tailieuonthi
Lêi nãi ®Çu
ViÖt Nam ®ang tõng bíc hoµ nhËp nÒn kinh tÕ cña m×nh víi nÒn kinh tÕ
khu vùc vµ trªn thÕ giíi. BiÓu hiÖn lµ viÖc ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn
chÝnh thøc cña khèi c¸c níc §«ng Nam ¸ (7/1995) vµ tiÕn tíi gia nhËp khu
mËu dÞch tù do §«ng Nam ¸ (AFTA), tæ chøc Th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO).
Khi quan hÖ quèc tÕ më réng th× ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ cña ViÖt
Nam ph¶i ®ù¬c hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn ®¸p øng nhu cÇu thanh to¸n ngµy cµng
®a d¹ng vµ më réng trªn ph¹m vi quèc tÕ ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt
nhËp khÈu. VÊn ®Ò ®Æt ra ®íi víi c¸c doanh nghiÖp vµ Ng©n hµng tham gia ho¹t
®éng trªn lµ ph¶i theo ®uæi tèt môc tiªu “thuËn tiÖn – hiÖu qu¶ - an toµn”
Tríc t×nh h×nh ®ã, VCB lµ Ng©n hµng ho¹t ®éng m¹nh nhÊt vµ dµy d¹n
kinh nghiÖm nhÊt trong lÜnh vùc kinh doanh ®èi ngo¹i kh«ng thÓ kh«ng theo
®uæi môc ®Ých trªn. Víi suy nghÜ nh vËy em ®· chän ®Ò tµi “Mét sè gi¶i ph¸p
n©ng cao hiÖu qu¶ trong c«ng t¸c thanh to¸n hµng xuÊt nhËp khÈu b»ng
ph¬ng thøc tÝnh dông chøng tõ t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam ” cho
luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh.
Néi dung chÝnh cña luËn v¨n lµ:
Ch¬ng I:
Lý luËn chung vÒ hiÖu qu¶ c«ng t¸c thanh to¸n xuÊt
nhËp khÈu theo ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ
qua Ng©n
hµng Th¬ng m¹i.
Ch¬ng II:
hiÖu qu¶ c«ng t¸c thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu theo
ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ qua ng©n hµng ngo¹i th¬ng
ViÖt Nam tõ 1995 ®Õn 2000.
1
tailieuonthi
Ch¬nng III:
Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c thanh to¸n
xuÊt nhËp khÈu theo ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ qua ng©n
hµng ngo¹i th¬ng ViÖt Nam.
Do nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh vÒ lý luËn vµ kinh nghiÖm thùc tiÔn, luËn v¨n
ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt.
Em rÊt mong nhËn ®îc sù gãp ý cña thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n sinh viªn
cïng quan t©m tíi ®Ò tµi nµy.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o Phan Thu Hµ cïng c¸c c« chó, anh chÞ
phßng thanh to¸n xuÊt khÈu vµ thanh to¸n nhËp khÈu Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng
ViÖt Nam ®· t¹o ®iÒn kiÖn cho em hoµn thµnh luËn v¨n nµy.
Hµ Néi, ngµy 15 th¸ng 5 n¨m 2001
Sinh viªn
Vò Quúnh Trang
2
tailieuonthi
Ch¬ng I
Lý luËn chung vÒ hiÖu qu¶ c«ng t¸c thanh to¸n
xuÊt nhËp khÈu theo ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ
qua Ng©n hµng th¬ng m¹i
i. C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu cña Ng©n
hµng th¬ng m¹i
Sù kh¸c biÖt vÒ vÞ trÝ ®Þa lý, m«i trêng kinh doanh, m«i trêng ph¸p lý,
quyÒn lîi kinh tÕ .v... ®· dÉn tíi nh÷ng rñi ro trong ho¹t ®éng thanh to¸n trong
®ã cã thÓ ph©n ra 2 lo¹i c¬ b¶n: Rñi ro chÝnh trÞ, rñi ro th¬ng m¹i. Mét trong
nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó gi¶m thiÓu rñi ro c¸c nhµ xuÊt nhËp khÈu ®· ®a ra c¸c ®iÒu
kiÖn vÒ thanh to¸n quèc tÕ trong hîp ®ång ngo¹i th¬ng do hä ký kÕt: Cã 4 ®iÒu
kiÖn chñ yÕu sau:
- §iÒu kiÖn vÒ tiÒn tÖ:
Trong thanh to¸n quèc tÕ, c¸c biÖn ph¸p sö dông ®¬n vÞ tiÒn tÖ nhÊt ®Þnh
cña mét níc nµo ®ã chÝnh v× vËy trong c¸c hîp ®ång ®Òu cã quy ®Þnh ®iÒu kiÖn
tiÒn tÖ. §iÒu kiÖn tiÒn tÖ chØ viÖc sö dông c¸c lo¹i tiÒn tÖ nµo ®Ó tÝnh to¸n vµ
thanh to¸n trong c¸c hîp ®ång. §ã cã thÓ lµ vµng, c¸c ®ång tiÒn chung, thuéc
c¸c khèi kinh tÕ vµ tµi chÝnh quèc tÕ nh SDR, DEM .v.v..., ®ã cã thÓ lµ tiÒn mÆt
hoÆc tiÒn tÖ tÝnh dông tån t¹i díi c¸c h×nh thøc nh sÐc, hèi phiÕu.v.v... Trong
®ã tiÒn tÖ tÝnh to¸n lµ tiÒn dïng ®Ó thÓ hiÖn gi¸ c¶ vµ tÝnh to¸n tæng trÞ gi¸ hîp
®ång - cßn tiÒn tÖ thanh to¸n lµ tiÒn tÖ ®îc dïng ®Ó thanh to¸n cho nhµ xuÊt
khÈu trong c¸c hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng. ViÖc sö dông ®ång tiÒn nµo lµ
tiÒn thanh to¸n trong hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng phô thuéc vµo tËp qu¸n vÒ
thanh to¸n trªn thÕ giíi, vÞ trÝ ®ång tiÒn ®ã trªn thÞ trêng quèc tÕ hay sù so s¸nh
lùc lîng cña hai bªn mua vµ b¸n. Vµ ®iÒu kiÖn tiÒn tÖ chØ ra c¸ch xö lý khi gi¸
trÞ ®ång tiÒn thanh to¸n biÕn ®éng. Do ®ã ph¶i lùa chän ®ång tiÒn t¬ng ®èi æn
®Þnh x¸c ®Þnh mèi quan hÖ tû gi¸ víi ®ång tiÒn thanh to¸n ®Ó ®¶m b¶o gi¸ trÞ cña
®ång tiÒn thanh to¸n. Khi thanh to¸n nÕu tû gi¸ ®ã thay ®æi th× gi¸ c¶ hµng ho¸
vµ tæng gi¸ trÞ hîp ®ång ph¶i ®îc ®iÒu chØnh mét c¸ch t¬ng øng.
VÝ dô: §ång tiÒn thanh to¸n lµ FRF
3
tailieuonthi
Tæng gi¸ trÞ hîp ®ång lµ 1.000.000 FRF
X¸c ®Þnh quan hÖ tû gi¸ víi USD : 1USD = 5FRF
Khi thanh to¸n tû gi¸ thay ®æi 1USD = 6 FRF th× tæng gi¸ trÞ hîp ®ång ®îc
®iÒu chØnh l¹i lµ : 1.200.000 FRF.
- §iÒu kiÖn vÒ ®Þa ®iÓm thanh to¸n:
Trong thanh to¸n ngo¹i th¬ng ®Þa ®iÓm thanh to¸n cã thÓ ë níc ngoµi
nhËp khÈu, hoÆc ë níc ngêi xuÊt khÈu hoÆc ë níc thø ba. Trong thanh to¸n
quèc tÕ gi÷a c¸c níc bªn nµo còng muèn tr¶ tiÒn t¹i níc m×nh do mét vµi
nguyªn nh©n sau:
+ NÕu lµ nhµ nhËp khÈu ®Õn ngµy tr¶ tiÒn míi ph¶i chi do ®ã ®ì ®äng vèn,
nhµ xuÊt khÈu thu tiÒn nhanh chãng lu©n chuyÓn vèn nhanh h¬n.
- §iÒu kiÖn vÒ thêi gian thanh to¸n:
§©y cã thÓ nãi lµ ®iÒu kiÖn phøc t¹p h¬n c¶ thëng cã ba c¸ch quy ®Þnh.
+ Tr¶ tiÒn tríc: Sau khi ký hîp ®ång hoÆc sau khi bªn xuÊt khÈu chÊp nhËn
®¬n ®Æt hµng bªn nhËp khÈu, nhng tríc khi giao hµng bªn nhËp khÈu ®· tr¶
cho bªn xuÊt khÈu toµn bé hay mét phÇn sè tiÒn hµng. §©y cã thÓ lµ h×nh thøc
cÊp tÝn dông ng¾n h¹n cña nhµ nhËp khÈu cho ngêi xuÊt khÈu lµ h×nh thøc cÊp
tÝn dông ng¾n h¹n cña nhµ nhËp khÈu cho ngêi xuÊt khÈu. Song còng cã thÎ lµ
nh»m ®¶m b¶o thùc hiÖn hîp ®ång cho ngêi nhËp khÈu.
+ Tr¶ tiÒn ngay khi hoµn thµnh viÖc giao hµng:
T¹i n¬i giao hµng quy ®Þnh hoÆc sau khi ngêi b¸n lËp bé chøng tõ göi
hµng vµ chuyÓn ®Õn ngêi mua, ngêi mua tr¶ tiÒn ngay sau khi nhËn bé
chøng tõ.
+ Tr¶ tiÒn sau:
Sau x ngµy kÓ tõ ngµy ngêi b¸n hoµn thµnh viÖc giao hµng tÞa n¬i giao hµng.
Sau x ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®îc chøng tõ do ngêi b¸n göi ®Õn.
- §iÒu kiÖn ph¬ng thøc thanh to¸n
4
tailieuonthi
§iÒu kiÖn vÒ ph¬ng thøc thanh to¸n lµ ®iÒn kiÖn quan träng bËc nhÊt trong
c¸c ®iÒn kiÖn thanh to¸n quèc tÕ. Ngêi ta cã thÓ lùa chän nhiÒu ph¬ng thøc
chän ph¬ng thøc nµo còng ph¶i xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cña ngêi b¸n lµ thu tiÒn
nhanh, ®Çy ®ñ vµ tõ yªu cÇu ngêi mua lµ nhËp hµng ®óng sè lîng, chÊt lîng
vµ ®óng h¹n, tõ yªu cÇu cña phÝa dÞch vô vµ sù an toµn trong kinh doanh.
C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu.
1.
Ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn.
Ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn lµ ph¬ng thøc trong ®ã mét kh¸ch hµng ngêi
nhËp khÈu uû nhiÖm cho Ng©n hµng phôc vô m×nh tÝnh tõ tµi kho¶n cña m×nh
mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh chuyÓn mét ngêi kh¸c ngêi xuÊt khÈu t¹ ®Þa ®iÓm nhÊt
®Þnh vµ trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh.
Cã hai h×nh thøc chuyÓn tiÒn, chuyÓn tiÒn b»ng th (M/T, Mail transferr)
chuyÓn tiÒn b»ng ®iÖn (T/T telegraphic transfer). ChuyÓn tiÒn b»ng ®iÖn nhanh
h¬n nhng chi phÝ cao h¬n.
VÝ dô: PhÝ T/T 0,2% gi¸ trÞ chuyÓn tiÒn
M/T 0,1% gi¸ trÞ chuyÓn tiÒn
C¸c bªn tham gia.
* Ngêi tr¶ tiÒn (ngêi nhËp khÈu) ngêi cÇn chuyÓn tiÒn ra níc ngoµi.
* Ngêi hëng lîi (ngêi nhËp khÈu) ngêi vµo ®ã do ngêi tr¶ tiÒn quy ®Þnh.
* Ng©n hµng chuyÓn tiÒn lµ Ng©n hµng ë níc ngêi chuyÓn tiÒn
* Ng©n hµng ®¹i lý cña Ng©n hµng chuyÓn tiÒn lµ Ng©n hµng ë níc ngêi
xuÊt khÈu.
Quy tr×nh nghiÖp vô
Ngêi xuÊt khÈu
(1)
Ngêi nhËp khÈu
(5)
(2)
(3)
(4)
Ng©n hµng chuyÓn tiÒn
Ng©n hµng ®¹i lý
5
tailieuonthi
Bíc 1: Sau khi tho¶ thËn ký kÕt hîp ®ång ngo¹i th¬ng, ngêi xuÊt khÈu
thùc hiÖn viÖc cung øng hµng ho¸ dÞch vô cho ngêi xuÊt khÈu, ®ång thêi
chuyÓn giao toµn bé chøng tõ (ho¸ ®¬n, vËn ®¬n, c¸c chøng tõ vÒ hµng ho¸ )
Bíc 2: Ngêi nhËp khÈu sau khi kiÓm tra bé chøng tõ viÕt lÖnh chuyÓn
tiÒn göi ®Õn Ng©n hµng chuyÓn tiÒn (Ng©n hµng phôc vô m×nh) trong ®ã ghi râ
rµng, ®Çy ®ñ nh÷ng néi dung theo quy ®Þnh.
Bíc 3: Sau khi kiÓm tra, nÕu thÊy ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n, Ng©n hµng
chuyÓn tiÒn sÏ tÝnh tµi kho¶n cña ngêi nhËp khÈu ®Ó chuyÓn tiÒn, göi giÊy b¸o
nî cho ®¬n vÞ nhËp khÈu.
Bíc 4: Ng©n hµng chuyÓn tiÒn ra lÖnh (b»ng th hoÆc ®iÖn b¸o) cho Ng©n
hµng ®¹i lý ë níc ngoµi ®Ó chuyÓn tiÒn cho ngêi xuÊt khÈu.
Bíc 5: Ng©n hµng ®¹i lý chuyÓn tiÒn cho ngêi xuÊt khÈu
§Æc ®iÓm
* Thñ tôc ®¬n gi¶n, phÝ thanh to¸n, kh«ng cao
* §©y lµ h×nh thøc thanh to¸n trùc tiÕp gi÷a ngêi chuyÓn tiÒn vµ ngêi
hëng lîi, Ng©n hµng chØ ®ãng vai trß trung gian thanh to¸n, theo uû nhiÖm ®Ó
hëng hoa hång vµ kh«ng bÞ rµng buéc g× ®èi víi c¶ ngêi nhËp khÈu vµ ngêi
xuÊt khÈu. ViÖc chuyÓn tiÒn hoµn tÊt khi thanh to¸n hÕt sè tiÒn cho ngêi hëng
lîi, tríc thêi ®iÓm nµy sè tiÒn trong tµi kho¶n vÉ thuécquyÓn së h÷u cña ngêi
chuyÓn tiÒn vµ ngêi nµy cã quyÓn huû bá lÖnh chuyÓn tiÒn mµ ngêi thô hëng
kh«ng cã quyÓn khiÕu n¹i g× víi Ng©n hµng. Nh vËy viÖc tr¶ tiÒn phô thuéc vµo
thiÖn chÝ cña ngêi mua, quyÒn lîi cña ngêi xuÊt khÈu kh«ng ®îc ®¶m b¶o.
* Trong quan hÖ mua b¸n ngo¹i th¬ng, ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn chØ lùa
chän lµm ph¬ng tiÖn thanh to¸n ®èi víi c¸c nhµ kinh doanh xuÊt khÈu cung øng
c¸c dÞch vô cã quan hÖ th©n thiÕt, tin cËy lÉn nhau, v× kh©u thanh to¸n nµy dÔ
lµm n¶þ sinh viÖc chiÕm dông vèn cña ngêi b¸n.
2.
Ph¬ng thøc nhê thu.
§©y lµ ph¬ng thøc thanh to¸n trong ®ã ngêi xuÊt khÈu sau khi hoµn thµnh
nghÜa vô giao hµng, uû th¸c cho Ng©n hµng phôc vô m×nh thu hé sè tiÒn ngêi
nhËp khÈu trªn c¬ së h«i phiÕu m×nh lËp ra
6
tailieuonthi
C¸c bªn tham gia:
* Ngêi thô hëng ( nhµ xuÊt khÈu)
* Ng©n hµng bªn b¸n ®îc nhµ xuÊt khÈu uû nhiÖm thu
* Ng©n hµng bªn mua lµ Ng©n hµng ®¹i lý cña Ng©n hµng bªn b¸n t¹i
níc ngoµi.
* Ngêi tr¶ tiÒn (nhµ nhËp khÈu)
C¸c lo¹i nhê thu:
2.1.
Nhê thu phiÕu tr¬n
Nhê thu kÌm chøng tõ
Nhê thu phiÕu tr¬n
Lµ ph¬ng thøc ngêi b¸n uû th¸c Ng©n hµng thu hé tiÒn ë ngêi mua c¨n
cø vµo hæi phiÕu do m×nh lËp cßn chøng tõ hµng göi th¼ng cho ngêi mua kh«ng
qua Ng©n hµng.
Quy tr×nh nghiÖp vô
Ngêi b¸n
(1)
göi hµng+chøng tõ
(2)
Ngêi mua
3)
(4)
(2)
Ng©n hµng bªn b¸n
Ng©n hµng bªn mua
(4)
Bíc 1: Ngêi b¸n sau khi göi hµng vµ chøg t cho ngêi mua, lËp mét hãi
phiÕu ®ßi tiÌn ngêi mua vµ uû th¸c cho Ng©n hµng cña m×nh ®ßi tiÒn hé b»ng
uû nhiÖm thu.
Bíc 2: Ng©n hµng bªn b¸n göi uû nhiÖm thu kÌm hèi phiÕu cho Ng©n hµng
®¹i lý cña hä ë níc ngêi mua nhê thu tiÕn.
7
tailieuonthi
Bíc 3: Ng©n hµng ®¹i lý yªu cÇu ngêi mua tr¶ tiÒn hèi phiÕu nÕu tiÒn
ngµy hoÆc chÊp nhËn hæi phiÕu nÕu lµ hèi phiÕu kú h¹n.
Bíc 4: Ng©n hµng ®¹i lý nhËn tiÕn, hoÆc hèi phiÕu ®· ®îc chÊp nhËn
chuyÓn cho ngêi b¸n qua Ng©n hµng bªn b¸n. NÕu lµ hèi phiÕu kú h¹n khi ®Õn
h¹n thanh to¸n, Ng©n hµng sÏ ®ßi tiÒn ngêi mua vµ thùc hiÖn viÖc chuyÓn tiÕn
nh trªn
§Æc ®iÓm
Ph¬ng thøc nµy kh«ng ¸p dông nhiÓu trong thanh to¸n vÒ mËu dÞch v× nã
kh«ng ®¶m b¶o quyÓn lîi cho ngêi b¸n do viÖc nhËp hµng cña ngêi mua t¸ch
rêi kh©u thanh to¸n. Ngêi mua cã thÓ nhËn hµng nhng kh«ng tr¶ tiÒn kh«ng
®óng h¹n.
2.2.
Nhê thu kÌm chøng tõ
Lµ ph¬ng thøc ngßi b¸n uû th¸c cho Ng©n hµng thu hé tiÒn ë ngêi mua
c¨n cø vµo hèi phiÕu vµ bé chøng tõ göi Ng©n hµng kÌm theo víi ®iÒn kiÖn nÕu
ngêi mua tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn hèi phiÕu th× Ng©n hµng míi trao bé chøng tõ
göi hµng ®Ó ngêi mua nhËn hµng.
Quy tr×nh nghiÖp vô
Ngêi b¸n
(1)
giao hµng
C¶ng giao hµng
(2)
Ngêi mua
(3)
(4)
(2)
Ng©n hµng bªn b¸n
Ng©n hµng bªn mua
(4)
Tr×nh tù nghiÖp vô nhê thu kÌm chøng tõ t¬ng tù nhê thu phiÕu tr¬n,
chi kh¸c ë (1) lËp bé chøng tõ nhê Ng©n hµng thu hé tiÒn boa gåm cã hèi
phiÕu vµ c¸c chøng tõ göi Ng©n hµng, ë khÈu (3) Ng©n hµng ®¹i lý chØ trao
chøng tõ göi hµng cho ngêi mua nÕu nh ngêi mua tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn
tr¶ tiÒn hèi phiÕu.
8
tailieuonthi
§Æc ®iÓm
* Ngêi b¸n uû th¸c cho Ng©n hµng ngoµi viÖc thu hé tiÒn cßn nhõo Ng©n
hµng khèng chÕ chøng tõ göi hµng, ®©y lµ kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a nhê thu kÌm
chøng tõ vµ nhê thu phiÕu tr¬n. Trong trêng hîp nµy, quyÒn lîi cña ngêi b¸n
dîc ®¶m b¶o h¬n.
* Ngêi b¸n th«ng qua Ng©n hµng míi khèng chÕ ®îc quyÒn ®Þnh ®o¹t
hµng ho¸ cña ngêi mua cha khèng chÕ ®îc viÖc tr¶ tiÒn ®Þnh ®o¹t hµng ho¸
cña ngêi mua, ngêi mua cã thÓ kh«ng nhËn chøng tõ ®Î kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn
khi t×nh h×nh thÞ trêng bÊt lîi
3.
Ph¬g thøc tÝnh dông chøng tõ.
TÝn dông chøng tõ lµ bÊt cø tháa thuËn nµo ®îc gäi hoÆc miªu t¶ nh thÕ
nµo, theo ®ã Ng©n hµng (Ng©n hµng ph¸t hµnh) hµnh ®éng ®óng yªu cÇu vµ theo
chØ thÞ cña kh¸ch hµng (ngêi yªu cÇu më th tÝnh dông ) hoÆc nh©n danh cho
chÝnh b¶n th©n m×nh:
* Thanh to¸n cho hoÆc theo lÖnh cña gi¸ thø 3 (ngêi hëng), hoÆc chÊp
thuËn vµ thanh to¸n hèi phiÕu do ngêi hëng ký ph¸t
* Uû quyÒn cho Ng©n hµng kh¸c thanh to¸n, chÊp nhËn vµ thanh to¸n hèi
phiÕu ®ã.
* HoÆc cho phÐp Ng©n hµng kh¸c chiÕt khÊu chøng tõ quy ®Þnh trong th
tÝnh dông v¬i ®iÒn kiÖn chóng phï hîp víi tÊt c¶ c¸c ®iÒu kho¶n µ ®iÒn kiÖn cña
th tÝn dông.
(Nguån ®iÒu 2 híng dÉn ¸p dông ®iÒu lÖ vµ thùc hµnh thèng nhÊt tÝnh
dông chøng tõ. B¶n söa ®æi 1993, sè xuÊt b¶n 500 phßng Th¬ng m¹i quèc tÕ ).
Th tÝnh dông vÒ b¶n chÊt lµ sù cam kÕt cña Ng©n hµng ph¸t hµnh thanh
to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n cho ngêi thô hëng nÕu hä xuÊt tr×nh bé chøng
tõ phï hîp víi néi dung cña th tÝn dôg
C¸c bªn tham gia
* Ngêi xin më th tÝnh dông (nhµ nhËp khÈu) hay nhµ nhËp khÈu uû th¸c
cho mét ngêi kh¸c
9
tailieuonthi
* Ng©n hµng hµng më th tÝn dông lµ Ng©n hµng cÊp tÝnh dông cho nhµ
nhËp khÈu vµ dÞch vô cÇn thiÕt.
* Ngêi thô hëg (nhµ xuÊt khÈu hay bÊt cø ngêi nµo kh¸c do nhµ xuÊt
khÈu chØ ®Þnh)
* Ng©n hµng th«ng b¸o th tÝnh dông thêng ë níc ngêi thô hëng
* Ng©n hµng ra trong c¸c trêng hîp cô thÓ cßn cã Ng©n hµng x¸c nhËn
Ng©n hµng chiÕt khÊu vµ Ng©n hµng hoµn tr¶..v.v
Quy tr×nh nghiÖp vô.
Nhµ nhËp khÈu
Nhµ xuÊt khÈu
(4)
(8) (1) (4)
(2)
Ng©n hµng më
L/C
(6) (5)
(5)
(3)
Ng©n hµng th«ng
b¸o L/C
(6)
Bíc 1: Nhµ xuÊt khÈu lµm ®¬n xin më L/C vµ göi ®Õn Ng©n hµng phôc vô
m×nh yªu cÇu më mét th tÝnh dông cho ngêi xuÊt khÈu hëng
Bíc 2: Ng©n hµng má c¨n cø vµo ®¬n vÞ më ®Ó lËp mét th tÝnh dông vµ
th«ng qua Ng©n hµng ®¹i lý cña m×nh ë níc ngêi xuÊt khÈu th«ng b¸o viÖc më
L/C vµ chuyÓn L/c ®Õn nhµ xuÊt khÈu.
Bíc 3: Th«ng b¸o cho ngêi xuÊt khÈu toµn bé néi dung vÒ viÖc më L/c ®Ó
nhËn ®îc b¶n gèc L/c th× chuyÓn ngay ®Õn cho nhµ xuÊt khÈu.
Bíc 4: NÕu nhµ xuÊt khÈu chÊp nhËn th tÝn dông tiÕn hµnh giao hµng, nÕu
kh«ng ®Ò nghÞ Ng©n hµng më L/c söa ®æi, bæ sung cho phï hîp víi hîp ®ång.
Bíc 5: Sau khi giao hµng xong ngêi xuÊt khÈu lËp bé chøng tõ theo yªu
cÇu cña th tÝnh dông xuÊt tr×nh th«ng qua Ng©n hµng th«ng b¸o cho Ng©n hµng
më L/c xin thanh to¸n.
10
tailieuonthi
Bíc 6: Ng©n hµng më L/c kiÓm tra bé chøng tõ, nÕu thÊy phï hîp víi th
tÝnh dông tiÕn hµnh tr¶ tiÒn cho ngêi xuÊt khÈu. NÕu thÊy kh«ng phï hîp Ng©n
hµng tõ chèi thanh to¸n vµ göi tr¶ l¹i toµn bé chøng tõ cho nhµ xuÊt khÈu.
Bíc 7: Ng©n hµng më th tÝnh dông ®ßi tiÒn ngêi nhËp khÈu vµ
chuyÓn bé chøng tõ cho ngêi nhËp khÈu sau khi nhËn ®îc tiÒn hoÆc chÊp
nhËn thanh to¸n.
Bíc 8: Nhµ nhÊp khÈu kiÓm tra chøng tõ nÕu thÊy phï hîp víi thñ tôc tÝnh
dông th× hoµn tr¶ tiÒn l¹i cho Ng©n hµng më th tÝnh dông, nÕu kh«ng phï hîp
cã quyÒn tõ chèi tr¶.
§Æc ®iÓm cña ph¬ng thøc tÝnh dông chøng tõ
* C¬ së ph¸p lý cña ph¬ng thøc tÝnh dông chøng tõ
Mèi níc cã luËt lÖ, tËp qu¸n riªng. Nhng khi tiÕn hµnh c¸c giao dÞch c¸c
bªn ®Òu ph¶i t«n träng luËt lÖ, tËp qu¸n cña hai níc ®ã. §iÒu ®ã g©y c¶n trë
ng¹i cho th¬ng m¹i quèc tÕ. V× vËy cÇn ph¶i cã nh÷ng quy ®Þnh mang tÝnh
thèng nhÊt cho tÊt c¶ c¸c quèc gia tham gia th¬ng m¹i quèc tÕ.
B¶n “quy t¾c thùc hµnh thèng nhÊ vÒ tÝnh dông chøng tõ” ®îc phßng
th¬ng m¹i quèc tÕ c«ng bè lÇn ®Çu tiªn n¨m 1933. Sau 5 lÇn söa ®æi Ên phÈm sè
500 xuÊt b¶n n¨m 1993 lµ b¶n ®iÒu lÖn hoµn thiÖn vµ s©u s¾c nhÊt, ®¸p øng yªu
cÇu phÇn lín c¸c bªn tham gia vµ phÇn lín c¸c quy ®Þn trong b¶n ®iÒu lÖ sè 500
liªn quan tíi ho¹t ®éng cña Ng©n hµng. Néi dung cña b¶n ®iÒu lÖ sè 500 bao
gåm 49 ®iÒu vµ lµ tæng hîp cña c¸c yªu cÇu sau.
- §¬n gi¶n ho¸ ®iÒu lÖn 400
- Tæng hîp mäi ho¹t ®éng quèc tÕ cña Ng©n hµng quèc tÕ
- Cñng cè sù toµn vÑn vµ sù tin cËy cña cam kÕ trong tÝnh dông chøng tõ
b»ng nghÜa vô kh«ng huû ngang vµ râ rµng kh«ng chØ cña Ng©n hµng mµ cßn cñ
Ng©n hµng x¸c nhËn.
Cã thÓ nãi “Quy t¾c thùc hµnh thèng nhÊt vÒ tÝnh dông chøng tõ” ®· trë
thµnh mét v¨n b¶n quan träng gãp phÇn ng¨n ngõa, gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n,
trë ng¹i trong thanh to¸n quèc tÕ. Nã lµ b¶n quy t¾c mang tÝnh ph¸p lý tuú ý, cã
nghÜa lµ khi ¸p dông nã c¸c bªn ph¶i tho¶ thuËn ghi vµo L/c, ®ång thêi cã thÓ
tho¶ thuËn kh¸c, miÔn lµ cã dÊu chiÕu.
11
tailieuonthi
* C¨n cø thanh to¸n gi÷a c¸c bªn lµ chøng tõ kh«ng ph¶i lµ hµng ho¸. Dùa
vµo bé chøng tõ ngêi b¸n míi cã thÓ ®ßi tiÒn Ng©n hµng më th tÝnh dông,
®ång thêi còng lµ c¨n cø duy nhÊt ®Ó ngêi mua hoµn tr¶ hay tõ chèi tr¶ tiÒn cho
Ng©n hµng më L/c.
* TÝn dông chøng tõ ®em l¹i lîi Ých thiÕt thùc cho c¸c bªn liªn quan
- §èi víi ngêi nhËp khÈu: Lµ c«ng cô gióp nhµ nhÊp khÈu b¾t nhµ xuÊt
khÈu thùc hiÖn nghiªm chØnh c¸c ®iÒu kho¶n hîp ®ång (®iÒn kiÖn hµng ho¸, thêi
gian giao hµng..v..v..). Hä cã thÓ vay tiÒn tõ Ng©n hµng (trêng hîp kü quü
<100% gi¸ tõ L/c )
- §èi víi nhµ xuÊt khÈu ch¾c ch¾n sÏ thu ®îc tiÒn hµng víi mét bé chøng
tõ hoµn h¶o, trong trêng hîp lµ hèi phiÕu kú h¹n víi hèi phiÕu ®· ®îc chÊp
nhËn cã thÓ dïng chøng tõ nµy ®Ó thu tiÒn qua h×nh thøc chiÕt khÊu.
- §èi víi Ng©n hµng:
+ Khi tiÕn hµnh nghiÖp vô trªn sÏ thu ®ù¬c phÝ dÞch vô: §©y lµ trêng hîp
ngo¹i lÖ cho Ng©n hµng
+ Huy ®éng thªm mét kho¶n tiÒn göi (khi cã ký quü më L/c ) phôc vô cho
ho¹t ®éng c¸c nghiÖp vô kh¸c nh cho vay xuÊt nhËp khÈu b¶o l·nh.
Tuy nhiªn ph¬ng thøc thanh to¸n trªn vÉn tån t¹i mét sè nhîc ®iÓm
- Quy tr×nh thanh to¸n tû mû, m¸y mãc ®åi hái c¸c bªn ph¶i hÕt søc thËm
träng trong kh©u lËp vµ kiÓm tra chøng tõ chØ cÇ mét s¬ suÊt nhá còng cã thÓ b¸c
bá viÖc thanh to¸n.
- Bé chøng tõ lµ c¨n cø duy nhÊt ®Ó Ng©n hµng tr¶ tiÒn do vËy khã lo¹i trõ
kh¶ n¨ng ngßi b¸n gi¶ mao chøng tõ hoÆc thay ®æi chøng tõ tù ®ßi tiÒn trongkhi
giao hµng kh«ng phï hîp víi bé chøng tõ xuÊt tr×nh
- NÕu ngêi mua kh«ng cã thÓ thiÖn chÝ víi ngêi b¸n, hä cã thÓ t×m ra lâi
nhá trªn chøng tõ ®Ó tõ chèi thanh to¸n mÆc dï giao hµng ®óng phÈm chÊt, thêi
h¹n quy ®Þnh.
Néi dung chÝnh cña th tÝnh dông
(1) Sè hiÖu, ®Þa ®iÓm cña ngµy më L/c
VÝ dô: Mét L/c cã sè hiÖu 025011599 ILC 0001
12
tailieuonthi
3 sè ®Çu lµ tªn thÞ trêng, 2 sè tiÕp lµ tªn chi nh¸nh, 2 sè tiÕp theo lµ tªn
phßng: 2 sè tiÕp theo lµ lµm nghiÖp vô, c¸c chö c¸i quy ®Þnh lo¹i h×nh nghiÖp
vô,. 4 sè cuèi chØ lo¹i h×nh nghiÖp vô
§Þa ®iÓm më L/c lµ n¬ Ng©n hµng má L/c viÕt cam kÕt tr¶ tiÒn cho ngêi xuÊt
khÈu. Nã cã ý nghÜa trong viÖc lùa chän luËt ¸p dông khi x¶y ra tr¹nh chÊp L/c.
Ngµy më L/c lµ thêi ®iÓm tÝnh thêi h¹n hiÖu lùc
(2) Tªn ®Þa chØ c¸c bªn tham gia
C¸c bªn tham gia gåm 2 nhãm: Ng©n hµng vµ c¸c th¬ng nh©n
(3) Sè tiÒn cña th tÝnh dông
Võa ®îc ghi b»ng sè võa ®îc ghi b»ng ch÷
(4) Thêi h¹n hiÖu lùc, thêi h¹n tr¶ tiÒn vµ thêi h¹n giao hµng ghi trong th
tÝnh dông
Thêi h¹n hiÖu lùc lµ thêi h¹n Ng©n hµng më L/c cam kÕt tr¶ tiÒn cho ngêi
xuÊt khÈu nÕu ngêi nµy xuÊt tr×nh bé chøng tõ thanh to¸n trongthêi h¹n ®ã
Thêi h¹n tr¶ tiÒn chØ viÖc tr¶ tiÒn ngµy hay tr¶ tiÒn sau. Do vËy thêi h¹n tr¶
tiÒn cã thÓ n»m trong thêi h¹n hiÖu lùc cña L/c nÕu tr¶ tiÒn ngay hoÆc n»m ngoµi
thêi h¹n hiÖu lùc cña L/c nÕu tr¶ tiÒn cã kú h¹n. Song ®iÒu quan träng lµ nh÷ng
hèi phiÕu cã kú h¹n ph¶i ®îc xuÊt tr×nh ®Ó ®îc chÊp nhËn trong thêi h¹n hiÖu
lùc cña L/c.
Thêi h¹ giao hµng do hai bªn mua b¸n tho¶ thuËn khi ký kÕt hîp ®ång thêi
h¹n nµy ph¶i sau ngµy më L/c mét kho¶ng thêi gian hîp lý vµ ph¶i tríc ngµy
hÕt hiÖu lùc cña L/c mét thêi gian hîp lý.
(5) Nh÷ng néi dung vÒ hµng ho¸ nh tªn hµng, sè lîng, Nh÷ng néi dung
vÒ hµng ho¸ nh tªn hµng, sè lîng, träng lîng gi¸ c¶ quy c¸ch, phÈm chÊt, ký
hiÖu ..vv..
(6) Nh÷ng néi dung vÒ vËn t¶i, giao nhËn hµng ho¸ nh ®iÒu kiÖn giao
hµng, c¸ch vËn chuyÓn vµ c¸ch giao hµng.
(7) C¸c chøng tõ mµ ngêi xuÊt khÈu ph¶i xuÊt tr×nh
13
tailieuonthi
C¸c chøng tõ lµ néi dung chÝnh cña th tÝnh dông, lµ c¨n cø duy nhÊt quýªt
®Þnh viÖc chi tr¶ gi÷a c¸c bªn cã ®îc thùc hiÖn hay kh«ng. Th«ng thêng mét
bé chøng tõ bao gåm:
+ Hèi phiÕu (Bill of exchange) do nhµ xuÊt khÈu lËp
+ Ho¸ ®¬n th¬ng m¹i (Commereial Incoice)
+ VËn ®¬n (Bill of Landing)
+ Hîp ®ång b¶o hiÓm (Insurrence. Poling)
+ C¸c chøng tõ kh¸c
Danh s¸ch ®ãng gãi hµng (Pacbing List)
GiÊy chøng nhËn xuÊt xø (Certificate of Origin)
GiÊy chøng nhËn kiÓm nghiÖm (Inspetion Certiphicate)
GiÊy chøng kiÓm dÞch (Certicate of Healh, v v )
(8) Sù cam kÕt tr¶ tiÒn cña Ng©n hµng L/c
Nã rµng buéc tr¸ch nhiÖm cña Ng©n hµng më L/c ®èi víi th tÝnh dông
C¸c lo¹i th tÝn dông
(1) Th tÝn dông cã thÓ huû ngang (Revocable. Letler of Credit)
Ng©n hµng më cã quyÒn ®îc söa ®æi, bæ sung, huû bá bÊt cø lóc nµo mµ
kh«ng cÇn cã sù ®ång ý cña ngêi hëng vµ ngêi yªu cÇu më L/c. ChÝnh v× vËy
Ýt ®îc sö dông
(2) Th tÝn dông kh«ng thÓ huû ngang (Innevorable Letler of Credit)
Ng©n hµng vµ ngêi yªu cÇu më L/c kh«ng cã quyÒn tù ý söa ®æi, bæ sug
hay huû bá nh÷ng néi dung cña nã nÕu kh«ng cã sù ®ång ý cña ngêi hëng L/c.
ChÝnh v× vËy ®ù¬c dïng phæ biÕn trong Th¬ng m¹i quèc tÕ.
14
tailieuonthi
(3) Th tÝn dông kh«ng thÓ huû ngang cã x¸c nhËn (Irrevocable
Conforming Letter of Credit)
Lµ lo¹i th tÝn dông kh«ng thÓ huû ngang ®îc mét Ng©n hµng kh¸c ®øng
ra b¶o ®¶m viÖc chi tr¶ hoÆc bÞ ph¸ s¶n.
§©y lµ h×nh thøc ®¶m b¸o ch¾c ch¾n cho nhµ xuÊt khÈu song nhµ nhÊp khÈu
ph¶i ký quü më L/c t¹i Ng©n hµng më vµ tr¶ thñ tôc chi phÝ më L/c cßn ph¶i chÞu
thªm phÝ x¸c nhËn vµ tiÒn ®Æt cäc cho Ng©n hµng c¸c n©n L/c.
(4) Th tÝn dông kh«ng thÓ huû ngang miÔn truy ®ßi (Irrevovable
Without Recorse L/c )
(5) Th tÝn dông kh«ng huû ngang cã thÓ chuyÓn nhîng ®îc
(Irrevocable transperable L/c )
§©y lµ h×nh thøc th tÝn dông kh«ng huû ngang trong ®ã quy ®inh Ng©n
hµng tr¶ tiÒn cã thª tr¶ mét phÇn hay toµn bé sè tiÒn cña L/c cho mét hay nhiÒu
ngêi kh¸c theo lÖnh cña ngêi hëng lîi ®Çutiªn chá cã thÓ chuyÓn nhîng mét
lÇn, chi phÝ chuyÓn nhîng do ngêi thô hëng ®Çu tiªn chÞu
(6) Th tÝn dông gi¸p lng (Back to back L/c )
Sau khi nhËn ®îc L/c do nhµ nhÊp khÈu m¬ cho nhµ xuÊt khÈu dïng L/c
nµy ®Ó më cho ngêi kh¸c hëng víi néi dung gÇn gièng víi L/c gèc, L/c më
sau gäi lµ L/c gi¸p lng.
Më L/c gi¸p lñng thêng lµ c¸c h·ng trung gian chuyÓn b¸o hµng ho¸ cho
coh ngêi kh¸c ®ã kiÕm lêi hoÆc khi hai níc kh«ng thÓ trùc tiÕp tiÕn hµnh bu«n
b¸n xuÊt nhËp khÈu.
(7) Th tÝn dông tuÇn hoµn (Revolving L/c )
Lµ h×nh thøc th tÝn dông sau khi sö dông toµn bé hay mét phÇn sè tiÒn cña
nã l¹i kh«i phôc l¹i, cã thÓ sö dông thªm lÇn n÷a co ®Õn khi ®¹t ®Õn sè lÇn quy
®Þnh hoÆc tæng sè tiÒn quy ®Þnh.
Lo¹i th tÝn dông nµy thêng ¸p dông khi viÖc giao nhËn tiÒn hµnh thµnh
nhiÒu ®ît do ®ã bªn nhËp khÈu kh«ng cÇn më L/c nhiÒu lÇn, tiÕt kiÖm ®îc chi
phÝ vµ ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc trong viÖc kiÓm so¸t söa ®æi L/c.
15
tailieuonthi
(8) Th tÝn dông dù phßng (Standby Letler of Credit)
Lµ h×nh thøc b¶o ®¶m tr¶ tiÒn ®èi víi ngêi thô hëng nµo më L/c kh«ng
thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh. C¶ nhµ nhÊp khÈu vµ xuÊt khÈu ®Òu cã quyÒn yªu
cÇu ®èi t¸c më cho mét L/c dù phßng nÕu muèn quyÒn lîi cña m×nh ®îc b¶o
®¶m ch¾c ch¾n.
II. HiÖu qu¶ c«ng t¸c thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu qua Ng©n
hµng th¬ng m¹i.
Khi xem xÐt hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu qua Ng©n
hµng ngêi ta thêng ®øng trªn hai gi¸c ®é kh¸c nhau: HiÖu qu¶ ®èi víi Ng©n
hµng, hiÖu qu¶ ®èi víi kh¸ch hµng.
1. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶
1.1 VÒ phÝa Ng©n hµng.
* Quy m« ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu
Quy m« ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu qua Ng©n hµng lµ kh¶ n¨ng
Ng©n hµng cã thÓ më réng ho¹t ®éng thanh to¸n cña nã th«ng qua t¨ng trëng cña
sè mãn giao dÞch, doanh sè giao dÞch hµng xuÊt nhËp khÈu còng nh sù t¨ng lªn vÒ
sè lîng c¸c chi nh¸nh trùc tiÕp ®îc phÐp tham gia thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu.
ChØ tiªu ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu qua Ng©n hµng dÔ
®o lêng do c¶ 3 yÕu tè trªn ®Òu ®îc biÓu hiÖn b»ng c¸c con sè cô thÓ, qua ®ã
cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc ho¹t ®éng Ng©n hµng cã t¨ng trëng hay kh«ng b»ng viÖc
so s¸nh sè liÖu gi÷a c¸c n¨m, kú b¸o c¸o.
Tuy nhiªn trong mét sè trêng hîp sù t¨ng lªn cña 3 yÕu tè trªn kh«ng
®ång ®Òu cã thÓ sè mãn giao dÞch gi¶m nhng doanh sè giao dÞch t¨ng vµ ngîc
l¹i, hoÆc sè lîng c¸c chi nh¸nh trùc tiÕp tham gia thanh to¸n t¨ng nhng gi¸ trÞ
thanh to¸n gi¶m. Do vËy trong c¸c trêng hîp cô thÓ tuú thuéc møc ®équan
träng cña c¸c chØ tiªu ®a ra c¸c kÕt luËn hîp lý, song cã thÓ nãi quy m« ho¹t
®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu biÓu hiÖn chñ yÕu qua gi¸ trÞ thanh to¸n qua
Ng©n hµng. Tøc lµ mÆc dï cã sù gi¶m sót ë mét sè nh©n tè nµo ®ã song cã sù gia
t¨ng cña gi¸ trÞ thanh to¸n th× ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu vÉ ®îc coi
lµ cã sù t¨ng trëng vÒ quy m« ho¹t ®éng.
16
tailieuonthi
* Rñi ro trong thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu qua Ng©n hµng
Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i rñi ro trong thanh to¸n L/C. Mçi c¸ch ph©n lo¹i
®Òu dùa trªn nh÷ng c¬ së nhÊt ®Þnh.
Tham gia vµo giao dÞch tÝn dông chøng tõ, Ng©n hµng cã thÓ ®ãng vai trß
lµ Ng©n hµng m¬ L/C, Ng©n hµng th«ng b¸o, Ng©n hµng chiÕt khÊu, Ng©n hµng
x¸c nhËn vµ bÊt cø lo¹i h×nh nµo còng ®Òu cã thÓ gÆp rñi ro trong thanh to¸n xuÊt
nhËp khÈu qua Ng©n hµng
Trêng hîp 1: Ng©n hµng më L/C
Nhµ nhËp khÈu xin më tÝn dông nhng khi ng©n hµng më thanh to¸n cho
nhµ xuÊt khÈu vµ lÊy chøng tõ göi hµng, th× nhµ nhËp khÈu bá cuéc, kh«ng lÊy
bé chøng tõ göi hµng ®Ó l·nh hµng vµ tÊt nhiªn kh«ng tr¶ tiÒn cho Ng©n hµng.
Ng©n hµng më L/C buéc ph¶i b¸n hµng l¹i vµ lu«n bÞ lç do
- Ng©n hµng kh«ng ph¶i lµ nhµ kinh doanh hµng nhËp khÈu
- Hµng nhËp khÈu cã khi ph¶i chÕ biÕn míi b¸n ®îc
- NÕu lµ thùc phÈm Ng©n hµng bÞ lç nhiÒu h¬n do lo¹i nµy dÔ bÞ mÊt gi¸
trªn thÞ trêng.
Trêng hîp 2: Ng©n hµng tr¶ tiÒn
Rñi ro sÏ x¶y ra ®èi víi Ng©n hµng tr¶ tiÒn nhµ nhËp khÈu tõ chèi nhËn
chøng tõ v× kh«ng hîp lÖ vµ Nhµ níc më L/C cha thanh to¸n cho Ng©n hµng
tr¶ tiÒn. Ng©n hµng tr¶ tiÒn ph¶i chÞu hÕt tr¸ch nhiÖm v× ®· thiÕu sãt kh«ng kiÓm
tra cÈn thËn khi nhËn c¸c chøng tõ. Trong trêng hîp ®ã Ng©n hµng chØ cã nhËn
vµ b¸n hµng ho¸ ®i ®ång thêi chÞu lç. ChÝnh v× vËy trong thùc tÕ c¸c Ng©n hµng
®¹i diÖn thêng dïng.
- C¸ch thøc "thanh to¸n víi ®iÒu kiÖn lµ nhµ nhËp khÈu sÏ chÊp nhËn c¸c
chøng tõ". NÕu nhµ nhËp khÈu khíc tõ c¸c chøng tõ Êy, nhµ xuÊt khÈu ph¶i
hoµn tiÒn l¹i cho Ng©n hµng.
- HoÆc tríc khi thanh to¸n c¸c chøng tõ Ng©n hµng ®¹i diÖn yªu cÇu nhµ
xuÊt khÈu b¶o ®¶m b»ng thÎ cam kÕt sÏ hoµn l¹i tiÒn cho Ng©n hµng neÐu nhµ
nhËp khÈu tõ chèi c¸c chøng tõ.
Hay rñi ro cña Ng©n hµng tr¶ tiÒn xuÊt hiÖn khi Ng©n hµng më tÝn dông
kh«ng chÞu tr¶ tiÒn cho Ng©n hµng ®¹i diÖn mÆc dï nhµ nhËp khÈu ®· thanh to¸n
17
tailieuonthi
tiÒn. Trêng hîp nµy Ýt x¶y ra tuy nhiªn ®Ó ®Ò phßng Ng©n hµng ®¹i diÖn cã thÓ
®ßi Ng©n hµng më L/C lµ Ng©n hµng cã uy tÝn, quen biÕt cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh
nÕu kh«ng ph¶i ®ãng mét sè tiÒn dù tr÷ b¶o ®¶m...
Trêng hîp 3: Ng©n hµng x¸c nhËn
Ng©n hµng x¸c nhËn chøng tõ cã tr¸ch nhiÖm thanh to¸n cho nhµ xuÊt khÈu
trong bÊt cø trêng hîp nµo vÝ dô Ng©n hµng më L/C bÞ ph¸ s¶n. ChÝnh v× vËy
Ng©n hµng x¸c nhËn thêng c©n nh¾c kü lìng, cÈn thËn t×nh h×nh tµi chÝnh, uy
tÝn cña Ng©n hµng më L/C tríc khi ®ång ý x¸c nhËn tÝn dông hoÆc buéc hä ph¶i
ký quü 100% sè tiÒn tÝn dông L/C.
Trêng hîp 4: Ng©n hµng th«ng b¸o
Rñi ro sÏ x¶y ra víi ng©n hµng th«ng b¸o trong trêng hîp cã nh÷ng L/C
söa ®æi ph¶i sau hµng th¸ng míi th«ng b¸o ®îc, kh¸ch hµng trong níc cÇn
L/C, hä lì chuyÕn hµng, thËm chÝ cã L/C kh«ng th«ng b¸o ®îc ph¶i tr¶ l¹i ng©n
hµng më, tèn kÐm tiÒn ®iÖn phÝ, kh«ng thu l¹i ®îc cña bªn më còng nh bªn
ngêi hëng. NhiÒu trêng hîp L/C kh«ng th«ng b¸o ®îc cho kh¸ch hµng víi
lý do kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó th«ng b¸o hay ngêi hëng kh«ng nhËn L/C, VCB
®ßi l¹i phÝ vµ ®iÖn phÝ giao dÞch hÇu nh ng©n hµng më L/C kh«ng tr¶.
Trêng hîp 5: Ng©n hµng chiÕt khÊu
Sau khi ng©n hµng chiÕt khÊu bé chøng tõ göi hµng cña nhµ xuÊt khÈu khi
®Õn h¹n thanh to¸n ng©n hµng më L/C v× lý do nµo ®ã ®· kh«ng thanh to¸n tiÒn
cho ng©n hµng chiÕt khÊu. §©y lµ lý do buéc ng©n hµng chiÕt khÊu ph¶i xem xÐt
kü mäi yÕu tè tríc khi chiÕt khÊu bé chøng tõ göi hµng cña nhµ xuÊt khÈu.
Ngoµi ra cã thÓ ph©n lo¹i rñi ro trong thanh to¸n L/C thµnh nh÷ng lo¹i
rñi ro sau: Rñi ro kü thuËt, rñi ro ®¹o ®øc hay rñi ro do m«i trêng kh¸ch quan
g©y ra.
Trêng hîp 1: Rñi ro kü thuËt
Lµ nh÷ng rñi ro do nh÷ng sai sãt mang tÝnh kü thuËt trong quy tr×nh thanh
to¸n L/C nh sù sai kh¸c gi÷a bé chøng tõ thanh to¸n víi L/C hay viÖc c¸c bªn
tham gia thùc hiÖn mét kh©u trong qu¸ tr×nh thanh to¸n.
Trêng hîp 2:Rñi ro ®¹o ®øc.
18
tailieuonthi
Lµ nh÷ng rñi ro khi mét bªn tham gia cè t×nh kh«ng thùc hiÖn ®óng nghÜa
vô cña m×nh lµm ¶nh hëng ®Õn quyÒn lîi cña ngêi kh¸c.
Trêng hîp 3: Rñi ro do m«i trêng kh¸ch quan g©y ra.
Lµ nh÷ng rñi ro b¾t nguån tõ sù ph¸t triÓn kinh tÕ, chÝnh trÞ x· héi cña c¸c
níc cã liªn quan trong qu¸ tr×nh thanh to¸n. Tham gia vµo nhiÒu lÜnh vùc,
ngµnh nghÒ cã quan hÖ víi nhiÒu ®èi tîng kinh tÕ cña nhiÒu quèc gia, thanh
to¸n L/C chÞu ¶nh hëng m¹nh mÏ cña m«i trêng kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi cña
c¸c quèc gia. Mét sù biÕn ®éng cña c¸c m«i trêng nãi trªn sÏ Ènh hëng ®Õn
kh¶ n¨ng vµ sù s½n sµng ®¸p øng c¸c cam kÕt nh ®· tho¶ thuËn cña c¸c bªn.
* Thu nhËp tõ ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu qua Ng©n hµng
Cã thÓ nãi thu nhËp rßng tõ ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu qua Ng©n
hµng lµ chØ tiªu tæng hîp, ®¸nh gi¸ chÊt lîng cña ho¹t ®éng dÞch vô ®ã. ChØ tiªu
trªn ®îc tÝnh
Thu nhËp rßng tõ ho¹t
®éng thanh to¸n XNK
=
Thu nhËp tõ ho¹t ®éng
thanh to¸n XNK
-
Chi phÝ cho ho¹t ®éng
thanh to¸n XNK
Thu nhËp tõ ho¹t ®éng thanh to¸n XNK lµ sè phÝ dÞch vô thu ®îc qua ho¹t
®éng ®ã.
- Sè phÝ dÞch vô thu ®îc
- Trong trêng hîp Ng©n hµng më L/C hoÆc chiÕt khÊu chøng tõ ngêi ta
chó ý : PhÝ dÞch vô + Chªnh lÖch tû gi¸
Trong c¸c giao dÞch ngêi ta thêng dïng ngo¹i tÖ m¹nh lµm ®în vÞ tiÒn tÖ
®Ó thanh to¸n L/C do vËy rÊt cã thÓ Ng©n hµng ph¶i mua ngo¹i tÖ tõ c¸c kh¸ch
hµng kh¸ckhi thanh to¸n L/C hay chiÕt khÊu chøng tõ khi ngêi mua tr¶ tiÒn
cho Ng©n hµng (thêng b»ng ngo¹i tÖ cã gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng theo tû lÖ gi¸ cña
Ng©n hµng t¹i thêi ®iÓm ®ã) nÕu tû gi¸ t¨ng Ng©n hµng thu ®îc lîi nhuËn cao
h¬n v× ngoµi c¸c lo¹i chi phÝ dÞch vô cßn cã thªm mét kho¶n chªnh lÖch tû gi¸,
ngîc l¹i gi¶m ph¶i lÊy kho¶n thu tõ phÝ dÞch vô bï cho phÇn lç do chªnh lÖch tû
gi¸ g©y ra.
- Chi phÝ cña ho¹t ®éng thanh to¸n:
Chi phÝ cho ho¹t ®éng thanh to¸n XNK hîp lý hay bÊt hîp lý sÏ ¶nh hëng
trùc tiÕp tíi thu nhËp rßng tõ ho¹t ®éng nãi trªn. ChÝnh v× vËy chØ tiªu nµy gióp
19
tailieuonthi
nhµ qu¶n lý Ng©n hµng biÕt ®îc møc chi phÝ hîp lý tõ ®ã h¹n chÕ c¸c kho¶n
kh«ng phï hîp, cÇn thiÕt vµ t¨ng cêng c¸c kho¶n chi thóc ®Èy tèt ho¹t ®éng
dÞch vô trªn cña Ng©n hµng.
Thu nhËp rßng tõ ho¹t ®éng trªn chiÕm mét phÇn trong chØ tiªu lîi nhuËn
rßng cña Ng©n hµng nãi chung, ®©y lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu ph¶n ¸nh tÝnh
hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng. ChØ cã thÓ nãi ho¹t ®éng kinh
doanh Ng©n hµng cã hiÖu qu¶ th«ng qua chØ tiªu lîi nhuËn vµ chØ khi kÕt qu¶
kinh doanh cña Ng©n hµng ph¶i tho¶ m·n nh÷ng yªu cÇu vµ lîi nhuËn cña c¸c cæ
®«ng, ngêi göi tiÒn lÉn ngêi vay tiÒn... mÆt kh¸c ph¶i ®èi phã víi nh÷ng quy
®Þnh, chÝnh s¸ch cña Ng©n hµng Nhµ níc. ChÝnh v× vËy c¸c Ng©n hµng lu«n ®Æt
c¸c c©u hái: Lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ ®¹t ®îc lîi nhuËn cao nhÊt, rñi ro thÊp nhÊt
®ång thêi vÉn ®¶m b¶o chÊp hµnh ®óng chÕ ®é Nhµ níc? §Ó tr¶ lêi c©u hái ®ã
®ßi hái ph¶i ph©n tÝch lîi nhuËn mét c¸ch chÆt chÏ vµ khoa häc. §Ó ph©n tÝch thu
nhËp rßng tõ ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng nãi chung b¹n ph¶i ®i ph©n tÝch
tõng phÇn, trong ®ã cã thu nhËp rßng tõ ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu
qua Ng©n hµng. Qua ph©n tÝch thu nhËp nhµ qu¶n trÞ Ng©n hµng cã thÓ ®a ra
nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ ®óng h¬n vÒ kÕt qu¶ ®¹t ®îc, xu híng t¨ng trëng vµ c¸c
nh©n tè t¸c ®éng tíi t×nh h×nh lîi nhuËn cña Ng©n hµng.
1.2. VÒ phÝa kh¸ch hµng
Thêi gian trung b×nh ®Ó thùc hiÖn thanh to¸n XNK
Phô thuéc vµo møc ®é nhÊt ®Þnh cña dÞch vô.
Khi thùc hiÖn thanh to¸n hµnh nhËp khÈu cã mét sè ®iÓm lu ý sau:
- Thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C b¾t ®Çu tÝnh tõ ngµy më L/C ®Õn ngµy hÕt hiÖu
lùc cña L/C. Thêi gian hiÖu lùc cña L/C sÏ quy ®Þnh thêi gian cña L/C hîp lý,
tr¸nh ®äng vèn cho ngêi nhËp hµng ®ång thêi kh«ng lµm trë ng¹i cho viÖc tr×nh
chøng tõ thanh to¸n cña ngêi xuÊt.
- Ngµy giao hµng ph¶i n»m trong thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C, kh«ng ®îc
trïng víi ngµy hÕt hiÖu lùc L/C nhiÒu qu¸ ngµy ®ã ngêi b¸n sÏ kh«ng ®îc
Ng©n hµng më L/C thanh to¸n. Nhng ngoµi chó ý trªn th× ngµy më L/C ph¶i
tríc ngµy giao hµng bao l©u lµ hîp lý vµ ngµy hÕt h¹n hiÖu lùc cña L/C ph¶i sau
ngµy giao hµng mét thêi gian bao l©u lµ hîp lý. Kho¶ng thêi gian trªn ¶nh hëng
trùc tiÕp tíi thêi gian thanh to¸n hµng ho¸ XNK.
20
- Xem thêm -