Hồ sơ chuyên đề:
CHUYÊN ĐỀ: KÝ VIỆT NAM (1900- 1945)
(Một thứ quà của lúa non: cốm; Mùa xuân của tôi; Sài Gòn tôi yêu)
Bước 1: XÁC ĐỊNH TÊN CHUYÊN ĐỀ: CHUYÊN ĐỀ: KÝ VIỆT NAM.
- Lí do xây dựng chuyên đề: Trong chương trình ngữ văn 7, các tác phẩm ký được
bố trí thành các văn bản này được bố trí ở các tuần khác nhau, học sinh khó hệ
thống kiến thức. Vì vậy, tôi đã xây dựng chuyên đề này để tạo sự liền mạch về kiếc
thức cho học sinh.
Bước 2: MỤC TIÊU CỦA CHUYÊN ĐỀ:
1. Kiến thức:
- Hiểu, cảm nhận được nét chính về nội dung và nghệ thuật của một số bài (hoặc
trích đoạn) tùy bút hiện đại Việt Nam (Một thứ quà của lúa non: cốm- Thạch
Lam; Mùa xuân của tôi- Vũ Bằng; Sài Gòn tôi yêu- Minh Hương) tình yêu thiên
nhiên, đất nước, nghệ thuật biểu cảm, ngôn ngữ tinh tế.
- Nhận biết những cách bộc lộ tình cảm, cảm xúc đan xen với kể, tả trong các bài
tùy bút.
2. Kỹ năng:
- Biết cách đọc - hiểu văn bản ký, tùy bút.
- Vận dụng viết ký trong cuộc sống.
- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và làm việc theo nhóm.
3. Thái độ:
- Bồi dưỡng tình yêu thiên nhiên, tình yêu nước, lòng tự hào về vẻ đẹp của quê
hương, đất nước.
- Có ý thức bảo vệ, giữ gìn giá trị văn hóa của dân tộc.
4. Năng lực hướng tới:
* Năng lực chung:
- Năng lực sử dụng ngôn ngữ.
- Năng lực tự học
- Năng lực giải quyết vấn đề
- Năng lực hợp tác
- Năng lực sáng tạo
* Năng lực riêng:
- Bồi dưỡng năng lực tiếp nhận văn bản.
Bước 3: XÁC ĐỊNH NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ:
I. Tác giả, hoàn cảnh sáng tác tác phẩm và đặc điểm về thể loại.
II. Giá trị nội dung của các văn bản.
III. Giá trị nghệ thuật của văn bản.
Bước 4: XÂY DỰNG BẢNG MÔ TẢ CÁC CẤP ĐỘ TƯ DUY:
Mức độ
Nội dung
Nhận biết
Thông hiểu
Vận dụng thấp
Các tác giả, - Nêu được nét - Phân tích được Vận dụng hiểu
hoàn cảnh
cơ bản về tác giả áng văn xuôi trữ biết về tác giả
sáng tác
Thạch Lam và tình giàu chất thơ, và tác phẩm để
Vũ Bằng.
nhận biết và làm phân tích, lý giải
- Nêu được nét rõ vai trò của các giá trị về nội
đẹp riêng của yếu tố miêu tả dung và nghệ
Hà
Nội
và trong văn biểu thuật của các tác
1
Vận dụng cao
- Vận dụng hiểu
biết về tác giả, tác
phẩm,… để phân
tích, lý giải giá trị
nội dung và nghệ
thuật của các văn
Đặc điểm
thể loại
Thành phố Hồ
Chí Minh.
- Trình bày được
hoàn cảnh sáng
tác
của
tác
phẩm.
Trình bày được
đặc điểm thể
loại tùy bút
Giá trị nội Chỉ ra được cảm
dung
các xúc lắng đọng,
văn bản
tinh tế sâu sắc
của các tác giả
về văn hóa, lối
sống của người
Hà Nội. Phong
cách của người
Sài Gòn và nét
đẹp riêng của
mùa xuân Hà
Nội.
Giá trị nghệ Trình bày được
thuật các
đặc trưng nghệ
văn bản
thuật: đặc sắc
ngôn ngữ, giọng
điệu, lời văn
trang trọng tinh
tế, đầy cảm xúc,
giàu chất thơ,
các phép tu từ…
cảm.
phẩm.
- Giải thích được
sự ảnh hưởng của
hoàn cảnh sáng
tác đến tác phẩm.
So sánh được đặc
điểm của thể loại
tùy bút với một số
thể loại khác.
- Phân tích được
nếp sống thanh
lịch của người Hà
Nội, tình cảm
chân thành của
người Sài Gòn.
- Phân tích được
nỗi lòng “sầu xứ”,
tâm sự day dứt
của tác giả Vũ
Bằng.
Giải thích được
đặc điểm thể
loại biểu hiện
trong từng tác
phẩm.
- Phân tích, cảm
nhận được tình
yêu thiên nhiên,
yêu con người,
yêu đất nước
trong mỗi tác
phẩm.
bản tùy bút không
có trong SGK.
- Tự đọc - hiểu,
khám phá giá trị
của một số văn bản
khác cùng thể loại.
- Vận dụng những
tri thức đọc - hiểu
để tạo lập được
những văn bản
cùng thể loại.
- Tạo cho bản thân
các giá trị: trân
trọng bản thân, yêu
gia đình, yêu con
người, yêu thiên
nhiên, yêu nước.
Lòng tự hào về vẻ
đẹp của quê hương
đất nước.
Phân tích được Trình bày những
nghệ thuật lựa cảm nhận, ấn
chọn từ ngữ, các tượng của cá
biện pháp nghệ nhân về nghệ
thuật của các tác thuật của từng
giả trong từng tác phẩm.
văn bản; hiểu tác
dụng của các hình
thức nghệ thuật
khác trong từng
văn bản.
Bước 5: BIÊN SOẠN CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP THEO CẤP ĐỘ TƯ DUY:
I. CÂU HỎI BÀI TẬP MỨC ĐỘ NHẬN BIẾT:
Câu 1. Ông là tác giả của “Hà Nội băm sáu phố phường” ông là ai?
Hướng dẫn chấm:
+ Mức độ tối đa: Thạch Lam
+ Mức độ chưa tối đa: Hs trả lời chưa đầy đủ.
+ Không đạt: Đáp án sai hoặc không trả lời.
Câu 2. Tác phẩm được viết trong hoàn cảnh đất nước chia cắt, tác giả ở miền
Nam nhớ và hoài vọng về mùa xuân ở miền Bắc là tác phẩm nào?
Hướng dẫn chấm:
+ Mức độ tối đa: Mùa xuân của tôi
+ Mức độ chưa tối đa: Hs trả lời chưa đầy đủ.
+ Không đạt: Đáp án sai hoặc không trả lời.
Câu 3. Em hiểu thế nào là thể văn Tùy bút?
Hướng dẫn chấm:
2
+ Mức độ tối đa: Là một thể văn qua việc ghi chép những con người và sự kiện cụ
thể, có thực, tác giả đặc biệt chú trọng đến việc bộc lộ cảm xúc, suy tư về con
người và cuộc sống hiện tại.
+ Mức độ chưa tối đa: Hs trả lời chưa đầy đủ.
+ Không đạt: Không nêu đầy đủ hoặc không trả lời.
Câu 4. Sắp xếp sao cho đúng về bố cục của bài văn Sài Gòn tôi yêu
1 Khẳng định tình yêu Sài Gòn.
2 Nêu ấn tượng chung về Sài Gòn và bày tỏ tình yêu của tác giả với thành phố.
3 Cảm nhận và bình luận về phòng cách người Sài Gòn.
Hướng dẫn chấm:
+ Mức độ tối đa: Sắp xếp đúng theo bố cục: 2, 3, 1
+ Mức độ chưa tối đa: Hs trả lời chưa đầy đủ.
+ Không đạt: Đáp án sai hoặc không trả lời.
Câu 5. Văn bản Mùa xuân của tôi nói về đề tài gì?
Hướng dẫn chấm:
+ Mức độ tối đa: Không khí và cảnh sắc mùa xuân Hà Nội và miền Bắc trong
những ngày tháng giêng và mùa xuân.
+ Mức độ chưa tối đa: Hs trả lời chưa đầy đủ.
+ Không đạt: Đáp án sai hoặc không trả lời.
II. CÂU HỎI BÀI TẬP MỨC ĐỘ THÔNG HIỂU:
Câu 1. Tác giả thể hiện tình cảm như thế nào trong văn bản “Mùa xuân của
tôi”?
Hướng dẫn chấm:
+ Mức độ tối đa: - Tình cảm của nhà văn:
- Nhớ thương da diết, nồng nàn đối với quê hương đất nước.
Trân trọng và biết tận hưởng những vẻ đẹp của đời sống và thiên nhiên.
+ Mức độ chưa tối đa: Hs trả lời chưa đầy đủ.
+ Không đạt: Đáp án sai hoặc không trả lời.
Câu 2. T¸c gi¶ ®· thÓ hiÖn c¸ch thëng thøc cèm b»ng nh÷ng gi¸c quan nµo ?
C¸ch c¶m thô ®ã cã t¸c dông g×?
Hướng dẫn chấm:
+ Mức tối đa:
- C¶m thô b»ng khøu gi¸c, xóc gi¸c, thÞ gi¸c. Kh¬i gîi c¶m gi¸c cña ngêi ®äc vÒ
cèm, thÓ hiÖn sù tinh tÕ s©u s¾c cña t¸c gi¶.
-> Cèm lµ léc cña trêi, lµ c¸i khÐo lÐo cña ngêi. Xem cèm nh 1 giá trÞ tinh thÇn
thiªng liªng ®¸ng ®îc chóng ta tr©n träng gi÷ g×n.
+ Mức độ chưa tối đa: Hs trả lời chưa đầy đủ.
+ Không đạt: Không nêu đầy đủ hoặc không trả lời.
Câu 3. “Mùa xuân của tôi- mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội- là mùa
xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kiêu trong đêm xanh, có tiếng
trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp
như thơ mộng”. §o¹n v¨n cã sö dông nh÷ng BPNT nµo? t¸c dông cña c¸c
BPNT ®ã ?
+ Mức độ tối đa: Sö dông ®iÖp tõ, phÐp liÖt kª vµ dÊu chÊm löng ë cuèi c©u. NhÊn
m¹nh c¸c dÊu hiÖu ®iÓn h×nh cña mïa xu©n ®Êt B¾c, mïa xu©n Hà Nội
=> Gîi 1 bøc tranh xu©n víi không khí vµ c¶nh s¾c hµi hoµ, t¹o nªn 1 sù sèng
riªng cña mïa xu©n ®Êt B¾c, mïa xu©n Hà Nội.
3
+ Mức độ chưa tối đa: Hs trả lời chưa đầy đủ.
+ Không đạt: Không nêu đầy đủ hoặc không trả lời.
Câu 4. Tại sao cốm gắn với tên làng Vòng ?
Hướng dẫn chấm:
+ Mức độ tối đa: Lµng Vßng lµ n¬i næi tiÕng nghÒ cèm. Cèm Vßng dÎo th¬m vµ
ngon nhÊt.
+ Mức độ chưa tối đa: Hs trả lời chưa đầy đủ.
+ Không đạt: Đáp án sai hoặc không trả lời.
Câu 5. Sức truyền cảm của văn bản “Sài Gòn tôi yêu” là do:
Hướng dẫn chấm:
+ Mức độ tối đa: Do sự am hiểu, nhất là tình cảm chân thành nồng hậu của tác giả.
+ Mức độ chưa tối đa: Hs trả lời chưa đầy đủ.
+ Không đạt: Đáp án sai hoặc không trả lời.
III. CÂU HỎI BÀI TẬP MỨC ĐỘ VẬN DỤNG:
1. Vận dụng thấp
Câu 1. Tại sao tác giả Thạch Lam nói: Cốm là thứ quà của lúa non?
Hướng dẫn chấm:
- Mức độ tối đa: Cốm là lộc của trời
Cốm là cái khéo léo của người
Cốm là sự cố sức tiềm tàng và nhẫn nại của thần lúa
Vì vậy cốm như một giá trị tinh thần thiêng liêng đáng được trân
trọng và giữ gìn.
- Mức độ chưa tối đa : HS chưa trả lời đầy đủ các nội dung trên.
- Không đạt: HS không trình bày nội dung này.
Câu 2. Ai cũng chuộng mùa xuân nhưng tác giả yêu nhất mùa xuân vì lý do
gì? Tai sao tác giả lại yêu mùa xuân đến vậy?
Hướng dẫn chấm:
- Mức độ tối đa: Tác giả yêu nhất mùa xuân bởi mùa xuân của Vũ Bằng là mùa
xuân của ký ức, qua lời văn gợi tả mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân Hà Nội đó là nơi
có gia đình, có vợ con ông mà ông đã nhiều năm gắn bó. Vũ Bằng yêu mùa xuân
còn bởi mùa xuân đã khơi dậy sức sống trong thiên nhiên và từ đó khơi dậy sức
sống trong lòng người. Yêu cảnh bao nhiêu tác giả càng yêu sự sống bấy nhiêu.
- Mức độ chưa tối đa : HS chưa trả lời đầy đủ các nội dung trên.
- Không đạt: HS không trình bày nội dung này.
2. Vận dụng cao:
Câu 1. Nét đặc sắc của những câu văn mà tác giả Vũ Bằng sử dụng trong văn
bản Mùa xuân của tôi?
Hướng dẫn chấm:
- Mức độ tối đa: Câu văn có sự co duỗi linh hoạt, có nhịp điệu (do việc lặp lại từ
ngữ hoặc kết cấu trùng điệp nhiều hình ảnh), giàu hình ảnh, giàu chất thơ. Các câu
văn còn nhiều cảm xúc do việc mở rộng thành phần câu để nói được cái say mê,
thiết tha, da diết khắc khoải trong tâm hồn nhà văn. Có nhiều câu đọc lên giống
như câu thơ.
- Mức độ chưa tối đa : HS chưa trả lời đầy đủ các nội dung trên.
- Không đạt: HS không trình bày nội dung này.
4
Câu 2: So sánh những cảm nhận của Thạch Lam về cốm trong bài “Một thứ quà
của lúa non: cốm” với cách cảm nhận về hạt gạo của Trần Đăng Khoa trong đoạn
thơ sau:
Hạt gạo làng ta
Có vị phù sa
Của sông Kinh Thầy
Có hương sen thơm
Trong hồ nước đầy
Có lời mẹ hát
Ngọt bùi đắng cay
+ Mức độ tối đa: So sánh được: Trong một hạt cốm, nhà văn Thạch Lam nhận ra
được cái hương vị cuả đồng quê nội cỏ đất nước, sự nhẫn nại của Thần Lúa, cả cái
trân trọng bí mật khe khẽ giữ gìn của con người. Còn Trần Đăng Khoa lại cảm
nhận được trong hạt gạo nhỏ bé hương vị của măn mòi cuả phù sa sông nước quê
hương, vị ngọt ngào thơm mát của cỏ cây hoa lá và đặc biệt và đặc biệt cả những
ngọt bùi đắng cay của con người quê hương. Đó là những cảm nhận hết sức tinh tế,
thể hiện sự gắn bó, trân trọng, yêu mến quê hương của nhà văn, nhà thơ.
+ Mức độ chưa tối đa: Đảm bảo các nội dung trên nhưng còn sơ sài hoặc so sánh
chưa chính xác.
+ Không đạt: Viết không đúng yêu cầu của đề bài hoặc không viết.
* Rút kinh nghiệm chuyên đề:
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
...............
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
...............
5
Giáo án:
CHUYÊN ĐỀ: KÝ VIỆT NAM (1900- 1945)
(TIẾT 62, 63, 64)
6
I. MỤC TIÊU CỦA CHUYÊN ĐỀ:
1. Kiến thức:
- Hiểu, cảm nhận được nét chính về nội dung và nghệ thuật của một số bài (hoặc
trích đoạn) tùy bút hiện đại Việt Nam (Một thứ quà của lúa non: cốm- Thạch
Lam; Mùa xuân của tôi- Vũ Bằng; Sài Gòn tôi yêu- Minh Hương) tình yêu thiên
nhiên, đất nước, nghệ thuật biểu cảm, ngôn ngữ tinh tế.
- Nhận biết những cách bộc lộ tình cảm, cảm xúc đan xen với kể, tả trong các bài
tùy bút.
2. Kỹ năng:
- Biết cách đọc - hiểu văn bản ký, tùy bút.
- Vận dụng viết ký trong cuộc sống.
- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và làm việc theo nhóm.
3. Thái độ:
- Bồi dưỡng tình yêu thiên nhiên, tình yêu nước, lòng tự hào về vẻ đẹp của quê
hương, đất nước.
- Có ý thức bảo vệ, giữ gìn giá trị văn hóa của dân tộc.
4. Năng lực hướng tới:
* Năng lực chung:
- Năng lực sử dụng ngôn ngữ.
- Năng lực tự học
- Năng lực giải quyết vấn đề
- Năng lực hợp tác
- Năng lực sáng tạo
* Năng lực chuyên biệt:- Bồi dưỡng năng lực tiếp nhận và cảm thụ văn bản.
II. HÌNH THỨC, PHƯƠNG PHÁP, KỸ THUẬT DẠY HỌC:
1. Hình thức dạy học: Học trong lớp
2. Phương pháp: Đọc sáng tạo; đặt và giải quyết vấn đề; dạy học hợp tác; thuyết
trình; giảng bình.
3. Kỹ thuật dạy học: Động não, thảo luận nhóm.
III. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS
Gv: Giáo án, TLTK, tranh ảnh liên quan tác phẩm.
Hs: Chuẩn bị những nhiệm vụ học tập đã được gv giao
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Tæ chøc:
Lớp
Tiết
Ngày dạy
Sĩ số
Ghi chú
62
7C
63
64
2. KiÓm tra: §å dïng, chuÈn bÞ bµi cña häc sinh
3. Bµi míi:
Hoạt động 1 : Hoạt động khởi động :
- Bằng sự hiểu biết của mình, em hãy cho biết Hà Nội có những món ăn đặc sản
nào ? Ở đâu ? Có những tác giả nào viết về món ăn đặc sản của Hà Nội ?
- Học sinh thảo luận nhóm.
- Yêu cầu nhóm trưởng báo cáo kết quả thảo luận của nhóm mình.
7
- Gv đánh giá kết quả thảo luận của từng nhóm
Hoạt động 2 : Hoạt động hình thành kiến thức :
* Nội dung 1: Tiết 62
Khái quát chung
- Hs nhận biết hoàn cảnh ra đời của các I. Khái quát chung
tác phẩm.
1. Hoàn cảnh sáng tác:
- Dựa vào chú thích Sgk trình bày hoàn - Văn bản: Một thứ quà của lúa non
cảnh sáng tác của tác phẩm Một thứ quà được rút từ tập Hà Nội băm sáu phố
của lúa non, Mùa xuân của tôi và sài phường- tùy bút viết về cảnh sắc, phong
Gòn tôi yêu.
vị Hà Nội, đặc biệt là những thứ quà,
những món ăn hàng ngày khá bình dị
nhưng lại đậm đà hương vị riêng, thể
hiện sự tinh tế, khéo léo trong bản sắc
văn hóa lâu đời của vùng đất kinh kì.
- Văn bản: Mùa xuân của tôi viÕt trong
hoàn cảnh đất nước bÞ chia c¾t, t¸c gi¶
sèng trong vïng kiểm so¸t cña MÜNguþ, xa c¸ch quê hương ®Êt B¾c.
- Văn bản: Sài Gòn tôi yêu được rút từ
Nhí Sµi Gßn, tËp I: viÕt vÒ nh÷ng nÐt
®Ñp riªng ®Çy Ên tîng cña Sµi Gßn trªn
nhiÒu ph¬ng diÖn: TN, khÝ hËu-thêi tiÕt
vµ cuéc sèng sinh ho¹t cña ng thµnh phè
Sµi Gßn, tËp II, t¸c gi¶ chó ý ®Õn sù
h×nh thµnh c¸c céng ®ång d©n c, c¸c
xãm nghÒ, vên xa, bÕn, chî “®Æc
chñng”.
2. Đặc điểm thể loại
- Tùy bút là một thể loại kí. Lối viết
?Trình bày những hiểu biết của em về tương đối phóng khoáng, nhà văn tùy
thể loại tùy bút?
theo ngọn bút đưa đi có thể từ sự việc
này sang sự việc khác để bộc lộ cảm
xúc, tâm tình, phát biểu những nhận xét
về người, cảnh.
- Giá trị của tùy bút bút là ở những suy
nghĩ sâu sắc, thâm trầm rút ra từ những
việc tưởng như riêng tư, bình thường.
- Ngôn ngữ giàu hình ảnh, trau chuốt,
bất ngờ và lí thú tạo ra chất thơ riêng.
3. Tác giả
- Th¹ch Lam lµ c©y bót v¨n xu«i ®Æc s¾c
víi quan ®iÓm s©u s¾c vµ tiÕn bé , së tr?Trình bày những hiểu biết của em về êng cña «ng lµ truyÖn ng¾n vµ tuú bót
- Vò B»ng (1913-1984), quª HN.
các tác giả?
Cã së trêng vÒ tr.ng¾n, tuú bót, bót kÝ.
- Minh H¬ng Quª Qu¶ng Nam ®· vµo
sinh sèng ë SG tríc 1945.
-Thêng viÕt c¸c thÓ lo¹i: bót kÝ, tuú bót,
t¹p v¨n, phãng sù víi nhiÒu nhËn xÐt
tinh tÕ, dÝ dám vµ s©u s¾c.
8
4. Chủ đề
Những cảm nhận tinh tế về món ăn dân
dã, về thời tiết, khung cảnh, con người
đã trở thành nét đẹp văn hóa riêng của
Hà Nội, Sài Gòn qua ngòi bút của
Thạch Lam và Minh Hương. Đồng thời
là những khát vọng về cuộc sống thanh
bình, sum họp khi đất nước thống nhất
của Vũ Bằng.
I. Văn bản: Một thứ quà của lúa non:
Cốm
1. Giá trị nội dung
a. C¶m nghÜ vÒ nguån gèc cña cèm:
C¸c b¹n cã ngöi thÊy... lóa non kh«ng.
-Trong c¸i vá xanh kia... ngµn hoa cá.
-> H¬ng th¬m cña l¸ sen ->gîi h¬ng vÞ
cèm.
- Díi ¸nh n¾ng... trong s¹ch cña trêi ->
§ã lµ nh÷ng h¬ng vÞ thanh khiÕt.
->Miªu t¶ tinh tÕ vµ gîi c¶m víi tÊm
lßng tr©n träng ®¸ng quÝ. ThÓ hiÖn sù
tinh tÕ trong c¶m thô cèm cña t¸c gi¶.
- Lít qua, thÊm nhuÇn, thanh nh·, tinh
khiÕt , t¬i m¸t, tr¾ng th¬m, trong s¹ch.->
tõ ng÷ chän läc, c©u v¨n giµu nh¹c ®iÖu
gîi c¶m gi¸c vÒ ®èi tîng.
- C« hµng cèm xinh2, ¸o quÇn gän ghÏ
víi c¸i ®ßn g¸nh 2 ®Çu vót cong lªn nh
chiÕc thuyÒn rång.
-> Cèm g¾n liÒn víi vÎ ®Ñp cña người
lµm ra cèm.
-> Cèm trë thµnh nhu cÇu thëng thøc
cña ng HN=>Yªu quÝ, tr©n träng céi
nguån trong s¹ch, ®Ñp ®Ï, giµu s¾c th¸i
v¨n ho¸ DT cña cèm.
b. C¶m nghÜ vÒ gi¸ trÞ cña cèm:
? Theo em chủ đề của các văn bản này
là gì?
- Céi nguån cña cèm ®îc gîi t¶ b»ng
nh÷ng c©u v¨n nµo ?
- H/¶ nµo gîi h¬ng vÞ cña cèm? Tình
cảm cña t¸c gi¶ thÓ hiÖn như thế nào?
Nh÷ng tõ ng÷ nµo cã gi¸ trÞ miªu t¶ h¬ng vÞ vµ gîi c¶m gi¸c?
-T¹i sao cèm g¾n víi tªn lµng Vßng ?
(Lµng Vßng lµ n¬i næi tiÕng nghÒ cèm.
Cèm Vßng dÎo th¬m vµ ngon nhÊt).
H/¶ ngêi lµm ra cèm thÓ hiÖn qua c©u
v¨n nµo?
Cèm cã vai trß nh thÕ nµo trong ®êi
sèng ngêi ViÖt?
Thảo luận nhóm 7p
Các nhóm báo cáo kết quả
Nhóm khác nhận xét, Gv chốt kiến thức
C©u v¨n gîi cho em c¸ch hiÓu míi mÎ
nµo vÒ cèm ? V× sao ? (V× nã kÕt tinh h¬ng vÞ thanh khiÕt cña ®ång quª. Do ®ã
cèm lµ quµ quª nhng lµ thøc quµ thiªng
liªng).
- T¸c gi¶ b×nh luËn vÒ vÊn ®Ò g× ?
- Cèm lµ thøc quµ riªng biÖt cña ®Êt níc,
lµ thøc d©ng cña nh÷ng c¸nh ®ång lóa
b¸t ng¸t xanh, mang h¬ng vÞ tÊt c¶ c¸i
méc m¹c, gi¶n dÞ vµ thanh khiÕt cña
®ång quª néi cá An Nam.
-> Cèm lµ quµ tÆng cña ®ång quª cho
con ngêi, cèm lµ ®Æc s¶n cña DT.
- Hång cèm tèt ®«i. Mét thø thanh ®¹m,
1 thø ngät s¾c, 2 vÞ n©ng ®ì nhau ®Ó hp
®îc l©u bÒn.
-> T¸c gi¶ b×nh luËn vÒ vÊn ®Ò dïng
cèm ®Ó lµm quµ sªu tÕt.
=>Cèm gãp phÇn lµm cho nh©n duyªn
cña con ng thªm tèt ®Ñp – gi¸ trÞ tinh
thÇn, gi¸ trÞ v¨n ho¸.
- Sù hoµ hîp t¬ng xøng cña hång cèm ®îc ph©n tÝch trªn nh÷ng ph¬ng diÖn
nµo ? (Hoµ hîp t¬ng xøng vÒ mµu s¾c vµ
h/ vÞ)
- Qua lêi b×nh ®ã cña t¸c gi¶, em hiÓu
thªm cèm cßn cã g.trÞ g× n÷a ?
- Qua ®ã t¸c gi¶ muèn truyÒn tíi ng ®äc
9
t×nh c¶m vµ th¸i ®é g× vÒ cèm ? (Tr©n
träng vµ gi÷ g×n cèm nh 1 vÎ ®Ñp v¨n
ho¸ DT )
§/v dïng ph¬ng thøc biÓu ®¹t nµo?
( võa miªu t¶, võa biÓu c¶m, nhng bæ
xung thªm yÕu tè b×nh luËn).
- Hs ®äc §3 - §v em võa ®äc nãi vÒ
c¶m nghÜ g× ?
- §v bµn vÒ viÖc thëng thøc cèm trªn
nh÷ng ph¬ng diÖn nµo ? (¨n vµ mua
cèm).
- T¸c gi¶ híng dÉn c¸ch ¨n cèm nh thÕ
nµo ? V× sao khi ¨n cèm ph¶i ¨n chót Ýt,
thong th¶, ngÉm nghÜ?
-T¸c gi¶ ®· ngÉm nghÜ ®îc nh÷ng g× khi
thëng thøc cèm ?
- T¸c gi¶ ®· thÓ hiÖn c¸ch thëng thøc
cèm b»ng nh÷ng gi¸c quan nµo?
- C¸ch c¶m thô ®ã cã t¸c dông g×?
- Nh÷ng lÝ lÏ ®ã cho thÊy t¸c gi¶ cã th¸i
®é nh thÕ nµo ®èi víi thø quµ cña lóa
non
- Gv: Tuy cha ®îc ¨n cèm nhng ®äc v¨n
Th.Lam, chóng ta nh ®ang ®îc thëng
thøc thø quµ thanh khiÕt, thanh cao, quµ
cña lóa non, quµ cña bµn tay lao động
c. C¶m nghÜ vÒ sù thëng thøc cèm:
- ¨n cèm ph¶i ¨n tõng chót Ýt, thong th¶
vµ ngÉm nghÜ. -> ¨n nh thÕ míi c¶m hÕt
®îc c¸c thø h¬ng vÞ ®ång quª kÕt tinh ë
cèm.
-ThÊy thu l¹i c¶ trong hg vÞ Êy, c¸i mïi
th¬m cña lóa míi, cña hoa cá d¹i ven
bê... trªn hå.
-> C¶m nhËn b»ng khøu gi¸c, xóc gi¸c,
thÞ gi¸c.
=>Kh¬i gîi c¶m gi¸c cña ng ®äc vÒ
cèm, thÓ hiÖn sù tinh tÕ s©u s¾c cña t¸c
gi¶.->-Cèm lµ léc cña trêi, lµ c¸i khÐo
lÐo cña ng =>Xem cèm nh 1 gi¸ trÞ tinh
thÇn thiªng liªng ®¸ng ®îc chóng ta tr©n
träng gi÷ g×n.
2. Giá trị nghệ thuật
B»ng ngßi bót tinh tÕ, nh¹y c¶m, vµ tÊm
lßng tr©n träng. V¨n b¶n cho ta thÊy ®îc
nÐt ®Ñp v¨n ho¸ d©n téc trong thø s¶n
vËt gi¶n dÞ ®Æc s¾c: cèm. §ã lµ thøc quµ
riªng biÖt cña ®Êt níc, lµ thøc d©ng cña
nh÷ng c¸nh ®ång lóa b¸t ng¸t xanh
mang h¬ng vÞ tÊt c¶ c¸i méc m¹c, gi¶n
dÞ vµ thanh khiÕt cña ®ång quª néi cá.
Nội dung 2: Tiết 63
Văn bản Mùa xuân của tôi
1. Giá trị nội dung
-Bµi v¨n cã thÓ chia thµnh mÊy ®o¹n ? * Bố cục
Mçi ®o¹n tõ ®©u ®Õn ®©u, ND cña mçi ->mª luyÕn mùa xu©n: C¶m nhËn vÒ quy
luËt t×nh c¶m cña con ng ®èi víi m.xu©n.
®o¹n lµ g× ?
->liªn hoan: C¶m nhËn vÒ c¶nh s¾c vµ
-Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù liªn kÕt gi÷a kh2 m.xu©n ®Êt B¾c-m.xu©n HN.
- Cßn l¹i: C¶m nhËn vÒ c¶nh s¾c m.xu©n
c¸c ®o¹n ?
(B.v¨n cã sù LK chÆt chÏ theo dßng c¶m sau r»m th¸ng giªng.
a.T×nh c¶m cña con ngêi ®èi víi mïa
xóc håi tëng cña t¸c gi¶)
-Hs ®äc ®o¹n 1 (tõ ®Çu->mª luyÕn mïa xu©n
-Ai b¶o ®îc non ®õng thg nc, bím ®õng
xu©n)
thg hoa, tr¨ng ®õng th¬ng giã; ai cÊm ®-B.p NT nµo ®· ®îc sd ë ®o¹n nµy ? T.d îc...
->Sd ®iÖp tõ, ®iÖp ng÷ vµ ®iÖp kiÓu c©ucña b.p NT ®ã ?
NhÊn m¹nh t×nh c¶m cña con ng ®èi víi
-§.v b×nh luËn trªn ®· béc lé ®îc th¸i m.xu©n.
®é, t×nh c¶m g× cña t¸c gi¶ ®èi víi m.x =>ThÓ hiÖn sù n©ng niu, tr©n träng, thg
10
-Bµi v¨n cã g.trÞ g× vÒ NT?
-Hs ®äc ghi nhí.
q.hg ?
nhí, thuû chung víi m.xu©n.
b. C¶nh s¾c vµ kh«ng khÝ mïa xu©n
-C©u v¨n nµo ®· gîi t¶ c¶nh s¾c vµ khao ®Êt B¾c- mïa xu©n HN:
kh¸t mïa xu©n ®Êt B¾c, mïa xu©n HN ? ma riªu2, giã lµnh l¹nh)
- V× sao t¸c gi¶ ®Æt tªn v¨n b¶n lµ Mïa (TiÕng nh¹n, tiÕng chèng chÌo, c©u h¸t
xu©n cña t«i?
huª t×nh)
- Mïa xu©n ®Ó l¹i Ên tîng g× trong ký øc
T/g? N dÊu hiÖu ®ã gîi 1 bøc tranh xu©n -RÐt ngät, H/¶ nhang ®Ìn, bµn thê...,
®Êt B¾c nh thÕ nµo ?
kh«ng khÝ gia ®×nh ªm ®Òm, Êm cóng->
gîi c¶nh s¾c tù nhiªn, huyÒn ¶o,m¬
- §o¹n v¨n cã sö dông BPNT nµo? T¸c mµng nh trong th¬ méng.
dông cña BPNT Êy?
->Sd ®iÖp tõ, phÐp liÖt kªvµ dÊu chÊm
löng ë cuèi c©u – NhÊn m¹nh c¸c dÊu
hiÖu ®iÓn h×nh cña mx ®Êt B¾c-mx HN
=>Gîi 1 bøc tranh xu©n víi kh2 vµ c¶nh
s¾c hµi hoµ, t¹o nªn 1 sù sèng riªng cña
mx ®Êt B¾c. -> mïa xu©n cã søc m¹nh
kh¬i dËy vµ lu gi÷ c¸c n¨ng lùc t.thÇn
- ë ®.v tiÕp theo, t¸c gi¶ ®· gäi mïa cao quÝ cña con ngêi
xu©n ®Êt B¾c- mïa xu©n HN lµ “C¸i - C¸i mïa xu©n thÇn th¸nh cña t«i.
mïa xu©n thÇn th¸nh cña t«i”, ®iÒu ®ã =>T¸c gi¶ c¶m nhËn ®îc søc m¹nh
cã ý nghÜa g×?
th.liªng k× diÖu cña m.x ®Êt B¾c.
-Søc m¹nh nµo cña mïa xu©n ®îc diÔn
t¶ trong c©u v¨n: “Nhang trÇm...liªn
hoan” ?
- ë hai ®o¹n v¨n trªn t¸c gi¶ sö dông
biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? BPNT Êy cã ->H/¶ s2 míi mÎ – DiÔn t¶ sinh ®éng vµ
t¸c dông g×?
hÊp dÉn søc sèng cña m.x
Thảo luận nhóm 5p
Các nhóm báo cáo kết quả
Nhóm khác nhận xét, Gv chốt kiến thức
-Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu, dÊu
c©u vµ ng«n ng÷ cña ®.v nµy ?
(Giäng ®iÖu võa s«i næi võa ªm ¸i, thiÕt
tha, c©u dµi ®îc ng¾t nhÞp b»ng dÊu
phÈy, ng2 mÒm m¹i chau chuèt, giµu
chÊt tr÷ t×nh ®· gãp phÇn quan träng t¹o
nªn søc truyÒn c¶m cña ®o¹n v¨n)
- Qua ®.v, t¸c gi¶ ®· c¶m nhËn ®îc ®iÒu
=> mïa xu©n ®· kh¬i n¨ng n¨ng lùc
k× diÖu nµo cña mïa xu©n?
-§v ®· thÓ hiÖn ®îc c¶m xóc, t×nh c¶m sèng cho mu«n loµi, kh¬i dËy n¨ng lùc
tinh thÇn cao quÝ cña con ng vµ kh¬i dËy
g× cña t¸c gi¶ ?
-Hs quan s¸t bøc tranh minh ho¹ trong t.yªu cuéc sèng, yªu quª h¬ng.
sgk.
-Em c¶m nhËn ®îc g× vÒ mïa xu©n, tõ
=>Th¬ng nhí mïa xu©n ®Êt B¾c.
h×nh ¶nh minh ho¹ ®ã?
c. C¶m nhËn vÒ mïa xu©n sau r»m
-Hs ®äc phÇn 3.
2 vµ c¶nh s¾c TN mïa xu©n sau r»m th¸ng giªng:
-Kh
th¸ng giªng ®îc miªu t¶ qua n chi tiÕt -§µo h¬i phai nhng nhuþ vÉn cßn
phong, cá l¹i nøc 1 mïi hg man m¸c.
nµo?
-Ma xu©n, trêi xanh t¬i... trªn nÒn trêi
trong2, cã n lµn s¸ng hång2 rung ®éng
-Em cã nhËn xÐt g× vÒ NT miªu t¶ cña nh c¸nh con ve míi lét x¸c.
t¸c gi¶ ë ®v nµy ? t¸c dông cña BPNT ->Sd 1 lo¹t n tõ ng÷ gîi t¶ kÕt hîp víi
h×nh ¶nh s2 - Miªu t¶ sù thay ®æi chuyÓn
Êy?
2
- §èi víi TN, t¸c gi¶ lµ ngêi nh thÕ nµo? biÕn cña c¶nh s¾c vµ kh m.x
11
=>ThÓ hiÖn sù tinh tÕ, nh¹y c¶m tríc TN
cña t¸c gi¶.
2. Giá trị NghÖ thuËt: Quan s¸t, c¶m
nhËn tinh tÕ, so s¸nh, miªu t¶ cô thÓ, râ
rµng
Nội dung 3: Tiết 64
I. Hướng dẫn đọc thêm văn bản: Sµi
Gßn t«i yªu
-Hs ®äc phÇn 1. ND cña ®o¹n nµy lµ g× 1. Giá trị nội dung
a. Nh÷ng Ên tîng bao qu¸t vÒ Sµi
Gßn:
- ë ®o¹n nµy t¸c gi¶ ®· so s¸nh Sµi Gßn
víi ai vµ víi c¸i g× ? C©u v¨n nµo ®· nãi ->C¸c so sánh kh¸ ®a d¹ng vµ bÊt ngê Cã t.d t« ®Ëm c¸i trÎ trung cña Sµi Gßn.
lªn ®iÒu ®ã?
2 ®ã ?
-Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c phÐp s
=>ThÓ hiÖn t×nh c¶m nång nhiÖt cña t¸c
T.d cña c¸c phÐp s2 Êy lµ g×?
-§o¹n v¨n ®· cho ta thÊy ®îc t×nh c¶m gi¶ ®èi víi SG.
g× cña t¸c gi¶ ®èi víi Sµi Gßn ?
* Thêi tiÕt vµ nhÞp sèng cña SG:
-Hs ®äc ®o¹n 2, ND cña ®o¹n 2 lµ g× ?
-Thêi tiÕt cña Sµi Gßn ®îc miªu t¶ qua -Sím: n¾ng ngät ngµo thg, díi n c©y ma
- ChiÒu léng giã nhí
nh÷ng chi tiÕt nµo ?
nhiÖt ®íi bÊt ngê
-Trêi ®ang ui2 buån b·, bçng nhiªn trong
v¾t l¹i nh thuû tinh.
->Miªu t¶ kÕt hîp víi biÓu c¶m – Lµm
-ë ®o¹n nµy t¸c gi¶ ®· sö dông nh÷ng cho c©u v¨n cã hån vµ gîi c¶m xóc cho
ph¬ng thøc biÓu ®¹t nµo, nã t¸c dông g×? ngêi ®äc.
tinh tÕ
-T¸c gi¶ cã c¶m nhËn g× vÒ th.tiÕt vµ khÝ =>C¶m nhËncña th.tiÕt. vÒ sù thay ®æi
nhanh chãng
hËu cña Sµi Gßn ?
yªu c¶
-Cuéc sèng cña Sµi Gßn ®îc ghi l¹i qua -T«iyªu ph讪m khuya tha thít tiÕng ån.
n c©u v¨n nµo ? Tõ ®ã em cã c¶m nhËn T«i Yªu c¶ phêng n¸o ®éng, dËp d×u xe
g× vÒ cuéc sèng cña Sµi Gßn ? (Cuéc cé... s¬ng... c¸i tÝnh lÆng cña buæi s¸ng
sèng khÈn tr¬ng, s«i ®éng vµ ®a d¹ng tinh
cña thµnh phè trong n thêi ®iÓm kh¸c ->Sd ®iÖp tõ, ®iÖp c.tróc c©u – NhÊn
nhau)
khÝ ån
®éng
-Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ ng÷ m¹nh kh«ng 1 t.yªuµo, s«i thµnh cña SG.
=>ThÓ hiÖn
ch©n
da diÕt
vµ c©u v¨n cña t¸c gi¶, ë ®o¹n 2 nµy ? cña t¸c gi¶ ®èi víi SG.
T¸c dông cña BPNT Êy?
-§v ®· cho ta thÊy ®îc t×nh c¶m g× cña b. §Æc ®iÓm c d©n vµ phong c¸ch ngêi
Sµi Gßn:
t¸c gi¶ ®èi víi SG ?
§Æc ®iÓm c d©n SG:
-C d©n SG cã ®2 g× ? §2 ®ã ®îc thÓ hiÖn -Cëi më, mÕn kh¸ch, dÔ hoµ hîp.
th«ng qua h×nh ¶nh nµo ? (SG bao giê
giang 2 c¸nh tay më réng mµ ®ãn n ng
tõ tr¨m nÎo ®Êt nc kÐo ®Õn.)
-Phong c¸ch b¶n ®Þa cña ng SG ®îc k.q *Phong c¸ch b¶n ®Þa cña ng SG:
qua n chi tiÕt nµo ? (Hä ¨n nãi tù nhiªn -Trung thùc, ngay th¼ng vµ tèt bông.
hÒ hµ, dÔ d·i,Ýt dµn dùng, tÝnh to¸n, ch¬n
thµnh, béc trùc)
-Phong c¸ch ë ®©y ®îc hiÓu lµ c¸ch sèng *Phong c¸ch c¸c c« g¸i SG:
riªng, vËy em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch
sèng nµy ?
-Ngêi SG béc lé tËp trung vÎ ®Ñp ë c¸c
c« g¸i, em h·y t×m ®v diÔn t¶ vÎ ®Ñp nµy -NÐt ®Ñp riªng: NÐt ®Ñp trang phôc, nÐt
? (C¸c c« g¸i thÞ thiÒng...th¬ ng©y)
vÎ, nÐt
giao.
-§V ®· nãi ®Õn nh÷ng nÐt ®Ñp riªng nµo ®Ñp d¸ng chung: ®Ñp x·dÞ, kháe m¹nh,lÔ
-VÎ ®Ñp
Gi¶n
cña c¸c c« g¸i ?
-Nh÷ng biÓu hiÖn riªng ®ã lµm thµnh vÎ ®é, tù tin. ®Ñp truyÒn thèng lµ gi¸ trÞ bÒn
->C¸c vÎ
®Ñp chung nµo cña ng SG ?
12
B.v¨n cã n nÐt ®Æc s¾c g× vÒ ND vµ NT ?
-Hs ®äc ghi nhí.
v÷ng mang b¶n s¾c riªng – T¸c gi¶ coi
träng gi¸ trÞ truyÒn thèng.
Thảo luận nhóm 5p
*Nh÷ng loµi chim Sµi Gßn:
Các nhóm báo cáo kết quả
-TG loµi chim ngµy cµng tha thít->.
lªn ¸n n kÎ v« tr¸ch nhiÖm, ph¸ ho¹i
Nhóm khác nhận xét, Gv chốt kiến thức
-§v trªn khiÕn em liªn tëng tíi bµi v¨n TN-m«i trêng.
nµo, cña ai, ®· häc ë líp 6 ? (Liªn tëng
tíi håi kÝ- tù truyÖn: Lao xao cña Duy
Kh¸n)
-§v ®· ®Æt ra vấn ®Ò g× ? (Dù b¸o vÒ khã
kh¨n vµ nguy c¬ ph¸ ho¹i m«i sinh v×
tèc ®é CN ho¸ ngµy cµng t¨ng nhanh,
khiÕn cho ®Êt chËt ng ®«ng, kh«ng khÝ «
nhiÔm cµng nÆng nÒ).
c.T×nh yªu víi SG:
-Nh÷ng lêi nãi nµo trong v¨n b¶n biÓu -T«i yªu SG da diÕt nh ng ®an «ng...
hiÖn trùc tiÕp t.yªu cña t¸c gi¶ ®èi víi -VËy ®ã mµ t«i yªu SG vµ yªu...
SG?
->Sd ®iÖp tõ – NhÊn m¹nh SG cã n
-Trong nh÷ng c©u v¨n ®ã ng«n tõ nµo ®- ®iÓm ®¸ng yªu.
îc lÆp ®i, lÆp l¹i ? Sù lÆp l¹i ®ã cã ý
nghÜa g× ?
=>Yªu quÝ SG ®Õn ®é hÕt lßng, muèn ®-Yªu SG, t¸c gi¶ c¶m thÊy thg mÕn bao îc ®ãng gãp søc m cho SG vµ mong mäi
nhiªu c kh«ng thÊy uæng c«ng hoµi ng h·y ®Õn, h·y yªu SG.
cña...Tõ ®©y, em hiÓu t×nh c¶m cña t¸c
gi¶ dµnh cho SG lµ t×nh c¶m nh thÕ 2. Giá trị nghệ thuật
nµo ?
- Nêu những giá trị nghệ thuật của tác Giọng văn biểu cảm linh hoạt, nồng
nhiệt, đan xen những câu văn ngắn dài,
phẩm?
có khi sử dụng kết cấu trùng điệp thể
hiện được những ấn tượng sâu sắc về
thiên nhiên, nhịp sống sinh hoạt và tình
yêu Sài Gòn của tác giả.
Thảo luận nhóm 7p
II. Tổng kết
Nội dung: Các văn bản đều thể hiện tình
Các nhóm báo cáo kết quả
Nhóm khác nhận xét, Gv chốt kiến thức cảm sâu đậm qua sự gắn bó lâu bền, am
hiểu tường tận và cảm nhận tinh tế về
?các văn bản này có đặc điểm chung món ăn, thời tiết, khung cảnh và con
người ở các vùng miền.
nào về nội dung?
Nghệ thuật:
Văn bản: Một thứ quà của lúa non: bằng
giọng văn thủ thỉ, tâm tình, những cảm
?Nêu những điểm riêng của mỗi tác nhận tinh tế, qua ngòi bút của Thạch
Lam cốm trở thành sản vật của đất
phẩm?
nước.
Văn bản: Mùa xuân của tôi: Quan s¸t,
c¶m nhËn tinh tÕ, so s¸nh, miªu t¶ cô
thÓ, râ rµng.
Văn bản: Gài Gòn tôi yêu: Giọng văn
biểu cảm linh hoạt, nồng nhiệt, đan xen
những câu văn ngắn dài, có khi sử dụng
kết cấu trùng điệp thể hiện được những
ấn tượng sâu sắc về thiên nhiên, nhịp
13
sống sinh hoạt và tình yêu Sài Gòn của
tác giả.
Hoạt động 3: Luyện tập
Hs làm bài tập
Nét đặc sắc của những câu văn mà tác
giả Vũ Bằng sử dụng trong văn bản
Mùa xuân của tôi?
4. Vận dụng
So sánh những cảm nhận của Thạch Lam về cốm trong bài “Một thứ quà
của lúa non: cốm” với cách cảm nhận về hạt gạo của Trần Đăng Khoa trong đoạn
thơ sau:
Hạt gạo làng ta
Có vị phù sa
Của sông Kinh Thầy
Có hương sen thơm
Trong hồ nước đầy
Có lời mẹ hát
Ngọt bùi đắng cay
Viết thành đoạn văn
5. Tìm tòi, mở rộng: Tìm những đoạn văn viết về Hà Nội, Sài Gòn
V. Củng cố, HDVN
- Gv nh¾c l¹i kiÕn thøc cña toµn chuyªn ®Ò
- Häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi LuyÖn tËp sö dông tõ
Rút kinh nghiệm:
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
14
- Xem thêm -