Mô tả:
TRƢỜNG THPT HỒNG NGỰ 3
VẬT LÝ 12
TIA X
Giáo viên: Nguyễn Sơn Tùng
Những hình ảnh này đƣợc chụp bằng cách nào?
Nguyễn Sơn Tùng – THPT Hồng Ngự 3
QUY ƢỚC KÍ HIỆU
: Giáo viên đặt câu hỏi, nêu vấn đề.
: Học sinh thảo luận và phát biểu
: Giáo viên giải thích, dẫn chứng.
: Nội dung ghi vào vở của học sinh.
Nguyễn Sơn Tùng – THPT Hồng Ngự 3
NỘI DUNG BÀI HỌC
1. Tia X:
a. Tia X là gì?
b. Cách tạo ra tia X.
c. Tính chất của tia X.
d. Công dụng của tia X.
2. Thuyết điện từ về ánh sáng.
3. Tổng quát về sóng điện từ. Thang sóng
điện từ.
Nguyễn Sơn Tùng – THPT Hồng Ngự 3
TIA X – THANG SÓNG ĐIỆN TỪ
1. Tia X:
a. Tia X là gì?
: Những bức
xạ không nhìn
thấy có bước
sóng từ 10 – 8m
đến 10 – 11m,
được gọi là tia
Rơnghen hay
tia X.
Tia X cứng có
bước sóng rất
ngắn, tia X
mềm có bước
sóng dài hơn.
: Năm 1895, nhà bác
học người Đức
Rơnghen đã làm thí
nghiệm cho dòng tia
catốt đập vào một
miếng kim loại có
nguyên tử lượng lớn
(Platin, Vonfram …)
: Kết quả: Ông thu được những bức xạ không
nhìn thấy, có tính chất xuyên qua thủy tinh, làm
phát quang 1 số chất và làm đen phim ảnh.
Những bức xạ này được gọi là tia Rơnghen hay
tia X.
Nguyễn Sơn Tùng – THPT Hồng Ngự 3
TIA X – THANG SÓNG ĐIỆN TỪ
1. Tia X:
a. Tia X là gì?
b. Cách tạo ra
tia X:
Hãy
mô tả phát
::
Các
electron
tạo của
ốngtăng
ra cấu
từ catốt,
được
tốcRơnghen.
trong điện trường
mạnh ( có hiệu điện
thế khoảng vài vạn
vôn), khi đến đập vào
đối catốt sẽ gây ra
hiện tượng gì?
Đối catốt
+
-
Anốt
Catốt
p= 10-3 mmHg
Nguyễn Sơn Tùng – THPT Hồng Ngự 3
TIA X – THANG SÓNG ĐIỆN TỪ
Đối âm cực
+
Dòng electron
Ca tốt
Anốt
Tia X
đƣợc
tạo ra
nhƣ
thế
nào?
Ống RƠNGHEN
: Chùm electron phát ra từ catốt, đƣợc tăng tốc
trong điện trƣờng mạnh, khi bị hãm lại ở đối catốt
(đối âm cực) sẽ phát ra tia X.
Nguyễn Sơn Tùng – THPT Hồng Ngự 3
Hãy quan sát hai bức ảnh sau và nêu cách chụp của từng
tấm ảnh.
Vì sao hai cách
chụp với các bức
xạ khác nhau đó
lại cho kết quả
khác nhau ?
Chụp bằng ánh sáng nhìn
thấy (ánh sáng trắng)
Chụp bằng tia X (tia Rơn-ghen)
TIA X – THANG SÓNG ĐIỆN TỪ
1. Tia X:
a. Tia X là gì?
b. Cách tạo
ra tia X:
c. Tính chất
của tia X:
Hãy đọc mục 1b trang
: Những
tínhSGK
chất và
nổinêu
bật của Tia X:
210, 211
ra khả
những
tínhđâm
chấtxuyên
• Tia X có
năng
chính của Tia X
• Tia X tác dụng mạnh lên phim ảnh
• Tia X làm ion hóa không khí
• Tia X có tác dụng làm phát quang nhiều
chất
• Tia X có thể gây ra hiện tượng quang
điện
• Tia X có tác dụng sinh lý mạnh: diệt
khuẩn, diệt tế bào …
Nguyễn Sơn Tùng – THPT Hồng Ngự 3
TIA X – THANG SÓNG ĐIỆN TỪ
1. Tia X:
- Ứng dụng trong y học:
a. Tia X là gì?
b. Cách tạo ra
tia X:
c. Tính chất
của tia X:
d.Công dụng
của tia X:
Tại sao không
Tìm những
dùngvật
tialạtử
trong cơ
thểmà phải
ngoại
dùng tia X
Phát hiện bệnh
trong những
bằng chụp X
ứng dụng này?
quang
Điều trị ung thư
Nguyễn Sơn Tùng – THPT Hồng Ngự 3
TIA X – THANG SÓNG ĐIỆN TỪ
1. Tia X:
a. Tia X là gì?
: Ứng dụng trong công nghiệp: Kiểm tra chất
lượng các vật đúc, tìm các vết nứt trong vật bằng
kim loại.
b. Cách tạo ra
tia X:
c. Tính chất
của tia X:
d.Công dụng
của tia X:
: Các ứng dụng khác: Kiểm tra hành lý, nghiên
cứu cấu trúc của vật rắn
Nguyễn Sơn Tùng – THPT Hồng Ngự 3
Cung cấp thông tin:
Ánh sáng nhìn thấy, tia
Sóng ánh
sáng
và sóng
từ có
hồng
ngoại,
tia tửđiện
ngoại,
tiacùng vận tốc khi
truyền trongXmột
trường
( c chúng
= 3.108 m/s trong chân
đềumôi
là sóng.
Vậy
không)
là sóng gì? Có phải là sóng
đàn hồi như sóng cơ hay là
Các vậtsóng
được kích thích cho phát sáng bằng cách
điện từ như sóng vô
đốt nóng thì cũng phát
ra những bức xạ có bước sóng
tuyến?
nằm trong vùng sóng vô tuyến
Sóng ánh sáng và sóng điện từ đều lan truyền
được trong chân không trong khi sóng đàn hồi thì
không
Nguyễn Sơn Tùng – THPT Hồng Ngự 3
TIA X – THANG SÓNG ĐIỆN TỪ
1. Tia X
2. Thuyết
điện từ về
ánh sáng
Theo Mắc – xoen, ánh sáng là sóng
điện từ có bước sóng rất ngắn.
Mối liên hệ giữa tính chất điện từ và
tính chất quang.
c n
v
Lo – ren – xơ còn chứng tỏ đươc
hằng số Hãy
điện nêu
môi tên
phụ
gọithuộc
của vào tần
số f của ánh
= F(f)
giải thích
các sáng:
đại lượng
trong
được sự tán sắc
sáng.
côngánh
thức.
Nguyễn Sơn Tùng – THPT Hồng Ngự 3
TIA X – THANG SÓNG ĐIỆN TỪ
1. Tia X
2. Thuyết
điện từ về
ánh sáng
3. Thang sóng
điện từ
Các sóng vô tuyến, tia hồng ngoại, ánh
sáng nhìn thấy, tia tử ngoại, tia X, tia gamma
đều có cùng bản chất là sóng điện từ, chỉ khác
nhau về bước sóng và tần số. Ranh giới giữa
các vùng là không rõ rệt
Sóng có bước sóng càng ngắn thì tính đâm
xuyên càng mạnh, dễ làm phát quang, dễ làm
ion hóa không khí; Trong khi sóng có bước
sóng càng dài càng dễ quan sát hiện tượng
giao thoa
Nguyễn Sơn Tùng – THPT Hồng Ngự 3
TIA X – THANG SÓNG ĐIỆN TỪ
Dựa vào thang sóng điện từ, cho
biết sóng điện từ đƣợc chia thành
bao nhiêu vùng? Khoảng bƣớc
sóng cũng nhƣ cách phát và thu
sóng trong các vùng đó.
Tần số
f
Tia gamma
Hz
3.102
Sóng vô tuyến
Tia hồng ngoại
Tia tử
ngoại Tia Rơn-ghen
3.105
3.108
3.1011
3.1014
1
10-3
10-6
3.1017
3.1020
3.1023
10-9
10-12
10-15
Bước sóng
106
103
10-7
m
Ánh sáng khả kiến
HẾT
Nguyễn Sơn Tùng – THPT Hồng Ngự 3
- Xem thêm -