,2m víi v¹ch chia ë thang nh mia th«ng thêng. +) Sè 0 cña mia treo ph¶i trïng víi lç trung t©m ®Ó chèt khi mia ®îc treo trªn ®ã. +) Sai sè kho¶ng chia dm vµ m cña cÆp mia kh«ng ®îc vît qu¸ ± 0,5mm. Trªn ®©y t«i ®a ra mét sè tiªu chuÈn lo¹i m¸y vµ dông cô ®o lón c¸c cÊp I, II, III. Nhng tríc khi tiÕn hµnh c«ng viÖc ®o lón cÇn ph¶i kiÓm tra mia, nh»m ®¶m b¶o cho mia kh«ng bÞ cong, c¸c v¹ch kh¾c vµ c¸c dßng ch÷ sè trªn mia râ rµng, èng níc trßn cña mia ph¶i cã ®é nh¹y cao. Ngêi cÇm mia ph¶i chó ý quan s¸t c¸c ®iÒu kiÖn sau: - §Ó mia ph¶i tuyÖt ®èi s¹ch - Mia ph¶i ®îc ®Æt th¼ng ®øng dùa vµo èng níc trßn, æn ®Þnh vµ trªn ®iÓm cao nhÊt cña mèc, theo hiÖu lÖnh cña ngêi ®o, khi di chuyÓn nªn cÈn thËn nhÑ nhµng ®Ó mia kh«ng bÞ va ®Ëp. - Trong ®iÒu kiÖn lµm viÖc thiÕu ¸nh s¸ng th× mia ph¶i cã ®Ìn chiÕu s¸ng. - Khi dùng mia trªn mèc th× ngêi cÇm mia ph¶i ®äc tªn cña mèc. Kh«ng cã hiÖu lÖnh cña ngêi ®o mia kh«ng ®îc rêi khái mèc. Trong thêi gian gi¶i lao cÇn b¶o qu¶n mia kh«ng ®Ó va ®Ëp, chÊn ®éng, dùng mÐp mia vµo têng, khi ®o xong ®Î mia trong c¸c chu kú ®o kh¸c nhau chØ nªn sö dông mét mia. §Æc biÖt cÇn lu ý lµ chóng ta ph¶i kiÓm nghiÖm m¸y vµ mia, tríc vµ sau mçi chu kú ®o. nhÊt lµ ph¶i x¸c ®Þnh ®é æn ®Þnh cña gãc i. 2.1.2. S¬ ®å vµ ch¬ng tr×nh ®o 2.1.2.1. S¬ ®å §èi víi s¬ ®å líi ®o cao ph¶i ®îc lùa chän vµ íc tÝnh ®é chÝnh x¸c trong khi lËp thiÕt kÕ ®o lón. 2 .1.2.2. Ch¬ng tr×nh ®o Tr×nh ®é thao t¸c ®o lón theo ph¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc cÊp I, II, II trªn mét tr¹m ®o gåm c¸c c«ng viÖc sau: 14 - §Æt ch©n m¸y: ch©n mµy thuû chuÈn ®Æt trªn tr¹m khi ®o ph¶i ®îc th¨ng b»ng vµ ®¶m b¶o ®é Èm ®Þnh cao, hai ch©n cña ch©n m¸y ®Æt song song víi ®êng ®o ch©n thø ba c¾t ngang khi bªn ph¶i khi bªn tr¸i, tÊt c¶ ba ch©n cña ch©n m¸y ph¶i ë nh÷ng vÞ trÝ ch¾c ch¾n - Ch¨n m¸y dïng ®Ó ®o ®é lïn c«ng tr×nh cÇn cã ®é æn ®Þnh cao - L¾p mµy vµo ch©n b»ng èc nèi - C©n b»ng m¸y theo ba èc c©n vµ bét níc g¾n trªn m¸y. §é lÖch cña bät níc tèi ®a lµ hai v¹ch kh¾c cña èng níc - Qu¸ tr×nh ®o m¸y ®Æt gi÷a e ®iÓm A vµ B trªn h×nh 2.1 vµ chªnh cao gi÷a hai ®iÓm ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: hAB = a - b (2.1) b B a h AB A HB HA MÆt thuû chuÈn H×nh 2.1 15 Trong ®ã a, b lµ sè ®äc chØ gi÷a trªn mia sau vµ mia tríc trong trêng hîp kh«ng thÓ bè trÝ ®îc tr¹m m¸y ë chÝnh gi÷a, ta cã thÓ ¸p dông ph¬ng ph¸p ®o kÐp víi ®iÒu kiÖn gi÷ cho chªnh lÖch dµi tia ng¾m kh«ng thay ®æi nh h×nh 2.2. D2 T 1 D4 D3 2 S D1 H×nh 2.2 Chªnh lÖch ®é cao theo s¬ ®å trªn ®îc t×nh theo c«ng thøc sau: h1 = h'1 + D1 . - D2 (2.2) h2 = h'2 + D3 . - D4 . (2.3) Trong ®ã: i1, …, i4, lµ gi¸ trÞ gãc i ë c¸c vÞ trÝ ®iÒu quang kh¸c nhau. NÕu gi÷ ®îc vÞ trÝ ®iÒu quang kh«ng thay ®æi ë chiÒu dµi tra ng¾m D 2 vµ D3, tøc lµ i2 = i3 ®ång thêi ta ®Æt i4 = i1 + i' ta ®îc: Htb = h'tb + (D1 - D4) - D4 . + (D3 - D2) . (2.4) NÕu gi÷ cho c¸c kho¶ng c¸ch D1 = D4 vµ D2 = D3 th× Htb = h'tb - D4 . (2.5) NÕu sai sè cho phÐp ®o chªnh cao do ¶nh hëng cña gãc i thay ®æi khi ®iÒu quang b»ng h th× gãc i kh«ng ®îc thay ®æi qu¸: i ≤ (2.6) NÕu bè trÝ theo h×nh 2.2 th× ta cã thÓ tÝnh kiÓm tra gãc i nh sau: I = ρ" . (2.7) Ngoµi ra ta cã thÓ ¸p dông ph¬ng ph¸p ®o cao thuû chuÈn phÝa tríc nh sau: M¸y ®îc ®Æt t¹i mét ®iÓm cßn ®iÓm kia ®îc ®Æt mia, chªnh cao gi÷a 2 ®iÓm ®Æt m¸y vµ ®Æt mia ®îc tÝnh theo c«ng thøc: hMN= i-l 16 l im N hMN M MÆt thuû chuÈn H×nh 2.3 Trong ®ã : i : lµ chiÒu cao ®o ®îc cña m¸y l : lµ sè ®äc chØ gi÷a trªn mia VËy sau khi ta thùc hiÖn song qui tr×nh ®o lón th× ta ph¶i íc tÝnh ®îc c¸c h¹n sai x¸c ®Þnh ®é lón cña c«ng tr×nh? a) ¦íc tÝnh ®é chÝnh x¸c ®o cao theo h¹n sai x¸c ®Þnh ®é lón tuyÖt ®èi. - X¸c ®Þnh träng sè b¶o ®¶m cña ®iÓm yÕu nhÊt trong líi: Ry - X¸c ®Þnh sai sè trung ph¬ng träng sè ®¬n vÞ: µH = (2.8) Víi mHy lµ sai sè trung ph¬ng ®é cao cña ®iÓm yÕu nhÊt. - §é chÝnh x¸c ®o trong hai chu kú liªn tiÕp thêng ®îc chän t¬ng ®¬ng nhau nªn ta cã: 17 µH = mSy (2.9) 2 Ry Víi mSy lµ sai sè trung ph¬ng x¸c ®Þnh ®é lón tuyÖt ®èi ®îc tÝnh tõ h¹n sai x¸c ®Þnh ®é lón tuyÖt ®èi. b) ¦íc tÝnh ®é chÝnh x¸c ®o cao theo h¹n sai x¸c ®Þnh chªnh lÖch ®é lón. - X¸c ®Þnh träng sè ®¶o cña chªnh cao yÕu nhÊt gi÷a hai ®iÓm kiÓm tra trong líi: R∆H - X¸c ®Þnh sai sè trung ph¬ng träng sè ®¬n vÞ: µH = (2.10) HoÆc gi÷a hai chu kú kÕ tiÕp nhau µH = (2.11) Víi m∆S lµ sai sè trung ph¬ng x¸c ®Þnh chªnh lÖch ®é lón ®îc tÝnh tõ h¹n sai x¸c ®Þnh chªnh lÖch ®é lón. VËy dùa vµo µH tÝnh ®îc ®Ó lùa chän cÊp h¹ng ®o cao hîp lý ®èi víi c«ng tr×nh mµ c«ng t¸c ®o lón ph¶i tho¶ m·n c¶ hai yªu cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c nh ®· nªu trªn th× ph¶i íc tÝnh theo c¶ hai c«ng thøc vµ lÊy gi¸ trÞ µH nhá h¬n lµm c¬ së lùa chän cÊp h¹ng ®o cao hîp lý. Khi ®ã s¬ ®å vµ ch¬ng tr×nh ®o ®îc quy ®Þnh th«ng nhÊt cho tÊt c¶ c¸c chu kú quan tr¾c ®Ó gi¶m ¶nh hëng cña c¸c nguån sai sè hÖ thèng ®èi víi kÕt qu¶ ®o lón. 2.1.3. C¸c chØ tiªu kü thuËt chñ yÕu Khi ®o lón b»ng ph¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc tia ng¾m ng¾n cÇn ph¶i tu©n theo c¸c chØ tiªu kü thuËt chñ yÕu sau: C¸c chØ tiªu kü thuËt I ≤ 25 m 1, ChiÒu dµi tia ng¾m 2, Chªnh lÖch kho¶ng ng¾m - Trªn 1 tr¹m m¸y - Trªn toµn tuyÕn 18 B¶ng 2.2 CÊp thuû chuÈn II III m ≤ 25 ≤ 40 m 0,4 m 1.0 m 2.0 m 2.0 m 4.0 m 5.0 m 3, ChiÒu cao tia ng¾m tèi thiÓu 0.8 m 0.5 m 0.3 m 4, Sai sè giíi h¹n khÐp tuyÕn (mm) ± 0,3 ± 0,6 ± 1.2 Chó ý: §èi víi c¸c c«ng tr×nh ®îc x©y dùng trªn nÒn ®Êt yÕu vµ c¸c ®Ëp ®Êt ®¸ th× yªu cÇu ®é chÝnh x¸c quan tr¾c lón t¬ng ®¬ng víi ®é chÝnh x¸c ®o cao h¹ng III vµ cã thÓ thÊp h¬n. 2.1.4.C¸c nguån sai sè chñ yÕu lµm ¶nh hëng ®Õn kªt qu¶ ®o *C¸c nguån sai sè do m¸y vµ mia - Sai sè do trôc ng¾m vµ trôc èng thñy tÜnh dµi khi chiÕu lªn mÆt ph¼ng ®øng kh«ng song song víi nhau(gäi lµ sai sè gãc i) §Ó lµm gi¶m ¶nh hëng cña sai sè nµy ta dïng ph¬ng ph¸p ®o thuû chuÈn häc ,m¸y ®Ó gi÷a hai mia sao cho chªnh lÖch kho¶ng c¸ch tõ m¸y ®Õn mia tríc vµ mia sau lµ nhá nhÊt. - Sai sè do l¨ng kÝnh ®iÒu quang chuyÓn dÞch kh«ng chuÈn x¸c trªn trôc quang häc(sai sè ®iÒu quang). §Ó lµm gi¶m ¶nh hëng sai sè nµy ®Õn kÕt qu¶ ®o lón ta cè g¾ng bè trÝ sao cho chªnh lÖch kho¶ng c¸ch tõ m¸y ®Õn mia tríc vµ mia sau la nhá nhÊt ®Ó kh«ng ph¶i thay ®æi tiªu cù(kh«ng ph¶i ®iÒu quang). §èi víi mia trong ®o lón c«ng tr×nh cÇn chó ý c¸c sai sè sau: -Sai sè chiÒu dµi thùc trªn 1m chiÒu dµi mia -Sai sè v¹ch 0 cña mia -Sai sè do èng thuû trßn trªn mia Tríc khi tiÕn hµnh ®o ®¹c cÇn ph¶i kiÓm nghiÖm c¸c néi dung trªn mét c¸ch cÈn thËn tríc mçi chu k× ®o. * Sai sè do ngêi ®o: - Sai sè lµm trßn sè ®äc. - Sai sè do chËp v¹ch Parabol. - Sai sè kÑp. * Sai sè do ¶nh hëng cña ngo¹i c¶nh : - Sai sè do ¶nh hëng ®é cong qu¶ ®Êt. 19 §Ó lµm gi¶m ¶nh hëng cña sai sè nµy th× khi ®o thuû chuÈn tõ gi÷a ta bè trÝ sao cho sù chªnh lÖch kho¶ng c¸ch tõ m¸y ®Õn mia tríc vµ mia sau la nhá nhÊt. - Sai sè do ¶nh hëng cña chiÕt quang. ¶nh hëng cña chiÕt quang khÝ quyÓn trong ®o lón c«ng tr×nh chñ yÕu lµ chiÕt quang ®øng.Sai sè nµy cã ¶nh hëng lín khi chiÒu cao tia ng¾m gÇn mÆt ®Êt. §Ó lµm gi¶m ¶nh hëng cña sai sè nµy ta nªn chän thêi ®iÓm ®o thÝch hîp vµ ®Æt m¸y cao h¬n mÆt ®Êt tõ 1,5m . 2.2. Quan tr¾c lón b»ng ph¬ng ph¸p ®o cao thuû tÜnh 2.2.1. Kh¸i niÖm Ph¬ng ph¸p ®o cao thuû tÜnh ®é chÝnh x¸c cao ®îc ¸p dông khi l¾p ®Æt vµ ®iÒu chØnh vÒ ®é cao c¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ nh b¨ng t¶i d©y chuyÒn xö lý l¹nh trong s¶n xuÊt kÝnh g¬ng, c¸c tæ hîp m¸y ph¸t ®iÖn c¸c c«ng tr×nh ngÇm vµ trong quan tr¾c biÕn d¹ng mãng vµ nÒn mãng. NhÊt lµ ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông ®Ó quan tr¾c lón cña nÒn c¸c kÕt cÊu x©y dùng trong ®iÒu kiÖn rÊt chËt hÑp, kh«ng thÓ quan tr¾c b»ng ph¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc. C¸c lo¹i m¸y ®o cao thuû tÜnh ®Òu cã cÊu t¹o dùa trªn nguyªn lý b×nh th«ng nhau rÊt ®¬n gi¶n vµ thùc chÊt chØ kh¸c nhau ë chæ ph¬ng ph¸p ®äc sè x¸c ®Þnh vÞ trÝ bÒ mÆt chÊt láng trong c¸c b×nh. Ph¬ng ph¸p ®o cao thuû tÜnh lµ ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh chªnh cao, dùa trªn ®Þnh luËt c¬ b¶n cña thuû tÜnh häc: "MÆt tho¸ng cña chÊt láng lu«ng v«ng gãc víi híng cña träng lùc vµ mét hÖ thèng c¸c b×nh th«ng nhau th× lu«n n»m trªn cïng mét mÆt thuû chuÈn. Kh«ng phô thuéc vµo khèi lîng chÊt láng vµ thiÕt ®iÖn ngang cña b×nh" Gi¶ sö hÖ thèng ®o cao thuû tÜnh gåm hai b×nh N 1 vµ N2 dïng ®Ó x¸c ®Þnh chªnh cao gi÷a hai ®iÓm A vµ B. Chªnh cao nµy còng ®îc tÝnh t¬ng tù nh trong thuû tÜnh h×nh häc. h= (d1- S1) – (d2-T1) 20 (2.12)