Bµi thùc hµnh 1
Lµm quen víi Turbo pascal
I. Môc tiªu:
- KT: Hs ®ùoc lµm quen víi ch¬ng tr×nh lËp tr×nh Turbo Pascal.
- KN: Thực hiện được thao tác khởi động/kết thúc TP, làm quen với màn hình soạn thảo
TP
Thực hiện được các thao tác mở các bảng chọn và chọn lệnh.
Soạn thảo được một chương trình Pascal đơn giản.
Biết cách dịch, sửa lỗi trong chương trình, chạy chương trình và xem kết quả.
Biết sự cần thiết phải tuân thủ quy định của ngôn ngữ lập trình
- T§: HS nghiªm tóc trong häc tËp vµ thùc hµnh.
II. ChuÈn bÞ:
GV: SGK, M¸y chiÕu
HS: ChuÈn bÞ tríc bµi ë nhµ.
III. Ph¬ng ph¸p: thuyÕt tr×nh, luyÖn tËp.
IV. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng
A. æn ®Þnh líp
B. KTBC:
1. Ng«n ng÷ lËp tr×nh cã nh÷ng thµnh phÇn c¬ b¶n nµo? Nh÷ng thµnh phÇn ®ã cã ý
nghÜa, chøc n¨ng g×?
2.CÊu tróc ch¬ng tr×nh gåm nh÷ng phÇn nµo? PhÇn nµo lµ quan träng nhÊt?
TL: 1. Ng«n ng÷ lËp tr×nh gåm:
- B¶ng ch÷ c¸i: thêng gåm c¸c ch÷ c¸i tiÕng Anh vµ mét sè kÝ hiÖu kh¸c nh dÊu phÐp to¸n
(+, , *, /,...), dÊu ®ãng më ngoÆc, dÊu nh¸y,... Nãi chung, c¸c kÝ tù cã mÆt trªn bµn phÝm
m¸y tÝnh ®Òu cã mÆt trong b¶ng ch÷ c¸i cña mäi ng«n ng÷ lËp tr×nh.
- C¸c quy t¾c: c¸ch viÕt (có ph¸p) vµ ý nghÜa cña chóng; c¸ch bè trÝ c¸c c©u lÖnh thµnh ch¬ng tr×nh,...
2. CÊu tróc chong tr×nh gåm 2 thµnh phÇn: PhÇn khai b¸o vµ th©n ch¬ng tr×nh. Trong ®ã
PhÇn th©n ch¬ng tr×nh lµ quan träng nhÊt.
C. Bµi míi
H§ cña ThÇy
GV cho HS lµm quen víi
viÖc khëi ®éng vµ tho¸t khái
Turbo Pascal. NhËn biÕt c¸c
thµnh phÇn trªn mµn h×nh
cña Turbo Pascal.
H§ cña trß
Ghi b¶ng
Bµi 1. Lµm quen víi viÖc khëi
- HS nghe vµ ®éng vµ tho¸t khái Turbo Pascal.
quan s¸t c¸c NhËn biÕt c¸c thµnh phÇn trªn
thao t¸c cña mµn h×nh cña Turbo Pascal.
GV.
a)Khëi ®éng Turbo Pascal b»ng
mét trong hai c¸ch:
C¸ch 1: Nh¸y ®óp chuét trªn biÓu
tîng
trªn mµn h×nh nÒn
(hoÆc trong b¶ng chän Start);
C¸ch 2: Nh¸y ®óp chuét trªn tªn
tÖp Turbo.exe trong th môc
chøa tÖp nµy (thêng lµ th môc
TP hoÆc th môc con TP\BIN).
Quan s¸t mµn h×nh cña
Turbo Pascal vµ so s¸nh víi
h×nh 11 díi ®©y:
TRANG 1
+ GV cho HS nhËn biÕt c¸c
thµnh phÇn: Thanh b¶ng
chän; tªn tÖp ®ang më; con
trá; dßng trî gióp phÝa díi
mµn h×nh.
Quan s¸t c¸c lÖnh trong tõng
b¶ng chän.
Më c¸c b¶ng chän b»ng
c¸ch kh¸c: NhÊn tæ hîp
phÝm Alt vµ phÝm t¾t cña
b¶ng chän (ch÷ mµu ®á ë tªn
b¶ng chän, vÝ dô phÝm t¾t
cña b¶ng chän File lµ F,
b¶ng chän Run lµ R,...).
Sö dông c¸c phÝm mòi tªn
lªn vµ xuèng ( vµ ) ®Ó di
chuyÓn gi÷a c¸c lÖnh trong
mét b¶ng chän.
NhÊn tæ hîp phÝm Alt+X ®Ó
tho¸t khái Turbo Pascal.
- NhÊn phÝm F10 ®Ó më b¶ng
chän, sö dông c¸c phÝm mòi tªn
( vµ ) ®Ó di chuyÓn qua l¹i
gi÷a c¸c b¶ng chän.
- NhÊn phÝm Enter ®Ó më mét
b¶ng chän.
Bµi 2. So¹n th¶o, lu, dÞch vµ
ch¹y mét ch¬ng tr×nh ®¬n gi¶n.
a) Khëi ®éng l¹i Turbo Pascal vµ
gâ c¸c dßng lÖnh díi ®©y:
- HS gâ c¸c lÖn program CTDT;
- Yªu cÇu HS khëi ®éng ch- lªn m¸y tÝnh c¸
begin
¬ng tr×nh Turbo Pascal vµ nh©n.
writeln('Chao cac ban');
thùc hiÖn gâ c¸c dßng lÖnh
write('Minh
la
Turbo
theo mÉu.
Pascal');
end.
GV: Chó ý cho HS :
- Gâ ®óng vµ kh«ng ®Ó
sãt c¸c dÊu nh¸y ®¬n ('),
dÊu chÊm phÈy (;)vµ dÊu
chÊm (.) trong c¸c dßng
lÖnh.
- So¹n th¶o ch¬ng tr×nh
còng t¬ng tù nh so¹n th¶o
v¨n b¶n: sö dông c¸c
phÝm mòi tªn ®Ó di
chuyÓn con trá, nhÊn
phÝm Enter ®Ó xuèng
dßng míi, nhÊn c¸c phÝm
b)NhÊn phÝm F2 (hoÆc lÖnh
TRANG 2
Delete hoÆc BackSpace
®Ó xo¸.
FileSave) ®Ó lu ch¬ng tr×nh.
a)
NhÊn phÝm F2 (hoÆc
lÖnh FileSave) ®Ó lu ch¬ng tr×nh. Khi hép tho¹i hiÖn
ra, gâ tªn tÖp (vÝ dô
CT1.pas) trong « Save file
as (phÇn më réng ngÇm ®Þnh
lµ .pas) vµ nhÊn Enter (hoÆc
nh¸y OK).
b)
NhÊn tæ hîp phÝm
Alt+F9 ®Ó biªn dÞch ch¬ng
tr×nh. Khi ®ã, ch¬ng tr×nh ®îc
biªn dÞch vµ kÕt qu¶ hiÖn ra
cã d¹ng nh h×nh 14 sau ®©y:
NhÊn phÝm bÊt k× ®Ó ®ãng
hép tho¹i.
c)
NhÊn tæ hîp phÝm
Ctrl+F9 ®Ó ch¹y ch¬ng tr×nh
vµ quan s¸t kÕt qu¶.
c) NhÊn tæ hîp phÝm Alt+F9 ®Ó
biªn dÞch ch¬ng tr×nh.
NhÊn phÝm bÊt k× ®Ó ®ãng hép
tho¹i.
d)
NhÊn tæ hîp phÝm Ctrl+F9
®Ó ch¹y ch¬ng tr×nh vµ quan s¸t
kÕt qu¶.
NhÊn Enter ®Ó quay vÒ mµn
h×nh so¹n th¶o.
Nh vËy, chóng ta ®· viÕt ®îc
mét ch¬ng tr×nh hoµn chØnh
vµ ch¹y ®îc.
- GV híng dÉn HS chØnh
söa ch¬ng tr×nh.
Bµi 3. ChØnh söa ch¬ng tr×nh, lu vµ kÕt thóc.
TRANG 3
a)
b)
Xo¸ dßng lÖnh begin.
Biªn dÞch ch¬ng tr×nh
vµ quan s¸t th«ng b¸o
lçi nh h×nh díi ®©y:
H×nh 16
NhÊn phÝm bÊt k× vµ gâ
l¹i lÖnh begin. Xo¸ dÊu
chÊm sau ch÷ end. Biªn
dÞch ch¬ng tr×nh vµ
quan s¸t th«ng b¸o lçi.
H×nh 17
NhÊn Alt+X ®Ó tho¸t khái
Turbo Pascal, nhng kh«ng lu
c¸c chØnh söa
D. Cñng cè:
1. C¸c bíc ®· thùc hiÖn:
TæNG KÕT
Khëi ®éng Turbo Pascal;
So¹n th¶o ch¬ng tr×nh;
Biªn dÞch ch¬ng tr×nh: Alt + F9;
Ch¹y ch¬ng tr×nh (Ctrl + F9) ;
2. Pascal kh«ng ph©n biÖt ch÷ hoa, ch÷ thêng: begin, BeGin, hay BEGIN ®Òu ®óng.
3. C¸c tõ kho¸ cña Pascal: program, begin, end.
4. LÖnh kÕt thóc ch¬ng tr×nh lµ end. (cã dÊu chÊm), c¸c c©u lÖnh sau lÖnh nµy bÞ bá qua
trong qu¸ tr×nh dÞch ch¬ng tr×nh.
5. Mçi c©u lÖnh ®îc kÕt thóc b»ng dÊu chÊm phÈy (;).
6. LÖnh writeln in ra mµn h×nh vµ ®a con trá xuèng ®Çu dßng tiÕp theo.
Th«ng tin cÇn in ra cã thÓ lµ v¨n b¶n, cã thÓ lµ sè,... vµ ®îc ph©n t¸ch bëi dÊu
phÈy.
LÖnh write t¬ng tù nh writeln, nhng kh«ng ®a con trá xuèng ®Çu dßng tiÕp
theo.
- Yªu cÇu hs ®äc bµi ®äc thªm
E. HDVN:
- Häc phÇn tæng kÕt trong sgk
TRANG 4
Ngµy so¹n: 8/9/2008
Bµi 3: Ch¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ d÷ liÖu
I. Môc tiªu.
Biết khái niệm kiểu dữ liệu;
Biết một số phép toán cơ bản với dữ liệu số;
II. ChuÈn bÞ.
GV: Gi¸o ¸n, b¶ng phô
HS: KiÕn thøc cò, ®äc s¸ch.
III. TiÕn tr×nh bµi d¹y.
A. KiÓm tra bµi cò.
B. Bµi míi
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Néi dung
Ho¹t ®éng 1:
D÷ liÖu vµ kiÓu d÷ liÖu
GV: M¸y tÝnh lµ c«ng cô xö lÝ th«ng
1. D÷ liÖu vµ kiÓu d÷ liÖu.
tin, cßn ch¬ng tr×nh chØ dÉn cho m¸y VÝ dô 1: Minh ho¹ kÕt qu¶ thùc hiÖn mét chtÝnh c¸ch thøc xö lÝ th«ng tin ®Ó cã kÕt ¬ng tr×nh in ra mµn h×nh víi c¸c kiÓu d÷ liÖu
qu¶ mong muèn. Th«ng tin rÊt ®a d¹ng quen thuéc lµ ch÷ vµ sè.
nªn d÷ liÖu trong m¸y tÝnh còng rÊt
kh¸c nhau vÒ b¶n chÊt. §Ó dÔ dµng
qu¶n lÝ vµ t¨ng hiÖu qu¶ xö lÝ, c¸c ng«n
ng÷ lËp tr×nh thêng ph©n chia d÷ liÖu
thµnh c¸c kiÓu kh¸c nhau: ch÷, sè
nguyªn, sè thËp ph©n,...
HS: Nghe
- C¸c kiÓu d÷ liÖu thêng ®îc xö lÝ theo c¸c
c¸ch kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n, ta cã thÓ thùc
hiÖn c¸c phÐp to¸n sè häc víi c¸c sè, nhng
víi c¸c c©u ch÷ th× c¸c phÐp to¸n ®ã kh«ng
cã nghÜa.
- C¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh ®Þnh nghÜa s½n mét
sè kiÓu d÷ liÖu c¬ b¶n. KiÓu d÷ liÖu x¸c ®Þnh
c¸c gi¸ trÞ cã thÓ cña d÷ liÖu vµ c¸c phÐp to¸n
GV nªu mét sè kiÓu d÷ liÖu thêng
cã thÓ thùc hiÖn trªn c¸c gi¸ trÞ ®ã.
dïng nhÊt.
Díi ®©y lµ mét sè kiÓu d÷ liÖu thêng dïng
HS: Nghe, ghi vë.
nhÊt:
TRANG 5
Sè nguyªn, vÝ dô sè häc sinh cña mét líp,
sè s¸ch trong th viÖn,...
Sè thùc, vÝ dô chiÒu cao cña b¹n B×nh,
®iÓm trung b×nh m«n To¸n,...
X©u kÝ tù (hay x©u) lµ d·y c¸c "ch÷ c¸i"
lÊy tõ b¶ng ch÷ c¸i cña ng«n ng÷ lËp
tr×nh, vÝ dô: "Chao cac ban", "Lop 8E",
"2/9/1945"...
- Ng«n ng÷ lËp tr×nh cô thÓ cßn ®Þnh nghÜa
nhiÒu kiÓu d÷ liÖu kh¸c. Sè c¸c kiÓu d÷ liÖu
vµ tªn kiÓu d÷ liÖu trong mçi ng«n ng÷ lËp
tr×nh cã thÓ kh¸c nhau.
VÝ dô 2. B¶ng 1 díi ®©y liÖt kª mét sè kiÓu
d÷ liÖu c¬ b¶n cña ng«n ng÷ lËp tr×nh Pascal:
GV: Mét são kiÓu d÷ liÖu c¬ b¶n cña
ng«n ng÷ lËp tr×nh Pascal.
HS: Nghe, ghi vë.
Tªn kiÓu
integer
real
char
string
Ph¹m vi gi¸ trÞ
Sè nguyªn trong kho¶ng 215
®Õn 215 1.
Sè thùc cã gi¸ trÞ tuyÖt ®èi
trong kho¶ng 2,910-39 ®Õn
1,71038 vµ sè 0.
Mét kÝ tù trong b¶ng ch÷ c¸i.
X©u kÝ tù, tèi ®a gåm 255 kÝ tù.
Ho¹t ®éng 2:
C¸c phÐp to¸n víi d÷ liÖu kiÓu sè.
GV cho HS lµm quen víi c¸c phÐp 2. C¸c phÐp to¸n víi d÷ liÖu kiÓu sè.
to¸n cña ng«n ng÷ lËp tr×nh.
- B¶ng díi ®©y kÝ hiÖu cña c¸c phÐp to¸n sè
HS: Nghe, ghi vë.
häc ®ã trong ng«n ng÷ Pascal:
GV: Mét sè c¸c kÝ hiÖu cña c¸c phÐp
to¸n sè häc trong ng«n ng÷ Pascal.
KÝ hiÖu
PhÐp to¸n
KiÓu d÷ liÖu
HS: Nghe, ghi vë.
+
céng
sè nguyªn, sè thùc
trõ
sè nguyªn, sè thùc
*
nh©n
sè nguyªn, sè thùc
/
chia
sè nguyªn, sè thùc
div
chia lÊy
sè nguyªn
phÇn nguyªn
mod chia lÊy
sè nguyªn
GV lÊy VD vÒ phÐp chia, phÐp chia lÊy
phÇn d
phÇn nguyªn vµ phÐp chia lÊy phÇn d.
HS nghe, ghi nhí.
TRANG 6
5/2 = 2.5;
12/5 = 2.4.
5 div 2 = 2;
12 div 5 = 2
5 mod 2 = 1;
12 mod 5 = 2
Ta cã thÓ kÕt hîp c¸c phÐp tÝnh sè häc nãi
trªn ®Ó cã c¸c biÓu thøc sè häc phøc t¹p h¬n.
Sau ®©y lµ mét sè vÝ dô vÒ biÓu thøc sè häc
vµ c¸ch viÕt chóng trong ng«n ng÷ lËp tr×nh
Pascal:
a*b-c+d
abc+d
GV: Nªu cho HS quy t¾c c¸c biÓu thøc
sè häc.
HS: Nghe, ghi vë.
a
15 5 �
2
15+5*(a/2)
x5
y
(x 2) 2
a 3 b5
(x+5)/(a+3)y/
(b+5)*(x+2)*(
x+2)
Quy t¾c tÝnh c¸c biÓu thøc sè häc:
C¸c phÐp to¸n trong ngoÆc ®îc thùc hiÖn
tríc tiªn;
Trong d·y c¸c phÐp to¸n kh«ng cã dÊu
ngoÆc, c¸c phÐp nh©n, phÐp chia, phÐp
chia lÊy phÇn nguyªn vµ phÐp chia lÊy
phÇn d ®îc thùc hiÖn tríc;
PhÐp céng vµ phÐp trõ ®îc thùc hiÖn theo
thø tù tõ tr¸i sang ph¶i.
Chó ý: Trong Pascal (và trong hầu hết các
ngôn ngữ lập trình nói chung) chỉ được phép
sử dụng cặp dấu ngoặc tròn () để gộp các
phép toán. Không dùng cặp dấu ngoặc vuông
[] hay cặp dấu ngoặc nhọn {} như trong toán
học.
(a b)(c d) 6
VÝ dô, biÓu thøc
a khi viÕt
3
trong Pascal sÏ cã d¹ng:
((a+b)*(c-d)+6))/3-a
GV lÊy thªm mét sè VD vÒ sö dông
dÊu ().
10 5 + 2 = 7, nhưng nếu thực hiện
phép cộng trước ta được kết quả 3.
66/22 = 36, nhưng nếu thực hiện
các phép nhân trước ta được kết quả là
9.
TRANG 7
HS: Nghe.
Ho¹t ®éng 4: Cñng cè, dÆn dß
- D÷ liÖu vµ kiÓu d÷ liÖu.
- C¸c phÐp to¸n víi d÷ liÖu kiÓu sè.
HS tr¶ lêi.
GV: NhËn xÐt
- Híng dÉn vÒ nhµ: Häc lý thuyÕt, lµm bµi tËp 1, 2, 3,
- §äc tríc phÇn 3,4.
TRANG 8
Ngµy so¹n: 10/9/2008
Bµi 3: Ch¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ d÷ liÖu (tiÕp)
I. Môc tiªu.
BiÕt c¸c phÐp to¸n so s¸nh trong ng«n ng÷ lËp tr×nh.
Biết khái niệm điều khiển tương tác giữa người với máy tính.
II. ChuÈn bÞ.
GV: Gi¸o ¸n, bµi tËp so¹n mÉu
HS: Häc bµi cò, ®äc s¸ch.
III. TiÕn tr×nh bµi d¹y.
A. KiÓm tra bµi cò.
(?) Nªu mét sè kiÓu d÷ liÖu mµ em ®îc häc? LÊy vÝ dô minh ho¹?
(?) Nªu mét sè c¸c phÐp to¸n sè häc cã trong ng«n ng÷ Pascal? LÊy vÝ dô?
(?) H·y nªu Ýt nhÊt hai kiÓu d÷ liÖu vµ mét phÐp to¸n cã thÓ thùc hiÖn ®îc trªn mét kiÓu
d÷ liÖu, nhng phÐp to¸n ®ã kh«ng cã nghÜa trªn kiÓu d÷ liÖu kia.
(?) D·y ch÷ sè 2010 cã thÓ thuéc nh÷ng kiÓu d÷ liÖu nµo?
HS: Tr¶ lêi
GV: NhËn xÐt vµ cho ®iÓm
B. Bµi míi
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Néi dung
Ho¹t ®éng 1:
C¸c phÐp so s¸nh
GV nªu mét sè c¸c phÐp to¸n so 3. C¸c phÐp so s¸nh.
s¸nh c¸c sè..
- C¸c kÝ hiÖu to¸n häc quen thuéc díi ®©y ®îc sö
HS nghe, ghi vë.
dông ®Ó kÝ hiÖu c¸c phÐp so s¸nh:
KÝ hiÖu
=
<
>
PhÐp so s¸nh
b»ng
nhá h¬n
lín h¬n
kh¸c
nhá h¬n hoÆc b»ng
lín h¬n hoÆc b»ng
VÝ dô
5=5
3<5
9>6
65
56
96
KÕt qu¶ cña phÐp so s¸nh chØ cã thÓ lµ ®óng hoÆc
sai. VÝ dô, phÐp so s¸nh 9 6 cho kÕt qu¶ ®óng, 10
= 9 cho kÕt qu¶ sai hoÆc 5 < 3 còng cho kÕt qu¶
sai,...
* §Ó so s¸nh gi¸ trÞ cña hai biÓu thøc, chóng ta
còng sö dông c¸c kÝ hiÖu nãi trªn. VÝ dô:
52=9
15 + 7 > 20 3
TRANG 9
5 + x ≤ 10
BiÓu thøc thø nhÊt lµ sai (10 = 9), cßn biÓu thøc
thø hai (22 > 17) lµ ®óng. BiÓu thøc thø ba (5 + x
≤ 10) ®óng hoÆc sai l¹i phô thuéc vµo gi¸ trÞ cô
thÓ cña x.
Khi viÕt ch¬ng tr×nh, ®Ó so s¸nh d÷ liÖu (sè, biÓu
thøc,...) chóng ta sö dông c¸c kÝ hiÖu do ng«n ng÷
lËp tr×nh quy ®Þnh.
KÝ hiÖu c¸c phÐp to¸n vµ phÐp so s¸nh cã thÓ kh¸c
nhau, tuú theo tõng ng«n ng÷ lËp tr×nh.
* B¶ng díi ®©y cho thÊy kÝ hiÖu cña c¸c phÐp so
s¸nh trong ng«n ng÷ Pascal:
Ho¹t ®éng 2:
KÝ hiÖu
trong
Pascal
=
<>
<
<=
>
>=
PhÐp so s¸nh
B»ng
Kh¸c
Nhá h¬n
Nhá h¬n hoÆc b»ng
Lín h¬n
Lín h¬n hoÆc b»ng
VÝ dô vÒ ng«n ng÷ lËp tr×nh
Ho¹t ®éng 3: Cñng cè, dÆn
dß4. Giao tiÕp ngêi - m¸y
tÝnh.
- C¸c phÐp so s¸nh.
- Giao tiÕp ngêi – m¸y tÝnh.
HS: Tr¶ lêi theo ý hiÓu bµi cña
m×nh.
GV: NhËn xÐt
Bµi tËp: Lµm bµi tËp 3,4,5,6,7.
HS: Ghi nhí, lµm bµi, chuÈn bÞ tiÕt
sau thùc hµnh Bµi thùc hµnh sè 2.
a) Th«ng b¸o kÕt qu¶ tÝnh to¸n
Th«ng b¸o kÕt qu¶ tÝnh to¸n lµ yªu
cÇu ®Çu tiªn ®èi víi mäi ch¬ng
tr×nh.
VÝ dô, c©u lÖnh
write('Dien tich hinh tron
la ',X);
in kÕt qu¶ tÝnh diÖn tÝch h×nh trßn
ra mµn h×nh nh h×nh díi ®©y:
TRANG 10
KÝ hiÖu
to¸n
häc
=
≠
<
≤
≥
b) NhËp d÷ liÖu.
Mét trong nh÷ng t¬ng t¸c thêng
gÆp lµ ch¬ng tr×nh yªu cÇu nhËp d÷
liÖu. Ch¬ng tr×nh sÏ t¹m ngõng ®Ó
chê ngêi dïng "nhËp d÷ liÖu" tõ
bµn phÝm hay b»ng chuét. Ho¹t
®éng tiÕp theo cña ch¬ng tr×nh sÏ
tuú thuéc vµo d÷ liÖu ®îc nhËp vµo.
VÝ dô, ch¬ng tr×nh yªu cÇu nhËp
n¨m sinh tõ bµn phÝm. Khi ®ã ta
cÇn gâ mét sè tù nhiªn øng víi
n¨m sinh. Sau khi nhÊn phÝm Enter
®Ó x¸c nhËn, ch¬ng tr×nh sÏ tiÕp tôc
ho¹t ®éng.
- Hai c©u lÖnh Pascal díi ®©y sÏ
cho kÕt qu¶ nh h×nh trªn:
write('Ban
hay
nhap
nam
sinh:');
read(NS);
c) Ch¬ng tr×nh t¹m ngõng.
Cã hai chÕ ®é t¹m ngõng cña ch¬ng tr×nh: T¹m ngõng trong mét
kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh vµ t¹m
ngõng cho ®Õn khi ngêi dïng nhÊn
phÝm.
VÝ dô 4. Gi¶ sö trong ch¬ng tr×nh
Pascal cã c¸c c©u lÖnh sau:
Writeln('Cac ban cho 2 giay
nhe...');
Delay(2000);
Sau khi in ra mµn h×nh dßng ch÷
"Cac ban cho 2 giay nhe...", ch¬ng
tr×nh sÏ t¹m ngõng trong 2 gi©y,
sau ®ã míi thùc hiÖn tiÕp.
TRANG 11
H×nh 21
VÝ dô 5. Khi ch¹y ®o¹n ch¬ng tr×nh
Pascal cã c¸c c©u lÖnh
writeln('So Pi = ',Pi);
read;
sau khi th«ng b¸o kÕt qu¶ tÝnh sè
, ch¬ng tr×nh sÏ t¹m ngõng chê
ngêi dïng nhÊn phÝm Enter, råi
míi thùc hiÖn tiÕp.
Lu ý: Ta cã thÓ sö dông readln
thay cho read.
d) Hép tho¹i
Hép tho¹i ®îc sö dông nh mét
c«ng cô cho viÖc giao tiÕp ngêim¸y tÝnh trong khi ch¹y ch¬ng
tr×nh. VÝ dô, khi ngêi dïng thao t¸c
®Ó tho¸t khái ch¬ng tr×nh ®ang
ch¹y, hép tho¹i d¹ng sau ®©y cã thÓ
xuÊt hiÖn:
H×nh 23
Khi ®ã, nÕu nh¸y chuét vµo nót
§ång ý, ch¬ng tr×nh sÏ kÕt thóc
cßn nh¸y nót Hñy lÖnh, ch¬ng tr×nh
vÉn tiÕp tôc nh b×nh thêng.
GV: Trong khi thùc hiÖn ch¬ng
tr×nh m¸y tÝnh, con ngêi thêng cã
nhu cÇu can thiÖp vµo qu¸ tr×nh
tÝnh to¸n, thùc hiÖn viÖc kiÓm tra,
®iÒu chØnh, bæ sung. Ngîc l¹i, m¸y
tÝnh còng cho th«ng tin vÒ kÕt qu¶
tÝnh to¸n, th«ng b¸o, gîi ý,... Qu¸
tr×nh trao ®æi d÷ liÖu hai chiÒu nh
TRANG 12
thÕ thêng ®îc gäi lµ giao tiÕp hay t¬ng t¸c gi÷a ngêi vµ m¸y tÝnh. Víi
c¸c m¸y tÝnh c¸ nh©n, t¬ng t¸c ngêi-m¸y thêng ®îc thùc hiÖn nhê
c¸c thiÕt bÞ chuét, bµn phÝm vµ
mµn h×nh.
GV: Mét sè trêng hîp t¬ng t¸c ngêi – m¸y.
HS: Nghe, ghi vë.
- Th«ng b¸o kÕt qu¶ tÝnh to¸n
- NhËp d÷ liÖu.
- T¹m ngõng ch¬ng tr×nh.
- Hép tho¹i.
HS: Nghe, ghi vë.
TRANG 13
Ngµy so¹n: 18/9/2008
Bµi thùc hµnh 2
ViÕt ch¬ng tr×nh ®Ó tÝnh to¸n
I. Môc tiªu.
ChuyÓn ®îc biÓu thøc to¸n häc sang biÓu diÔn trong Pascal;
BiÕt ®îc kiÓu d÷ liÖu kh¸c nhau th× ®îc xö lý kh¸c nhau.
HiÓu phÐp to¸n div, mod
HiÓu thªm vÒ c¸c lÖnh in d÷ liÖu ra mµn h×nh vµ t¹m ngõng ch¬ng tr×nh.
II. ChuÈn bÞ.
GV: Gi¸o ¸n, bµi tËp so¹n mÉu
HS: Häc bµi cò, ®äc s¸ch.
III. NỘI DUNG
H§ cña ThÇy
H§ cña trß
Bµi 1. LuyÖn tËp gâ c¸c biÓu thøc sè häc trong ch¬ng tr×nh
Pascal.
HS gâ c¸c lÖn lªn m¸y tÝnh
a) 15 �4 30 12 ;
c¸ nh©n.
10 5 18
b)
;
3 1
a)
5 1
c)
(10 2) 2
;
(3 1)
d)
(10 2) 2 24
.
(3 1)
Khëi ®éng Turbo Pascal vµ gâ ch¬ng tr×nh sau ®Ó tÝnh
c¸c biÓu thøc trªn:
begin
writeln('15*4-30+12 =',15*4-30+12);
writeln('(10+5)/(3+1)-18/(5+1) =',(10+5)/(3+1)-18/
(5+1));
writeln('(10+2)*(10+2)/(3+1)=',(10+2)*(10+2)/(3+1));
write('((10+2)*(10+2)-24)/(3+1)=',((10+2)*(10+2)-24)/
(3+1));
readln
end.
b)
Lu ý: C¸c biÓu thøc Pascal ®îc ®Æt trong c©u lÖnh
writeln ®Ó in ra kÕt qu¶. Em sÏ cã c¸ch viÕt kh¸c sau
khi lµm quen víi kh¸i niÖm biÕn ë bµi 4.
Lu ch¬ng tr×nh víi tªn CT2.pas. DÞch, ch¹y ch¬ng
tr×nh vµ kiÓm tra kÕt qu¶ nhËn ®îc trªn mµn h×nh.
Sau khi gâ xong Lu ch¬ng
tr×nh víi tªn CT2.pas. DÞch,
ch¹y ch¬ng tr×nh vµ kiÓm
tra kÕt qu¶ nhËn ®îc trªn
mµn h×nh.
Bµi 2. T×m hiÓu c¸c phÐp chia lÊy phÇn nguyªn vµ phÐp
chia lÊy phÇn d víi sè nguyªn. Sö dông c¸c c©u lÖnh
t¹m ngõng ch¬ng tr×nh.
a) Më tÖp míi vµ gâ ch¬ng tr×nh sau ®©y:
uses crt;
begin
HS gâ c¸c lÖn lªn m¸y tÝnh
clrscr;
TRANG 14
writeln('16/3 =', 16/3);
writeln('16 div 3 =',16 div 3);
writeln('16 mod 3 =',16 mod 3);
writeln('16 mod 3 = ',16-(16 div 3)*3);
writeln('16 div 3 = ',(16-(16 mod 3))/3);
end.
b)
c)
d)
c¸ nh©n. Sau ®ã thùc hiÖn
c¸c yeuu cÇu cña gi¸o viªn
DÞch vµ ch¹y ch¬ng tr×nh. Quan s¸t c¸c kÕt qu¶ nhËn
®îc vµ cho nhËn xÐt vÒ c¸c kÕt qu¶ ®ã.
Thªm c¸c c©u lÖnh delay(5000) vµo sau mçi c©u lÖnh
writeln trong ch¬ng tr×nh trªn. DÞch vµ ch¹y ch¬ng
tr×nh. Quan s¸t ch¬ng tr×nh t¹m dõng 5 gi©y sau khi
in tõng kÕt qu¶ ra mµn h×nh.
Thªm c©u lÖnh readln vµo ch¬ng tr×nh (tríc tõ kho¸
end). DÞch vµ ch¹y l¹i ch¬ng tr×nh. Quan s¸t kÕt qu¶
ho¹t ®éng cña ch¬ng tr×nh. NhÊn phÝm Enter ®Ó tiÕp
tôc.
TæNG KÕT
1.
KÝ hiÖu cña c¸c phÐp to¸n sè häc trong Pascal: +, -, *, /, mod vµ div.
2.
C¸c lÖnh lµm t¹m ngõng ch¬ng tr×nh:
delay(x) t¹m ngõng ch¬ng tr×nh trong vßng x phÇn ngh×n gi©y, sau ®ã tù ®éng tiÕp
tôc ch¹y.
read hoÆc readln t¹m ngõng ch¬ng tr×nh cho ®Õn khi ngêi dïng nhÊn phÝm Enter.
3.
C©u lÖnh Pascal writeln(:n:m) ®îc dïng ®Ó ®iÒu khiÓn c¸ch in c¸c sè
thùc trªn mµn h×nh; trong ®ã gi¸ trÞ thùc lµ sè hay biÓu thøc sè thùc vµ n, m lµ c¸c sè tù
nhiªn. n quy ®Þnh ®é réng in sè, cßn m lµ sè ch÷ sè thËp ph©n. Lu ý r»ng c¸c kÕt qu¶ in ra
mµn h×nh ®îc c¨n th¼ng lÒ ph¶i.
TRANG 15
Ngµy so¹n: 22/09/08
Bµi thùc hµnh 2
: ViÕt ch¬ng tr×nh ®Ó tÝnh to¸n
A. Môc tiªu :
LuyÖn tËp so¹n th¶o, chØnh söa ch¬ng tr×nh, biªn dÞch, ch¹y vµ xem kÕt qu¶ ho¹t
®éng cña ch¬ng tr×nh trong m«i trêng Turbo Pascal.
Thùc hµnh víi c¸c biÓu thøc sè häc trong ch¬ng tr×nh Pascal.
B. ChuÈn bÞ :
1. Gi¸o viªn :
- SGK, SGV, tµi liÖu, Gi¸o ¸n
- §å dïng d¹y häc nh m¸y tÝnh, projector,...
- ChuÈn bÞ phßng thùc hµnh ®ñ sè m¸y tÝnh ho¹t ®éng tèt.
2. Häc sinh :
- §äc tríc bµi thùc hµnh.
- Häc thuéc kiÕn thøc lý thuyÕt vµ c¸c bµi tËp ®· häc.
C. TiÕn tr×nh tiÕt d¹y :
I. æn ®Þnh tæ chøc líp :
- KiÓn tra sÜ sè :
- æn ®Þnh trËt tù :
II. KiÓm tra bµi cò :
KiÓm tra trong qu¸ tr×nh thùc hµnh.
III. D¹y bµi míi :
ho¹t ®éng cña thµy vµ trß
kiÕn thøc cÇn ®¹t
Ho¹t ®éng 1 : Híng dÉn ban ®Çu
G : §ãng ®iÖn
H : Khëi ®éng vµ kiÓm tra t×nh tr¹ng m¸y tÝnh
cña m×nh => B¸o c¸o t×nh h×nh cho G.
G : X¸c nhËn kÕt qu¶ b¸o c¸o trªn
tõng m¸y.
H : æn ®Þnh vÞ trÝ trªn c¸c m¸y.
G : Phæ biÕn néi dung yªu cÇu
chung trong tiÕt thùc hµnh lµ viÕt
ch¬ng tr×nh ®Ó tÝnh to¸n.
Ho¹t ®éng 2 : T×m hiÓu thªm vÒ c¸ch in d÷ liÖu ra mµn h×nh.
H : Lµm bµi trªn m¸y tÝnh cña
Bµi 3 : Néi dung H lµm theo híng dÉn SGK.
m×nh.
G : Theo dâi vµ híng dÉn tõng m¸y. - Cñng cè l¹i nh÷ng kiÕn thøc cÇn ®¹t ®îc
G : KÕt hîp kiÓm tra kÜ n¨ng so¹n
trong tiÕt thùc hµnh tríc.
ch¬ng tr×nh vµ ch¹y dÞch ch¬ng
tr×nh trong Pascal.
- NhuÇn nhuyÔn c¸ch giao tiÕp gi÷a ngêi vµ
H : RÌn luyÖn kÜ n¨ng so¹n th¶o ch- m¸y th«ng qua c¸c lÖnh in d÷ liÖu ra mµn h×nh.
¬ng tr×nh, ch¹y dÞch ch¬ng tr×nh.
H : T×m hiÓu thªm vÒ c¸ch in d÷
liÖu ra mµn h×nh.
Ho¹t ®éng 3 : Gi¸o viªn tæng kÕt néi dung tiÕt thùc hµnh.
Tæng kÕt : SGK
TRANG 16
4.
KÝ hiÖu cña c¸c phÐp to¸n sè häc trong
Pascal: +, -, *, /, mod vµ div.
G : §a lªn mµn h×nh néi dung chÝnh
5.
C¸c lÖnh lµm t¹m ngõng ch¬ng tr×nh:
cÇn ®¹t trong tiÕt thùc hµnh nµy
delay(x) t¹m ngõng ch¬ng tr×nh trong
(SGK)
vßng x phÇn ngh×n gi©y, sau ®ã tù ®éng tiÕp
tôc ch¹y.
read hoÆc readln t¹m ngõng ch¬ng
H : §øng t¹i chç ®äc l¹i.
tr×nh cho ®Õn khi ngêi dïng nhÊn phÝm
Enter.
6.
C©u lÖnh Pascal writeln(:n:m) ®îc dïng ®Ó ®iÒu khiÓn c¸ch
in c¸c sè thùc trªn mµn h×nh; trong ®ã gi¸
trÞ thùc lµ sè hay biÓu thøc sè thùc vµ n, m
lµ c¸c sè tù nhiªn. n quy ®Þnh ®é réng in
G : Cã thÓ gi¶i thÝch thªm (nÕu cÇn)
sè, cßn m lµ sè ch÷ sè thËp ph©n. Lu ý r»ng
c¸c kÕt qu¶ in ra mµn h×nh ®îc c¨n th¼ng lÒ
ph¶i.
Híng dÉn vÒ nhµ.
§äc vµ chuÈn bÞ tríc bµi 4 : Sö dông biÕn trong ch¬ng tr×nh.
TRANG 17
Ngµy so¹n: 24/9/2008
I. Môc tiªu:
Bµi tËp
Gióp häc sinh kÜ n¨ng ®äc hiÓu ®Ò .
Gióp Hs söa ch÷a c¸c bµi tËp ®· cho ë c¸c bµi tríc.
II. ChuÈn bÞ:
Gv: gi¸o ¸n.
Hs: s¸ch gi¸o khoa, bµi tËp.
III. TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y:
1. KiÓm tra bµi cò:
2. Bµi míi:
H§ cña thÇy vµ trß
Néi dung ghi b¶ng
- Gv gäi Hs ®äc ®Ò cña bµi tËp 4 trong bµi 2.
- Hs ®äc ®Ò.
- Gv gäi 3 ®¹i diÖn cña 3 tæ lªn b¶ng lµm bµi.
C¸c tªn hîp lÖ: a, Tamgiac, beginprogram, b1,
abc, tªn kh«ng hîp lÖ: 8a (b¾t ®Çu b»ng
sè), Tam giac (cã dÊu c¸ch), end (trïng víi
tõ khãa).
- Hs lµm bµi.
- Gv gäi hs nhËn xÐt.
- Hs nhËn xÐt.
- Gv nhËn xÐt.
- Hs l¾ng nghe.
- Gv gäi Hs ®äc ®Ò cña bµi tËp 6 trong bµi 2.
- Hs ®äc ®Ò.
- Gv gäi 3 ®¹i diÖn cña 3 tæ lªn b¶ng lµm bµi.
- Hs lµm bµi.
- Gv gäi hs nhËn xÐt.
- HS nhËn xÐt
- Gv nhËn xÐt.
- Hs l¾ng nghe.
- Gv gäi Hs ®äc ®Ò cña bµi tËp 2 trong bµi 3.
a) Ch¬ng tr×nh 1 lµ ch¬ng tr×nh Pascal
®Çy ®ñ vµ hoµn toµn hîp lÖ, mÆc dï ch¬ng tr×nh nµy ch¼ng thùc hiÖn ®iÒu g×
c¶. PhÇn nhÊt thiÕt ph¶i cã trong ch¬ng
tr×nh lµ phÇn th©n ch¬ng tr×nh ®îc ®¶m
b¶o b»ng hai tõ begin vµ end. (cã dÊu
chÊm).
b) Ch¬ng tr×nh 2 lµ ch¬ng tr×nh Pascal
kh«ng hîp lÖ v× c©u lÖnh khai b¸o tªn
ch¬ng tr×nh program CT_thu; n»m ë phÇn
th©n ch¬ng tr×nh.
- Hs ®äc ®Ò.
- Gv gäi 3 ®¹i diÖn cña 3 tæ lªn b¶ng lµm bµi.
- Hs lµm bµi.
- Gv gäi hs nhËn xÐt.
- Hs nhËn xÐt.
- Gv nhËn xÐt.
- Hs l»ng nghe.
- Gv gäi Hs ®äc ®Ò cña bµi tËp 3 trong bµi 3.
- Hs ®äc ®Ò.
D·y ch÷ sè 2010 cã thÓ thuéc kiÓu d÷
liÖu sè nguyªn, sè thùc hoÆc kiÓu x©u kÝ
tù. Tuy nhiªn, ®Ó ch¬ng tr×nh dÞch Turbo
Pascal hiÓu 2010 lµ d÷ liÖu kiÓu x©u,
chóng ta ph¶i viÕt d·y sè nµy trong cÆp
dÊu nh¸y ®¬n (’).
var a: real; b: integer;
begin
writeln('123');
writeln(123);
a:=2010;
b:=2010;
end.
TRANG 18
- Gv gäi 3 ®¹i diÖn cña 3 tæ lªn b¶ng lµm bµi.
- Hs lµm bµi.
- Gv gäi hs nhËn xÐt.
- HS nhËn xÐt
- Gv nhËn xÐt.
- Hs l¾ng nghe.
- Gv gäi Hs ®äc ®Ò cña bµi tËp 4 trong bµi 3.
- Gv gäi 3 ®¹i diÖn cña 3 tæ lªn b¶ng lµm bµi.
- Gv gäi hs nhËn xÐt.
LÖnh Writeln('5+20=','20+5'); in ra mµn
h×nh hai x©u ký tù '5+20' vµ '20+5' liÒn
nhau: 5+20 = 20+5, cßn lÖnh
Writeln('5+20=',20+5); in ra mµn h×nh x©u
ký tù '5+20' vµ tæng cña 20+5 nh sau:
5+20=25.
Hai lÖnh Writeln('100'); vµ Writeln(100);
kh«ng t¬ng ®¬ng víi nhau v× mét lÖnh
in ra mµn h×nh x©u ký tù biÓu diÔn sè
100 cßn lÖnh kia in ra mµn h×nh sè 100.
C¸c biÓu thøc trong Pascal:
a/b+c/d
a*x*x+b*x+c
1/x-a/5*(b+2)
(a*a+b)*(1+c)*(1+c)*(1+c)
- Gv nhËn xÐt.
- Gv gäi Hs ®äc ®Ò cña bµi tËp 5 trong bµi 3.
C¸c biÓu thøc to¸n t¬ng øng:
- Hs ®äc ®Ò.
- Gv gäi 3 ®¹i diÖn cña 3 tæ lªn b¶ng lµm bµi.
- HS lµm bµi.
( a b) 2
x
y
b
a c
- Gv gäi hs nhËn xÐt.
2
- Hs nhËn xÐt.
a2
(2b c ) 2
- Gv nhËn xÐt.
- Hs l¾ng nghe.
1
1 1
1
1
2 2.3 3.4 4.5
- Gv chó ý víi Hs nh÷ng ®iÓm hay sai cña Hs.
- Hs: l¾ng nghe vµ rót kinh nghiÖm.
- Gv nhËn xÐt:
- Hs l¾ng nghe.
Sù chuÈn bÞ bµi cña Hs.
- Gv dÆn dß: Hs vÒ nhµ xem tríc phÇn 1, 2 cña phÇn mÒm Finger Break Out.
TRANG 19
Ngµy so¹n: 28/09/08
LuyÖn gâ bµn phÝm nhanh víi finger break out
A. Môc tiªu :
Gióp häc sinh hiÓu t¸c dông cña ch¬ng tr×nh lµ gâ nhanh vµ chÝnh x¸c h¬n.
Giíi thiÖu cho HS c¸ch vµo ra vµ c¸c thµnh phÇn chÝnh cña ch¬ng tr×nh.
B. ChuÈn bÞ :
1. Gi¸o viªn :
- SGK, SGV, tµi liÖu, Gi¸o ¸n
- §å dïng d¹y häc nh m¸y tÝnh, projector,...
2. Häc sinh :
- §äc tríc bµi
- SGK, §å dïng häc tËp, b¶ng phô...
C. TiÕn tr×nh tiÕt d¹y :
I. æn ®Þnh tæ chøc líp :
- KiÓn tra sÜ sè :
- æn ®Þnh trËt tù :
II. KiÓm tra bµi cò :
III. D¹y bµi míi :
ho¹t ®éng cña thµy vµ trß
kiÕn thøc cÇn ®¹t
Ho¹t ®éng 1 : Giíi thiÖu phÇn mÒm Finger break out
G : Líp 7 em ®· ®îc lµm quen 1. Giíi thiÖu phÇn mÒm.
víi phÇn mÒm luyÖn gâ phÝm
nµo ?
H : Tr¶ lêi phÇn mÒm Typing
test
®Ých cña phÇn mÒm nµy lµ luyÖn gâ bµn phÝm
G : PhÇn mÒm Typing test gióp Môc
nhanh
vµ chÝnh x¸c.
em rÌn luyÖn kÜ n¨ng g× ?
H : Tr¶ lêi.
G : Giíi thiÖu môc ®Ých cña
phÇn mÒm Finger break out.
Ho¹t ®éng 2 : Giíi thiÖu thµnh phÇn chÝnh trªn mµn h×nh finger beak out
G : Giíi thiÖu biÓu tîng cña ch- 2 Mµn h×nh chÝnh cña phÇn mÒm
¬ng tr×nh.
a. Khëi ®éng phÇn mÒm
H : Nªu c¸ch khëi ®éng ch¬ng
tr×nh.
H : Lªn m¸y chñ thùc hiÖn thao
- KÝch ®óp vµo biÓu tîng
t¸c khëi ®éng ch¬ng tr×nh.
G : Cã thÓ më réng c¸ch khëi
®éng qua nót start vµ lµm mÉu.
G : NhÊn ENTER (OK) ®Ó b. Giíi thiÖu mµn h×nh chÝnh.
chuyÓn sang mµn h×nh chÝnh
cña phÇn mÒm.
H : Quan s¸t mµn h×nh chÝnh ®Ó
phÇn biÖt c¸c thµnh phÇn chÝnh
trong mµn h×nh nµy.
TRANG 20
- Xem thêm -