Giải pháp tín dụng ngân hàng nhằm phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ tại VP Bank
1
Lêi më ®Çu
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi.
Doanh nghiÖp võa vµ nhá (DNV&N) lµ mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh«ng
nh÷ng thÝch hîp ®èi víi nÒn kinh tÕ cña nh÷ng n−íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn mµ
cßn ®Æc biÖt thÝch hîp víi nÒn kinh tÕ cña nh÷ng n−íc ®ang ph¸t triÓn. ë n−íc ta
tr−íc ®©y, viÖc ph¸t triÓn c¸c DNV&N còng ®4 ®−îc quan t©m, song chØ tõ khi
cã ®−êng lèi ®æi míi kinh tÕ do §¶ng céng s¶n ViÖt Nam khëi x−íng th× c¸c
doanh nghÞªp nµy míi thùc sù ph¸t triÓn nhanh c¶ vÒ sè vµ chÊt l−îng.
Trong ®iÒu kiÖn cña nh÷ng b−íc ®i ban ®Çu thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn
®¹i ho¸ ®Êt n−íc, cã thÓ kh¼ng ®Þnh viÖc ®Èy m¹nh ph¸t triÓn DNV&N lµ b−íc ®i
hîp quy luËt ®èi víi n−íc ta. DNV&N lµ c«ng cô gãp phÇn khai th¸c toµn diÖn
mäi nguån lùc kinh tÕ ®Æc biÖt lµ nh÷ng nguån tiÒm tµng s½n cã ë mçi ng−êi,
mçi miÒn ®Êt n−íc. C¸c DNV&N ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vai trß to lín cña m×nh
trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c mèi quan hÖ mµ quèc gia nµo còng ph¶i quan t©m chó ý
®Õn ®ã lµ: T¨ng tr−ëng kinh tÕ - gi¶i quyÕt viÖc lµm - h¹n chÕ l¹m ph¸p.
Nh−ng ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn DNV&N ë n−íc ta ®ßi hái ph¶i gi¶i quyÕt
hµng lo¹t c¸c khã kh¨n mµ c¸c doanh nghiÖp nµy ®ang gÆp ph¶i liªn quan ®Õn
nhiÒu vÊn ®Ò. Trong ®ã khã kh¨n lín nhÊt, c¬ b¶n nhÊt, phæ biÕn nhÊt, lµm tiÒn
®Ò cho c¸c khã kh¨n nhÊt ®ã lµ thiÕu vèn s¶n xuÊt vµ ®æi míi c«ng nghÖ. VËy
doanh nghiÖp nµy ph¶i t×m vèn ë ®©u trong ®iÒu kiÖn thÞ tr−êng vèn ë ViÖt Nam
ch−a ph¸t triÓn vµ b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp nµy khã ®¸p øng ®ñ ®iÒu kiÖn tham
gia, chóng ta còng ch−a cã chÝnh s¸ch hç trî c¸c doanh nghiÖp nµy mét c¸c hîp
lý. V× vËy ph¶i gi¶i quyÕt khã kh¨n vÒ vèn cho c¸c DNV&N ®4 vµ ®ang lµ mét
vÊn ®Ò cÊp b¸ch mµ §¶ng, Nhµ n−íc, b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc tÝn
dông còng ph¶i quan t©m gi¶i quyÕt.
Thùc tÕ hiÖn nay cho thÊy nguån vèn tÝn dông ng©n hµng ®Çu t− cho ph¸t
triÓn DNV&N cßn rÊt h¹n chÕ v× c¸c DNV&N khã ®¸p øng ®Çy ®ñ ®iÒu kiÖn vay
vèn ng©n hµng vµ khi tiÕp cËn nguån vèn tÝn dông th× c¸c doanh nghiÖp l¹i sö
2
dông vèn ch−a hîp lý vµ hiÖu qu¶. V× thÕ viÖc t×m ra gi¶i ph¸p tÝn dông nh»m
ph¸t triÓn DNV&N ®ang lµ mét vÊn ®Ò bøc xóc hiÖn nay cña c¸c NHTM. XuÊt
ph¸t tõ quan ®iÓm ®ã vµ thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c¸c DNV&N hiÖn nay, sau
mét thêi gian thùc tËp t¹i VP Bank (Ng©n hµng th−¬ng m¹i cæ phÇn c¸c doanh
nghiÖp ngoµi quèc doanh ViÖt Nam ) em ®4 chän ®Ò tµi : “Gi¶i ph¸p tÝn dông
ng©n hµng nh»m ph¸t triÓn DNV&N t¹i VP Bank”
2. Môc ®Ých nghiªn cøu
Xem xÐt mét c¸ch tæng qu¸t vµ cã hÖ thèng thùc tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh cña c¸c DNV&N vµ viÖc ®Çu t− tÝn dông cña VP Bank cho c¸c doanh nghiÖp
nµy. §ång thêi ®Ò tµi còng ®−a ra mét sè gi¶i ph¸p tÝn dông nh»m gãp phÇn ph¸t triÓn
DNV&N trªn ph¹m vi ho¹t ®éng cña VP Bank.
3. §èi t−îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu
§Ò tµi chän ho¹t ®éng tÝn dông cho c¸c DNV&N t¹i VP Bank trong nh÷ng
n¨m gÇn ®©y lµm ®èi t−îng nghiªn cøu
4. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, luËn v¨n ®4 sö dông c¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn
cøu khoa häc ®Ó ph©n tÝch lý luËn gi¶i thùc tiÔn : Ph−¬ng ph¸p duy vËt biÖn
chøng, ph−¬ng ph¸p duy vËt lÞch sö, ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ,
ph−¬ng ph¸p tæng hîp thèng kª…
5. KÕt cÊu cña ®Ò tµi
Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn th× luËn v¨n gåm ba ch−¬ng:
Ch−¬ng I : Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi sù ph¸t triÓn
cña DNV&N trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng
Ch−¬ng II : Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng ®èi víi DNV&N
t¹i VP Bank
Ch−¬ng III : Gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ vÒ ho¹t ®éng tÝn
dông nh»m ph¸t triÓn DNV&N t¹i VP Bank
3
Ch−¬ng 1
vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi viÖc
ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá tROng
nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng
1.1. TÝn dông ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng
1.1.1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc tr−ng cña TÝn dông ng©n hµng trong nÒn
kinh tÕ thÞ tr−êng
1.1.1.1 Kh¸i niÖm TÝn dông ng©n hµng
TÝn dông ng©n hµng lµ quan hÖ tÝn dông gi÷a mét bªn lµ ng©n hµng víi mét
bªn lµ c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n, hé gia ®×nh trong x4 héi trong ®ã ng©n hµng
gi÷ vai trß võa lµ ng−êi ®i vay, võa lµ ng−êi cho vay.
1.1.1.2 §Æc tr−ng cña tÝn dông ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng
- TÝn dông lµ quan hÖ vay m−în dùa trªn c¬ së lßng tin.
- TÝn dông lµ quan hÖ vay m−în cã thêi h¹n.
- TÝn dông lµ quan hÖ vay m−în cã hoµn tr¶.
1.1.2 Ph©n lo¹i tÝn dông ng©n hµng
1.1.3. C¸c h×nh thøc tÝn dông ng©n hµng
Theo ®iÒu 49 LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông th× c¸c tæ chøc tÝn dông ®−îc cÊp tÝn
dông cho tæ chøc c¸ nh©n d−íi c¸c h×nh thøc cho vay, chiÕt khÊu th−¬ng phiÕu
vµ giÊy tê cã gi¸ kh¸c, b¶o l4nh, cho thuª tµi chÝnh vµ c¸c h×nh thøc kh¸c theo
quy ®Þnh cña ng©n hµng nhµ n−íc.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, hiÖn nay c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i ®ang cung cÊp
cho doanh nghiÖp nh÷ng h×nh thøc tÝn dông sau:
• TÝn dông ng¾n h¹n gåm: ChiÕt khÊu th−¬ng phiÕu, cho vay thÊu chi, cho
vay tõng lÇn
• TÝn dông trung vµ dµi h¹n gåm : Cho vay theo dù ¸n, cho vay hîp vèn
4
• C¸c h×nh thøc tµi trî tÝn dông chuyªn biÖt gåm: Cho thuª tµi chÝnh, b¶o
l4nh ng©n hµng
1.2- Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña
DNV&N
1.2.1- Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ DNV&N trong nÒn kinh tÕ thÞ
tr−êng
1.2.1.1- Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm DNV&N
1.2.1.1.1- Kh¸i niÖm
- Kh¸i niÖm doanh nghiÖp:
- Ph©n lo¹i doanh nghiÖp:
Kh¸i niÖm chung DNV&N
DNV&N lµ nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh cã t− c¸ch ph¸p nh©n kinh
doanh v× môc ®Ých lîi nhuËn, cã quy m« doanh nghiÖp trong nh÷ng giíi h¹n nhÊt
®Þnh tÝnh theo c¸c tiªu thøc vèn, lao ®éng, doanh thu, gi¸ trÞ gia t¨ng thu ®−îc
trong tõng thêi k× theo quy ®Þnh cña tõng quèc gia.
Kh¸i niÖm DNV&N ë ViÖt Nam nh− sau: Lµ nh÷ng c¬ së s¶n
xuÊt kinh doanh cã t− c¸ch ph¸p nh©n, kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn kinh tÕ, cã
quy m« vÒ vèn hoÆc lao ®éng tho¶ m6n c¸c quy ®Þnh cña ChÝnh phñ ®èi víi tõng
ngµnh nghÒ t−¬ng øng víi tõng thêi ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ.
1.2.1.1.2. §Æc ®iÓm cña DNV&N
- DNV&N tån t¹i vµ ph¸t triÓn ë mäi thµnh phÇn kinh tÕ.
- DNV&N cã tÝnh n¨ng ®éng vµ linh ho¹t cao
- DNV&N cã bé m¸y tæ chøc s¶n xuÊt vµ qu¶n lý gän nhÑ, cã hiÖu qu¶.
- Vèn ®Çu t− ban ®Çu thÊp, kh¶ n¨ng thu håi vèn nhanh
- C¹nh tranh gi÷a nh÷ng DNV&N lµ c¹nh tranh hoµn h¶o
- Bªn c¹nh nh÷ng ®Æc ®iÓm thÓ hiÖn −u ®iÓm cña DNV&N th× cßn cã mét
sè ®iÓm cßn h¹n chÕ.
•
VÞ thÕ trªn thÞ tr−êng thÊp, tiÒm lùc tµi chÝnh nhá nªn kh¶ n¨ng c¹nh
tranh thÊp.
5
•
Ýt cã kh¶ n¨ng huy ®éng vèn ®Ó ®Çu t− ®æi míi c«ng nghÖ gi¸ trÞ cao.
•
Ýt cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®µo t¹o nh©n c«ng, ®Çu t− cho nghiªn cøu, thiÕt kÕ c¶i
tiÕn c«ng nghÖ, ®æi míi s¶n phÈm.
• Trong nhiÒu tr−êng hîp th−êng bÞ ®éng v× phô thuéc vµo h−íng ph¸t
triÓn cña c¸c doanh nghiÖp lín vµ tån t¹i nh− mét bé phËn cña doanh nghiÖplín.
1.2.1.2. VÞ trÝ vµ vai trß cña DNV&N trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng
- VÒ sè l−îng c¸c DNV&N chiÕm −u thÕ tuyÖt ®èi.
- DNV&N cã mÆt trong nhiÒu ngµnh nghÒ, lÜnh vùc vµ tån t¹i nh− mét bé
phËn kh«ng thÓ thiÕu ®−îc cña nÒn kinh tÕ mçi n−íc.
- Sù ph¸t triÓn cña DNV&N gãp phÇn quan träng trong viÖc gi¶i quyÕt
nh÷ng môc tiªu kinh tÕ - x4 héi
1.2.1.3. C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn DNV&N
- Tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x6 héi
- ChÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý
- §éi ngò c¸c nhµ s¸ng lËp vµ qu¶n lý doanh nghiÖp
- Sù ph¸t triÓn vµ kh¶ n¨ng øng dông tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ
- T×nh h×nh thÞ tr−êng
1.2.2. Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi viÖc ph¸t triÓn
DNV&N
- TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn n©mg cao hiÖu qu¶ sñ dông vèn, tr¸nh t×nh
tr¹ng sö dông vèn sai môc ®Ých.
- TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn b¶o ®¶m cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp
®−îc liªn tôc thuËn lîi.
- TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn n©ng cao kh¼ n¨ng c¹nh tranh cña
DNV&N.
- TÝn dông ng©n hµng gióp doanh nghiÖp h¹n chÕ rñi ro.
- TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn h×nh thµnh c¬ cÊu vèn tèi −u cho DNV&N.
6
1.3 - Kinh nghiÖm mét sè n−íc trong viÖc hç trî vèn tÝn
dông cho DNV&N
1.3.1. Kinh nghiÖm mét sè n−íc
1.3.1.1- Kinh nghiÖm cña §µi Loan
NÒn c«ng nghiÖp §µi Loan ®−îc ®Æc tr−ng chñ yÕu bëi c¸c DNV&N. ë
§µi Loan, lo¹i DNV&N ph¶i cã tõ 5 - 10 c«ng nh©n, vèn trung b×nh lµ 1,6 triÖu
USD lµ rÊt phæ biÕn. Chóng chiÕm kho¶ng 96% tæng sè doanh nghiÖp, t¹o ra
kho¶ng 40% s¶n l−îng c«ng nghiÖp, h¬n 50% gi¸ trÞ xuÊt khÈu vµ chiÕm h¬n
70% chç lµm viÖc. §Ó ®¹t ®−îc thµnh tùu to lín nµy, §µi Loan ®4 dµnh nh÷ng nç
lùc trong viÖc x©y dùng vµ thùc thi c¸c chÝnh s¸ch hç trî c¸c DNV&N nh− chÝnh
s¸ch hç trî c«ng nghÖ, chÝnh s¸ch vÒ nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn, chÝnh s¸ch qu¶n
lÝ, ®µo t¹o...vµ chÝnh s¸ch hç trî tµi chÝnh tÝn dông.
ChÝnh s¸ch hç trî tµi chÝnh tÝn dông cho DNV&N ®−îc cô thÓ:
- KhuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng cho DNV&N vay vèn nh− ®iÒu chØnh møc
l4i suÊt thÊp h¬n l4i suÊt th−êng cña ng©n hµng, thµnh lËp quÜ b¶o l4nh tÝn dông,
qui ®Þnh tØ lÖ cung cÊp tµi chÝnh cho DNV&N ph¶i t¨ng lªn hµng n¨m...Ng©n
hµng trung −¬ng §µi Loan yªu cÇu c¸c NHTM thµnh lËp riªng phßng tÝn dông
cho DNV&N, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó cho DNV&N tiÕp cËn ®−îc víi ng©n hµng.
NHTW còng sö dông c¸c chuyªn gia t− vÊn cho DNV&N vÒ c¸ch cñng cè c¬ së
tµi chÝnh, t¨ng kh¶ n¨ng nhËn tµi trî cña m×nh.
- Thµnh lËp QuÜ ph¸t triÓn cho DNV&N: c¸c quÜ ®−îc thµnh lËp nh− QuÜ
ph¸t triÓn, QuÜ Sino-US, QuÜ ph¸t triÓn DNV&N ®Ó cung cÊp vèn cho DNV&N
qua hÖ thèng ng©n hµng, nh»m tµi trî cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh c¸c
DNV&N.
- Thµnh lËp QuÜ b¶o l4nh tÝn dông
Tõ viÖc nhËn thøc ®−îc sù khã kh¨n cña DNV&N trong viÖc thÕ chÊp tµi
s¶n vay vèn NH, n¨m 1974 §µi Loan ®4 thµnh lËp QuÜ b¶o l4nh tÝn dông.
Nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña quÜ nµy lµ cïng chia sÎ rñi ro víi c¸c tæ chøc tÝn dông.
Tõ ®ã t¹o lßng tin ®èi víi TCTD khi cÊp tÝn dông cho DNV&N. KÓ tõ khi thµnh
7
lËp ®Õn nay quÜ ®4 b¶o l4nh cho 1,5 triÖu tr−êng hîp víi tæng sè tiÒn t−¬ng ®èi
lín.
Nãi chung, víi sù quan t©m cña ChÝnh phñ b»ng c¸c chÝnh s¸ch
khuyÕn khÝch h÷u hiÖu, c¸c DNV&N ë §µi Loan ph¸t triÓn m¹nh mÏ, æn ®Þnh
lµm cho §µi Loan trë thµnh quèc gia cña c¸c DNV&N vÒ mÆt kinh tÕ.
1.3.1.2. Kinh nghiÖm cña NhËt B¶n
Tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø II, NhËt B¶n ®Æc biÖt quan t©m ®Õn ph¸t
triÓn c¸c DNV&N v× ®©y lµ khu vùc ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao vµ gi¶i quyÕt
®−îc n¹n thÊt nghiÖp. Ch−¬ng tr×nh "hiÖn ®¹i ho¸" c¸c DNV&N trë thµnh mét
nhiÖm vô vµ NhËt B¶n ®4 cã hµng lo¹t c¸c chÝnh s¸ch vÒ nhiÒu mÆt ®−îc ban
hµnh. Chi phÝ cho ch−¬ng tr×nh "hiÖn ®¹i ho¸" c¸c DNV&N chñ yÕu tËp trung
trªn 4 lÜnh vùc:
. Xóc tiÕn hiÖn ®¹i ho¸ DNV&N
. HiÖn ®¹i ho¸ c¸c thÓ chÕ qu¶n lý DNV&N
. C¸c ho¹t ®éng t− vÊn cho DNV&N
. C¸c gi¶i ph¸p tµi chÝnh cho DNV&N
Trong ®ã dµnh mét sù chó ý ®Æc biÖt ®èi víi viÖc hç trî tµi chÝnh nh»m gióp
c¸c DNV&N th¸o gì nh÷ng khã kh¨n, c¶n trë viÖc t¨ng vèn trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh nh− kh¶ n¨ng tiÕp cËn tÝn dông thÊp, thiÕu sù b¶o ®¶m vÒ vèn
vay...
C¸c biÖn ph¸p hç trî nµy ®4 ®−îc thùc hiÖn th«ng qua hÖ thèng hç trî tÝn
dông vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh tÝn dông c«ng céng phôc vô DNV&N. HÖ thèng hç
trî tÝn dông gióp c¸c DNV&N tiÕp cËn ®−îc víi nguån vèn tÝn dông, t¹o ®iÒu
kiÖn cho hä vay vèn cña c¸c tæ chøc tÝn dông t− nh©n th«ng qua sù b¶o l4nh cña
hiÖp héi b¶o l4nh tÝn dông trªn c¬ së hîp ®ång b¶o l4nh.
Ngoµi ra cßn cã ba tæ chøc tµi chÝnh c«ng céng lµ C«ng ty Tµi chÝnh
DNV&N, C«ng ty tµi chÝnh nh©n d©n vµ ng©n hµng Shoko Chukin do ChÝnh phñ
®Çu t− thµnh lËp toµn bé hoÆc mét phÇn nh»m tµi trî vèn cho c¸c DNV&N ®æi
míi m¸y mãc thiÕt bÞ vµ hç trî vèn l−u ®éng dµi h¹n ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh
doanh.
8
1.3.1.3- Kinh nghiÖm cña §øc
§øc lµ mét quèc gia cã sè l−îng DNV&N t−¬ng ®èi lín. Nã ®ãng mét vai
trß quan träng trong nÒn kinh tÕ, t¹o ra gÇn 50% GDP, chiÕm h¬n 1/2 doanh thu
chÞu thuÕ cña c¸c doanh nghiÖp, cung cÊp c¸c lo¹i hµng ho¸ vµ dÞch vô ®¸p øng
nhu cÇu ®a d¹ng cña nguêi tiªu dïng trong vµ ngoµi n−íc. §Ó ®¹t ®−îc nh÷ng
thµnh tùu ®ã, ChÝnh phñ §øc ®4 ¸p dông hµng lo¹t c¸c chÝnh s¸ch vµ ch−¬ng
tr×nh thóc ®Èy DNV&N trong viÖc huy ®éng vèn.
C«ng cô chÝnh ®Ó thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch vµ ch−¬ng tr×nh nµy lµ th«ng
qua c¸c kho¶n tÝn dông −− ®4i, cã sù b¶o l4nh cña Nhµ n−íc. C¸c kho¶n tÝn dông
nµy ®−îc ph©n bè −u tiªn ®Æc biÖt cho c¸c dù ¸n ®Çu t− thµnh lËp doanh nghiÖp,
®æi míi c«ng nghÖ, ®Çu t− vµo nh÷ng khu vùc kÐm ph¸t triÓn cña ®Êt n−íc.
Do phÇn lín c¸c DNV&N kh«ng ®ñ tµi s¶n thÕ chÊp ®Ó cã thÓ nhËn ®−îc
kho¶n tÝn dông lín bªn c¹nh c¸c kho¶n tÝn dông −u ®4i nªn cßn ph¸t triÓn kh¸
phæ biÕn tæ chøc b¶o l4nh tÝn dông. Nh÷ng tæ chøc nµy ®−îc thµnh lËp vµ b¾t ®Çu
ho¹t ®éng tõ nh÷ng n¨m 50 víi sù hîp t¸c chÆt chÏ cu¶ c¸c phßng Th−¬ng m¹i,
HiÖp héi doanh nghiÖp, HiÖp héi Ng©n hµng vµ ChÝnh quyÒn liªn bang. Nguyªn
t¾c ho¹t ®éng c¬ b¶n lµ v× kh¸ch hµng. DNV&N nhËn ®−îc kho¶n vay tõ ng©n
hµng víi sù b¶o l4nh cña mét sè tæ chøc b¶o l4nh tÝn dông. Khi doanh nghiÖp
lµm ¨n thua lç tæ chøc nµy cã tr¸ch nhiÖm tr¶ kho¶n vay ®ã cho ng©n hµng.
Ngoµi ra, c¸c kho¶n vay nµy cßn cã thÓ ®−îc Chinh phñ b¶o l4nh.
Víi c¸c c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch hç trî nh− vËy c¸c DNV&N ë §øc ®4 kh¾c
phôc ®−îc rÊt nhiÒu khã kh¨n trong qu¸ tr×nh huy ®éng vèn, tõ ®ã ®ãng gãp to
lín trong viÖc ph¸t triÓn DNV&N ë §øc.
1.3.2. Bµi häc kinh nghiÖm ®èi víi ViÖt nam
Tõ viÖc ph©n tÝch c¸c biÖn ph¸p hç trî vèn tÝn dông ®èi víi c¸c
DNV&N cña mét sè n−íc trªn thÕ giíi, trong ®ã cã NhËt b¶n mét n−íc l¸ng
giÒng cña ta ®4 cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn DNV&N rÊt hiÖu
qu¶. Thùc tÕ ®4 chøng minh sù thµnh c«ng cña c¸c chÝnh s¸ch hç trî nµy. V× vËy,
9
®©y cã thÓ lµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm mµ ViÖt Nam cã thÓ tham kh¶o vµ vËn
dông.
Tuy nhiªn, quy m« cña nÒn kinh tÕ còng nh− cña c¸c DNV&N ë ViÖt
Nam cßn nhá bÐ h¬n nhiÒu so víi c¸c n−íc trªn. H¬n n÷a, ViÖt Nam lÊy kinh tÕ
Nhµ n−íc lµm vai trß chñ ®¹o, c¸c DNNN cßn ®−îc h−ëng ®Æc quyÒn so víi c¸c
doanh ngiÖp ngoµi quèc doanh mµ chñ yÕu lµ DNV&N. Do ®ã, khi thùc hiÖn
nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî nãi chung còng nh− chÝnh s¸ch hç trî vèn tÝn dông noi
riªng ®èi víi nh÷ng DNV&N, chóng ta cÇn ph¶i thùc hiÖn sao cho võa cã hiÖu
qu¶, võa t¹o ra sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c lo¹i hinh doanh nghiÖp. Chóng ta cã thÓ
tæng kÕt trªn c¸c néi dung sau:
Thø nhÊt: ChÝnh phñ cã vai trß quan träng trong viÖc x©y dùng mét m«i
tr−êng ph¸p lÝ æn ®Þnh, cã nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî cô thÓ ®èi víi sù ph¸t triÓn
cña DNV&N. V× vËy ChÝnh phñ cÇn sím xóc tiÕn thµnh lËp côc ph¸t triÓn
DNV&N ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn ®−a ra c¸c ch−¬ng tr×nh trî gióp, ®iÒu phèi, h−íng dÉn
t×nh h×nh ph¸t triÓn DNV&N.
Thø hai: VÒ mÆt ph¸p lý, cÇn ®¶m b¶o thËt sù b×nh ®¼ng trong quan hÖ tÝn
dông ng©n hµng gi÷a DNV&N ngoµi quèc doanh víi doanh nghiÖp quèc doanh.
NHNN cÇn khuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng cã −u ®4i nhÊt ®Þnh cho DNV&N vay
vèn, hoÆc Ýt nhÊt còng cã sù b×nh ®¼ng vÒ mÆt thñ tôc, thêi h¹n vay, l−îng vèn
vay...c¸c NHTM nªn thµnh lËp nh÷ng kªnh tµi chÝnh riªng cho c¸c DNV&N
nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp nµy tiÕp cËn víi c¸c ho¹t
®éng tÝn dông cña ng©n hµng.
Thø ba: CÇn nhanh chãng triÓn khai m« h×nh QuÜ b¶o l4nh tÝn dông cho
c¸c DNV&N. QuÜ nµy lµ ng−êi trung gian ®¾c lùc gi÷a ng©n hµng vµ DNV&N
trong viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n cña doanh nghiÖp ®Ó kiÕn nghÞ cho ng©n hµng cho
vay. QuÜ ®øng ra b¶o l4nh cho c¸c kho¶n vay cßn thiÕu thÕ chÊp vµ tr¶ nî thay
cho doanh nghiÖp nÕu doanh nghiÖp ch−a cã kh¶ n¨ng tr¶ nî. Nguån vèn cña c¸c
quÜ cã thÓ do ng©n s¸ch cÊp hoÆc kÕt hîp víi sù ®ãng gãp cña c¸c ng©n hµng,
c¸c tæ chøc tµi chÝnh vµ c¸ nh©n kh¸c.
10
Thø t−: NHTM nªn më réng h×nh thøc tÝn dông thuª mua. §©y lµ biÖn
ph¸p tµi trî vèn trung vµ dµi h¹n cho c¸c doanh nghiÖp ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c
DNV&N ë trong t×nh tr¹ng thiÕu vèn rÊt hiÖu qu¶. Víi h×nh thøc tÝn dông nµy
NHTM gi¶m bít ®−îc rñi ro v× tr¸nh ®−îc t×nh tr¹ng ®ãng b¨ng vèn. Tuy nhiªn
cÇn ph¶i hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n ph¸t huy qui ®Þnh chÆt chÏ quyÒn vµ nghÜa
vô gi÷a hai bªn: ng©n hµng vµ DNV&N.
Thø n¨m: Thµnh lËp Quü hç trî ®Çu t− cho c¸c DNV&N nh»m gióp c¸c
doanh nghiÖp nµy vay vèn trung vµ dµi h¹n b»ng chÝnh nguån vèn cña Nhµ n−íc
hoÆc kÕt hîp víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n kh¸c. §Ó thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ cÇn cã c¬
chÕ ®iÒu hµnh quÜ thËt râ rµng, minh b¹ch, x¸c ®Þnh ®óng ®èi t−îng hç trî vµ ®−a
ra nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ, thèng nhÊt kÌm theo. Ngoµi ra, ChÝnh phñ cÇn cã c¸c
biÖn ph¸p nh»m t¹o ®iÒu kiÖn vÒ mÆt tµi chÝnh cho c¸c DNV&N nh− trî cÊp vèn
kh«ng hoµn l¹i cho c¸c dù ¸n ë vïng s©u, vïng xa, c¸c lÜnh vùc ®éc h¹i...
Th«ng qua viÖc ph©n tÝch lý gi¶i nh÷ng c¬ së lý luËn vÒ DNV&N vµ tÝn
dông ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng còng nh− thùc tÕ chøng minh nh÷ng
vai trß quan träng cña DNV&N trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ta thÊy cÇn thiÕt
ph¸t triÓn DNV&N ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ x4 héi. Tõ nh÷ng khã kho¨n còng
nh− nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x4 héi cho sù ph¸t triÓn DNV&N ta thÊy tÇm quan
träng cña nguån vèn cho sù h×nh thµnh ph¸t triÓn bÊt cø mét tæ chøc kinh tÕ x4
héi nµo nãi chung còng nh− DNV&N nãi riªng. §Ó t¹o nguån vèn cho doanh
nghiÖp cã rÊt nhiÒu nguån vèn nh− vèn tù cã, vèn liªn doanh liªn kÕt, vèn do
Nhµ n−íc cÊp, vèn cæ phÇn, vèn vay tõ nh÷ng nguån kh«ng chÝnh thøc…trong
®ã cã vèn vay tõ c¸c tµi chÝnh tÝn dông. Vèn tÝn dông ng©n hµng cã vai trß v«
cïng quan träng ®èi víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn DNV&N ë mét sè n−íc trªn
thÕ giíi ta rót ra bµi hoc kinh nghiÖm cho ViÖt Nam.
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý luËn ®ã ta soi räi vµo thùc tÕ ®Çu t− tÝn dông cho
DNV&N ë n−íc ta, ®Ó thÊy ®−îc nh÷ng g× cßn tån t¹i, t×m ra nh÷ng nguyªn
nh©n tån t¹i ®Ó t×m ra nguyªn nh©n cña tån t¹i ®Ó tõ ®ã t×m biÖn ph¸p kh¾c phôc.
V× ®èi t−îng nghiªn cø cña ®Ò tµi lµ ho¹t ®éng tÝn dông cho DNV&N ë VP Bank
ta cã thÓ cïng nhau ph©n tÝch thùc tr¹ng cña ho¹t ®éng nµy cña VP Bank
11
Ch−¬ng 2
Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông ®èi víi DNV&N
t¹i VP Bank
2.1 Thùc tr¹ng DNV&N ë ViÖt Nam hiÖn nay
Nh− ®4 nªu ra ë ch−¬ng I theo c«ng vµ sè 681/CP - KTN ngµy 20/ 6/
1998.ChÝnh phñ ®4 t¹m thêi quy ®Þnh thèng nhÊt viÖc x¸c ®Þnh DNV&N ë ViÖt
Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã vèn ®iÒu lÖ d−íi 5 tû
®ång vµ cã sè lao ®éng b×nh qu©n d−íi 200 ng−êi. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, c¸c
bé ngµnh, ®Þa ph−¬ng cã thÓ c¨n cø vµo t×nh h×nh kinh tÕ x4 héi cô thÓ mµ ¸p
dông ®ång thêi c¶ hai tiªu chÝ vèn vµ lao ®éng, hoÆc mét trong hai tiªu chÝ nµy.
Theo sè liÖu cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t−, tÝnh ®Õn cuèi n¨m 1999, t×nh h×nh
DNV&N theo tiªu chÝ trªn lµ (xem b¶ng 3)
B¶ng 3: T×nh h×nh DNV&N ViÖt Nam
Doanh nghiÖp(sè l−îng)
Lo¹i tiªu chÝ
DNNN DN quèc doanh
Tû lÖ
Tæng sè
(So víi sè doanh
nghiÖp hiÖn cã)
Vèn d−íi 5 tû
®ång
3670
40100
43770
91%
5420
41590
46830
97%
Lao ®éng d−íi
200 ng−êi
Nguån: b¸o c¸o cña bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t−
- XÐt vÒ h×nh thøc së h÷u:
Do ®−êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cña §¶ng vµ Nhµ n−íc
nªn c¸c DNV&N cïng ®a h×nh thøc së h÷u ®ã lµ së h÷u Nhµ n−íc , së h÷u tËp
thÓ, së h÷u t− nh©n,…tËp chung chñ yÕu lµ doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. NÕu
xÕt theo tiªu chÝ vÒ vèn th× DNNN chiÕm 64,42% vµ theo tiªu chÝ vÒ lao ®éng th×
chiÕm 91,7% tæng sè doanh nghiÖp hiÖn cã ( 5718 DN ). Tû lÖ t−¬ng øng víi
12
DNV&N ngoµi quèc doanh (doanh nghiÖp t− nh©n, c¸c lo¹i c«ng ty cæ phÇn, hîp
t¸c x4) lµ 95,4% vµ 98% tæng sè doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh hiÖn cã
(42.415 DN)
- VÒ lÜnh vùc ho¹t ®éng: HÇu hÕt c¸c DNV&N ho¹t ®éng trong ngµnh
c«ng nghiÖp (c«ng nghiÖp nhÑ, c«ng nghiÖp chÕ biÕn thùc phÈm ) th−¬ng m¹i
dÞch vô ®ßi hái Ýt vèn, quay vßng vèn nhanh. §Õn n¨m 1998, sè l−îng DNV&N
trong c«ng nghiÖp ®¹t 5620 DN chiÕm 28% trong tæng sè c¸c DNV&N ngoµi
quèc doanh. C¸c doanh nghiÖp nµy th−êng tËp trung chñ yÕu ë c¸c tØnh phÝa
Nam chiÕm ®Õn 81% tæng sè c¸c DNV&N, c¸c tØnh phÝa B¾c chØ chiÕm cã
12,6% tæng sè c¸c DNV&N ®ang ho¹t ®éng ë c¸c vïng ven ®« thÞ vµ n«ng th«n.
- Vèn tµi chÝnh:
Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn DNV&N ®ang trong giai ®o¹n khëi ®Çu, tÝch luü
vèn cßn h¹n chÕ vµ gÆp khã kh¨n rÊt lín. Sù thiÕu vèn diÔn ra trªn b×nh diÖn
réng. Bëi v× quy m« vèn tù cã cña chóng ®Òu rÊt nhá, h¹n hÑp, kh«ng ®ñ søc tµi
trî cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶, ®Æc biÖt lµ
®èi víi c¸c doanh nghiÖp muèn më réng, ph¸t triÓn quy m« vµ ®æi míi n©ng cao
thiÕt bÞ c«ng nghÖ s¶n phÈm. MÆt kh¸c thÞ tr−êng vèn dµi h¹n, thÞ tr−êng chøng
kho¸n ch−a ph¸t triÓn, ®iÒu kiÖn tham gia khã kh¨n. §ång thêi kh¶ n¨ng vµ ®iÒu
kiÖn vèn tÝn dông cßn h¹n chÕ. §©y lµ khã kh¨n lín nhÊt mµ c¸c DNV&N ViÖt
Nam ®ang gÆp ph¶i cÇn th¸o gì.
- VÒ thiÕt bÞ c«ng nghÖ vµ thÞ tr−êng:
Tr×nh ®é c«ng nghÖ, trang thiÕt bÞ, m¸y mãc cña DNV&N ViÖt Nam phÇn
lín sö dông c«ng nghÖ l¹c hËu, m¸y mãc cò kü ( cã doanh nghiÖp s¶n xuÊtt c«ng
nghiÖp vÉn ph¶i sö dông c¸c thiÕt bÞ ®−îc s¶n xuÊt tõ nh÷ng n¨m 1960). §4 h¹n
chÕ rÊt lín kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c DNV&N. §iÒu nay cã nhiÒu nguyªn
nh©n, song chñ yÕu lµ nguyªn nh©n kh¸ch quan. PhÇn lín c¸c DNV&N ®−îc
thµnh lËp trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tuy míi thµnh lËp nh−ng do thiÕu vèn, thiÕu
kü n¨ng qu¶n lý cÇn thiÕt nªn c¸c nhµ ®Çu t− ch−a thÓ mua s¾m ®−îc trang thiÕt
bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. PhÇn
lín m¸y mãc thiÕt bÞ cò, ®−îc mua l¹i tõ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n−íc bÞ gi¶i thÓ,
13
thanh lý ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tr−íc m¾t mµ ch−a cã chiÕn l−îc ®Çu t− trung vµ dµi
h¹n. GÇn ®©y ®4 cã chuyÓn biÕn nhiÒu doanh nghiÖp ®4 ®æi míi thiÕt bÞ c«ng
nghÖ. MÆc dï vËy, c«ng nghÖ thiÕt bÞ ë nhiÒu doanh nghiÖp liªn doanh cã vèn
n−íc ngoµi còng kh«ng sö dông thiÕt bÞ hoµn toµn míi. ChÝnh v× vËy mµ s¶n
phÈm lµm ra ch−a ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng quèc tÕ.. GÇn ®©y, cã mét sè
mÆt hµng nh− may mÆc, ®å uèng, thuû h¶i s¶n ®4 cã chç ®øng trªn thÞ tr−êng
quèc tÕ nh−ng sè l−îng cßn rÊt nhá.
- Lao ®éng cña c¸c DNV&N
Khu vùc DNV&N vèn ®−îc xem nh− mét khu vùc thu hót nhiÒu lao ®éng,
gãp phÇn quan träng trong gi¶i quyÕt viÖc lµm, nhÊt lµ n−íc ®«ng d©n sèng chñ
yÕu b»ng nghÒ n«ng, d− thõa lao ®éng vµ cã thu nhËp thÊp nh− ë n−íc ta. Theo
thèng kª th× DNV&N thu hót kho¶ng 90% lùc l−îng lao ®éng trong n−íc. Tuy
nhiªn vÒ tri thøc, tr×nh ®é tay nghÒ cña lùc l−îng lao ®éng cßn h¹n chÕ .
§éi ngò lao ®éng hiÖn nay cã trong c¸c DNV&N, phÇn ®«ng cã tr×nh ®é
v¨n ho¸ cÊp II (40-45%) , sè cã tr×nh ®é v¨n ho¸ phæ th«ng trung häc còng
chiÕm mét tû träng kh¸ (20-30%) vµ sè cã tr×nh ®é tiÓu häc vµ ch−a biÕt ch÷ cßn
chiÕm tû träng kh¸ lín (25-30%). Song, vÒ tr×nh ®é tay nghÒ, kü thuËt cña ng−êi
lao ®éng trong c¸c DNV&N hiÖn nay rÊt thÊp ®Æc biÖt ë khu vùc n«ng th«n. Sè
lao ®éng cã tÝnh chÊt phæ th«ng, cã tr×nh ®é tay nghÒ gi¶n ®¬n, ch−a ®−îc ®µo
t¹o, b×nh qu©n chiÕm kho¶ng (60-70%). ë mét sè vïng n«ng th«n, sè ®−îc ®µo
t¹o nghÒ chÝnh quy chØ chiÕm kho¶ng 10%.
- §éi ngò qu¶n lý:
Nãi ®Õn ®éi ngò qu¶n lý cña DNV&N lµ nãi ®Õn nh÷ng kiÕn thøc vµ n¨ng
lùc qu¶n lý kinh doanh cña c¸c chñ doanh nghiÖp. Thùc tÕ ®éi ngò c¸c chñ
doanh nghiÖp ë n−íc ta hiÖn nay cho thÊy, hä cã nhiÒu bÊt cËp víi ®ßi hái cña
kinh doanh trong th−¬ng tr−êng hiÖn ®¹i. §¹i ®a sè c¸c chñ doanh nghiÖp chØ cã
tr×nh ®é kiÕn thøc v¨n ho¸ phæ th«ng cÊp II (45-50%), mét sè kh«ng nhiÒu cã
tr×nh ®é v¨n ho¸ phæ th«ng trung häc, cao ®¼ng vµ ®¹i häc
( 30-35%). Cßn mét bé phËn ®¸ng kÓ cã tr×nh ®é v¨n ho¸ cÊp tiÓu häc (10-15%),
thËm chÝ c¸ biÖt cã ng−êi ch−a ®äc th«ng viÕt th¹o. ChØ cã rÊt Ýt chñ doanh
14
nghiÖp (2-3%) cña c¸c DNV&N ®−îc ®µo t¹o kiÕn thøc qu¶n lý chÝnh quy, mét
sè Ýt (20-30%) ®−îc tËp huÊn, ®µo t¹o ng¾n h¹n (d−íi 6 th¸ng), cßn ®¹i bé phËn
chØ qu¶n lý doanh nghiÖp m×nh b»ng kinh nghiÖm.
- VÒ nhµ x−ëng, mÆt b»ng s¶n xuÊt- kinh doanh vµ c¸c kÕt cÊu h¹ tÇng
kh¸c
§iÒu kiÖn mÆt b»ng cho s¶n xuÊt-kinh doanh cña c¸c DNV&N nh×n chung
hiÖn ®ang rÊt chËt hÑp vµ gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc t¹o lËp vµ më réng mÆt
b»ng, do c¬ chÕ chÝnh s¸ch ch−a thÝch hîp vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh h¹n chÕ cña c¸c
doanh nghiÖp. §a sè c¸c doanh nghiÖp ph¶i thuª m−în l¹i mÆt b»ng cña c¸c
DNNN, hoÆc ph¶i dïng nhµ ë lµm n¬i s¶n xuÊt, kinh doanh, giao dÞch, giíi
thiÖu, b¸n hµng. HÖ thèng ®iÖn n−íc cung cÊp cho c¸c DNV&N nhiÒu n¬i kh«ng
®¶m b¶o. HÖ thèng xö lý n−íc th¶i vµ r¸c th¶i cña c¸c DNV&N hÇu nh− kh«ng
cã, g©y t¸c h¹i rÊt lín tíi m«i tr−êng sèng.
- VÒ kh¶ n¨ng tiÕp cËn th«ng tin vµ hÖ thèng th«ng tin:
Kh¶ n¨ng tiÕp cËn th«ng tin cña c¸c DNV&N ë n−íc ta hiÖn rÊt h¹n chÕ vµ
gÆp nhiÒu khã kh¨n do hÖ thèng th«ng tin ch−a ®¸p øng ®−îc nh÷ng yªu cÇu cña
s¶n xuÊt-kinh doanh, ch−a nhanh nh¹y, kÞp thêi, chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ. MÆt kh¸c,
c¸c DNV&N kh«ng cã bé phËn chuyªn tr¸ch vÒ thu thËp vµ xö lý th«ng tin do
nguån tµi chÝnh h¹n hÑp, tr×nh ®é thu thËp, xö lý th«ng tin cña c¸c chñ doanh
nghiÖp cßn rÊt h¹n chÕ.
2.2. Kh¸i qu¸t ho¹t ®éng kinh doanh cña VP Bank
2.2.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn
Ng©n hµng Th−¬ng m¹i Cæ phÇn c¸c Doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ViÖt
Nam, tªn quèc tÕ lµ Vietnam Joint-stock Commercial Bank for Private
Enterprises viÕt t¾t lµ VP BANK lµ mét ng©n hµng Th−¬ng m¹i Cæ phÇn ®−îc
Ng©n hµng Nhµ n−íc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng sè 0042/NH-GP cã hiÖu lùc tõ
ngµy 12 th¸ng 08 n¨m 1993 trong thêi h¹n 99 n¨m. Ngµy 04 th¸ng 09 n¨m 1993
ng©n hµng chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng.
15
Nh÷ng n¨m tõ 1994 ®Õn 1996 lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn n¨ng ®éng cña VP
Bank. Trong giai ®o¹n nµy VP Bank ®4 ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan. Tû
suÊt lîi nhuËn trªn vèn cæ phÇn ®¹t 36% n¨m trong n¨m 1995 vµ 1996; chÊt
l−îng tÝn dông ®¶m b¶o vµ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô ph¸t triÓn nhanh chãng. Tuy
nhiªn, VP Bank ®4 gÆp ph¶i mét sè khã kh¨n nhÊt ®Þnh, mét phÇn do hËu qu¶
cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ ch©u ¸, t×nh h×nh c¹nh tranh víi c¸c ng©n hµng
trªn cïng mét ®Þa bµn ngµy cµng gay g¾t, mét phÇn do nh÷ng sai lÇm chñ quan
tõ phÝa Ng©n hµng. V× thÕ thêi gian tiÕp theo tõ 1997 ®Õn 2001 lµ giai ®o¹n cñng
cè vµ t¹o tiÒn ®Ò ph¸t triÓn cho giai ®o¹n míi. Trong giai ®o¹n nµy VP Bank ®4
nhËn ®−îc sù hç trî gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c c¬ quan thuéc ChÝnh phñ vµ Ng©n
hµng Nhµ n−íc trong viÖc kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n trong ho¹t ®éng kinh
doanh, v× thÕ t×nh h×nh VP Bank ®4 cã nhiÒu biÕn chuyÓn thuËn lîi vµ t¹o ®µ ph¸t
triÓn bÒn v÷ng.
N¨m 2000 ®¸nh dÊu mét b−íc chuyÓn biÕn quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn cña VP Bank. §ã lµ viÖc Héi ®ång qu¶n trÞ quyÕt ®Þnh lùa chän môc tiªu
chiÕn l−îc cña VP Bank trong vßng m−êi n¨m tíi lµ x©y dùng VP Bank trë thµnh
Ng©n hµng b¸n lÎ hµng ®Çu ViÖt Nam vµ trong khu vùc.
N¨m 2002, víi ®Þnh h−íng ®óng ®¾n cña Ban Tæng gi¸m ®èc víi tinh thÇn
n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña c¸n bé c«ng nh©n viªn, kÕt hîp víi c¸c chÝnh s¸ch më
réng ®Çu t− tÝn dông vµ hµng lo¹t c¸c biÖn tÝch cùc, hiÖu qu¶ ®Ó th¸o gì khã
kh¨n, VP Bank ®4 thùc sù chuyÓn m×nh, kh¼ng ®Þnh sù n¨ng ®éng vµ nh¹y bÐn
trong kinh doanh. KÕt qu¶ lµ ®4 tõ l4i ©m trë thµnh l4i d−¬ng vµ uy tÝn ng©n hµng
®ang dÇn ®−îc kh«i phôc.
HiÖn nay, hÖ thèng VP Bank gåm Héi Së ChÝnh Hµ Néi, ba chi nh¸nh :
thµnh phè HCM,H¶i Phßng,§µ N½ng; hai phßng giao dÞch ë Ha Néi . Héi së
chÝnh t¹i Hµ Néi gåm cã c¸c phßng: Phßng tiÕp thÞ vµ Quan hÖ kh¸ch hµng;
Phßng tÝn dông tiªu dïng vµ kinh doanh, Phßng ®¸nh gi¸ tµi s¶n; Phßng ph¸p chÕ
Thu håi nî; Phßng TTQT vµ kiÒu hèi; phßng ng©n quÜ kho quÜ ; phßng kÕ to¸n;
V¨n phßng VP Bank; Phßng tæng hîp vµ Qu¶n lý c«ng nghÖ; Phßng Giao dÞch;
Trung t©m tin häc; Trung t©m §µo t¹o.
16
2.2.2. Ph¹m vi vµ néi dung ho¹t ®éng cña VP Bank
VP Bank lµ ng©n hµng th−¬ng m¹i cæ phÇn, ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ,
tÝn dông vµ dÞch vô ng©n hµng v× môc tiªu lîi nhuËn. Kh¸ch hµng quan träng
nhÊt cña VP Bank lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, c¸c hé kinh doanh c¸ thÓ vµ
phôc vô nhu cÇu sinh ho¹t tiªu dïng cña d©n c−. Ph¹m vi ho¹t ®éng lµ ®Þa bµn cã
trô së hoÆc chi nh¸nh ho¹t ®éng. Hµ Néi, H¶i Phßng, §µ N½ng, TP Hå ChÝ Minh
lµ nh÷ng thµnh phè lín cña ViÖt Nam, cã d©n c− ®«ng ®óc, kinh tÕ - x4 héi cña
vïng ph¸t triÓn, tËp trung ®Çy ®ñ c¸c ngµnh nghÒ ®Æc biÖt ph¸t triÓn vÒ du lÞch,
th−¬ng m¹i, dÞch vô...
Néi dung ho¹t ®éng chñ yÕu cña Ng©n hµng lµ:
- NhËn tiÒn göi cã k× h¹n vµ kh«ng k× h¹n b»ng VND vµ ngo¹i tÖ cña ®¬n
vÞ, tæ chøc kinh tÕ vµ c¸ nh©n trong vµ ngoµi n−íc.
- Cho vay ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n b»ng tiÒn VND vµ ngo¹i tÖ ®èi víi
kh¸ch hµng thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ vµ c¸c tÇng líp d©n c−.
- Thùc hiÖn nghiÖp vô thuª mua, hïn vèn liªn doanh vµ mua cæ phÇn theo
ph¸p luËt hiÖn hµnh.
- TiÕp nhËn vèn ñy th¸c ®Çu t− vµ ph¸t triÓn cña c¸c tæ chøc trong n−íc.
- Vay vèn cña Ng©n hµng Nhµ n−íc vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c.
- ChiÕt khÊu th−¬ng phiÕu, tr¸i phiÕu vµ giÊy tê cã gi¸ trÞ.
- Thùc hiÖn DÞch vô thanh to¸n gi÷a c¸c kh¸ch hµng.
- Thùc hiÖn kinh doanh ngo¹i tÖ, thanh to¸n quèc tÕ, huy ®éng c¸c nguån
vèn tõ n−íc ngoµi vµ lµm c¸c dÞch vô thanh to¸n quèc tÕ kh¸c.
Víi ph¹m vi vµ néi dung ho¹t ®éng nh− trªn VP Bank cã vai trß to lín trong
viÖc thu hót nh÷ng kho¶n tiÒn nhµn rçi trong d©n c− ®Ó ®¸p øng mét khèi l−îng
lín nhu cÇu vèn tÝn dông cña nÒn kinh tÕ gãp phÇn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t
triÓn, t¨ng thu ng©n s¸ch Nhµ n−íc. Gãp phÇn to lín vµo c«ng cuéc c«ng nghiÖp
hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc nãi chung vµ c«ng cuéc hiÖn ®¹i hãa c«ng nghÖ Ng©n
hµng nãi riªng.
2.2.3. C¬ cÊu tæ chøc cña VP Bank
HiÖn nay, bé m¸y nh©n sù cña VP Bank gåm 258 ng−êi trong ®ã 75% lµ
c¸c nh©n viªn cã tr×nh ®é ®¹i häc vµ trªn ®¹i häc vµ ®−îc ph©n bæ c¸c phßng ban
®−îc thÓ hiÖn trªn s¬ ®å sau:
17
Error!
S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc cña VP Bank
§¹i h«i cæ ®«ng
Ban KiÓm so¸t
Héi ®ång Qu¶n trÞ
Héi ®ång TÝn
dông
C¸c Ban TÝn dông
Ban §iÒu hµnh
P.KTKT néi bé
Phßng phôc vô
kh¸ch hµng KD
Phßng thÈm ®Þnh
tµi s¶n b¶o ®¶m
Phßng thu håi nî
Héi së Hµ Néi
Phßng TTQT&
KiÒu hèi
Phßng Ng©n quü
Chi nh¸nh HCM
Phßng kÕ to¸n
V¨ phßng VPBank
Chi nh¸nh H¶i Phßng
Phßng tæng hîp vµ
Q/Lý CN
Phßng Giao dÞchKho quü
Chi nh¸nh §µ N½ng
Trung t©m Tin häc
Trung t©m §µo t¹o
C¸c phßng Giao dÞch
Trung t©m dÞch vô kiÒu
hèi ph¸t chuyÓn tiÒn
nhanh Western Union
18
2.2.4. T×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña VP Bank
Trong nh÷ng n¨m qua, nÒn kinh tÕ n−íc ta ph¶i ®èi mÆt víi rÊt nhiÒu khã
kh¨n thö th¸ch. §ã lµ do ¶nh h−ëng tiªu cùc cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh khu
vùc; sù suy gi¶m tèc ®é t¨ng tr−ëng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ Mü vµ ThÕ giíi sau
vô khñng bè Mü ngµy11/9 vµ cuéc chiÕn chèng IRAQ cña Mü thêi gian qua. Xu
h−íng héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi ®ang ®Õn gÇn ®4 ®ång thêi HiÖp ®Þnh
Th−¬ng m¹i ViÖt - Mü b¾t ®Çu cã hiÖu lùc ®4 t¹o ra nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc
®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. MÆt kh¸c trong n−íc cßn cã nh÷ng biÕn
®éng kh«ng tÝch cùc nh− thiªn tai, lò lôt, háa ho¹n t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn s¶n
xuÊt n«ng nghiÖp vµ ®êi sèng nh©n d©n. §Æc biÖt ®Çu n¨m 2003 hiÖn t−îng Viªm
®−êng h« hÊp cÊp hay cßn gäi lµ SARS ®4 ¶nh h−ëng kh«ng nhá ®Õn nÒn kinh tÕ
ViÖt Nam. §øng tr−íc nh÷ng khã kh¨n, §¶ng vµ ChÝnh phñ ®4 cã nh÷ng quyÕt
®Þnh ®óng ®¾n, do ®ã nÒn kinh tÕ n−íc ta ®4 cã nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc, n¨m
2002, tèc ®é t¨ng tr−ëng GDP t¨ng 7% so víi 2001. Kim ng¹ch n¨m 2002, xuÊt
khÈu 11 th¸ng ®¹t 14,96 tØ USD b»ng 99% c¶ n¨m 2001, nhËp khÈu ®¹t 17,2
triÖu USD t¨ng 18,6% so cïng kú. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp 11 th¸ng t¨ng
14,4% n«ng nghiÖp ®−îc mïa toµn diÖn vµ khëi s¾c víi tæng s¶n l−îng l−¬ng
thùc −íc ®¹t 35,9 triÖu tÊn, t¨ng 1,58 triÖu tÊn so n¨m 2001 vµ lµ n¨m cã s¶n
l−îng l−¬ng thùc ®¹t møc cao nhÊt tõ tr−íc ®Õn nay. Thu NSNN v−ît dù to¸n.
VÒ phÝa ngµnh Ng©n hµng, Ng©n hµng Nhµ n−íc tiÕp tôc ®æi míi m¹nh mÏ
viÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, c¬ cÊu l¹i hÖ thèng c¸c Ng©n hµng th−¬ng m¹i
theo chØ ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ n−íc. §èi víi VP Bank ngoµi nh÷ng khã kh¨n tõ
nh÷ng sai lÇm chñ quan tõ phÝa Ng©n hµng trong nh÷ng n¨m tr−íc lµm tØ lÖ nî
qu¸ h¹n chiÕm tíi 41,8% vµo n¨m 2000.
Víi sù nç lùc phÊn ®Êu kh«ng ngõng cña H§QT, Ban kiÓm so¸t, Ban cè
vÊn, Ban ®iÒu hµnh vµ toµn thÓ nh©n viªn VP Bank ®4 ®ang tõng b−íc kh¾c phôc
nh÷ng khã kh¨n, kh«i phôc lßng tin n¬i kh¸ch hµng, n©ng cao uy tÝn trªn thÞ
tr−êng. Víi mét h−íng ®i ®óng ®¾n, liªn tôc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y VP Bank
®4 tõ chç lîi nhuËn ©m, ®Õn b»ng kh«ng vµ b¾t ®Çu cã con sè lîi nhuËn d−¬ng,
19
tuy nhiªn ®ã lµ mét con sè rÊt khiªm tèn. KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña VP
Bank trong c¸c n¨m qua nh− sau:
B¶ng 4:
KÕt qu¶ kinh doanh cña VP Bank
§¬n vÞ: TriÖu ®ång
ChØ tiªu
2000
2001
2002
Tæng thu
79.465
85.899
93.789
Tæng chi
70.978
83.895
74.243
L4i
8.486
1.914
19.556
Nguån: B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh
§Ó ®¹t ®−îc kÕt qu¶ trªn lµ sù cè g¾ng nç lùc cña toµn thÓ c¸n bé nh©n viªn
VP Bank trªn tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô. Ta cã thÓ xem xÐt t×nh h×nh ho¹t
®éng qua c¸c nghiÖp vô sau:
2.2.4.1. T×nh h×nh huy ®éng vèn
Víi ®Æc ®iÓm cña Ng©n hµng lµ ®i vay ®Ó cho vay nªn huy ®éng vèn lµ mét
trong nh÷ng nghiÖp vô chñ yÕu, quan träng cña Ng©n hµng, nã lµ tiÒn ®Ò, lµ c¬
së quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. Khi nguån vèn huy
®éng cã c¬ cÊu hîp lý, chi phÝ huy ®éng vèn thÊp sÏ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶
ho¹t ®éng cña ng©n hµng. Tõ ®ã Ng©n hµng ®4 chñ ®éng, tÝch cùc khai th¸c c¸c
nguån vèn b»ng nhiÒu biÖn ph¸p, h×nh thøc thÝch hîp nªn mÆc dï quy m« nguån
vèn cßn nhá nh−ng ®4 cã sù t¨ng tr−ëng æn ®Þnh.
Theo sè liÖu b¶ng 5 ta thÊy: nguån vèn huy ®éng n¨m 2000 lµ 818.553 triÖu
®ång, n¨m 2001 lµ 899.347 triÖu ®ång t¨ng 80.794 triÖu ®ång (9,9%) so víi n¨m
2000. Trong n¨m 2002 tæng nguån vèn huy ®éng lµ 1.076.238 triÖu ®ång, t¨ng
so víi n¨m 2001 lµ 19,7%. §iÒu nµy cho thÊy trong nh÷ng n¨m qua VP Bank
ngµy cµng chó träng ®Õn c«ng t¸c huy ®éng vèn, uy tÝn cña VP Bank ngµy cµng
n©ng lªn trªn thÞ tr−êng tõ chç mÊt lßng tin n¬i kh¸ch hµng nay ®4 dÇn cã quan
hÖ l¹i víi VP Bank. Trong ®ã c¬ cÊu vèn cña ng©n hµng chñ yÕu lµ c¸c kh¸ch
hµng d©n c−, tiÒn göi cña doanh nghiÖp chiÕm tØ träng rÊt nhá, vµ biÕn ®éng
kh«ng liªn tôc. §ã lµ do c«ng t¸c qu¶n lý tiÒn göi d©n c− ®−îc VP Bank thùc
20
hiÖn th−êng xuyªn, nghiªm tóc th«ng qua c«ng t¸c kiÓm tra víi nhiÒu h×nh thøc.
Qua ®ã, kÞp thêi chØ ®¹o c¸c quü tiÕt kiÖm thùc hiÖn ®óng quy tr×nh, chÕ ®é
nghiÖp vô, kh¾c phôc nh÷ng sai sãt, ®¶m b¶o an toµn tuyÖt ®èi nguån tiÒn göi
d©n c− n©ng cao uy tÝn cña ng©n hµng víi kh¸ch hµng.
MÆt kh¸c, trong tæng nguån vèn huy ®éng cña ng©n hµng, l−îng tiÒn göi
kh«ng k× h¹n chiÕm tØ träng rÊt nhá mµ chñ yÕu lµ l−îng tiÒn göi cã k× h¹n. §iÒu
nµy lµ hoµn toµn hîp lý v× ®èi t−îng kh¸ch hµng lµ d©n c− th× chñ yÕu lµ tiÒn göi
tiÕt kiÖm cã k× h¹n. Nh− vËy ta còng thÊy ®−îc tÝnh æn ®Þnh vµ chñ ®éng cña
nguån tiÒn göi ng©n hµng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh
ng©n hµng, tuy nhiªn Ng©n hµng l¹i kh«ng cã lîi thÕ vÒ chi phÝ huy ®éng vèn.
Ng©n hµng cÇn c©n ®èi nguån vèn, t¨ng tiÒn göi kh«ng kú h¹n ®Ó khai th¸c mäi
lîi thÕ.
ThÊy ®−îc nh÷ng bÊt hîp lý trong c¬ cÊu nguån vèn VP Bank ®4 cã nh÷ng
cè g¾ng rÊt lín trong c«ng t¸c huy ®éng vèn b»ng c¸ch ®−a ra chÝnh s¸ch l4i suÊt
linh ho¹t cho tiÒn göi kh«ng k× h¹n VP Bank ®4 ¸p dông l4i suÊt bËc thang theo
sè d− tiÒn göi kh«ng k× h¹n b»ng VND.Theo ®¸nh gi¸ th× VP Banklµ mét trong
c¸c ng©n hµng cã l4i suÊt tiÒn göi cao. Bªn c¹nh ®ã ng©n hµng th−êng xuyªn coi
träng chÊt l−îng dÞch vô, kÕt hîp tèt chÝnh s¸ch kh¸ch hµng nh− thùc hiÖn −u ®4i
l4i suÊt tiÒn göi, thùc hiÖn nghiÖp vô nhanh chãng b»ng m¸y mãc thiÕt bÞ míi,
hiÖn ®¹i. Víi trô së khang trang thuËn tiÖn cho kh¸ch hµng giao dÞch, th¸i ®é
phôc vô cña nh©n viªn tËn t×nh, hßa nh4, lÞch sù vµ cã nh÷ng biÖn ph¸p qu¶ng
c¸o trªn c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng vµ mét sè biÖn ph¸p kh¸c. Do vËy,
nguån vèn huy ®éng cña VP Bank kh«ng nh÷ng t¨ng ®Òu mµ cßn nhanh, ®¶m
b¶o ®−îc c©n ®èi cung cÇu, t¹o thÕ chñ ®éng cho ho¹t ®éng kinh doanh tÝn dông
cña VP Bank.
2.2.4.2. T×nh h×nh sö dông vèn
Tr−íc bèi c¶nh nÒn kinh tÕ ViÖt Nam cßn ®ang gÆp khã kh¨n do ¶nh h−ëng
cña sù suy tho¸i kinh tÕ Mü vµ thÕ giíi. Xu h−íng toµn cÇu hãa ngµy cµng më
réng, vÊn ®Ò c¹nh tranh cµng c¨ng th¼ng h¬n sau khi HiÖp ®Þnh Th−¬ng mai ViÖt
- Mü cã hiÖu lùc. VP Bank ®Æt ra quyÕt t©m ®−a d− nî t¨ng tr−ëng mét c¸ch lµnh
- Xem thêm -