30/08/2018
BÀI GIẢNG
VĂN HÓA CÔNG SỞ
PGS.TS. Lê Văn Hảo
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG
Tháng 9/2018
NỘI DUNG
Giới thiệu học phần
Tài liệu đọc thêm
Chủ đề 1: Môi trường công sở
Chủ đề 2: Văn hóa công sở tại cơ quan hành chính nhà
nước
Chủ đề 3: Phong cách làm việc của công chức và đạo
đức công vụ
Chủ đề 4: Giao tiếp nơi công sở
Chủ đề 5: Xây dựng văn hóa công sở
Gợi ý chủ đề làm luận văn cao học
Tài liệu tham khảo
2
1
30/08/2018
GIỚI THIỆU HỌC PHẦN
Số tín chỉ: 02
Học phần tiên quyết: không có
Đối tượng: học viên cao học
Đánh giá:
Tham dự lớp: 10%
Đánh giá thường xuyên: 30%
Thi kết thúc: 60%
3
GIỚI THIỆU HỌC PHẦN
Mô tả HP:
Là học phần cung cấp cho học viên những kiến
thức về: (i) Môi trường công sở; (ii) Văn hóa tổ
chức hành chính nhà nước; (iii) Phong cách làm
việc của công chức và đạo đức công vụ; (iv)
Giao tiếp văn hóa công sở; (v) Xây dựng văn
hóa công sở; đồng thời vận dụng các lý thuyết
để giải quyết các vấn đề thuộc về văn hóa của
thực tiễn hành chính công sở.
4
2
30/08/2018
GIỚI THIỆU HỌC PHẦN
Mục tiêu HP:
Học phần nhằm mục đích cung cấp cho học
viên (1) Hiểu biết về bản chất công sở và hành
chính công sở và ứng dụng được những nguyên
tắc của văn hóa, của đạo đức hành chính vào
công vụ; (2) Khả năng áp dụng các kiến thức
của môn học để phân tích và đánh giá các vấn
đề quản lý hành chính công sở; (3) tạo cơ sở
cho các môn học chuyên ngành về sau.
5
GIỚI THIỆU HỌC PHẦN
Kết quả học tập mong đợi:
Hiểu rõ các khái niệm, nguyên tắc hình
thành, vai trò của văn hóa công sở đối
với các cơ quan hành chính.
Sử dụng các kiến thức văn hóa công sở
để phân tích, đánh giá và giải quyết các
vấn đề quản lý hành chính công sở.
Sử dụng các kiến thức được trang bị để
có thể học tập tốt các môn chuyên ngành
quản lý kinh tế.
6
3
30/08/2018
Tài liệu đọc thêm
Thùy Linh & Việt Trinh (2013). Văn hóa ứng
xử và nghệ thuật giao tiếp nơi công sở. NXB
Lao động.
Schein, E.H. (2004). Organizational culture
and leadership (3rd ed.). Jossey Bass.
Shanks, N.H (2007). Management and
motivation (Chapter 2), in Introduction to
health care management. Jones & Bartlett
Publishers.
1.
2.
3.
7
1. Môi trường công sở
Một số khái niệm:
Văn hóa:
“Văn hóa” là một trong số các khái niệm
phức tạp nhất trong các ngôn ngữ của
loài người. Gần như không thể tìm thấy
một định nghĩa thống nhất giữa các
quốc gia và xuyên suốt theo thời gian ở
một quốc gia nào đó đối với khái niệm
này.
8
4
30/08/2018
1. Môi trường công sở
Trong tiếng Anh, từ “Culture” xuất hiện
làn đầu tiên tại Từ điển Oxford vào
khoảng
năm
1430,
với
nghĩa
“cultivation” hoặc “tending the soil”.
Đến thế kỷ 19, từ điển này đưa ra định
nghĩa mới của Culture là: “refinement of
mind, taste, and manners”.
9
1. Môi trường công sở
Đến giữa thế kỷ 20, Từ điển American
Heritage giới thiệu một định nghĩa được
giữ nguyên cho đến hiện nay: “Văn hóa
là tổng thể các khuôn mẫu về hành
vi, nghệ thuật, niềm tin, qui tắc,
cũng như tất cả các sản phẩm tư
duy và lao động khác của con
người” (Tharp, 2009).
10
5
30/08/2018
1. Môi trường công sở
Trong số các định nghĩa về Văn hóa,
định nghĩa của Wood (1998) cũng
thường được trích dẫn bởi tính ngắn gọn
và khái quát cao: “Văn hóa là tập hợp
những niềm tin, giá trị, thái độ, định
chế, qui tắc về hành vi giúp mô tả
các thành viên của một cộng đồng
hoặc tổ chức”.
11
1. Môi trường công sở
Khái quát về những định nghĩa khác
nhau trong các ngôn ngữ, có thể nói
Văn hóa là một diễn đạt ngắn gọn
về ba sản phẩm cơ bản trong hoạt
động của con người: những điều
được suy nghĩ, những điều được
làm, và những gì được làm ra (Tharp,
2009).
12
6
30/08/2018
1. Môi trường công sở
Văn hóa vừa đóng vai trò là chất kết
dính đối với các thành viên trong một
cộng đồng, tổ chức; vừa tham gia định
hướng cho các hoạt động của những
thành viên trong cộng đồng, tổ chức đó.
13
1. Môi trường công sở
Công sở:
Là tổ chức của hệ thống bộ máy nhà
nước hoặc tổ chức công ích được Nhà
nước công nhận, bao gồm cán bộ, công
chức được tuyển dụng, bổ nhiệm theo
quy chế công chức hoặc theo thể thức
hợp đồng để thực hiện công vụ nhà
nước.
14
7
30/08/2018
1. Môi trường công sở
Công sở có vị trí, chức năng, nhiệm vụ,
quyền hạn và có cơ cấu tổ chức do pháp
luật quy định, được sử dụng công quyền
để tổ chức công việc Nhà nước hoặc
dịch vụ công vì lợi ích chung của xã hội,
của cộng đồng.
(https://luatduonggia.vn/phan-tich-khainiem-va-dac-diem-cong-so)
15
1. Môi trường công sở
Công vụ (Public affairs):
Là nhiệm vụ của công chức.
Là các hoạt động của các cơ quan quyền
lực nhà nước.
Là hoạt động mang lại quyền lợi chung
cho mọi người (= dịch vụ công).
Là hoạt động của Nhà nước nhằm thực
hiện ý chí của nhân dân.
Là lạo lao động mang tính quyền lực,
pháp lý được thực thi bởi đội ngũ công
chức nhằm thực hiện các chính sách của
Nhà nước.
16
8
30/08/2018
1. Môi trường công sở
Cán bộ:
“Là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê
chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh
theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng
Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức
chính trị - xã hội ở trung ương, ở tỉnh,
thành phố trực thuộc trung ương (sau đây
gọi chung là cấp tỉnh), ở huyện, quận, thị
xã, thành phố thuộc tỉnh (sau đây gọi
chung là cấp huyện), trong biên chế và
hưởng lương từ ngân sách nhà nước”.
(Luật CBCC 2008)
17
1. Môi trường công sở
Công chức:
“Là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ
nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ
quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ
chức chính trị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp
huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân
dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên
nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn
vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ
quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy
lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công
lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ
chức chính trị - xã hội, trong biên chế và hưởng
lương từ ngân sách nhà nước”.
(Luật CBCC 2008)
18
9
30/08/2018
1. Môi trường công sở
Viên chức:
“Là công dân Việt Nam được tuyển
dụng theo vị trí việc làm, làm việc tại
đơn vị sự nghiệp công lập theo chế độ
hợp đồng làm việc, hưởng lương từ quỹ
lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo
quy định của pháp luật”.
(Luật viên chức 2010)
19
1. Môi trường công sở
Ba đặc điểm chính của công sở:
Công sở là một pháp nhân
Theo Luật Dân sự 2005, pháp nhân là một
tổ chức có đủ các điều kiện sau:
Được thành lập hợp pháp
Có cơ cấu chặt chẽ
Có tài sản độc lập
Tham gia vào các quan hệ pháp luật một
cách độc lập
20
10
30/08/2018
1. Môi trường công sở
Công sở là cơ sở để bảo đảm công
vụ:
Công sở hoạt động để thực thi quyền lực
nhà nước. Các công sở quản lý hành chính
Nhà nước sử dụng quyền lực nhà nước để
hoạch định và quản lý quá trình thực thi
các chính sách công, trong khi các công sở
sự nghiệp chịu trách nhiệm về việc cung
cấp các dịch vụ công như giáo dục, y tế, …
21
1. Môi trường công sở
Công sở có quy chế cần thiết để thực
hiện các chuyên môn do Nhà nước
quy định:
Công sở có địa vị pháp lý, chức năng,
nhiệm vụ, quyền hạn về thực thi công vụ
(các chính sách và các dịch vụ công) và cơ
cấu tổ chức được quy định cụ thể tại các
văn bản pháp luật và được hệ thống pháp
luật đảm bảo thi hành.
22
11
30/08/2018
1. Môi trường công sở
Các đặc điểm khác:
Công sở là đơn vị cơ bản cấu thành hệ
thống hành pháp hoạt động thường
xuyên, liên tục;
Công sở có mối quan hệ mang tính thứ
bậc để đảm bảo nguyên tắc tập trung
dân chủ trong điều hành và có mối quan
hệ mang tính phối hợp để đảm bảo
nguyên tắc phối hơp trong hành động với
các công sở khác trong hệ thống;
Công sở hoạt động để phục vụ lợi ích
công, lợi ích của nhân dân.
23
1. Môi trường công sở
1.
2.
Bài tập:
Hãy liệt kê một số sản phẩm hữu
hình và vô hình đặc trưng cho Văn
hóa của người Việt.
Hãy liệt kê một số sản phẩm hữu
hình và vô hình đặc trưng cho Văn
hóa của cơ quan anh/chị đang công
tác.
24
12
30/08/2018
2. Văn hóa công sở tại cơ quan hành
chính nhà nước
Khái niệm Văn hóa công sở:
Văn hóa công sở thuộc loại hình Văn hóa
tổ chức, với sự nhấn mạnh đến các yếu tố
liên quan đến đặc trưng của công sở.
Văn hóa tổ chức là tổng hợp các giá trị
tinh thần và vật chất được các thành viên
trong tổ chức xây dựng, duy trì và phát
huy từ quá khứ đến hiện tại.
25
2. Văn hóa công sở tại cơ quan hành
chính nhà nước
“Văn hóa tổ chức là một tập hợp các nguyên
tắc được chia sẻ chung giữa những thành viên
của một tập thể, được hình thành trong quá
trình tập thể ấy giải quyết các vấn đề nhằm
thích ứng với môi trường bên ngoài cũng như
các vấn đề liên quan đến sự kết nối bên trong.
Đó là những nguyên tắc đã tỏ ra có hiệu quả
tốt để mọi người đều công nhận giá trị của
chúng, và vì vậy, chúng được truyền đạt đến
những thành viên mới nhằm giúp họ hình
thành cách lĩnh hội, tư duy và cảm nhận khi
đối diện với các vấn đề của tập thể”
(Schein, E., 2004)
26
13
30/08/2018
2. Văn hóa công sở tại cơ quan hành
chính nhà nước
4 kiểu Văn hóa tổ chức đặc trưng:
Gia đình (Clan): quan hệ trên dưới như trong một
gia đình, mỗi thành viên được quan tâm chăm sóc
Thứ bậc (Hierarchy): đề cao mối quan hệ thứ bậc,
các nguyên tắc của tổ chức
Linh hoạt (Adhocracy): năng động và dễ thích
nghi với môi trường bên ngoài, với yêu cầu phát
triển
Thị trường (Market): đề cao tính cạnh tranh với
môi trường bên ngoài và năng suất làm việc, chất
lượng sản phẩm
(Cameron & Quinn, 1999)
27
2. Văn hóa công sở tại cơ quan hành
chính nhà nước
Quy chế Văn hóa công sở tại các cơ quan
hành chính nhà nước (theo Quyết định số
129/2007/QĐ-TTg ngày 02/8/2007 của Thủ tướng
Chính phủ):
a) Các quy định về trụ sở làm việc:
Biển tên cơ quan: Cơ quan phải có biển
tên được đặt tại cổng chính, trên đó ghi rõ
tên gọi đầy đủ bằng tiếng Việt và địa chỉ
của cơ quan;
28
14
30/08/2018
2. Văn hóa công sở tại cơ quan hành
chính nhà nước
Phòng làm việc: Phòng làm việc
phải có biển tên ghi rõ tên đơn vị,
họ và tên, chức danh cán bộ, công
chức, viên chức; Việc sắp xếp, bài trí
phòng làm việc phải bảo đảm gọn
gàng, ngăn nắp, khoa học, hợp lý;
Không lập bàn thờ, thắp hương,
không đun, nấu trong phòng làm
việc;
29
2. Văn hóa công sở tại cơ quan hành
chính nhà nước
Khu vực để phương tiện giao thông: Cơ
quan có trách nhiệm bố trí khu vực để
phương tiện giao thông của cán bộ, công
chức, viên chức và của người đến giao
dịch, làm việc. Không thu phí gửi phương
tiện giao thông của người đến giao dịch,
làm việc
30
15
30/08/2018
2. Văn hóa công sở tại cơ quan hành
chính nhà nước
b) Các quy định về văn hóa giao tiếp,
ứng xử của cán bộ công chức trong công
sở:
Cán bộ, công chức, viên chức khi thi hành
nhiệm vụ phải thực hiện các quy định về
những việc phải làm và những việc không
được làm theo quy định của pháp luật;
31
2. Văn hóa công sở tại cơ quan hành
chính nhà nước
Trong giao tiếp và ứng xử, cán bộ, công
chức, viên chức phải có thái độ lịch sự, tôn
trọng. Ngôn ngữ giao tiếp phải rõ ràng,
mạch lạc; không nói tục, nói tiếng lóng,
quát nạt;
Giao tiếp và ứng xử với nhân dân: phải
nhã nhặn, lắng nghe ý kiến, giải thích,
hướng dẫn rõ ràng, cụ thể về các quy định
liên quan đến giải quyết công việc;
32
16
30/08/2018
2. Văn hóa công sở tại cơ quan hành
chính nhà nước
Cán bộ, công chức, viên chức không được
có thái độ hách dịch, nhũng nhiễu, gây
khó khăn, phiền hà khi thực hiện nhiệm
vụ;
Giao tiếp và ứng xử với đồng nghiệp phải
có thái độ trung thực, thân thiện, hợp tác;
Khi giao tiếp qua điện thoại, cán bộ, công
chức, viên chức phải xưng tên, cơ quan,
đơn vị nơi công tác; trao đổi ngắn gọn, tập
trung vào nội dung công việc; không ngắt
điện thoại đột ngột.
33
2. Văn hóa công sở tại cơ quan hành
chính nhà nước
Bài tập:
Dựa trên 4 kiểu văn hóa tổ chức đặc
trưng của Cameron & Quinn, hãy xác
định và mô tả kiểu văn hóa tổ chức của
cơ quan/tổ chức mà anh/chị đang công
tác.
34
17
30/08/2018
3. Phong cách làm việc của công
chức và đạo đức công vụ
Động lực làm việc của cán bộ công chức
Phân biệt Động cơ (motive/drive) và
Động lực (motivation):
Với ý nghĩa Vật lý, “Động cơ" là máy
biến một dạng năng lượng nào đó thành
cơ năng. Ví dụ: động cơ điện là động cơ
biến đổi nhiệt năng thành công cơ học.
Còn "động lực" là năng lượng làm cho
máy móc chuyển động. Ví dụ: động lực
học là bộ phận của cơ học nghiên cứu
chuyển động của các vật thể dưới tác
dụng của các lực.
Từ điển tiếng Việt, Hoàng Phê chủ biên (1997)
35
3. Phong cách làm việc của công
chức và đạo đức công vụ
Với ý nghĩa Tâm lý, “Động cơ” phản ánh
những mong muốn, những nhu cầu của
con người và là lý do của hoạt động.
“Động lực” là từ dùng để chỉ sự thôi
thúc bản thân hành động tích cực cho
một sự việc.
36
18
30/08/2018
3. Phong cách làm việc của công
chức và đạo đức công vụ
37
3. Phong cách làm việc của công
chức và đạo đức công vụ
According to Webster’s New Collegiate
Dictionary, a motive is “something (a
need or desire) that causes a person to
act.” Motivate, in turn, means “to
provide with a motive,” and motivation
is defined as “the act or process of
motivating.” Thus, motivation is the act
or process of providing a motive that
causes a person to take some action.
38
19
30/08/2018
3. Phong cách làm việc của công
chức và đạo đức công vụ
This is motive :
The cops arrested the murderer, he was
sentenced to life for killing his own brother in
cold blood. The prosecution established the
fact that “GREED” was the motive behind
the murder.
This is motivation:
Their parents worked day and night so that
he could enjoy the luxuries of life. Their goal
was to earn enough money for their son’s
better and brighter future. Their “SON” was
their “motivation”.
39
3. Phong cách làm việc của công
chức và đạo đức công vụ
Động
lực
bên
trong
(intrinsic
motivation) và động lực bên ngoài
(extrinsic motivation): động lực có thể
được tạo ra từ chính bên trong mỗi cá
nhân/nhóm hoặc nhờ tác động từ bên
ngoài.
40
20
- Xem thêm -