tailieuonthi
LuËn v¨n tèt nghiÖp
TrÇn Ngäc Anh - TCDN 41D
Lêi nãi ®Çu
Môc tiªu mµ §¶ng vµ Nhµ níc ta ®Æt ra cho ®Õn n¨m 2020 lµ ph¶i hoµn
thµnh nhiÖm vô c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ®a ViÖt Nam tõ mét
níc n«ng nghiÖp trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp tiªn tiÕn.
§Ó thôc hiÖn ®îc môc tiªu nµy th× vèn lµ mét trong nh÷ng yÕu tè rÊt
quan träng, vèn lµ tiÒn ®Ò cho sù t¨ng trëng kinh tÕ, møc t¨ng trëng kinh tÕ
phô thuéc vµo qui m« vµ hiÖu qu¶ vèn ®Çu t. V× vËy ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ph¸t
triÓn vµ c¹nh tranh c¸c doanh nghiÖp viÖt nam còng ®ßi hái ph¶i ®îc më
réng, ph¸t triÓn víi quy m« ngµy cµng lín, ®æi míi d©y truyÒn c«ng nghÖ,
n©ng cao chÊt lîng hµng ho¸, dÞch vô, v¬n lªn c¹nh tranh víi hµng ho¸,
dÞch vô cña c¸c níc kh¸c trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Bëi vËy nhu cÇu vèn
®Çu t cho nÒn kinh tÕ ngµy cµng t¨ng. Mét ®Þa chØ quen thuéc vµ tiÖn Ých
nhÊt mµ ngêi cÇn vèn nghÜ ®Õn ®ã lµ c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i.
Vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn cã thÓ ®îc t¹o thµnh tõ nhiÒu nguån, tuy
nhiªn trong ®iÒu kiÖn thÞ trêng tµi chÝnh níc ta ®ang trong giai ®o¹n bíc
®Çu h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn th× huy ®éng vèn qua kªnh ng©n hµng vÉn lµ phæ
biÕn vµ hiÖu qu¶ nhÊt. Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ mét doanh nghiÖp ®Æc biÖt
chuyªn kinh doanh tiÒn tÖ, ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng th¬ng m¹i
võa víi danh nghÜa lµ mét tæ chøc h¹ch to¸n kinh tÕ - kinh doanh, võa víi vai
trß trung gian tµi chÝnh. Víi vai trß trung gian tµi chÝnh, Ng©n hµng th¬ng
m¹i tËp trung mäi nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ vµ ph©n phèi
chóng cho c¸c nhu cÇu ®Çu t, s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c nhu cÇu kh¸c cña
c¸c doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n, tæ chøc trong nÒn kinh tÕ theo c¸c nguyªn t¾c
tÝn dông.
Nhu cÇu vèn ®Çu t ngµy cµng t¨ng cña nÒn kinh tÕ còng t¬ng ®¬ng
víi viÖc huy ®éng vèn cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i ®îc t¨ng cêng,
më réng cho phï hîp. MÆt kh¸c viÖc t¨ng cêng huy ®éng vµ sö dông vèn
hîp lý còng gióp cho ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng ®îc an toµn, hiÖu
qu¶ h¬n.
tailieuonthi
LuËn v¨n tèt nghiÖp
TrÇn Ngäc Anh - TCDN 41D
Cïng víi sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ, nhu cÇu vÒ vèn ngµy cµng
t¨ng vµ ®ßi hái ph¶i ®îc ®¸p øng nhanh chãng kÞp thêi. Do vËy, trong thêi
gian tíi ®Ó ph¸t huy h¬n n÷a vai trß cña m×nh vµ ®¸p øng cho sù ph¸t triÓn
cña nÒn kinh tÕ còng nh cho chÝnh b¶n th©n hÖ thèng ng©n hµng, viÖc huy
®éng vèn cho kinh doanh trong t¬ng lai ch¾c ch¾n sÏ ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu
®èi víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vµ NHCT Hoµn KiÕm còng kh«ng lµ ngo¹i
lÖ. VÊn ®Ò t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó hoµn thiÖn c«ng t¸c huy ®éng vèn lµ rÊt
thiÕt thùc vµ cÊp b¸ch.
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng ®ã, víi nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc häc ë
trêng, cïng víi nh÷ng kiÕn thøc thu nhËn ®îc trong thêi gian thùc tËp, t×m
hiÓu t×nh h×nh thùc tÕ t¹i NHCT Hoµn KiÕm võa qua, em ®· m¹nh d¹n chän
®Ò tµi:
Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng cêng huy ®éng vèn t¹i Ng©n Hµng
C«ng Th¬ng Hoµn KiÕm . Lµm luËn v¨n tèt nghiÖp cho m×nh.
LuËn v¨n ®îc tr×nh bµy theo 3 ch¬ng víi néi dung c¬ b¶n nh sau:
Ch¬ng I : Ho¹t ®éng huy ®éng vèn cña ng©n hµng th¬ng m¹i.
Ch¬ng II : Thùc tr¹ng huy ®éng vèn t¹i Ng©n hµng C«ng Th¬ng Hoµn
KiÕm.
Ch¬ng III : Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng cêng huy ®éng vèn t¹i Ng©n
Hµng C«ng Th¬ng Hoµn KiÕm.
tailieuonthi
LuËn v¨n tèt nghiÖp
TrÇn Ngäc Anh - TCDN 41D
Ch¬ng I
ho¹t ®éng huy ®éng vèn cña ng©n hµng
th¬ng m¹i
1.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ NHTM.
Ng©n hµng th¬ng m¹i (NHTM) ra ®êi vµ ph¸t triÓn g¾n liÒn víi c¸c
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña nh©n d©n vµ nÒn kinh tÕ. Trong c¸c níc
ph¸t triÓn hÇu nh kh«ng cã mét c«ng d©n nµo lµ kh«ng cã quan hÖ giao dÞch
víi mét Ng©n hµng th¬ng m¹i nhÊt ®Þnh nµo ®ã. NHTM ®îc coi nh lµ mét
®Þnh chÕ tµi chÝnh quen thuéc trong ®êi sèng kinh tÕ. Khi nÒn kinh tÕ cµng
ph¸t triÓn th× ho¹t ®éng dÞch vô cña Ng©n hµng cµng ®i s©u vµo tËn cïng
nh÷ng ngâ ng¸ch cña nÒn kinh tÕ vµ ®êi sèng con ngêi. Mäi c«ng d©n ®Òu
chÞu t¸c ®éng tõ c¸c ho¹t ®éng cña Ng©n hµng, dï hä chØ lµ kh¸ch hµng göi
tiÒn, mét ngêi vay hay ®¬n gi¶n lµ ngêi ®ang lµm viÖc cho mét doanh
nghiÖp cã vay vèn vµ sö dông c¸c dÞnh vô Ng©n hµng.
Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ mét s¶n phÈm ®éc ®¸o cña nÒn s¶n xuÊt hµng
ho¸ trong kinh tÕ thÞ trêng, mét tæ chøc cã tÇm quan träng ®Æc biÖt trong nÒn
kinh tÕ. B¶n chÊt, chøc n¨ng, c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô cña c¸c ng©n hµng hÇu
nh lµ gièng nhau song quan niÖm vÒ ng©n hµng l¹i kh«ng ®ång nhÊt gi÷a c¸c
níc trªn thÕ giíi.
1.1.1. NHTM vµ vai trß cña NHTM ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ.
1.1.1.1. Kh¸i niÖm.
§Ó ®a ra ®îc mét kh¸i niÖm chÝnh x¸c vµ tæng qu¸t nhÊt vÒ NHTM,
ngêi ta thêng ph¶i dùa vµo tÝnh chÊt vµ môc ®Ých ho¹t ®éng cña nã trªn thÞ
trêng tµi chÝnh, vµ ®«i khi cßn kÕt hîp tÝnh chÊt, môc ®Ých vµ ®èi tuîng ho¹t
®éng. VÝ dô: Theo LuËt Ng©n hµng cña Ph¸p, n¨m 1941 ®Þnh nghÜa: “Ng©n
hµng lµ nh÷ng xÝ nghiÖp hay c¬ së nµo hµnh nghÒ thêng xuyªn nhËn cña
tailieuonthi
LuËn v¨n tèt nghiÖp
TrÇn Ngäc Anh - TCDN 41D
c«ng chóng díi h×nh thøc ký th¸c hay h×nh thøc kh¸c sè tiÒn mµ hä dïng
cho chÝnh hä vµo c¸c nghiÖp vô chiÕt khÊu, tÝn dông hay dÞch vô tµi chÝnh”.
Hay theo nh LuËt Ng©n hµng cña Ên §é n¨m 1959 ®· nªu: “ Ng©n hµng lµ
c¬ së nhËn c¸c kho¶n tiÒn ký th¸c ®Ó cho vay hay tµi trî, ®Çu t”...
Nh vËy, mÆc dï cã nhiÒu c¸ch thÓ hiÖn kh¸c nhau vÒ ®Þnh nghÜa
NHTM, nã tuú thuéc vµo tËp qu¸n ph¸p luËt cña tõng quèc gia, tõng vïng
l·nh thæ nhng khi ®i s©u ph©n tÝch, khai th¸c néi dung cña tõng ®Þnh nghÜa
®ã, ngêi ta dÔ dµng nhËn thÊy r»ng: TÊt c¶ c¸c NHTM ®Òu cã chung mét
tÝnh chÊt ®ã lµ viÖc nhËn tiÒn ký th¸c - tiÒn göi kh«ng kú h¹n vµ cã kú h¹n, ®Ó
sö dông vµo c¸c nghiÖp vô cho vay, chiÕt khÊu vµ c¸c dÞch vô kinh doanh
kh¸c cña chÝnh Ng©n hµng.
Trªn thÕ giíi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ho¹t ®éng víi chøc n¨ng,
nghiÖp vô kh¸ gièng nhau, ®ã lµ viÖc: nhËn tiÒn göi ký th¸c, tiÒn göi kh«ng kú
h¹n vµ cã kú h¹n ®Ó sö dông vµo c¸c nghiÖp vô cho vay, chiÕt khÊu vµ c¸c
nghiÖp vô kinh doanh kh¸c cña chÝnh ng©n hµng. §Ó ph©n lo¹i c¸c Ng©n hµng
th¬ng m¹i ta cã thÓ dùa trªn c¸c tiªu chi sau:
* C¨n cø vµo h×nh thøc së h÷u: C¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i ®îc ph©n thµnh:
- Ng©n hµng së h÷u t nh©n: Lµ ng©n hµng ®îc thµnh lËp b»ng vèn cña mét
c¸ nh©n. §©y lµ c¸c ng©n hµng nhá, thêng chØ ho¹t ®éng trong ph¹m vi mét
®Þa ph¬ng víi ®èi tîng phôc vô chñ yÕu lµ nh÷ng ngêi trong ®Þa ph¬ng.
- Ng©n hµng së h÷u cña c¸c cæ ®«ng: Lµ ng©n hµng ®îc h×nh thµnh tõ nguån
vèn th«ng qua tËp trung ph¸t hµnh cæ phiÕu. Nh÷ng ngêi n¾m gi÷ cæ phiÕu
nµy chÝnh lµ nh÷ng ngêi chñ cña ng©n hµng. Hä cã quyÒn tham gia vµo c¸c
ho¹t ®éng cña ng©n hµng vµ ®îc chia l·i cæ tøc. Do huy ®éng tõ nhiÒu ngêi
nªn c¸c ng©n hµng nµy cã vèn chñ së h÷u lín, cã c¸c h×nh thøc kinh doanh ®a
d¹ng.
- Ng©n hµng së h÷u nhµ níc: Lµ lo¹i h×nh ng©n hµng cã vèn chñ së h÷u
thuéc vÒ Nhµ níc. §©y lµ lo¹i h×nh ng©n hµng cã thÓ nãi lµ an toµn nhÊt, rÊt
Ýt khi bÞ ph¸ s¶n. Tuy nhiªn, c¸c ng©n hµng nµy nhiÒu khi ph¶i thùc hiÖn
tailieuonthi
LuËn v¨n tèt nghiÖp
TrÇn Ngäc Anh - TCDN 41D
nh÷ng nhiÖm vô nhµ níc giao, ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n
hµng.
* C¨n cø theo tÝnh chÊt ho¹t ®éng
- Ng©n hµng chuyªn doanh vµ ng©n hµng ®a n¨ng.
Ng©n hµng chuyªn doanh lµ ng©n hµng ho¹t ®éng theo híng chuyªn
doanh, thêng chØ cung cÊp mét sè dÞch vô ng©n hµng nhÊt ®Þnh.
Ng©n hµng ®a n¨ng lµ ng©n hµng cung cÊp mäi dÞch vô ng©n hµng. §©y
lµ xu híng chñ yÕu hiÖn nay cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i.
- Ng©n hµng b¸n bu«n vµ ng©n hµng b¸n lÎ.
Ng©n hµng b¸n bu«n lµ lo¹i h×nh ng©n hµng mµ ho¹t ®éng cña nã chñ
yÕu thùc hiÖn ®èi víi c¸c kh¸ch hµng lín. Sè lîng c¸c giao dÞch cña ng©n
hµng b¸n bu«n nhá song vÒ gi¸ trÞ mét dÞch vô l¹i lín.
Ng©n hµng b¸n lÎ lµ lo¹i h×nh ng©n hµng mµ ho¹t ®éng chñ yÕu cña nã
thùc hiÖn ®èi víi c¸c kh¸ch hµng lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, kh¸ch hµng
c¸ nh©n. Sè lîng c¸c giao dÞch cña ng©n hµng b¸n lÎ lín song gi¸ trÞ mét
giao dÞch thêng nhá.
* C¨n cø theo c¬ cÊu tæ chøc
Ng©n hµng së h÷u c«ng ty vµ ng©n hµng kh«ng së h÷u c«ng ty. Sù ph©n
chia nµy lµ do ph¸p luËt ë nhiÒu níc cÊm kh«ng cho ng©n hµng trùc tiÕp
tham gia vµo mét sè ho¹t ®éng kinh doanh nh: bu«n b¸n chøng kho¸n, bÊt
®éng s¶n... nªn c¸c ng©n hµng tæ chøc ra c¸c c«ng ty riªng, cã t c¸ch ph¸p
nh©n ®Ó kinh doanh.
ViÖt Nam, víi viÖc chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, thùc hiÖn
nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa, mäi ngêi ®îc tù do kinh doanh, b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt. Nhµ níc
ta quan niÖm: (Theo ®iÒu 20 LuËt c¸c Tæ chøc tÝn dông cña ViÖt nam ban
hµnh 02/ 1997/QH 10) Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ doanh nghiÖp ®îc thµnh
lËp theo quy ®Þnh cña LuËt nµy vµ c¸c quy ®Þnh kh¸c cña ph¸p luËt ®Ó ho¹t
tailieuonthi
LuËn v¨n tèt nghiÖp
TrÇn Ngäc Anh - TCDN 41D
®éng kinh doanh tiÒn tÖ, lµm dÞch vô Ng©n hµng víi néi dung nhËn tiÒn göi vµ
sö dông tiÒn göi ®Ó cÊp tÝn dông, cung øng dÞch vô thanh to¸n .
*HiÖn nay, ë ViÖt Nam cã c¸c lo¹i h×nh ng©n hµng sau:
- Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh: §©y lµ c¸c ng©n hµng gi÷ vai trß chñ
®¹o trong hÖ thèng ng©n hµng ë níc ta. C¸c ng©n hµng nµy ®îc nhµ níc
cÊp vèn vµ ho¹t ®éng chÞu sù qu¶n lý cña nhµ níc. Ngoµi viÖc tiÕn hµnh kinh
doanh b×nh thêng: huy ®éng vèn, cho vay vµ c¸c dÞch vô kh¸c, ng©n hµng
cßn ph¶i thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô khi nhµ níc giao cho. HiÖn nay cã c¸c ng©n
hµng th¬ng m¹i quèc doanh sau: Ng©n hµng N«ng NghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng
th«n, Ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng ViÖt Nam, Ng©n hµng C«ng Th¬ng ViÖt
Nam, Ng©n hµng §Çu T vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam, Ng©n hµng chÝnh s¸ch x·
héi, Ng©n hµng ph¸t triÓn nhµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long.
- Ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn: §©y lµ c¸c ng©n hµng ®îc thµnh lËp vµ
ho¹t ®éng theo luËt c«ng ty cæ phÇn. Së h÷u ng©n hµng lµ c¸c cæ ®«ng, hä
cïng nhau gãp vèn ®Ó h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
- Ng©n hµng liªn doanh: Lµ ng©n hµng ®îc thµnh lËp trªn c¬ së hîp ®ång
liªn doanh. Vèn ®iÒu lÖ lµ vèn gãp cña bªn ng©n hµng ViÖt Nam vµ bªn ng©n
hµng níc ngoµi, cã trô së chÝnh t¹i ViÖt Nam vµ chÞu sù ®iÒu chØnh cña ph¸p
luËt ViÖt Nam.
- Chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi: Lµ mét bé phËn cña ng©n hµng níc
ngoµi (ng©n hµng nguyªn xø) ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam, chÞu sù ®iÒu chØnh cña
ph¸p luËt ViÖt Nam.
- Ng©n hµng ®Çu t: Ng©n hµng ®Çu t ho¹t ®éng víi môc tiªu ®Çu t trung vµ
dµi h¹n, còng v× sù ph¸t triÓn nhng th«ng qua h×nh thøc ®Çu t gi¸n tiÕp
th«ng qua c¸c giÊy tê cã gi¸.
- Ng©n hµng ph¸t triÓn: Ng©n hµng ph¸t triÓn cã nÐt ®Æc trng næi bËt lµ
nh÷ng ng©n hµng nµy tËp trung vèn huy ®éng trung, dµi h¹n vµ ®Çu t trung,
dµi h¹n v× sù ph¸t triÓn. Ho¹t ®éng ®Çu t cña lo¹i ng©n hµng nµy chñ yÕu ®Çu
t trùc tiÕp qua c¸c dù ¸n.
- Ng©n hµng chÝnh s¸ch: Lµ nh÷ng ng©n hµng th¬ng m¹i 100% vèn Nhµ
níc hoÆc ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn Nhµ níc( gåm së h÷u Nhµ níc
tailieuonthi
LuËn v¨n tèt nghiÖp
TrÇn Ngäc Anh - TCDN 41D
vµ së h÷u cña c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc doanh) ®îc lËp ra ®Ó phôc vô nh÷ng
chÝnh s¸ch cña Nhµ níc. Lo¹i ng©n hµng nµy kh«ng ho¹t ®éng v× môc tiªu
lîi nhuËn.
-Ng©n hµng hîp t¸c: Ng©n hµng hîp t¸c hay gäi réng ra lµ nh÷ng tæ chøc tÝn
dông hîp t¸c, lµ nh÷ng tæ chøc tÝn dông thuéc së h÷u tËp thÓ, ®îc c¸c thµnh
viªn tù nguyÖn lËp lªn kh«ng ph¶i v× môc tiªu lîi nhuËn mµ v× môc tiªu t¬ng
trî lÉn nhau vÒ vèn vµ dÞch vô ng©n hµng.
1.1.1.2. Vai trß cña NHTM ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ
a. Ng©n hµng lµ n¬i cung cÊp vèn cho nÒn kinh tÕ
Ng©n hµng th¬ng m¹i ra ®êi lµ tÊt yÕu cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. S¶n
xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn, lu th«ng hµng ho¸ ngµy cµng më réng, trong x· héi
xuÊt hiÖn ngêi th× cã vèn nhµn rçi, ngîi th× cÇn vèn ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh. §iÒu nµy gi¶i quyÕt b»ng c¸ch nµo? NH th¬ng
m¹i ra ®êi lµ ch×a kho¸ gióp cho ngêi cÇn vèn cã ®îc vèn vµ ngêi cã vèn
t¹m thêi nhµn rçi cã thÓ kiÕm ®îc l·i tõ vèn. C¸c ng©n hµng còng c©n ®èi
®îc vèn trong nÒn kinh tÕ gióp cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cïng nhau ph¸t
triÓn. C¸c ng©n hµng ®øng ra huy ®éng vèn t¹m thêi nhµn rçi tõ c¸c doanh
nghiÖp, c¸c c¸ nh©n sau ®ã sÏ cung øng l¹i cho n¬i cÇn vèn ®Ó tiÕn hµnh t¸i
s¶n xuÊt víi trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i h¬n, t¹o ra s¶n phÈm tèt h¬n. cã lîi nhuËn
cao h¬n. X· héi cµng ph¸t triÓn nhu cÇu vèn cÇn cho nÒn kinh tÕ cµng t¨ng,
kh«ng mét tæ chøc nµo cã thÓ ®¸p øng ®îc. ChØ cã ng©n hµng - mét tæ chøc
trung gian tµi chÝnh míi cã thÓ ®øng ra ®iÒu hoµ, ph©n phèi vèn gióp cho tÊt
c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cïng nhau ph¸t triÓn nhÞp nhµng, c©n ®èi.
b. Ng©n hµng lµ cÇu nèi gi÷a doanh nghiÖp vµ thÞ trêng
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng c¸c doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lµ cø s¶n
xuÊt bÊt cø c¸i g× mµ ph¶i lu«n tr¶ lêi ®îc 3 c©u hái: s¶n xuÊt c¸i g×? s¶n
xuÊt nh thÕ nµo ? vµ s¶n xuÊt cho ai? Cã nghÜa lµ s¶n xuÊt theo tÝn hiÖu cña
thÞ trêng. ThÞ trêng yªu cÇu c¸c doanh nghiÖp ph¶i s¶n xuÊt ra c¸c s¶n
phÈm víi chÊt lîng tèt h¬n, mÉu m· ®Ñp h¬n, phï hîp víi thÞ hiÕu cña ngêi
tailieuonthi
LuËn v¨n tèt nghiÖp
TrÇn Ngäc Anh - TCDN 41D
tiªu dïng. §Ó ®îc nh vËy c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®îc ®Çu t b»ng d©y
truyÒn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, tr×nh ®é c¸n bé, c«ng nh©n lao ®éng ph¶i ®îc
n©ng cao... Nh÷ng ho¹t ®éng nµy ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã mét lîng vèn
®Çu t lín vµ ®Ó ®¸p øng ®îc th× chØ cã c¸c ng©n hµng. Ng©n hµng sÏ gióp
cho c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn ®îc c¸c c¶i tiÕn cña m×nh, cã ®îc c¸c s¶n
phÈm cã chÊt lîng, gi¸ thµnh rÎ, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh.
c. NHTM lµ c«ng cô ®iÌu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ cña Nhµ níc.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, NHTM víi t c¸ch lµ trung t©m tiÌn tÖ
cña toµn bé nÒn kinh tÕ, ®¶m b¶o sù ph¸t tiÓn hµi hoµ cho tÊt c¶ c¸c thµnh
phÇn kinh tÕ khi tham gia ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, cã thÓ nãi mçi sù
giao ®éng cña Ng©n hµng ®Òu g©y ¶nh hëng Ýt nhiÒu ®Õn c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ kh¸c. Do vËy sù ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cña NHTM th«ng qua c¸c
nghiÖp vô kinh doanh cña nã thùc sù lµ c«ng cô tèt ®Ó Nhµ nø¬c tiÕn hµnh
®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ.
Th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông vµ thanh to¸n gi÷a c¸c Ng©n hµng trong
hÖ thèng, NHTM ®· trùc tiÕp gãp phÇn më réng khèi lîng tiÒn cung øng
trong lu th«ng. MÆt kh¸c víi viÖc cho c¸c thµnh phÇn trong nÒn kinh tÕ vay
vèn, NHTM ®· thùc hiÖn viÖc dÉn d¾t c¸c luång tiÒn, tËp hîp vµ ph©n chia
vèn cña thÞ trêng, ®iÒu kiÓn chóng mét c¸ch cã hiÖu qu¶, b¶o ®¶m cung cÊp
®Çy ®ñ kÞp thêi nhu cÇu vèn cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt còng nh thùc thi vai
trß ®iÒu tiÕt gi¸n tiÕp vÜ m« nÒn kinh tÕ.
d. Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ cÇu nèi nÒn tµi chÝnh quèc gia víi nÒn tµi chÝnh
quèc tÕ.
Ngµy nay, trong su híng toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi víi viÖc
h×nh thµnh hµng lo¹t c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸c khu vùc mËu dÞch tù do, lµm cho
c¸c mèi quan hÖ th¬ng m¹i, lu th«ng hµng ho¸ gi÷a c¸c quèc gia trªn thÕ
giíi ngµy cµng ®îc më réng vµ trë nªn cÇn thiÕt, cÊp b¸ch. NÒn tµi chÝnh cña
mét quèc gia cÇn ph¶i hoµ nhËp víi nÒn tµi chÝnh thÕ giíi. C¸c ng©n hµng
tailieuonthi
LuËn v¨n tèt nghiÖp
TrÇn Ngäc Anh - TCDN 41D
th¬ng m¹i lµ trung gian, cÇu nèi ®Ó tiÕn hµnh héi nhËp. Ngµy nay, ®Çu t ra
níc ngoµi lµ mét híng ®Çu t quan träng vµ mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn.
§ång thêi c¸c níc cÇn xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng mµ m×nh cã lîi thÕ so
s¸nh vµ nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng mµ m×nh thiÕu. C¸c ng©n hµng th¬ng
m¹i víi nh÷ng nghiÖp vô kinh doanh nh : nhËn tiÒn göi, cho vay, b¶o l·nh...
vµ ®Æc biÖt lµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ, ®· gãp phÇn t¹o ®iÒu kiÖn,
thóc ®Èy ngo¹i th¬ng kh«ng ngõng ®îc më réng vµ ph¸t triÓn.
1.1.2. C¸c nghiÖp vô c¬ b¶n cña ng©n hµng th¬ng m¹i
NHTM hiÖn ®¹i ho¹t ®éng víi ba nghiÖp vô chÝnh ®ã lµ: nghiÖp vô huy
®éng vèn, nghiÖp vô sö dông vèn vµ c¸c nghiÖp vô trung gian kh¸c. Ba nghiÖp
vô nµy cã quan hÖ mËt thiÕt, t¸c ®éng hç trî thóc ®Èy nhau cïng ph¸t triÓn,
t¹o nªn uy tÝn vµ thÕ m¹nh c¹nh tranh cho c¸c NHTM, c¸c nghiÖp vô nµy ®an
xem lÉn nhau trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña Ng©n hµng, t¹o nªn mét chØnh thÓ
thèng nhÊt trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña NHTM.
1.1.2.1. NghiÖp vô huy ®éng vèn.
NghiÖp vô nµy ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh h×nh thµnh vèn cho ho¹t ®éng kinh
doanh cña NHTM, cô thÓ bao gåm c¸c nghiÖp vô sau:
* NghiÖp vô tiÒn göi:
§©y lµ nghiÖp vô ph¶n ¸nh ho¹t ®éng Ng©n hµng nhËn c¸c kho¶n tiÒn
göi tõ c¸c doanh nghiÖp vµo ®Ó thanh to¸n hoÆc víi môc ®Ých b¶o qu¶n tµi s¶n
mµ tõ ®ã NHTM cã thÓ huy ®éng ®îc. Ngoµi ra NHTM còng cã thÓ huy
®éng c¸c kho¶n tiÒn nhµn rçi cña c¸ nh©n hay c¸c hé gia ®×nh ®îc göi vµo
ng©n hµng víi môc ®Ých b¶o qu¶n hoÆc hëng l·i trªn sè tiÒn göi.
* NghiÖp vô ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸:
C¸c NHTM phÇn lín sö dông nghiÖp vô nµy ®Ó thu hót c¸c kho¶n vèn
cã tÝnh thêi h¹n t¬ng ®èi dµi vµ æn ®Þnh, nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng ®Çu t, kh¶
n¨ng cung cÊp ®ñ c¸c kho¶n tÝn dông mang tÝnh trung vµ dµi h¹n vµo nÒn kinh
tailieuonthi
LuËn v¨n tèt nghiÖp
TrÇn Ngäc Anh - TCDN 41D
tÕ. H¬n n÷a, nghiÖp vô nµy cßn gióp c¸c NHTM gi¶m thiÓu rñi ro vµ t¨ng
cêng tÝnh æn ®Þnh vèn trong ho¹t ®éng kinh doanh.
* NghiÖp vô ®i vay:
NghiÖp vô ®i vay ®îc c¸c NHTM sö dông thêng xuyªn nh»m môc
®Ých t¹o vèn kinh doanh cho m×nh b»ng viÖc vay c¸c tæ chøc tÝn dông trªn thÞ
trêng tiÒn tÖ vµ vay Ng©n hµng nhµ níc díi c¸c h×nh thøc t¸i chiÕt khÊu
hay vay cã ®¶m b¶o... Trong ®ã c¸c kho¶n vay tõ Ng©n hµng nhµ níc chñ
yÕu nh»m t¹o sù c©n ®èi trong ®iÒu hµnh vèn cña b¶n th©n NHTM khi mµ nã
kh«ng tù c©n ®èi ®îc nguån vèn trªn c¬ së khai th¸c t¹i chç.
* NghiÖp vô huy ®éng vèn kh¸c:
Ngoµi ba nghiÖp vô huy ®éng vèn c¬ b¶n kÓ trªn, NHTM cßn cã thÓ t¹o
vèn kinh doanh cho m×nh th«ng qua viÖc nhËn lµm ®¹i lý hay uû th¸c vèn cho
c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong vµ ngoµi níc. §©y lµ kho¶n vèn huy ®éng kh«ng
thêng xuyªn cña NHTM, thêng ®Ó nhËn ®îc kho¶n vèn nµy ®ßi hái c¸c
Ng©n hµng ph¶i lËp ra c¸c dù ¸n cho tõng ®èi tîng hoÆc nhãm ®èi tîng phï
hîp víi ®èi tîng c¸c kho¶n vay.
* Vèn chñ së h÷u cña NHTM :
§©y lµ vèn thuéc quyÒn së h÷u cña NHTM. Lîng vèn nµy chiÕm tû
träng nhá trong tæng nguån vèn cña ng©n hµng, song l¹i lµ ®iÒu kiÖn ph¸p lý
b¾t buéc khi b¾t ®Çu thµnh lËp ng©n hµng. Do tÝnh chÊt thêng xuyªn æn ®Þnh,
ng©n hµng cã thÓ sö dông nã vµo c¸c môc ®Ých kh¸c nhau nh trang bÞ c¬ së
vËt chÊt, nhµ xëng, mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh phôc vô cho b¶n th©n
ng©n hµng, cho vay, ®Æc biÖt lµ tham gia ®Çu t gãp vèn liªn doanh. Trong
thùc tÕ kho¶n vèn nµy kh«ng ngõng ®îc t¨ng lªn tõ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh
doanh cña b¶n th©n Ng©n hµng mang l¹i.
1.1.2.2. NghiÖp vô sö dông vèn.
§©y lµ nghiÖp vô ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh sö dông vèn cña NHTM vµo c¸c
tailieuonthi
LuËn v¨n tèt nghiÖp
TrÇn Ngäc Anh - TCDN 41D
môc ®Ých kh¸c nhau nh»m ®¶m b¶o an toµn kinh doanh còng nh t×m kiÕm lîi
nhuËn. NghiÖp vô tµi s¶n cã bao gåm c¸c nghiÖp vô cô thÓ sau:
* NghiÖp vô ng©n quü:
NghiÖp vô nµy ph¶n ¸nh c¸c kho¶n vèn cña NHTM ®îc dïng vµo víi
môc ®Ých nh»m ®¶m b¶o an toµn vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn thêi còng nh
kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh cña NHTM vµ thùc hiÖn quy ®Þnh vÒ dù tr÷ b¾t
buéc do Ng©n hµng Nhµ níc ®Ò ra.
* NghiÖp vô cho vay:
Cho vay lµ ho¹t ®éng quan träng nhÊt cña Ng©n hµng th¬ng m¹i. NH
th¬ng m¹i ®i vay ®Ó cho vay, do ®ã cã cho vay ®îc hay kh«ng lµ vÊn ®Ò mµ
mäi NH th¬ng m¹i ®Òu ph¶i t×m c¸ch gi¶i quyÕt. Th«ng thêng lîi nhuËn tõ
ho¹t ®éng cho vay nµy chiÕm tíi 65- 70% trong tæng lîi nhuËn cña ng©n
hµng. NghiÖp vô cho vay cã thÓ ®îc ph©n lo¹i b»ng nhiÒu c¸ch: theo thêi
gian cã cho vay ng¾n h¹n, cho vay trung h¹n vµ dµi h¹n, theo h×nh thøc ®¶m
b¶o cã cho vay cã ®¶m b¶o, cho vay kh«ng cã ®¶m b¶o, theo môc ®Ých cã
cho vay bÊt ®éng s¶n, cho vay th¬ng m¹i, cho vay c¸ nh©n, cho vay n«ng
nghiÖp, cho vay thuª mua...
* NghiÖp vô ®Çu t tµi chÝnh:
Bªn c¹nh nghiÖp vô tÝn dông, c¸c NHTM cßn dïng sè vèn huy ®éng
®îc tõ d©n c, tõ c¸c tæ chøc kinh tÕ - x· héi ®Ó ®Çu t vµo nÒn kinh tÕ díi
c¸c h×nh thøc nh : hïn vèn, gãp vèn, kinh doanh chøng kho¸n trªn thÞ
trêng... vµ trùc tiÕp thu lîi nhuËn trªn c¸c kho¶n ®Çu t ®ã.
* NghiÖp vô kh¸c
Ng©n hµng th¬ng m¹i thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng king doanh nh: kinh
doanh ngo¹i tÖ, vµng b¹c vµ kim khÝ, ®¸ quý; thùc hiÖn c¸c dÞch vô t vÊn,
dÞch vô ng©n quü; nghiÖp vô uû th¸c vµ ®¹i lý; king doanh vµ dÞch vô b¶o
hiÓm...
tailieuonthi
LuËn v¨n tèt nghiÖp
TrÇn Ngäc Anh - TCDN 41D
1.1.2.3. NghiÖp vô trung gian kh¸c
Ngoµi hai nghiÖp vô c¬ b¶n trªn ng©n hµng cßn thùc hiÖn mét sè
nghiÖp vô kh¸c nh:
* Dich vô trong thanh to¸n: Cã thÓ nãi ng©n hµng lµ thñ quü cña nÒn kinh tÕ.
C¸c doanh nghiÖp , tæ chøc kinh tÕ sÏ kh«ng ph¶i mÊt thêi gian sau khi mua
hoÆc b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô bëi viÖc thanh to¸n sÏ ®îc ng©n hµng thùc
hiÖn mét c¸ch nhanh chãng vµ chÝnh x¸c.
* DÞch vô t vÊn, m«i giíi: Ng©n hµng ®øng ra lµm trung gian mua b¸n chøng
kho¸n, t vÊn cho ngêi ®Çu t mua b¸n chøng kho¸n, bÊt ®éng s¶n...
* C¸c dÞch vô kh¸c: Ng©n hµng ®øng ra qu¶n lý hé tµi s¶n; gi÷ hé vµng, tiÒn;
cho thuª kÐt s¾t, b¶o mËt...
1.2. Vèn cña ng©n hµng th¬ng m¹i
1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ vèn cña ng©n hµng th¬ng m¹i
Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ mét tæ chøc trung gian tµi chÝnh víi c¸c chøc
n¨ng c¬ b¶n lµ: trung gian tÝn dông, trung gian thanh to¸n vµ chøc n¨ng t¹o
tiÒn.§Ó thùc hiÖn ®îc c¸c chøc n¨ng nµy vµ ®i vµo ho¹t ®éng mét c¸ch cã
hiÖu qu¶ vµ cã lîi nhuËn th× ®ßi hái ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i cã mét lîng
vèn ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh.
C¸c nhµ kinh tÕ ®· ®a ra kh¸i niÖm vÒ vèn cña NHTM nh sau:
Vèn cña ng©n hµng th¬ng m¹i lµ nh÷ng gi¸ trÞ tiÒn tÖ do b¶n th©n
ng©n hµng th¬ng m¹i t¹o lËp hoÆc huy ®éng ®îc dïng ®Ó cho vay, ®Çu t
hoÆc thùc hiÖn c¸c dÞch vô kinh doanh kh¸c .
Kh¸i niÖm trªn ®· nãi ®Çy ®ñ nh÷ng thµnh phÇn t¹o nªn vèn cña ng©n
hµng th¬ng m¹i. VÒ thùc chÊt vèn cña ng©n hµng th¬ng m¹i lµ bao gåm c¸c
tailieuonthi
LuËn v¨n tèt nghiÖp
TrÇn Ngäc Anh - TCDN 41D
nguån tiÒn tÖ cña chÝnh b¶n th©n ng©n hµng vµ cña nh÷ng ngêi cã vèn t¹m
thêi nhµn rçi. Hä chuyÓn tiÒn vµo ng©n hµng víi c¸c môc ®Ých kh¸c nhau:
hoÆc lÊy l·i, hoÆc nhê thu, nhê chi hay lµ dïng c¸c s¶n phÈm dÞch vô kh¸c
cña ng©n hµng. §©y chÝnh lµ hä chuyÓn quyÒn sö dông vèn cho ng©n hµng vµ
sè tiÒn mµ ng©n hµng ph¶i tr¶ hay lµm c¸c dÞch vô chÝnh lµ c¸i gi¸ cña quyÒn
sö dông c¸c gi¸ trÞ tiÒn tÖ ®ã. Nhê viÖc cã ®îc nguån vèn, c¸c ng©n hµng cã
thÓ tiÕn hµnh kinh doanh: cho vay, b¶o l·nh, cho thuª...Nãi chung vèn cña
ng©n hµng chi phèi toµn bé vµ quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc thùc hiÖn c¸c chøc
n¨ng cña ng©n hµng th¬ng m¹i.
1.2.2. C¬ cÊu vèn cña Ng©n hµng th¬ng m¹i
Vèn cña ng©n hµng th¬ng m¹i bao gåm:
- Vèn chñ së h÷u.
- Vèn huy ®éng.
- Vèn ®i vay.
- Vèn kh¸c.
Mçi lo¹i vèn ®Òu cã tÝnh chÊt vµ vai trß riªng trong tæng nguån vèn ho¹t ®éng
cña ng©n hµng vµ ®Òu cã nh÷ng t¸c ®éng nhÊt ®Þnh ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh
cña NHTM.
1.2.2.1. Vèn chñ së h÷u
§©y lµ nguån vèn thuéc quyÒn së h÷u cña chÝnh ng©n hµng, ng©n hµng
cã toµn quyÒn sö dông gåm c¸c trang thiÕt bÞ, c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ,
nhµ cöa...§©y lµ nguån vèn kh¸ quan träng, tríc hÕt nã t¹o uy tÝn cho chÝnh
ng©n hµng. Ng©n hµng cã to, ®Ñp, bÒ thÕ th× míi t¹o ®îc c¶m gi¸c an toµn
kho kh¸ch hµng khi ®Õn giao dÞch. §èi víi mçi ng©n hµng, nguån h×nh thµnh
vµ nghiÖp vô h×nh thµnh lo¹i vèn rÊt ®a d¹ng tuú theo tÝnh chÊt së h÷u, n¨ng
lùc tµi chÝnh cña chñ ng©n hµng, yªu cÇu vµ sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng.
a. Nguån vèn h×nh thµnh ban ®Çu
Tríc khi tiÕn hµnh kinh doanh, theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, ng©n
tailieuonthi
LuËn v¨n tèt nghiÖp
TrÇn Ngäc Anh - TCDN 41D
hµng ph¶i cã mét lîng vèn nhÊt ®Þnh, ®ã lµ vèn ph¸p ®Þnh (hay vèn ®iÒu lÖ).
Tuú theo h×nh thøc së h÷u, do nhµ níc cÊp nÕu lµ ng©n hµng quèc doanh, do
cæ ®«ng ®ãng gãp nÕu lµ ng©n hµng cæ phÇn, do c¸c bªn ®ãng gãp nÕu lµ
ng©n hµng liªn doanh vµ cña c¸ nh©n nÕu lµ ng©n hµng t nh©n.
b. Nguån vèn bæ sung trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng
Vèn chñ së h÷u cña ng©n hµng kh«ng ngõng ®îc t¨ng lªn theo thêi
gian nhê cã nguån vèn bæ sung. Nguån bæ sung nµy cã thÓ tõ lîi nhuËn hay
tõ ph¸t hµnh thªm cæ phÇn, gãp thªm, cÊp thªm...Nguån vèn bæ sung nµy tuy
kh«ng thêng xuyªn song ®èi víi c¸c ng©n hµng lín tõ l©u ®êi th× nguån bæ
sung nµy chiÕm mét tû lÖ rÊt lín.
c. C¸c quü
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, ng©n hµng cã nhiÒu quü. Mçi quÜ cã mét
môc ®Ých riªng: Quü ®Çu t ph¸t triÓn, quü dù phßng tæn thÊt, quü b¶o toµn
vèn, quü phóc lîi, quÜ khen thëng...Nguån ®Ó h×nh thµnh nªn c¸c quü lµ tõ
lîi nhuËn. C¸c quü nµy thuéc toµn quyÒn sö dông cña ng©n hµng.
d. Nguån vay nî cã thÓ chuyÓn ®æi thµnh cæ phÇn
C¸c kho¶n vay nî trung vµ dµi h¹n, æn ®Þnh cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi
thµnh cæ phÇn th× ®îc coi lµ mét bé phËn vèn chñ së h÷u cña ng©n hµng.
Ng©n hµng cã thÓ sö dông vèn theo c¸c môc ®Ých kinh doanh cña m×nh nh
cã thÓ ®Çu t vµo nhµ cöa, ®Êt ®ai vµ cã thÓ kh«ng ph¶i hoµn tr¶ khi ®Õn h¹n.
1.2.2.2. Vèn huy ®éng
Vèn huy ®éng lµ bé phËn lín nhÊt trong tæng nguån vèn cña ng©n hµng
th¬ng m¹i. Víi viÖc huy ®éng vèn, ng©n hµng cã ®îc quyÒn sö dông vèn vµ
cã tr¸ch nhiÖm ph¶i hoµn tr¶ c¶ gèc lÉn l·i ®óng h¹n cho ngêi göi. Ng©n
hµng cã thÓ huy ®éng vèn tõ d©n c, c¸c tæ chøc kinh tÕ – x· héi... víi nhiÒu
h×nh thøc kh¸c nhau.
tailieuonthi
LuËn v¨n tèt nghiÖp
TrÇn Ngäc Anh - TCDN 41D
a. TiÒn göi thanh to¸n ( tiÒn göi giao dÞch )
§©y lµ kho¶n tiÒn cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n göi vµo ng©n hµng
víi môc ®Ých lµ sö dông c¸c dÞch vô thanh to¸n cña ng©n hµng. Kho¶n tiÒn
göi thanh to¸n nµy cã thÓ ®îc tr¶ l·i ( tr¶ l·i thÊp ) hoÆc kh«ng ®îc tr¶ l·i
tuú thuéc vµo mçi ng©n hµng. Ngêi göi tiÒn vµo ng©n hµng ®Ó nhê ng©n
hµng thu hé tiÒn, tr¶ hé tiÒn... víi mét møc phÝ thÊp. C¸c ng©n hµng cã thÓ sö
dông c¸c sè d tiÒn göi kh¸ch hµng vµo c¸c ho¹t ®éng cña m×nh.
b. TiÒn göi cã kú h¹n cña doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc x· héi
NhiÒu doanh nghiÖp, tæ chøc x· héi cã c¸c ho¹t ®éng thu, chi tiÒn theo
c¸c chu kú x¸c ®Þnh. Hä göi tiÒn vµo ng©n hµng ®Ó hëng l·i. Tuy kho¶n tiÒn
nµy kh«ng tiÖn lîi b»ng tiÒn göi thanh to¸n ( do khi cÇn tiÒn ph¶i ®Õn ng©n
hµng ®Ó rót ) nhng bï l¹i tiÒn göi cã kú h¹n l¹i cã l·i suÊt cao h¬n tuú theo
®é dµi cña kú h¹n ®îc ghi trªn hîp ®ång.
c. TiÒn göi tiÕt kiÖm cña d©n c
Trong céng ®ång d©n c lu«n cã nh÷ng ngêi cã kho¶n tiÒn t¹m thêi
nhµn rçi. Hä göi tiÒn vµo ng©n hµng nh»m thùc hiÖn c¸c môc ®Ých b¶o toµn vµ
sinh lêi ®èi víi nh÷ng kho¶n tiÒn ®ã. Ngêi göi tiÕt kiÖm sÏ cã sæ tiÕt kiÖm
x¸c ®Þnh râ thêi gian vµ h×nh thøc tr¶ l·i ®· tho¶ thuËn víi ng©n hµng. HiÖn
nay tiÒn göi tiÕt kiÖm lµ khu vùc tiÒm n¨ng ®ång thêi lµ n¬i c¹nh tranh gay
g¾t gi÷a c¸c ng©n hµng, ®Ó thu hót nguån tiÒn nµy c¸c ng©n hµng lu«n ®a ra
c¸c h×nh thøc huy ®éng ®a d¹ng nh tiÕt kiÖm b»ng VN§, b»ng vµng vµ b»ng
ngo¹i tÖ, víi l·i suÊt c¹nh tranh hÊp dÉn vµ víi nhiÒu kú h¹n ®Ó ngêi göi cã
nhiÒu c¬ héi lùa chän cho phï hîp, tiÖn Ých nhÊt.
d. TiÒn göi cña c¸c ng©n hµng kh¸c
§©y lµ nguån tiÒn göi cã qui m« thêng nhá, gi÷a c¸c ng©n hµng lu«n
cã tiÒn göi cña nhau. Môc ®Ých cña viÖc göi tiÒn nµy lµ ®Ó ®¶m b¶o thanh to¸n
thuËn tiÖn, phôc vô tèi ®a lîi Ých cho kh¸ch hµng cña m×nh.
tailieuonthi
LuËn v¨n tèt nghiÖp
TrÇn Ngäc Anh - TCDN 41D
1.2.2.3. Vèn ®i vay
Bªn c¹nh viÖc huy ®éng tiÒn göi, nhiÒu lóc c¸c ng©n hµng còng ph¶i ®i
vay ®Ó ®¶m b¶o thanh to¸n, ®¶m b¶o dù tr÷ b¾t buéc... C¸c ng©n hµng cã thÓ
vay ë:
a. Vay ng©n hµng Nhµ níc ( ng©n hµng trung ¬ng )
Khi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cã nhu cÇu cÊp b¸ch vÒ vèn th× ngêi
dang tay cøu gióp sÏ lµ ng©n hµng trung ¬ng. H×nh thøc vay chñ yÕu lµ t¸i
chiÕt khÊu ( hay t¸i cÊp vèn ). C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i sÏ mang c¸c tr¸i
phiÕu mµ m×nh ®· chiÕt khÊu lªn ng©n hµng trung ¬ng ®Ó t¸i chiÕt khÊu.
Th«ng thêng c¸c ng©n hµng trung ¬ng chØ cho t¸i chiÕt khÊu nh÷ng tr¸i
phiÕu cã chÊt lîng, thêi h¹n ng¾n vµ phï hîp víi môc tiªu cña Nhµ níc
trong tõng thêi kú.
b. Vay c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c
§©y lµ c¸c kho¶n vay mîn lÉn nhau gi÷a c¸c ng©n hµng hoÆc gi÷a
ng©n hµng víi c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c trªn thÞ trêng liªn ng©n hµng. H×nh
thøc vay nµy rÊt ®¬n gi¶n, ng©n hµng vay chØ cÇn liªn hÖ trùc tiÕp víi ng©n
hµng cho vay hoÆc th«ng qua ng©n hµng ®¹i lý. C¸c kho¶n vay cã thÓ kh«ng
cÇn thÕ chÊp hoÆc thÕ chÊp b»ng c¸c chøng kho¸n cña kho b¹c. C¸c kho¶n
vay nµy th«ng thêng cã thêi h¹n ng¾n chñ yÕu chØ ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng nhu
cÇu tøc thêi.
c. Vay trªn thÞ trêng vèn
C¸c ng©n hµng cã thÓ ph¸t hµnh giÊy nî (kú phiÕu, tÝn phiÕu, tr¸i phiÕu)
trªn thÞ trêng vèn ®Ó huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n nh»m ®¸p øng c¸c nhu
cÇu cho vay trung vµ dµi h¹n vµ c¸c nhu cÇu ®Çu t kh¸c. Nh÷ng ng©n hµng
lín cã uy tÝn hoÆc tr¶ l·i cao sÏ cã kh¶ n¨ng vay ®îc nhiÒu h¬n c¸c ng©n
hµng nhá. C¸c ng©n hµng nhá thêng vay gi¸n tiÕp th«ng qua c¸c ng©n hµng
®¹i lý hoÆc ®îc sù b¶o l·nh cña ng©n hµng ®Çu t. Kh¶ n¨ng vay mîn nµy
phô thuéc nhiÒu vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña thÞ trêng tµi chÝnh, c¸c h×nh thøc
tailieuonthi
LuËn v¨n tèt nghiÖp
TrÇn Ngäc Anh - TCDN 41D
ph¸t hµnh, chuyÓn ®æi, thêi h¹n cña c¸c c«ng cô nî...
1.2.2.4. Vèn kh¸c
a. Nguån uû th¸c
Ng©n hµng th¬ng m¹i thùc hiÖn c¸c dÞch vô uû th¸c qua ®ã lµm t¨ng
nguån vèn cña ng©n hµng nh uû th¸c ®Çu t, uû th¸c cho vay, uû th¸c cÊp
ph¸t, uû th¸c gi¶i ng©n vµ thu hé...
b. Nguån trong thanh to¸n
C¸c kho¶n thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt nh: L/C, uû nhiÖm thu, uû
nhiÖm chi... hay ng©n hµng lµ ®Çu mèi trong ®ång tµi trî còng gióp ng©n hµng
lµm t¨ng nguån vèn cña m×nh.
c. Nguån kh¸c
Gåm c¸c kho¶n ph¶i nép, ph¶i tr¶ nh: thuÕ cha nép, l¬ng cha tr¶...
1.2.3. Vai trß cña ho¹t ®éng huy ®éng vèn cña ng©n hµng th¬ng m¹i.
1.2.3.1.§èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ
TiÕt kiÖm vµ ®Çu t lµ nh÷ng c¬ së nÒn t¶ng cña nÒn kinh tÕ. TiÕt kiÖm
vµ ®Çu t cã mèi quan hÖ nh©n qu¶, tiÕt kiÖm gãp phÇn thóc ®Èy, më réng
ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, t¨ng cêng ®Çu t vµ ®Çu t còng gãp phÇn
khuyÕn khÝch tiÕt kiÖm. Nhng trong nÒn kinh tÕ c¸c kho¶n tiÕt kiÖm thêng
nhá, lÎ vµ ngêi tiªn phong trong viÖc tËp hîp vèn hiÖu qu¶ nhÊt chÝnh lµ c¸c
ng©n hµng th¬ng m¹i. Th«ng qua c¸c kªnh huy ®éng vèn, c¸c kho¶n tiÕt
kiÖm chuyÓn thµnh ®Çu t gãp phÇn lµm t¨ng hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ.
§èi víi nh÷ng ngêi cã vèn nhµn rçi: ViÖc huy ®éng vèn cña ng©n
hµng tríc hÕt sÏ gióp cho hä nh÷ng kho¶n tiÒn l·i hay cã ®îc c¸c dÞch vô
thanh to¸n ®ång thêi c¸c kho¶n tiÒn kh«ng bÞ chÕt, lu«n ®îc vËn ®éng, quay
vßng.
tailieuonthi
LuËn v¨n tèt nghiÖp
TrÇn Ngäc Anh - TCDN 41D
§èi víi nh÷ng ngêi cÇn vèn: Hä sÏ cã c¬ héi më réng ®Çu t, ph¸t
triÓn s¶n xuÊt kinh doanh tõ chÝnh nguån vèn huy ®éng cña ng©n hµng.
ViÖc huy ®éng vèn cña ng©n hµng gióp cho nÒn kinh tÕ cã ®îc sù c©n
®èi vÒ vèn, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. C¸c c¬ héi ®Çu t lu«n cã ®iÒu
kiÖn ®Ó thùc hiÖn. Qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng sÏ ®îc thùc hiÖn dÔ dµng
h¬n víi viÖc huy ®éng vèn cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i. Tuy viÖc huy ®éng
vèn cã thÓ thùc hiÖn b»ng nhiÒu kªnh: thÞ trêng chøng kho¸n, ng©n s¸ch nhµ
níc...nhng trong ®iÒu kiÖn níc ta hiÖn nay th× huy ®éng vèn qua c¸c ng©n
hµng th¬ng m¹i vÉn lµ h×nh thøc chñ yÕu vµ quan träng nhÊt.
1.2.3.2. §èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng th¬ng m¹i.
a. Vèn lµ c¬ së ®Ó ng©n hµng tæ chøc mäi ho¹t ®éng kinh doanh
§Ó bíc vµo ho¹t ®éng kinh doanh th× ®Çu tiªn ng©n hµng ph¶i cÇn cã
vèn. Ngoµi lîng vèn b¾t buéc ph¶i cã, ng©n hµng ph¶i huy ®éng tõ c¸c
nguån kh¸c. Ng©n hµng ®i vay ®Ó cho vay. VËy ®Ó cã ho¹t ®éng cho vay th×
ph¶i cã thø ®Ó mµ cho vay. Nguån vèn ph¶n ¸nh tiÒm n¨ng vµ søc m¹nh cña
ng©n hµng. §èi víi nh÷ng ng©n hµng lín, viÖc tham gia tµi trî cho nh÷ng dù
¸n lín lu«n dÔ dµng h¬n c¸c ng©n hµng nhá. Vèn kh«ng chØ lµ ph¬ng tiÖn
kinh doanh mµ cßn lµ ®èi tîng kinh doanh chñ yÕu cña ng©n hµng th¬ng
m¹i. Nãi c¸ch kh¸c, kh«ng cã vèn th× ng©n hµng kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc
c¸c nghiÖp vô kinh doanh cña m×nh.
b. Vèn quyÕt ®Þnh quy m« ho¹t ®éng tÝn dông vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña ng©n
hµng.
Ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng phô thuéc vµo vèn cña ng©n hµng.
Ng©n hµng cã nhiÒu vèn sÏ cã u thÕ c¹nh tranh h¬n so víi ng©n hµng Ýt vèn.
Cã ®îc nhiÒu vèn ng©n hµng sÏ cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®a ra c¸c h×nh thøc tÝn dông
linh ho¹t, cã ®iÒu kiÖn ®Ó h¹ l·i suÊt tõ ®ã sÏ lµm t¨ng quy m« tÝn dông. C¸c
ng©n hµng lín, nhiÒu vèn thêng cã rÊt nhiÒu c¸c dÞch vô ng©n hµng. Ph¹m vi
tailieuonthi
LuËn v¨n tèt nghiÖp
TrÇn Ngäc Anh - TCDN 41D
ho¹t ®éng kinh doanh cña hä sÏ réng h¬n nhiÒu c¸c ng©n hµng nhá. ChÝnh v×
vËy cµng kh¼ng ®Þnh râ tÇm quan träng cña vèn trong ho¹t ®éng kinh doanh
cña ng©n hµng.
c. Vèn quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ ®¶m b¶o uy tÝn cña ng©n hµng trªn
th¬ng trêng
C¸c ng©n hµng lín trªn thÕ giíi lµ c¸c ng©n hµng cã uy tÝn, lu«n ®îc
ca ngîi vµ nÓ träng. §iÒu kiÖn ®Çu tiªn ®Ó x©y dùng ®îc uy tÝn cña ng©n
hµng chÝnh lµ vèn cña ng©n hµng. Cã nhiÒu vèn, kh¶ n¨ng thanh to¸n cña
ng©n hµng lu«n ®îc ®¶m b¶o, c¸c kh¸ch hµng lu«n c¶m thÊy yªn t©m khi
giao thiÖp víi ng©n hµng. Trong nªn kinh tÕ bÊt æn hiÖn nay, kh¶ n¨ng thanh
to¸n lu«n ®îc c¸c ng©n hµng u tiªn hµng ®Çu vµ ®Ó ®îc nh vËy th× c¸c
ng©n hµng lu«n t×m c¸ch huy ®éng ®îc nhiÒu vèn h¬n.
d. Vèn quyÕt ®Þnh n¨ng lùc c¹nh tranh cña ng©n hµng
Trong thêi ®¹i kinh tÕ c¹nh tranh khèc liÖt nh hiÖn nay, vèn lµ ®iÒu
kiÖn ®Ó c¸c ng©n hµng tham gia c¹nh tranh. Nã gióp cho ng©n hµng më réng
quy m« ho¹t ®éng, t¨ng cêng quan hÖ víi c¸c ®èi t¸c. §ång thêi nã l«i kÐo
kh¸ch hµng míi, gi÷ ch©n c¸c kh¸ch hµng truyÒn thèng. Doanh sè cña ng©n
hµng t¨ng lªn ®ång thêi lµm t¨ng nguån vèn cña ng©n hµng. Vèn cña ng©n
hµng lín gióp cho ng©n hµng cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh dåi dµo ®Ó c¹nh tranh víi
c¸c ng©n hµng kh¸c: h¹ l·i suÊt, linh ho¹t vÒ thêi h¹n tÝn dông, h×nh thøc tr¶
l·i...C¸c dÞch vô ng©n hµng sÏ ngµy cµng ®îc c¶i tiÕn, ph¸t triÓn vµ ®îc
thùc hiÖn tèt h¬n.
1.3. C¸c h×nh thøc huy ®éng vèn cña ng©n hµng
th¬ng m¹i
Mét ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÕu cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i lµ tiÕn
hµnh huy ®éng vèn ®Ó ng©n hµng ®i vµo ho¹t ®éng. Qu¸ tr×nh huy ®éng vèn
®ã hÇu nh ®Òu gièng nhau ë c¸c ng©n hµng nhng ®Ó ph©n lo¹i c¸c h×nh thøc
tailieuonthi
LuËn v¨n tèt nghiÖp
TrÇn Ngäc Anh - TCDN 41D
huy ®éng th× l¹i rÊt kh¸c nhau. §iÒu nµy cßn phô thuéc vµo c¸c tiªu chÝ ®îc
lùa chän ®Ó ph©n lo¹i.
1.3.1. Ph©n lo¹i c¨n cø theo thêi gian
Ph©n lo¹i theo thêi gian cã ý nghÜa quan träng ®èi víi ng©n hµng v× nã
liªn quan mËt thiÕt ®Õn tÝnh an toµn vµ kh¶ n¨ng sinh lîi cña nguån vèn huy
®éng còng nh thêi gian ph¶i hoµn tr¶ kh¸ch hµng. Theo thêi gian, h×nh thøc
huy ®éng ®îc chia thµnh:
1.3.1.1. Huy ®éng ng¾n h¹n
§©y lµ h×nh thøc huy ®éng chñ yÕu trong c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i
th«ng qua viÖc ph¸t hµnh c¸c c«ng cô nî ng¾n h¹n trªn thÞ trêng tiÒn tÖ vµ
c¸c nghiÖp vô nhËn tiÒn göi ng¾n h¹n, tiÒn göi thanh to¸n....PhÇn lín sè nµy
®îc dïng ®Ó cho vay ng¾n h¹n ( díi 1 n¨m ) hoÆc ®îc chuyÓn ho¸n kú h¹n
®Ó thùc hiÖn cho vay trung h¹n. Do thêi gian ng¾n nªn l·i suÊt huy ®éng ng¾n
h¹n thêng thÊp, tuy nhiªn tÝnh æn ®Þnh l¹i kÐm.
1.3.1.2. Huy ®éng trung h¹n
§©y lµ nguån huy ®éng vèn ng©n hµng qua ph¸t hµnh c¸c c«ng cô nî
trung h¹n trªn thÞ trêng vèn hoÆc nhËn tiÒn göi trung h¹n (tõ 1 ®Õn 5 n¨m).
Vèn huy ®éng nµy ng©n hµng cã thÓ sö dông t¬ng ®èi dµi vµ thuËn tiÖn. Tuy
nhiªn l·i suÊt huy ®éng nguån nµy thêng cao h¬n nguån ng¾n h¹n. Nguån
huy ®éng trung h¹n rÊt quan träng vµ cÇn thiÕt ®Ó ng©n hµng thùc hiÖn c¸c
ho¹t ®éng ®Çu t, thay ®æi c«ng nghÖ vµ cho vay trung, dµi h¹n víi l·i suÊt
cao.
1.3.1.3. Huy ®éng dµi h¹n
§©y lµ ho¹t ®éng huy ®éng vèn dµi h¹n cña ng©n hµng trªn thÞ trêng
vèn, víi nguån huy ®éng nµy ng©n hµng cã thÓ sö dông dÔ dµng, cã tÝnh æn
®Þnh cao ( tõ 5 n¨m trë lªn ). Do vËy l·i suÊt mµ ng©n hµng ph¶i tr¶ còng rÊt
cao.
- Xem thêm -
.PDF 
92 
630 
126 
