Tài liệu Các giải pháp tăng cường quản lý vốn sự nghiệp có tính chất đầu tư xây dựng đối với các sở, ban, ngành của thành phố hà nội

tailieuonthi LuËn v¨n cuèi kho¸ Häc viÖn tµi chÝnh lêi nãi ®Çu Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n vµ thùc tr¹ng qu¶n lý vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n tõ nguån ng©n s¸ch nhµ n­íc lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò thu hót sù chó ý cña nhiÒu nhµ nghiªn cøu trong vµ ngoµi ngµnh. §iÒu nµy rÊt dÔ hiÓu do tÇm quan träng cña lo¹i vèn nµy ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi theo môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, do tû träng lín cña vèn trong tæng chi ng©n s¸ch Nhµ n­íc còng nh­ do nh÷ng h¹n chÕ lín cßn tån t¹i trong viÖc qu¶n lý vèn. Tuy nhiªn, xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu ph©n c«ng, ph©n cÊp qu¶n lý, chi ng©n s¸ch Nhµ n­íc cña ViÖt Nam cßn cã mét lo¹i vèn còng mang tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n nh­ng l¹i ®­îc qu¶n lý nh­ mét lo¹ivèn riªng. §ã lµ vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng. HiÖn vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng mÆc dï chiÕm tû träng kh«ng lín trong chi hµnh chÝnh sù nghiÖp trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ néi nh­ng l¹i cã vai trß quan träng trong viÖc duy tr× vµ r¨ng c­êng hiÖu qu¶ c«ng viÖc cña c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp. C«ng t¸c qu¶n lý, sö dông vèn trong thêi gian qua còng ®¹t ®­îc nh÷ng hiÖu qu¶ nhÊt ®Þnh. Tuy vËy, thùc tÕ triÓn khai c«ng t¸c qu¶n lý vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng theo chÝnh s¸ch chÕ ®é cña Nhµ n­íc hiÖn nay vÉn tån t¹i nh÷ng khã kh¨n, h¹n chÕ, ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng nghiªn cøu vÒ c¶ lý thuyÕt vµ thùc tiÔn nh»m ®­a ra c¸c biÖn ph¸p söa ®æi, hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý ®Ó gia t¨ng hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ sö dông vèn. Th«ng qua nghiªn cøu lý thuyÕt vµ thùc tiÔn luËn v¨n “C¸c gi¶i ph¸p t¨ng c­êng qu¶n lý vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng ®èi víi c¸c Së, Ban, Ngµnh cña thµnh phè Hµ néi” thùc hiÖn hai môc tiªu chÝnh: NguyÔn Thanh Th¬ - K40/01.02 4 tailieuonthi LuËn v¨n cuèi kho¸ Häc viÖn tµi chÝnh Thø nhÊt, x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng trong chi ng©n s¸ch Nhµ n­íc, so s¸nh t­¬ng quan víi vèn x©y dùng c¬ b¶n vµ c¸c kho¶n chi kh¸c thuéc chi ng©n s¸ch. Thø hai, ®¸nh gi¸ nh÷ng ®iÒu ®· lµm ®­îc vµ nh÷ng h¹n chÕ cßn tån t¹i trong viÖc qu¶n lý vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng ®èi víi c¸c Së, Ban, Ngµnh thuéc thµnh phè trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nh»m ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ, gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc h¹n chÕ, t¨ng c­êng hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý. Néi dung cña luËn v¨n gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: Kh¸i qu¸t chung vÒ c«ng t¸c qu¶n lý vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng. Ch­¬ngII: Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng ®èi víi c¸c Së, Ban, Ngµnh cña thµnh phè Hµ néi. Ch­¬ng III: Mét sè biÖn ph¸p nh»m t¨ng c­êng qu¶n lý vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn luËn v¨n, em ®· nhËn ®­îc sù quan t©m gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o h­íng dÉn thùc tËp Ph¹m V¨n Khoan vµ c¸c c« chó, anh chÞ cña Phßng Tµi chÝnh Hµnh chÝnh – Sù nghiÖp cïng c¸c phßng ban kh¸c cña Së Tµi chÝnh Hµ néi. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. NguyÔn Thanh Th¬ - K40/01.02 5 tailieuonthi LuËn v¨n cuèi kho¸ Häc viÖn tµi chÝnh néi dung ch­¬ng I. Kh¸i qu¸t chung vÒ qu¶n lý vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng 1.1 Vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng trong ng©n s¸ch Nhµ n­íc. 1.1.1 Kh¸i niÖm vÒ vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng. Vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng lµ mét kh¸i niÖm thuéc ph¹m vi chi NSNN. §Ó cã ®­îc h×nh dung râ rµng vÒ vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng, tr­íc hÕt ta cÇn t×m hiÓu mét sè kh¸i niÖm vµ néi dung cña chi NSNN. 1.1.1.1 Kh¸i niÖm vµ néi dung cña CNSNN Theo luËt NSNN n¨m 2002, NSNN lµ toµn bé c¸c kho¶n thu chi cña Nhµ n­íc ®· ®­îc c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh vµ ®­îc thùc hiÖn trong mét n¨m ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô cña Nhµ n­íc. NSNN cã hai néi dung lín lµ thu NSNN vµ chi NSNN, Nhµ n­íc th«ng qua thu nhËp ®Ó t¹o lËp quü tµi chÝnh – tiÒn tÖ cña m×nh. Nguån thu chñ yÕu cña NSNN lµ thuÕ. Chi NSNN ®­îc hiÓu lµ qu¸ tr×nh ph©n phèi vµ sö dông quü NSNN theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh nh»m thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi cña Nhµ n­íc. Néi dung chi NSNN rÊt phong phó vµ thÓ ®­îc ph©n lo¹i theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau tuú theo yªu cÇu nghiªn cøu vµ qu¶n lý. Theo tÝnh chÊt ph¸t sinh cña c¸c kho¶n chi, chi NSNN bao gåm chi th­êng xuyªn vµ chi kh«ng th­êng xuyªn. Theo môc ®Ých sö dông cuèi cïng, chi NSNN bao gåm chi tÝch luü vµ chi tiªu dïng. NguyÔn Thanh Th¬ - K40/01.02 6 tailieuonthi LuËn v¨n cuèi kho¸ Häc viÖn tµi chÝnh Theo ph­¬ng thøc chi tiªu, chi NSNN ®­îc bao gåm chi thanh to¸n vµ chi chuyÓn giao. Theo nghÞ ®Þnh 60/2003/N§-CP, ngµy 06/06/2003 quy ®Þnh chi tiÕt vµ h­íng dÉn thi hµnh LuËt Ng©n s¸ch Nhµ n­íc, chi NSNN bao gåm: 1- Chi ®Çu t­ ph¸t triÓn: lµ kho¶n chi ph¸t sinh kh«ng th­êng xuyªn cã tÝnh ®Þnh h­íng cao nh»m môc tiªu: x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. 2- Chi th­êng xuyªn: lµ kho¶n chi ph¸t sinh th­êng xuyªn liªn tôc, ®Þnh kú hµng n¨m nh»m duy tr× ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ HCSN: ®¶m b¶o quèc phßng, an ninh, trËt tù an toµn x· héi. 3- Chi tr¶ nî gèc vµ l·i c¸c kho¶n tiÒn do ChÝnh phñ vay. 4- Chi viÖn trî cho c¸c ChÝnh phñ vµ tæ chøc n­íc ngoµi. 5- Chi cho vay theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 6- Chi tr¶ gèc vµ l·i c¸c kho¶n huy ®éng vèn ®Çu t­ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng (theo kho¶n 3 ®iÒu 8, LuËt Ng©n s¸ch Nhµ n­íc) 7- Chi bæ sung cho Ng©n s¸ch ®Þa ph­¬ng. 9- Chi chuyÓn nguån tõ Ng©n s¸ch Trung ¦¬ng n¨m tr­íc sang Ng©n s¸ch Trung ¦¬ng n¨m sau. Trong ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan HCSN, chi cña c¸c ®¬n vÞ bao gåm: - Chi ho¹t ®éng th­êng xuyªn (chi cho ng­êi lao ®éng, Chi qu¶n lý hµnh chÝnh, Chi ho¹t ®éng nghiÖp vô, Chi mua s¾m söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh, Chi ho¹t ®éng th­êng xuyªn kh¸c). - Chi ho¹t ®éng kh«ng th­êng xuyªn (Chi thùc hiÖn ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc, Chi thùc hiÖn nhiÖm vô Nhµ n­íc ®Æt hµng, Chi thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia, Chi thùc hiÖn tinh gi¶m biªn chÕ, Chi ®Çu t­ XDCB, mua s¾m thiÕt bÞ, Chi kh¸c). C¸c kho¶n chi trªn ®­îc lÊy tõ hai nguån chÝnh lµ kinh phÝ Nhµ n­íc cÊp vµ nguån thu ®Ó l¹i. Kinh phÝ Nhµ n­íc cÊp cho c¸c ®¬n vÞ ®­îc ghi vµo chi NSNN. Sè thu ®¬n vÞ nép Ng©n s¸ch ®­îc ghi vµo thu NSNN. NguyÔn Thanh Th¬ - K40/01.02 7 tailieuonthi LuËn v¨n cuèi kho¸ Häc viÖn tµi chÝnh 1.1.1.2 Kh¸i niÖm vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng. Vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng lµ vèn tõ nguån NSNN cÊp cho c¸c ®¬n vÞ HCSN ®Ó chi söa ch÷a, c¶i t¹o, më réng n©ng cÊp c¬ së vËt chÊt hiÖn cã nh»m phôc håi hoÆc t¨ng gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh (bao gåm c¶ viÖc x©y dùng míi c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh trong c¸c c¬ së ®· cã cña c¸c c¬ quan ®¬n vÞ HCSN). Chi vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng lµ mét lo¹i chi “l­ìng tÝnh” võa mang tÝnh chÊt th­êng xuyªn võa mang tÝnh kh«ng th­êng xuyªn. Mang tÝnh kh«ng th­êng xuyªn v× chi söa ch÷a, c¶i t¹o, më réng, n©ng cÊp c¬ sá vËt chÊt cña c¸c ®¬n vÞ HCSN kh«ng ph¶i lµ kho¶n chi æn ®Þnh, ®Òu ®Æn hµng n¨m nh­ chi cho con ng­êi, chi qu¶n lý hµnh chÝnh. Tuy nhiªn, v× nã lµ kho¶n chi phôc vô cho ho¹t ®éng qu¶n lý Nhµ n­íc vµ ho¹t ®éng sù nghiÖp, kh«ng ph¶i lµ kho¶n chi x©y dùng nh÷ng c¬ së h¹ tÇng then chèt nh­ ®Çu t­ XDCB nªn trong tæng hîp chi NSNN, nã ®­îc xÕp vµo chi th­êng xuyªn. Mét lo¹i chi Ng©n s¸ch cã thÓ cã nhiÒu nguån chi kh¸c nhau. Nh­ng mét lo¹i vèn Ng©n s¸ch chØ ®­îc dïng cho lo¹i chi ®· x¸c ®Þnh cña nã. Theo quy ®Þnh hiÖn nay, chØ nh÷ng dù ¸n söa ch÷a c¶i t¹o. më réng, n©ng cÊp cã gi¸ trÞ tõ 20 triÖu ®ång trë lªn míi ®­îc bè trÝ danh môc riªng ®Ó chi vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng. Víi c¸c dù ¸n d­íi 20 triÖu ®ång ®¬n vÞ ph¶i tù s¾p xÕp nhiÖm vô chi hoÆc ph¶i chi b»ng nguån kh¸c. Vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n lµ vèn ®Çu t­, do dïng ®Ó l¹i chi th­êng xuyªn cña c¸c ®¬n vÞ HCSN nªn ®­îc gäi lµ vèn sù nghiÖp. Vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng kh«ng ph¶i lµ mét kh¸i niÖm c¬ b¶n trong lý thuyÕt vÒ tµi chÝnh c«ng mµ lµ mét kh¸i niÖm ®­îc ®Æt ra xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu qu¶n lý vµ ph©n cÊp qu¶n lý Ng©n s¸ch. T¹i c¬ quan tµi chÝnh lu«n cã bé phËn chuyªn tr¸ch qu¶n lý cÊp ph¸t c¸c kho¶n chi HCSN. Bé phËn nµy n¾m ch¾c t×nh h×nh chi Ng©n s¸ch thùc tÕ cña ®¬n vÞ. Kho¶n chi söa ch÷a, c¶i t¹o, më réng, n©ng cÊp c¬ së vËt chÊt cña c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ HCSN ®­îc NguyÔn Thanh Th¬ - K40/01.02 8 tailieuonthi LuËn v¨n cuèi kho¸ Häc viÖn tµi chÝnh bè trÝ nguån vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng vµ qu¶n lý cÊp ph¸t chung víi c¸c kho¶n chi th­êng xuyªn kh¸c, v× vËy, c¬ quan qu¶n lý dÔ theo dâi t×nh h×nh chi Ng©n s¸ch cña c¸c ®¬n vÞ ®ång thêi bè trÝ kÕ ho¹ch chi phï hîp víi thùc tÕ vµ yªu cÇu nhiÖm vô ®­îc giao cña ®¬n vÞ. “Vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng” ®­îc dïng ®Ó chi cho viÖc söa ch÷a, c¶i t¹o, më réng, n©ng cÊp c¬ së vËt chÊt s½n cã cña c¸c ®¬n vÞ HCSN, nh»m duy tr× hoÆc t¨ng c­êng chøc n¨ng ho¹t ®éng cña c¸c c¬ së vËt chÊt nµy. Kh«ng ®­îc dïng nguån vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng ®Ó ®Çu t­ x©y dùng míi, trõ viÖc sö dông míi c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh trong c¸c c¬ së ®· cã cña c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ HCSN. C¸c dù ¸n x©y dùng míi ph¶i xin khinh phÝ tõ nguån vèn ®Çu t­ XDCB. Vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng th­êng cã quy m« nhá, chØ bao gåm c¸c dù ¸n nhãm B, C vµ còng chØ giíi h¹n møc vèn tõ 20 triÖu lªn ®Õn møc vèn hîp lý dµnh cho söa ch÷a, c¶i t¹o, më réng, n©ng cÊp. B¶n th©n vèn sù nghiÖp cã tÝnh ®Çu t­ x©y dùng lµ mét bé phËn cña chi th­êng xuyªn mµ chi th­êng xuyªn l¹i lµ mét bé phËn cña tæng chi NSNN. Tû träng chi vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ XDCB trong chi th­êng xuyªn HCSN còng kh«ng cao. V× v©y, trong tæng chi NSNN, vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng chiÕm tû träng kh«ng ®¸ng kÓ. Vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng ®­îc ph©n cÊp qu¶n lý vÒ ®Õn cÊp huyÖn, tøc lµ, Ng©n s¸ch quËn, huyÖn ®­îc Ng©n s¸ch tØnh, thµnh phè bè trÝ cho mét kho¶n vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng vµ UBND quËn, huyÖn ®­îc UBND tØnh, thµnh phè ph©n cÊp quyÕt ®Þnh ®Çu t­ víi c¸c dù ¸n thuéc ph¹m vi nµy. 1.1.1.3. §èi t­îng sö dông vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng. §èi t­îng sö dông vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng lµ c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ HCSN, tæ chøc §¶ng, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, tæ chøc x· héi – nghÒ nghiÖp. NguyÔn Thanh Th¬ - K40/01.02 9 tailieuonthi LuËn v¨n cuèi kho¸ Häc viÖn tµi chÝnh C¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n­íc lµ c¸c c¬ quan thuéc bé m¸y hµnh ph¸p cã chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc dèi víi viÑc chÊp hµnh luËt ph¸p vµ chØ ®¹o thùc hiÖn c¸c chñ tr­¬ng kÕ ho¹ch cña Nhµ n­íc. C¸c c¬ quan nµy ®­îc NSNN ®¶m b¶o 100% kinh phÝ ho¹t ®éng. C¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp Nhµ n­íc lµ c¸c ®¬n vÞ do Nhµ n­íc thµnh lËp ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng sù nghiÖp (cung cÊp c¸c dÞch vô theo chuyªn m«n cña m×nh) nh­ sù nghiÖp y tÕ, gi¸o dôc - ®µo t¹o, v¨n ho¸, C¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng v× môc tiªu phi lîi nhuËn vµ ®­îc Nhµ n­íc ®¶m b¶o toµn bé hoÆc mét phÇn kinh phÝ. Ng©n s¸ch Nhµ n­íc còng ®¶m b¶o c©n ®èi chi phÝ ho¹t ®éng cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam vµ c¸c tæ chøc chÝnh trÞ – x· héi, Kinh phÝ ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp ®­îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c tù b¶o ®¶m vµ cã thÓ ®­îc Nhµ n­íc hç trî mét phÇn kinh phÝ. Nh­ vËy, thùc ra c¸c tæ chøc §¶ng, tæ chøc chÝnh trÞ – x· héi, tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi – nghÒ nghiÖp kh«ng ph¶i lµ c¬ quan, ®¬n vÞ HCSN nh­ng v× chóng ®Òu cã sö dông NSNN vµ cã c¸c néi dung chi t­¬ng tù nh­ c¸c ®¬n vÞ HCSN nªn trong qu¶n lý NSNN, c¸c kho¶n chi Ng©n s¸ch cña c¸c ®¬n vÞ HCSN, c¸c tæ chøc §¶ng, tæ chøc chÝnh trÞ – x· héi, tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi – nghÒ nghiÖp ®­îc qu¶n lý chung vµ ®­îc gäi chung lµ chi HCSN. Vµ trong luËn v¨n nµy, khi ®Ò cËp ®Õn c¸c ®¬n vÞ HCSN lµ bao gåm toµn bé c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ tæ chøc nªu trªn. 1.1.2 Vai trß cña vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng. Nh­ ®· nªu trong kh¸i niÖm, vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng dïng ®Ó söa ch÷a, c¶i t¹o, më réng, n©ng cÊp c¸c c¬ sá vËt chÊt hiÖn cã cña c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ HCSN nh»m phôc håi hoÆc t¨ng gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh. Nã ®ãng vai trß quan träng trong viÖc duy tr× ho¹t ®éng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng viÖc cña c¸c ®¬n vÞ HCSN bëi v× c¸c c¬ sá vËt chÊt lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ®ãi víi ho¹t ®éng cña mäi c¬ quan ®¬n vÞ vµ tr¹ng th¸i, chÊt l­îng NguyÔn Thanh Th¬ - K40/01.02 10 tailieuonthi LuËn v¨n cuèi kho¸ Häc viÖn tµi chÝnh cña c¸c c¬ sá vËt chÊt lµ mét trong nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng hiÖu qu¶ c«ng t¸c cña c¸c ®¬n vÞ. Vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng gãp phÇn t¹o nªn c¬ së vËt chÊt phôc vô cho ho¹t ®éng qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ n­íc, ho¹t ®éng sù nghiÖp kinh tÕ, gi¸o dôc - ®µo t¹o vµ nghiªn cøu khoa häc, ytÕ, v¨n ho¸, x· héi, th«ng tin, thÓ thao vµ c¸c sù nghiÖp kh¸c do Nhµ n­íc qu¶n lý. Ho¹t ®éng qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ n­íc, ho¹t ®éng sù nghiÖp cña Nhµ n­íc rÊt quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ – x· héi cña mäi quèc gia, ®Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam, phÇn lín ho¹t ®éng sù nghiÖp ®Òu do c¸c ®¬n vÞ cña Nhµ n­íc thùc hiÖn mµ ch­a cã sù tham gia nhiÒu cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. HiÖn nay, nhiÒu trô së, tµi s¶n vµ c¬ së vËt chÊt kh¸c cña c¸c ®¬n vÞ HCSN ®· ®­îc x©y dùng, mua s¾m c¸ch ®©y nhiÒu n¨m, bÞ xuèng cÊp nghiªm träng. Ngay ®èi víi nh÷ng c¬ së vËt chÊt míi ®­îc t¹o lËp th× trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng còng dÇn bÞ hao mßn, xuèng cÊp. Trong khi ®ã, cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, yªu cÇu vÒ khèi l­îng, chÊt l­îng, tÝnh phøc t¹p, tèc ®é thùc hiÖn ®èi víi c«ng viÖc cña c¸c c¬ quan qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ n­íc vµ c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp ngµy cµng t¨ng. V× vËy, lu«n cã nhu cÇu vÒ x©y dùng míi hoÆc söa ch÷a, c¶i t¹o, më réng, n©ng cÊp c¬ së vËt chÊt cña ®¬n vÞ HCSN. Trong ®iÒu kiÖn nguån vèn Ng©n s¸ch cßn h¹n hÑp, ®ång thêi do yªu cÇu vÒ tÝnh hiÖu qu¶ vµ tiÕt kiÖm trong sö dông vèn NSNN, c¶i t¹o, söa ch÷a, më réng, n©ng cÊp lµ gi¶i ph¸p hµnh chÝnh hiÖn nay (thay cho x©y míi toµn bé). §iÒu nµy thÓ hiÖn rÊt râ ®èi víi ngµnh gi¸o dôc vµ ytÕ. §©y lµ hai ngµnh cã vai trß x· héi quan träng, yªu cÇu t¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt cµng ngµy cµng nhiÒu theo sù gia t¨ng cña d©n sè vµ møc sèng. §©y còng lµ hai ngµnh nhËn ®­îc sù bao cÊp rÊt lín cña Nhµ n­íc. NguyÔn Thanh Th¬ - K40/01.02 11 tailieuonthi LuËn v¨n cuèi kho¸ Häc viÖn tµi chÝnh 1.2. Qu¶n lý vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng. 1.2.1 Qu¶n lý vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng Qu¶n lý nãi chung lµ mét ho¹t ®éng kh¸ch quan n¶y sinh khi cÇn cã nç lùc tËp thÓ ®Ó thùc hiÖn môc tiªu chung VÒ néi dung, thuËt ng÷ “qu¶n lý” cã nhiÒu c¸ch diÔn ®¹t kh¸c nhau. Víi ý nghÜa th«ng th­êng, phæ biÕn th× qu¶n lý cã thÓ hiÓu lµ viÖc chñ thÓ (th­êng lµ Nhµ n­íc hoÆc ng­êi ®øng ®Çu tæ chøc) sö dông c¸c c«ng cô hµnh chÝnh, kinh tÕ, ph¸p luËt vv nh»m t¸c ®éng mét c¸ch cã tæ chøc vµ ®Þnh h­íng vµo mét ®èi t­îng nhÊt ®Þnh ®Ó ®iÒu chØnh c¸c qu¸ tr×nh x· héi vµ hµnh vi cña con ng­êi nh»m duy tr× tÝnh æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cña ®èi t­îng theo nh÷ng môc tiªu ®· ®Þnh. Nh­ vËy, b¶n th©n kh¸i niÖm qu¶n lý vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng còng cã thÓ hiÓu hai nghÜa. Nã cã thÓ lµ ho¹t ®éng qu¶n lý cña Nhµ n­íc, còng cã thÓ lµ ho¹t ®éng qu¶n lý cña ®¬n vÞ sö dông vèn. Trong ph¹m vi luËn v¨n nµy, qu¶n lý vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng ®­îc hiÓu lµ mét néi dung qu¶n lý Nhµ n­íc trong lÜnh vùc tµi chÝnh c«ng. Víi c¸ch hiÓu nµy ta cã ®Þnh nghÜa sau: Qu¶n lý vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng lµ sù t¸c ®éng liªn tôc, cã h­íng ®Ých cña chñ thÓ qu¶n lý (Nhµ n­íc) lªn ®èi t­îng (c¸c ®¬n vÞ HCSN) vµ kh¸ch thÓ qu¶n lý (vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng) nh»m thùc hiÖn môc tiªu chung. - Chñ thÓ qu¶n lý: C¸c c¬ quan ®­îc Nhµ n­íc giao thÈm quyÒn, tr¸ch nhiÖm qu¶n lý vèn ®Çu t­ nãi chung vµ vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng nãi riªng. + §èi víi cÊp Trung ­¬ng: Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, Bé X©y dùng, Bé Tµi chÝnh, c¸c bé, ngµnh cã liªn quan. + §èi víi cÊp tØnh: UBND tØnh, thµnh phè, c¸c Së chøc n¨ng gióp viÖc. + §èi víi cÊp huyÖn: UBND quËn, huyÖn vµ c¸c Phßng chøc n¨ng gióp viÖc. NguyÔn Thanh Th¬ - K40/01.02 12 tailieuonthi LuËn v¨n cuèi kho¸ Häc viÖn tµi chÝnh - §èi t­îng qu¶n lý: C¸c ®èi t­îng sö dông vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng. §ã lµ c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ HCSN. Môc tiªu qu¶n lý lµ qu¶n lý vµ sö dông vèn ®óng ph¸p luËt, ®óng môc ®Ých, ®óng hiÖu qu¶, tiÕt kiÖm. 1.2.2 Néi dung qu¶n lý vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng. Qu¶n lý vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng lµ mät trong rÊt nhiÒu néi dung cña qu¶n lý Nhµ n­íc trong lÜnh vùc tµi chÝnh c«ng mµ cô thÓ lµ qu¶n lý mét lo¹i vèn thuéc Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. V× vËy ta ph¶i xem xÐt trªn hai gãc ®é: - XÐt trªn gãc ®é qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ n­íc, néi dung qu¶n lý bao gåm: + X©y dùng vµ ban hµnh hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt, chÝnh s¸ch, chÕ ®é quy ®Þnh, quyÕt ®Þnh ®Ó qu¶n lý vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng. + Tæ chøc thùc hiÖn theo hÖ thèng v¨n b¶n qu¶n lý nªu trªn. + Thanh tra, kiÓm tra viÖc chÊp hµnh, thùc hiÖn cña c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ. C¸c v¨n b¶n qu¶n lý chia ra lµm nhiÒu lo¹i ph©n theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau. + Theo c¬ quan ra v¨n b¶n, cã: V¨n b¶n do Quèc héi, ChÝnh phñ, c¸c Bé ban hµnh, v¨n b¶n cña UBND, cña c¸c Së vv + Theo néi dung v¨n b¶n, cã v¨n b¶n qu¶n lý chung, v¨n b¶n qu¶n lý chung, v¨n b¶n qu¶n lý cô thÓ tõng lÜnh vùc, c¸c v¨n b¶n hç trî. - XÐt trªn gãc ®é qu¶n lý tµi chÝnh Nhµ n­íc, néi dung qu¶n lý bao gåm: + Qu¶n lý viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ th«ng b¸o kÕ ho¹ch vèn ®Çu t­ (thuéc néi dung lËp vµ ph©n bæ dù to¸n Ng©n s¸ch trong qu¶n lý NSNN) + Qu¶n lý viÖc thanh to¸n vèn (thuéc néi dung chÊp hµnh dù to¸n Ng©n s¸ch). + Qu¶n lý viÖc quyÕt to¸n vèn (thuéc néi dung chÊp hµnh dù to¸n Ng©n s¸ch). NguyÔn Thanh Th¬ - K40/01.02 13 tailieuonthi LuËn v¨n cuèi kho¸ Häc viÖn tµi chÝnh §ång thêi, qu¶n lý vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ XDCB lµ néi dung qu¶n lý c¸c dù ¸n, c«ng tr×nh x©y dùng sö dông lo¹i vèn nµy. V× vËy, nã ®­îc thùc hiÖn ®ång bé víi c¸c néi dung kh¸c nh­ qu¶n lý thiÕt kÕ x©y dùng, kü thuËt, chÊt l­îng c«ng tr×nh, vv cña qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng nãi chung vµ ®­îc tiÕn hµnh theo ®óng tr×nh tù ®Çu t­ vµ x©y dùng bao gåm 3 giai ®o¹n: + ChuÈn bÞ ®Çu t­. + Thùc hiÖn ®Çu t­. + KÕt thóc x©y dùng, ®­a c«ng tr×nh vµo khai th¸c sö dông. Bªn c¹nh ®ã, nh»m ®¶m b¶o môc tiªu qu¶n lý lµ sö dông vèn Ng©n s¸ch tiÕt kiÖm, hiÖu qu¶, ®óng môc ®Ých, ®óng quy ®Þnh, c¸c dù ¸n do c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t­ ph¶i chÞu sù gi¸m ®Þnh ®Çu t­. Gi¸m ®Þnh ®Çu t­ lµ viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ tõng giai ®o¹n hoÆc toµn bé qu¸ tr×nh ®Çu t­ vµ x©y dùng. C«ng t¸c gi¸m ®Þnh ®Çu t­ ®­îc thùc hiÖn ë c¶ cÊp Thñ t­íng ChÝnh phñ, cÊp ngµnh vµ cÊp ®Þa ph­¬ng. 1.2.21. LËp vµ th«ng b¸o kÕ ho¹ch vèn ®Çu t­ Theo néi dung vµ ph©n bæ dù to¸n NSNN, kÕ ho¹ch bao gåm danh môc dù ¸n vµ vèn cho tõng dù ¸n. Theo tr×nh tù ®Çu t­ vµ x©y dùng, kÕ ho¹ch bao gåm vèn cho chuÈn bÞ ®Çu t­, vèn cho chuÈn bÞ thùc hiÖn ®Çu t­, vèn cho thùc hiÖn ®Çu t­. Hµng n¨m, theo kÕ ho¹ch vèn chuÈn bÞ ®Çu t­ ®· bè trÝ, chñ ®Çu t­ tiÕn hµnh lËp dù ¸n ®Çu t­ d­íi h×nh thøc b¸o c¸o nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi, b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi hoÆc b¸o c¸o ®Çu t­. (C¸c c¬ quan HCSN lµ chñ ®Çu t­ c¸c dù ¸n x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chÝnh m×nh). §èi víi c¸c dù ¸n sö dông vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng cã møc vèn tõ 1 tû ®ång trë lªn, chñ ®Çu t­ lËp b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thÞ. C¸c dù ¸n cã møc vèn d­íi 1 tû ®ång th× kh«ng ph¶i lËp b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi cho tõng dù ¸n mµ chØ lËp b¸o c¸o ®Çu t­. NguyÔn Thanh Th¬ - K40/01.02 14 tailieuonthi LuËn v¨n cuèi kho¸ Häc viÖn tµi chÝnh Chñ ®Çu t­ cã tr¸ch nhiÖm tr×nh b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi tíi ng­êi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t­ vµ ®ång thêi göi c¬ quan cã chøc n¨ng thÈm ®Þnh. C¸c dù ¸n ®­îc lËp b¸o c¸o ®Çu t­ th× kh«ng ph¶i thÈm ®Þnh. Bé KÕ ho¹ch - §Çu t­ chñ tr× thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n cÊp trung ­¬ng qu¶n lý. Së kÕ ho¹ch - §Çu t­ chñ tr× thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n cÊp tØnh, cÊp huyÖn. KÕt qu¶ cña viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n lµ cho ra quyÕt ®Þnh ®Çu t­ hoÆc quÕt ®Þnh kh«ng ®Çu t­ dù ¸n. NÕu dù ¸n ®Çu t­ cã quyÕt ®Þnh ®Çu t­, nã sÏ ®­îc bè trÝ kÕ ho¹ch vèn cho chuÈn bÞ thùc hiÖn ®Çu t­ vµ thùc hiÖn ®Çu t­. KÕ ho¹ch chuÈn bÞ thùc hiÖn ®Çu t­ bao gåm vèn ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c kh¶o s¸t, thiÕt kÕ kü thuËt, c¸c c«ng t¸c chuÈn bÞ x©y dùng vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan. KÕ ho¹ch thùc hiÖn ®Çu t­ bao gåm vèn ®Çu t­ ®Ó thùc hiÖn viÖc mua s¾m vËt t­ thiÕt bÞ, x©y dùng vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan ®Õn ®Êu thÇu vµ ®­a dù ¸n vµo khai th¸c sö dông. Nã bao gåm kÕ ho¹ch n¨m vµ kÕ ho¹ch quý. §iÒu kiÖn ®Ó dù ¸n ®­îc ghi vµo kÕ ho¹ch vèn thùc hiÖn ®Çu t­ n¨m lµ ph¶i cã thiÕt kÕ kü thuËt vµ tæng dù to¸n (®­îc lËp trong giai ®o¹n chuÈn bÞ thùc hiÖn ®Çu t­) ®­îc duyÖt. C¨n cø vµo nhu cÇu vèn theo tiÕn ®é c«ng tr×nh vµ c©n ®èi vèn hµng n¨m ®Ó thùc hiÖn ®Çu t­ cho dù ¸n. C«ng t¸c lËp vµ ph©n bæ dù to¸n chi vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ XDCB tu©n theo c¸c tr×nh tù, thñ tôc ®­îc quy ®Þnh trong LuËt NSNN vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn cña chÝnh phñ vµ Bé Tµi chÝnh. ViÖc lËp vµ ph©n bæ tõ trªn xuèng. Khi lËp vµ ph©n bæ kÕ ho¹ch vµ vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng, cïng lóc ph¶i chó ý tíi hai viÖc: - C©n ®èi gi÷a chi vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng víi c¸c kho¶n chi th­êng xuyªn kh¸c cña ®¬n vÞ HCSN - C©n ®èi vèn ®Çu t­ cña ®Þa ph­¬ng vµ cña c¶ n­íc. NguyÔn Thanh Th¬ - K40/01.02 15 tailieuonthi LuËn v¨n cuèi kho¸ Häc viÖn tµi chÝnh V× vËy, trong viÖc qu¶n lý c¸c lo¹i vèn ®Çu t­ (bao gåm c¶ vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ XDCB) cã sù phèi hîp cña Së KÕ ho¹ch – §Çu t­. Bé KÕ ho¹ch - §Çu t­ vµ Së Tµi chÝnh – VËt gi¸. Bé Tµi chÝnh 1.2.2.2 Qu¶n lý thanh to¸n vèn ®Çu t­ ViÖc thanh to¸n vèn ®Çu t­ ®­îc thùc hiÖn trong c¶ 3 giai ®o¹n cña tr×nh tù ®Çu t­ vµ x©y dùng. C¸c kho¶n chi phÝ cÇn thanh to¸n vèn lµ: - Chi phÝ x©y l¾p - Chi phÝ mua s¾m, l¾p ®Æt thiÕt bÞ. - Chi phÝ t­ vÊn. - Chi phÝ kh¸c (chi phÝ ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng, chi phÝ qu¶n lý dù ¸n, thuÕ, lÖ phÝ ph¶i nép,vv ) §èi víi c¸c dù ¸n ®­îc sö dông vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng, viÖc cÊp ph¸t vèn ®­îc thùc hiÖn d­íi h×nh thøc cÊp b»ng h¹n møc kinh phÝ ®Çu t­ vµ ®­îc thanh to¸n qua KBNN. C¨n cø chÝnh ®Ó KBNN tiÕn hµnh thanh to¸n cho ®¬n vÞ sö dông vèn Ng©n s¸ch lµ: - §· cã trong dù to¸n Ng©n s¸ch Nhµ n­íc ®­îc giao. - §óng chÕ ®é, tiªu chuÈn, ®Þnh møc do cÊp cã thÈm quyÒn ra lÖnh chuÈn chi. - Cã ®Çy ®ñ hå s¬, chøng tõ thanh to¸n hîp lÖ. ViÖc thanh to¸n vèn ®­îc thùc hiÖn theo dâi khèi l­îng c«ng viÖc hoµn thµnh nghiÖm thu trong tõng thêi kú. Nh­ vËy, c¬ quan qu¶n lý võa kiÓm tra ®­îc tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n võa kiÓm so¸t ®­îc viÖc thanh to¸n vèn cho c«ng tr×nh. §èi víi nh÷ng dù ¸n ®Çu t­ hoÆc khèi l­îng c«ng viÖc thuéc dù ¸n ®Çu t­ ®­îc phÐp cÊp t¹m øng th× KBNN sÏ cÊp tr­íc vèn t¹m øng cho ®¬n vÞ thô h­ëng vµ thu håi vèn t¹m øng khi thanh to¸n khèi l­îng c«ng viÖc hoµn thµnh. NguyÔn Thanh Th¬ - K40/01.02 16 tailieuonthi LuËn v¨n cuèi kho¸ Häc viÖn tµi chÝnh 1.2.2.3 Qu¶n lý quyÕt to¸n vèn ®Çu t­. Khi kÕt thóc n¨m kÕ ho¹ch, ®¬n vÞ ph¶i quyÕt to¸n khèi l­îng x©y dùng dë dang ®ang chuyÓn sang n¨m sau, tæng hîp trong b¸o c¸o quyÕt to¸n cïng víi c¸c kho¶n chi Ng©n s¸ch trong n¨m cña ®¬n vÞ. §èi víi dù ¸n cã nhiÒu h¹ng môc c«ng tr×nh mµ mçi h¹ng môc (hoÆc nhãm h¹ng môc c«ng tr×nh) khi hoµn thµnh nÕu ®éc lËp vËn hµnh khai th¸c sö dông vµ xÐt thÊy cÇn thiÕt th× cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt quyÕt to¸n cã thÓ cho phÐp quyÕt to¸n h¹ng môc (hoÆc nhãm h¹ng môc) bao gåm chi phÝ x©y l¾p, thiÕt bÞ vµ chi kh¸c cã liªn quan trùc tiÕp cña h¹ng môc (hoÆc nhãm h¹ng môc c«ng tr×nh) nãi trªn. Sau khi toµn bé dù ¸n thoµn thµnh chñ ®Çu t­ ph¶i tæng quyÕt to¸n toµn bé dù ¸n vµ ph©n bæ chi phÝ kh¸c cho tõng h¹ng môc theo quy ®Þnh. Khi kÕt thóc x©y dùng, c«ng tr×nh ph¶i ®­îc nghiÖm thu, bµn giao, vËn hµnh thö, b¶o hµnh, b¶o hiÓm, vv , ph¶i tiÕn hµnh quyÕt to¸n vèn ®Çu t­, thÈm tra vµ phª duyÖt quyÕt to¸n vèn ®Çu t­. “Vèn ®Çu t­ ®­îc quyÕt to¸n” lµ toµn bé chi phÝ hîp ph¸p ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh ®Çu t­ ®Ó ®­a dù ¸n vµo khai th¸c sö dông. Chi phÝ hîp ph¸p lµ chi phÝ theo ®óng quy chuÈn, ®Þnh møc, ®¬n gi¸, chÕ ®é tµi chÝnh – kÕ to¸n vµ nh÷ng quy ®Þnh hiÖn hµnh cña Nhµ n­íc cã liªn quan. Vèn ®Çu t­ ®­îc quyÕt to¸n trong giíi h¹n tæng møc ®Çu t­ ®­îc cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt vµ ®iÒu chØnh (nÕu cã). QuyÕt to¸n ®Çu t­ ph¶i x¸c ®Þnh ®Èy ®ñ, chÝnh x¸c tæng møc vèn ®Çu t­ ®· thùc hiÖn; ph©n ®Þnh râ nguån vèn ®Çu t­; vèn ®Çu t­ chuyÓn thµnh tµi s¶n cè ®Þnh, tµi s¶n l­u ®éng, hoÆc chi phÝ kh«ng thµnh tµi s¶n cña dù ¸n. Qua quyÕt to¸n vèn ®Çu t­ x¸c ®Þnh sè l­îng, n¨ng lùc s¶n xuÊt, gi¸ trÞ TSC§ míi t¨ng do ®Çu t­ mang l¹i ®Ó cã kÕ ho¹ch huy ®éng, sö dông kÞp thêi vµ ph¸t huy hiÖu qu¶ cña dù ¸n ®Çu t­ ®· hoµn thµnh. Trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña chñ ®Çu t­, c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Çu t­ vµ x©y dùng trong qu¸ tr×nh qu¶n lý sö dông vèn ®Çu t­. NguyÔn Thanh Th¬ - K40/01.02 17 tailieuonthi LuËn v¨n cuèi kho¸ Häc viÖn tµi chÝnh QuyÕt to¸n vèn ®Çu t­ ph¶i ®Çy ®ñ, ®óng néi dung, b¶o ®¶m thêi gian lËp thÈm tra vµ phª duyÖt theo quy ®Þnh. Chñ ®Çu t­ chÞu tr¸ch nhiÖm quyÕt to¸n vèn ®Çu t­ vµ göi b¸o c¸o quyÕt to¸n vèn ®Çu t­ cho ng­êi cã thÈm quyÒn phª duyÖt quyÕt to¸n vèn ®Çu t­. §èi víi c¸c dù ¸n sö dông vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng th× ng­êi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t­ ®ång thêi lµ ng­êi phª duyÖt quyÕt to¸n vèn ®Çu t­. Tr­íc khi quyÕt to¸n vèn ®Çu t­, tÊt c¶ c¸c b¸o c¸o quyÕt to¸n ph¶i ®ùoc tæ chøc thÈm tra quyÕt to¸n. Tuú theo quyÕt ®Þnh cña ng­êi cã thÈm quyÒn phª duyÖt, h×nh thøc tæ chøc thÈm tra quyÕt to¸n cã thÓ lµ do c¬ quan chøc n¨ng tr­c thuéc cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt quyÕt to¸n thùc hiÖn hoÆc thuª tæ chøc kiÓm to¸n. Chi phÝ thÈm tra vµ phª duyÖt quyÕt to¸n vèn ®Çu t­ ®­îc tÝnh trong tæng dù to¸n ®­îc phª duyÖt. C«ng t¸c quyÕt to¸n vèn ®Çu t­ kh«ng chØ nh»m kiÓm tra c¸c kho¶n chi xem cã ®óng víi môc ®Ých, tiªu chuÈn ®Þnh møc, chÕ ®é chÝnh s¸ch, quy tr×nh thñ tôc cña Nhµ n­íc kh«ng mµ cßn ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ qu¸ tr×nh ®Çu t­, rót kinh nghiÖm nh»m t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng. 1.3. Sù cÇn thiÕt ph¶i t¨ng c­êng qu¶n lý vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng. - XuÊt ph¸t tõ sù cÇn thiÕt ph¶i qu¶n lý NSNN nãi chung: Quü NSNN lµ mét quü tiÒn tÖ tËp trung rÊt lín, cã nguån chñ yÕu tõ sù ®ãng gãp (th«ng qua c¬ chÕ thu ng©n s¸ch) cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Nhµ n­íc sö dông quü nµy ®Ó chi cho c¸c nhiÖm vô kinh tÕ – x· héi cña m×nh. Cã 3 lý do chÝnh ®ßi hái ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ NSNN: + Quü NSNN lµ mét quü c«ng ®­îc Nhµ n­íc chuyÓn giao quyÒn qu¶n lý vµ sö dông cho mét sè ®èi t­îng nhÊt ®Þnh nªn khã tr¸nh khái thÊt tho¸t, l·ng phÝ, tham «. Qu¶n lý chÆt chÏ ®Ó lµm h¹n chÕ hiÖn t­îng nµy, gi¶m bít thiÖt h¹i cho Nhµ n­íc vµ x· héi. NguyÔn Thanh Th¬ - K40/01.02 18 tailieuonthi LuËn v¨n cuèi kho¸ Häc viÖn tµi chÝnh + Chi NSNN th­êng lµ c¸c kho¶n chi rÊt lín vµ cã ý nghÜa quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ – x· héi nªn nÕu kh«ng qu¶n lý chÆt chÏ, ®Ó s¶y ra sai lÇm thÊt tho¸t, l·ng phÝ th× hËu qu¶ còng rÊt nghiªm träng. + Ng©n s¸ch n­íc ta cßn h¹n hÑp trong khi nhÖm vô chi l¹i rÊt nhÒu v× vËy ®Æt ra yªu cÇu ph¶i qu¶n lý NSNN ®Ó c©n ®èi gi÷a nguån thu vµ nhiÖm vô chi, gi÷a c¸c néi dung chi, chèng thÊt tho¸t l·ng phÝ nh»m môc tiªu sö dông Ng©n s¸ch hîp lý, tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶. - XuÊt ph¸t tõ tÝnh ch©t cña vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng: Vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng còng lµ mét bé phËn cña chi NSNN. Nã ®­îc chi cho môc ®Ých ®Çu t­ vµ x©y dùng, mét lo¹i chi phøc t¹p vµ hiÖn nay ®ang tån t¹i nhiÒu vÊn ®Ò trong qu¶n lý. V× vËy dï cã quy m« kh«ng lín nh­ng vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng cÇn ®­îc qu¶n lý chÆt chÏ ®Ó b¶o ®¶m vèn ®­îc sö dông ®óng môc ®Ých, cã hiÖu qu¶ ®ång thêi ph¶i b¶o ®¶m kÕ ho¹ch Ng©n s¸ch, c©n ®èi thu chi Ng©n s¸ch, chèng thÊt tho¸t, l·ng phÝ, tham «. - XuÊt ph¸t tõ ®Æc tr­ng cña c¸c ®¬n vÞ HCSN: §èi t­îng sö dông vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng lµ c¸c ®¬n vÞ HCSN. §Æc tr­ng c¬ b¶n cña c¸c ®¬n vÞ HCSN lµ ®­îc trang tr¶i c¸c chi phÝ ho¹t ®éng vµ thùc hiÖn nhiÖm vô chÝnh trÞ ®­îc giao b»ng nguån kinh phÝ tõ ng©n quü Nhµ n­íc hoÆc tõ c«ng quü theo nguyªn t¾c kh«ng båi hoµn trùc tiÕp. §iÒu ®ã ®ßi hái ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ chi HCSN, trong ®ã cã chi vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng ®Ó kiinh phÝ cÊp ph¸t cho c¸c ®¬n vÞ HCSN ®­îc sö dông ®óng môc ®Ých, ®óng dù ®o¸n ®· phª duyÖt theo nguån kinh phÝ, theo néi dung chi tiªu, ®óng tiªu chuÈn, ®Þnh møc. NguyÔn Thanh Th¬ - K40/01.02 19 tailieuonthi LuËn v¨n cuèi kho¸ Häc viÖn tµi chÝnh ch­¬ng 2. thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng ®èi víi c¸c së, ban, ngµnh cña thµnh phè hµ néi 2.1 Nh÷ng quy ®Þnh, ph¸p lý vÒ qu¶n lý vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt ®Çu t­ x©y dùng. 2.1.1. Qu¶n lý viÖc lËp kÕ ho¹ch vèn. 2.1.1.1. KÕ ho¹ch n¨m B­íc 1: LËp kÕ ho¹ch Trong thêi gian lËp dù to¸n NSNN hµng n¨m, c¨n cø vµo nhu cÇu c¶i t¹o, s÷a ch÷a më réng n©ng cÊp chñ ®Çu t­ lËp kÕ ho¹ch chi ®Çu t­ b»ng nguån vèn sù nghiÖp tæng hîp trong dù to¸n NSNN göi c¬ quan cÊp trªn theo quy ®Þnh cña LuËt NSNN. §«Ý víi c¸c dù ¸n ®ang thùc hiÖn, c¨n cø vµo tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n vµ sè kiÓm tra ®­îc th«ng b¸o, chñ ®Çu t­ lËp kÕ ho¹ch vèn ®Çu t­ n¨m cña dù ¸n göi c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn ®Ó tæng hîp vµo dù to¸n NSNN. C¸c Bé vµ UBND c¸c tØnh tæng hîp, lËp kÕ ho¹ch vèn ®Çu t­ göi Bé Tµi chÝnh vµ Bé KÕ ho¹ch ®Çu t­. B­íc 2: Ph©n bæ ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch. Trªn c¬ së kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi, c¸c c©n ®èi chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ, Bé Tµi chÝnh phèi hîp víi Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ ph©n bè kÕ ho¹ch vèn ®Çu t­ cho tõng Bé, UBND tØnh vµ c¸c dù ¸n quan träng cña Nhµ n­íc. Së Tµi chÝnh (Phßng tµi chÝnh huyÖn) tham gia víi Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ (c¬ quan chøc n¨ng tØnh, huyÖn) tham m­u cho UBND tØnh (huyÖn) vÒ chñ tr­¬ng ®Çu t­ ph¸t triÓn trong tõng thêi kú vµ trong tõng n¨m kÕ ho¹ch, ph©n bè vèn ®Çu t­ cho tõng dù ¸n do tØnh (huyÖn) qu¶n lý. NguyÔn Thanh Th¬ - K40/01.02 20 tailieuonthi LuËn v¨n cuèi kho¸ Häc viÖn tµi chÝnh Sau khi ®­îc chÝnh phñ giao Ng©n s¸ch, c¸c Bé vµ UBND c¸c tØnh ph©n bè vèn ®Çu t­ cho tõng dù ¸n thuéc ph¹m vi qu¶n lý vµ göi kÕ ho¹ch vèn ®Çu t­ cho Bé Tµi chÝnh ®Ó kiÓm tra. C¨n cø ®Ó ph©n bè vµ kiÓm tra lµ: - ViÖc ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn cña dù ¸n ®­îc bè trÝ kÕ ho¹ch vèn ®Çu t­. - Sù khíp ®óng víi chØ tiªu do chÝnh phñ giao vÒ tæng møc ®Çu t­, c¬ cÊu vèn trong n­íc, vèn ngoµi n­íc, c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ, møc vèn c¸c dù ¸n quan träng. - Sù tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c bè trÝ kÕ ho¹ch; c¸c dù ¸n ®Çu t­ ph¶i cã quyÕt ®Þnh ®Çu t­ vµo thêi ®iÓm th¸ng 10 vÒ tr­íc cña n¨m tr­íc n¨m kÕ ho¹ch; c¸c dù ¸n nhãm B, nhãm C ph¶i bè trÝ ®ñ vèn ®Ó thùc hiÖn dù ¸n theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ. Sau khi kiÓm tra, nÕu kÕ ho¹ch ®· triÓn khai ch­a ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu trªn ®©y th× Bé Tµi chÝnh cã v¨n b¶n ®Ò nghÞ ®iÒu chØnh l¹i. Tr­êng hîp c¸c Bé vµ UBND tØnh kh«ng ®iÒu chØnh l¹i hoÆc ®· ®iÒu chØnh nh­ng vÉn kh«ng ®óng quy ®Þnh, Bé Tµi chÝnh cã v¨n b¶n b¸o c¸o ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh, ®ång thêi c¬ quan Tµi chÝnh ch­a chuyÓn vèn sang Kho b¹c Nhµ n­íc ®Ó thanh to¸n. Së Tµi chÝnh (hoÆc phßng Tµi chÝnh huyÖn) rµ so¸t danh môc dù ¸n ®­îc bè trÝ trong kÕ ho¹ch ®Çu t­ x©y dùng cña ®Þa ph­¬ng theo c¸c ®iÓm quy ®Þnh trªn ®©y. Tr­êng hîp kÕ ho¹ch ®· triÓn khai ch­a ®¶m b¶o c¸c quy ®Þnh, Së Tµi chÝnh (hoÆc phßng Tµi chÝnh huyÖn) ph¶i cã v¨n b¶n b¸o c¸o UBND tØnh (hoÆc huyÖn) xem xÐt, ®iÒu chØnh l¹i vµ ch­a chuyÓn tiÒn sang kho b¹c Nhµ n­íc ®Ó thanh to¸n. B­íc 3: Th«ng b¸o kÕ ho¹ch Trªn c¬ së kÕ ho¹ch ®· ph©n bæ hoÆc sau khi ®iÒu chØnh ®· phï hîp c¸c quy ®inh: C¸c Bé vµ UBNS c¸c tØnh, huyÖn giao chØ tiªu kÕ ho¹ch cho c¸c chñ ®Çu t­ ®Ó thùc hiÖn, ®ång thêi göi c¬ quan Kho b¹c Nhµ n­íc ®ång cÊp ®Ó theo dâi lµm c¨n cø kiÓm so¸t, thanh to¸n vèn. NguyÔn Thanh Th¬ - K40/01.02 21 tailieuonthi LuËn v¨n cuèi kho¸ Häc viÖn tµi chÝnh §èi víi c¸c dù ¸n do cÊp nµo qu¶n lý, c¬ quan tµi chÝnh cÊp ®ã cã tr¸ch nhiÖm th«ng b¸o kÕ ho¹ch thanh to¸n vèn ®Çu t­ cho Kho b¹c Nhµ n­íc ®ång cÊp ®Ó lµm c¨n cø thanh to¸n vèn cho c¸c dù ¸n. C¸c Bé vµ UBND tØnh tæng hîp vèn, lËp kÕ ho¹ch vèn ®Çu t­ göi Bé Tµi chÝnh. C¨n cø vµo Ng©n s¸ch Nhµ n­íc ®· ®­îc phª duyÖt, c¬ quan cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh giao dù to¸n n¨m, ph©n bæ vèn ®Çu t­ cho c¸c ®¬n vÞ vµ ph¶i b¸o c¸o Bé Tµi chÝnh ®Ó ®iÒu chØnh nÕu cÇn. - Trªn c¬ së kÕ ho¹ch ®· ph©n bæ, hoÆc sau khi ®· ®iÒu chØnh, Së Tµi chÝnh th«ng b¸o kÕ ho¹ch thanh to¸n vèn cho Kho b¹c Nhµ n­íc tØnh ®Ó lµm c¨n cø thanh to¸n vèn cho c¸c dù ¸n cÊp tØnh qu¶n lý. 2.1.1.2. KÕ ho¹ch quý Néi dung kÕ ho¹ch vèn ®Çu t­, vèn sù nghiÖp cã tÝnh ®Çu t­ vµ x©y dùng hµng quý ph¶i ph¶n ¸nh ®­îc gi¸ trÞ khèi l­îng ®· thùc hiÖn cña quý tr­íc vµ luü kÕ tõ ®Çu n¨m ®Õn cuèi quý tr­íc; vèn ®· ®­îc t¹m øng, thu håi t¹m øng vµ thanh to¸n cña quý tr­íc vµ luü kÕ tõ ®Çu n¨m ®Õn cuèi quý tr­íc; dù kiÕn gi¸ trÞ thùc hiÖn trong quý; nhu cÇu vèn t¹m øng vµ vèn thanh to¸n trong quý. ViÖc qu¶n lý theo kÕ ho¹ch ®èi víi vèn sù nghiÖp cã tÝnh ®Çu t­ x©y dùng còng ¸p dông nh­ ®èi víi c¸c kho¶n chi th­êng xuyªn kh¸c. C¨n cø vµo dù to¸n NSNN n¨m ®­îc th«ng b¸o, chñ ®Çu t­ lËp kÕ ho¹ch chi hµng quý göi Kho b¹c Nhµ n­íc n¬i chñ ®Çu t­ trùc tiÕp giao dÞch ®Ó lµm c¨n cø kiÓm so¸t, thanh to¸n. C¨n cø vµo kÕ ho¹ch vèn ®Çu t­ n¨m vµ kh¶ n¨ng Ng©n s¸ch, c¬ quan Tµi chÝnh cã tr¸ch nhiÖm bè trÝ møc chi hµng quý vµ th«ng b¸o cho Kho b¹c Nhµ n­íc; c¨n cø vµo nhu cÇu vèn thanh to¸n, chuyÓn vèn kÞp thêi ch Kho b¹c Nhµ n­íc ®Ó thanh to¸n cho c¸c dù ¸n. 2.1.2. Qu¶n lý viÖc thanh to¸n vèn 2.1.2.1. §iÒu kiÖn ®Ó thanh to¸n vèn sù nghiÖp cã tÝnh chÊt x©y dùng - Cã b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi (hoÆc b¸o c¸o ®Çu t­) vµ quyÕt ®Þnh ®Çu t­. NguyÔn Thanh Th¬ - K40/01.02 22 tailieuonthi LuËn v¨n cuèi kho¸ Häc viÖn tµi chÝnh - Cã v¨n b¶n phª duyÖt kÕt qu¶ ®Êu thÇu (®èi víi gãi thÇu tæ chøc ®Êu thÇu) hoÆc quyÕt ®Þnh phª duyÖt thiÕt kÕ dù to¸n (®èi víi gãi thÇu chØ ®Þnh thÇu) - Cã hîp ®ång giao viÑc hoÆc hîp ®ång kinh tÕ gi÷a chñ ®Çu t­ vµ ng­êi nhËn thÇu. - §­îc bè trÝ trong dù to¸n NSNN n¨m. 2.1.2.2. T¹m øng vµ thu håi vèn t¹m øng §èi t­îng ®­îc tam øng vèn: - Dù ¸n ®Çu t­ tæ chøc ®Êu thÇu theo hîp ®ång ch×a kho¸ trao tay. (Th«ng t­ 44/2003/TT-BTC ngµy 15/5/2003 söa ®æi lµ: c¸c dù ¸n hoÆ gãi thÇu thùc hiÖn theo h×nh thøc ch×a kho¸ trao tay th«ng qua hîp ®ång EPC.) - C¸c gãi thÇu x©y l¾p tæ chøc ®Êu thÇu. (Th«ng t­ 44/2003/TT-BTC ngµy 15/5/2003 söa ®æi lµ: C¸c dù ¸n gãi thÇu x©y l¾p tæ chøc ®Êu thÇu theo hîp ®ång chän gãi hoÆc hîp ®ång trän gãi hoÆc hîp ®ång ®iÒu chØnh gi¸.) - Mua s¾m thiÕt bÞ. (KÓ c¶ thiÕt bÞ nhËp khÈu vµ thiÕt bÞ mua trong n­íc) - C¸c viÖc ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng. - Mét sè c«ng viÖc thuéc chi phÝ kh¸c cña dù ¸n nh­ chi phÝ bé m¸y qu¶n lý dù ¸n, thuÕ ®Êt hoÆc thuÕ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt. C¸c dù ¸n ®Çu t­ hoÆc khèi l­îng c«ng viÖc thuéc dù ¸n ®Çu t­ ngoµi ®èi t­îng nªu trªn chØ ®­îc thanh to¸n vèn t¹m øng khi Thñ t­íng ChÝnh phñ cho phÐp. §èi víi mçi lo¹i ®èi t­îng ®­îc t¹m øng vèn. Bé Tµi chÝnh quy ®Þnh cô thÓ møc vèn ®­îc t¹m øng b»ng mét tû lÖ nhÊt ®Þnh so víi gi¸ trÞ hîp ®ång hoÆc b¶ng sè tiÒn cÇn thiÕt ®Ó thanh to¸n theo hîp ®ång nh­ng møc vèn t¹m øng kh«ng ®­îc v­ît kÕ ho¹ch vèn c¶ n¨m ®­îc bè trÝ cho gãi thÇu hoÆc phÇn c«ng viÖc ®ã. Vèn t¹m øng ®­îc thu håi mét lÇn hoÆc nhiÒu lÇn vµo thêi kú thanh to¸n khèi l­îng c«ng viÖc hoµn thµnh c«ng viÖc. - Vèn t¹m øng c¸c hîp ®ång x©y l¾p ®­îc thu håi dÇn vµo tõng thêi kú thanh to¸n khèi l­îng x©y l¾p hoµn thµnh. NguyÔn Thanh Th¬ - K40/01.02 23