tailieuonthi
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Häc viÖn Ng©n Hµng
Lêi nãi ®Çu
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi.
§æi míi ho¹t ®éng Ng©n hµng phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc vµ héi
nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu, th¸ch thøc vÒ më réng c¸c dÞch vô
Ng©n hµng. Tríc nh÷ng yªu cÇu vÒ héi nhËp nãi chung vµ qu¸ tr×nh ®µm ph¸n
gia nhËp WTO nãi riªng, ngµnh ng©n hµng cÇn ph¶i x©y dùng cho m×nh mét
chiÕn lîc, chÝnh s¸ch thÝch hîp ®Ó ®¶m b¶o qu¸ tr×nh héi nhËp thµnh c«ng,
mang l¹i lîi Ých thËt sù cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. ChiÕn lîc Êy ch¾c ch¾n ph¶i
®Æt vÞ thÕ cña c«ng t¸c thanh to¸n lªn hµng ®Çu. Bëi ho¹t ®éng cña ng©n hµng ë
bÊt cø h×nh thøc nµo còng ®îc kÕt thóc ë viÖc thanh- quyÕt to¸n.
Trong t×nh h×nh míi, mét trong nh÷ng khã kh¨n, tr¨n trë nhiÒu nhÊt cña c¸c
ng©n hµng lµ viÖc c¶i t¹o hÖ thèng thanh to¸n ®¸p øng ®îc yªu cÇu míi, theo
kÞp xu híng ph¸t triÓn cña quèc tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn thu hót vèn ®Çu t, ®Èy nhanh
qu¸ tr×nh chu chuyÓn vèn cho nÒn kinh tÕ. Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö ra ®êi
lµ tÊt yÕu cña sù bïng næ c«ng nghÖ th«ng tin. Tuy cßn míi mÎ nhng nã ®·
kh¼ng ®Þnh nh÷ng tÝnh n¨ng u viÖt nhÊt ®Þnh, ®ång thêi ®¸nh dÊu mét bíc
v¬n m×nh m¹nh mÏ trong c«ng t¸c thanh to¸n cña ngµnh Ng©n hµng.
Qua thêi gian häc tËp vµ nghiªn cøu t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th¬ng
§èng §a- Hµ Néi, em ®· ®îc tiÕp cËn kh¸ ®Çy ®ñ c¸c nghiÖp vô ng©n hµng vµ
®Æc biÖt quan t©m ®Õn hÖ thèng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö cña Chi nh¸nh
Ng©n hµng C«ng th¬ng §èng §a. Tõ nhËn thøc tÇm quan träng cña c«ng t¸c
thanh to¸n, em nhËn thÊy viÖc n©ng cao chÊt lîng hÖ thèng thanh to¸n chuyÓn
tiÒn ®iÖn tö lµ mét vÊn ®Ò ®Çy bøc xóc vµ cÊp thiÕt. §iÒu nµy khiÕn em chän ®Ò
tµi: Gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng c«ng t¸c thanh to¸n chuyÓn tiÒn
®iÖn tö t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th¬ng §èng §a-Hµ Néi lµm kho¸
luËn tèt nghiÖp cña m×nh.
2. Môc ®Ých nghiªn cøu ®Ò tµi.
Tõ c¬ së lý luËn vµ thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö t¹i
Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th¬ng §èng §a-Hµ Néi, em xin ®a ra mét sè gi¶i
ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng hiÖu qu¶ c«ng t¸c thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö
t¹i ng©n hµng trong thêi gian tíi.
Hoµng ThÞ Lan H¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH
Trang 1
tailieuonthi
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Häc viÖn Ng©n Hµng
3. Ph¹m vi, ®èi tîng nghiªn cøu.
Kho¸ luËn tËp trung tr×nh bµy nh÷ng néi dung chñ yÕu vÒ ho¹t ®éng thanh
to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö t¹i CN NHCT §èng §a Hµ Néi tõ n¨m 2001 ®Õn nay.
4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu.
Kho¸ luËn sö dông ph¬ng ph¸p thèng kª, ph©n tÝch tæng hîp, tiÕp cËn hÖ
thèng lý luËn vµ thùc tiÔn, trªn c¬ së ph¬ng ph¸p luËn cña chñ nghÜa duy vËt
biÖn chøng vµ duy vËt lÞch sö ®Ó ph©n tÝch vµ xö lý c¸c vÊn ®Ò nghiªn cøu.
5. Kho¸ luËn gåm ba ch¬ng.
Ch¬ng I:
Lý luËn chung vÒ Ng©n hµng th¬ng m¹i vµ hÖ thèng thanh
to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö cña Ng©n hµng th¬ng m¹i.
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö t¹i Chi
nh¸nh Ng©n hµng C«ng Th¬ng §èng §a -Hµ Néi trong thêi gian qua.
Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao chÊt lîng
c«ng t¸c thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th¬ng
§èng §a- Hµ Néi.
Do cßn h¹n chÕ vÒ thêi gian nghiªn cøu, tµi liÖu thu thËp còng nh tr×nh ®é
hiÓu biÕt, ®Ò tµi nghiªn cøu cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. KÝnh
mong c¸c thÇy c« gi¸o cïng c¸c b¹n ®éc gi¶ quan t©m, tham gia ®ãng gãp ý kiÕn
quý b¸u cho ®Ò tµi thªm phong phó.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
Hµ Néi, ngµy 12 th¸ng 5 n¨m 2004
Sinh viªn thùc hiÖn
Hoµng ThÞ Lan H¬ng
Hoµng ThÞ Lan H¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH
Trang 2
tailieuonthi
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Häc viÖn Ng©n Hµng
Ch¬ng I
Lý luËn chung vÒ Ng©n hµng Th¬ng M¹i vµ
hÖ Thèng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö
cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i.
1.1 Ng©n hµng th¬ng m¹i vµ viÖc tæ chøc thanh to¸n gi÷a c¸c NHTM.
1.1.1 Vµi nÐt kh¸i qu¸t vÒ Ng©n hµng th¬ng m¹i (NHTM).
Ng©n Hµng (NH) ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn tr¶i qua mét qu¸ tr×nh l©u
dµi víi nhiÒu h×nh th¸i kinh tÕ x· héi kh¸c nhau. Trong thêi kú ®Çu vµo kho¶ng
thÕ kû thø XV ®Õn thÕ kû thø XVIII, c¸c NH cßn ho¹t ®éng ®éc lËp víi nhau. §ã
lµ trung gian tÝn dông, trung gian thanh to¸n cho nÒn kinh tÕ vµ ph¸t hµnh giÊy
b¹c cho NH.
Sang thÕ kû XVIII, lu th«ng hµng ho¸ ngµy cµng ph¸t triÓn. ViÖc c¸c NH
cïng thùc hiÖn chøc n¨ng ph¸t hµnh giÊy b¹c ng©n hµng lµm cho lu th«ng cã
nhiÒu lo¹i giÊy b¹c kh¸c nhau ®· c¶n trë cho qu¸ tr×nh lu th«ng hµng hãa ph¸t
triÓn kinh tÕ. ChÝnh ®iÒu nµy ®· dÉn ®Õn ph©n ho¸ hÖ thèng NH. Lóc nµy hÖ
thèng NH ®· ph©n lµm hai nhãm: thø nhÊt lµ nhãm c¸c NH ®îc phÐp ph¸t hµnh
tiÒn, ®îc gäi lµ NH ph¸t hµnh sau ®æi thµnh NHTW. Thø hai lµ c¸c NH kh«ng
®îc phÐp ph¸t hµnh tiÒn, chØ lµm trung gian tÝn dông, trung gian thanh to¸n
trong nÒn kinh tÕ ®îc gäi lµ NH trung gian. §©y lµ mét m¾t xÝch cùc kú quan
träng nèi gi÷a NHTW víi nÒn kinh tÕ, còng nh lµ cÇu nèi ®Ó nh÷ng ngêi cã
vèn vµ nh÷ng ngêi cÇn vèn gÆp nhau.
Thêi kú ®Çu khi míi thùc hiÖn sù ph©n ho¸ hÖ thèng NH, c¸c NH trung gian
thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña nã nh nhËn tiÒn göi, cho vay vµ lµm c¸c dÞch
vô thanh to¸n. Ban ®Çu, c¸c NH chñ yÕu nhËn tiÒn göi kh«ng kú h¹n, cã kú h¹n
ng¾n vµ cho vay ng¾n h¹n. VÒ sau, nã thùc hiÖn c¶ cho vay trung h¹n, dµi h¹n
b»ng nguån vèn trung h¹n, dµi h¹n do huy ®éng tiÒn göi trung h¹n, dµi h¹n vµ
ph¸t hµnh tr¸i kho¸n.
Ho¹t ®éng NH ngµy cµng ph¸t triÓn cïng víi sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng
chøng kho¸n ®ßi hái h×nh thµnh nªn nh÷ng NH, nh÷ng trung gian tµi chÝnh
Hoµng ThÞ Lan H¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH
Trang 3
tailieuonthi
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Häc viÖn Ng©n Hµng
chuyªn ho¹t ®éng trong mét lÜnh vùc nµo ®ã, ph©n chia NH trung gian thµnh c¸c
NH ho¹t ®éng trong lÜnh vùc riªng: NHTM, NH ®Çu t, NH ph¸t triÓn...
§Æc trng NH ®îc thÓ hiÖn râ nhÊt th«ng qua c¸c chøc n¨ng sau:
-Chøc n¨ng lµm thñ quü cho x· héi.
-Chøc n¨ng trung gian thanh to¸n.
-Chøc n¨ng lµm trung gian tÝn dông.
-Chøc n¨ng “t¹o tiÒn”.
NH lµm trung gian thanh to¸n khi nã thùc hiÖn thanh to¸n theo yªu cÇu cña
kh¸ch hµng nh: trÝch tiÒn tõ tµi kho¶n tiÒn göi cña hä ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng
ho¸, dÞch vô hoÆc nhËp vµo tµi kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng, tiÒn thu b¸n hµng
vµ c¸c kho¶n thu kh¸c theo lÖnh cña hä.
NH thùc hiÖn chøc n¨ng trung gian thanh to¸n trªn c¬ së nã thùc hiÖn chøc
n¨ng lµm thñ quü cho x· héi. ViÖc nhËn tiÒn göi vµ theo dâi c¸c kho¶n thu, chi
trªn tµi kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng lµ tiÒn ®Ò ®Ó NH thùc hiÖn vai trß trung
gian thanh to¸n. MÆt kh¸c, viÖc thanh to¸n trùc tiÕp b»ng tiÒn mÆt gi÷a c¸c chñ
thÓ kinh tÕ cã nhiÒu h¹n chÕ nh rñi ro do ph¶i vËn chuyÓn tiÒn, chi phÝ thanh
to¸n lín, ®Æc biÖt lµ víi kh¸ch hµng ë c¸ch xa nhau.
Chøc n¨ng trung gian thanh to¸n cã ý nghÜa quan träng víi nÒn kinh tÕ.
Tríc hÕt, thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt qua NH gãp phÇn tiÕt kiÖm chi
phÝ lu th«ng tiÒn mÆt vµ ®¶m b¶o thanh to¸n an toµn. Kh¶ n¨ng lùa chän h×nh
thøc thanh to¸n thÝch hîp cho phÐp kh¸ch hµng thùc hiÖn thanh to¸n chÝnh x¸c
hiÖu qu¶. §iÒu nµy gãp phÇn t¨ng nhanh tèc ®é lu th«ng hµng ho¸, tèc ®é lu©n
chuyÓn vèn vµ hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi.
MÆt kh¸c, viÖc cung øng mét dÞch vô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cã
chÊt lîng lµm t¨ng uy tÝn cho NH vµ do ®ã t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thu hót nguån vèn
tiÒn göi.
Chu chuyÓn tiÒn tÖ hiÖn nay chñ yÕu th«ng qua hÖ thèng NHTM vµ do vËy,
chØ khi chøc n¨ng trung gian thanh to¸n ®îc hoµn thiÖn th× vai trß cña NHTM
míi ®îc n©ng cao h¬n víi t c¸ch lµ ngêi thñ quü cho x· héi.
1.1.2 Kh¸i niÖm, sù cÇn thiÕt vµ ý nghÜa thanh to¸n gi÷a c¸c NHTM.
Kh¸i niÖm: Thanh to¸n gi÷a c¸c NH lµ viÖc thanh to¸n vèn tiÒn tÖ gi÷a c¸c
chi nh¸nh NH trong cïng hÖ thèng hoÆc gi÷a c¸c NH kh¸c hÖ thèng ph¸t sinh
Hoµng ThÞ Lan H¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH
Trang 4
tailieuonthi
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Häc viÖn Ng©n Hµng
trªn c¬ së ®¸p øng yªu cÇu thanh to¸n hµng ho¸, dÞch vô vµ ®iÒu chuyÓn cña c¸c
®¬n vÞ, tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n vµ nghiÖp vô ®iÒu chuyÓn tiÒn cña chÝnh b¶n
th©n NH.
Sù cÇn thiÕt thanh to¸n gi÷a c¸c NH: Ho¹t ®éng kinh tÕ ngµy cµng ph¸t
triÓn, theo ®ã lµ sù ph¸t triÓn cña thanh to¸n tiÒn tÖ trong níc vµ quèc tÕ. Mèi
quan hÖ ngµy cµng ®a d¹ng, ®iÒu ®ã kh«ng chØ ®ßi hái sù gia t¨ng ho¹t ®éng cña
hÖ thèng ng©n hµng nãi chung mµ cßn lµm cho ho¹t ®éng thanh to¸n vèn gi÷a
c¸c NH ngµy cµng trë nªn cÇn thiÕt. §iÒu ®ã thÓ hiÖn nh sau:
NÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn th× viÖc trao ®æi hµng ho¸ dÞch vô kh«ng
chØ bã hÑp ë mét ®Þa ph¬ng mµ nã cßn më réng ra mäi miÒn ®Êt níc. HiÖn
nay, nhiÒu hÖ thèng NHTM vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c nhau cã m¹ng líi chi
nh¸nh trong toµn quèc. Bªn c¹nh ®ã, kh¸ch hµng ®îc quyÒn lùa chän NH ®Ó
më tµi kho¶n cho m×nh. Do ®ã, thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô gi÷a ngêi mua
vµ ngêi b¸n qua hai NH kh¸c nhau lµ rÊt cÇn thiÕt. Nã gióp cho viÖc thanh to¸n
c¸c kho¶n nî gi÷a c¸c t¸c nh©n trong nÒn kinh tÕ mét c¸ch dÔ dµng, nhanh
chãng, ®em l¹i hiÖu qu¶ to lín cho kinh tÕ-x· héi.
ViÖc cÊp chuyÓn vèn, kinh phÝ, chuyÓn tiÒn thùc hiÖn nghÜa vô ng©n s¸ch
diÔn ra thêng xuyªn, liªn tôc ®ßi hái ph¶i cã nghiÖp vô thanh to¸n gi÷a c¸c NH
®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña viÖc chuyÓn vèn trong nÒn kinh tÕ.
Ng©n hµng, tæ chøc tÝn dông kh«ng chØ lµ n¬i cung øng c¸c dÞch vô thanh
to¸n mµ cßn lµ chñ thÓ tæ chøc tham gia vµo hÖ thèng thanh to¸n, thùc hiÖn viÖc
thanh to¸n trong ph¹m vi néi bé cña chÝnh hÖ thèng c¸c NH nh: ®iÒu chuyÓn
vèn, cÊp vèn, chuyÓn nhîng tµi s¶n, nép khÊu hao, chuyÓn l·i lç...®¶m b¶o cho
viÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn ®îc khÐp kÝn trong toµn hÖ thèng NHTM.
§Ó lµm tèt c¸c nghiÖp vô trªn, thanh to¸n gi÷a c¸c NH ra ®êi lµ mét tÊt yÕu.
ý nghÜa:
Thanh to¸n gi÷a c¸c NH lµ hµnh lang cho thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt
ph¸t triÓn.
Thanh to¸n gi÷a c¸c NH gãp phÇn phôc vô s¶n xuÊt, lu th«ng hµng ho¸
ph¸t triÓn, bëi nÕu tæ chøc tèt nghiÖp vô thanh to¸n gi÷a c¸c NH sÏ ®¶m b¶o cho
thanh to¸n nhanh, chÝnh x¸c, an toµn. Tõ ®ã gióp cho c¸c doanh nghiÖp, c¸ nh©n
thu håi vèn nhanh, ®Çy ®ñ ®Ó tiÕp tôc chu kú s¶n xuÊt kinh doanh tiÕp theo.
Hoµng ThÞ Lan H¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH
Trang 5
tailieuonthi
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Häc viÖn Ng©n Hµng
ThÓ hiÖn chøc n¨ng tËp trung vèn trong thanh to¸n cña NH trong nÒn kinh
tÕ quèc d©n lµ NH ®· ph¸t huy ®îc vai trß gi¸m ®èc ®èi víi nÒn kinh tÕ, n©ng
cao uy tÝn, gãp phÇn t¨ng cêng vai trß lµm trung gian thanh to¸n cho nÒn kinh
tÕ.
Thùc hiÖn thanh to¸n gi÷a c¸c NH gióp cho NH vµ c¸c TCTD thu hót ®îc
lîng vèn tiÒn tÖ t¹m thêi nhµn rçi cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c tÇng líp d©n c ®Ó
cho vay phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ, t¨ng trëng nguån vèn cho NH. Ngoµi ra,
th«ng qua c¸c dÞch vô thanh to¸n, NH ®· tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ trong lu th«ng,
chi phÝ b¶o qu¶n, h¹n chÕ tham «, lîi dông, b¶o vÖ an toµn tµi s¶n...Trong qu¸
tr×nh thanh to¸n, ngêi mua kh«ng ph¶i mang mét lîng tiÒn mÆt rÊt lín ®Ó
thanh to¸n cho ngêi b¸n mµ thùc hiÖn thanh to¸n th«ng qua c¸c dÞch vô thanh
to¸n qua NH.
Thanh to¸n gi÷a c¸c NH kh«ng chØ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c NH tæ chøc qu¶n
lý vèn vµ ®iÒu hoµ vèn cã hiÖu qu¶ trong c¶ níc mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn nèi liÒn
c¸c c¬ së NH thµnh mét hÖ thèng chÆt chÏ vµ ®iÒu hoµ vèn trong néi bé hÖ thèng
NH. §iÒu ®ã lµm t¨ng tèc ®é vßng quay vèn, t¨ng hiÖu qu¶ sö dông vèn, tr¸nh
t×nh tr¹ng cã NH thõa vèn mµ vÉn ph¶i tr¶ l·i tiÒn göi cho kh¸ch hµng, trong khi
®ã l¹i cã NH thiÕu vèn phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh, bá lì c¸c c¬ héi kinh doanh
cã thÓ thu ®îc nguån lîi lín. Th«ng qua ®iÒu chuyÓn vèn, NH thiÕu vèn vÉn
gi÷ ®îc kh¸ch hµng vµ tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh tr«i chÈy, chi nh¸nh
thõa vèn vÉn cã thu nhËp tõ nguån vèn thõa do hëng l·i suÊt ®iÒu hoµ.
1.1.3 §iÒu kiÖn thanh to¸n gi÷a c¸c NH.
Nh ta ®· biÕt, thanh to¸n gi÷a c¸c NH lµ viÖc thanh to¸n vèn tiÒn tÖ gi÷a
c¸c chi nh¸nh NH trong cïng hÖ thèng hoÆc gi÷a c¸c NH kh¸c hÖ thèng ph¸t
sinh trªn c¬ së ®¸p øng yªu cÇu thanh to¸n hµng ho¸, dÞch vô vµ ®iÒu chuyÓn cña
c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n vµ nghiÖp vô ®iÒu chuyÓn tiÒn cña chÝnh b¶n
th©n NH. V× vËy, ®iÒu kiÖn thanh to¸n gi÷a c¸c NH lµ:
§iÒu kiÖn ph¸p lý: Ph¶i x©y dùng ®îc hÖ thèng ph¸p lý æn ®Þnh vµ tin
cËy, thÓ lÖ vµ chÕ ®é ®ång bé, t¹o c¬ së v÷ng ch¾c ®Ó tæ chøc nghiÖp vô thanh
to¸n. HÖ thèng ph¸p lý chÆt chÏ lµ c¬ së ®Ó gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp nÈy sinh vµ
ng¨n ngõa c¸c sai ph¹m trong thanh to¸n.
Hoµng ThÞ Lan H¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH
Trang 6
tailieuonthi
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Häc viÖn Ng©n Hµng
Thùc hiÖn thanh to¸n qua tµi kho¶n tiÒn göi më t¹i ng©n hµng kh¸c ph¶i cã
sù tho¶ thuËn b»ng v¨n b¶n cña hai ng©n hµng chñ qu¶n, ®ång thêi, ph¶i theo
®óng nguyªn t¾c më vµ sö dông tµi kho¶n. Thanh to¸n kÞp thêi, cËp nhËt chÝnh
x¸c, an toµn tµi s¶n, kh«ng ®îc chiÕm dông vèn lÉn nhau.
§èi víi uû nhiÖm chi hé, thu hé ph¶i cã v¨n b¶n tho¶ thuËn vµ cam kÕt chÆt
chÏ gi÷a hai ng©n hµng b¶o ®¶m sù tÝn nhiÖm trong thanh to¸n. §Þnh kú, hai bªn
ph¶i ®èi chiÕu, thanh to¸n sßng ph¼ng víi nhau.
§èi víi thanh to¸n bï trõ: C¸c NHTM, TCTD, Kho B¹c Nhµ Níc muèn
tham gia thanh to¸n bï trõ ph¶i cã ®¬n xin tham gia thanh to¸n bï trõ, ph¶i chÊp
hµnh néi quy trong thanh to¸n nh: giíi thiÖu ngêi giao dÞch, mÉu ch÷ ký, chÊp
hµnh giê truyÒn nhËn d÷ liÖu hay phiªn giao dÞch.
§iÒu kiÖn vÒ tæ chøc vµ kü thuËt: Thanh to¸n gi÷a c¸c ng©n hµng ph¶i
®îc tæ chøc mét c¸ch khoa häc, ¸p dông kü thuËt hiÖn ®¹i ®¶m b¶o thanh to¸n
chÝnh x¸c, nhanh chãng, an toµn, chi phÝ thÊp; ph¶i cã trung t©m xö lý th«ng tin
nhanh nhËy, th«ng suèt theo c¸c chuÈn mùc quy ®Þnh cña NHNN nh»m ®¸p øng
®îc c¸c ph¬ng thøc thanh to¸n gi÷a c¸c NH. Th«ng tin ph¶i ®îc cËp nhËt vµ
lu tr÷, b¶o qu¶n cÈn träng, ®¶m b¶o tÝnh b¶o mËt cao. Ph¶i bè trÝ nh÷ng ngêi
cã tr¸ch nhiÖm cao, trung thùc vµ thµnh th¹o nghiÖp vô thanh to¸n gi÷a c¸c NH,
®Èy nhanh tèc ®é vµ sù an toµn trong thanh to¸n.
§iÒu kiÖn vÒ vèn: C¸c NHTM thùc hiÖn thanh to¸n gi÷a c¸c NH ph¶i cã
®ñ kh¶ n¨ng c©n ®èi nguån vµ sö dông vèn, ph¶i chuÈn bÞ ®îc ®ñ lîng vèn
®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh kho¶n, ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn trong thanh to¸n.
Trêng hîp lµm mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n ph¶i chÞu ph¹t theo quy ®Þnh.
C¸c NHTM khi thùc hiÖn thanh to¸n qua thanh to¸n bï trõ ph¶i lu«n duy tr×
tån quü tiÒn mÆt vµ sè d trªn tµi kho¶n tiÒn göi cÇn thiÕt t¹i NHNN ®Ó ®¶m b¶o
cho kh¶ n¨ng thanh to¸n, s½n sµng chi tr¶ cho kh¸ch hµng. Trêng hîp thiÕu vèn
thanh to¸n th× vay Ng©n hµng chñ tr× hoÆc Ng©n hµng thµnh viªn.
1.1.4 C¸c nghiÖp vô thanh to¸n cña NH vµ sù ph¸t triÓn cña chóng.
1.1.4.1 C¸c h×nh thøc thanh to¸n (Means of payment).
S¶n xuÊt hµng ho¸ cµng ph¸t triÓn th× c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô cña NH
còng kh«ng ngõng më réng vµ ph¸t triÓn. C¸c nghiÖp vô nµy ngµy cµng ®îc c¶i
tiÕn phï hîp víi xu híng ph¸t triÓn chung vÒ khoa häc c«ng nghÖ trªn thÕ giíi,
Hoµng ThÞ Lan H¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH
Trang 7
tailieuonthi
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Häc viÖn Ng©n Hµng
trong ®ã lÜnh vùc thanh to¸n ®Æc biÖt quan träng víi ®iÒu kiÖn vµ tr×nh ®é ph¸t
triÓn cña mçi nãc. Nh×n chung, c¸c níc cã nÒn kinh tÕ thÞ trêng th× h×nh thøc
thanh to¸n qua NH phæ biÕn sau ®©y:
H×nh thøc thanh to¸n sÐc:
SÐc lµ lÖnh tr¶ tiÒn cña chñ tµi kho¶n ®îc lËp trªn mÉu in s½n do NHNN
quy ®Þnh ®Ó yªu cÇu ®¬n vÞ thanh to¸n trÝch mét sè tiÒn tõ tµi kho¶n tiÒn göi
thanh to¸n cña m×nh ®Ó tr¶ cho ngêi thô hëng cã tªn trªn sÐc hoÆc ngêi cÇm
sÐc.
SÐc lµ h×nh thøc thanh to¸n l©u ®êi, phæ biÕn nhÊt ë hÇu hÕt c¸c NH trªn thÕ
giíi víi tiªu ®Ò: Cheque (tiÕng Anh), ChÐque (tiÕng Ph¸p) dÞch ra tiÕng ViÖt lµ
“chi phiÕu”. SÐc bao gåm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau: sÐc ký danh, sÐc v« danh, sÐc
tiÒn mÆt, sÐc chuyÓn kho¶n, sÐc b¶o chi, sÐc ®Þnh møc, sÐc c¸ nh©n, sÐc du lÞch.
§èi tîng ¸p dông: SÐc thêng ®îc ¸p dông ®Ó thanh to¸n chi tr¶ c¸c
kho¶n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô, c«ng nî.
Ph¹m vi ¸p dông: Bªn mua vµ bªn b¸n ph¶i më tµi kho¶n t¹i cïng mét NH
hoÆc kh¸c NH cïng mét hÖ thèng. Trêng hîp bªn mua vµ bªn b¸n cã tµi kho¶n
t¹i hai NH kh¸c hÖ thèng th× hai ®¬n vÞ thanh to¸n ®ã ph¶i tham gia thanh to¸n
bï trõ giao nhËn chøng tõ trùc tiÕp.
§iÒu kiÖn ®Ó sÐc ®îc NH chÊp nhËn thanh to¸n:
-Ngêi ph¸t hµnh sÐc chØ ®îc ghi sè tiÒn trªn sÐc trong ph¹m vi sè d tµi
kho¶n tiÒn göi cña hä t¹i NH. NÕu ph¸t hµnh qu¸ sè d NH kh«ng chÊp nhËn
thanh to¸n ®ång thêi, NH cßn ¸p dông ph¹t vi ph¹m hîp ®ång thanh to¸n vµ ph¹t
chËm tr¶.
-Trêng hîp cã nhiÒu tê sÐc nép vµo NH cïng mét lóc ®Ó ®ßi tiÒn tõ mét tµi
kho¶n mµ sè d trªn tµi kho¶n ®ã kh«ng ®ñ ®Ó thanh to¸n toµn bé nh÷ng tê sÐc
®ã th× thø tù thanh to¸n ®îc x¸c ®Þnh theo sè sÐc ®· ph¸t hµnh, c¸c sÐc cã sè thø
tù nhá h¬n sÏ ®îc thanh to¸n.
-SÐc ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hîp ph¸p hîp lÖ c¶ vÒ h×nh thøc vµ néi dung.
SÐc chuyÓn kho¶n lµ lo¹i thanh to¸n do chñ tµi kho¶n ph¸t hµnh trùc tiÕp ®Ó
tr¶ tiÒn cho ngêi thô hëng trªn c¬ së sè d tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n cña
m×nh t¹i NH. Lo¹i sÐc nµy rÊt tiÖn lîi cho bªn mua nhng kh«ng tiÖn lîi cho bªn
Hoµng ThÞ Lan H¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH
Trang 8
tailieuonthi
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Häc viÖn Ng©n Hµng
b¸n. Do ®ã, trong thanh to¸n truyÒn thèng, sÐc ®îc ghi theo nguyªn t¾c ghi nî
tríc ghi cã sau.
Trêng hîp bªn b¸n yªu cÇu bªn mua cã sù x¸c nhËn cña ®¬n vÞ thanh to¸n
trªn tê sÐc, khi nhËn ®îc yªu cÇu, ®¬n vÞ thanh to¸n sÏ lµm thñ tôc b¶o chi trªn
c¬ së sè tiÒn mµ ngêi ph¸t hµnh ®· lu ký. V× vËy, ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm
thanh to¸n sÐc lµ NH hay ®¬n vÞ thanh to¸n b¶o chi sÐc.
Cã thÓ thÊy, viÖc ¸p dông sÐc b¶o chi rÊt cã lîi cho ngêi thô hëng. Ngêi
thô hëng ch¾c ch¾n sÏ nhËn ®îc tiÒn, do ®ã, ngêi thô hëng kh«ng bÞ mÊt
vèn, kh«ng bÞ chiÕm dông vèn. Qu¸ tr×nh thanh to¸n ®îc thùc hiÖn nhanh
chãng v× NH b¶o chi sÐc hoÆc NH phôc vô ngêi thô hëng ghi cã ngay cho
ngêi thô hëng. Ngîc l¹i, khi ¸p dông thanh to¸n b»ng sÐc b¶o chi, ngêi mua
l¹i ph¶i lµm thñ tôc ruêm rµ ®Ó ®îc b¶o chi sÐc, ph¶i lu ký tiÒn trªn tµi kho¶n
tiÒn göi b¶o chi sÐc vµ kh«ng ®îc hëng l·i trªn sè tiÒn lu ký ®ã.
Nh×n chung, thanh to¸n sÐc lµ thÓ thøc ®¬n gi¶n, thuËn tiÖn ®îc sö dông
réng r·i ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi. C«ng íc SÐc quèc tÕ Gi¬-ne-v¬ n¨m 1931
®· ®îc mét sè níc th«ng qua cho ®Õn nay vÉn ®îc xem lµ luËt ®iÒu chØnh c¸c
quan hÖ liªn quan ®Õn viÖc ph¸t hµnh vµ sö dông sÐc. Tuy nhiªn, trong thùc tÕ, sö
dông sÐc kh«ng ph¶i tuyÖt ®èi an toµn, ®· cã xuÊt hiÖn sÐc gi¶. Do vËy, kü thuËt
thanh to¸n sÐc kh«ng ngõng ®îc hoµn thiÖn trªn mäi ph¬ng diÖn.
H×nh thøc thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu (UNT):
UNT lµ chøng tõ ®ßi tiÒn do ngêi b¸n lËp vµ uû nhiÖm cho NH phôc vô
m×nh ®ßi tiÒn ngêi mua hay ngêi nhËn cung øng dÞch vô trªn c¬ së hµng ho¸
hay ®¬n vÞ ®· cung øng. Ng©n hµng phôc vô ngêi b¸n kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm
vÒ viÖc ngêi mua cã thanh to¸n hay kh«ng. ChÝnh v× thÕ, ®èi víi nghiÖp vô nµy,
NH ph¶i kÕt hîp nghiÖp vô b¶ng, ghi nhËp sæ theo dâi UNT göi ®i ®Ó theo dâi
t×nh h×nh thanh to¸n, tr¶ tiÒn cña ngêi mua nÕu ngêi mua cã tµi kho¶n tiÒn göi
t¹i NH kh¸c.
§èi tîng ¸p dông: UNT ®îc sö dông ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ khi
ngêi b¸n cung cÊp cho ngêi mua hoÆc tiÒn ®iÖn, tiÒn níc, tiÒn ®iÖn tho¹i, tiÒn
nhµ ®Êt...
§iÒu kiÖn ¸p dông: Hai bªn mua b¸n ph¶i thèng nhÊt víi nhau dïng h×nh
thøc UNT víi nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ ghi trªn hîp ®ång, ®ång thêi, ph¶i th«ng
Hoµng ThÞ Lan H¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH
Trang 9
tailieuonthi
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Häc viÖn Ng©n Hµng
b¸o b»ng v¨n b¶n cho NH phôc vô bªn chi tr¶ biÕt ®Ó lµm c¨n cø thùc hiÖn thanh
to¸n.
Ph¹m vi ¸p dông: H×nh thøc thanh to¸n nµy ®îc ¸p dông réng r·i trong
quan hÖ thanh to¸n néi ®Þa vµ thanh to¸n quèc tÕ ®èi víi mäi ®èi tîng kh¸ch
hµng dï hä më tµi kho¶n t¹i bÊt cø ®¬n vÞ thanh to¸n nµo. ¸p dông uû nhiÖm thu
rÊt cã lîi trong trêng hîp thu hé phÝ c¸c dÞch vô c«ng céng, gióp c¸c ®¬n vÞ
cung øng dÞch vô c«ng céng gi¶m chi phÝ nh©n viªn ph¶i ®Õn tõng nhµ ®Ó thu
tiÒn.
Tuy nhiªn, nã vÉn cßn h¹n chÕ v× UNT do ngêi b¸n lËp chøng tõ vµ lµ xuÊt
ph¸t ®iÓm trong quy tr×nh thanh to¸n, mµ nguyªn t¾c h¹ch to¸n lµ ghi nî tríc cã
sau. MÆc dï an toµn cho c¸c NH tham gia quy tr×nh thanh to¸n nhng quy tr×nh
lu©n chuyÓn chøng tõ cßn vßng vÌo, tèc ®é thanh to¸n chËm.
H×nh thøc thanh to¸n uû nhiÖm chi (UNC):
UNC lµ lÖnh cña chñ tµi kho¶n ®îc lËp theo mÉu in s½n cña NHNN uû
quyÒn cho NH phôc vô m×nh trÝch mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh tõ tµi kho¶n tiÒn göi cña
m×nh ®Ó tr¶ cho ngêi thô hëng cã tµi kho¶n cïng NH hay kh¸c NH, trong cïng
hÖ thèng hoÆc kh¸c hÖ thèng.
§èi tîng ¸p dông: UNC ®îc dïng chñ yÕu lµ ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸,
c«ng nî dÞch vô theo ®ã ngêi mua lµ ngêi më ®Çu trong quy tr×nh thanh to¸n,
thùc hiÖn ra lÖnh cho NH phôc vô m×nh trÝch tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n cña
m×nh ®Ó chuyÓn tr¶ cho ngêi b¸n.
Ph¹m vi ¸p dông: UNC ®îc sö dông réng r·i, ngêi tr¶ tiÒn hoµn toµn cã
thÓ sö dông UNC ®Ó tr¶ tiÒn cho ngêi thô hëng cã tµi kho¶n cïng NH hoÆc
kh¸c NH cïng hÖ thèng hay kh¸c hÖ thèng.
¦u ®iÓm cña uû nhiÖm chi lµ ®îc sö dông réng r·i vÒ ph¹m vi ®Þa lý ®èi
víi mäi ®èi tîng kh¸ch hµng dï hä më tµi kho¶n t¹i bÊt cø ®¬n vÞ thanh to¸n
nµo. UNC ®¶m b¶o quyÒn lîi cho bªn mua do bªn mua chØ chÊp nhËn thanh to¸n
khi hä ®· nhËn ®îc hµng ho¸, dÞch vô ®óng nh trong hîp ®· ký kÕt, ®ång thêi,
b¶o vÖ quyÒn lîi cho NH do NH thùc hiÖn ghi nî tríc ghi cã sau.
Ngîc l¹i, UNC kh«ng b¶o ®¶m quyÒn lîi cho bªn b¸n. Bªn b¸n cã thÓ gÆp
rñi ro do bªn mua kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n hoÆc bªn mua cè t×nh kh«ng
thanh to¸n. Do ®ã, ngêi ta chØ ¸p dông h×nh thøc thanh to¸n nµy trong trêng
Hoµng ThÞ Lan H¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH
Trang 10
tailieuonthi
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Häc viÖn Ng©n Hµng
hîp bªn mua vµ bªn b¸n cã tÝn nhiÖm nhau hoÆc thanh to¸n cã gi¸ trÞ nhá hoÆc
chñ yÕu lµ thanh to¸n phi mËu dÞch.
Tuy nhiªn, UNC vÉn lµ h×nh thøc thanh to¸n ®îc a chuéng nhÊt hiÖn nay
v× ®¬n gi¶n, dÔ thùc hiÖn. MÆt kh¸c, NH chuyÓn tiÒn nhanh ®¶m b¶o yªu cÇu cña
kh¸ch hµng.
H×nh thøc thanh to¸n th tÝn dông:
Th tÝn dông lµ lÖnh cña NH phôc vô bªn mua göi cho NH phôc vô bªn b¸n
®Ó tiÕn hµnh tr¶ tiÒn cho ngêi b¸n vÒ gi¸ trÞ hµng ho¸ ®· cung øng trªn c¬ së
ngêi b¸n xuÊt tr×nh c¸c ho¸ ®¬n, chøng tõ hîp lÖ, hîp ph¸p phï hîp víi c¸c
®iÒu kiÖn, ph¹m vi thêi h¹n hiÖu lùc cña th tÝn dông.
Ph¹m vi ¸p dông: Th tÝn dông ¸p dông gi÷a hai chi nh¸nh NH cïng hÖ
thèng hoÆc trªn ®Þa bµn phôc vô ngêi b¸n cã NH cïng hÖ thèng víi NH bªn
mua cã tham gia thanh to¸n bï trõ. Nh thÕ, NH bªn mua (NH ph¸t hµnh) sÏ uû
quyÒn cho NH cïng hÖ thèng víi m×nh vµ cïng ®Þa bµn víi NH bªn b¸n cã tham
gia thanh to¸n bï trõ thùc hiÖn thanh to¸n hoÆc chiÕt khÊu bé chøng tõ hîp lÖ
cña bªn b¸n b»ng ph¬ng thøc thanh to¸n bï trõ.
§èi tîng ¸p dông: Th tÝn dông thêng ®îc sö dông ®Ó thanh to¸n tiÒn
hµng ho¸, dÞch vô gi÷a hai bªn mua-b¸n cha hiÓu râ vÒ nhau, cha cã mèi quan
hÖ th©n thiÕt vµ kh«ng tin tëng nhau. Bëi lÏ, thñ tôc thanh to¸n b»ng th tÝn
dông rÊt rêm rµ khã kh¨n ®èi víi c¶ bªn mua vµ bªn b¸n. Bªn mua ph¶i thùc
hiÖn lµm thñ tôc më th tÝn dông vµ ®îc NH phôc vô m×nh chÊp nhËn ph¸t hµnh
th tÝn dông tríc khi nhËn ®îc hµng ho¸ dÞch vô tõ ngêi b¸n. Ngîc l¹i, bªn
b¸n muèn nhËn ®îc thanh to¸n cña NH ph¸t hµnh hoÆc NH thanh to¸n. NH
chiÕt khÊu th× ph¶i lËp ®îc bé chøng tõ hoµn h¶o, phï hîp nh÷ng ®iÒu kiÖn ®·
ghi trong th tÝn dông. Trong h×nh thøc nµy, th tÝn dông ®îc coi lµ c¨n cø, c¬
së ®Ó hai bªn mua b¸n trao ®æi, thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô cho nhau.
Thanh to¸n b»ng th tÝn dông lµ h×nh thøc thanh to¸n h÷u hiÖu nhÊt cho c¶
bªn mua vµ bªn b¸n v× quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña c¶ hai bªn ®Òu ®îc b¶o vÖ. Bªn
mua chØ chÊp nhËn thanh to¸n khi nhËn ®îc hµng ho¸ víi bé chøng tõ ®Çy ®ñ
nh ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång cßn bªn b¸n ch¾c ch¾n sÏ nhËn ®îc tiÒn khi
giao nhËn bé chøng tõ ®Çy ®ñ cho NH phôc vô m×nh. Do an toµn vµ chuÈn x¸c
cao nªn nã ®îc sö dông phæ biÕn trong thanh to¸n quèc tÕ.
Hoµng ThÞ Lan H¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH
Trang 11
tailieuonthi
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Häc viÖn Ng©n Hµng
H×nh thøc thanh to¸n b»ng thÎ NH:
ThÎ NH lµ mét ph¬ng tiÖn thanh to¸n hiÖn ®¹i g¾n liÒn víi kü thuËt tin häc
vµ øng dông tin häc trong ho¹t ®éng NH. Qua thÎ NH, ngêi chñ thÎ cã thÓ sö
dông ®Ó rót tiÒn tõ m¸y rót tiÒn tù ®éng ATM hoÆc thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ dÞch
vô t¹i c¬ së chÊp nhËn thanh to¸n thÎ.
ThÎ thanh to¸n chØ ®îc ¸p dông trong nÒn t¶ng c«ng nghÖ tin häc vµ viÔn
th«ng ®îc ¸p dông trong c«ng nghÖ thanh to¸n cña NH.
ThÎ thanh to¸n do NH ph¸t hµnh vµ b¸n cho kh¸ch hµng cña m×nh ®Ó thanh
to¸n chi tr¶ c¸c kho¶n vËt t, hµng ho¸, dÞch vô, c¸c kho¶n thanh to¸n kh¸c vµ
rót tiÒn t¹i c¸c ®¹i lý thanh to¸n hay t¹i c¸c quÇy rót tiÒn tù ®éng.
Ph¹m vi ¸p dông thÎ NH rÊt réng r·i vµ kh«ng bÞ giíi h¹n vÒ kh«ng gian,
thêi gian. NÕu kh¸ch hµng cã thÓ thanh to¸n, kh¸ch hµng cã thÓ sö dông (rót
tiÒn, göi tiÒn, kiÓm tra sè d trªn tµi kho¶n, thanh to¸n chi tr¶ tiÒn hµng ho¸ dÞch
vô....) bÊt cø n¬i nµo cã m¸y ATM hoÆc c¬ së chÊp nhËn thÎ. H¬n n÷a, thanh
to¸n b»ng thÎ ®· tiÕt kiÖm chi phÝ, c«ng søc cho ngêi mua, ngêi b¸n, gi¶m
lîng tiÒn mÆt trong lu th«ng vµ t¨ng chu chuyÓn vèn cho nÒn kinh tÕ. ChÝnh
bëi tiÖn Ých nµy mµ thÎ NH rÊt ®îc a chuéng ë c¸c níc trªn thÕ giíi. Tuy
nhiªn, viÖc sö dông thanh to¸n b»ng thÎ NH còng bÞ giíi h¹n mét møc tèi ®a cho
phÐp ®îc thanh to¸n trong mét ngµy ®Ó ®¶m b¶o an toµn vµ kh¶ n¨ng chi tr¶
cho nguån thanh to¸n.
Víi tr×nh ®é vµ tèc ®é ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt ngµy nay, trong
t¬ng lai, ch¾c ch¾n thÎ thanh to¸n cha ph¶i lµ c«ng cô thanh to¸n cuèi cïng.
1.1.4.2 C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n qua NH (Mode of payments).
Tuú vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ ng©n hµng còng nh ®Æc ®iÓm
tæ chøc hÖ thèng NH, c¸c níc cã c¸c ph¬ng thøc thanh to¸n qua NH kh¸c
nhau. ë ViÖt Nam, tõ khi hÖ thèng NH ®îc tæ chøc theo hÖ thèng hai cÊp, c¸c
ph¬ng thøc thanh to¸n vèn gi÷a c¸c NH bao gåm:
Ph¬ng thøc thanh to¸n liªn hµng:
Thanh to¸n liªn hµng lµ quan hÖ thanh to¸n néi bé gi÷a c¸c ng©n hµng trong
cïng hÖ thèng ph¸t sinh trªn c¬ së c¸c nghiÖp vô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt
gi÷a c¸c kh¸ch hµng cã më tµi kho¶n ë c¸c chi nh¸nh ng©n hµng kh¸c nhau
Hoµng ThÞ Lan H¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH
Trang 12
tailieuonthi
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Häc viÖn Ng©n Hµng
trong cïng hÖ thèng hoÆc c¸c nghiÖp vô chuyÓn tiÒn, ®iÒu hoµ vèn trong néi bé
mét hÖ thèng.
Thanh to¸n liªn hµng lµ mét bé phËn kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong c«ng t¸c
thanh to¸n cña NH. Lµm tèt c«ng t¸c thanh to¸n liªn hµng sÏ cã vai trß rÊt quan
träng ®èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung vµ víi ngµnh NH nãi riªng. Cô thÓ :
Thanh to¸n liªn hµng thóc ®Èy qu¸ tr×nh thanh to¸n nhanh chãng, chÝnh x¸c.
Thay v× kh¸ch hµng ph¶i mang tiÒn mÆt tõ NH mua ®Õn thanh to¸n cho ngêi
b¸n hµng, kh¸ch hµng chØ cÇn uû nhiÖm cho NH phôc vô m×nh trÝch tµi kho¶n ®Ó
thanh to¸n cho ngêi b¸n th«ng qua NH phôc vô ngêi b¸n.
Thanh to¸n liªn hµng gãp phÇn n©ng cao tèc ®é lu©n chuyÓn vèn tiÒn tÖ
phôc vô qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng, do thêi gian thanh to¸n nhanh, rót ng¾n
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ dÞch vô.
Thanh to¸n liªn hµng t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc më réng vµ ph¸t triÓn thanh
to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, gãp phÇn khuyÕn khÝch c¸ nh©n, tæ chøc më tµi kho¶n
t¹i c¸c NH, æn ®Þnh vµ më réng kh¸ch hµng.
Thanh to¸n liªn hµng gãp phÇn gi¶m chi phÝ lu th«ng do kh«ng ph¶i vËn
chuyÓn tiÒn mÆt tõ n¬i nµy ®Õn n¬i kh¸c ®Ó thanh to¸n, ®ång thêi, h¹n chÕ ®îc
mÊt m¸t tham « trong thanh to¸n.
Tuy nhiªn, thanh to¸n liªn hµng chØ ¸p dông víi nh÷ng ng©n hµng trong
cïng hÖ thèng. ViÖc xö lý chøng tõ vÉn mang tÝnh thñ c«ng, ph¸t hiÖn sai lÇm
chËm, khã b¶o toµn, b¶o mËt th«ng tin, ®Æc biÖt lµ viÖc quyÕt to¸n cuèi n¨m rÊt
vÊt v¶, c«ng viÖc qu¸ nhiÒu, sang n¨m sau c«ng viÖc n¨m tríc vÉn cha gi¶i
quyÕt xong.
Ph¬ng thøc thanh to¸n bï trõ:
Thanh to¸n bï trõ lµ mét ph¬ng thøc thanh to¸n gi÷a c¸c NH kh¸c hÖ
thèng trªn cïng mét ®Þa bµn do NHNN chñ tr×. Th«ng qua nghiÖp vô nµy, c¸c
NH thùc hiÖn thu hé chi hé cho NH kh¸c vµ sÏ thanh to¸n quyÕt to¸n ngay trong
ngµy khi quyÕt to¸n bï trõ.
Thanh to¸n bï trõ thùc hiÖn theo quyÕt ®Þnh 181/NH-Q§ ngµy 10/10/1991
vÒ “Quy t¾c tæ chøc vµ kü thuËt nghiÖp vô thanh to¸n bï trõ gi÷a c¸c NH” vµ
C«ng v¨n 637/Kinh tÕ ngµy 28/10/1991 vÒ híng dÉn thùc hiÖn quyÕt ®Þnh
181/NH-QD.
Hoµng ThÞ Lan H¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH
Trang 13
tailieuonthi
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Häc viÖn Ng©n Hµng
§Ó ®îc tham gia thanh to¸n bï trõ, c¸c thµnh viªn ph¶i tu©n thñ ®Çy ®ñ c¸c
quy ®Þnh do NH chñ tr× quy ®Þnh, ph¶i më tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n bï trõ t¹i
NH chñ tr×. C¸n bé ®i giao dÞch thanh to¸n bï trõ ph¶i cã ®ñ n¨ng lùc, tr×nh ®é
vµ ®¶m b¶o ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn giao dÞch, ph¶i ®¨ng ký mÉu ch÷ ký t¹i NH thµnh
viªn kh¸c vµ t¹i NH chñ tr×. NÕu ®Ó xÈy ra sai sãt, tæn thÊt th× thµnh viªn ph¶i
chÞu tr¸ch nhiÖm theo quy ®Þnh.
VÒ thanh to¸n sè chªnh lÖch trong thanh to¸n bï trõ: Ph¶i trÝch TK tiÒn göi
®Ó thanh to¸n, nÕu kh«ng ®ñ th× ph¶i nép tiÒn mÆt hoÆc ng©n phiÕu thanh to¸n,
còng cã thÓ vay NH chñ tr× ®Ó thanh to¸n, trêng hîp NH chñ tr× kh«ng cho vay
th× ph¶i ph¹t chËm tr¶.
Chøng tõ sö dông trong thanh to¸n bï trõ bao gåm c¸c chøng tõ thanh to¸n
gèc, c¸c b¶ng kª mÉu sè 12,14,15,16 ®îc giao nhËn trùc tiÕp t¹i phiªn thanh
to¸n bï trõ. C¸c chøng tõ cha thuéc ph¹m vi thanh to¸n bï trõ nh uû nhiÖm
thu, th tÝn dông, sÐc...th× chuyÓn sang NH thanh to¸n ®Ó thùc hiÖn ghi nî tríc.
TK sö dông: NÕu lµ NH chñ tr× th× sö dông TK 5011. Tµi kho¶n nµy dïng
®Ó h¹ch to¸n kÕt qu¶ thanh to¸n bï trõ cña NH chñ tr× víi NH thµnh viªn tham
gia thanh to¸n bï trõ vµ sau khi thanh to¸n bï trõ xong th× hÕt sè d.
NÕu lµ NH thµnh viªn th× sö dông TK 5012. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó h¹ch
to¸n kÕt qu¶ thanh to¸n bï trõ víi c¸c NH kh¸c vµ sau khi thanh to¸n bï trõ
xong còng ph¶i hÕt sè d.
Ph¬ng thøc thanh to¸n qua tµi kho¶n tiÒn göi t¹i NHNN:
Ph¬ng thøc thanh to¸n qua tµi kho¶n tiÒn göi t¹i NHNN lµ ph¬ng thøc
thanh to¸n gi÷a c¸c NH kh¸c hÖ thèng kh¸c ®Þa bµn, ®Òu më tµi kho¶n t¹i
NHNN.
§Ó ¸p dông ph¬ng thøc thanh to¸n nµy ph¶i cã c¸c ®iÒu kiÖn sau:
-Hai NH ph¶i më tµi kho¶n t¹i mét hay hai chi nh¸nh NHNN vµ lµm ®Çy ®ñ
c¸c thñ tôc vÒ më tµi kho¶n tiÒn göi theo quy ®Þnh.
-Tµi kho¶n tiÒn göi cña c¸c NH ph¶i thêng xuyªn cã sè d ®Ó ®¶m b¶o kh¶
n¨ng thanh to¸n kÞp thêi.
-DÊu vµ ch÷ ký trªn chøng tõ vµ b¶ng kª chøng tõ thanh to¸n qua NHNN
ph¶i ®óng víi mÉu dÊu, ch÷ ký ®· ®¨ng ký.
Hoµng ThÞ Lan H¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH
Trang 14
tailieuonthi
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Häc viÖn Ng©n Hµng
-ViÖc thanh to¸n ph¶i kÞp thêi, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c. NÕu NH nµo ®Ó chËm trÔ
th× NH ®ã sÏ bÞ ph¹t.
Thanh to¸n qua më tµi kho¶n tiÒn göi t¹i NHNN ®¸p øng nhu cÇu thanh
to¸n ®èi víi c¸c kh¸ch hµng më tµi kho¶n tiÒn göi t¹i c¸c NH kh¸c hÖ thèng
kh¸c ®Þa bµn, thóc ®Èy qu¸ tr×nh trao ®æi vµ s¶n xuÊt hµng ho¸. Tuy nhiªn,
ph¬ng thøc nµy Ýt ®îc ¸p dông do tèc ®é thanh to¸n chËm.
Ph¬ng thøc thanh to¸n qua tµi kho¶n tiÒn göi ë NH kh¸c:
Khi c¸c NHTM kh«ng cïng hÖ thèng, kh«ng cïng ®Þa ph¬ng cã tÇn suÊt
thanh to¸n trùc tiÕp víi nhau cao, nÕu thanh to¸n tõng lÇn qua tµi kho¶n tiÒn göi
t¹i NHNN th× tèc ®é chËm. §Ó kh¾c phôc nhîc ®iÓm nµy, NHNN cho phÐp c¸c
NHTM më tµi kho¶n t¹i nhau ®Ó thanh to¸n trùc tiÕp. §Þnh kú, c¸c NHTM thanh
quyÕt to¸n víi nhau th«ng qua tµi kho¶n tiÒn göi t¹i NHNN. Theo ph¬ng thøc
nµy, c¸c NHTM cã thÓ ®Òu më tµi kho¶n tiÒn göi ë NH kh¸c ®Ó uû quyÒn thu hé
cho kh¸ch hµng. ViÖc thu hé, chi hé chØ tiÕn hµnh trong ph¹m vi nh÷ng kho¶n
thanh to¸n ®· tho¶ thuËn vµ quy ®Þnh trong hîp ®ång uû th¸c thanh to¸n gi÷a c¸c
NH. Mçi khi ph¸t sinh c¸c kho¶n thanh to¸n thu hé chi hé, NH míi ph¸t sinh
ph¶i göi c¸c chøng tõ thanh to¸n cho NH cã quan hÖ h¹ch to¸n sæ s¸ch. §Þnh kú
thanh to¸n, c¸c NH ph¶i ®èi chiÕu sè liÖu víi nhau, quyÕt to¸n sè tiÒn ®· thu hé,
chi hé vµ thanh to¸n víi nhau sè chªnh lÖch ph¶i thu, ph¶i tr¶.
Ph¬ng thøc thanh to¸n më tµi kho¶n t¹i nhau ®· lµm gia t¨ng tèc ®é thanh
to¸n, h¹n chÕ ®îc nh÷ng nhîc ®iÓm ®· ph©n tÝch ë trªn. Tuy nhiªn, viÖc më tµi
kho¶n t¹i nhau lµm c¬ së cho viÖc thanh to¸n cho nhau ®· g©y ®äng vèn cho c¸c
NHTM.
Ph¬ng thøc thanh to¸n uû nhiÖm thu hé, chi hé gi÷a c¸c NHTM:
§Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ cña ph¬ng thøc më tµi kho¶n t¹i nhau,
NHNN cho phÐp c¸c NHTM cã thÓ ký hîp ®ång thanh to¸n song biªn trªn c¬ së
sù tÝn nhiÖm gi÷a hai NHTM vµ hîp ®ång thanh to¸n cã quy ®Þnh râ néi dung
thanh to¸n, sè tiÒn tèi ®a cho mét mãn thanh to¸n, tæng sè tiÒn thanh to¸n, kú
h¹n thanh quyÕt to¸n qua tµi kho¶n tiÒn göi t¹i NHNN.
Hoµng ThÞ Lan H¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH
Trang 15
tailieuonthi
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Häc viÖn Ng©n Hµng
1.2 HÖ thèng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö cña Ng©n Hµng C«ng
Th¬ng ViÖt Nam.
1.2.1 Qóa tr×nh ph¸t triÓn cña thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö.
Thanh to¸n liªn hµng thñ c«ng:
Trong thêi kú bao cÊp, ho¹t ®éng thanh to¸n gi÷a c¸c NH kh¸c ®Þa bµn
b»ng thñ c«ng víi mét ph¬ng thøc truyÒn thèng duy nhÊt lµ thanh to¸n liªn
hµng b»ng th, b»ng ®iÖn qua ®êng bu ®iÖn. Thêi gian cho mét mãn thanh
to¸n th«ng thêng ph¶i tõ 3-5 ngµy vµ thËm chÝ lµ hµng tuÇn cho nh÷ng mãn ®i
tØnh xa.
Do viÖc thanh to¸n chËm, lîng vèn n»m trong thanh to¸n chiÕm kh¸ lín
kh«ng ®¸p øng c«ng viÖc kinh doanh cña kh¸ch hµng nªn ®· t¹o ra t©m lý kh«ng
muèn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt qua NH mµ chØ muèn dïng ph¬ng tiÖn
trùc tiÕp b»ng tiÒn mÆt. V× vËy ®· g©y ra ¸p lùc rÊt lín vÒ tiÒn mÆt, t¹o sù khan
hiÕm gi¶ t¹o, ®· xuÊt hiÖn tû lÖ % gi÷a thanh to¸n b»ng chuyÓn kho¶n vµ tiÒn
mÆt. §©y còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n gãp phÇn lµm t¨ng tèc ®é l¹m
ph¸t vµo nh÷ng n¨m 1988, 1989 cã thêi kú lªn ®Õn 3 con sè. NHNN ®· ph¶i
dïng “liÖu ph¸p sèc” t¨ng l·i suÊt lªn rÊt cao, cã thêi kú lªn ®Õn 12%/ th¸ng.
Thanh to¸n liªn hµng qua m¹ng:
Tõ n¨m 1989, hÖ thèng NH ®· b¾t ®Çu øng dông c«ng nghÖ th«ng tin
(CNTT) vµo c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô, ®i ®Çu lµ hÖ thèng NHNN, ®Æc biÖt tõ n¨m
1993 ®· øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo lÜnh vùc thanh to¸n. Thêi kú nµy, c¸c
NH ®· tõng bíc thÝch nghi víi c¬ chÕ míi, chñ ®éng trong viÖc ®Çu t c¬ së vËt
chÊt cho ho¹t ®éng thanh to¸n cña m×nh ®Ó phôc vô kh¸ch hµng ngµy cµng tèt
h¬n, chuyÓn tõ h×nh thøc thanh to¸n liªn hµng b»ng th qua bu ®iÖn sang thanh
to¸n liªn hµng qua m¹ng vi tÝnh, chuyÓn viÖc giÊy b¸o liªn hµng b»ng tay theo
mÉu in s½n cña NHTW sang lËp trªn m¸y vi tÝnh, viÖc ®èi chiÕu còng ®îc thùc
hiÖn qua m¹ng vi tÝnh. ¸p dông h×nh thøc nµy tèc ®é thanh to¸n t¨ng râ rÖt, thêi
gian cña mét mãn thanh to¸n chØ cßn tõ mét ®Õn hai ngµy, gi¶m ®îc lîng vèn
n»m trong thanh to¸n, ®îc kh¸ch hµng ®¸nh gi¸ cao, tõng bíc xo¸ bá kho¶ng
c¸ch cña c¸c DN vµ x· héi ®èi víi NH.
Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö:
Hoµng ThÞ Lan H¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH
Trang 16
tailieuonthi
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Häc viÖn Ng©n Hµng
1.2.2 Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ mét sè quy ®Þnh chung:
Kh¸i niÖm: Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö lµ toµn bé qu¸ tr×nh xö lý mét
kho¶n chuyÓn tiÒn qua m¹ng m¸y vi tÝnh kÓ tõ khi nhËn ®îc mét lÖnh chuyÓn
tiÒn cña ngêi ph¸t lÖnh ®Õn khi hoµn tÊt viÖc thanh to¸n cho ngêi thô hëng
(®èi víi chuyÓn tiÒn Cã) hoÆc thu nî tõ ngêi nhËn lÖnh (®èi víi chuyÓn tiÒn
Nî).
§Æc ®iÓm:
-Quy tr×nh thanh to¸n ®iÖn tö thay thÕ quy tr×nh thanh to¸n liªn hµng qua
m¸y vi tÝnh hiÖn hµnh lµ quy tr×nh h¹ch to¸n qu¶n lý ®iÒu hµnh vèn tËp trung
trong hÖ thèng NHCT ViÖt Nam.
-Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö ®îc thùc hiÖn trong m«i trêng ph¸p lý vµ
chuÈn ho¸ cao.
-C¸c c«ng ®o¹n trong thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö chñ yÕu ®îc tù ®éng
ho¸. Qu¸ tr×nh thanh to¸n chuyÓn tiÒn, tra so¸t, tr¶ lêi tra so¸t, chÊp nhËn, tr¶ lêi
chÊp nhËn ®îc ch¬ng tr×nh xö lý tù ®éng nªn ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cao ®é.
-PhÇn tÝnh ký hiÖu mËt ®îc cµi ®Æt mét ch¬ng tr×nh riªng ®ßi hái tÝnh b¶o
mËt hÕt søc nghiªm ngÆt. H¬n n÷a, hai lÇn m· kho¸ b¶o mËt cña hai bé phËn
chøc n¨ng kÕ to¸n vµ tin häc gióp cho qu¸ tr×nh thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö
®¹t ®é an toµn tµi s¶n rÊt cao.
Mét sè quy ®Þnh chung:
-Ph¹m vi chuyÓn tiÒn ®iÖn tö gåm c¸c chuyÓn tiÒn cã vµ chuyÓn tiÒn nî
b»ng VN§ hoÆc b»ng ngo¹i tÖ gi÷a c¸c NH cïng hÖ thèng. C¸c ho¹t ®éng thanh
to¸n bï trõ tù ®éng, thanh to¸n víi c¸c TCTD kh¸c, ATM, POS, SWIFT kh«ng
thuéc ph¹m vi quy chÕ nµy (chØ t¹o c¸c giao diÖn cÇn thiÕt tõ TTTT ra c¸c hÖ
thèng kh¸c).
-§èi tîng ¸p dông ®èi víi tÊt c¶ c¸c CNNH cïng hÖ thèng cã ®ñ ®iÒu kiÖn
kü thuËt, n¾m v÷ng quy tr×nh nghiÖp vô chuyÓn tiÒn ®iÖn tö, ®îc Tæng Gi¸m
®èc NHCT VN cho phÐp tham gia b»ng v¨n b¶n.
-Mäi kh¸ch hµng giao dÞch víi NHCT VN ®Òu ®îc tham gia hÖ thèng
thanh to¸n ®iÖn tö theo quy chÕ thanh to¸n qua NH ban hµnh theo quyÕt ®Þnh sè
22/Q§-NH1 cña Thèng ®èc NHNN vµ c¸c v¨n b¶n híng dÉn cña Tæng Gi¸m
®èc NHCT VN.
Hoµng ThÞ Lan H¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH
Trang 17
tailieuonthi
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Häc viÖn Ng©n Hµng
-C¸c nghiÖp vô ph¸t sinh trong thanh to¸n ®iÖn tö ®îc hoµn tÊt trong mét
ngµy lµm viÖc. Trêng hîp kh¸ch hµng yªu cÇu chi nh¸nh NHCT phôc vô
chuyÓn nhanh vµ hoµn tÊt trong thêi gian 1-3 h, kh¸ch hµng kh«ng ph¶i chÞu
thªm phÝ.
-Mäi kho¶n thanh to¸n ®iÖn tö g¾n liÒn víi nghiÖp vô thanh to¸n vµ qu¶n lý
vèn cña cña NHCT ViÖt Nam ®èi víi tõng chi nh¸nh.
-Trung t©m thanh to¸n chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc quy tr×nh nghiÖp vô thanh
to¸n, thùc hiÖn viÖc nhËn, h¹ch to¸n vµ chuyÓn th«ng tin tõ NH khëi t¹o ®Õn NH
nhËn, ®¶m b¶o theo dâi chÆt chÏ, h¹ch to¸n ®Çy ®ñ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n vµ
h¹n møc vèn, ®ång thêi, theo dâi tÝnh l·i ®iÒu hoµ vèn cho c¸c chi nh¸nh tØnh,
thµnh phè ngµy 20 hµng th¸ng.
-Trung t©m thanh to¸n c¨n cø vµo quy tr×nh nghiÖp vô trong quy chÕ nµy
thiÕt kÕ vµ x©y dùng ch¬ng tr×nh øng dông, tæ chøc hÖ thèng ®¶m b¶o kü thuËt
®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu nghiÖp vô vµ thùc hiÖn thèng nhÊt trong toµn hÖ
thèng ®¶m b¶o nhanh chãng, chÝnh x¸c, an toµn.
-C¸c Trëng phßng kÕ to¸n chi nh¸nh NHCT chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Gi¸m
®èc vÒ viÖc kiÓm so¸t tÝnh hîp ph¸p hîp lÖ cña chøng tõ thanh to¸n, vÒ c¸c quyÕt
®Þnh chuyÓn tiÒn ®i ®Õn còng nh h¹ch to¸n vµo c¸c tµi kho¶n thÝch hîp.
-Trung t©m ®iÖn to¸n NHCT ViÖt Nam chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc ®¶m b¶o kü
thuËt cña c¸c th«ng tin trªn ®êng truyÒn tõ trung t©m thanh to¸n ®Õn c¸c chi
nh¸nh NHCT.
-C¨n cø c¸c chøc n¨ng nhiÖm vô ®îc giao, c¸c c¸ nh©n tham gia quy tr×nh
thanh to¸n chÊp hµnh nghiªm tóc c¸c quy ®Þnh vµ thùc hiÖn tèt nhiÖm vô sÏ ®îc
khen thëng; c¸ nh©n nµo vi ph¹m chÕ ®é, tuú theo møc ®é hËu qu¶ sÏ ph¶i båi
thêng vËt chÊt hoÆc kû luËt hµnh chÝnh thÝch ®¸ng.
1.2.3 Tµi kho¶n vµ chøng tõ ®îc sö dông trong thanh to¸n chuyÓn tiÒn
®iÖn tö.
1.2.3.1 C¸c Tµi kho¶n ®îc sö dông.
C¸c tµi kho¶n sö dông ®Ó ph¶n ¸nh mèi quan hÖ thanh to¸n vµ qu¶n lý vèn
gi÷a TTTT víi chi nh¸nh cÊp 1 bao gåm:
TK §iÒu chuyÓn vèn (§CV) trong kÕ ho¹ch.
TK §iÒu chuyÓn vèn ngoµi kÕ ho¹ch.
Hoµng ThÞ Lan H¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH
Trang 18
tailieuonthi
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Häc viÖn Ng©n Hµng
TK §iÒu chuyÓn vèn khoanh nî.
TK §iÒu chuyÓn vèn ký quü.
TK §iÒu chuyÓn vèn qu¸ h¹n.
TK §iÒu chuyÓn vèn chê thanh to¸n.
TK §iÒu chuyÓn chê vèn.
TK §iÒu chuyÓn vèn thanh to¸n kh¸c hÖ thèng.
TK §iÒu chuyÓn vèn cho vay tµi trî xuÊt khÈu.
TK §iÒu chuyÓn vèn cho vay b·o lôt.
TK §iÒu chuyÓn vèn cho vay tõ quü tÝn dông ®µo t¹o.
TK §iÒu chuyÓn vèn cho vay dù ¸n cña NH T¸i thiÕt ®øc(KFW).
TK §iÒu chuyÓn vèn cho vay dù ¸n cña NH C©n §èi §øc (DAT).
TK §iÒu chuyÓn vèn cho vay dù ¸n võa vµ nhá.
TK §iÒu chuyÓn vèn dù phßng rñi ro.
TK §iÒu chuyÓn vèn cè ®Þnh.
TK §iÒu chuyÓn vèn kh¸c.
1.2.3.2 Chøng tõ sö dông trong chuyÓn tiÒn ®iÖn tö.
Chøng tõ ghi sæ kÕ to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö lµ lÖnh chuyÓn tiÒn (b»ng giÊy
hoÆc díi d¹ng ®iÖn tö). Chøng tõ gèc dïng lµm c¬ së ®Ó lËp lÖnh chuyÓn tiÒn lµ
c¸c chøng tõ thanh to¸n theo chÕ ®é hiÖn hµnh (UNC, UNT...).
LÖnh chuyÓn tiÒn díi d¹ng chøng tõ giÊy ph¶i lËp theo ®óng mÉu vµ ®ñ sè
liªn do NHNN quy ®Þnh vµ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hîp lÖ hîp ph¸p cña chøng tõ theo
quy ®Þnh t¹i chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n NH, TCTD ban hµnh kÌm theo quyÕt ®Þnh
sè 312/Q§ ngµy 04/12/1996 cña Thèng ®èc NHNN VN.
LÖnh chuyÓn tiÒn díi d¹ng ®iÖn tö ph¶i ®¸p øng c¸c chuÈn d÷ liÖu do
NHNN quy ®Þnh t¹i quy chÕ vÒ lËp, sö dông, kiÓm so¸t, xö lý b¶o qu¶n vµ lu tr÷
chøng tõ ®iÖn tö cña c¸c NH, TCTD ban hµnh theo Q§308/ Q§-NH2 ngµy
16/09/1997 cña Thèng ®èc NHNN.
ViÖc chuyÓn ho¸ chøng tõ ®iÖn tö thµnh chøng tõ giÊy hoÆc ngîc l¹i ®Ó
phôc vô yªu cÇu thanh to¸n vµ h¹ch to¸n ph¶i ®¶m b¶o khíp ®óng gi÷a chøng tõ
lµm c¨n cø ®Ó chuyÓn ho¸ vµ chøng tõ ®îc chuyÓn ho¸ ®óng mÉu quy ®Þnh vµ
®¶m b¶o tÝnh hîp ph¸p cña chøng tõ.
Hoµng ThÞ Lan H¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH
Trang 19
tailieuonthi
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Häc viÖn Ng©n Hµng
1.2.4 Quy tr×nh nghiÖp vô chuyÓn tiÒn ®iÖn tö cña NHCT VN.
(®èi chiÕu)
NHCT VN
...............
TTTT
(Sè hiÖu 999)
(®èi chiÕu)
CN NHCT A
(NHPL)
CN NHCT B
(NHNL)
Kh¸ch hµng A
Kh¸ch hµng B
*Quy tr×nh nghiÖp vô t¹i NH ph¸t lÖnh (NHPL).
Ng©n hµng khëi t¹o nhËn chøng tõ tõ kh¸ch hµng, kiÓm tra, kiÓm so¸t råi
tiÕn hµnh chuyÓn ho¸ chøng tõ giÊy thµnh chøng tõ ®iÖn tö vµ chuyÓn cho kiÓm
so¸t viªn ®Æt ký hiÖu mËt tríc khi chuyÓn ®i thanh to¸n. Sau khi tÝnh KHM, bót
to¸n h¹ch to¸n ®îc tù ®éng göi vÒ TTTT/ Chi nh¸nh ®Ó ®èi chiÕu.
*T¹i Ng©n hµng nhËn lÖnh ®Õn:
Bé phËn thanh to¸n ®iÖn tö ph¶i bè trÝ c¸n bé chuyªn tr¸ch trùc ®¶m b¶o
tÝnh liªn tôc khi nhËn chuyÓn tiÒn §Õn, th«ng b¸o kÞp thêi cho KSV ®Ó kiÓm tra
hoÆc gi¶i m· ký hiÖu mËt (KHM) ®ång thêi, h¹ch to¸n vµo TK Ngêi nhËn lÖnh
(nÕu ®ñ ®iÒu kiÖn thanh to¸n) hoÆc TK chê thanh to¸n (nÕu kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn
thanh to¸n) ®Ó xö lý theo quy tr×nh xö lý sai sãt. LÖnh thanh to¸n ®îc tù ®éng
h¹ch to¸n vµ ®îc tù ®éng göi vÒ TTTT/ Chi nh¸nh ®Ó ®èi chiÕu.
Sau khi nhËn ®îc kÕt qu¶ khíp ®óng víi TTTT, kÕ to¸n CT§T in phôc håi
LÖnh thanh to¸n thµnh chøng tõ giÊy, 02 liªn, 01 liªn dïng b¸o Nî hoÆc b¸o Cã
kh¸ch hµng, 01 liªn lu nhËt ký chøng tõ. C¸c LÖnh thanh to¸n in ra ph¶i ®Çy ®ñ
ch÷ ký theo quy ®Þnh.
Hoµng ThÞ Lan H¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH
Trang 20
- Xem thêm -