Tài liệu Giáo án ngữ văn lớp 9 năm 2014

tuÇn 1 TiÕt 1: Phong c¸ch Hå ChÝ Minh (TrÝch) (Lª Anh Trµ) Ngµy so¹n : 18/8/2013 Ngµy gi¶ng: 20/8/2013 A. Môc tiªu bµi häc: 1. Kiến thức:- ThÊy ®îc vÎ ®Ñp trong phong c¸ch Hå ChÝ Minh lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i, d©n téc vµ nh©n lo¹i, thanh cao vµ gi¶n dÞ. - Tõ lßng kÝnh yªu, tù hµo vÒ B¸c, häc sinh cã ý thøc tu dìng, häc tËp rÌn luyÖn theo g¬ng B¸c. 2. Kỹ năng:- Nắm bắt được nội dung văn bản và vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong việc viết văn bản về một vấn đề thuộc lĩnh vực văn hoá, lối sống. * Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh: Lối sống giản dị, phong thái ung dung tự tại của Hồ chí Minh B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: Tranh ¶nh, bµi viÕt vÒ n¬i ë, vµ n¬i lµm viÖc cña B¸c. - Häc sinh: Su tÇm tranh ¶nh, bµi viÕt vÒ n¬i ë vµ lµm viÖc cña B¸c. C. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: 1- Tæ chøc: 9A2: 9A3: 2- KiÓm tra:KiÓm tra sù chuÈn bÞ ®å dïng häc tËp cho m«n häc cña häc sinh. 3 - Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi:ë c¸c líp díi c¸c em ®· ®îc t×m hiÓu mét sè v¨n b¶n viÕt vÒ Hå ChÝ Minh, giê h«m nay víi v¨n b¶n “Phong c¸ch Hå ChÝ Minh” chóng ta sÏ hiÓu râ h¬n phong c¸ch sèng vµ lµm viÖc cña B¸c. - Híng dÉn häc sinh ®äc: ChËm r·i, I- TiÕp xóc v¨n b¶n: b×nh tÜnh, khóc triÕt (Gi¸o viªn ®äc 1- §äc, kÓ tãm t¾t: mÉu Häc sinh ®äc). - NhËn xÐt c¸ch ®äc cña häc sinh. ? Dùa vµo phÇn chó thÝch (SGK7) 2- T×m hiÓu chó thÝch (SGK7): h·y gi¶i thÝch ng¾n gän c¸c tõ khã? - BÊt gi¸c: Tù nhiªn, ngÉu nhiªn, kh«ng dù ®Þnh tríc. - §¹m b¹c: S¬ sµi, gi¶n dÞ, kh«ng cÇu kú, bµy vÏ. ? X¸c ®Þnh kiÓu v¨n b¶n cho v¨n 3- Bè côc: - KiÓu v¨n b¶n: NhËt dông. b¶n nµy? ? V¨n b¶n ®îc chia lµm mÊy phÇn? - V¨n b¶n trÝch chia lµm 3 phÇn: Nªu néi dung chÝnh cña tõng phÇn? + §o¹n 1: Tõ ®Çu ®Õn “rÊt hiÖn ®¹i” Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ®iÒu kú l¹ cña phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh. + §o¹n 2: TiÕp ®Õn “ h¹ t¾m ao” Nh÷ng vÎ ®Ñp cô thÓ cña phong c¸ch sèng vµ lµm viÖc cña B¸c Hå. 1 + §o¹n 3: Cßn l¹i: B×nh luËn vµ kh¼ng ®Þnh ý nghÜa cña phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh. - Mét häc sinh ®äc l¹i ®o¹n 1. ? Trong ®o¹n v¨n nµy t¸c gi¶ ®· kh¸i qu¸t vèn tri thøc v¨n ho¸ cña B¸c Hå nh thÕ nµo? (ThÓ hiÖn qua c©u v¨n nµo?). ? NhËn xÐt g× vÒ c¸ch viÕt cña t¸c gi¶? ? T¸c dông cña biÖn ph¸p so s¸nh, kÓ vµ b×nh luËn ë ®©y? ? B¸c cã ®îc vèn v¨n ho¸ Êy b»ng nh÷ng con ®êng nµo? ? §iÒu kú l¹ nhÊt trong phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh lµ g×? II- Ph©n tÝch v¨n b¶n: 1- Con ®êng h×nh thµnh phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh: - Vèn tri thøc v¨n ho¸ cña B¸c: “Cã thÓ nãi Ýt cã vÞ l·nh tô nµo l¹i am hiÓu nhiÒu vÒ c¸c d©n téc vµ nh©n d©n thÕ giíi, v¨n ho¸ thÕ giíi s©u s¾c nh Hå ChÝ Minh.  So s¸nh mét c¸ch bao qu¸t ®an xen gi÷a kÓ vµ b×nh luËn.  Kh¼ng ®Þnh vèn tri thøc v¨n ho¸ cña B¸c rÊt s©u réng. - Trong cuéc ®êi ho¹t ®éng c¸ch m¹ng, Hå ChÝ Minh ®· ®i qua nhiÒu n¬i, tiÕp xóc víi nhiÒu nÒn v¨n ho¸. Cô thÓ lµ: + Nãi vµ viÕt th¹o nhiÒu thø tiÕng ngo¹i quèc:  N¾m v÷ng ph¬ng tiÖn giao tiÕp lµ ng«n ng÷ - c«ng cô giao tiÕp quan träng ®Ó t×m hiÓu vµ giao lu v¨n ho¸ víi c¸c d©n téc trªn thÕ giíi. + Häc trong c«ng viÖc, trong lao ®éng ë mäi lóc, mäi n¬i (“Lµm nhiÒu nghÒ kh¸c nhau”). + “Häc hái, t×m hiÓu v¨n ho¸, nghÖ thuËt ®Õn mét møc kh¸ uyªn th©m”Häc hái t×m hiÓu ®Õn møc s©u s¾c. + “ChÞu ¶nh hëng cña tÊt c¶ c¸c nÒn v¨n ho¸, tiÕp thu mäi c¸c ®Ñp, c¸i hay”TiÕp thu cã chän läc. + “Phª ph¸n nh÷ng tiªu cùc cña CNTB”  “TÊt c¶ nh÷ng ¶nh hëng quèc tÕ ®ã ®· nhµo nÆn víi c¸i gèc v¨n ho¸ d©n téc …®Ó trë thµnh mét nh©n c¸ch rÊt ViÖt Nam… rÊt hiÖn ®¹i”.  §ã chÝnh lµ ®iÒu kú l¹ v× Ngêi ®· tiÕp thu mét c¸ch cã chän läc nh÷ng tinh hoa v¨n ho¸ níc ngoµi. Trªn nÒn t¶ng v¨n ho¸ d©n téc mµ tiÕp thu nh÷ng ¶nh hëng quèc tÕ. B¸c ®· kÕt hîp gi÷a truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i, gi÷a ph¬ng §«ng vµ ph¬ng T©y, xa vµ nay, d©n téc vµ quèc tÕNghÖ thuËt ®èi lËp =>Phong c¸ch Hå ChÝ Minh: KÕt hîp hµi hoµ … 2 TiÓu kÕt B»ng lèi kÓ chuyÖn xen lÉn b×nh luËn mét c¸ch tù nhiªn, c¸ch chän lùa chi tiÕt tiªu biÓu, sö ? NhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt cña t¸c dông thµnh c«ng c¸c biÖn ph¸p tu tõ: §iÖp ng÷, gi¶ trong ®o¹n nµy? t¸c dông? Èn dô…T¸c gi¶ Lª Anh Trµ ®· kÓ vÒ qu¸ tr×nh tiÕp thu v¨n ho¸ nh©n lo¹i cña chñ tÞch Hå ChÝ Minh mét c¸ch ch©n thùc s©u s¾c ®Çy søc thuyÕt phôc. Tõ ®ã chóng ta cµng tù hµo vÒ B¸c, kÝnh yªu, t«n träng vµ biÕt ¬n B¸c, Ngêi ®· hi sinh c¶ ®êi m×nh v× d©n téc vµ nÒn hoµ b×nh cña nh©n lo¹i. 4, Cñng cè: ? Nªu nh÷ng biÓu hiÖn cña sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc vµ tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh? 5, HDVN: - Häc bµi. - So¹n tiÕp bµi TiÕt 2: VÎ ®Ñp phong c¸ch Hå ChÝ Minh. - Su tÇm thªm t liÖu, tµi liÖu vÒ lèi sèng cña B¸c Hå. *************************************************** TiÕt 2: Phong c¸ch Hå ChÝ Minh (TrÝch) (Lª Anh Trµ) Ngµy so¹n : 18/8/2013 Ngµy gi¶ng: 21/8/2013 A.Môc tiªu bµi häc: 1. Kiến thức:- ThÊy ®îc vÎ ®Ñp trong phong c¸ch Hå ChÝ Minh lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i, d©n téc vµ nh©n lo¹i, thanh cao vµ gi¶n dÞ. - Tõ lßng kÝnh yªu, tù hµo vÒ B¸c, häc sinh cã ý thøc tu dìng, häc tËp rÌn luyÖn theo g¬ng B¸c. 2. Kỹ năng:- Nắm bắt được nội dung văn bản và vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong việc viết văn bản về một vấn đề thuộc lĩnh vực văn hoá, lối sống. * Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh: Lối sống giản dị, phong thái ung dung tự tại của Hồ chí Minh B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: Tranh ¶nh, c¸c bµi viÕt vÒ B¸c theo chñ ®Ò. - Häc sinh: Su tÇm tranh ¶nh, c¸c bµi viÕt vÒ B¸c theo sù híng dÉn cña gi¸o viªn. C. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: 1- Tæ chøc: 9A2: 9A3: 2- KiÓm tra: - C©u hái: Phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh ®îc h×nh thµnh nh thÕ nµo? §iÒu kú l¹ nhÊt trong phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh lµ g×? 3- Bµi míi: I- TiÕp xóc v¨n b¶n: II- Ph©n tÝch v¨n b¶n: (TiÕp) 2- VÎ ®Ñp cña phong c¸ch Hå ChÝ - Mét häc sinh ®äc ®o¹n 2 vµ ®o¹n 3. Minh: ? Nh¾c l¹i néi dung chÝnh cña ®o¹n v¨n? - ThÓ hiÖn ë lèi sèng gi¶n dÞ mµ thanh cao cña Ngêi. ? Phong c¸ch sèng cña B¸c ®îc t¸c gi¶ + N¬i ë, n¬i lµm viÖc: “ChiÕc nhµ sµn 3 ®Ò cËp tíi ë nh÷ng ph¬ng tiÖn nµo? Cô thÓ ra sao? (TÝch hîp víi v¨n b¶n: “§øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå”, vë kÞch “§ªm tr¾ng”, c¸c v¨n b¶n th¬ kh¸c). ? Häc sinh liªn hÖ víi nh÷ng bµi viÕt ®· su tÇm ®îc. ? NhËn xÐt g× vÒ c¸ch ®a dÉn chøng, c¸ch viÕt cña t¸c gi¶? ? Ph©n tÝch hiÖu qu¶ cña c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt trªn? ? Theo t¸c gi¶, lèi sèng cña B¸c chóng ta cÇn nh×n nhËn nh thÕ nµo cho ®óng? ? §Ó gióp b¹n ®äc hiÓu biÕt mét c¸ch s©u vµ s¸t vÊn ®Ò, t¸c gi¶ ®· sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? ? Nªu t¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt? ? Nªu c¶m nhËn cña b¶n th©n khi häc xong v¨n b¶n nµy? ? Nh÷ng ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n? ? Nªu néi dung chÝnh cña v¨n b¶n? - Hai häc sinh ®äc ghi nhí. nhá b»ng gç”… “ChØ vÑn vÑn cã vµi phßng tiÕp kh¸ch, häp Bé ChÝnh trÞ, lµm viÖc vµ ngñ… ®å ®¹c rÊt méc m¹c, ®¬n s¬”. + Trang phôc: “Bé quÇn ¸o bµ ba n©u” “ChiÕc ¸o trÊn thñ”. “§«i dÐp lèp th« s¬” + T trang: “T trang Ýt ái, mét chiÕc vali con víi vµi bé quÇn ¸o, vµi vËt kû niÖm”. + ViÖc ¨n uèng: “RÊt ®¹m b¹c” Nh÷ng mãn ¨n d©n téc kh«ng cÇu kú “C¸ kho, rau luéc, da ghÐm, cµ muèi”.  NghÖ thuËt: DÉn chøng tiªu biÓu, kÕt hîp lêi kÓ víib×nh luËn mét c¸ch tù nhiªn, nghÖ thuËt ®èi lËp (Chñ tÞch níc mµ hÕt søc gi¶n dÞ). =>Næi bËt nÐt ®Ñp trong lèi sèng cña B¸c. - NÕp sèng gi¶n dÞ vµ thanh ®¹m cña B¸c còng gièng nh c¸c nhµ nho næi tiÕng tríc ®©y (NguyÔn Tr·i, NguyÔn BØnh Khiªm) – NÐt ®Ñp cña lèi sèng rÊt d©n téc, rÊt ViÖt Nam + “Kh«ng ph¶i lµ mét c¸ch tù thÇn th¸nh ho¸, tù lµm cho kh¸c ®êi, h¬n ®êi”. + §©y còng kh«ng ph¶i lµ lèi sèng kh¾c khæ cña nh÷ng con ngêi tù vui trong c¶nh nghÌo khã. + Lµ lèi sèng thanh cao, mét c¸ch båi bæ cho tinh thÇn s¶ng kho¸i, mét quan niÖm thÈm mü (C¸i ®Ñp lµ sù gi¶n dÞ, tù nhiªn). NghÖ thuËt: KÕt hîp gi÷a kÓ vµ b×nh luËn, so s¸nh, dÉn th¬ cña NguyÔn BØnh Khiªm, dïng c¸c lo¹t tõ H¸n ViÖt (TiÕt chÕ, hiÒn triÕt, thuÇn ®øc, danh nho di dìng tinh thÇn, thanh ®¹m, thanh cao,…) => C¶m nhËn s©u s¾c nÐt ®Ñp trong lèi sèng gi¶n dÞ mµ thanh cao cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. Gióp ngêi ®äc thÊy ®îc sù gÇn gòi gi÷a B¸c Hå víi c¸c vÞ hiÒn triÕt cña d©n téc. III. Tæng kÕt 1- NghÖ thuËt: - KÕt hîp gi÷a kÓ vµ b×nh luËn. - Chän läc nh÷ng chi tiÕt tiªu biÓu. - §an xen th¬, dïng ch÷ H¸n ViÖt. - NghÖ thuËt ®èi lËp. 2- Néi dung: - Con ®êng h×nh thµnh phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh. - VÎ ®Ñp cña phong c¸ch Hå ChÝ Minh. 3- Ghi nhí: (SGK8) VÎ ®Ñp cña phong c¸ch Hå ChÝ Minh lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a truyÒn thèng 4 v¨n ho¸ d©n téc vµ tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i, gi÷a thanh cao vµ gi¶n dÞ. 4. Cñng cè: ? KÓ l¹i nh÷ng c©u chuyÖn vÒ lèi sèng gi¶n dÞ mµ cao ®Ñp cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh? ? T×m dÉn chøng ®Ó chøng minh B¸c kh«ng nh÷ng chØ gi¶n dÞ trong lèi sèng mµ cßn gi¶n dÞ trong nãi viÕt? ? “Ngêi cã v¨n ho¸ ph¶i lµ ngêi sö dông th¹o tiÕng níc ngoµi, sö dông nhiÒu tõ H¸nViÖt,thÝch xem phim vµ nghe nh¹c T©y” . ý kiÕn ®ã dóng hay sai? V× sao? 5. HDVN: - Häc bµi. - So¹n: “§Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh” - ChuÈn bÞ bµi: C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i. **************************************************** TiÕt 3: C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i Ngµy so¹n : 18/8/2013 Ngµy gi¶ng: 22/8/2013 A. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh: - N¾m ®îc néi dung ph¬ng ch©m vÒ lîng vµ ph¬ng ch©m vÒ chÊt. - BiÕt vËn dông nh÷ng ph¬ng ch©m nµy trong giao tiÕp. - TÝch hîp víi V¨n qua v¨n b¶n “ Phong c¸ch Hå ChÝ Minh”, Víi TËp lµm v¨n ë bµi: “ Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n ThuyÕt minh” B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: B¶ng phô vµ c¸c t liÖu cã liªn quan ®Õn bµi d¹y - Häc sinh: §äc tríc bµi, tr¶ lêi c¸c c©u hái phÇn ng÷ liÖu. C. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: 1- Tæ chøc: 9A2: 9A3: 2- KiÓm tra: ? Nªu vµ ph©n tÝch vÎ ®Ñp trong phong c¸ch Hå ChÝ Minh? ? ë líp 8 em ®· ®îc t×m hiÓu vÒ Héi tho¹i, vËy Héi tho¹i lµ g×? Cho vÝ dô minh ho¹. 3- Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi: Trong ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n líp 8, c¸c em ®· ®îc t×m hiÓu vÒ vai XH trong héi tho¹i, lît lêi trong héi tho¹i. §Ó ho¹t ®éng héi tho¹i cã hiÖu qu¶, chóng ta cÇn n¾m ®îc t tëng chØ ®¹o cña ho¹t ®éng nµy, ®ã chÝnh lµ ph¬ng ch©m héi tho¹i. 1- Ng÷ liÖu vµ ph©n tÝch ng÷ liÖu: * VÝ dô 1: §o¹n ®èi tho¹i. - Hai häc sinh ®äc. ? Khi An hái “Häc b¬i ë ®©u?” mµ Ba tr¶ lêi “ë díi níc” th× c©u tr¶ lêi ®ã cã ®¸p øng ®iÒu mµ An cÇn biÕt kh«ng? V× sao?  C©u tr¶ lêi kh«ng lµm cho An tho¶ m·n v× nã m¬ hå vÒ ý nghÜa. An muèn biÕt Ba häc b¬i ë ®Þa ®iÓm nµo “ë ®©u?” chø kh«ng ph¶i An hái b¬i lµ g×? ? Ba cÇn tr¶ lêi nh thÕ nµo?  C©u tr¶ l¬i, vÝ dô: “M×nh häc b¬i ë bÓ b¬i cña Nhµ m¸y níc”. ? Tõ ®©y, em rót ra ®îc bµi häc g× vÒ giao tiÕp? Khi nãi, c©u nãi ph¶i cã néi dung ®óng víi yªu cÇu cña giao tiÕp, kh«ng nªn nãi Ýt h¬n nh÷ng g× mµ giao tiÕp ®ßi hái. * VÝ dô 2: TruyÖn cêi “Lîn cíi, ¸o míi”. 5 I. Bµi häc 1. Ph¬ng ch©m vÒ lîng. Khi giao tiÕp cÇn nãi cho cã néi dung, néi dung cña lêi nãi ph¶i ®¸p øng yªu cÇu cña cuéc giao tiÕp, kh«ng thiÕu, kh«ng thõa (Ph¬ng ch©m vÒ lîng). - Hai häc sinh ®äc, kÓ l¹i truyÖn. ? V× sao truyÖn l¹i g©y cêi? TruyÖn g©y cêi v× c¸ch nãi cña hai nh©n vËt. ? LÏ ra anh “Lîn cíi” vµ anh “¸o míi” ph¶i hái vµ tr¶ lêi nh thÕ nµo ®Ó ngêi nghe ®ñ biÕt ®îc ®iÒu cÇn hái vµ tr¶ lêi? LÏ ra chØ cÇn hái “B¸c cã thÊy con lîn nµo ch¹y qua ®©y kh«ng?” - Tr¶ lêi “(N·y giê) t«i ch¼ng thÊy cã con lîn nµo ch¹y qua ®©y c¶!” Nh vËy, c¸c nh©n vËt ë ®©y nãi nhiÒu h¬n nh÷ng g× cÇn nãi. ? Qua vÝ dô nµy, h·y cho biÕt khi giao tiÕp ta cÇn ph¶i tu©n thñ yªu cÇu g×? Trong giao tiÕp, kh«ng nªn nãi nhiÒu h¬n nh÷ng g× cÇn nãi. ? Qua hai vÝ dô trªn, gióp ta biÕt ®Ó tu©n thñ ph¬ng ch©m vÒ lîng trong giao tiÕp. H·y nh¾c l¹i * Ghi nhí (SGK9). thÕ nµo lµ ph¬ng ch©m vÒ lîng. (Mét häc sinh ghi nhí.) *VÝ dô 3: TruyÖn cêi “Qu¶ bÝ khæng lå” (SGK9). - Hai häc sinh ®äc. ? Truyªn cêi nµy phª ph¸n ®iÒu g×? Phª ph¸n tÝnh nãi kho¸c. ? Qua truyÖn cêi trªn, h·y cho biÕt cÇn tr¸nh ®iÒu g× trong giao tiÕp? Trong giao tiÕp, kh«ng nªn nãi nh÷ng ®iÒu mµ m×nh kh«ng tin lµ ®óng sù thËt-tr¸i víi ®iÒu ta nghÜ. ? NÕu kh«ng biÕt ch¾c ngµy mai líp lao ®éng th× em cã th«ng b¸o ®iÒu ®ã víi c¸c b¹n trong líp kh«ng? V× sao? ? T¬ng tù, khi em kh«ng biÕt ch¾c v× sao b¹n m×nh nghØ häc th× em cã nªn tr¶ lêi víi thÇy (c«) lµ b¹n Êy nghØ häc v× èm kh«ng? V× sao? Em kh«ng nªn th«ng b¸o víi c¶ líp, kh«ng tr¶ lêi víi thÇy (c«) nh vËy. V× em cha biÕt ch¾c ch¾n. ? Qua t×nh huèng trªn, h·y rót ra ®iÒu cÇn tr¸nh trong giao tiÕp? Trong giao tiÕp, ®õng nãi nh÷ng ®iÒu mµ m×nh kh«ng cã b»ng chøng x¸c thùc- cha cã c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh lµ ®óng. ? Trong trêng hîp nµy, trong lêi nãi cña m×nh, ta nªn sö dông kÌm nh÷ng tõ, ng÷ nµo cho phï hîp? Cã thÓ sö dông c¸c tõ ng÷: H×nh nh, em nghÜ lµ, … ? Qua trªn, em h·y cho biÕt trong héi tho¹i, cÇn ph¶i lu ý ph¬ng ch©m nµo n÷a (ngoµi ph¬ng ch©m vÒ lîng ®· t×m hiÓu ë trªn)?. - Mét häc sinh ®äc ghi nhí (SGK10). 6 2. Ph¬ng ch©m vÒ chÊt: Khi giao tiÕp ®õng nãi nh÷ng ®iÒu mµ m×nh kh«ng tin lµ ®óng hay kh«ng cã b»ng chøng x¸c thùc (Ph¬ng ch©m vÒ chÊt). * Ghi nhí : (SGK10). II. LuyÖn tËp: - Mét häc sinh ®äc yªu cÇu cña bµi tËp. - Ph¸t hiÖn lçiPh©n tÝch. - Tr×nh bµy tríc líp. - Häc sinh ®äc yªu cÇu cu¶ ®Ò bµi. - §iÒnTr×nh bµy tríc líp. - Mét häc sinh ®äc truyÖn. - Nªu yªu cÇu cña bµi tËp. - Lµm bµi tËp Tr×nh bµy. - Mét häc sinh ®äc yªu cÇu cña bµi tËp. - Suy nghÜ Tr×nh bµy tríc líp. - Híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp thªm. Bµi tËp 1: (SGK10). a-… gia sóc nu«i ë trong nhµ. LÆp tõ ng÷ gia sóc-nu«i ë trong nhµ (Thõa) b-… loµi chim cã hai c¸nh. Thõa côm tõ “cã hai c¸nh” v× ®ã lµ ®Æc ®iÓm cña loµi chim. Bµi tËp 2: Chän tõ ng÷ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng: a-… nãi cã s¸ch, m¸ch cã chøng. b-… nãi dèi. c-… nãi mß. d-…nãi nh¨ng, nãi cuéi. e-… nãi tr¹ng. => §Òu chØ c¸ch nãi tu©n thñ hoÆc vi ph¹m ph¬ng ch©m vÒ chÊt. Bµi tËp 3: TruyÖn cêi “Cã nu«i ®îc kh«ng”. - ë ®©y ph¬ng ch©m vÒ lîng ®· kh«ng ®îc tu©n thñ v× c©u hái “Råi cã nu«i ®îc kh«ng?”Thõa. Bµi tËp 4: (SGK11). a- C¸c tõ ng÷ nµy ®îc sö dông trong héi tho¹i ®Ó b¶o ®¶m tu©n thñ ph¬ng ch©m vÒ chÊt nh»m b¸o cho ngêi nghe biÕt lµ tÝnh x¸c thùc cña nhËn ®Þnh hay th«ng tin m×nh ®a ra cha ®îc kiÓm chøng. b- Sö dung c¸c tõ ng÷ nµy trong diÔn ®¹t ®Ó tu©n thñ ph¬ng ch©m vÒ lîng: B¸o cho ngêi nghe biÕt viÖc nh¾c l¹i néi dung ®· cò lµ do chñ ý cña ngêi nãi. Bµi tËp 1, 4, 3 (S¸ch “Mét sè…”Trang7,8. 4. Cñng cè: - HÖ thèng hai néi dung: + Ph¬ng ch©m vÒ lîng. + Ph¬ng ch©m vÒ chÊt. 5. HDVN: - Häc bµi: + Xem l¹i c¸c bµi tËp. + Lµm bµi tËp 5 (SGK11). - So¹n: “Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh”. ************************************************** TiÕt 4: Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh Ngµy so¹n : 18/8/2013 Ngµy gi¶ng: 23/8/2013 7 A. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh: - HiÓu viÖc sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh, lµm cho v¨n b¶n thuyÕt minh sinh ®éng, hÊp dÉn. - BiÕt c¸ch sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµo v¨n b¶n thuyÕt minh. - TÝch hîp víi phÇn V¨n vµ TiÕng ViÖt ®· häc. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: V¨n b¶n mÉu vµ c¸c t liÖu cã liªn quan ®Õn bµi d¹y - Häc sinh: §äc tríc bµi, tr¶ lêi c¸c c©u hái phÇn ng÷ liÖu. C. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: 1- Tæ chøc: 9A2: 9A3: 2- KiÓm tra: - KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong giê. - KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña häc sinh. 3-Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi: ë líp 8, c¸c em ®· ®îc häc vµ vËn dông v¨n b¶n thuyÕt minh, giê häc nµy chóng ta tiÕp tôc t×m hiÓu vµ vËn dông kiÓu v¨n b¶n nµy ë mét yªu cÇu cao h¬n, ®ã lµ: §Ó v¨n b¶n thuyÕt minh sinh ®éng, hÊp dÉn vµ bít kh« khan th× cÇn sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt. I . T×m hiÓu viÖc sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh. 1- ¤n tËp v¨n b¶n thuyÕt minh. ? Nh¾c l¹i kh¸i niÖm v¨n b¶n thuyÕt minh? KiÓu v¨n b¶n th«ng dông trong mäi lÜnh vùc ®êi sèng nh»m cung cÊp tri thøc (KiÕn thøc) vÒ ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, nguyªn nh©n,… cña c¸c hiÖn tîng vµ sù vËt trong tù nhiªn, x· héi b»ng ph¬ng thøc tr×nh bµy, giíi thiÖu, gi¶i thÝch. ? §Æc ®iÓm chñ yÕu cña v¨n b¶n thuyÕt Cung cÊp tri thøc (KiÕn thøc) song ®ßi hái ph¶i kh¸ch quan, x¸c minh? thùc vµ h÷u Ých cho con ngêi. ? Trong v¨n b¶n thuyÕt minh, ngêi ta thêng  C¸c ph¬ng ph¸p: Nªu ®Þnh dïng nh÷ng ph¬ng ph¸p thuyÕt minh nµo? nghÜa, gi¶i thÝch, ph¬ng ph¸p liÖt kª, nªu vÝ dô, dïng sè liÖu, so s¸nh, ph©n tÝch, ph©n lo¹i,… 2- ViÕt v¨n b¶n thuyÕt minh cã * VÝ dô: V¨n b¶n “H¹ Long-§¸ vµNíc”(SGK12,13) sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ - Hai häc sinh ®äc v¨n b¶n. thuËt: ? X¸c ®Þnh ®èi tîng thuyÕt minh? - Muèn cho v¨n b¶n thuyÕt minh ®îc sinh ®éng, hÊp dÉn, ngêi ta VÞnh H¹ Long. ?Bµi v¨n thuyÕt minh ®Æc ®iÓm g× cña ®èi tîng? vËn dông thªm mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh kÓ chuyÖn, tù thuËt, Sù kú l¹ v« tËn cña H¹ Long do ®¸ vµ níc nh©n ho¸ hoÆc c¸c h×nh thøc vÌ, t¹o nªn. §ã chÝnh lµ vÎ ®Ñp hÊp dÉn kú diÖu diÔn ca (Tr×nh bµy b»ng v¨n vÇn). cña H¹ Long. - C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt cÇn sö ? V¨n b¶n cã cung cÊp ®îc tri thøc kh¸ch dông thÝch hîp, gãp phÇn lµm næi quan vÒ ®èi tîng kh«ng? bËt ®Æc ®iÓm cña ®èi tîng thuyÕt V¨n b¶n cung cÊp tri thøc kh¸ch quan vÒ minh vµ g©y høng thó cho ngêi ®èi tîng ®ã lµ sù kú lµ cña H¹ Long lµ v« tËn. ®äc. ? §Æc ®iÓm nµy cã dÔ dµng thuyÕt minh b»ng c¸ch ®o ®Õm, liÖt kª kh«ng? V× sao? 8 Kh«ng thÓ thuyÕt minh ®îc ®Æc ®iÓm nµy mét c¸ch dÔ dµng b»ng c¸ch ®o ®Õm, liÖt kª ®îc v× ®èi tîng thuyÕt minh rÊt trõu tîng. ? Trong v¨n b¶n nµy, t¸c gi¶ ®· sö dông ph¬ng ph¸p thuyÕt minh nµo lµ chñ yÕu?  Ph¬ng ph¸p liÖt kª, gi¶i thÝch. ? Víi c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh nµy ®· nªu ra ®îc sù kú l¹ cña H¹ Long cha? T¸c gi¶ hiÓu sù kú l¹ ë ®©y lµ g×? (ThÓ hiÖn qua c©u v¨n nµo?). + Víi c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh trªn cha thÓ nªu ra ®îc sù kú l¹ cña H¹ Long. + T¸c gi¶ hiÓu sù kú l¹ cña H¹ Long lµ: “ChÝnh níc lµm cho ®¸ sèng dËy… hån”. ? §Ó lµm râ “Sù kú l¹ cña H¹ Long lµ v« tËn” mét c¸ch sinh ®éng, hÊp dÉn, t¸c gi¶ cßn vËn dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? ThÓ hiÖn cô thÓ ra sao?  Sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt: + “ChÝnh níc lµm cho ®¸ sèng dËy… t©m hån”. + “Níc t¹o nªn sù di chuyÓn. Vµ di chuyÓn theo mäi c¸ch” t¹o nªn sù thó vÞ cña c¶nh s¾c. + Tuú theo gãc ®é vµ tèc ®é di chuyÓn cña du kh¸ch, tuú theo c¶ híng ¸nh s¸ng däi vµo c¸c ®¶o ®¸, mµ thiªn nhiªn t¹o nªn thÕ giíi sèng ®éng, biÕn ho¸ ®Õn l¹ lïng: BiÕn chóng tõ nh÷ng vËt v« tri thµnh vËt sèng ®éng cã hån. => T¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p tëng tîng vµ liªn tëng, tëng tîng nh÷ng cuéc d¹o ch¬i víi c¸c kh¶ n¨ng d¹o ch¬i (T¸m ch÷ “Cã thÓ”), kh¬i gîi nh÷ng c¶m gi¸c cã thÓ cã (ThÓ hiÖn qua c¸c tõ: §ét nhiªn, bçng, bçng nhiªn, ho¸ th©n), dïng phÐp nhiªn ho¸. - Giíi thiÖu VÞnh H¹ Long kh«ng chØ lµ ®¸ vµ * Ghi nhí : níc mµ cßn lµ mét thÕ giíi sèng cã hån. (SGK13). ? Nh vËy, t¸c gi¶ ®· tr×nh bµy ®îc sù kú l¹ cña H¹ Long cha? Nhê biÖn ph¸p g×? ? Qua v¨n b¶n trªn h·y cho biÕt khi viÕt v¨n b¶n thuyÕt minh cÇn lu ý ®iÒu g× ®Ó v¨n b¶n ®îc sinh ®éng, hÊp dÉn? - Hai häc sinh ®äc ghi nhí. II. LuyÖn tËp - Hai häc sinh ®äc v¨n b¶n. Bµi tËp 1: (SGK14). ? V¨n b¶n nµy cã tÝnh chÊt - V¨n b¶n nµy cã tÝnh chÊt thuyÕt minh rÊt râ ë thuyÕt minh kh«ng? TÝnh chÊt viÖc giíi thiÖu loµi ruåi (Nh÷ng tri thøc kh¸ch thuyÕt minh Êy thÓ hiÖn ë nh÷ng quan vÒ loµi ruåi): ®iÓm nµo? + Nh÷ng tÝnh chÊt chung vÒ hä, gièng, loµi. + C¸c tËp tÝnh sinh sèng, sinh ®Î, ®Æc ®iÓm c¬ thÓ. Cung cÊp c¸c kiÕn thøc ®¸ng tin cËy: Tõ ®ã thøc tØnh ý thøc gi÷ g×n vÖ sinh, phßng bÖnh, ý 9 thøc diÖt ruåi. ? Nh÷ng ph¬ng ph¸p thuyÕt - Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh ®îc sö dông: minh nµo ®· ®îc sö dông? + Nªu ®Þnh nghÜa. + Ph©n lo¹i. + Sè liÖu. + LiÖt kª. ? Bµi thuyÕt minh nµy cã nÐt g× - Mét sè nÐt ®Æc biÖt cña bµi thuyÕt minh nµy: ®Æc biÖt? + VÒ h×nh thøc: Gièng nh v¨n b¶n têng thuËt mét phiªn toµ. + VÒ cÊu tróc: Gièng nh biªn b¶n 1 cuéc tranh luËn vÒ mÆt ph¸p lý. + VÒ néi dung: Gièng nh mét c©u chuyÖn kÓ vÒ loµi ruåi. ? T¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p - C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt: Nh©n ho¸, cã t×nh nghÖ thuËt nµo? tiÕt, miªu t¶,… ? BiÖn ph¸p nghÖ thuËt ë ®©y cã - T¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt: t¸c dông g×? + Lµm cho v¨n b¶n trë nªn sinh ®éng, hÊp dÉn, thó vÞ. + C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµy g©y høng thó cho b¹n ®äc nhá tuæi, võa lµ truyÖn vui, võa häc thªm tri thøc. - Mét häc sinh ®äc yªu cÇu cña Bµi tËp 2: NhËn xÐt vÒ biÖn ph¸p nghÖ thuËt bµi tËp. ®îc sö dông ®Ó thuyÕt minh. - Nãi vÒ tËp tÝnh cña chim Ðn. - Gi¸o viªn gîi ýHäc sinh lµm - BiÖn ph¸p nghÖ thuËt: LÊy ngé nhËn håi nhá bµi tËp. lµm ®Çu mèi c©u chuyÖn. 4: Cñng cè: - Gi¸o viªn hÖ thèng bµi: Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong khi viÕt v¨n b¶n thuyÕt minh ®Ó lµm cho v¨n b¶n nµy thªm sinh ®éng, hÊp dÉn. 5. HDVN: - Häc sinh vÒ nhµ: + Häc bµi. + Lµm bµi tËp 3, 4 (SBT6, 7). - ChuÈn bÞ bµi: “LuyÖn tËp sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh”. *************************************************** TiÕt 5: LuyÖn tËp sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh Ngµy so¹n : 18/8/2013 Ngµy gi¶ng: 23/8/2013 A. Môc tiªu cÇn ®¹t : Gióp häc sinh - ¤n tËp, cñng cè, hÖ th«ng ho¸ c¸c kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh. - BiÕt vËn dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµo v¨n b¶n thuyÕt minh. - RÌn luyÖn kü n¨ng tæng hîp vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: Su tÇm c¸c bµi viÕt cã sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh cã liªn quan. - Häc sinh: Theo sù híng dÉn cña gi¸o viªn. C. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: 1- Tæ chøc: 9A2: 9A3: 2- KiÓm tra: - C©u hái: Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh cã t¸c dông g×? Ta cÇn lu ý ®iÒu g× khi sö dông? - KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. 3- Bµi míi: 10 Giê tríc chóng ta ®· t×m hiÓu viÖc sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh. §Ó t¹o lËp mét v¨n b¶n thuyÕt minh cã søc thuyÕt phôc cao c¸c em cÇn vËn dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Giê h«m nay chóng ta cïng nhau luyÖn tËp sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh. - Hai häc sinh ®äc l¹i ®Ò bµi. ? X¸c ®Þnh yªu cÇu cña ®Ò bµi? - Chia líp thµnh c¸c nhãm. ? Tr×nh bµy dµn ý, ®äc phÇn më bµi cña ®Ò em ®· chän. ? Khi thuyÕt minh vÒ c¸i qu¹t, em cÇn lËp dµn ý nh thÕ nµo? ? Sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµo bµi v¨n nh thÕ nµo? I- §Ò bµi: ThuyÕt minh mét trong c¸c ®å dïng sau: C¸i qu¹t, c¸i bót, c¸i kÐo, chiÕc nãn. II-Ph©n tÝch ®Ò: - KiÓu v¨n b¶n: ThuyÕt minh. - Néi dung thuyÕt minh: Nªu ®îc c«ng dông, cÊu t¹o, chñng lo¹i, lÞch sö cña c¸i qu¹t (C¸i kÐo, c¸i bót, chiÕc nãn). - H×nh thøc thuyÕt minh: V©n dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®Ó lµm cho bµi viÕt vui t¬i, hÊp dÉn nh kÓ chuyÖn, tù thuËt, hái ®¸p theo lèi nh©n ho¸. III- Tr×nh bµy vµ th¶o luËn: 1- Häc sinh ë tõng nhãm tr×nh bµy: - Tr×nh bµy dµn ý chi tiÕt. - Dù kiÕn c¸ch sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong bµi v¨n. VÝ dô: ThuyÕt minh vÒ c¸i qu¹t: - Më bµi: Giíi thiÖu vÒ c¸i qu¹t mét c¸ch kh¸i qu¸t. - Th©n bµi: Giíi thiÖu cô thÓ vÒ c¸i qu¹t: + Qu¹t lµ mét ®å dïng nh thÕ nµo? (Ph¬ng ph¸p nªu ®Þnh nghÜa). + Hä nhµ qu¹t ®«ng ®óc vµ cã nhiÒu lo¹i nh thÕ nµo? (Ph¬ng ph¸p liÖt kª). + Mçi lo¹i qu¹t cã cÊu t¹o vµ c«ng dông nh thÕ nµo? (Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ph©n lo¹i). + §Ó sö dông qu¹t cã hiÖu qu¶ cÇn b¶o qu¶n qu¹t nh thÕ nµo? - KÕt bµi: NhÊn m¹nh vai trß cña qu¹t trong cuéc sèng. - C¸ch sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong bµi v¨n: Cã thÓ dïng biÖn ph¸p nghÖ thuËt: KÓ chuyÖn, tù thuËt, nh©n ho¸, … - §äc phÇn më bµi víi ®Ò v¨n ®· chän. 2-Häc sinh c¶ líp th¶o luËn nhËn xÐt, bæ sung söa ch÷a dµn ý cña b¹n võa tr×nh bµy: ? H·y ®äc ®o¹n më bµi cho ®Ò v¨n em ®· chän? - Häc sinh c¶ líp th¶o luËn, nhËn IV- NhËn xÐt, ®¸nh gi¸: xÐt, bæ sung dµn ý cña b¹n? Gi¸o viªn nhËn xÐt u, khuyÕt ®iÓmcña häc sinh qua phÇn chuÈn bÞ bµi vµ qua giê häc. 4. Cñng cè: 11 §Ò bµi: VËn dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµo viÕt ®o¹n v¨n trong phÇn th©n bµi víi c¸c ®Ò v¨n trªn (ThuyÕt minh vÒ c¸i bót, c¸i kÐo, c¸i qu¹t,… 5. HDVN: - Häc sinh vÒ nhµ: + Xem l¹i bµi + Lµm bµi tËp. - So¹n v¨n b¶n “§Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh”. KÝ duyÖt ngµy: 19/8/2013. Lê Thị Bích Hoà ...................................................................................................................................... TuÇn 2 TiÕt 6: §Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh (TrÝch) (Gabrien Gacxia Macket) Ngµy so¹n : 24/8/2013 Ngµy gi¶ng: 26/8/2013 A. Môc tiªu bµi häc: 1. Kiến thức: HiÓu ®îc néi dung vÊn ®Ò ®Æt ra trong v¨n b¶n. Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n ®ang ®e do¹ toµn bé sù sèng trªn tr¸i ®Êt; nhiÖm vô cÊp b¸ch cña toµn thÓ nh©n lo¹i lµ ng¨n chÆn nguy c¬ ®ã, lµ ®Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh. 2. Kỹ năng:ThÊy ®îc nghÖ thuËt nghÞ luËn cña t¸c gi¶: Chøng cø cô thÓ, x¸c thùc, c¸ch so s¸nh râ rµng, giµu søc thuyÕt phôc, lËp luËn chÆt chÏ. 3. Thái độ: Gi¸o dôc häc sinh lßng yªu hoµ b×nh. *) TÝch hîp t tëng Hå ChÝ Minh vÒ chñ ®Ò tinh thÇn quèc tÕ v« s¶n: T tëng yªu níc vµ ®éc lËp d©n téc trong quan hÖ víi hoµ b×nh thÕ giíi ( Chèng n¹n ®ãi, n¹n thÊt häc, bÖnh tËt, chiÕn tranh) cña B¸c. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: Tµi liÖu liªn quan ®Õn bµi häc. - Häc sinh: Nh÷ng bµi viÕt cã liªn quan. C. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: 1- Tæ chøc: 9A2: 9A3: 2- KiÓm tra: - C©u hái: Ph©n tÝch vÎ ®Ñp trong phong c¸ch Hå ChÝ Minh? Sau khi ®äc xong v¨n b¶n “Phong c¸ch Hå ChÝ Minh”, em ®· häc tËp vµ rÌn luyÖn nh thÕ nµo theo tÊm g¬ng B¸c Hå trong lèi sèng vµ viÖc tiÕp thu v¨n ho¸ níc ngoµi? - KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña häc sinh. 3- Bµi míi: ChiÕn tranh ®· qua ®i tõ l©u nhng hËu qu¶ cña nã ®Ó l¹i cßn hÕt søc nÆng nÒ víi nh©n d©n ViÖt Nam: §ã chÝnh lµ nh÷ng di chøng do chÊt ®éc mµu Da Cam mµ Mü ®· sö dông trong cuéc chiÕn tranh x©m lîc ViÖt Nam, trªn thÕ giíi hai qu¶ bom nguyªn tö mµ Mü ®· nÐm xuèng NhËt B¶n n¨m 1945, ®Õn nay vÉn lµ vÊn ®Ò thÕ giíi quan t©m. VËy chóng ta cÇn cã th¸i ®é …. - Híng dÉn häc sinh ®äc v¨n b¶n: Râ rµng, røt kho¸t, ®anh thÐp. ? Dùa vµo phÇn chó thÝch *, h·y giíi thiÖu nh÷ng nÐt chÝnh nhÊt vÒ t¸c gi¶ M¸c-kÐt? I. TiÕp xóc v¨n b¶n: 1- §äc, kÓ tãm t¾t: - Gi¸o viªn ®äc mÉuHäc sinh ®äc. 2- T×m hiÓu chó thÝch (SGK19, 20). * T¸c gi¶: Ga-bri-en G¸c-xi-a M¸c-kÐt. - Nhµ v¨n: C«-l«m-bi-a. - Sinh n¨m 1928. 12 - ¤ng lµ t¸c gi¶ cña nhiÒu tiÓu thuyÕt vµ tËp truyÖn ng¾n theo khuynh híng hiÖn thùc huyÒn ¶o. - N¨m 1982, ®îc nhËn gi¶i thëng N«-ben vÒ v¨n häc. - Th¸ng 8/1986, «ng ®îc mêi tham dù cuéc gÆp gì cña nguyªn thñ 6 níc víi néi dung kªu gäi chÊm røt ch¹y ®ua vò trang, thñ tiªu vò khi h¹t nh©n ®Ó ®¶m b¶o an ninh vµ hoµ b×nh thÕ giíi. * T¸c phÈm : ? H·y gi¶i thÝch c¸c tõ khã trong - V¨n b¶n nµy trÝch tõ tham luËn cña «ng. v¨n b¶n? * Tõ khã: ? X¸c ®Þnh kiÓu v¨n b¶n? §äc vµ hiÓu c¸c chó thÝch 1, 2, 3, 4, 5, 6. ? X¸c ®Þnh thÓ lo¹i v¨n b¶n nµy? 3- Bè côc: ? V¨n b¶n trÝch nµy cã thÓ chia - V¨n b¶n nµy thuéc côm v¨n b¶n nhËt dông. thµnh mÊy phÇn? Néi dung chÝnh - ThÓ lo¹i nghÞ luËn chÝnh trÞ x· héi. - Chia thµnh 3 phÇn hoÆc 4 phÇn: cña tõng phÇn? (1): Tõ ®Çu ®Õn “sèng tèt ®Ñp h¬n” (Chia thµnh 4 phÇn): Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n ®ang ®Ì nÆng (1): Tõ ®Çu ®Õn “thÕ giíi”. lªn toµn tr¸i ®Êt. (2): TiÕp ®Õn “cho toµn thÕ giíi”. (2): TiÕp ®Õn “xuÊt ph¸t cña nã” (3): TiÕp ®Õn “XuÊt ph¸t cña nã”. Chøng cø vµ lý do cho sù nguy hiÓm vµ phi (4): Cßn l¹i. lý cña chiÕn tranh h¹t nh©n. (3): Cßn l¹i: NhiÖm vô cña tÊt c¶ chóng ta vµ ®Ò nghÞ cña t¸c gi¶. II. Ph©n tÝch v¨n b¶n: * T×m hiÓu luËn ®iÓm vµ hÖ thèng luËn cø ? Cho biÕt luËn ®iÓm mµ t¸c gi¶ nªu cña v¨n b¶n: - LuËn ®iÓm cña v¨n b¶n: ChiÕn tranh ra vµ t×m c¸ch gi¶i quyÕt trong v¨n h¹t nh©n lµ mét hiÓm ho¹ khñng khiÕp b¶n nµy lµ g×? ®ang ®e do¹ toµn thÓ loµi ngêi vµ mäi sù sèng trªn tr¸i ®Êt, v× vËy ®Êu tranh ®Ó lo¹i bá nguy c¬ Êy cho mét thÕ giíi hoµ b×nh lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch cña toµn thÓ nh©n lo¹i. ? §Ó lµm s¸ng tá luËn ®iÓm trªn t¸c gi¶ ®· sö dông hÖ thèng luËn cø - HÖ thèng luËn cø: + Kho vò khÝ h¹t nh©n ®ang ®îc tµng tr÷ cã nh thÕ nµo? kh¶ n¨ng huû diÖt c¶ tr¸i ®Êt vµ c¸c hµnh tinh kh¸c trong hÖ mÆt trêi. + Cuéc ch¹y ®ua vò trang ®· lµm mÊt ®i kh¶ n¨ng c¶i thiÖn ®êi sèng cho hµng tû ngêi. Nh÷ng vÝ dô so s¸nh trong c¸c lÜnh vùc x· héi, y tÕ, tiÕp tÕ thùc phÈm, gi¸o dôc, … víi nh÷ng chi phÝ khæng lå cho ch¹y ®ua vò trang ®· cho thÊy tÝnh chÊt phi lý cña viÖc ®ã. + ChiÕn tranh h¹t nh©n kh«ng chØ ®i ngîc l¹i lý trÝ cña loµi ngêi mµ cßn ngîc l¹i víi lý trÝ cña tù nhiªn, ph¶n l¹i sù tiÕn ho¸, ®a tÊt c¶ thÕ giíi vÒ l¹i ®iÓm xuÊt ph¸t c¸ch ®©y hµng ngh×n triÖu n¨m. + V× vËy tÊt c¶ chóng ta ph¶i cã nhiÖm vô ng¨n chÆn cuéc chiÕn tranh h¹t nh©n, ®Êu tranh v× mét thÕ giíi hoµ b×nh. ? Cho nhËn xÐt vÒ luËn ®iÓm vµ hÖ thèng luËn cø cña v¨n b¶n nµy?  C¸c luËn cø m¹ch l¹c, chÆt trÏ, s©u s¾c. => TÝnh thuyÕt phôc cña c¸ch lËp luËn. 13 - LuËn cø thø nhÊt lµ g×? - T¸c gi¶ dïng nh÷ng lÝ lÏ ,dÉn chøng nµo ®Ó lµm râ tÝnh chÊt hiÖn thùc vµ khñng khiÕp cña nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n? Thêi ®iÓm vµ con sè t¸c gi¶ ®a ra cã t¸c dông g×? - T¸c gi¶ cßn ®a ra dÉn chøng nµo n÷a? - T¸c gi¶ ®a ra b»ng c¸ch nµo ®Ó g©y Ên tîng m¹nh ? -NhËn xÐt c¸ch ®a dÉn chøng ,lÝ lÏ cña t¸c gi¶? - T¸c dông cña c¸ch nªu ®ã? 1.Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n ®e do¹ sù sèng trªn tr¸i ®Êt : - TÝnh chÊt hiÖn thùc vµ sù khñng khiÕp cña nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n. + X¸c ®Þnh cô thÓ thêi gian (8.8.1986)vµ sù viÖc (50.000 ®Çu ®¹n h¹t nh©n bè trÝ kh¾p hµnh tinh) +Sù tµn ph¸ khñng khiÕp :TÊt c¶ mäi ngêi ®ang ngåi trªn 1 chiÕc thïng 4 tÊn thuèc næ tÊt c¶ næ tunglµm biÕn hÕt th¶y 12 lÇn mäi dÊu vÕt sù sèng trªn tr¸i ®Êt . ->T¸c gi¶ muèn cho ngêi ®äc ,ngêi nghe râ vµ g©y Ên tîng m¹nh vÒ nguy c¬ hiÓm ho¹ khñng khiÕp cña viÖc tµng tr÷ vò khÝ h¹t nh©n trªn thÕ giíi ë 1 thêi ®iÓm cô thÓ hiÖn t¹i 1986. -Søc tµn ph¸ huû diÖt v« cïng khñng khiÕp trùc diÖt tÊt c¶ hµnh tinh ®ang xoay quanh mÆt trêi+4 hµnh tinh n÷a ,ph¸ huû thÕ th¨ng b»ng cña hÖ mÆt trêi. -> So s¸nh nguy c¬ cña vò khÝ h¹t nh©n víi ®iÓn tÝch thÇn tho¹i Hi L¹p thanh g¬m §a -m« -clÐt. ->Kh¼ng ®Þnh kh«ng cã 1 ®øa con nµo cña tµi n¨ng con ngêi l¹i cã mét tÇm quan träng q.®Þnh ®Õn nh vËy ®èi víi vËn mÖnh thÕ giíi.(Thùc tÕ MÜ ®· th¶ 2 qu¶ bom ng.tö xuèng 2 thµnh phè cña NhËt B¶n lµm 2 triÖu ngêi NhËt chÕt vµ di ho¹ ®Õn tËn b©y giê). ->C¸ch vµo ®Ò trùc tiÕp b»ng nh÷ng lÝ lÏ dÉn chøng rÊt x¸c thùc dùa trªn sù tÝnh to¸n khoa häc kÕt hîp sù béc lé trùc tiÕp th¸i ®é cña t¸c gi¶. ->Thu hót ngêi ®äc ,g©y Ên tîng m¹nh mÏ vÒ tÝnh chÊt hÖ träng cña vÊn ®Ò ®ang ®îc nãi tíi ,tõ ®ã kh¬i gîi sù ®ång t×nh cña ngêi ®äc. 4. Cñng cè : - Häc sinh tham kh¶o tranh ¶nh, t liÖu liªn quan ®Õn bµi häc : Bom nguyªn tö, vò khÝ h¹t nh©n… - HÖ thèng bµi: LuËn ®iÓm, hÖ thèng luËn cø cña v¨n b¶n. 5. HDVN:- Häc sinh vÒ nhµ: + Häc bµi + Lµm bµi tËp 1 (SBT)> - So¹n tiÕp tiÕt 2: Theo c©u hái trong SGK - Su tÇm t liÖu,tranh ¶nh vÒ vò khÝ h¹t nh©n vµ c¸c bµi h¸t vÒ hoµ b×nh dµnh cho thiÕu nhi. ********************************************************** TiÕt 7: §Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh (TrÝch)(Gabrien Gacxia Macket) Ngµy so¹n : 24/8/2013 Ngµy gi¶ng: 29/8/2013 A. Môc tiªu bµi häc: - HiÓu ®îc néi dung vÊn ®Ò ®Æt ra trong v¨n b¶n. Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n ®ang ®e do¹ toµn bé sù sèng trªn tr¸i ®Êt; nhiÖm vô cÊp b¸ch cña toµn thÓ nh©n lo¹i lµ ng¨n chÆn nguy c¬ ®ã, lµ ®Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh. - ThÊy ®îc nghÖ thuËt nghÞ luËn cña t¸c gi¶: Chøng cø cô thÓ, x¸c thùc, c¸ch so s¸nh râ rµng, giµu søc thuyÕt phôc, lËp luËn chÆt chÏ. - Gi¸o dôc häc sinh lßng yªu hoµ b×nh. 14 *) TÝch hîp t tëng Hå ChÝ Minh vÒ chñ ®Ò tinh thÇn quèc tÕ v« s¶n: T tëng yªu níc vµ ®éc lËp d©n téc trong quan hÖ víi hoµ b×nh thÕ giíi ( Chèng n¹n ®ãi, n¹n thÊt häc, bÖnh tËt, chiÕn tranh) cña B¸c. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: T liÖu liªn quan ®Õn bµi häc. - Häc sinh: Tranh ¶nh, nh÷ng bµi viÕt cã liªn quan ®Õn bµi häc. C. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: 1- Tæ chøc: 2- KiÓm tra: + Nªu luËn ®iÓm vµ hÖ thèng luËn cø cña v¨n b¶n? + NhËn xÐt vÒ tÝnh chÆt chÏ cña hÖ thèng luËn cø Êy? 3- Bµi míi: Giê tríc, chóng ta ®· t×m hiÓu vÒ luËn ®iÓm vµ hÖ thèng luËn cø cña v¨n b¶n“§Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh”. Giê nµy, chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu s©u h¬n hÖ thèng luËn cø trong v¨n b¶n. II. Ph©n tÝch v¨n b¶n: (TiÕp theo) Häc sinh ®äc ®o¹n 2. 2. Cuéc ch¹y ®ua vò trang chuÈn bÞ cho chiÕn - Sau khi v¹ch râ nguy c¬ cña tranh h¹t nh©n ®· lµm mÊt ®i kh¶ n¨ng ®Ó con chiÕn tranh h¹t nh©n ,t¸c gi¶ cßn ngêi ®îc sèng tèt ®Ñp h¬n: +T¸c gi¶ ®a ra hµng lo¹t d.chøng vµ nh÷ng so s¸nh nªu ra luËn cø míi nµo? - T¸c gi¶ ®· lËp luËn ntn ®Ó lµm râ vÒ chi phÝ cho chiÕn tranh h¹t nh©n vµ cho nh÷ng lÜnh vùc thiÕt yÕu b×nh thêng cña ®êi sèng xhéi . luËn cø Êy? - T×m nh÷ng dÉn chøng chøng tá - N¨m 1981, UNICEF ®Þnh ra mét ch¬ng tr×nh gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cÊp b¸ch cho 500 triÖu trÎ em sù tèn kÐm ©ý? nghÌo trªn thÕ giíi vÒ y tÕ,gi¸o dôc s¬ cÊp, … víi 100 tû USD = Sè tiÒn nµy gÇn b»ng chi phÝ cho 100 m¸y bay nÐm bom chiÕn lîc B.1B cña Mü vµ díi 1000 tªn löa vît ®¹i ch©u. - LÜnh vùc y tÕ: Kinh phÝ cña ch¬ng tr×nh phßng bÖnh 14 n¨m vµ phßng bÖnh sèt rÐt cho h¬n 1 tû ngêi, cøu h¬n 14 triÖu trÎ em Ch©u Phi-B»ng gi¸ cña 10 chiÕc tµu s©n bay Ni-mÝt mang vò khÝ h¹t nh©n cña Mü dù ®Þnh s¶n xuÊt tõ n¨m 1986 ®Õn n¨m 2000. - LÜnh vùc tiÕp tÕ thùc phÈm: N¨m 1985 (Theo tÝnh to¸n cña FAO), 575 triÖu ngêi thiÕu dinh dìngKh«ng b»ng kinh phÝ s¶n xuÊt 149 tªn löa MX, chØ 27 tªn löa MX lµ ®ñ tr¶ tiÒn n«ng cô cÇn thiÕt cho c¸c níc nghÌo trong 4 n¨m. - LÜnh vùc gi¸o dôc: Xo¸ n¹n mï ch÷ cho toµn thÕ - NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt lËp luËn giíi - B»ng tiÒn ®ãng 2 tÇu ngÇm mang vò khÝ h¹t nh©n. cña t¸c gi¶? NghÖ thuËt: §a ra hµng lo¹t dÉn chøng víi nh÷ng - T¸c dông cña nghÖ thuËt lËp luËn so s¸nh ë c¸c lÜnh vùc, víi c¸c sè liÖu cô thÓ. trªn? => Sù tèn kÐm ghª gím vµ tÝnh chÊt phi lý cña cuéc ch¹y ®ua vò trang. Ngêi ®äc kh«ng khái ng¹c nhiªn, bÊt ngê tríc sù thËt hiÓn nhiªn mµ phi lý: NhËn thøc ®Çy ®ñ r»ng, cuéc ch¹y ®ua vò trang ®· vµ ®ang cíp ®i cña thÕ giíi nhiÒu ®iÒu kiÖn ®Ó c¶i thiÖn cuéc sèng cña con ngêi, nhÊt lµ ë c¸c níc nghÌo. ->§V gîi c¶m xóc mØa mai ,ch©m biÕm vÒ chiÕn - §o¹n v¨n cßn gîi cho em c¶m tranh h¹t nh©n:lµ 1 cuéc chiÕn tranh cùc k× v« lÝ ,tèn nghÜ g× vÒ chiÕn tranh h¹t nh©n? kÐm nhÊt,v« nh©n ®¹o nhÊt .CÇn lo¹i bá cuéc chiÕn tranh v× cuéc sèng hoµ b×nh ,h.phóc trªn thÕ giíi. 3 ChiÕn tranh h¹t nh©n ch¼ng nh÷ng ®i ngîc l¹i 15 - Mét häc sinh ®äc ®o¹n v¨n “Mét nhµ tiÓu thuyÕt  cña nã”. - TiÕp theo t¸c gi¶ nªu luËn cø g×? - Em hiÓu n t n lµ lý trÝ tù nhiªn? - §iÒu ®ã cã nghÜa lµ thÕ nµo? - §Ó lµm râ luËn cø nµy, t¸c gi¶ ®· ®a ra nh÷ng chøng cø nµo? - NhËn xÐt g× vÒ chøng cø mµ t¸c gi¶ ®a ra? - Víi c¸ch lËp luËn nh trªn, t¸c gi¶ gióp chóng ta nhËn thøc ®îc ®iÒu g×? - Mét häc sinh ®äc ®o¹n v¨n cuèi. - Sau khi chØ ra cho chóng ta thÊy hiÓm ho¹ cña chiÕn tranh vò khÝ h¹t nh©n, t¸c gi¶ ®· híng ngêi ®äc tíi ®iÒu g×? (ThÓ hiÖn cô thÓ qua c©u v¨n nµo?). - Víi t¸c gi¶, «ng ®· ®a ra s¸ng kiÕn (®Ò nghÞ) g×? - §Ò nghÞ cña t¸c gi¶ cã ý nghÜa g×? GV: Sau khi hoc văn bản “Đấu tranh......” mỗi người cần có trách nhiệm gì để bảo vệ hoà bình của thế giới?( Tích hợp TTHCM: phải đoàn kết các dân tộc TG để chống nạn đói,nạn thất học, chiến tranh...) - Nh÷ng ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n? lý trÝ cña con ngêi mµ cßn ph¶n l¹i sù tiÕn ho¸ cña tù nhiªn: - “Lý trÝ cña tù nhiªn”: Quy luËt cña tù nhiªn, logic tÊt yÕu cña tù nhiªn.  Nh vËy: ChiÕn tranh h¹t nh©n kh«ng chØ tiªu diÖt nh©n lo¹i mµ cßn tiªu huû mäi sù sèng trªn tr¸i ®Êt. V× vËy nã ph¶n tiÕn ho¸, ph¶n l¹i “Lý trÝ cña tù nhiªn”. - “Tõ khi míi nhen nhóm sù sèng trªn tr¸i ®Êt … 380 triÖu n¨m con bím míi bay ®îc, 180 triÖu n¨m n÷a b«ng hång míi në… 4 kû ®Þa chÊt, con ngêi míi h¸t ®îc hay h¬n chim vµ míi chÕt v× yªu”. - “ChØ cÇn bÊm nót mét c¸i lµ ®a c¶ qu¸ tr×nh vÜ ®¹i vµ tèn kÐm ®ã cña bao nhiªu triÖu n¨m trë l¹i ®iÓm xuÊt ph¸t cña nã”.  Nh÷ng chøng cø tõ khoa häc ®Þa chÊt, cæ sinh häc + BiÖn ph¸p so s¸nh. => NhËn thøc râ rµng vÒ tÝnh chÊt: Ph¶n tiÕn ho¸, ph¶n tù nhiÖn cña chiÕn tranh h¹t nh©n. 4- NhiÖm vô khÈn thiÕt cña chóng ta: - “Chóng ta ®Õn ®©y ®Ó cè g¾ng chèng l¹i viÖc ®ã, ®em tiÕng nãi cña chóng ta tham gia vµo b¶n ®ång ca cña nh÷ng ngêi ®ßi hái mét thÕ giíi kh«ng cã vò khÝ vµ mét cuéc sèng hoµ b×nh, c«ng b»ng”. Híng ngêi ®äc víi th¸i ®é tÝch cùc lµ ®Êutranh ng¨n chÆn chiÕn tranh h¹t nh©n, cho mét thÕ giíi hoµ b×nh. - §Ò nghÞ cña t¸c gi¶: LËp ra mét nhµ b¨ng lu tr÷ trÝ nhí: + Nh©n lo¹i t¬ng lai biÕt ®Õn cuéc sèng cña chóng ta ®· tõng tån t¹i, cã ®au khæ, cã bÊt c«ng, cã t×nh yªu, h¹nh phóc. + Nh©n lo¹i t¬ng lai biÕt ®Õn nh÷ng kÎ v× nh÷ng lîi Ých ti tiÖn mµ ®Èy nh©n lo¹i vµo ho¹ diÖt vong.  Nh©n lo¹i cÇn g×n gi÷ ký øc cña m×nh, lÞch sö sÏ lªn ¸n nh÷ng thÕ lùc hiÕu chiÕn, ®Èy nh©n lo¹i vµo th¶m ho¹ h¹t nh©n. III.Tæng kÕt: 1- NghÖ thuËt: - LuËn ®iÓm ®óng ®¾n, hÖ thèng luËn cø rµnh m¹ch, ®Çy søc thuyÕt phôc. - So s¸nh b»ng nhiÒu dÉn chøng toµn diÖn, tËp trung,cô thÓ ,x¸c thùc . - Lêi v¨n nhiÖt t×nh. 2- Néi dung: Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n ®ang ®e do¹ toµn thÓ loµi ngêi vµ mäi sù sèng trªn tr¸i ®Êt. V× - Nªu néi dung chÝnh cña v¨n b¶n? vËy,nhiÖm vô cÊp b¸ch cña chóng ta lµ ®Êu tranh ®Ó lo¹i bá nguy c¬ Êy. 3. Ghi nhí (SGK) 16 HS ®äc 4. Cñng cè:- HÖ thèng: Kh¾c s©u luËn ®iÓm vµ hÖ thèng luËn cø cña v¨n b¶n. - Lµm bµi tËp ( SGK- 21): Nªu c¶m nghÜ sau khi häc xong v¨n b¶n : “ §Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh” cña G. G. M¸c-kÐt. 5. HDVN:- Häc bµi. T×m thªm c¸c t liÖu vÒ t¸c haäi cña chiÕn tranh vµ nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n. - So¹n bµi: Tuyªn bè thÕ giíi vÒ sù sèng cßn, quyÒn ®îc pt&bv cña trÎ em . - ChuÈn bÞ bµi: C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i. ........................................................................................................... TiÕt 8: C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i (TiÕp theo) Ngµy so¹n : 24/8/2013 Ngµy gi¶ng: 30/8/2013 A. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh: - N¾m ®îc néi dung ph¬ng ch©m quan hÖ, ph¬ng ch©m c¸ch thøc vµ ph¬ng ch©m lÞch sù. - BiÕt vËn dông nh÷ng ph¬ng ch©m nµy trong giao tiÕp. - NhËn biÕt vµ ph©n tÝch ®îc c¸ch sö dông c¸c ph¬ng ch©m nµy trong mét t×nh huèng giao tiÕp cô thÓ. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn:So¹n bµi+ Nh÷ng ng÷ liÖu cã liªn quan ®Õn bµi häc. - Häc sinh: §äc tríc bµi . C. TiÕn tr×nh lªn líp: 1- Tæ chøc: 2- KiÓm tra: - ThÕ nµo lµ ph¬ng ch©m héi tho¹i vÒ lîng, ph¬ng ch©m héi tho¹i vÒ chÊt? Cho vÝ dô minh ho¹? - KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña häc sinh. 3- Bµi míi: Giê tríc, chóng ta ®· t×m hiÓu ph¬ng ch©m héi tho¹i vÒ lîng, vÒ chÊt. Song ®Ó héi tho¹i võa ®îc ®¶m b¶o vÒ néi dung, võa gi÷ ®îc quan hÖ chuÈn mùc gi÷a c¸c c¸ nh©n tham gia vµo héi tho¹i, ta sÏ cïng t×m hiÓu vÊn ®Ò nµy trong giê häc h«m nay. Ng÷ liÖu vµ ph©n tÝch ng÷ liÖu: 1. VÝ dô 1 (SGK21): C©u thµnh ng÷ “¤ng nãi gµ, bµ nãi vÞt”. - C©u thµnh ng÷ nµy dïng ®Ó chØ t×nh huèng héi tho¹i nh thÕ nµo?  T×nh huèng héi tho¹i mµ trong ®ã mçi ngêi nãi mét ®»ng, kh«ng khíp víi nhau, kh«ng hiÓu nhau. - Thö tëng tîng ®iÒu g× sÏ xÈy ra nÕu nh xuÊt hiÖn t×nh huèng héi tho¹i nay? Nh÷ng con ngêi sÏ kh«ng giao tiÕp víi nhau ®îc vµ nh÷ng ho¹t ®éng x· héi sÏ trë nªn rèi lo¹n. - Qua ®©y, em rót ra bµi häc g× trong giao tiÕp? - Mét häc sinh ®äc ghi nhí. 2. VÝ dô 2 (SGK21): C¸c thµnh ng÷: + “D©y cµ ra d©y muèng” + “Lóng bóng nh ngËm hét thÞ” - Hai thµnh ng÷ nµy, dïng ®Ó chØ t×nh nh÷ng c¸ch nãi nh thÕ nµo? 17 I. Bµi häc 1- Ph¬ng ch©m quan hÖ: Khi giao tiÕp cÇn nãi ®óng vµo ®Ò tµi giao tiÕp, tr¸nh nãi l¹c ®Ò. * Ghi nhí (SGK21). 2- Ph¬ng ch©m c¸ch thøc: Khi giao tiÕp, cÇn chó ý (tíi) nãi ng¾n gän, rµnh m¹ch; tr¸nh c¸ch nãi m¬ hå (Ph¬ng ch©m c¸ch thøc)  Thµnh ng÷ “D©y… muèng” chØ c¸ch nãi dµi dßng, rêm rµ. Thµnh ng÷ “Lóng tóng… hét thÞ” chØ c¸ch nãi Êp óng, kh«ng thµnh lêi, kh«ng rµnh m¹ch. - Nh÷ng c¸ch nãi ®ã ¶nh hëng ®Õn giao tiÕp ra sao?  Lµm cho ngêi nghe khã tiÕp nhËn hoÆc tiÕp nhËn kh«ng ®óng néi dung ®îc truyÒn ®¹t. Nh vËy giao tiÕp sÏ kh«ng ®¹t kÕt qu¶ mong muèn. - Qua ®©y, em cã thÓ rót ra ®îc bµi häc g× trong giao tiÕp?  Khi giao tiÕp, cÇn chó ý tíi c¸ch nãi ng¾n gän, rµnh m¹ch. 3.VÝ dô 3 (SGK 22): C©u “T«i ®ång ý víi nh÷ng nhËn ®Þnh vÒ truyÖn ng¾n cña «ng Êy”. - Cã thÓ hiÓu c©u trªn theo mÊy c¸ch?  §îc hiÓu theo hai c¸ch: + C¸ch 1: X¸c ®Þnh côm tõ “cña «ng Êy” bæ nghÜa cho “nhËn ®Þnh”. C©u trªn cã thÓ hiÓu lµ: T«i ®ång ý víi nh÷ng nhËn ®Þnh cña «ng Êy vÒ truyÖn ng¾n. + C¸ch 2: X¸c ®Þnh côm tõ “cña «ng Êy” bæ nghÜa cho “truyÖn ng¾n”. C©u trªn cã thÓ hiÓu lµ: T«i ®ång ý víi nh÷ng nhËn ®Þnh cña ai ®ã vÒ truyÖn ng¾n cña «ng Êy (Do «ng Êy s¸ng t¸c). ? §Ó ngêi nghe kh«ng hiÓu lÇm ph¶i nãi nh thÕ nµo?  Cã thÓ chän mét trong c¸c c¸ch sau: 1. T«i… cña «ng Êy vÒ truyÖn ng¾n. 2. T«i… nhËn ®Þnh vÒ truyÖn ng¾n mµ «ng Êy s¸ng t¸c. 3. T«i… nhËn ®Þnh cña c¸c b¹n vÒ… truyÖn ng¾n cña «ng Êy. - Qua vÝ dô trªn, rót ra ®îc kÕt luËn g× trong giao tiÕp cña b¶n th©n em?  Khi giao tiÕp, nÕu kh«ng v× mét lý do ®Æc biÖt th× kh«ng nªn nãi nh÷ng c©u mµ ngêi nghe cã thÓ hiÓu theo nhiÒu c¸ch (C¸ch nãi m¬ hå). - §äc phÇn ghi nhí (SGK22). 4. VÝ dô 4: TruyÖn:"Ngêi ¨n xin" (SGK22): - Mét häc sinh ®äc truyÖn. - V× sao ngêi ¨n xin vµ cËu bÐ trong truyÖn ®Òu c¶m thÊy m×nh ®· nhËn ®îc tõ ngêi kia mét c¸i g× ®ã?  Hai ngêi ®Òu kh«ng cã tiÒn b¹c nhng c¶ hai ®Òu c¶m nhËn ®îc t×nh c¶m mµ ngêi kia ®· giµnh cho m×nh, ®ã lµ t×nh c¶m: T«n träng, ch©n thµnh vµ quan t©m ®Õn ngêi kh¸c. - Em rót ra ®îc bµi häc g× tõ c©u chuyÖn? Trong giao tiÕp, cÇn ph¶i t«n träng ngêi ®èi tho¹i (Dï hoµn c¶nh, ®Þa vÞ x· héi cña ngêi ®èi tho¹i nh thÕ nµo ®i n÷a, kh«ng nªn c¶m thÊy ngêi ®èi tho¹i thÊp kÐm h¬n m×nh mµ dïng nh÷ng lêi lÏ thiÕu tÞch sù). - Mét häc sinh ®äc phÇn ghi nhí. 18 3.Ph¬ng ch©m lÞch sù: Khi giao tiÕp, cÇn tÕ nhÞ vµ t«n träng ngêi kh¸c. * Ghi nhí (SGK23). II. LuyÖn tËp 1.Bµi tËp 1: (SGK23) - Nh÷ng c©u tôc ng÷, ca dao ®ã, - Mét häc sinh ®äc yªu cÇu bµi tËp. cha «ng ta muèn kh¼ng ®Þnh vai trß - Lµm miÖng  Häc sinh kh¸c nhËn xÐt, bæ sung cña ng«n ng÷ trong ®êi sèng vµ khuyªn chóng ta trong giao tiÕp (nÕu cã). nªn dïng nh÷ng lêi lÏ lÞch sù, nh· nhÆn. - T×m mét sè c©u tôc ng÷, ca dao cã néi dung t¬ng - Mét sè c©u tôc ng÷, ca dao cã néi dung t¬ng tù: tù. + “Chim kh«n… dÔ nghe”. + “Vµng… thö lêi”. + “Ch¼ng ®îc miÕng thÞt miÕng x«i” Còng ch¼ng ®îc lêi nãi cho ngu«i tÊm lßng”. + “Mét lêi nãi quan tiÒn, thóng thãc, mét lêi nãi dïi ®ôc c¼ng tay”. + “Mét c©u nhÞn lµ chÝn c©u lµnh”. Bµi tËp 2: (SGK23) - PhÐp tu tõ TV cã liªn quan trùc - Mét häc sinh ®äc yªu cÇu bµi tËp. tiÕp tíi ph¬ng - Tr×nh bµy miÖng. ch©m lÞch sù lµ: PhÐp nãi gi¶m, nãi - Häc sinh kh¸c nhËn xÐt. tr¸nh. VÝ dô: Cô Êy ®· chÕt c¸ch ®©y 10 n¨m. Cô Êy ®· khuÊt nói 10 n¨m råi. - Mét häc sinh ®äc yªu cÇu bµi tËp. - Tr×nh bµy miÖng. - Häc sinh kh¸c nhËn xÐt. Bµi tËp 3: (SGK23) a- … nãi m¸t. d- … nãi leo. b- … nãi hít. c- … nãi mãc. e- … nãi ra ®Çu, ra ®òa. - C¸ch nãi a, b, c, d cã liªn quan tíi ph¬ng ch©m lÞch sù, c¸ch nãi e cã liªn quan ®Õn ph¬ng ch©m c¸ch thøc. Bµi tËp 4: (SGK23, 24) a- Ngêi nãi chuÈn bÞ hái vÒ mét vÊn ®Ò kh«ng ®óng vµo ®Ò tµi mµ 2 ngêi ®ang trao ®æi. Tr¸nh ®Ó ngêi nghe hiÓu r»ng m×nh kh«ng tu©n thñ ph¬ng ch©m quan hÖ. b- §«i khi, v× mét lý do nµo ®ã, ngêi nãi ph¶i nãi mét ®iÒu mµ nghÜ lµ ®iÒu ®ã sÏ lµm tæn th¬ng thÓ diÖn cña ngêi ®èi tho¹i. §Ó gi¶m nhÑ ¶nh hëng tíi ngêi nghe, ngêi nãi dïng c¸ch diÔn ®¹t nµy – Ph¬ng ch©m lÞch sù. c- Nh÷ng c¸ch nãi “§õng nãi leo, …víi t«i” b¸o hiÖu cho ngêi nghe biÕt r»ng ngêi ®ã ®· kh«ng tu©n thñ ph¬ng ch©m lÞch sù vµ cÇn ph¶i chÊm røt. - Mét häc sinh ®äc yªu cÇu bµi tËp. - Tr×nh bµy miÖng. 19 4. Cñng cè: - HÖ thèng kiÕn thøc bµi häc 3 néi dung: + Ph¬ng ch©m quan hÖ. + Ph¬ng ch©m c¸ch thøc. + Ph¬ng ch©m lÞch sù. 5. HDVN: - Häc sinh vÒ nhµ: + Häc bµi vµ xem l¹i c¸c bµi tËp. + Lµm bµi tËp 5 (SGK), bµi tËp (SBT). + ChuÈn bÞ bµi: “Sö dông yÕu tè miªu t¶….”. “LuyÖn tËp sö dông yÕu tè miªu t¶….”. *************************************************** TiÕt 9: Sö dông yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh Ngµy so¹n : 24/8/2013 Ngµy gi¶ng: 30/9/2013 A. Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh - Cñng cè kiÕn thøc ®· häc vÒ v¨n thuyÕt minh. HiÓu ®îc t¸c dông vµ vai trß cña yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh: lµm cho ®èi tîng thuyÕt minh hiÖn lªn cô thÓ, gÇn gòi, dÔ c¶m nhËn hoÆc næi bËt, g©y Ên tîng; phô trî cho viÖc giíi thiÖu ®èi tîng. - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t c¸c sù vËt hiÖn tîng; sö dông ng«n ng÷ miªu t¶ phï hîp trong t¹o lËp v¨n b¶n thuyÕt minh. -VËn dông vµ cã ý thøc sö dông tèt yÕu tè miªu t¶ khi viÕt bµi thuyÕt minh B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn:So¹n bµi+ Nh÷ng ®o¹n v¨n, bµi v¨n thuyÕt minh cã sö dung yÕu tè miªu t¶. - Häc sinh: Su tÇm nh÷ng ®o¹n v¨n thuyÕt minh cã sö dông yÕu tè miªu t¶. C. TiÕn tr×nh lªn líp: 1- Tæ chøc: 2- KiÓm tra: - §Ó v¨n b¶n thuyÕt minh sinh ®éng, hÊp dÉn, cã søc thuyÕt phôc ta thêng sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt, ®ã lµ nh÷ng biÖn ph¸p nµo? Khi sö dông cÇn lu ý ®iÒu g×? - KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña häc sinh. 3- Bµi míi: N¨m líp 8, chóng ta ®· ®îc t×m hiÓu vÒ yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n tù sù vµ nghÞ luËn. VËy yÕu tè nµy cã vai trß nh thÕ nµo trong v¨n b¶n thuyÕt minh vµ chóng ta sÏ sö dông vµo qu¸ tr×nh thuyÕt minh mét ®èi tîng cô thÓ ra sao, mêi c¸c em vµo giê häc h«m nay. Ng÷ liÖu vµ ph©n tÝch ng÷ liÖu: V¨n b¶n “C©y chuèi trong ®êi sèng ViÖt Nam” (NguyÔn Träng T¹o) - Hai häc sinh ®äc v¨n b¶n. - Gi¶i thÝch nhan ®Ò v¨n b¶n?  Nhan ®Ò cña v¨n b¶n muèn nhÊn m¹nh: - Vai trß cña c©y chu«Ý ®èi víi ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña ngêi ViÖt Nam tõ xa ®Õn nay. - Th¸i ®é ®óng ®¾n cña con ngêi trong viÖc trång,ch¨m sãc vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c gi¸ trÞ cña c©y chuèi. - T×m nh÷ng c©u trong bµi thuyÕt minh vÒ ®Æc ®iÓm tiªu biÓu cña c©y chuèi?  Nh÷ng c©u v¨n thuyÕt minh: (1)- “§i kh¾p ViÖt Nam … nói rõng” “C©y chuèi rÊt a níc … ch¸u lò” (2)- “C©y chuèi lµ thøc ¨n … hoa, qu¶!” (3)- Giíi thiÖu qu¶ chuèi: Nh÷ng lo¹i chuèi vµ c«ng 20 I. Bµi häc: T×m hiÓu yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh: - §Ó thuyÕt minh cho cô thÓ, sinh ®énghÊp dÉn, bµi thuyÕt minh cã thÓ kÕt hîp sö dông yÕu tè miªu t¶. - YÕu tè miªu t¶ cã t¸c dông lµm cho ®èi tîng thuyÕt minh ®îc næi bËt, g©y Ên tîng.