HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏNIN
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI
MÖN
KINH TÏË CHÑNH TRÕ
MAÁC - LÏNIN
http://ebooks.vdcmedia.com
1
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO
2
TRUNG TÊM BÖÌI DÛÚÄNG CAÁN BÖÅ GIAÃNG DAÅY
lYÁ LUÊÅN MAÁC - LÏNIN VAÂ TÛ TÛÚÃNG HÖÌ CHÑ MINH
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI
MÖN
KINH TÏË CHÑNH TRÕ
MAÁC - LÏNIN
(Taái baãn coá sûãa chûäa, böí sung)
NHAÂ XUÊËT BAÃN ÀAÅI HOÅC QUÖËC GIA HAÂ NÖÅI
NÙM 2000
http://ebooks.vdcmedia.com
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏNIN
TÊÅP THÏÍ TAÁC GIAÃ
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO (CHUÃ BIÏN)
NGUYÏÎN VÙN BÑCH
NGUYÏÎN MÊÅU VÊËN
NGUYÏÎN TROÅNG LÊM
GS. VUÄ HÛÄU NGOAÅN
http://ebooks.vdcmedia.com
3
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO
4
MUÅC LUÅC
LÚÂI NHAÂ XUÊËT BAÃN .............................................................................................................................. 7
1 KINH TÏË CHÑNH TRÕ HOÅC RA ÀÚÂI VAÂ PHAÁT TRIÏÍN NHÛ THÏË NAÂO? TRÒNH BAÂY ÀÖËI TÛÚÅNG
VAÂ PHÛÚNG PHAÁP NGHIÏN CÛÁU CUÃA KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏ NIN. ................................. 8
2. PHÊN TÑCH VAI TROÂ CUÃA NÏÌN SAÃN XUÊËT XAÄ HÖÅI VAÂ CAÁC YÏËU TÖË CÚ BAÃN CUÃA NOÁ. ..........12
3. TAÁI SAÃN XUÊËT LAÂ GÒ? PHÊN TÑCH NÖÅI DUNG, HÒNH THÛÁC CUÃA TAÁI SAÃN XUÊËT XAÄ HÖÅI VAÂ
CAÁC PHAÅM TRUÂ CÚ BAÃN CUÃA NOÁ. ..........................................................................................................15
4. THÏË NAÂO LAÂ TÙNG TRÛÚÃNG KINH TÏË VAÂ HIÏÅU QUAÃ KINH TÏË? HIÏÅU QUAÃ KINH TÏË XEÁT VÏÌ
MÙÅT KINH TÏË - KYÄ THUÊÅT VAÂ KINH TÏË - XAÄ HÖÅI? .............................................................................17
5. SAÃN XUÊËT HAÂNG HOÁA LAÂ GÒ? NOÁ RA ÀÚÂI VAÂ PHAÁT TRIÏÍN NHÛ THÏË NAÂO? NOÁ COÁ ÛU VIÏÅT
GÒ SO VÚÁI KINH TÏË TÛÅ NHIÏN? ..............................................................................................................20
6. HAÂNG HOÁA LAÂ GÒ? PHÊN TÑCH CAÁC THUÖÅC TÑNH CUÃA HAÂNG HOÁA VAÂ LÛÚÅNG GIAÁ TRÕ CUÃA
HAÂNG HOÁA?.................................................................................................................................................22
7. TIÏÌN TÏÅ XUÊËT HIÏÅN NHÛ THÏË NAÂO TRONG LÕCH SÛÃ PHAÁT TRIÏÍN CUÃA SAÃN XUÊËT VAÂ TRAO
ÀÖÍI HAÂNG HOÁA? BAÃN CHÊËT VAÂ CHÛÁC NÙNG CUÃA TIÏÌN TÏÅ? ...........................................................25
8. CÚ SÚÃ KHAÁCH QUAN VAÂ NHÛÄNG TAÁC DUÅNG CUÃA QUY LUÊÅT GIAÁ TRÕ TRONG NÏÌN SAÃN
XUÊËT HAÂNG HOÁA.......................................................................................................................................29
9. THÕ TRÛÚÂNG LAÂ GÒ? VAI TROÂ CUÃA NOÁ TRONG NÏÌN SAÃN XUÊËT HAÂNG HOÁA. QUY LUÊÅT
CUNG - CÊÌU VAÂ TAÁC ÀÖÅNG CUÃA NOÁ TRÏN THÕ TRÛÚÂNG NHÛ THÏË NAÂO?....................................30
10. SÛÅ CHUYÏÍN HOÁA TIÏÌN TÏÅ THAÂNH TÛ BAÃN ..................................................................................33
11. THÏË NAÂO LAÂ TÛ BAÃN BÊËT BIÏËN VAÂ TÛ BAÃN KHAÃ BIÏËN? VIÏÅC PHÊN CHIA TÛ BAÃN THAÂNH
HAI BÖÅ PHÊÅN NHÛ VÊÅY COÁ YÁ NGHÔA GÒ? THÏË NAÂO LAÂ TYÃ SUÊËT GIAÁ TRÕ THÙÅNG DÛ?..............35
12. THÏË NAÂO LAÂ GIAÁ TRÕ THÙÅNG DÛ? GIAÁ TRÕ THÙÅNG DÛ TUYÏÅT ÀÖËI, GIAÁ TRÕ THÙÅNG DÛ
TÛÚNG ÀÖËI VAÂ GIAÁ TRÕ THÙÅNG DÛ SIÏU NGAÅCH? VÒ SAO NOÁI SAÃN XUÊËT GIAÁ TRÕ THÙÅNG DÛ
LAÂ QUY LUÊÅT KINH TÏË CÚ BAÃN CUÃA CHUÃ NGHÔA TÛ BAÃN?............................................................37
http://ebooks.vdcmedia.com
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏNIN
5
13. TÑCH LUÄY TÛ BAÃN LAÂ GÒ? NHÛÄNG NHÊN TÖË NAÂO AÃNH HÛÚÃNG ÀÏËN QUY MÖ TÑCH LUÄY TÛ
BAÃN? THÏË NAÂO LAÂ TÑCH TUÅ, TÊÅP TRUNG VAÂ CÊËU TAÅO HÛÄU CÚ CUÃA TÛ BAÃN? ..........................40
14. THÏË NAÂO LAÂ TUÊÌN HOAÂN VAÂ CHU CHUYÏÍN CUÃA TÛ BAÃN? NHÛÄNG NHÊN TÖË NAÂO LAÂM
TÙNG TÖËC ÀÖÅ CHU CHUYÏÍN TÛ BAÃN? YÁ NGHÔA THÛÅC TIÏÎN CUÃA VIÏÅC NGHIÏN CÛÁU VÊËN ÀÏÌ
NAÂY? .............................................................................................................................................................43
15. THÏË NAÂO LAÂ LÚÅI NHUÊÅN VAÂ TYÃ SUÊËT LÚÅI NHUÊÅN? CHUÁNG COÁ QUAN HÏÅ GÒ VÚÁI GIAÁ TRÕ
THÙÅNG DÛ VAÂ TYÃ SUÊËT GIAÁ TRÕ THÙÅNG DÛ? .....................................................................................45
16. TÛ BAÃN THÛÚNG NGHIÏÅP VAÂ TÛ BAÃN CHO VAY ÀÛÚÅC HÒNH THAÂNH NHÛ THÏË NAÂO? BAÃN
CHÊËT CUÃA LÚÅI NHUÊÅN THÛÚNG NGHIÏÅP VAÂ LÚÅI TÛÁC LAÂ GÒ? .......................................................47
17. CAÁC HÒNH THÛÁC ÀÕA TÖ CHUÃ YÏËU VAÂ BAÃN CHÊËT CUÃA ÀÕA TÖ TÛ BAÃN CHUÃ NGHÔA (R) LAÂ
GÒ? YÁ NGHÔA CUÃA VIÏÅC NGHIÏN CÛÁU ÀÕA TÖ ÀÖËI VÚÁI VIÏÅC GIAÃI QUYÏËT CAÁC VÊËN ÀÏÌ RUÖÅNG
ÀÊËT? .............................................................................................................................................................49
18. THÏË NAÂO LAÂ CÖNG TY CÖÍ PHÊÌN VAÂ THÕ TRÛÚÂNG CHÛÁNG KHOAÁN? VAI TROÂ CUÃA CHUÁNG
TRONG NÏÌN KINH TÏË HAÂNG HOÁA?........................................................................................................51
19. VÒ SAO COÁ SÛÅ CHUYÏÍN BIÏËN TÛÂ CHUÃ NGHÔA TÛ BAÃN TÛÅ DO CAÅNH TRANH SANG CHUÃ
NGHÔA TÛ BAÃN ÀÖÅC QUYÏÌN? CAÁC HÒNH THÛÁC CHUÃ YÏËU VAÂ BAÃN CHÊËT KINH TÏË CUÃA CHUÃ
NGHÔA TÛ BAÃN ÀÖÅC QUYÏÌN LAÂ GÒ? ......................................................................................................52
20. NGUYÏN NHÊN CUÃA SÛÅ CHUYÏÍN BIÏËN CHUÃ NGHÔA TÛ BAÃN THAÂNH CHUÃ NGHÔA TÛ BAÃN
ÀÖÅC QUYÏÌN NHAÂ NÛÚÁC? ÀÙÅC TRÛNG, NHÛÄNG HÒNH THÛÁC BIÏÍU HIÏÅN VAÂ CÚ CHÏË ÀIÏÌU
TIÏËT NÏÌN KINH TÏË CUÃA CHUÃ NGHÔA TÛ BAÃN ÀÖÅC QUYÏÌN NHAÂ NÛÚÁC? .....................................54
21. CHÛÁNG MINH RÙÇNG TIÏËN LÏN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI LAÂ QUAÁ TRÒNH PHAÁT TRIÏÍN LÕCH SÛÃ
TÛÅ NHIÏN....................................................................................................................................................57
22. TÑNH TÊËT YÏËU KHAÁCH QUAN VAÂ THÛÅC CHÊËT CUÃA THÚÂI KYÂ QUAÁ ÀÖÅ LÏN CHUÃ NGHÔA XAÄ
HÖÅI? ..............................................................................................................................................................59
23. QUAÁ ÀÖÅ LÏN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI BOÃ QUA CHÏË ÀÖÅ TÛ BAÃN CHUÃ NGHÔA VAÂ CHÙÅNG
ÀÛÚÂNG ÀÊÌU TIÏN CUÃA THÚÂI KYÂ QUAÁ ÀÖÅ ÚÃ NÛÚÁC TA. ....................................................................62
24. TÑNH TÊËT YÏËU KHAÁCH QUAN, ÀÙÅC ÀIÏÍM VAÂ XU HÛÚÁNG VÊÅN ÀÖÅNG CÚ BAÃN CUÃA NÏÌN
KINH TÏË HAÂNG HOÁA TRONG THÚÂI KYÂ QUAÁ ÀÖÅ ÚÃ NÛÚÁC TA?...........................................................65
25. NHÛÄNG ÀIÏÌU KIÏÅN, PHÛÚNG HÛÚÁNG VAÂ NHÛÄNG GIAÃI PHAÁP MÊËU CHÖËT ÀÏÍ PHAÁT TRIÏÍN
KINH TÏË HAÂNG HOÁA ÚÃ NÛÚÁC TA TÛÂ NAY ÀÏËN NÙM 2000. ...............................................................69
http://ebooks.vdcmedia.com
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO
6
26. SÛÅ CÊÌN THIÏËT KHAÁCH QUAN VAÂ LÚÅI ÑCH CUÃA SÛÅ TÖÌN TAÅI NÏÌN KINH TÏË COÁ NHIÏÌU
THAÂNH PHÊÌN? ÀÙÅC ÀIÏÍM CUÃA CAÁC THAÂNH PHÊÌN KINH TÏË? ........................................................71
27. THÏË NAÂO LAÂ XAÄ HÖÅI HOÁA NÏÌN SAÃN XUÊËT TRÏN THÛÅC TÏË? ÀÙÅC ÀIÏÍM VAÂ NÖÅI DUNG XAÄ
HÖÅI HOÁA NÏÌN SAÃN XUÊËT TRONG THÚÂI KYÂ QUAÁ DÖÅ? ........................................................................74
28. CÚ SÚÃ VÊÅT CHÊËT - KYÄ THUÊÅT CUÃA CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI LAÂ GÒ? ...............................................76
29. NÖÅI DUNG CHUÃ YÏËU CUÃA CÖNG NGHIÏÅP HOÁA, HIÏÅN ÀAÅI HOÁA ÚÃ NÛÚÁC TA LAÂ GÒ? NOÁ
ÀÛÚÅC BIÏÍU HIÏÅN ÚÃ CHÙÅNG ÀÛÚÂNG ÀÊÌU CUÃA THÚÂI KYÂ QUAÁ ÀÖÅ NHÛ THÏË NAÂO? NHÛÄNG
ÀIÏÌU KIÏÅN CÊÌN THIÏËT ÀÏÍ CÖNG NGHIÏÅP HOÁA, HIÏÅN ÀAÅI HOÁA LAÂ GÒ? .......................................77
30. LÚÅI ÑCH KINH TÏË LAÂ GÒ? VAI TROÂ VAÂ MÖËI QUAN HÏÅ GIÛÄA LÚÅI ÑCH CAÁ NHÊN VÚÁI LÚÅI ÑCH
TÊÅP THÏÍ VAÂ LÚÅI ÑCH XAÄ HÖÅI...................................................................................................................80
31. NHÛÄNG NGUYÏN TÙÆC PHÊN PHÖËI VAÂ CAÁC HÒNH THÛÁC THU NHÊÅP CHUÃ YÏËU TRONG
THÚÂI KYÂ QUAÁ ÀÖÅ. ......................................................................................................................................82
32. CÚ CHÏË KINH TÏË LAÂ GÒ? CAÁC BÖÅ PHÊÅN CÊËU THAÂNH CUÃA NOÁ? THÏË NAÂO LAÂ CÚ CHÏË THÕ
TRÛÚÂNG COÁ SÛÅ QUAÃN LYÁ CUÃA NHAÂ NÛÚÁC?........................................................................................85
33. VAI TROÂ VAÂ CHÛÁC NÙNG KINH TÏË CUÃA NHAÂ NÛÚÁC?..................................................................87
34. ÀÙÅC ÀIÏÍM VAÂ NÖÅI DUNG CUÃA KÏË HOAÅCH HOÁA ÚÃ NÛÚÁC TA TRONG THÚÂI KYÂ QUAÁ ÀÖÅ?
PHÛÚNG HÛÚÁNG ÀÖÍI MÚÁI CHUÃ YÏËU TRONG KÏË HOAÅCH HOÁA? .....................................................90
35. THÏË NAÂO LAÂ HAÅCH TOAÁN KINH TÏË? TAÁC DUÅNG VAÂ NHÛÄNG NGUYÏN TÙÆC CÚ BAÃN CUÃA
HAÅCH TOAÁN KINH TÏË? .............................................................................................................................92
http://ebooks.vdcmedia.com
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏNIN
7
LÚÂI NHAÂ XUÊËT BAÃN
Àïí phuåc vuå viïåc giaãng daåy vaâ hoåc têåp caác böå mön Lyá luêån chñnh trõ
Maác Lïnin trong hïå thöëng trûúâng Àaåi hoåc, cao àùèng vaâ trung hoåc
chuyïn nghiïåp, nhaâ xuêët baãn Àaåi hoåc quöëc gia Haâ Nöåi taái baãn, coá sûãa
chûäa vaâ böí sung cuöën Hûúáng dêîn ön thi mön Kinh tïë chñnh trõ Maác Lïnin.
Saách do Trung têm böìi dûúäng caán böí giaãng daåy lyá luêån Maác Lïnin vaâ tû tûúãng Höì Chñ Minh, Nhaâ xuêët baãn Tû tûúãng - Vùn hoaá
trûúác àêy töí chûác biïn soaån vaâ Nhaâ xuêët baãn Chñnh trõ quöëc gia taái
baãn.
Saách àûúåc trònh baây dûúái daång hoãi - àaáp vúái nöåi dung àaãm baão
tñnh hïå thöëng, coá troång àiïím, saát yïu cêìu cuãa chûúng trònh böå mön
Kinh tïë chñnh trõ Maác - Lïnin. Theo tinh thêìn àöíi múái cuãa Àaåi höåi
lêìn thûá VII vaâ lêìn thûá VIII cuãa Àaãng Cöång saãn Viïåt Nam.
Àêy laâ cöng trònh cuãa têåp thïí taác giaã göìm: PTS. Nguyïîn Vùn
Haão (chuã biïn), Nguyïîn Vùn Bñch, Nguyïîn Mêåu Vêën, Nguyïîn
Troång Lêm, giaáo sû Vuä Hûäu Ngoaån.
Chuáng töi rêët mong nhêån àûúåc yá kiïën phï bònh cuãa baån àoåc àïí
nêng cao chêët lûúång saách.
Thaáng 3 nùm 2000
NHAÂ XUÊËT BAÃN ÀAÅI HOÅC QUÖËC GIA HAÂ NÖÅI
http://ebooks.vdcmedia.com
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO
8
1 Kinh tïë chñnh trõ hoåc ra àúâi vaâ phaát triïín nhû thïë naâo? Trònh
baây àöëi tûúång vaâ phûúng phaáp nghiïn cûáu cuãa kinh tïë chñnh trõ Maác
- Lï nin.
1. Kinh tïë chñnh trõ laâ khoa hoåc nghiïn cûáu möëi quan hïå giûäa
ngûúâi vúái ngûúâi trong quaá trònh saãn xuêët, phên phöëi, trao àöíi vaâ
tiïu duâng cuãa caãi vêåt chêët vaâ caác quy luêåt chi phöëi chuáng úã caác giai
àoaån phaát triïín khaác nhau cuãa xaä höåi.
Nhûäng tû tûúãng kinh tïë cuãa loaâi ngûúâi àaä xuêët hiïån rêët súám.
Nhûng vúái tû caách laâ möåt khoa hoåc àöåc lêåp, kinh tïë chñnh trõ ra àúâi
muöån hún; noá xuêët hiïån vaâo thúâi kyâ hònh thaânh phûúng thûác saãn
xuêët tû baãn chuã nghôa, hònh thaânh thõ trûúâng dên töåc vaâ biïíu hiïån
lúåi ñch cuãa giai cêëp tû saãn àang lïn.
Kinh tïë chñnh trõ coá nhiïìu hïå thöëng lyá luêån, quan àiïím, coá nhiïìu
trûúâng phaái, traâo lûu khaác nhau.
- Chuã nghôa troång thûúng laâ trûúâng phaái hònh thaânh àêìu tiïn
cuãa kinh tïë chñnh trõ. Noá xuêët hiïån vaâo àêìu thïë kyã XVI úã chêu Êu thúâi kyâ chuã nghôa tû baãn múái phaát sinh, vúái àaåi biïíu àiïín hònh laâ
T.Men, nhaâ kinh tïë hoåc ngûúâi Anh. Goåi laâ chuã nghôa troång thûúng
vò ngûúâi theo hoåc thuyïët naây coi nguöìn göëc cuãa caãi xaä höåi khöng
phaãi do saãn xuêët maâ do buön baán taåo ra vaâchó coá lao àöång trong
thûúng nghiïåp, trûúác hïët laâ trong ngoaåi thûúng, múái coá khaã nùng
tñch luäy cuãa caãi. Ngûúâi theo chuã nghôa troång thûúng coi vaâng baåc laâ
tiïu biïíu cho sûå giaâu coá cuãa àêët nûúác vaâ laâm giaâu cho quöëc gia,
chung quy laâ sûå tñch luäy nhiïìu tiïìn. Hoå chuã trûúng cêìn phaãi sûã
duång quyïìn lûåc nhaâ nûúác àïí phaát triïín kinh tïë ngoaåi thûúng.
- Chuã nghôa troång nöng laâ möåt trûúâng phaái àùåc biïåt xuêët hiïån úã
Phaáp vaâo giûäa thïë kyã XVIII. Caác àaåi biïíu xuêët sùæc cuãa trûúâng phaái
naây laâ Ph.Kïnï, Tuyïëcgö.
Chuã nghôa troång nöng coi nöng nghiïåp laâ ngaânh duy nhêët taåo ra
giaá trõ thùång dû (hoå goåi laâ saãn phêím thùång dû) vaâ chó coá lao àöång
http://ebooks.vdcmedia.com
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏNIN
9
nöng nghiïåp múái laâ lao àöång saãn xuêët. Ngûúâi theo chuã nghôa troång
nöng phï phaán chuã nghôa troång thûúng, hoå chûáng minh thûúng
nghiïåp khöng sinh ra cuãa caãi, goåi tiïìn laâ cuãa caãi khöng sinh lúåi.
Cöng lao to lúán cuãa nhûäng ngûúâi theo chuã nghôa troång nöng laâ lêìn
àêìu tiïn, hoå chuyïín viïåc nghiïn cûáu nguöìn göëc giaá trõ thùång dû tûâ
lônh vûåc lûu thöng sang lônh vûåc saãn xuêët. Hoå laâ nhûäng ngûúâi àêìu
tiïn phên biïåt tû baãn cöë àõnh vaâ tû baãn lûu àöång, biïët àùåt vêën àïì buâ
àùæp caác yïëu töë cuãa tû baãn cöë àõnh. Trûúác Maác, hoå cuäng laâ ngûúâi àêìu
tiïn, duy nhêët àûa ra àûúåc sú àöì taái saãn xuêët vaâ lûu thöng töíng saãn
phêím xaä höåi, biïíu hiïån têåp trung trong "biïíu kinh tïë" cuãa Kh.Kïnï.
- Kinh tïë - chñnh trõ tû saãn cöí àiïín laâ kinh tïë chñnh trõ tiïën böå
nhêët, khoa hoåc nhêët trûúác C.Maác. Noá xuêët hiïån vaâo thúâi kyâ chuã
nghôa tû baãn àang phaát triïín, caác mêu thuêîn cuãa xaä höåi tû saãn coân
chûa gay gùæt, lúåi ñch cuãa giai cêëp tû saãn àang phuâ húåp vúái sûå phaát
triïín lõch sûã. Caác àaåi biïíu xuêët sùæc cuãa kinh tïë chñnh trõ tû saãn cöí
àiïín laâ U.Petty, Ph.Kïnï, A.Xmñt, À.Ricaácàö.
Kinh tïë - chñnh trõ tû saãn cöí àiïín àaä coá nhûäng cöëng hiïën quan
troång cho khoa hoåc kinh tïë. Noá àaä giaãi quyïët hoùåc àùåt cú súã àïí giaãi
quyïët nhiïìu vêën àïì quan troång cuãa lyá luêån kinh tïë, àùåc biïåt laâ vïì
hoåc thuyïët giaá trõ lao àöång, lyá luêån vïì lúåi nhuêån, lúåi tûác, àõa tö,
tiïìn tïå, vïì taái saãn xuêët tû baãn xaä höåi v.v.. Möåt trong nhûäng nhûúåc
àiïím lúán cuãa kinh tïë - chñnh trõ tû saãn cöí àiïín laâ phi lõch sûã khi
nghiïn cûáu caác hiïån tûúång kinh tïë vaâ thûúâng chó phên tñch mùåt
lûúång chûá ñt chuá yá mùåt chêët cuãa chuáng.
Nhûäng tû tûúãng, lyá luêån khoa hoåc cuãa kinh tïë - chñnh trõ tû saãn
cöí àiïín àûúåc Maác kïë thûâa, phaát triïín khi xêy dûång hïå thöëng khoa
hoåc kinh tïë - chñnh trõ cuãa mònh.
- Kinh tïë - chñnh trõ Maác - Lïnin do C.Maác vaâ Ph.Ùngghen saáng
lêåp vaâ àûúåc Lïnin phaát triïín trong àiïìu kiïån lõch sûã múái. Noá biïíu
hiïån lúåi ñch cuãa giai cêëp cöng nhên vaâ nhên dên lao àöång, phuâ húåp
http://ebooks.vdcmedia.com
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO
10
vúái sûå phaát triïín cuãa lûåc lûúång saãn xuêët xaä höåi vaâ xu hûúáng phaát
triïín cuãa xaä höåi loaâi ngûúâi.
Trïn cú súã tiïëp thu coá choån loåc, kïë thûâa coá phï phaán caác nhên töë
khoa hoåc cuãa kinh tïë - chñnh trõ tû saãn cöí àiïín, C.Maác vaâ
Ph.Ùngghen àaä àûa kinh tïë - chñnh trõ túái àónh cao khoa hoåc, àaä
giaãi quyïët möåt caách triïåt àïí vaâ khoa hoåc nhêët lyá luêån giaá trõ sûác lao
àöång - hoân àaá thûã vaâng cuãa caác hoåc thuyïët kinh tïë. Thaânh tûåu vô àaåi
nhêët cuãa kinh tïë - chñnh trõ do Maác vaâ Ùngghen saáng lêåp vaâ viïåc
phaát hiïån giaá trõ thùång dû vaâ giaãi quyïët hoaân chónh hoåc thuyïët giaá
trõ thùång dû.
Trong àiïìu kiïån lõch sûã múái, Lïnin àaä phaát triïín saáng taåo lyá
luêån kinh tïë maácxñt, soaån thaão hoåc thuyïët vïì chuã nghôa tû baãn àöåc
quyïìn, phaát hiïån baãn chêët, caác àùåc àiïím chuã yïëu vaâ àõa võ lõch sûã
cuãa noá. Dûåa trïn nhûäng tû tûúãng cuãa Maác vaâ Ùngghen, Lïnin àaä
xêy dûång cú súã kinh tïë - chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa, àùåc biïåt laâ vïì
thúâi kyâ quaá àöå lïn chuã nghôa xaä höåi maâ biïíu hiïån têåp trung úã
Chñnh saách kinh tïë múái (NEP).
Kinh tïë - chñnh trõ Maác - Lïnin luêån chûáng trïn cú súã khoa hoåc
tñnh chêët lõch sûã cuãa phûúng thûác saãn xuêët tû baãn chuã nghôa, tñnh
têët yïëu phaãi thay thïë noá bùçng phûúng thûác saãn xuêët tiïën böå hún,
cao hún - phûúng thûác saãn xuêët cöång saãn chuã nghôa maâ giai àoaån
thêëp laâ chuã nghôa xaä höåi.
- Kinh tïë - chñnh trõ tû saãn têìm thûúâng xuêët hiïån trong àiïìu kiïån
mêu thuêîn cuãa xaä höåi tû saãn àaä trúã thaânh gay gùæt, cuöåc àêëu tranh
cuãa giai cêëp cöng nhên chöëng laåi giai cêëp tû saãn ngaây caâng quyïët liïåt.
Mùåt khaác, viïåc xuêët hiïån vaâ phöí biïën cuãa kinh tïë - chñnh trõ maácxñt àaä
trang bõ vuä khñ lyá luêån cho giai cêëp cöng nhên, laâm cho cuöåc àêëu
tranh cuãa hoå ngaây caâng coá hiïåu quaã. Kinh tïë - chñnh trõ tû saãn têìm
thûúâng xuêët hiïån nhùçm tòm caách xoa dõu, àaánh laåc hûúáng cuöåc àêëu
tranh cuãa giai cêëpcöng nhên, chöëng laåi lyá luêån kinh tïë maácxñt, baão vïå
lúåi ñch cuãa giai cêëp tû saãn.
http://ebooks.vdcmedia.com
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏNIN
11
Goåi laâ kinh tïë - chñnh trõ tû saãn têìm thûúâng vò nhòn chung laâ phi
khoa hoåc; noá giaãi thñch xuyïn taåc, giaã danh khoa hoåc nhùçm biïån höå
cho chuã nghôa tû baãn baão vïå sûå thöëng trõ cuãa giai cêëp tû saãn. Caác
àaåi biïíu tiïu biïíu cuãa kinh tïë - chñnh trõ tû saãn têìm thûúâng laâ T.R.
Mantuyát, G.B. Xay...
2. Möîi khoa hoåc coá àöëi tûúång nghiïn cûáu riïng vaâ thûúâng coá
phûúng phaáp nghiïn cûáu riïng. Kinh tïë - chñnh trõ thuöåc khoa hoåc
xaä höåi, noá nghiïn cûáu möëi quan hïå giûäa ngûúâi vúái ngûúâi trong quaá
trònh saãn xuêët.
Àïí saãn xuêët, möåt mùåt, con ngûúâi phaãi coá quan hïå têët yïëu vúái tûå
nhiïn, taác àöång vaâo tûå nhiïn, khai thaác hoùåc caãi biïën nhûäng vêåt coá
sùén trong tûå nhiïn cho phuâ húåp vúái nhu cêìu cuãa mònh. Àoá laâ mùåt
tûå nhiïn hay kyä thuêåt cuãa saãn xuêët. Trong möëi quan hïå giûäa ngûúâi
vúái tûå nhiïn, caác yïëu töë cuãa quaá trònh saãn xuêët húåp thaânh lûåc
lûúång saãn xuêët. Àêy laâ àöëi tûúång nghiïn cûáu cuãa nhiïìu mön khoa
hoåc vaâ kyä thuêåt khaác nhau. Mùåt khaác, con ngûúâi phaãi coá quan hïå
vúái nhau trong quaá trònh saãn xuêët, phên phöëi, trao àöíi vaâ tiïu
duâng cuãa caãi. Àêy laâ mùåt xaä höåi cuãa saãn xuêët, hay quan hïå saãn
xuêët, laâ àöëi tûúång nghiïn cûáu cuãa kinh tïë - chñnh trõ hoåc.
Quan hïå saãn xuêët göìm nhûäng quan hïå vïì kinh tïë - töí chûác, phaãn
aánh trûåc tiïëp tñnh chêët vaâ trònh àöå cuãa caác yïëu töë saãn xuêët vaâ sûå
taác àöång qua laåi cuãa chuáng, nhû phên cöng lao àöång xaä höåi, chuyïn
mön hoáa, hiïåp taác hoáa, têåp trung saãn xuêët v.v. vaâ caác quan hïå kinh
tïë - xaä höåi biïíu hiïån úã quan hïå súã hûäu àöëi vúái tû liïåu saãn xuêët,
quan hïå trong töí chûác quaãn lyá saãn xuêët vaâ phên phöëi saãn phêím.
Viïåc nghiïn cûáu quan hïå saãn xuêët nhùçm phaát hiïån caác quy luêåt
kinh tïë vaâ sûã duång chuáng coá hiïåu quaã trong àúâi söëng kinh tïë.
Quan hïå saãn xuêët töìn taåi trong möëi quan hïå taác àöång biïån chûáng
vúái lûåc lûúång saãn xuêët vaâ kiïën truác thûúång têìng. Vò vêåy, àöëi tûúång
nghiïn cûáu cuãa kinh tïë - chñnh trõ laâ quan hïå saãn xuêët trong sûå taác
àöång qua laåi vúái lûåc lûúång saãn xuêët vaâ kiïën truác thûúång têìng.
http://ebooks.vdcmedia.com
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO
12
Phûúng phaáp àûúåc sûã duång coá hiïåu quaã nhêët àïí nghiïn cûáu
quan hïå saãn xuêët laâ trûâu tûúång hoáa khoa hoåc. Àêy laâ phûúng phaáp
coá sûác maånh nhêët àïí nghiïn cûáu kinh tïë chñnh trõ.
Trûâu tûúång hoáa khoa hoåc laâ bùçng tû duy trûâu tûúång taách caác yïëu
töë ngêîu nhiïn nhêët thúâi, caá biïåt khoãi quaá trònh nghiïn cûáu àïí nùæm
lêëy caái baãn chêët, öín àõnh êín giêëu bïn trong caác sûå vêåt, hiïån tûúång.
Trûâu tûúång hoáa khoa hoåc khöng phaãi laâ taách rúâi hiïån thûåc. Kïët
quaã cuãa noá phaãi laâ sûå phaãn aánh àuáng àùæn àúâi söëng hiïån thûåc vaâ
àûúåc cuöåc söëng kiïím nghiïåm.
Trûâu tûúång hoáa khoa hoåc coân bao haâm viïåc têåp trung nghiïn cûáu
möåt nhên töë naâo àoá vúái giaã àõnh caác nhên töë khaác khöng thay àöíi,
hoùåc taåm àùåt möåt vaâi nhên töë ra ngoaâi nöåi dung nghiïn cûáu. Àiïìu
àoá laâm cho viïåc nghiïn cûáu àúä phûác taåp vaâ coá khaã nùng ài sêu vaâo
tûâng nhên töë, tûâng mùåt cuãa sûå vêåt, hiïån tûúång.
Kïët quaã cuãa trûâu tûúång hoáa khoa hoåc cho pheáp hònh thaânh caác
khaái niïåm, phaåm truâ khoa hoåc àùåc trûng cho caác mùåt khaác nhau
cuãa caác hiïån tûúång, quaá trònh kinh tïë, tiïën túái hònh thaânh caác quy
luêåt kinh tïë, xaác lêåp sûå phuå thuöåc vaâ taác àöång lêîn nhau möåt caách
nhên quaã, öín àõnh cuãa caác hiïån tûúång vaâ quaá trònh kinh tïë.
2. Phên tñch vai troâ cuãa nïìn saãn xuêët xaä höåi vaâ caác yïëu töë cú baãn
cuãa noá.
1. Àúâi söëng xaä höåi rêët phong phuá, coá nhiïìu daång hoaåt àöång khaác
nhau vaâ coá quan hïå vúái nhau nhû: saãn xuêët, chñnh trõ, khoa hoåc,
vùn hoáa, nghïå thuêåt, tön giaáo, v.v.. Trong caác hoaåt àöång àoá thò saãn
xuêët ra cuãa caãi vêåt chêët laâ cú baãn nhêët, coá vai troâ quyïët àõnh àöëi
vúái caác hoaåt àöång khaác.
Saãn xuêët cuãa caãi vêåt chêët laâ quaá trònh con ngûúâi sûã duång cöng cuå
lao àöång taác àöång vaâo tûå nhiïn, khai thaác hoùåc caãi biïën caác daång
vêåt chêët cuãa tûå nhiïn cho phuâ húåp vúái nhu cêìu cuãa mònh. Nïìn saãn
xuêët xaä höåi coá vai troâ rêët quan troång:
http://ebooks.vdcmedia.com
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏNIN
13
- Laâ cú súã cuãa toaân böå àúâi söëng xaä höåi, cú súã töìn taåi vaâ phaát triïín
cuãa loaâi ngûúâi. Saãn xuêët vêåt chêët laâ yïu cêìu khaách quan cuãa sûå töìn
taåi xaä höåi. Chên lyá giaãn àún vaâ vônh viïîn êëy àûúåc C.Maác khaái quaát
rùçng: loaâi ngûúâi trûúác hïët cêìn ùn, mùåc, úã... röìi sau àoá múái hoaåt àöång
chñnh trõ, khoa hoåc, nghïå thuêåt, tön giaáo, v.v..
Quaá trònh saãn xuêët ra cú súã cuãa àúâi söëng xaä höåi àöìng thúâi laâ quaá
trònh phaát triïín vaâ hoaân thiïån baãn thên con ngûúâi. Àïí saãn xuêët coá
kïët quaã, con ngûúâi phaãi khöng ngûâng thêm nhêåp vaâo tûå nhiïn,
khaám phaá, phaát hiïån caác quy luêåt tûå nhiïn, àöìng thúâi chïë taåo,
hoaân thiïån caác cöng cuå saãn xuêët v.v.. Àiïìu àoá laâm cho con ngûúâi
ngaây caâng phaát triïín vaâ hoaân thiïån. Lõch sûã phaát triïín cuãa xaä höåi
loaâi ngûúâi, cuãa nïìn vùn minh nhên loaåi gùæn liïìn vaâ dûåa trïn sûå
phaát triïín vaâ hoaân thiïån nïìn saãn xuêët xaä höåi.
Sûå phaát triïín vaâ hoaân thiïån nïìn saãn xuêët xaä höåi laâ cú súã cho sûå
tiïën böå xaä höåi, biïíu hiïån úã nïìn dên chuã, nhên àaåo, cöng bùçng xaä
höåi. Noái chung, tiïën böå xaä höåi gùæn liïìn vúái tiïën böå kinh tïë vaâ dûåa
trïn cú súã tiïën böå kinh tïë. Tuy nhiïn, khöng phaãi bao giúâ tiïën böå xaä
höåi cuäng tuây thuöåc trûåc tiïëp vaâo tiïën böå kinh tïë. Kïët húåp tiïën böå
kinh tïë vúái tiïën böå xaä höåi laâ àùåc trûng cuãa con àûúâng àõnh hûúáng
xaä höåi chuã nghôa úã nûúác ta.
2. Bêët kyâ nïìn saãn xuêët xaä höåi naâo, kïí caã nïìn saãn xuêët hiïån àaåi,
àïìu bao göìm ba yïëu töë cú baãn laâ: sûác lao àöång cuãa con ngûúâi, tû
liïåu lao àöång vaâ àöëi tûúång lao àöång.
- Sûác lao àöång laâ töíng húåp thïí lûåc, trñ lûåc cuãa con ngûúâi, laâ khaã
nùng lao àöång cuãa con ngûúâi, laâ àiïìu kiïån cú baãn cuãa saãn xuêët úã
bêët cûá xaä höåi naâo. Khi sûác lao àöång hoaåt àöång thò trúã thaânh lao
àöång. Lao àöång laâ hoaåt àöång riïng cuãa loaâi ngûúâi, noá khaác vïì cú
baãn vúái hoaåt àöång baãn nùng cuãa àöång vêåt...
- Àöëi tûúång lao àöång laâ nhûäng vêåt maâ lao àöång cuãa con ngûúâi taác
àöång vaâo nhùçm caãi biïën chuáng phuâ húåp vúái nhu cêìu cuãa mònh. Àöëi
tûúång lao àöång göìm coá:
http://ebooks.vdcmedia.com
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO
14
+ Loaåi coá sùén trong tûå nhiïn maâ lao àöång cuãa con ngûúâi chó cêìn
taách noá khoãi möi trûúâng töìn taåi cuãa noá laâ coá thïí sûã duång àûúåc, nhû
göî trong rûâng nguyïn thuãy, caá ngoaâi biïín, than àaá úã moã...
+ Loaåi àaä coá sûå taác àöång cuãa lao àöång goåi laâ nguyïn liïåu, nhû
theáp thoãi trong nhaâ maáy cú khñ, göî úã xûúãng möåc v.v..
Vúái sûå phaát triïín cuãa caách maång khoa hoåc - kyä thuêåt, con ngûúâi
ngaây caâng taåo ra nhiïìu àöëi tûúång lao àöång coá chêët lûúång múái.
- Tû liïåu lao àöång laâ toaân böå nhûäng vêåt maâ con ngûúâi duâng àïí
taác àöång vaâo àöëi tûúång lao àöång, àïí truyïìn dêîn lao àöång cuãa mònh
túái àöëi tûúång lao àöång laâm biïën àöíi chuáng theo yïu cêìu cuãa mònh.
Tû liïåu lao àöång göìm:
+ Cöng cuå lao àöång laâ böå phêån quan troång nhêët cuãa tû liïåu lao
àöång, noá taác àöång trûåc tiïëp vaâo àöëi tûúång lao àöång, quyïët àõnh trûåc
tiïëp nùng suêët lao àöång. Trònh àöå cöng cuå lao àöång laâ cú súã àïí phên
biïåt sûå khaác nhau giûäa caác thúâi àaåi kinh tïë.
+ Hïå thöëng caác yïëu töë vêåt chêët phuåc vuå trûåc tiïëp cho quaá trònh
saãn xuêët nhû bùng chuyïìn, öëng dêîn cêìn truåc , bïí chûáa...
+ Nhûäng yïëu töë vêåt chêët khaác khöng tham gia trûåc tiïëp quaá
trònh saãn xuêët, nhûng coá taác duång quan troång àïën toaân böå nïìn saãn
xuêët xaä höåi, nhû àûúâng saá, caác phûúng tiïån giao thöng vêån taãi,
thöng tin liïn laåc, v.v. goåi chung laâ kïët cêëu haå têìng cuãa saãn xuêët
xaä höåi. Nïìn saãn xuêët caâng hiïån àaåi, caâng àoâi hoãi kïët cêëu haå têìng
saãn xuêët phaát triïín vaâ hoaân thiïån.
Tû liïåu lao àöång vaâ àöëi tûúång lao àöång laâ caác yïëu töë vêåt chêët cuãa
quaá trònh saãn xuêët; chuáng húåp thaânh tû liïåu saãn xuêët. Quaá trònh
lao àöång laâ quaá trònh kïët húåp vaâ taác àöång cuãa caác yïëu töë saãn xuêët
noái trïn, tûác cuãa sûác lao àöång vaâ tû liïåu saãn xuêët.
Sûå phaát triïín cuãa nïìn saãn xuêët xaä höåi gùæn liïìn vúái sûå phaát triïín
vaâ hoaân thiïån cuãa caác yïëu töë saãn xuêët. Quaá trònh chuyïín biïën nïìn
saãn xuêët nhoã, laåc hêåu sang nïìn saãn xuêët lúán, hiïån àaåi àoâi hoãi phaát
http://ebooks.vdcmedia.com
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏNIN
15
triïín àöìng böå caã ba yïëu töë saãn xuêët vaâ muåc tiïu cuöëi cuâng laâ trang
bõ cöng nghïå hiïån àaåi, tiïn tiïën trong caác lônh vûåc cuãa nïìn saãn
xuêët xaä höåi.
Trong caác yïëu töë cú baãn cuãa quaá trònh saãn xuêët, sûác lao àöång
luön luön laâ yïëu töë cú baãn, coá tñnh chêët quyïët àõnh. Tuy nhiïn, baãn
thên sûác lao àöång coá sûå biïën àöíi cùn baãn vïì chêët lûúång phuâ húåp vúái
trònh àöå cuãa tû liïåu saãn xuêët. Nïëu trong nïìn saãn xuêët thuã cöng,
trònh àöå sûác lao àöång chuã yïëu laâ dûåa vaâo kinh nghiïåm vaâ sûác cú
bùæp thò trong nïìn saãn xuêët hiïån àaåi, trònh àöå sûác lao àöång dûåa vaâo
trñ tuïå, tri thûác, vaâo "chêët xaám" noái chung. Trong nïìn saãn xuêët
hiïån àaåi, kho taâng trñ tuïå trúã thaânh taâi nguyïn quyá giaá nhêët cuãa
möîi dên töåc. Do àoá, giaáo duåc vaâ àaâo taåo àûúåc nhiïìu quöëc gia coi laâ
quöëc saách; úã nûúác ta, vêën àïì naây àûúåc àùåt thaânh quöëc saách haâng
àêìu.
3. Taái saãn xuêët laâ gò? Phên tñch nöåi dung, hònh thûác cuãa taái saãn
xuêët xaä höåi vaâ caác phaåm truâ cú baãn cuãa noá.
Saãn xuêët ra cuãa caãi vêåt chêët laâ hoaåt àöång cú baãn cuãa loaâi ngûúâi.
Noá khöng phaãi laâ hoaåt àöång nhêët thúâi, àún nhêët maâ thûúâng xuyïn,
liïn tuåc, tûác laâ taái saãn xuêët. Ngûúâi ta chia taái saãn xuêët thaânh taái
saãn xuêët giaãn àún vaâ taái saãn xuêët múã röång.
+ Taái saãn xuêët giaãn àún laâ quaá trònh saãn xuêët àûúåc lùåp laåi vúái
quy mö khöng thay àöíi, caác yïëu töë cuãa quaá trònh saãn xuêët cuäng
khöng thay àöíi; chûa coá saãn phêím thùång dû hoùåc nïëu coá thò coân
nhoã beá vaâ àûúåc tiïu duâng caá nhên hïët.
+ Taái saãn xuêët múã röång laâ quaá trònh saãn xuêët úã chu kyâ sau coá
quy mö lúán hún so vúái chu kyâ trûúác. Trong taái saãn xuêët múã röång,
caác yïëu töë cuãa quaá trònh saãn xuêët tùng lïn vïì söë lûúång vaâ chêët
lûúång. Nguöìn göëc cuãa taái saãn xuêët múã röång laâ saãn phêím thùång dû.
Taái saãn xuêët giaãn àún laâ àùåc trûng cuãa saãn xuêët nhoã, thuã cöng,
coân taái saãn xuêët múã röång laâ àùåc trûng cuãa saãn xuêët lúán, hiïån àaåi.
http://ebooks.vdcmedia.com
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO
16
ÚÃ bêët kyâ giai àoaån naâo, xaä höåi naâo, taái saãn xuêët cuäng bao göìm
nöåi dung sau:
+ Taái saãn xuêët sûác lao àöång laâ nhên töë chuã yïëu vaâ àêìu tiïn. Sûác
lao àöång laâ yïëu töë cú baãn cuãa quaá trònh saãn xuêët vaâ trong quaá
trònh saãn xuêët noá bõ hao moân, do àoá, phaãi àûúåc taái saãn xuêët àïí
thûåc hiïån quaá trònh saãn xuêët tiïëp theo. Taái saãn xuêët sûác lao àöång
coân bao haâm viïåc àaâo taåo, àöíi múái thïë hïå lao àöång cuä bùçng thïë hïå
lao àöång múái coá chêët lûúång cao hún phuâ húåp vúái trònh àöå múái cuãa tû
liïåu saãn xuêët.
+ Taái saãn xuêët cuãa caãi vêåt chêët (göìm coá vêåt phêím tiïu duâng vaâ
tû liïåu saãn xuêët) cuäng laâ nhên töë khaách quan, khöng thïí thiïëu cuãa
saãn xuêët xaä höåi. Trong quaá trònh saãn xuêët, saãn phêím xaä höåi
thûúâng xuyïn àûúåc tiïu duâng cho caá nhên vaâ cho saãn xuêët. Vêåt
phêím tiïu duâng àïí taái saãn xuêët sûác lao àöång, coân tû liïåu saãn xuêët
àïí tiïëp tuåc qua trònh saãn xuêët. Vò vêåy, phaãi thûúâng xuyïn taái saãn
xuêët ra chuáng. Hún nûäa, nhu cêìu vïì àúâi söëng vaâ saãn xuêët thûúâng
xuyïn tùng lïn, do àoá cuãa caãi vêåt chêët cêìn àûúåc taái saãn xuêët múã
röång, laâm cho söë lûúång thûúâng xuyïn tùng lïn vaâ chêët lûúång àûúåc
caãi tiïën.
Taái saãn xuêët múã röång ra cuãa caãi vêåt chêët biïíu hiïån úã mûác tùng
cuãa töíng saãn phêím xaä höåi (TSPXH) vaâ thu nhêåp quöëc dên (TNQD).
Töíng saãn phêím xaä höåi laâ töíng söë saãn phêím hay cuãa caãi xaä höåi àûúåc
saãn xuêët ra trong möåt thúâi gian nhêët àõnh (thûúâng laâ möåt nùm).
Thu nhêåp quöëc dên laâ phêìn coân laåi cuãa töíng saãn phêím xaä höåi
sau khi trûâ ài toaân böå nhûäng chi phñ cuãa lao àöång vêåt hoáa. Thu
nhêåp quöëc dên laâ kïët quaã thûåc tïë cuãa nïìn saãn xuêët xaä höåi, noá
quyïët àõnh mûác àöå tiïu duâng vaâ tñch luäy cuãa xaä höåi.
Nhûäng biïån phaáp cú baãn àïí taái saãn xuêët múã röång töíng saãn phêím
xaä höåi vaâ thu nhêåp quöëc dên laâ tùng nùng suêët lao àöång xaä höåi vaâ
tùng söë ngûúâi laâm viïåc trong caác ngaânh saãn xuêët vêåt chêët.
http://ebooks.vdcmedia.com
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏNIN
17
+ Taái saãn xuêët quan hïå saãn xuêët. Taái saãn xuêët cuãa caãi vêåt chêët
diïîn ra trong nhûäng quan hïå saãn xuêët nhêët àõnh. Do àoá, quaá trònh
saãn xuêët laâ quaá trònh phaát triïín, hoaân thiïån quan hïå saãn xuêët laâm
cho quan hïå saãn xuêët phuâ húåp vúái tñnh chêët vaâ trònh àöå múái cuãa
lûåc lûúång saãn xuêët.
+ Taái saãn xuêët ra möi trûúâng (saãn xuêët vaâ àúâi söëng). Quaá trònh
saãn xuêët khöng thïí taách rúâi àiïìu kiïån tûå nhiïn vaâ möi trûúâng söëng
cuãa con ngûúâi. Quaá trònh taái saãn xuêët ra cuãa caãi vêåt chêët laâm cho
caác nguöìn taâi nguyïn thiïn nhiïn bõ caån kiïåt dêìn vaâ aãnh hûúãng túái
möi trûúâng söëng noái chung. Vò vêåy, trong quaá trònh taái saãn xuêët
phaãi thûúâng xuyïn taái taåo caác àiïìu kiïån tûå nhiïn cuãa saãn xuêët nhû
khöi phuåc àöå maâu múä àêët àai, tröìng rûâng vaâ taái taåo caác nguöìn taâi
nguyïn, v.v..
4. Thïë naâo laâ tùng trûúãng kinh tïë vaâ hiïåu quaã kinh tïë? Hiïåu quaã
kinh tïë xeát vïì mùåt kinh tïë - kyä thuêåt vaâ kinh tïë - xaä höåi?
Tùng trûúãng kinh tïë laâ sûå tùng lïn caác yïëu töë cuãa quaá trònh saãn
xuêët vaâ do àoá tùng lïn vïì söë lûúång vaâ chêët lûúång saãn phêím xaä höåi.
Àoá chñnh laâ kïët quaã cuãa quaá trònh taái saãn xuêët múã röång trïn phaåm
vi toaân böå nïìn kinh tïë. Nhõp àöå tùng trûúãng kinh tïë thïí hiïån úã
nhõp àöå tùng töíng saãn phêím xaä höåi vaâ thu nhêåp quöëc dên. Tùng
trûúãng kinh tïë coá thïí diïîn ra theo hai hûúáng: tùng trûúãng kinh tïë
theo chiïìu röång vaâ tùng trûúãng kinh tïë theo chiïìu sêu.
- Tùng trûúãng kinh tïë theo chiïìu röång laâ tùng vïì söë lûúång caác
yïëu töë cuãa quaá trònh saãn xuêët trïn cú súã kyä thuêåt saãn xuêët cuä.
- Tùng trûúãng kinh tïë theo chiïìu sêu laâ sûå phaát triïín saãn xuêët
trïn cú súã hoaân thiïån caác yïëu töë saãn xuêët, nhû sûã duång caác tû liïåu
lao àöång tiïën böå, caác àöëi tûúång lao àöång ñt töën keám, nêng cao trònh
àöå cuãa ngûúâi lao àöång, sûã duång coá hiïåu quaã caác tiïìm nùng saãn
xuêët, v.v..
http://ebooks.vdcmedia.com
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO
18
Trong thûåc tïë, viïåc tùng trûúãng kinh tïë theo chiïìu röång vaâ tùng
trûúãng kinh tïë theo chiïìu sêu àûúåc kïët húåp vúái nhau vaâ àûúåc sûã
duång theo hûúáng phuâ húåp vúái àiïìu kiïån cuå thïí cuãa tûâng nûúác úã caác
giai àoaån khaác nhau.
Kïët quaã cuãa taái saãn xuêët múã röång, cuãa tùng trûúãng kinh tïë biïíu
hiïån têåp trung úã hiïåu quaã nïìn saãn xuêët.
Hiïåu quaã saãn xuêët laâ kïët quaã cuãa möåt nïìn saãn xuêët nhêët àõnh.
Muöën biïët hiïåu quaã saãn xuêët ngûúâi ta lêëy kïët quaã saãn xuêët so saánh
vúái chi phñ lao àöång xaä höåi àïí saãn xuêët ra noá (hoùåc laâ chi phñ caác yïëu
töë saãn xuêët).
Kïët quaã saãn xuêët
Hiïåu quaã saãn = ———————————————————————————————
xuêët
Chi phñ caác yïëu töë saãn xuêët
(lao àöång söëng vaâ lao àöång vêåt hoáa)
Kïët quaã cuãa saãn xuêët laâ saãn phêím. ÚÃ caác àún võ saãn xuêët, hiïåu
quaã saãn xuêët coá thïí biïíu hiïån úã chöî chi phñ àïí saãn xuêët möåt àún võ
saãn phêím nhiïìu hay ñt; coân hiïåu quaã cuãa toaân böå nïìn kinh tïë biïíu
hiïån úã tyã lïå giûäa giaá trõ cuãa toaân böå saãn phêím xaä höåi vúái toaân böå
chi phñ lao àöång xaä höåi àïí saãn xuêët ra chuáng.
Tùng hiïåu quaã kinh tïë laâ yïu cêìu khaách quan àöëi vúái moåi xaä höåi.
Àïí tùng hiïåu quaã kinh tïë phaãi tùng kïët quaã saãn xuêët vaâ giaãm chi
phñ àïí saãn xuêët chuáng. Tùng kïët quaã saãn xuêët laâ tùng söë lûúång vaâ
nêng cao chêët lûúång saãn phêím, laâm cho cú cêëu saãn phêím phuâ húåp
vúái cú cêëu tiïu duâng xaä höåi. Giaãm chi phñ lao àöång xaä höåi thïí hiïån
úã tiïët kiïåm lao àöång söëng, giaãm khöëi lûúång vêåt tû hao phñ, tiïët
kiïåm vöën àêìu tû v.v..
Hiïåu quaã nïìn saãn xuêët àûúåc xem xeát dûúái hai khña caånh: kinh tïë
- kyä thuêåt vaâ kinh tïë - xaä höåi.
http://ebooks.vdcmedia.com
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏNIN
19
Hiïåu quaã saãn xuêët, xeát vïì mùåt kinh tïë - kyä thuêåt, àûúåc tñnh bùçng
möåt hïå thöëng caác chó tiïu vïì kïët quaã sûã duång caác nguöìn dûå trûä
khaác nhau. Möåt söë caác chó tiïu quan troång thûúâng àûúåc duâng laâ:
+ Nùng suêët lao àöång xaä höåi. Àêy laâ chó tiïu quan troång cuãa hiïåu
quaã saãn xuêët. Noá biïíu hiïån sûå hoaåt àöång cuãa quy luêåt tiïët kiïåm
thúâi gian.
+ Hiïåu quaã sûã duång vöën saãn xuêët cú baãn. Vöën saãn xuêët cú baãn coá
khöëi lûúång vaâ vai troâ quan troång nhêët trong saãn xuêët. Hiïåu quaã
vöën saãn xuêët cú baãn àûúåc tñnh bùçng caách lêëy söë lûúång saãn phêím
chia cho söë lûúång vöën saãn xuêët cú baãn:
Söë lûúång saãn phêím
Hiïåu quaã vöën = ———————————————————————————————
Vöën saãn xuêët cú baãn
Hiïåu suêët vöën cho thêëy möåt àún võ vöën chi ra thu àûúåc bao nhiïu
saãn phêím.
+ Hiïåu suêët vêåt tû àûúåc ào bùçng chi phñ nhiïn liïåu, nguyïn liïåu,
nùng lûúång, vêåt liïåu vaâ caác nguöìn dûå trûä khaác trïn möåt àún võ saãn
phêím:
Söë lûúång vêåt tû
Hiïåu suêët vêåt tû = ———————————————————————————
Söë lûúång saãn phêím
Hiïåu quaã saãn xuêët xeát vïì mùåt kinh tïë - kyä thuêåt phuå thuöåc vaâo
trònh àöå kyä thuêåt vaâ khöng phuå thuöåc vaâo hònh thûác xaä höåi.
Hiïåu quaã saãn xuêët xeát vïì mùåt kinh tïë - xaä höåi úã caác xaä höåi khaác
nhau coá biïíu hiïån khaác nhau phuå thuöåc vaâo quan hïå saãn xuêët vaâ
http://ebooks.vdcmedia.com
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO
20
muåc àñch cuãa nïìn saãn xuêët, vaâ noái chung, laâ phuå thuöåc vaâo thaái àöå
àöëi vúái yïëu töë con ngûúâi.
Kïët húåp hiïåu quaã kinh tïë vúái hiïåu quaã xaä höåi laâ àùåc trûng cuãa
àõnh hûúáng xaä höåi chuã nghôa úã nûúác ta. Noá biïíu hiïån úã sûå kïët húåp
chñnh saách kinh tïë vúái chñnh saách xaä höåi; viïåc tùng hiïåu quaã kinh
tïë gùæn liïìn vúái giaãi quyïët viïåc laâm, vúái àiïìu kiïån söëng vaâ lao àöång
cuãa dên cû, baão vïå möi trûúâng, phaát triïín vùn hoáa, giaáo duåc, y tïë
vaâ caác vêën àïì xaä höåi khaác.
5. Saãn xuêët haâng hoáa laâ gò? Noá ra àúâi vaâ phaát triïín nhû thïë naâo?
Noá coá ûu viïåt gò so vúái kinh tïë tûå nhiïn?
Trong lõch sûã phaát triïín cuãa nïìn saãn xuêët xaä höåi, coá hai hònh
thûác saãn xuêët roä rïåt laâ: saãn xuêët tûå cêëp tûå tuác vaâ saãn xuêët haâng
hoáa.
Saãn xuêët tûå cêëp, tûå tuác laâ saãn xuêët saãn phêím àïí thoãa maän nhu
cêìu cuãa ngûúâi saãn xuêët trong nöåi böå àún võ kinh tïë. Coân saãn xuêët
haâng hoáa laâ saãn xuêët ra saãn phêím àïí baán, caác quan hïå kinh tïë
giûäa nhûäng ngûúâi saãn xuêët biïíu hiïån qua viïåc mua baán saãn phêím
cuãa nhau trïn thõ trûúâng.
Saãn xuêët haâng hoáa àaä ra àúâi trong hai àiïìu kiïån lõch sûã:
+ Coá sûå phên cöng lao àöång xaä höåi:
Phên cöng lao àöång xaä höåi laâ kïët quaã cuãa sûå phaát triïín lûåc lûúång
saãn xuêët, biïíu hiïån úã sûå chuyïn mön hoáa saãn xuêët. Do phên cöng
lao àöång xaä höåi, möîi ngûúâi hoùåc möîi nhoám ngûúâi chó saãn xuêët möåt
hoùåc möåt söë saãn phêím nhêët àõnh. Möîi ngûúâi (hoùåc möîi nhoám
ngûúâi) àïìu thûâa saãn phêím do mònh saãn xuêët ra nhûng laåi thiïëu
caác loaåi saãn phêím khaác. Do àoá, viïåc trao àöíi saãn phêím trúã thaânh
têët yïëu vaâ coá lúåi àöëi vúái moåi ngûúâi saãn xuêët.
+ Coá chïë àöå tû hûäu. Àiïìu àoá laâm cho nhûäng ngûúâi saãn xuêët àöåc
lêåp vúái nhau; hoå saãn xuêët dûåa trïn cú súã tû liïåu saãn xuêët cuãa hoå vaâ
saãn phêím lao àöång thuöåc quyïìn chi phöëi cuãa hoå.
http://ebooks.vdcmedia.com
- Xem thêm -