tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
lêi nãi ®Çu
ë ViÖt Nam hiÖn nay, vÊn ®Ò vèn ®ang lµ ®ßi hái cÊp b¸ch trong sù
nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ cña níc ta. Nã ®ãng vai trß quyÕt
®Þnh ®Õn sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc. §Ó ®¸p øng nhu cÇu
vèn cho nÒn kinh tÕ, níc ta cÇn ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch nh»m huy
®éng tèi ®a nguån vèn nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ. ë níc ta thÞ trêng chøng
kho¸n cha ph¸t triÓn do vËy lîng vèn huy ®éng ®îc b»ng con ®êng tµi
chÝnh trùc tiÕp th«ng qua ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸
kh¸c cßn rÊt nhá so víi nhu cÇu vèn cña nÒn kinh tÕ. Do vËy qu¸ tr×nh nhËn vµ
truyÒn vèn trªn thÞ trêng chñ yÕu ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c ng©n hµng
th¬ng m¹i vµ thÞ trêng tÝn dông. Cã thÓ nãi ë ViÖt Nam h¬n 80% lîng vèn
trong nÒn kinh tÕ lµ do hÖ thèng ng©n hµng cung cÊp. Do ®ã vai trß cña Ng©n
hµng trong ho¹t ®éng huy ®éng vèn cho nÒn kinh tÕ lµ cùc kú quan träng.
Nh vËy c«ng t¸c huy ®éng vèn cña ng©n hµng ®ãng vai trß quan träng
trong nÒn kinh tÕ nãi chung vµ trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng nãi riªng.
Trong thêi gian häc tËp t¹i trêng vµ thêi gian thùc tËp chi nh¸nh Ng©n hµng
C«ng Th¬ng BÕn Thuû - Thµnh Phè Vinh - TØnh NghÖ An t«i ®· cè g¾ng
nghiªn cøu vµ t×m hiÓu kü vÒ c«ng t¸c huy ®éng vèn vµ chän ®Ò tµi chuyªn ®Ò
tèt nghiÖp: “Gi¶i ph¸p t¨ng cêng huy ®éng vèn t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng
C«ng Th¬ng BÕn Thuû - Thµnh Phè Vinh - TØnh NghÖ An
Chuyªn ®Ò tËp trung vµo nghiªn cøu c¸c ph¬ng thøc huy ®éng vèn cña ng©n
hµng th¬ng m¹i, c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn c¸c ph¬ng thøc ®ã. Thùc tr¹ng
vÒ c«ng t¸c huy ®éng vèn cña ng©n hµng c«ng th¬ng BÕn Thuû (c¸c ph¬ng
thøc huy ®éng vèn mµ ng©n hµng ¸p dông, c¸c nh©n tè ¶nh hëng tíi nã), tõ
®ã ®a ra c¸c gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ.
Chuyªn ®Ò ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn ®îc h×nh thµnh gåm cã 3
ch¬ng.
Ch¬ng I. Vai trß cña vèn vµ ho¹t ®éng huy ®éng vèn cña Ng©n
hµng Th¬ng m¹i.
Lª Anh Tó - Líp Tµi chÝnh c«ng 41A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
Ch¬ng II. Thùc tr¹ng huy ®éng vèn cña chi nh¸nh Ng©n hµng
C«ng Th¬ng BÕn Thuû.
Ch¬ng III. Gi¶i ph¸p t¨ng cêng huy ®éng vèn cña chi nh¸nh
Ng©n hµng C«ng Th¬ng BÕn Thuû.
Do thêi gian nghiªn cøu lý luËn vµ thùc tËp cßn ng¾n víi tr×nh ®é hiÓu
biÕt cßn h¹n chÕ do vËy chuyªn ®Ò nµy cßn cã nhiÒu thiÕu sãt. RÊt mong nhËn
®îc sù ®ãng gãp vµ chØ b¶o cña c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n ®äc. Em xin ch©n
thµnh c¶m ¬n thÇy GS.TS. Lª §øc L÷ ®· tËn t×nh chØ b¶o vµ c¸c c« chó, anh
chÞ c«ng t¸c ë phßng kinh doanh, phßng nguån vèn, phßng kÕ to¸n vµ c¸c c¸n
bé nh©n viªn kh¸c trong ng©n hµng ®· gióp ®ì em hoµn thµnh chuyªn ®Ò tèt
nghiÖp nµy. RÊt ch©n thµnh c¶m ¬n.
Vinh th¸ng 5 n¨m 2003
Sinh viªn thùc hiÖn
Lª Anh Tó
Lª Anh Tó - Líp Tµi chÝnh c«ng 41A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
Ch¬ng I
Vai trß cña vèn vµ ho¹t ®éng huy ®éng vèn
cña ng©n hµng th¬ng m¹i
I. Nh÷ng nghiÖp vô c¬ b¶n cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i.
1. §Þnh nghÜa Ng©n hµng Th¬ng m¹i.
LÞch sö ®· ghi nhËn sù ph¸t sinh, ph¸t triÓn cña ngµnh Ng©n hµng ®îc
quyÕt ®Þnh bëi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c quan hÖ hµng ho¸- tiÒn tÖ. §ång
thêi còng cßn nh÷ng yÕu tè kh¸c cã ¶nh hëng quyÕt ®Þnh ®Õn cÊu tróc vµ sù
ph¸t triÓn cña hÖ thèng ng©n hµng; nh chÕ ®é ph¸p quyÒn, ®iÒu kiÖn chiÕn
tranh vµ t×nh tr¹ng khñng ho¶ng kinh tÕ, tµi chÝnh...
Tõ thêi cæ ®¹i, ë nh÷ng níc cã nÒn th¬ng m¹i ph¸t triÓn sím ®· xuÊt hiÖn
nh÷ng nhãm th¬ng nh©n chuyªn nghÒ kinh doanh c¸c dÞch vô tiÒn tÖ nhng
cha cã mét c¬ cÊu tæ chøc nµo ®îc coi nh mét ng©n hµng theo ®óng chøc
danh cña nã. Trong nhiÒu thÕ kû cña thêi trung cæ, nghÒ kinh doanh nµy ®·
ph¶i tr¶i qua bao nçi th¨ng trÇm bëi chiÕn tranh tµn khèc, kh«ng thÓ ph¸t triÓn
®îc. Ph¶i chê cho ®Õn ®Çu thÕ kû thø 12, khi chiÕn tranh ®· dÞu bít, kinh tÕ
hµng ho¸ ®· cã bíc ph¸t triÓn, nhÊt lµ khu vùc T©y ©u. Khi ®ã, mét tæ chøc
®îc mÖnh danh lµ ng©n hµng ®îc thµnh lËp ë Venise níc ý vµo n¨m 1171,
tuy vÒ thùc chÊt chØ lµ mét tæ chøc tµi chÝnh ®îc thiÕt lËp ®Ó thùc hiÖn sù tµi
trî cho chiÕn tranh, nhng néi dung ho¹t ®éng cña nã ®· bao hµm c¶ nghiÖp
vô ng©n hµng.
Cho ®Õn ®Çu thÕ kû 15, mét sè tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ ®îc thµnh lËp,
®îc xem nh nh÷ng ng©n hµng thùc thô nh: Ng©n hµng Barcelone, Ng©n
hµng Valenee cña T©y Ban Nha, nh÷ng tæ chøc nµy ®· thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô
nhËn tiÒn ký th¸c, cÊp tÝn dông, chuyÓn ng©n vµ lµm c¸c nghiÖp vô thu- chi
tiÒn cho kh¸ch hµng víi ý nghÜa lµ nh÷ng nghiÖp vô kinh doanh c¬ b¶n.
Sù ph¸t triÓn cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i ph¶i kÓ tõ thêi kú phôc hng, vµ
®Æc biÖt lµ tõ kho¶ng thÕ kû 17 cho ®Õn nay. Thêi kú kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t
triÓn nhanh chãng, m¹nh mÏ, nÒn th¬ng m¹i kh«ng ngõng më réng, c¸c quan
hÖ hµng ho¸- tiÒn tÖ ph¸t triÓn bao trïm ®êi sèng kinh tÕ- x· héi ®· t¹o ra
nh÷ng tiÒn ®Ò kinh tÕ ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn nghÒ Ng©n hµng.
Lª Anh Tó - Líp Tµi chÝnh c«ng 41A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
ë ViÖt nam, trong bíc chuyÓn ®æi sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña
Nhµ níc, thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh
híng x· héi chñ nghÜa. Mäi ngêi ®îc tù do kinh doanh theo ph¸p luËt,
®îc b¶o hé quyÒn së h÷u vµ thu nhËp hîp ph¸p, c¸c h×nh thøc së h÷u cã thÓ
hçn hîp ®an kÕt víi nhau h×nh thµnh c¸c tæ chøc kinh doanh ®a d¹ng. C¸c
doanh nghiÖp kh«ng ph©n biÖt quan hÖ së h÷u ®Òu tù chñ kinh doanh, hîp t¸c
vµ c¹nh tranh víi nhau, b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt. Theo híng ®ã, nÒn kinh tÕ
hµng ho¸ ph¸t triÓn tÊt yÕu sÏ t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn thiÕt vµ ®ßi hái sù ra
®êi cña nhiÒu lo¹i h×nh ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông. Tõ n¨m 1986, hoµ
vµo c«ng cuéc ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cña ®Êt níc theo sù chØ ®¹o cña
§¶ng vµ Nhµ níc, hÖ thèng ng©n hµng ®îc tæ chøc l¹i theo NghÞ ®Þnh
53/H§BT ®îc t¸ch ra lµm hai cÊp: Ng©n hµng Nhµ nuíc ®¶m nhËn c«ng t¸c
ph¸t hµnh tiÒn vµ ®iÒu tiÕt lu th«ng tiÒn tÖ, cßn chøc n¨ng kinh doanh ®îc
thùc hiÖn bëi c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i.
N¨m 1991, sù ra ®êi cña c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i cæ phÇn cïng c¸c Ng©n
hµng Th¬ng m¹i quèc doanh ®· gãp phÇn rÊt lín vµo c«ng cuéc ph¸t triÓn ®Êt
níc. LuËt “Tæ chøc tÝn dông” cña ViÖt nam ban hµnh vµo ngµy 12/12/1997
®· ®Þnh nghÜa Ng©n hµng Th¬ng m¹i nh sau:
“Ng©n hµng Th¬ng m¹i lµ mét tæ chøc tÝn dông thùc hiÖn toµn bé ho¹t
®éng ng©n hµng vµ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c cã liªn quan. Ho¹t ®éng
ng©n hµng lµ mét ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ vµ dÞch vô ng©n hµng víi néi
dung chñ yÕu vµ thêng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi, sö dông sè tiÒn nµy ®Ó cÊp tÝn
dông, cung øng c¸c dÞch vô thanh to¸n”.
2. Nh÷ng nghiÖp vô c¬ b¶n cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i.
Ng©n hµng Th¬ng m¹i lµ mét tæ chøc tµi chÝnh trung gian, ho¹t ®éng kinh
doanh trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ. Ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng còng gièng
nh mét doanh nghiÖp th¬ng m¹i, ®Òu híng ®Õn môc ®Ých cuèi cïng lµ tèi
®a ho¸ lîi nhuËn. Ng©n hµng Th¬ng m¹i t×m kiÕm lîi nhuËn b»ng c¸ch ®i vay
vµ cho vay l¹i. So víi c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i dÞch vô kh¸c th× hµng ho¸
cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i lµ mét lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt, ®ã lµ tiÒn vèn. Gi¸
c¶ cña lo¹i hµng ho¸ nµy biÓu hiÖn ra bªn ngoµi lµ c¸c møc l·i suÊt huy ®éng
hoÆc l·i suÊt cho vay, nã chÞu t¸c ®éng bëi quan hÖ cung - cÇu vèn trªn thÞ
trêng vµ trªn c¬ së kho¶n lîi nhuËn ®¹t ®îc khi ®a vèn vay vµo s¶n xuÊt
kinh doanh. V× vËy lîi nhuËn chñ yÕu cña ho¹t ®éng ng©n hµng sÏ lµ kho¶n
chªnh lÖch gi÷a chi phÝ tr¶ l·i huy ®éng víi thu nhËp tõ l·i cho vay. §Ó cã
Lª Anh Tó - Líp Tµi chÝnh c«ng 41A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
hµng ho¸ kinh doanh, ng©n hµng ph¶i ®a ra mét gi¸ mua hîp lý còng nh ®a
d¹ng c¸c h×nh thøc huy ®éng.
§ång thêi ng©n hµng còng ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc cho vay nh»m ph©n
t¸n gi¶m thiÓu rñi ro. Víi vÞ thÕ kinh doanh Ng©n hµng Th¬ng m¹i thùc hiÖn
c¸c dÞch vô trung gian hëng hoa hång. Ngµy nay, hÖ thèng Ng©n hµng
Th¬ng m¹i ph¸t triÓn m¹nh mÏ, tham gia s©u réng vµo tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc
kinh tÕ x· héi. Sù ®a d¹ng vµ phong phó c¸c nghiÖp vô kinh doanh ®· lµm cho
Ng©n hµng Th¬ng m¹i trë thµnh mét tæ chøc kinh doanh kh«ng thÓ thiÕu
trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ.
2.1. NghiÖp vô nhËn tiÒn göi:
§©y lµ mét ho¹t ®éng c¬ b¶n cña ng©n hµng th¬ng m¹i. Ng©n hµng nhËn
®îc c¸c kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng díi c¸c h×nh thøc tiÒn göi kh«ng kú
h¹n, tiÒn göi cã kú h¹n, tiÒn göi tiÕt kiÖm vµ c¸c h×nh thøc kh¸c. Ng©n hµng
nhËn tiÒn göi cña c¸ nh©n, cña tæ chøc vµ c¸c doanh nghiÖp. Ng©n hµng ph¶i
hoµn tr¶ gèc vµ l·i cho kh¸ch hµng khi ®Õn h¹n hoÆc khi kh¸ch hµng cã nhu
cÇu sö dông ®Õn rót tiÒn ë ng©n hµng.
2.2. NghiÖp vô tÝn dông cña ng©n hµng:
Nguån vèn huy ®éng sau khi ®· thùc hiÖn nghiÖp vô ng©n quü (nghiÖp vô
liªn quan ®Õn viÖc ®iÒu hµnh ng©n quü cña ng©n hµng nh»m duy tr× n¨ng lùc
thanh to¸n b×nh thêng), sÏ ®îc sö dông ®Ó cho vay. NghiÖp vô cho vay lµ
nghiÖp vô ®Æc trng nhÊt cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i. Nã t¹o ra h×nh thøc tÝn
dông ng©n hµng vµ ng©n hµng sÏ tiÕn hµnh ph©n phèi cã träng ®iÓm nguån
vèn ®· h×nh thµnh trong nghiÖp vô huy ®éng, ®iÒu tiÕt vèn tõ n¬i thõa ®Õn n¬i
thiÕu, bæ sung vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh. §èi víi ng©n hµng, ®©y lµ nghiÖp
vô quan träng nhÊt, sö dông phÇn lín nguån vèn vµ t¹o ra thu nhËp chñ yÕu.
Dùa vµo tÝnh chÊt vµ h×nh thøc cho vay nghiÖp vô tÝn dông ®îc ph©n thµnh:
2.2.1. C¨n cø vµo môc ®Ých:
- Cho vay bÊt ®éng s¶n: lµ lo¹i cho vay liªn quan ®Õn viÖc mua s¾m vµ x©y
dùng bÊt ®éng s¶n nhµ ë, ®Êt ®ai.
- Cho vay c«ng nghiÖp vµ th¬ng m¹i: lµ lo¹i cho vay ng¾n h¹n ®Ó bæ sung
vèn lu ®éng cho c¸c doanh nghiÖp trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, th¬ng m¹i vµ
dÞch vô.
- Cho vay n«ng nghiÖp.
Lª Anh Tó - Líp Tµi chÝnh c«ng 41A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
- Thuª mua vµ c¸c lo¹i kh¸c.
2.2.2. C¨n cø vµo thêi h¹n cho vay.
- Cho vay ng¾n h¹n: Lo¹i cho vay nµy cã thêi h¹n díi 12 th¸ng, chñ yÕu
®îc sö dông ®Ó bï ®¾p thiÕu hôt vèn lu ®éng vµ c¸c nhu cÇu chi tiªu ng¾n
h¹n cña c¸c doanh nghiÖp.
- Cho vay trung h¹n: Theo quy ®Þnh hiÖn nay cña Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt
n¨m th× lo¹i cho vay nµy cã thêi h¹n tõ 1 ®Õn 3 n¨m.
TÝn dông trung h¹n thêng sö dông ®Ó ®Çu t mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh, c¶i
tiÕn hoÆc ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, më réng s¶n xuÊt, x©y dông c¸c dù ¸n
míi cã quy m« nhá víi thêi h¹n thu håi vèn nhanh.
- Cho vay dµi h¹n: Cho vay dµi h¹n lµ lo¹i cho vay cã thêi h¹n trªn 3 n¨m
(ViÖt nam).
Lo¹i tÝn dông nµy thêng ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu dµi h¹n nh: x©y dùng nhµ
ë, c¸c thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn vËn t¶i cã quy m« lín, x©y dùng c¸c xÝ nghiÖp míi.
2.2.3. C¨n cø vµo møc ®é tÝn nhiÖm ®èi víi kh¸ch hµng.
- Cho vay kh«ng b¶o ®¶m: lµ lo¹i cho vay kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè
hoÆc sù b¶o l·nh cña bªn thø ba mµ viÖc cho vay chØ dùa vµo sù uy tÝn cña
b¶n th©n kh¸ch hµng.
- Cho vay cã b¶o ®¶m: lµ lo¹i cho vay ®îc ng©n hµng cung øng nhng ph¶i
cã tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè, hoÆc ph¶i cã sù b¶o l·nh cña bªn thø ba.
2.2.4. C¨n cø vµo h×nh th¸i gi¸ trÞ cña tÝn dông.
- Cho vay b»ng tiÒn: lµ lo¹i cho vay mµ h×nh th¸i gi¸ trÞ cña tÝn dông ®îc
cung cÊp b»ng tiÒn. §©y lµ lo¹i cho vay chñ yÕu cña c¸c ng©n hµng vµ ®îc
thùc hiÖn b»ng c¸c kü thuËt nh tÝn dông øng tríc, thÊu chi, tÝn dông thêi
vô,...
- Cho vay b»ng tµi s¶n: lµ h×nh thøc cho vay b»ng tµi s¶n rÊt phæ biÕn vµ ®a
d¹ng, vÝ dô nh tµi trî thuª mua.
2.2.5. C¨n cø vµo ph¬ng ph¸p hoµn tr¶.
- Cho vay tr¶ gãp: lµ lo¹i cho vay mµ kh¸ch hµng ph¶i hoµn tr¶ vèn gèc vµ
l·i theo ®Þnh kú.
- Cho vay hoµn tr¶ theo yªu cÇu.
Lª Anh Tó - Líp Tµi chÝnh c«ng 41A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
2.2.6. Ngoµi c¸c lo¹i cho vay trªn, ng©n hµng cßn thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô
b¶o l·nh cho kh¸ch hµng b»ng uy tÝn cña m×nh. §èi víi lo¹i nghiÖp vô nµy,
ng©n hµng kh«ng ph¶i cung cÊp tiÒn, nhng khi ngêi ®îc b¶o l·nh kh«ng
thùc hiÖn ®îc nghÜa vô theo hîp ®ång th× ng©n hµng ph¶i thay thÕ ®Ó thùc
hiÖn nghÜa vô thanh to¸n. V× thÕ, nghiÖp vô nµy cßn ®îc gäi lµ tÝn dông b»ng
ch÷ ký. TÝn dông b»ng ch÷ ký bao gåm: tÝn dông chÊp nhËn, tÝn dông chøng
tõ, b¶o l·nh cña ng©n hµng.
2.3. NghiÖp vô ®Çu t :
Ng©n hµng tham gia vµo ®Çu t, mua b¸n chøng kho¸n trªn thÞ trêng chøng
kho¸n nh»m môc ®Ých t×m kiÕm lîi nhuËn tõ lîi tøc chøng kho¸n vµ tõ chªch
lÖch thÞ gi¸ chøng kho¸n mua b¸n trªn thÞ trêng.
Ngoµi ra, ng©n hµng cßn thùc hiÖn hïn vèn, liªn doanh qua ®ã trùc tiÕp gãp
vèn vµo c¸c doanh nghiÖp ®Ó thµnh lËp c«ng ty, xÝ nghiÖp míi.
2.4. NghiÖp vô kinh doanh ®èi ngo¹i.
C¸c ng©n hµng cã thÓ tham gia mua b¸n ngo¹i tÖ, huy ®éng vèn ngo¹i tÖ
nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña ®Çu t cho vay còng nh kiÕm lêi. ViÖc kinh doanh
ngo¹i tÖ cßn gãp phÇn thóc ®Èy trong c«ng t¸c thanh to¸n quèc tÕ, tµi trî cho
xuÊt nhËp khÈu,...
2.5. C¸c ho¹t ®éng dÞch vô kh¸c cña ng©n hµng:
- DÞch vô chuyÓn tiÒn: Ng©n hµng theo sù uû nhiÖm cña kh¸ch hµng sÏ
chuyÓn tiÒn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu chi dïng cña hä. Cã hai ph¬ng thøc chuyÓn
tiÒn lµ chuyÓn tiÒn b»ng ®iÖn vµ chuyÓn tiÒn b»ng th.
- Thu chi hé tiÒn hµng: Theo nh÷ng lÖnh uû nhiÖm thu hoÆc uû nhiÖm chi,
ng©n hµng sÏ tiÕn hµnh trÝch tiÒn trªn tµi kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng
chuyÓn tr¶ tiÒn hµng ho¸, dÞch vô ®· nhËn hoÆc thùc hiÖn thu hé tiÒn hµng khi
nhËn ®îc chøng tõ kh¸ch hµng nhê thu hé...
- NghiÖp vô uû th¸c: Lµ nghiÖp vô mµ ng©n hµng thùc hiÖn theo sù uû th¸c
cña kh¸ch hµng trong viÖc qu¶n lý tµi s¶n, chuyÓn giao tµi s¶n thõa kÕ, b¶o
qu¶n chøng kho¸n, vµng b¹c, giÊy tê cã gi¸... ®Ó hëng hoa hång.
- Mua b¸n hé: Theo sù uû nhiÖm cña kh¸ch hµng ng©n hµng thùc hiÖn
nghiÖp vô ph¸t hµnh hé tr¸i phiÕu hoÆc chøng kho¸n cho c¸c c«ng ty, hoÆc
ph¸t hµnh tr¸i kho¸n ChÝnh phñ. Thùc hiÖn nghiÖp vô nµy, ng©n hµng cã ®îc
mét kho¶n thu nhËp díi h×nh thøc hoµ hång ph¸t hµnh. Ng©n hµng cã thÓ
Lª Anh Tó - Líp Tµi chÝnh c«ng 41A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
tham gia mua b¸n chøng kho¸n trªn thÞ trêng theo lÖnh cña kh¸ch hµng víi
t c¸ch lµ mét trung gian m«i giíi trªn thÞ trêng tiÒn tÖ vµ thÞ trêng chøng
kho¸n.
II. Vai trß cña vèn ®èi víi Ng©n hµng th¬ng m¹i.
1. Vèn cña Ng©n hµng th¬ng m¹i.
1.1. Kh¸i niÖm vÒ vèn.
Vèn cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i phÇn lín lµ c¸c kho¶n tiÒn tÖ t¹m thêi
nhµn rçi trong s¶n xuÊt kinh doanh ®îc göi vµo ng©n hµng víi nh÷ng môc
®Ých kh¸c nhau. Ng©n hµng ®ãng vai trß tËp trung nguån vèn nhµn rçi trong
nÒn kinh tÕ ®Ó chuyÓn ®Õn c¸c nhµ ®Çu t cã nhu cÇu vÒ vèn, thóc ®Èy nÒn
kinh tÕ ph¸t triÓn. Vèn vµ c¸c ho¹t ®éng vÒ huy ®éng vèn quyÕt ®Þnh trùc tiÕp
®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ng©n hµng th¬ng
m¹i. Vèn ®ãng vai trß chi phèi vµ quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc thùc hiÖn c¸c chøc
n¨ng cña ng©n hµng th¬ng m¹i.
1.2. C¬ cÊu vèn cña ng©n hµng th¬ng m¹i bao gåm:
1.2.1. Vèn chñ së h÷u :
Vèn chñ së h÷u lµ vèn tù cã cña ng©n hµng, nã lµ vèn ®iÒu lÖ khi ng©n hµng
míi ®i vµo ho¹t ®éng vµ ®îc bæ sung thêng xuyªn. Vèn ®iÒu lÖ ph¶i lín h¬n
hoÆc b»ng vèn ph¸p ®Þnh do ng©n hµng nhµ níc trung ¬ng quy ®Þnh. Vèn
®iÒu lÖ quy ®Þnh cho mét ng©n hµng sÏ tuú thuéc vµo quy m« vµ ho¹t ®éng cña
nã. Tuú theo lo¹i h×nh ng©n hµng mµ vèn ®iÒu lÖ ®îc h×nh thµnh cã thÓ kh¸c
nhau. Vèn ®iÒu lÖ cña ng©n hµng cã nguån gèc h×nh thµnh do ng©n s¸ch nhµ
níc cÊp ph¸t ban ®Çu nÕu lµ ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh, cßn nÕu lµ
ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn th× sÏ do c¸c cæ ®«ng ®ãng gãp.
C¸c quü dù tr÷ cña ng©n hµng: §îc coi lµ nguån vèn tù cã vµ ®îc bæ sung
h»ng n¨m tõ lîi nhuËn rßng cña ng©n hµng. Theo kho¶n 1 ®iÒu 87 luËt c¸c tæ
chøc tÝn dông th«ng qua ngµy 12 th¸ng 12 n¨m 1997 quy ®Þnh vÒ viÖc trÝch
lËp c¸c quü tõ lîi nhuËn, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i tiÕn hµnh trÝch lËp
c¸c quü:
- Quü dù tr÷ bæ sung vèn ®iÒu lÖ: §îc trÝch lËp h»ng n¨m theo tû lÖ 5%
trªn tæng lîi nhuËn sau thuÕ h»ng n¨m tíi møc tèi ®a do ng©n hµng nhµ níc
quy ®Þnh.
Lª Anh Tó - Líp Tµi chÝnh c«ng 41A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
- Quü dù phßng bï ®¾p rñi ro : §Ó dù phßng vµ bï ®¾p thiÖt h¹i cã nguy c¬
¨n mßn vèn do nh÷ng rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng, c¸c ng©n
hµng ®îc trÝch tõ lîi nhuËn rßng h»ng n¨m theo tû lÖ 10% cho tíi khi b»ng
100% vèn ®iÒu lÖ.
Hai quü nµy b¾t buéc ph¶i trÝch lËp t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông, kh«ng ®îc
dïng c¸c quü nµy ®Ó tr¶ lîi tøc cæ phÇn hoÆc chuyÓn ra níc ngoµi.
MÆt kh¸c, víi t c¸ch lµ mét ®¬n vÞ kinh doanh, ng©n hµng cßn tiÕn hµnh
trÝch lËp c¸c quü tõ lîi nhuËn thu ®îc:
- Quü ph¸t triÓn kü thuËt nghiÖp vô ng©n hµng.
- Quü phóc lîi, khen thëng.
C¸c quü nµy tû lÖ trÝch lËp theo quyÕt ®Þnh cña ®¹i héi cæ ®«ng hoÆc theo chØ
®¹o cña nhµ níc.
Vèn riªng cña ng©n hµng ®îc dïng ®Ó mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh, c¸c
ph¬ng tiÖn cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng, nhng kh«ng qu¸
50% vèn tù cã, ®Ó tµi trî ph¸t triÓn kü thuËt nghiÖp vô ng©n hµng vµ ®îc sö
dông ®Ó hïn vèn liªn doanh, mua cæ phÇn...
Vèn tù cã vµ c¸c quü so víi tæng sè vèn ho¹t ®éng cña ng©n hµng chØ chiÕm
mét phÇn nhá.
1.2.2. Vèn huy ®éng:
C¸c kho¶n tiÒn göi lo¹i nµy kh«ng thuéc së h÷u cña ng©n hµng nhng ng©n
hµng ®îc quyÒn sö dông ®èi víi nh÷ng kho¶n tiÒn t¹m thêi nhµn rçi nµy.
§©y lµ kho¶n vèn chiÕm tû träng lín nhÊt trong tæng nguån vèn. C¸c ho¹t
®éng sö dông vèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc lµ nhê nguån vèn huy ®éng nµy.
1.2.2.1. Vèn tiÒn göi cña kh¸ch hµng:
§©y lµ kho¶n vèn ho¹t ®éng quan träng nhÊt cña ng©n hµng, chiÕm tû träng
cao nhÊt trong nguån vèn. Tuy nhiªn, mét bé phËn ®¸ng kÓ trong vèn tiÒn göi
nµy lu«n lu«n biÕn ®éng, do vËy khi sö dông ng©n hµng lu«n ph¶i dù tr÷ ®Ó
®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n, chi tr¶. Dùa vµo yÕu tè thêi gian vµ tÝnh chÊt
cña nh÷ng kho¶n tiÒn göi, tiÒn göi cña kh¸ch hµng cã hai lo¹i: TiÒn göi kú
h¹n vµ tiÒn göi kh«ng kú h¹n.
- TiÒn göi kh«ng kú h¹n.
Lª Anh Tó - Líp Tµi chÝnh c«ng 41A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
Lµ lo¹i tiÒn göi cã thÓ rót ra theo yªu cÇu cña ngêi göi tiÒn mµ kh«ng t«n
träng mét kú h¹n ký th¸c nµo. §©y lµ kho¶n tiÒn göi thêng xuyªn biÕn ®éng
ng©n hµng kh«ng thÓ ®Þnh ra kÕ ho¹ch sö dông tríc ®îc mµ chØ dùa vµo
kinh nghiÖm qu¶n lý, ng©n hµng cã thÓ tËn dông ë mét møc ®é cho phÐp.
Môc ®Ých cña ngêi göi tiÒn lµ sö dông nh÷ng dÞch vô trung gian thanh to¸n
cña ng©n hµng th¬ng m¹i nh gi÷ hé, thu chi hé,... Ng©n hµng kh«ng ph¶i
tr¶ l·i hoÆc cã tr¶ l·i nhng víi mét møc l·i suÊt rÊt thÊp chØ mang tÝnh chÊt
tîng trng. Kinh nghiÖm trong qu¶n lý ng©n hµng cho thÊy mÆc dï tµi kho¶n
tiÒn göi kh«ng kú h¹n cña tõng kh¸ch hµng cã biÕn ®éng do kh¸ch hµng
thêng xuyªn cã nh÷ng kho¶n thu vµ nh÷ng kho¶n chi, nhng trªn tµi kho¶n
tæng hîp lu«n cã sè “d cã” b×nh qu©n t¬ng ®èi æn ®Þnh. V× vËy ng©n hµng
cã thÓ ®éng viªn nh÷ng kho¶n vèn t¹m thêi nhµn rçi trªn c¸c tµi kho¶n kh«ng
kú h¹n lµm nguån vèn kinh doanh.
- TiÒn göi cã kú h¹n: TiÒn göi cã kú h¹n lµ lo¹i tiÒn göi mµ ngêi göi tiÒn
chØ ®îc rót ra khi ®Õn thêi h¹n quy ®Þnh. §©y lµ bé phËn tiÒn huy ®éng mang
tÝnh chÊt æn ®Þnh vµ chiÕm tû träng lín trong tæng tiÒn huy ®éng tõ kh¸ch
hµng. Ng©n hµng sö dông chñ yÕu ®Ó cho vay cã kú h¹n. ChÝnh ®iÓm thuËn
lîi nµy mµ ng©n hµng ph¶i tr¶ l·i cao v× môc ®Ých cña ngêi göi tiÒn lµ lîi
nhuËn.
1.2.2.2. Vèn vay.
Ngoµi viÖc huy ®éng tiÒn göi theo c¸c h×nh thøc truyÒn thèng, ng©n hµng
th¬ng m¹i cã thÓ bæ sung vèn ho¹t ®éng cña m×nh b»ng c¸ch ®i vay tõ c¸c tæ
chøc vµ c¸c tÇng líp d©n c th«ng qua ph¸t hµnh tr¸i phiÕu hoÆc kú phiÕu
ng©n hµng, nhng ph¶i ®îc ng©n hµng Nhµ níc chÊp nhËn, Kú phiÕu ng©n
hµng ®îc ph¸t hµnh réng r·i. Nh÷ng ngêi mua kú phiÕu ng©n hµng sÏ trùc
tiÕp cho ng©n hµng vay víi l·i suÊt cè ®Þnh th«ng b¸o tríc. C¸c tê giÊy nhËn
nî nµy sÏ ®îc ng©n hµng thanh to¸n khi tíi h¹n ghi trªn mÆt kú phiÕu. Ngoµi
ra ng©n hµng th¬ng m¹i cßn cã thÓ vay ë ng©n hµng nhµ níc díi h×nh thøc
t¸i chiÕt khÊu hoÆc t¸i cÇm cè c¸c th¬ng phiÕu chøng tõ cã gi¸. Vay cña c¸c
ng©n hµng th¬ng m¹i, c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c th«ng qua thÞ trêng tiÒn tÖ
liªn ng©n hµng. Ng©n hµng th¬ng m¹i còng cã thÓ vay ë ng©n hµng níc
ngoµi hoÆc chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi. VËy c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i
®i vay khi nµo?
- Ng©n hµng vay ®Ó ®¸p øng nhu cÇu kh¶ n¨ng thanh kho¶n cña ng©n hµng.
Lª Anh Tó - Líp Tµi chÝnh c«ng 41A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
V× ho¹t ®éng chñ yÕu vµ thêng xuyªn cña ng©n hµng lµ nhËn tiÒn göi vµ víi
tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ cho kh¸ch hµng khi kh¸ch hµng cã nhu cÇu rót tiÒn ®Ó sö
dông. Do vËy cã nh÷ng trêng hîp sè tiÒn dù tr÷ vµ sè tiÒn mµ ng©n hµng
nhËn ®îc tríc ®ã trong ngµy Ýt h¬n sè tiÒn mµ kh¸ch hµng rót ra th× ng©n
hµng sÏ gÆp khã kh¨n trong viÖc thanh to¸n tiÒn cho kh¸ch hµng, nghÜa lµ
ng©n hµng thiÕu tiÒn tr¶ cho kh¸ch hµng.VËy ng©n hµng ph¶i ®i vay.
- Ng©n hµng vay hé cho kh¸ch hµng.
V× ho¹t ®éng c¬ b¶n cña ng©n hµng lµ tµi trî cho nÒn kinh tÕ nªn khi cã
kh¸ch hµng cã nhu cÇu vay vèn ng©n hµng vµ ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu mµ ng©n
hµng ®Ò ra th× ng©n hµng sÏ cho vay. Tuy nhiªn, víi nh÷ng kho¶n vay víi sè
lîng lín, thêi gian dµi mµ ng©n hµng l¹i kh«ng muèn dïng toµn bé sè tiÒn
m×nh cã ®Ó ®Çu t cho dù ¸n nµy (v× rñi ro cao) v× nh thÕ sÏ mÊt ®i toµn bé
nh÷ng c¬ héi ®Çu t kh¸c. V× vËy ng©n hµng sÏ thay mÆt kh¸ch hµng ph¸t
hµnh tr¸i phiÕu nh»m thu gom tiÒn trong nÒn kinh tÕ ®Ó phôc vô cho dù ¸n.
Ngêi ta chØ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu võa ®ñ sè tiÒn mµ dù ¸n cÇn dïng vµ trong
mét thêi h¹n b»ng thêi gian tån t¹i cña dù ¸n.
- Ng©n hµng vay ®Ó cho vay.
HÇu nh toµn bé sè tiÒn trong lu th«ng ®· trë thµnh tiÒn göi t¹i c¸c ng©n
hµng, nghÜa lµ c¸c ng©n hµng chia nhau n¾m gi÷ lîng tiÒn trong lu th«ng.
§Ó t¨ng lîng tiÒn göi cña m×nh, c¸c ng©n hµng thêng t¨ng l·i suÊt ®Ó thu
hót c¸c kho¶n tiÒn göi ë c¸c ng©n hµng kh¸c ch¶y vÒ. Nhng thùc tÕ khi mét
ng©n hµng t¨ng l·i suÊt tiÒn göi, ®Ó tr¸nh sù ch¶y vèn c¸c ng©n hµng kh¸c
còng sÏ ®ång lo¹t t¨ng l·i suÊt lªn lµm chi phÝ ng©n hµng t¨ng lªn mµ lîng
tiÒn göi l¹i thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ. Do vËy khi thiÕu vèn ®Ó tµi trî cho c¸c dù
¸n mµ ng©n hµng cho lµ cã hiÖu qu¶ th× ng©n hµng sÏ thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®i
vay. Do tÝnh chÊt ho¹t ®éng kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c ng©n hµng vÒ huy ®éng
vèn vµ sö dông vèn nªn nh÷ng ng©n hµng thiÕu vèn cã thÓ vay vèn ë nh÷ng
ng©n hµng thõa vèn cha sö dông hÕt. MÆt kh¸c khi ng©n hµng dù ®o¸n ®îc
sù gia t¨ng vÒ nhu cÇu tÝn dông trong t¬ng lai mµ nguån vèn th× cã xu híng
t¨ng kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu vèn sö dông trong thêi kú tíi th× ng©n hµng
còng sÏ ®i vay.
- Ng©n hµng vay ®Ó gi¶m chi phÝ nguån tiÒn cho giai ®o¹n sau.
Vµo cuèi kú h¹ch to¸n, nÕu c¸c chñ ng©n hµng dù tÝnh ®îc thu nhËp cña kú
®ã lín nghÜa lµ kú ®ã hä ph¶i chÞu thuÕ nhiÒu. NÕu hä còng dù tÝnh ®îc kú
Lª Anh Tó - Líp Tµi chÝnh c«ng 41A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
sau hä sÏ cã nh÷ng kho¶n chi phÝ lín th× hä cã thÓ ph¸t hµnh kú phiÕu nh¾n
h¹n tr¶ l·i tríc nh»m t¨ng chi phÝ cho kú nµy vµ gi¶m chi phÝ cho kú sau.
1.2.2.3. Vèn tiÕp nhËn.
Ngµy nay, hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i ®îc tæ chøc theo m« h×nh cña
tæng c«ng ty vµ c¸c c«ng ty con gåm ng©n hµng mÑ vµ hÖ thèng c¸c chi nh¸nh
ng©n hµng trùc thuéc. Cã mét ph¬ng thøc huy ®éng vèn ®îc sö dông rÊt
hiÖu qu¶ hiÖn nay lµ chu chuyÓn nguån vèn ®iÒu hoµ. Do t×nh h×nh kinh tÕ x·
héi cña c¸c vïng ho¹t ®éng cña ng©n hµng chi nh¸nh lµ kh¸c nhau. Nh÷ng chi
nh¸nh ng©n hµng mµ ho¹t ®éng sö dông vèn vît qu¸ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn
th× ®Çu kú lËp kÕ ho¹ch lªn ng©n hµng mÑ vµ xin ®îc nhËn mét lîng vèn
®iÒu hµo cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng sö dông vèn cña m×nh. Nh÷ng ng©n hµng mµ
kh¶ n¨ng huy ®éng vèn vît qu¸ kh¶ n¨ng sö dông vèn th× ®Çu kú còng lËp kÕ
ho¹ch sÏ ®iÒu chuyÓn mét lîng vèn vÒ ng©n hµng mÑ ®Ó ®îc hëng mét l·i
suÊt ®iÒu hoµ. Nh vËy ng©n hµng mÑ chÞu tr¸ch nhiÖm ®iÒu chuyÓn vèn tõ n¬i
thõa sang n¬i thiÕu cña c¸c chi nh¸nh ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ. Chi phÝ
nhËn nguån vèn ®iÒu hoµ thÊp h¬n chi phÝ nguån vèn huy ®éng nhng t¹i sao
c¸c ng©n hµng ®Òu nhËn nguån vèn ®iÒu hoµ sau khi ®· lËp kÕ ho¹ch vÒ lîng
vèn huy ®éng ®îc trong kú sau, bëi v× tÝnh ®éc lËp cña nã víi ng©n hµng mÑ.
§©y lµ mét ph¬ng thøc huy ®éng vèn rÊt hiÖu qu¶ ®îc ¸p dông nhiÒu trªn
thÕ giíi hiÖn nay.
1.2.2.4. Vèn uû th¸c ®Çu t.
Mét sè ng©n hµng con thùc hiÖn nghiÖp vô ng©n hµng ®¹i lý. Khi ®ã trong
c¬ cÊu vèn cña ng©n hµng con cßn cã thªm kho¶n môc vèn uû th¸c ®Çu t.
Kho¶n vèn nµy h×nh thµnh chñ yÕu h×nh thµnh lµ do c¸c tæ chøc tµi chÝnh níc
ngoµi, trong níc uû th¸c cho ng©n hµng mét kho¶n tiÒn ®Ó ng©n hµng thùc
hiÖn cho vay c¸c dù ¸n cña m×nh. Cã thÓ lµ c¸c kho¶n vay cña ChÝnh Phñ ®îc
uû th¸c.
Trªn ®©y lµ c¬ cÊu vèn chÝnh cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i. Vèn huy ®éng
lµ nguån vèn chiÕm tû träng cao nhÊt trong tæng nguån vèn cña ng©n hµng,
quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng sö dông vèn. Tuy nhiªn,
c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i tu©n thñ theo luËt ®Þnh vÒ møc vèn huy ®éng
tèi ®a kh«ng vît qu¸ hai m¬i lÇn vèn thuéc së h÷u cña ng©n hµng vµ ph¶i
chÊp hµnh tèt c¸c quy ®Þnh vÒ tû lÖ dù tr÷...
Lª Anh Tó - Líp Tµi chÝnh c«ng 41A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
2. Vai trß cña vèn ®èi víi Ng©n hµng th¬ng m¹i.
Nh mäi ®¬n vÞ kinh doanh kh¸c, muèn ho¹t ®éng kinh doanh ®îc tiÕn
hµnh cÇn ph¶i cã t liÖu s¶n xuÊt. Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ mét tæ chøc kinh
doanh tiÒn tÖ nªn ph¶i cã tiÒn míi cã thÓ ho¹t ®éng kinh doanh ®îc. Ho¹t
®éng t×m kiÕm t liÖu s¶n xuÊt cña ng©n hµng th¬ng m¹i lµ ho¹t ®éng huy
®éng vèn. Nh vËy, huy ®éng vèn ®ãng vai trß rÊt quan träng trong ho¹t ®éng
cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i.
Thø nhÊt, vèn lµ c¬ së ®Ó ng©n hµng tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh. §èi
víi bÊt kú doanh nghiÖp nµo, muèn ho¹t ®éng kinh doanh ®îc th× ph¶i cã
vèn, v× vèn ph¶n ¸nh n¨ng lùc kinh doanh. §iÒu nµy thÓ hiÖn ë vèn tù cã, vèn
huy ®éng, vèn ®i vay cña ng©n hµng. NÕu vèn tù cã gi÷ vai trß quan träng
trong viÖc thµnh lËp th× sau khi ®i vµo ho¹t ®éng, vèn huy ®éng quyÕt ®Þnh tíi
quy m« ®Çu t, cho vay nªn sÏ ¶nh hëng tíi thu nhËp cña ng©n hµng.
VËy, nÕu ng©n hµng kh«ng cã vèn th× kh«ng thÓ tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh
doanh. Bëi v×, víi ®Æc trng cña ho¹t ®éng ng©n hµng, vèn kh«ng chØ lµ
ph¬ng tiÖn kinh doanh mµ cßn lµ ®èi tîng kinh doanh chñ yÕu. Trªn thùc
tÕ, ng©n hµng nµo cã khèi lîng vèn lín h¬n th× ng©n hµng ®ã cã thÕ m¹nh
c¹nh tranh trong kinh doanh.
Thø hai: Vèn ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn quy m« c¸c ho¹t ®éng cña ng©n hµng
th¬ng m¹i.
Vèn cña ng©n hµng cã ¶nh hëng lín ®Õn viÖc më réng hay thu hÑp tÝn
dông, ho¹t ®éng b¶o l·nh, kinh doanh ngo¹i tÖ hay trong ho¹t ®éng thanh
to¸n cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i. Th«ng thêng so víi c¸c ng©n hµng nhá,
c¸c ng©n hµng lín cã nh÷ng kho¶n môc vÒ ®Çu t cho vay ®a d¹ng h¬n, ph¹m
vi vµ khèi lîng cho vay cña c¸c ng©n hµng nµy còng lín h¬n. Trong khi c¸c
ng©n hµng lín ho¹t ®éng trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi th× c¸c ng©n hµng nhá l¹i
giíi h¹n ph¹m vi ho¹t ®éng chñ yÕu trong mét khu vùc nhá, trong níc. NÕu
kh¶ n¨ng vÒ vèn cña ng©n hµng ®ã dåi dµo th× ng©n hµng cã thÓ më réng
®îc c¸c ho¹t ®éng cña m×nh vµ ®¸p øng ®îc nhu cÇu vÒ vèn cña kh¸ch
hµng vÒ cho vay, b¶o l·nh, ®Çu t...
VÝ dô nh :
- §Çu t cæ phÇn hoÆc liªn doanh kh«ng qu¸ 50% vèn tù cã.
- Cho vay ®èi tîng u ®·i kh«ng qu¸ 5% vèn tù cã.
- Cho vay tèi ®a mét kh¸ch hµng kh«ng qu¸ 15% vèn tù cã.
Lª Anh Tó - Líp Tµi chÝnh c«ng 41A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
- Kinh doanh ngo¹i hèi kh«ng qu¸ 30 lÇn vèn tù cã.
Bªn c¹nhvèn lín hay nhá th× chóng ta kh«ng thÓ coi nhÑ vai trß cña tÝnh æn
®Þnh cña vèn. Mét ng©n hµng cã lîng vèn æn ®Þnh th× sÏ dÔ dµng trong viÖc
ho¹ch ®Þnh viÖc cung øng ®Çu t cho vay. Ng©n hµng ®ã cã thÓ dù kiÕn t¬ng
®èi chÝnh x¸c lîng vèn cung øng, cho nªn sÏ dù kiÕn ®îc lîi nhuËn trong
t¬ng lai kh¸ chÝnh x¸c.
Thø ba: Vèn gióp ng©n hµng chñ ®éng trong kinh doanh.
Ng©n hµng kh«ng thÓ ho¹t ®éng kinh doanh tèt nÕu c¸c ho¹t ®éng nghiÖp
vô hoµn toµn phô thuéc vµo vèn ®i vay: vay ®Ó cho vay, vay ®Ó ®Çu t, vay ®Ó
thanh to¸n... Bëi v× khi ®i vay vèn ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng cña m×nh, ng©n
hµng sÏ phô thuéc hoµn toµn vµo ®èi tîng cho vay vÒ thêi h¹n vay, sè lîng
vay vµ chi phÝ vay cao. Do ®ã cã thÓ ng©n hµng sÏ bá lì c¬ héi trong kinh
doanh. Ngîc l¹i, ng©n hµng cã lîng vèn huy ®éng dåi dµo sÏ hoµn toµn chñ
®éng trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh, kh«ng phô thuéc vµo ai, kh«ng bÞ
bá lì c¬ héi kinh doanh. Nguån vèn huy ®éng lín còng lµm t¨ng kh¶ n¨ng
ho¹t ®éng cña ng©n hµng nh chñ ®éng ®a d¹ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng kinh
doanh nh»m ph©n t¸n rñi ro vµ t¨ng thu nhËp, ®¹t môc tiªu cuèi cïng cña
ng©n hµng lµ an toµn vµ sinh lîi.
Thø t: Vèn gióp ng©n hµng quyÕt ®Þnh n¨ng lùc thanh to¸n vµ ®¶m b¶o uy
tÝn cña m×nh trªn thÞ trêng.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ®Ó tån t¹i vµ ngµy cµng më réng quy m« ho¹t
®éng ®ßi hái c¸c ng©n hµng ph¶i coi uy tÝn cña m×nh trªn thÞ thêng lµ ®iÒu
quan träng. Uy tÝn ®ã tríc hÕt ®îc thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng s½n sµng thanh to¸n
cho kh¸ch hµng. Kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng©n hµng cµng cao th× vèn kh¶
dông cµng lín. MÆt kh¸c, uy tÝn cña ng©n hµng cßn thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng cho
vay vµ ®Çu t cña ng©n hµng (ng©n hµng chØ cã thÓ cho vay nh÷ng dù ¸n lín,
thêi h¹n dµi nÕu nh ng©n hµng cã nguån vèn lín). §iÒu nµy phô thuéc vµo
ho¹t ®éng huy ®éng vèn cña ng©n hµng. Víi tiÒm n¨ng vèn vµ kh¶ n¨ng huy
®éng vèn lín, ng©n hµng cã thÓ ho¹t ®éng kinh doanh víi quy m« ngµy cµng
t¨ng, tiÕn hµnh c¹nh tranh cã hiÖu qu¶; võa gi÷ ch÷ tÝn võa n©ng cao thanh thÕ
cña ng©n hµng trªn thÞ trêng.
Bªn c¹nh ®ã, mét trong nh÷ng c«ng cô lín nhÊt cña vèn tù cã lµ t¹o sù uy
tÝn trong c«ng chóng. Mét ng©n hµng cã trô së lµ tµi s¶n riªng cµng ®å sé
chõng nµo th× cµng dÔ g©y tÝn nhiÖm cña d©n chóng tõng nÊy. Vèn tù cã cña
Lª Anh Tó - Líp Tµi chÝnh c«ng 41A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
ng©n hµng cµng lín th× søc chÞu ®ùng cña ng©n hµng cµng m¹nh khi mµ t×nh
h×nh kinh tÕ - x· héi vµ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña ng©n hµng tr¶i qua giai ®o¹n
khã kh¨n.
Thø n¨m: Vèn quyÕt ®Þnh n¨ng lùc c¹nh tranh cña ng©n hµng.
Quy m«, tr×nh ®é c¸n bé, c«ng nh©n viªn, ph¬ng tiÖn kü thuËt hiÖn ®¹i cña
ng©n hµng lµ tiÒn ®Ò thu hót vèn. Kh¶ n¨ng vèn lín lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®èi
víi ng©n hµng trong viÖc më réng quan hÖ tÝn dông ®èi víi c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ c¶ vÒ quy m« tÝn dông, lÉn viÖc chñ ®éng vÒ thêi h¹n cho vay vµ thËm
chÝ trong khi quyÕt ®Þnh l·i suÊt phï hîp víi kh¸ch hµng. §iÒu nµy sÏ thu hót
ngµy cµng nhiÒu kh¸ch hµng ®Õn víi m×nh, nghÜa lµ doanh sè ho¹t ®éng cña
ng©n hµng sÏ t¨ng lªn trong t¬ng lai vµ ng©n hµng cã nhiÒu thuËn lîi h¬n
trong kinh doanh. H¬n n÷a, vèn cña ng©n hµng lín sÏ gióp cho ng©n hµng cã
®ñ n¨ng lùc tµi chÝnh kinh doanh ®a n¨ng trªn thÞ trêng kh«ng chØ cho vay
mµ cßn ®Çu t trªn thÞ trêng tiÒn tÖ, liªn doanh, liªn kÕt, thùc hiÖn dÞch vô
thuª mua... Vµ chÝnh sù ®a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng sÏ gãp phÇn ph©n t¸n rñi ro
trong ho¹t ®éng kinh doanh vµ t¹o lîi nhuËn cho ng©n hµng, ®Æc biÖt lµ t¨ng
søc m¹nh c¹nh tranh cña ng©n hµng trªn thÞ trêng.
§Ó ng©n hµng tån t¹i vµ ph¸t triÓn, ngoµi vèn chñ së h÷u (Thêng chiÕm tû
träng rÊt nhá trong tæng nguån vèn) c¸c ng©n hµng ph¶i chó träng tíi viÖc
t¨ng trëng nguån vèn nghÜa lµ ph¶i lµm tèt c«ng t¸c huy ®éng vèn.
III. C¸c h×nh thøc huy ®éng vèn cña Ng©n hµng th¬ng m¹i.
Huy ®éng c¸c nguån vèn kh¸c nhau trong x· héi ®Ó ho¹t ®éng lµ lÏ sèng
quan träng nhÊt cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i. §Æc biÖt lµ c¸c ng©n hµng cã
quy m« lín. Trong vßng ba thËp niªn tõ sau cuéc ®¹i suy tho¸i 1930, hÇu hÕt
c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i trªn thÕ giíi ®Òu quan t©m nhiÒu nhÊt tíi viÖc qu¶n
lý tµi s¶n cã, hay nãi kh¸c ®i lµ kÕ ho¹ch vµ ph¬ng híng ®Çu t c¸c nguån
®· cã. Tuy nhiªn, tõ thËp niªn 60 ®Õn nay, khi chÕ ®é l·i suÊt tr¶ cho tiÒn göi
®îc th¶ næi linh ho¹t, tµi s¶n nî trë nªn ®a d¹ng vµ sù c¹nh tranh khèc liÖt
gi÷a c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i víi nhau trong viÖc t×m kiÕm vèn ho¹t ®éng
®· dÇn dÇn híng c¸c ng©n hµng chó ý ®Õn sù giao ®éng cña tµi s¶n nî. V¶ l¹i
tõ thËp niªn 60 trë ®i th× víi sù ph¸t triÓn nhanh cña c¸c thÞ trêng tµi chÝnh
liªn quèc gia, ®· cã rÊt nhiÒu lo¹i tµi s¶n cã lîi tøc æn ®Þnh vµ thanh kho¶n cao
®îc më ra tríc m¾t c¸c ng©n hµng ë c¸c níc ph¸t triÓn. Cho nªn, vÊn ®Ò
Lª Anh Tó - Líp Tµi chÝnh c«ng 41A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
khã kh¨n kh«ng cßn lµ ®Çu t vµo ®©u mµ lµ lµm thÕ nµo cã ®ñ vèn cho ®Çu t
gi÷a m«i trêng c¹nh tranh ®Çy kÞch tÝnh trong hÖ thèng ng©n hµng thÕ giíi.
1. C¸c h×nh thøc huy ®éng tiÒn göi cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i.
§©y lµ h×nh thøc huy ®éng vèn mµ ng©n hµng huy ®éng ®îc tõ c¸c tæ chøc
kinh tÕ, c¸c nh©n,...trong x· héi th«ng qua ho¹t ®éng nhËn tiÒn göi tiÕt kiÖm,
thanh to¸n hé, c¸c kho¶n cho vay t¹o tiÒn göi vµ c¸c nghiÖp vô kinh doanh kh¸c.
C¸c h×nh thøc nhËn tiÒn göi cña c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i tuú thuéc vµo
c¸c tiªu thøc kh¸c nhau mµ ®îc chia thµnh tõng lo¹i kh¸c nhau:
1.1. Ph©n lo¹i theo tiªu thøc kú h¹n.
Ngµy nay, ngêi ta thêng ph©n chia c¸c kho¶n tiÒn göi theo tiªu thøc nµy
®Ó cã thÓ qu¶n lý tèt lîng tiÒn göi, tiÒn l·i, vµ lµ c¬ së ®Ó ng©n hµng x©y
dùng chiÕn lîc dù tr÷ phï hîp.
- TiÒn göi kh«ng kú h¹n: §©y lµ kho¶n tiÒn göi kh«ng cã kú h¹n x¸c ®Þnh,
ngêi göi cã thÓ rót ra bÊt kú lóc nµo do ®ã l·i suÊt thêng thÊp. TiÒn göi
kh«ng kú h¹n lµ mét trong nh÷ng nguån vèn biÕn ®éng nhiÒu nhÊt vµ ng©n
hµng khã cã thÓ dù b¸o vÒ quy m« tiÒn göi kh«ng kú h¹n (giao dÞch) cã thÓ
huy ®éng. H×nh thøc nµy chñ yÕu lµ më cho c¸c doanh nghiÖp. Bëi v×, c¸c
doanh nghiÖp göi tiÒn vµo ng©n hµng môc ®Ých chÝnh kh«ng ph¶i ®Ó nhËn l·i
mµ lµ ®Ó hëng c¸c dÞch vô mµ ng©n hµng cung cÊp; ®ã lµ c¸c dÞch vô thanh
to¸n, ng©n quü, thu chi hé,...
Tuy nhiªn, tiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu cña
nh÷ng kh¸ch hµng cha cã dù ®Þnh râ rµng trong t¬ng lai, hoÆc kh«ng thùc
sù an t©m vÒ viÖc göi tiÒn mµ chØ mong muèn nhËn ®îc mét sè tiÒn l·i nµo
®ã víi lîng tiÒn hiÖn cßn nhµnh rçi.
Do tÝnh chÊt kh«ng æn ®Þnh cña nã nªn ng©n hµng chØ ®îc sö dông mét tû
lÖ phÇn tr¨m nhÊt ®Þnh nµo ®ã cña lîng tiÒn göi kh«ng kú h¹n nhËn ®îc, vµ
ng©n hµng muèn sö dông th× ph¶i dù tÝnh vÒ sù æn ®Þnh t¬ng ®èi cña lîng
tiÒn nµy. Do vËy, qu¶n lý tiÒn göi kh«ng kú h¹n lµ mét phÇn quan träng cña
qu¶n lý dù tr÷ trong c¸c ng©n hµng.
- TiÒn göi cã kú h¹n: §©y lµ lo¹i tiÒn göi cã sù tho¶ thuËn gi÷a ngêi göi
tiÒn vµ ng©n hµng vÒ sè lîng, kú h¹n, l·i suÊt cña kho¶n tiÒn göi. Do cã sù
x¸c ®Þnh râ rµng vÒ kú h¹n, nªn nguån tiÒn göi cã kú h¹n lµ nguån tiÒn cã sù
æn ®Þnh cao, ng©n hµng cã thÓ sö dông ®Ó cho vay víi thêi h¹n t¬ng øng hoÆc
cã thÓ chuyÓn ®æi mét phÇn tiÒn göi ng¾n h¹n ®Ó cho vay trung dµi h¹n. ChÝnh
Lª Anh Tó - Líp Tµi chÝnh c«ng 41A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
v× lý do nµy mµ l·i suÊt cña c¸c kho¶n tiÒn göi kú h¹n thêng cao h¬n nhiÒu
l·i suÊt tiÒn göi kh«ng kú h¹n. Bëi v× môc ®Ých chÝnh cña viÖc göi tiÒn vµo
ng©n hµng lµ tiÒn l·i. Th«ng thêng th× l·i suÊt tû lÖ thuËn víi kú h¹n, tøc lµ
kho¶n tiÒn göi cµng l©u th× l·i suÊt cµng cao vµ ngîc l¹i.
1.2. Ph©n lo¹i theo tiªu thøc nguån h×nh thµnh.
- C¸c kho¶n ký göi cña c¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc lµ c¸c kho¶n tiÒn mµ hä trùc
tiÕp chuyÓn vµo ng©n hµng: C¸ nh©n göi tiÒn tiÕt kiÖm, doanh nghiÖp nép tiÒn
b¸n hµng,... §©y lµ c¸c kho¶n tiÒn t¹m thêi nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ ®îc
ng©n hµng tËp trung l¹i. C¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc thêng göi tiÒn víi môc ®Ých
vµ kú h¹n kh¸c nhau. C¸ nh©n göi tiÒn thêng víi môc ®Ých lµ ®Ó hëng l·i,
c¸c doanh nghiÖp thêng lµ ®Ó sö dông c¸c dÞch vô cña ng©n hµng.
- TÝn dông t¹o tiÒn göi: §©y còng lµ mét h×nh thøc nhËn tiÒn göi, khi ng©n
hµng cho kh¸ch hµng vay tiÒn th× ng©n hµng chuyÓn sè tiÒn nµy vµo tµi kho¶n
tiÒn göi cña kh¸ch hµng ngay trong ng©n hµng. Khi kh¸ch hµng cha cã nhu
cÇu rót tiÒn ngay lËp tøc th× ng©n hµng cã thÓ sö dông sè tiÒn ®ã mÆc dï víi
thêi h¹n rÊt ng¾n.
1.3. Ph©n lo¹i theo tiªu thøc môc ®Ých sö dông.
- TiÒn göi tiÕt kiÖm: PhÇn lín lµ c¸c kho¶n ký göi cña c¸c c¸ nh©n víi môc
®Ých lµ t×m kiÕm mét kho¶n thu nhËp. Thêng th× mçi kho¶n tiÒn göi tiÕt kiÖm
cã khèi lîng nhá, thêi h¹n ng¾n. Nh÷ng ngêi göi tiÒn tiÕt kiÖm lµ nh÷ng ®èi
tîng gi¶m chi tiªu trong hiÖn t¹i víi hy väng lµ sÏ t¨ng ®îc chi tiªu trong
t¬ng lai.
- TiÒn göi tiÕt kiÖm cã môc ®Ých: Lo¹i h×nh nµy kh¸ phæ biÕn ë c¸c níc ph¸t
triÓn, thêng ®îc sö dông víi nh÷ng hé cã thu nhËp thÊp vµ trung b×nh.
Ngêi göi ®Ó dµnh mét kho¶n tiÒn göi vµo ng©n hµng (thêng lµ c¸c kho¶n tiÕt
kiÖm ®Òu ®Æn hµng n¨m) víi ý ®Þnh tÝch luü tiÒn cho mét môc ®Ých nhÊt ®Þnh.
§©y lµ h×nh thøc huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n kh¸ hiÖu qu¶, cã tÝnh æn ®Þnh,
®ång thêi cã t¸c dông tÝch cùc trong viÖc hç trî cho ngêi d©n mua s¾m nhµ
cöa, ph¬ng tiÖn.
- TiÒn göi thanh to¸n: Lµ kho¶n ký göi cña c¸c c¸ nh©n, tæ chøc, doanh
nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh. Hä göi tiÒn môc ®Ých kh«ng ph¶i lµ ®Ó hëng thu
nhËp mµ lµ hëng c¸c dÞch vô cña ng©n hµng. Th«ng thêng c¸c kho¶n tiÒn
göi thanh to¸n cã khèi lîng lín. Do ®ã, khi c¸c kho¶n tiÒn nµy t¹m thêi cha
sö dông th× ng©n hµng cã thÓ sö dông vµo kinh doanh.
Lª Anh Tó - Líp Tµi chÝnh c«ng 41A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
1.4. Ph©n lo¹i theo tiªu thøc lo¹i tiÒn göi.
- TiÒn göi néi tÖ: §©y lµ kho¶n tiÒn göi quan träng cña c¸c ng©n hµng, nã
phô thuéc vµo thu nhËp trong níc vµ chiÕm tû trong rÊt lín trong tæng lîng
tiÒn göi.
- TiÒn göi ngo¹i tÖ: Bªn c¹nh tiÒn göi néi tÖ th× ng©n hµng cßn nhËn tiÒn göi
díi d¹ng ngo¹i tÖ nh USD, GBP,DEM,... nh÷ng kho¶n ngo¹i tÖ nµy còng rÊt
quan träng cho ho¹t ®éng ng©n hµng nh kinh doanh ngo¹i tÖ trong níc, tµi
trî xuÊt nhËp khÈu, thanh to¸n quèc tª,...
2. Chøng th tiÒn göi lo¹i lín.
Chøng th tiÒn göi lo¹i lín lµ mét lo¹i h×nh phiÕu nî do ng©n hµng ph¸t ra
®Ó vay tiÒn cña thÞ trêng. Cã hai c¸ch ph¸t hµnh lo¹i chøng th nµy:
Mét lµ khi cã c¸c ®èi tîng ®Õn vay tiÒn ®Ó s¶n xuÊt hoÆc tiªu dïng theo
hîp ®ång víi ng©n hµng, ng©n hµng ph¸t l¹i chøng th nµy cho hä. HoÆc ng©n
hµng cã thÓ c«ng bè ph¸t hµnh chøng th nµy cho c¸c ®èi tîng muèn ®Çu t
hoÆc muèn göi tiÒn vµo ng©n hµng. Thay v× mét cuèn sæ tiÒn göi cã kú h¹n, hä
cã thÓ nhËn lo¹i chøng th nµy. Nhng chøng th lo¹i nµy kh«ng cã nh÷ng
®¬n vÞ qu¸ nhá b»ng tiÒn mÆt.
- Khi ng©n hµng th¬ng m¹i ph¸t ra chøng th nµy, nã híng tíi viÖc vay
tiÒn cña thÞ trêng, cña nh©n d©n vµ chøng th lµ giÊy x¸c nhËn kho¶n vay
nµy. §ång thêi trªn chøng th cã ghi râ thêi h¹n sÏ tr¶ l¹i tiÒn mÆt (6 th¸ng, 1
n¨m,...) vµ l·i suÊt ngêi cho vay ®îc hëng. §Õn ngµy ®¸o h¹n cuèi cïng,
ngêi së h÷u chøng th ®em nép nã cho ng©n hµng ®· ph¸t hµnh ®Ó nhËn l¹i
c¶ vèn theo gi¸ trÞ bÒ mÆt vµ tiÒn lêi.
- Lo¹i chøng th nµy ë c¸c níc c«ng nghiÖp thêng cã thêi gian ®¸o h¹n
kh«ng qóa 6 th¸ng kÓ tõ ngµy ph¸t hµnh. Víi thêi gian ng¾n vµ tÝnh chÊt ®îc
sö dông, chÊp nhËn kh«ng kh¸c g× SÐc hay tiÒn mÆt, trong khi nã cã l·i suÊt
mµ SÐc vµ tiÒn mÆt kh«ng cã l·i suÊt, chøng th nµy trë thµnh lo¹i ®Çu t ng¾n
h¹n hÊp dÉn nhÊt ®èi víi c¸c nhµ kinh doanh vµ hé gia ®×nh.
Tuy nhiªn, kh¶ n¨ng vay vèn tõ thÞ trêng th«ng qua viÖc ph¸t hµnh chøng
th tiÒn göi hay tÝn phiÕu tuú thuéc vµo 4 yÕu tè: Møc ®é chÊp nhËn cña nh©n
d©n ®èi víi nã nh mét ph¬ng tiÖn thanh to¸n trong lu th«ng- Sù khuyÕn
khÝch hay kh«ng cña Ng©n hµng Trung ¬ng- HiÖu qu¶ cña viÖc sö dông ®ång
vèn ®· vay ®îc- Sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng tµi chÝnh, tiÒn tÖ.
Lª Anh Tó - Líp Tµi chÝnh c«ng 41A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
3. Vay ng¾n h¹n t¹i Ng©n hµng Trung ¬ng.
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh, do cã nh÷ng ngµy cho vay qu¸ nhiÒu,
sù thiÕu hôt dù tr÷ t¹i Ng©n hµng Trung ¬ng lµ ®iÒu thêng x¶y ra ®èi víi c¸c
ng©n hµng th¬ng m¹i. Trong khi cã mét sè ng©n hµng th¬ng m¹i thiÕu dù
tr÷, th× nã còng cã mét vµi bé phËn kh¸c thõa dù tr÷. §Ó ®¶m b¶o dù tr÷ theo
quy ®Þnh cña Ng©n hµng Trung ¬ng, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ®iÖn tho¹i
hoÆc liªn l¹c b»ng Computer vay lÉn nhau dù tr÷ trong mét ngµy lµ chuyÖn
b×nh thêng. Thñ tôc vay ®îc tiÕn hµnh qua Fax hoÆc ®iÖn tÝn.
ViÖc vay qua vay l¹i nh thÕ diÔn ra hµng ngµy trong hÖ thèng ng©n hµng
th¬ng m¹i. Nã h×nh thµnh nªn mét lo¹i tµi s¶n nî kh¸ thêng xuyªn. Tuy
nhiªn, kho¶n nî nµy thêng rÊt ng¾n kh«ng qu¸ mét tuÇn, vµ thêng lµ chØ
mét hay hai ngµy v× mäi ng©n hµng ®Òu tù ý thøc kh«ng thÓ l¹m dông kÐo dµi
thêi gian g©y khã kh¨n cho ng©n hµng cã thiÖn chÝ gióp m×nh.
4. Vay ng¾n h¹n th«ng qua hîp ®ång mua l¹i.
Hîp ®ång mua l¹i lµ h×nh thøc vay ng¾n h¹n trªn thÞ trêng cña ng©n hµng
th¬ng m¹i. Trong ho¹t ®éng mçi ngµy, viÖc thiÕu tiÒn mÆt bÊt ngê cho nh÷ng
thîng vô ®Çu t ®· ®îc ký kÕt hoÆc hôt dù tr÷ t¹i Ng©n hµng Trung ¬ng lµ
chuyÖn kh«ng cã g× l¹ ®èi víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i. Ngoµi nh÷ng biÖn
ph¸p nªu trªn, trong nh÷ng trêng hîp cÊp thiÕt, ng©n hµng th¬ng m¹i cã thÓ
vay cña thÞ trêng trong vµi ngµy ®Õn vµi tuÇn b»ng c¸ch ph¸t hµnh hîp ®ång
mua l¹i.
§©y lµ mét hîp ®ång b¸n chøng kho¸n gi÷a ng©n hµng vµ ®èi tîng kinh
doanh chøng kho¸n t¬ng ®èi thõa tiÒn mÆt trong thÞ trêng nh c¸c c«ng ty
tµi chÝnh, tæ chøc tÝn dông, c¸c quü tiÕt kiÖm, hu trÝ, c¸c c«ng ty kinh doanh
vµ m«i giíi chøng kho¸n.
Chøng kho¸n mµ ng©n hµng ®em b¸n lµ chøng kho¸n mµ ng©n hµng ®ang
®Çu t. Kh«ng ph¶i lµ phiÕu nî do nã ph¸t hµnh nh c¸c trêng hîp võa råi.
Nh÷ng lo¹i chøng kho¸n mµ ng©n hµng thêng ®Çu t nhÊt vµ cã thÓ ®em b¸n
theo lo¹i hîp ®ång nµy lµ tr¸i phiÕu Kho b¹c- hèi phiÕu Kho b¹c- cæ phiÕu
Kho b¹c vµ mét sè lo¹i tr¸i phiÕu, cæ phiÕu kh¸c cña thÞ trêng.
Hîp ®ång mua l¹i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau:
- Hîp ®ång thuyÕt minh râ rµng, ng©n hµng chØ b¸n ra trong mét ngµy, hai
ngµy hay mét tuÇn, hai tuÇn. Sau ®ã, ng©n hµng ®îc phÐp mua l¹i chÝnh c¸c
lo¹i chøng kho¸n mµ nã ®· b¸n ra víi gi¸ ®óng b»ng gi¸ gèc céng thªm chi
Lª Anh Tó - Líp Tµi chÝnh c«ng 41A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
phÝ giao dÞch. §ã lµ lý do ngêi ta gäi ®©y lµ tho¶ thuËn hoÆc hîp ®ång mua
l¹i. Ngêi ®· mua chøng kho¸n cña ng©n hµng, chØ ®îc b¸n l¹i cho chÝnh
ng©n hµng nµy vµo mét thêi gian ng¾n sau ®ã. Kh«ng ®îc phÐp b¸n cho ai
kh¸c.
- Do ®ã, ®©y lµ mét h×nh thøc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò kÑt tiÒn mÆt cÊp thêi cho
ng©n hµng th¬ng m¹i. Thêi gian b¸n tèi ®a kh«ng qu¸ 2 tuÇn( ë c¸c níc
c«ng nghiÖp hiÖn nay).
- Khi ng©n hµng b¸n chøng kho¸n ra theo lo¹i hîp ®ång nµy nã thu tiÒn mÆt
vÒ lîng tiÒn mÆt nµy xuÊt hiÖn nh mét kho¶n vay ng¾n h¹n tõ thÞ trêng v×
lîng chøng kho¸n xuÊt ra vÉn ®îc xem nh mét bé phËn tµi s¶n cã mµ ng©n
hµng sÏ thu håi. Kho¶n vay ng¾n h¹n nµy lµ mét bé phËn cña tµi s¶n nî.
- Tæ chøc mua chøng kho¸n lµ ngêi cho vay. Ng©n hµng ph¸t ra chøng
kho¸n lµ chñ thÓ ®i vay. Ng©n hµng kh«ng bao giê ¸p dông h×nh thøc b¸n nµy
cho nh©n d©n. Bëi lÏ b¸n ra cho nh©n d©n díi h×nh thøc nh ph¸t hµnh lÎ vµ
sau nµy mua l¹i sÏ tèn rÊt nhiÒu thêi gian vµ hiÖu qu¶ rÊt chËm kh«ng gi¶i
quyÕt nh÷ng nhu cÇu tiÒn mÆt gÊp trong ng¾n h¹n. HÇu nh ph¬ng thøc nµy
chØ ¸p dông cho c¸c ®¹i lý lín mµ th«i.
- Chi phÝ giao dÞch mµ ng©n hµng sÏ tr¶ cho ®¹i lý chÝnh lµ tiÒn l·i tõ th¬ng
vô cho vay nµy ®øng vÒ phÝa ngêi mua lµ c¸c ®¹i lý. Th«ng thêng gi¸ b¸n vµ
gi¸ mua l¹i(gåm c¶ l·i) ®· ®îc thèng nhÊt s¾n trong hîp ®ång víi nh÷ng
kho¶ng thêi gian ®· ®Þnh trîc. ë c¸c níc cã thÞ trêng tµi chÝnh ph¸t triÓn
nh NhËt B¶n, Hoa Kú, Ph¸p, §øc, Anh, ý,... C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vay
nî díi h×nh thøc nµy gÇn nh mçi tuÇn trong tµi s¶n nî cña hä lu«n lu«n cã
kho¶n môc vay ng¾n h¹n th«ng qua hîp ®ång mua l¹i, n»m trong kho¶n vay
ng¾n h¹n tõ thÞ trêng.
5. Vay ng¾n h¹n b»ng giÊy nî phô.
§©y lµ kho¶n môc cuèi cïng trong c¸c kho¶n vay tõ thÞ trêng vµ còng lµ
lo¹i tµi s¶n Ýt th«ng dông nhÊt. Ng©n hµng cã thÓ vay nãng, víi l·i suÊt kh¸
cao vµ thêi gian tõ ng¾n ®Õn rÊt ng¾n, mçi khi qu¸ kÑt tiÒn mÆt b»ng nh÷ng
tho¶ thuËn víi c¸c th©n chñ giµu cã vÉn quan hÖ thêng xuyªn víi ng©n hµng
nh c¸c c«ng ty, c¸c tËp ®oµn kinh doanh, c¸c ®¹i lý tµi chÝnh kh¸c,...H×nh
thøc vay nµy ®îc thùc hiÖn th«ng qua mét hîp ®ång trong ®ã thuyÕt minh râ
ngêi cho vay chÊp nhËn râ kho¶n tiÒn mµ hä cho vay sÏ lµ lo¹i tµi s¶n nî
Lª Anh Tó - Líp Tµi chÝnh c«ng 41A
- Xem thêm -
.PDF 
71 
353 
134 
