Tài liệu Giáo án trải nghiệm sáng tạo cho học sinh lớp 5 chủ đề trách nhiệm của em trong gia đình

Phần 2. GỢI Ý TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO DÀNH CHO HS LỚP 5 CHỦ ĐỀ : TRÁCH NHIỆM CỦA EM TRONG GIA ĐÌNH Mục tiêu: Sau chủ đề này, HS: – Nhận thức rõ về bổn phận, trách nhiệm của mình trong gia đình. –Biết thể hiện bổn phận, trách nhiệm của mình thông qua thái độ, lời nói, việc làm. –Đánh giá về vai trò, vị trí của bản thân trong gia đình; hình thành năng lực tự chủ, giao tiếp và hợp tác giải quyết vấn đề. Tiết 1 HƯỚNG DẪN HỌC SINH CHUẨN BỊ THEO CHỦ ĐỀ Chuẩn bị: – HS: Tranh/ ảnh về chủ đề, giấy trắng, đồ dùng học tập cần thiết – GV: Tranh, ảnh, video, tình huống, câu chuyện liên quan đến chủ đề Gợi ý cách tổ chức Hoạt động 1: Khởi động – Kết nối chủ đề Hoạt động này nhằm tạo không khí hứng thú, gợi sự liên tưởng của HS đến chủ đề. GV có thể thực hiện như sau: 1. GV có thể cho HS chơi 1 trò chơi khởi động hoặc xem một video hoặc kể một tình huống, câu chuyện hoặc hát một bài hát liên quan đến chủ đề sau đó cùng với HS trao đổi thông qua các câu hỏi gợi mở (HS cả lớp được tham gia): – Em nhận được sự quan tâm, chăm sóc và yêu thương từ bố mẹ và người thân trong gia đình như thế nào? Em hãy liệt kê những việc làm thể hiện sự chăm sóc, quan tâm, yêu thương từ những người đó? – Em thường làm gì để đáp lại những việc làm và tình cảm đó? – Em có mong muốn và sẵn sàng làm những việc để góp phần tạo sự gắn kết gia đình hạnh phúc bền vững? 2. GV giới thiệu chủ đề: Trong chủ đề này chúng ta cùng nhận diện về trách nhiệm của mình thông qua thái độ, hành động và việc làm đối với gia đình. Sau đó cùng trải nghiệm sự sáng tạo, linh hoạt trong ứng xử các tình huống thực tế. Hoạt động 2: Hướng dẫn HS thực hiện các nhiệm vụ Nhiệm vụ 1. Tìm hiểu những trách nhiệm của em trong gia đình 1. GV yêu cầu HS đọc thầm nhiệm vụ 1 (trang 49, SHS). Chú ý hỏi lại xem HS đã nắm rõ nhiệm vụ chưa. Tổ chức cho HS thảo luận, chia sẻ về những việc làm thể hiện bổn phận trách nhiệm trong gia đình 2. Yêu cầu cá nhân HS suy nghĩ và chia sẻ trong nhóm về các câu hỏi: + Em quan tâm đến bố mẹ, người thân trong gia đình như thế nào? Có thường xuyên không? Giáo án trải nghiệm sáng tạo cho học sinh lớp 5 chủ đềề trách nhi ệm của em trong gia đình 1 Phần 2. GỢI Ý TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO DÀNH CHO HS LỚP 5 + Em có tự xác định được những trách nhiệm của mình hay để người khác nhắc nhở? + Hãy liệt kê một số việc làm thể hiện trách nhiệm của bản thân mình trong gia đình? + Có thể chia sẻ một vài công việc mà em thích nhất. * Lưu ý 1. GV tổ chức cho HS tìm hiểu nhiệm vụ này trước để có thời gian chuẩn bị. 2. GV tổ chức cho HS chia sẻ những việc làm thể thể hiện trách nhiệm của các em trong gia đình (việc chia sẻ tránh lặp lại và yêu cầu đại diện nhóm tổng hợp và mỗi cá nhân HS tự đối chiếu, so sánh với những việc làm của mình). 3. GV có thể HS xem tranh ảnh, video để HS nhận diện được thêm về trách nhiệm của mình trong gia đình. Nhiệm vụ 2. Xác định những việc làm thể hiện trách nhiệm của em trong gia đình 1. GV yêu cầu HS cả lớp đọc thầm nhiệm vụ 2 (trang 50–51, SHS). 2. GV có thể HS xem tranh ảnh, video hoặc làm mẫu bảng về các việc làm đối với bản thân, đối với các thành viên và trách nhiệm chung trong gia đình để HS nhận diện và xác định thêm về trách nhiệm của mình trong gia đình. 3. Tổ chức cho HS thảo luận nhóm, chia sẻ trong nhóm về các việc làm thể hiện trách nhiệm trong gia đình thông qua một số câu hỏi gợi mở: + Những việc làm quan trọng nào thể hiện trách nhiệm với: bản thân; các thành viên trong gia đình; trách nhiêm chung? + Tại sao em lại lựa chọn những hoạt động, việc làm đó? * Lưu ý 1. GV tổ chức cho HS lập được bảng xác định những việc làm thể hiện trách nhiệm của bản thân trong gia đình. 2. Khuyến HS mô tả và nêu được cảm xúc của mình về những việc làm đó. Nhiệm vụ 3 và 4: 1. GV yêu cầu HS cả lớp đọc nhiệm vụ 3 và nhiệm vụ 4(trang 51–55, SHS). 2. Đề nghị HS suy nghĩ và chia sẻ trong nhóm về các cách ứng xử trong các tình huống. 3. GV đưa ra một số tiêu chí về cách ứng xử: + Tính linh hoạt + Khéo léo + Phù hợp... * Lưu ý GV tổ chức và khuyến khích để tất cả HS đưa ra được các cách ứng xử khác nhau trong tình huống. Ở nhiệm vụ này GV vừa tổ chức cho HS hoạt động cá nhân và hoạt động nhóm. Nhiệm vụ 5 GV có thể không cần hướng dẫn chi tiết nhiệm vụ 4, 5 mà chỉ cần: 1. GV cho cá nhân HS đọc thầm nhiệm vụ. 2. Tổ chức trao đổi: Giáo án trải nghiệm sáng tạo cho học sinh lớp 5 chủ đềề trách nhi ệm của em trong gia đình 2 Phần 2. GỢI Ý TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO DÀNH CHO HS LỚP 5 Hỏi HS: Em hiểu cách thực hiện nhiệm vụ như thế nào? Mời một vài HS nêu, bổ sung ý kiến cho nhau. GV (có thể) nhắc lại cách làm của nhiệm vụ. 3. Yêu cầu HS thực hiện tại gia đình trong 1 tuần. Hoạt động 3. Hoạt động tiếp nối 1. GV mời HS nhắc lại những việc cần chuẩn bị cho tiết học sau: – Lập bảng các việc làm thể hiện trách nhiệm trong gia đình (tiết 2) – Chuẩn bị về ứng xử trong các tình huống ở gia đình. 2. Dặn HS về nhà: – Hoàn thành các nhiệm vụ bài học. – Trải nghiệm thực tế các nhiệm vụ bài học ở gia đình để có thêm thông tin và nguyên liệu cho tiết học sau. TIẾT 2,3 TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM THEO CHỦ ĐỀ A. CHIA SẺ VÀ KẾT NỐI KINH NGHIỆM Hoạt động 1: Cuộc thi “Nhận diện nhanh trách nhiệm của em trong gia đình”s Hoạt động này nhằm tạo hứng thú cho HS, thông qua đó HS ý thức được mình cần tự giác thực hiện các việc làm phù hợp với bản thân ở gia đình. GV có thể tiến hành như sau: 1. GV tổ chức chia lớp thành 06 nhóm để tham gia hoạt động – nhiệm vụ “Nhận diện nhanh trách nhiệm của em trong gia đình”; HS bầu nhóm trưởng và đặt tên nhóm của mình. 2. GV phổ biến nội dung và thể lệ cuộc thi (thời gian, hiệu lệnh, phạm quy...) ; GV có thể chuẩn bị về tranh/ảnh; bảng việc làm thể hiện các loại trách nhiệm; video... 3. GV cùng cả lớp tổ chức hoạt động 4. Trao đổi với cả lớp: – Cuộc thi “Nhận diện nhanh trách nhiệm của em trong gia đình” mang lại cho em cảm xúc gì? – Yếu tố nào giúp em nhận diện nhanh trách nhiệm của mình? – Em cảm thấy như thế nào khi làm được nhiều việc tốt cho các thành viên trong gia đình? – Cảm xúc của người thân như thế nào khi đón nhận những việc làm tốt đẹp của em? 5. Tổng kết và công bố –GV tổng kết, công bố nhóm (đội) giành chiến thắng trong cuộc thi. – GV có phần thưởng tượng trưng cho nhóm chiến thắng. B. KIẾN TẠO TRI THỨC VÀ RÈN LUYỆN KỸ NĂNG HĐ2. Nói lời yêu thương Giáo án trải nghiệm sáng tạo cho học sinh lớp 5 chủ đềề trách nhi ệm của em trong gia đình 3 Phần 2. GỢI Ý TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO DÀNH CHO HS LỚP 5 Khi tổ chức hoạt động này, GV cần giúp cho HS cảm nhận được ý nghĩa và vai trò của giá trị yêu thương trong gia đình, từ đó nhắc nhở trách nhiệm của các em đối với người thân. GV có thể tổ chức hoạt động như sau: 1. GV tổ chức cho cả lớp quan sát/lắng nghe: Các hình ảnh về cử chỉ yêu thương giữa các thành viên trong gia đình. Các câu nói, lời chào và cách chào hỏi. Các video/ clip về nói lời yêu thương trong cuộc sống gia đình . 2. Trao đổi với HS – Các em cảm nhận như thế nào khi quan sát và lắng nghe những lời nói, cử chỉ về yêu thương? – Các em có mong muốn được đón nhận những tình cảm yêu thương như thế nào? – Làm thế nào để làm tốt việc “nói lời yêu thương” hàng ngày giữa các thành viên trong gia đình? 3. Tập luyện GV tổ chức cho tất cả HS được thực hành – sắm vai “nói lời yêu thương” (chú ý về thái độ, hành vi biểu cảm, cảm xúc...) 4. Rút ra ý nghĩa giá trị “yêu thương” –Em cảm thấy thế nào khi được thực hành về “nói lời yêu thương”? –Em sẽ làm những gì để thể hiện yêu thương với các thành viên trong gia đình? 5. Yêu cầu HS đọc và hoàn thành nhiệm vụ 5, trang 55–56 – SHS. Hoạt động 3. Gắn kết gia đình Hoạt động này giúp hình thành năng lực tổ chức, giao tiếp, hợp tác, phát hiện và giải quyết vấn đề tạo sự tự tin cho HS. GV có thể tổ chức hoạt động như sau: 1. Thảo luận về các yêu cầu của việc “gắn kết gia đình” – Việc gắn kết gia đình có ý nghĩa và vai trò như thế nào? – Có nên tổ chức các hoạt động, việc làm để gắn kết gia đình với nhau hay không? – Liệt kê những hoạt động, việc làm tập thể mà em đã từng tham gia cùng gia đình? – Em cảm thấy thế nào khi tổ chức và tham gia các hoạt động đó? – Cảm xúc của các thành viên trong gia đình khi tham gia các hoạt động đó? 2. Tổ chức hoạt động GV phân nhóm hoạt động theo nhiệm vụ (GV đưa ra hoặc để cho HS tự lựa chọn chủ đề, sự kiện hoạt động...). Có thể tổ chức cho HS sắm vai trong các tình huống. 3. GV tổng kết hoạt động, động viên, khích lệ.. Lưu ý: GV tổ chức sao cho mỗi HS được thể hiện ít nhất 1 lần và sao cho 100% HS trong lớp được rèn luyện. C. VẬN DỤNG VÀ SÁNG TẠO Giáo án trải nghiệm sáng tạo cho học sinh lớp 5 chủ đềề trách nhi ệm của em trong gia đình 4 Phần 2. GỢI Ý TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO DÀNH CHO HS LỚP 5 Hoạt động 4. Ứng xử khéo léo–linh hoạt–sáng tạo Hoạt động này giúp cho HS nhận biết các tình huống, bầu không khí trong gia từ đó có cách ứng xử khéo léo - linh hoạt - sáng tạo. GV có thể tổ chức hoạt động như sau: 1. Chia nhóm và thảo luận về các tình huống Lớp chia làm 6 nhóm, mỗi nhóm thảo luận về 1 tình huống trong nhiệm vụ 3,4. Mỗi tình huống có thể có một vài phương án ứng xử/giải quyết: a. Tình huống mâu thuẫn xảy ra giữa bố – mẹ trong gia đình. Các em hãy lựa cách ứng xử để bố–mẹ vui vẻ trở lại (khuyến HS chia sẻ những ứng xử thực tế hiệu quả, phù hợp mà các em đã thực hiện) b. Tình huống mâu thuẫn xảy ra giữa bố, mẹ với ông bà trong gia đình. c. Tình huống mâu thuẫn xảy ra giữa bố, mẹ với con cái trong gia đình d. Tình huống mâu thuẫn xảy ra giữa các anh, chị, em trong gia đình với nhau 2. Các nhóm trình cách ứng xử của mình Đại diện các nhóm đưa ra các cách ứng xử tình huống. Các nhóm khác và GV trao đổi, đóng góp ý kiến. 3. Thực hành–tập luyện : GV cho các nhóm hoặc đại diện 1 nhóm trong lớp sắm vai ứng xử tình huống trên lớp. Lưu ý: GV nhận xét và góp ý cho HS ở mỗi tình huống khác nhau Hoạt động 5: Xây dựng Bảng mong muốn về trách nhiệm của các thành viên trong gia đìnhem Hoạt động này giúp HS nói lên mong muốn về việc thực hiện những trách nhiệm của từng thành viên trong gia đình thông qua thái độ, cử chỉ và việc làm. Từ đó, các em phát triển kĩ năng so sánh, phân tích, tổng hợp và tư duy phản biện. GV có thể thực hiện như sau: 1. Chia nhóm (mỗi nhóm 4, 5 HS), giao nhiệm vụ: Mỗi nhóm xây dựng một Bảng mong muốn về trách nhiệm của các thành viên trong gia đình. 2. Các nhóm thảo luận, xây dựng bảng theo mẫu. Bảng mong muốn về trách nhiệm của các thành viên trong gia đình Những mong muốn của em Thái độ Cử chỉ Việc làm Bố Mẹ Ông Bà Anh, chị, em Người thân Giáo án trải nghiệm sáng tạo cho học sinh lớp 5 chủ đềề trách nhi ệm của em trong gia đình 5 Phần 2. GỢI Ý TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO DÀNH CHO HS LỚP 5 3. Đại diện các nhóm trình bày bảng mong muốn. Các nhóm bổ sung ý kiến cho nhau. 4. GV nhận xét, động viên. Hoặc GV có thể triển khai hoạt động này dưới góc độ hoạt động của từng cá nhân học sinh. Nhiệm vụ này có thể giao về nhà hoàn thành và nộp lại sản phẩm vào hôm sau. Lưu ý: GV cần hướng dẫn cho học sinh về cách xây dựng và hoàn thiện từng nội dung mong muốn trong bảng. Ví dụ: - Em thấy bố, mẹ... cần có thái độ như thế nào với nhau? - Bố, mẹ không nên làm gì? - Bố, mẹ nên làm gì để xây dựng bầu không khí vui vẻ? - Em cần làm gì để bố, mẹ vui? - ................ TIẾT 4 TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ VÀ XÂY DỰNG KẾ HOẠCH RÈN LUYỆN Gợi ý tổ chức hoạt động Hoạt động 1: Tự đánh giá Giúp HS tự đánh bản thân thông qua việc thực hiện nhiệm vụ 6 SHS đồng thời các em có thể bổ sung một số nội dung, việc làm đã đạt được chưa có trong NV6. GV có thể tổ chức hoạt động như sau: 1. GV yêu cầu HS tự đánh giá các nhiệm vụ trong SHS của chủ đề. Bổ sung, hoàn thiện các nhiệm vụ. 2. GV yêu cầu HS xem lại nhiệm vụ 6, suy nghĩ và bổ sung thêm những điều mà em đã học được trong chủ đề. 3. GV cần hướng dẫn và khích lệ động viên để HS tự đánh giá bản thân. HĐ2. Tổ chức đánh giá sự tiến bộ của bản thân theo nhóm Giúp HS nhìn lại bản thân thông qua đánh giá của các bạn trong lớp từ đó biết phát huy những ưu điểm và rèn luyện thêm những hạn chế của mình. GV có thể tổ chức hoạt động như sau: 1. GVđề nghị HS làm việc theo nhóm. Lần lượt từng HS chia sẻ ý kiến của mình về từng bạn cùng nhóm: Giáo án trải nghiệm sáng tạo cho học sinh lớp 5 chủ đềề trách nhi ệm của em trong gia đình 6 Phần 2. GỢI Ý TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO DÀNH CHO HS LỚP 5 HS 4 HS 3 HS 2 HS 5 HS 1 HS 6 – Em thích nhất điểm gì trong thái độ, việc làm thể hiện trách nhiệm của bạn đối với gia đình? – Bạn tiến bộ nhất ở điểm nào trong tháng vừa qua? – Em học được điểm gì ở bạn trong thái độ, cử chỉ, hành vi và việc làm thể hiện trách nhiệm với gia đình? 2. GV mời HS đại diện nhóm báo cáo điểm tiến bộ của mỗi bạn trong tháng vừa qua. 3. GV động viên khuyến khích HS. Hoạt động 3. Đánh giá tổng hợp Hoạt động này nhằm đánh giá cả quá trình hoạt động của HS trên tất cả các mặt phẩm chất và năng lực. Từ đó có cái nhìn toàn diện đối với HS cũng như xây dựng kế hoạch rèn luyện, phát triển cho các em. GV có thể thực hiện như sau: 1. GV lựa chọn 2 phẩm chất cơ bản để đánh giá: tính tự giác, tính tuân thủ và thái độ luôn sẵng sàng, tích cực trong các hoạt động. 2. Vẽ bậc thang mức độ Bậc 1: Em chưa tự giáctuân thủ, ỷ lại và chưa tích cực tham gia hoạt động Bậc 2: Em lúc tự giác tuân thủ, lúc khôngvà lúc tích cực tham gia hoạt động, lúc không Bậc 3: Em khá tự giáctuân thủ và em khá tích cực tham gia hoạt động Bậc 4: Em hoàn toàn tự giácvà luôn sẵn sàng tham gia các hoạt động Bậc 1 3. 4. Bậc 2 Bậc 3 Bậc 4 Đề nghị HS suy nghĩ và đứng vào bậc phù hợp với bản thân mình. GV trao đổi với HS về các vị trí mà cá em lựa chọn, giúp các em nhìn nhận mình khách quan hơn (GV cần biết chấp nhận và tôn trọng đánh giá chủ quan của HS; nếu điều chỉnh cần tế nhị). Giáo án trải nghiệm sáng tạo cho học sinh lớp 5 chủ đềề trách nhi ệm của em trong gia đình 7 Phần 2. GỢI Ý TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO DÀNH CHO HS LỚP 5 Hoạt động 4. Xây dựng kế hoạch rèn luyện HS tự đề xuất được kế hoạch rèn luyện để phát triển bản thân sau chủ đề. GV có thể tiến hành hoạt động như sau: 1. GV cho HS chia sẻ dự định rèn luyện tiếp theo đối với cá nhân và trong nhóm. – Em cần làm gì để thể hiện tính trách nhiệm hơn đối với bản thân và gia đình? – Lên kế hoạch tổ chức một số hoạt động tập thể cho cả gia đình – Thể hiện tính trách nhiệm của em ở lớp học, nhà trường và cộng đồng. 2. Đề nghị HS thực hiện đúng kế hoạch rèn luyện, hướng dẫn HS cách theo dõi sự tiến bộ của mình. Giáo án trải nghiệm sáng tạo cho học sinh lớp 5 chủ đềề trách nhi ệm của em trong gia đình 8 Phần 2. GỢI Ý TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO DÀNH CHO HS LỚP 5 HS 4 HS 3 HS 2 HS 5 HS 1 HS 6 – Em thích nhất điểm gì trong thái độ, việc làm thể hiện trách nhiệm của bạn đối với gia đình? – Bạn tiến bộ nhất ở điểm nào trong tháng vừa qua? – Em học được điểm gì ở bạn trong thái độ, cử chỉ, hành vi và việc làm thể hiện trách nhiệm với gia đình? 2. GV mời HS đại diện nhóm báo cáo điểm tiến bộ của mỗi bạn trong tháng vừa qua. 3. GV động viên khuyến khích HS. Hoạt động 3. Đánh giá tổng hợp Hoạt động này nhằm đánh giá cả quá trình hoạt động của HS trên tất cả các mặt phẩm chất và năng lực. Từ đó có cái nhìn toàn diện đối với HS cũng như xây dựng kế hoạch rèn luyện, phát triển cho các em. GV có thể thực hiện như sau: 1. GV lựa chọn 2 phẩm chất cơ bản để đánh giá: tính tự giác, tính tuân thủ và thái độ luôn sẵng sàng, tích cực trong các hoạt động. 2. Vẽ bậc thang mức độ Bậc 1: Em chưa tự giáctuân thủ, ỷ lại và chưa tích cực tham gia hoạt động Bậc 2: Em lúc tự giác tuân thủ, lúc khôngvà lúc tích cực tham gia hoạt động, lúc không Bậc 3: Em khá tự giáctuân thủ và em khá tích cực tham gia hoạt động Bậc 4: Em hoàn toàn tự giácvà luôn sẵn sàng tham gia các hoạt động Bậc 1 3. 4. Bậc 2 Bậc 3 Bậc 4 Đề nghị HS suy nghĩ và đứng vào bậc phù hợp với bản thân mình. GV trao đổi với HS về các vị trí mà cá em lựa chọn, giúp các em nhìn nhận mình khách quan hơn (GV cần biết chấp nhận và tôn trọng đánh giá chủ quan của HS; nếu điều chỉnh cần tế nhị). Giáo án trải nghiệm sáng tạo cho học sinh lớp 5 chủ đềề trách nhi ệm của em trong gia đình 9 Phần 2. GỢI Ý TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO DÀNH CHO HS LỚP 5 Hoạt động 4. Xây dựng kế hoạch rèn luyện HS tự đề xuất được kế hoạch rèn luyện để phát triển bản thân sau chủ đề. GV có thể tiến hành hoạt động như sau: 1. GV cho HS chia sẻ dự định rèn luyện tiếp theo đối với cá nhân và trong nhóm. – Em cần làm gì để thể hiện tính trách nhiệm hơn đối với bản thân và gia đình? – Lên kế hoạch tổ chức một số hoạt động tập thể cho cả gia đình – Thể hiện tính trách nhiệm của em ở lớp học, nhà trường và cộng đồng. 2. Đề nghị HS thực hiện đúng kế hoạch rèn luyện, hướng dẫn HS cách theo dõi sự tiến bộ của mình. Giáo án trải nghiệm sáng tạo cho học sinh lớp 5 chủ đềề trách nhi ệm của em trong gia đình 10