Tài liệu Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo viên tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ ở trường mầm non

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỈM SƠN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ KINH NGHIỆM CHỈ ĐẠO GIÁO VIÊN TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM CHO TRẺ Ở TRƯỜNG MẦM NON Người thực hiện: Nguyễn Thị Ngọc Lan Chức vụ: Phó Hiệu trưởng Đơn vị công tác: Trường Mầm non Xi Măng SKKN thuộc lĩnh vực: Quản lý THANH HÓA NĂM 2019 MỤC LỤC 1. MỞ ĐẦU...........................................................................................................1 1.1. Lý do chọn đề tài............................................................................................1 1.2. Mục đích nghiên cứu......................................................................................1 1.3. Đối tượng nghiên cứu.....................................................................................2 1.4. Phương pháp nghiên cứu................................................................................2 1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm.................................................2 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM..................................................2 2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm.......................................................2 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm........................2 2.2.1. Thuận lợi......................................................................................................2 2.2.2. Khó khăn......................................................................................................3 2.2.3. Kết quả thực trạng.......................................................................................3 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề..............................................4 2.3.1. Thành lập ban chỉ đạo và xây dựng kế hoạch hoạt động............................4 2.3.2. Tổ chức tham gia trải nghiệm hoạt động chiến dịch...................................5 2.3.3. Chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường bên trong, bên ngoài lớp học phục vụ cho các hoạt động trải nghiệm.................................................................7 2.3.4. Chỉ đạo phối hợp giữa nhà trường, giáo viên và phụ huynh trong tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ...............................................................................8 2.3.5. Tổ chức hoạt động nhân đạo.......................................................................9 2.3.6. Tổ chức lễ hội............................................................................................11 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.........................................................................12 2.4.1. Kết quả đạt được.......................................................................................13 2.4.2. Đối với giáo viên.......................................................................................13 2.4.3. Đối với phụ huynh.....................................................................................13 2.4.4. Đối với nhà trường....................................................................................13 3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ............................................................................14 3.1. Kết luận........................................................................................................14 3.2. Kiến nghị......................................................................................................14 1. MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài Lúc sinh thời Bác Hồ vẫn thường nói: “Trẻ em như búp trên cành, Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan” Thật vậy, với trẻ sáu năm đầu đời được coi là thời kỳ “vàng” đối với cuộc đời mỗi con người. Vì vậy, giáo dục mầm non tốt sẽ là tiền đề để hình thành một nhân cách toàn diện. Nhận thức được tầm quan trọng đó là tạo nền móng cho quá trình học tập của trẻ sau này mà điều quan trọng để làm được mục đích không thể không chú trọng trong việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường mầm non đó là dạy học thông qua thực hành trải nghiệm. Thực tế là như vậy nhưng phần lớn giáo viên ở các trường mầm non thực hiện chưa có hiệu quả phương pháp này nên chưa phát huy được yêu cầu giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Đặc biệt trong thời kỳ công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước ta hiện nay thì việc đổi mới giáo dục, đổi mới nội dung chương trình giáo dục là tất yếu. Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thông qua trải nghiệm là một quan điểm giáo dục tiến bộ về vị trí của trẻ em và vai trò của giáo viên. Với quan điểm giáo dục này cần đảm bảo nhu cầu hứng thú, kỹ năng, thế mạnh của mỗi trẻ đề được hiểu, đánh giá đúng và tôn trọng. Mỗi đứa trẻ đều có cơ hội tốt nhất để thành công. Để giáo dục được thực hiện một cách tốt nhất và có hiệu quả nhất thì việc cho trẻ thực hành trải nghiệm là việc làm cần thiết và không thể thiếu. Môi trường giáo dục trong trường mầm non là tổ hợp những điều kiện tự nhiên, xã hội cần thiết trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ. Giáo dục trải nghiệm phù hợp góp phần thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ. Qua đó nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện. Trước lúc vào học trường mầm non trẻ sống trong môi trường gia đình hoàn toàn khác biệt. Làm thế nào để việc tham gia hoạt động trải nghiệm tạo cho trẻ cảm giác thích thú, yêu mến, không sợ sệt và đầy tình yêu thương đùm bọc của cô giáo, đặc biệt đến với môi trường mà trẻ được tìm hiểu, khám phá, thực hành trải nghiệm và sáng tạo, đến một môi trường an toàn về tình cảm và thể chất. Đây chính là điều trăn trở của các nhà quản lý giáo dục mầm non nói chung và bản thân tôi nói riêng. Việc cho trẻ tham gia thực hành trải nghiệm đối với giáo viên mầm non không hề đơn giản bởi lẽ trẻ còn quá nhỏ. Có những trải nghiệm diễn ra ngay tại trường dưới sự quản lý hoạt động của giáo viên nhưng cũng có những trải nghiệm phải đi xa cần sự phối hợp của các bậc phụ huynh. Là một cán bộ quản lý phụ trách về chuyên môn, cũng là phụ trách công tác chỉ đạo cho trẻ hoạt động trải nghiệm của nhà trường, nhận thức được tầm quan trọng của nhiệm vụ này nên tôi đã nghiên cứu và mạnh dạn đưa ra: “Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo viên tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ ở trường mầm non”. 1.2. Mục đích nghiên cứu Đề xuất một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo viên của trường mầm non Xi Măng trong việc tổ chức hoạt động trải nghiệm giáo dục giúp cho cô và trẻ có môi trường hoạt động giáo dục tốt hơn để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho trẻ đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục đào tạo của nhà trường. 1 1.3. Đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu về công tác chỉ đạo và cách thức tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại trường mầm non Xi Măng. 1.4. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu lý luận Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu Phương pháp thực hành Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động 1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm (Không viết lại đề tài những năm học trước). 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm Chúng ta có thể khẳng định rằng yếu tố môi trường mà trong đó trẻ được tham gia hoạt động trải nghiệm có tính chất quyết định đến sự phát triển cả về thể chất cũng như tinh thần của trẻ. Trẻ được sống và học tập sinh hoạt trong môi trường giáo dục tích cực sẽ có một cơ thể khỏe mạnh, thông minh, năng động, hình thành nên nhân cách lành mạnh làm nền móng cho các giai đoạn phát triển sau này của trẻ. Đối với các trường mầm non việc giáo dục trẻ thông qua hoạt động trải nghiệm phù hợp sẽ là phương tiện, là điều kiện phù hợp với từng trẻ và từng độ tuổi vì mỗi em bé là một con người riêng biệt. Đối với phụ huynh và xã hội quá trình phối hợp tham gia hoạt động trải nghiệm cùng trẻ sẽ thu hút được sự tham gia và đóng góp của cộng đồng để thỏa mãn mong đợi của họ đối với sự phát triển của thế hệ mầm non- những chủ nhân tương lai của đất nước. Do vậy, việc nghiên cứu đề tài này sẽ góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục cho đội ngũ giáo viên mầm non theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm của trường chúng tôi. 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm Làm thế nào để đạt mục tiêu tổ chức hoạt động thực hành trải nghiệm cho trẻ theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm? Việc này không chỉ cán bộ giáo viên của nhà trường thực hiện mà còn cần phải huy động sức mạnh tổng hợp của các lực lượng, các tổ chức đoàn thể xã hội, các bậc phụ huynh học sinh cùng tham gia để đảm bảo sự thân thiện, an toàn, hiệu quả, phát huy tính chủ động tích cực, sáng tạo của trẻ trong sinh hoạt học tập và vui chơi. Giúp trẻ thực sự cảm nhận mỗi ngày đến trường là một ngày vui. Đó cũng là nỗi băn khoăn, trăn trở của người làm công tác quản lý. Từ thực trạng đó tôi thấy có một số thuận lợi và khó khăn như sau: 2.2.1. Thuận lợi Nhà trường có cơ sở vật chất khang trang, trang thiết bị đồ dùng đồ chơi phục vụ cho công tác chăm sóc, giáo dục được bổ sung thay thế kịp thời tương đối đồng bộ và theo hướng hiện đại. 2 Đội ngũ giáo viên trong nhà trường có 100% cán bộ giáo viên trên chuẩn, nhiệt tình, nhanh nhẹn, năng động, sáng tạo trong công tác. Có sự phối hợp tốt giữa nhà trường và gia đình trong công tác xã hội hóa giáo dục. Bản thân tôi thường được phòng giáo dục và đào tạo cử đi các lớp tập huấn của Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức nên việc nắm bắt nội dung chương trình đổi mới và tham quan học tập ở các đơn vị bạn cũng có phần thuận lợi. 2.2.2. Khó khăn Việc tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động trải nghiệm có những lúc không thuận lợi do trẻ còn nhỏ mà có những hoạt động tham gia cần có sự giám sát, quản lý của người lớn. Trong khi các bậc phụ huynh lại rất bận. Giáo viên có con nhỏ chiếm 80% mà có những hoạt động trải nghiệm phải đi cả ngày. Điều này cũng có phần hạn chế trong việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm ngoài nhà trường. Sau khi khảo sát sơ bộ thực tế giáo viên và trẻ của nhà trường tôi thu được kết quả như sau: 2.2.3. Kết quả thực trạng Bảng 1: Bảng khảo sát việc tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ của giáo viên vào đầu năm học 2018 – 2019 TT 1 2 3 Mức độ đạt được Đạt Chưa Trung đạt Tốt Khá bình 9 9 10 0 Tổng số giáo viên Tiêu chí khảo sát Tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm Tổ chức hướng dẫn trẻ tham gia vào các hoạt động trải nghiệm Tạo cơ hội cho trẻ được trải nghiệm khám phá 28 28 28 32% 32% 36% 0% 8 28% 7 25% 10 36% 12 43% 10 36% 9 32% 0 0% 0 0% Bảng 2: Bảng khảo sát mức độ hoạt động trải nghiệm của trẻ vào đầu năm học 2018 – 2019 TT 1 2 Tiêu chí khảo sát Tổng số giáo viên Trẻ tham gia hoạt động trải nghiệm theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm 354 Trẻ hứng thú với các hoạt động trải nghiệm 354 Tốt 65 18,3 % 75 21% Mức độ đạt được Đạt Chưa Trung đạt Khá bình 105 184 0 29,7 52% 0% % 117 162 0 33% 46% 0% 3 Vậy làm thế nào để tổ chức hoạt động giáo dục trải nghiệm cho trẻ không mang tính hình thức và đạt được hiệu quả cao? Tôi đã nghiên cứu, suy nghĩ và đưa ra một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo viên trong việc tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ. 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 2.3.1. Thành lập ban chỉ đạo và xây dựng kế hoạch hoạt động Căn cứ vào kế hoạch năm học và thực tế của nhà trường tôi xây dựng kế hoạch và phân công cụ thể trách nhiệm cho khối lớp và các giáo viên phụ trách. Bảng xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ trong năm học 2018 - 2019 Thời gian hoạt động Khối, lớp Chủ đề Địa điểm hoạt động Nội dung hoạt động Tháng 9/2018 Toàn thể các cháu (Có ngày cụ thể từng lớp) Trường mầm non Vườn cổ tích của trường Dạo chơi Lội suối bắt ốc, trai, hến Tháng10/ 2018 Khối C (5 - 6 tuổi) Bản thân Sân vận động Đá bóng Bảo An Gia đình Tham quan dạo Khu phố 5 – chơi. Tìm hiểu về P. Đông Sơn các kiểu nhà Tháng 11/2018 Tháng 12/2018 Tháng 01/2019 Khối A (3 - 4 tuổi) Khối B (4 - 5 tuổi) Khối C (5 - 6 tuổi) Khối B (4 - 5 tuổi) Khối C (5 - 6 tuổi) Khối C (5 - 6 tuổi) Tháng 02/2019 Khối mẫu giáo Tháng 03/2019 Cả trường Tháng 04/2019 Tháng 05/2019 Khối C (5 - 6 tuổi) Khối B (4 - 5 tuổi) Khối C (5 - 6 tuổi) Nghề nghiệp Thế giới động vật Thế giới thực vật Giao thông Hiện tượng tự nhiên Quê hương đất nước Bác Hồ Trường Tiểu học Lữ đoàn 368- Tham quan, giao P Ngọc Trạo lưu với bộ đội Tham quan các Khu sinh thái con vật nuôi Vườn hoa, rau Thăm vườn hoa, của trường, rau của trường, vườn rau của vườn rau của các các hộ dân hộ dân quanh quanh trường trường Quan sát các Đường Lê Lợi phương tiện giao - P Lam Sơn thông trên đường Cùng phụ huynh đưa trẻ Biển Sầm Sơn đi biển - Trường Tiểu học Đông Sơn - Lăng Chủ Tịch Hồ Chí Minh Trường Tiểu học Đông Sơn Lăng Chủ Tịch Hồ Chí Minh 4 Đồng chí phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn: Chỉ đạo, chịu trách nhiệm lập kế hoạch, triển khai kế hoạch. Chỉ đạo, hướng dẫn trực tiếp việc thực hiện kế hoạch của các nhóm lớp, kiểm tra đánh giá kết quả thực hiện của từng nhóm lớp, từng khối. Các đồng chí khối trưởng là trưởng nhóm của từng khối (Khối nhà trẻ không tham gia hoạt động trải nghiệm dã ngoại ngoài nhà trường): khối mẫu giáo bé, mẫu giáo nhỡ, mẫu giáo lớn chịu trách nhiệm xây dựng kế hoạch cụ thể của nhóm. Triển khai thực hiện theo kế hoạch chung của nhà trường và của nhóm. Chịu trách nhiệm về công việc của nhóm mình trước phó hiệu trưởng chuyên môn. 2.3.2. Tổ chức tham gia trải nghiệm hoạt động chiến dịch Hoạt động chiến dịch là hình thức tổ chức không chỉ tác động đến các bé mà tới cả các thành viên cộng đồng. Nhờ các hoạt động này, trẻ có cơ hội khẳng định mình trong cộng đồng, qua đó hình thành và phát triển ý thức “mình vì mọi người, mọi người vì mình”. Việc các con được tham gia các hoạt động chiến dịch nhằm tăng cường sự hiểu biết và sự quan tâm của trẻ đối với các vấn đề xã hội như vấn đề môi trường, an toàn giao thông, an toàn xã hội,… giúp cho trẻ có ý thức hành động vì cộng đồng; phát triển ở các bé một số kĩ năng cần thiết như kĩ năng hợp tác, làm việc theo nhóm, kĩ năng đánh giá... Mỗi chiến dịch nên mang một chủ đề để định hướng cho các hoạt động như: Chiến dịch Em yêu trường em với mục đích làm sạch môi trường xung quanh lớp học, trường học; Chiến dịch bảo vệ môi trường mang chủ đềMôi trường thân thiện xung quanh bé hay chiến dịch Làm cho thế giới sạch hơn… Để việc tổ chức cho trẻ tham gia trải nghiệm thông qua các hoạt động chiến dịch được thành công, bản thân tôi rất sát sao hướng dẫn và chỉ đạo tập thể giáo viên phụ trách từ khâu lập kế hoạch, tổ chức cho đến khâu tuyên truyền với các bậc phụ huynh nói riêng và với cộng đồng xã hội nói chung. Bởi lẽ mỗi một chiến dịch của xã hội mà chúng ta cần chung tay hành động đều phải được diễn ra theo một mốc thời gian nhất định. Tất nhiên điều đó không có nghĩa là vào các khoảng thời gian khác thì chúng ta không được tổ chức chiến dịch mà quan trọng là chúng ta cần cùng lúc chú ý vận dụng hài hòa được các yếu tố thì mức độ tác động và hiệu quả giáo dục đem lại sẽ cao hơn. Hoạt động chiến dịch - cái tên nghe đọc lên đối với giáo viên có thể rất to lớn, vĩ mô nhưng đối với những đứa trẻ đó thực chất là hoạt động: Chung tay hay cùng chung sức. Những đứa trẻ đang sống trong tình hình xã hội như thế nào thì chúng rất xứng đáng được hiểu về thực trạng của xã hội đó. Bởi không gì khác, đây chính là thực tại và cả tương lai của chúng.Nếu chiến dịch của xã hội là Giờ Trái Đất của năm 2019 là thời khắc từ 20:30 – 21:30, thứ 7 ngày 30 tháng 03 năm 2019 thì những người bạn nhỏ cũng cần được giáo viên giáo dục một cách đơn giản nhất đó chính là: chúng ta cần tắt hết các thiết bị điện vào tối nay, trong vòng một giờ đồng hồ, bởi đó chính là giờ mà tất cả mọi người, mọi nhà trên thế giới tiết kiệm điện. Trên đây, chỉ là đơn cử một ví dụ để qua đó, tôi muốn nói lên là: nếu với người lớn là những chiến dịch hoạt động thì với trẻ nhỏ, chúng chỉ cần các nhà giáo dục đưa những thông tin về xã hội này đến với chúng một cách chính xác nhất và đơn giản nhất trước khi chúng đi vào chung tay hành động. Đó cũng là 5 điều mà tôi đưa ra chú ý đối với giáo viên: hãy đặt mình vào vị trí của trẻ và đơn giản hóa mọi hoạt động bằng lăng kính khả năng và sự tinh nghịch của trẻ nhỏ. Ảnh trẻ tham gia chiến dịch “Làm cho thế giới sạch hơn” Trong quá trình tổ chức cho trẻ trải nghiệm thông qua hoạt động chiến dịch, tôi cũng chỉ đạo các giáo viên cần phải định hướng tư duy cho trẻ và đưa ra bài học giáo dục đối với trẻ. Bởi đây là mục đích giáo dục gần nhất của hoạt động này. Hoạt động chiến dịch không chỉ có đích đến là giáo dục trẻ mà thông qua hoạt động này, tôi còn mong muốn thu hút được sự tham gia của các bậc phụ huynh và cộng đồng. Ví dụ như vào đầu tháng 9 năm học 2018 - 2019 vừa qua trong Chiến dịch Em yêu trường em với mục đích làm sạch môi trường xung quanh lớp học, trường học, các giáo viên đã cùng với trẻ vận động được phụ huynh cùng tham gia chiến dịch và kết quả đem lại rất thành công: trường lớp sạch sẽ, mối quan hệ giữa cô và các phụ huynh gần gũi gắn bó thân thiết hơn. Qua những lần gặp gỡ đó, vô hình chung còn giúp cô và phụ huynh trao đổi, thông qua nhau và hiểu về trẻ hơn đểcó phương pháp giáo dục phù hợp với cá nhân trẻ khi tất cả chúng ta đề hiểu mỗi em bé là một con người riêng biệt. Phụ huynh cùng các cô tham gia chiến dịch “Em yêu trường em” 6 Bằng các thủ thuật của giáo viên như tuyên truyền qua các giờ đón, trả trẻ, qua các buổi họp phụ huynh, qua góc tuyên truyền. Để từ nhiều phía, tác động vào nhiều đối tượng của xã hội, đưa mục đích của hoạt động thêm một tầm cao hơn. 2.3.3. Chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường bên trong, bên ngoài lớp học phục vụ cho các hoạt động trải nghiệm Sau khi đã có kế hoạch, giáo viên của chúng tôi bắt tay vào làm việc. Không quản ngại khó khăn về thời gian, giờ giấc tập thể giáo viên của chúng tôi đá dốc sức đồng lòng xây dựng môi trường vật chất và môi trường xã hội. Môi trường xã hội tốt chính là môi trường mà trong đó thể hiện mối quan hệ giữa giáo viên với giáo viên, giữa giáo viên với trẻ, giữa phụ huynh với trẻ và giữa trẻ với trẻ. Đó là sự yêu thương, chở che, sự tôn trọng, cởi mở, khoan dung, an toàn và đáp ứng yêu cầu của trẻ. Còn trong mối quan hệ với phụ huynh chúng tôi không ngừng trao đổi những kinh nghiệm trong chăm sóc và giáo dục trẻ như kinh nghiệm dạy chữ cái, dạy số và phép đếm. Một yếu tố quan trọng song hành với môi trường xã hội của trẻ chính là môi trường vật chất. Đây là nơi mà chúng ta trao cho trẻ những cơ hội để khám phá, trải nghiệm và học tập, đặc biệt là học tập thông qua vui chơi. Khi bắt tay vào xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ban giám hiệu cho làm một số panô áp phích về môi trường rất thân thiện gần gũi như “Cô mẫu mực - trò chăm ngoan - trường khang trang - lớp thân thiện”, “Con đường đến với trái tim trẻ chỉ có thể là tình thương của cô” hay “Đoàn kết - thân thiện - hợp tác và phát triển”. Tất cả những câu pa nô áp phích đó nhắc nhở giáo viên và phụ huynh cùng đồng lòng trong việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Để thiết kế môi trường bên ngoài lớp học trước hết tôi chỉ đạo giáo viên tận dụng hiên chơi, lan can, trần nhà. Với những không gian ấy cộng với lối trang trí hài hòa, thẩm mỹ. Giáo viên trang trí những giàn hoa chạy dọc trên trần nhà, những chú bướm xinh gắn trên các cột hành lang, những ngôi sao nhỏ đã làm cho môi trường bên ngoài lớp học của bé thêm sinh động và thân thiện hơn để hàng ngày trẻ được quan sát chiêm ngưỡng, thấy yêu thích và có niềm vui khi bước chân đến lớp, đến trường. Một yếu tố nữa trong môi trường bên ngoài lớp học để trẻ được trải nghiệm và khám phá, đó còn là những vườn hoa, vườn rau với đa dạng các loại rau do giáo viên tận dụng các khoảng đất trống để trồng. Vườn cổ tích có nhiều cây, nhiều hoa và có các câu chuyện cổ tích gắn với các nhân vật minh họa. Còn gì thú vị hơn khi trẻ được tận mắt quan sát các nhân vật và được nghe cô kể chuyện để nội dung câu chuyện và những nhân vật đi vào lòng trẻ một cách nhẹ nhàng nhưng lắng động sâu sắc. Đưa trẻ đến với thiên nhiên như sà vào lòng mẹ bởi trẻ em yêu thích thiên nhiên biết nhường nào. Đó là nơi mà trẻ được hoạt động trực tiếp với các yếu tố tự nhiên, được học làm những công việc như của người lớn như trồng cây, gieo hạt, tưới cây, theo dõi quá trình phát triển của cây từ hạt, chăm sóc cây và chiêm ngưỡng những vẻ đẹp rực rỡ của muôn vàn sắc hoa. 7 Cô giáo đang cùng trẻ trải nghiệm môi trường bên ngoài 2.3.4. Chỉ đạo phối kết hợp giữa nhà trường, giáo viên và phụ huynh trong tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ Ngay khi triển khai kế hoạch tôi yêu cầu các nhóm lớp phải xây dựng kế hoạch cụ thể trong việc phối hợp với các bậc phụ huynh. Vận động phụ huynh tham gia xây dựng cơ sở vật chất: Tham gia dọn vệ sinh làm đẹp môi trường, sưu tầm nguyên vật liệu thiên nhiên sẵn có của địa phương, nguyên vật liệu phế thải làm đồ dùng đồ chơi như các vỏ hộp sữa, các vỏ chai nước khoáng, nước giặt, dầu gội đầu, sữa tắm... Phụ huynh còn ủng hộ cho các cô giáo các chậu hoa, cây cảnh rất đẹp. Ảnh phụ huynh ủng hộ phế liệu để xây dụng môi trường trong và ngoài lớp học Tuyên truyền cho phụ huynh biết được hoạt động thực hành trâỉ nghiệm cho trẻ được tổ chức hàng tháng trong năm học để phụ huynh nắm bắt, phối hợp cùng cô và trẻ tham gia trải nghiệm đạt kết quả tốt. Đây là việc làm thiết thực thu hút phụ huynh tham gia, cùng chung tay với nhà trường cũng như hướng dẫn trẻ tham gia các hoạt động đạt hiệu quả. Trong quá trình chỉ đạo cho trẻ tham gia hoạt động trải nghiệm tôi luôn lưu ý giáo viên là tổ chức trải nghiệm từ đơn giản đến phức tạp. Ví dụ đơn giản ở đây có thể hiểu phần nào đó là trước hết cho trẻ tham gia trải nghiệm ngay tại 8 trường tại lớp trước, sau đó mới cho trẻ tham gia các hoạt động trải nghiệm ngoài nhà trường. Vì sao tôi lại nói vậy bởi vì hoạt động trải nghiệm tại trường chỉ cần sự tham gia hướng dẫn giám sát của giáo viên nhưng hoạt động trải nghiệm ngoài nhà trường cần có sự phối hợp của các bậc phụ huynh để đảm bảo sự an toàn tuyệt đối trong quá trình thực hành trải nghiệm của trẻ. Trải nghiệm trong nhà trường có thể chỉ giản đơn là lội suối ở vườn cổ tích mò trai, bắt hến, hoạt động với cát, sỏi, nước và quan sát các vườn rau, vườn hoa, chăm sóc cây xanh cũng như tham gia các thí nghiệm cùng cô tại nhóm lớp. Sau những trải nghiệm ở trường giáo viên phối hợp với các bậc phụ huynh đưa trẻ đi trải nghiệm ngoài nhà trường và với các chuyến đi đó thường có sự phối hợp của các bậc phụ huynh đó là đi du lịch tại bãi biển Sầm Sơn, đưa trẻ đi tham quan Lăng Bác, thăm và trải nghiệm tại làng Gốm sứ Bát Tràng. Hình ảnh trẻ lội suối, chơi với cát, sỏi, đá trong vườn cổ tích Các cô giáo cùng phụ huynh đưa trẻ đi thăm Lăng Chủ Tịch Hồ Chí Minh 2.3.5. Tổ chức hoạt động nhân đạo Hoạt động nhân đạo là hoạt động tác động đến trái tim, tình cảm, sự đồng cảm của các bé trước những con người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Thông 9 qua hoạt động nhân đạo, các con biết thêm những hoàn cảnh khó khăn của người nghèo, người nhiễm chất độc da cam, trẻ em mồ côi, người tàn tật, khuyết tật, người già cô đơn không nơi nương tựa, người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, những đối tượng dễ bị tổn thương trong cuộc sống,… để kịp thời giúp đỡ, giúp họ từng bước khắc phục khó khăn, ổn định cuộc sống, vươn lên hòa nhập với cộng đồng. Hoạt động nhân đạo giúp các con nhận thức được và chia sẻ những suy nghĩ, tình cảm và giá trị vật chất của mình với những thành viên trong cộng đồng, giúp các bé biết quan tâm hơn đến những người xung quanh từ đó giáo dục các con biết: tiết kiệm, tôn trọng, chia sẻ, cảm thông, yêu thương... Hoạt động nhân đạo hay còn gọi là hoạt động tình nguyện. Điểm đến của hoạt động này là những gia đình của các bạn nhỏ có hoàn cảnh khó khăn hay những hộ gia đình trong địa bàn Phường Đông Sơn có hoàn cảnh khó khăn. Nếu cách hoạt động tình nguyện của người lớn là ủng hộ tấm lòng, tiền bạc hay đồ dùng… thì với các bạn nhỏ, điều mà các bạn ấy cần trong hoạt động tình nguyện đó chính là sự chia sẻ và đồng cảm. Vâng, hoạt động nhân đạo tự bản thân nó đã là một nghĩa cử cao đẹp nhất cho những người thực hiện bởi vẻ đẹp mục đích của hoạt động chính là tình người. Trong mái trường mầm non Xi Măng, chúng tôi chung tay làm điều này và mục đích “tình người” đã được tôi nhân rộng ra với cả chính những người thực hiện đó là những đứa trẻ. Không chỉ những người mà chúng tôi “cho đi” mới là những người được cảm nhận lòng tốt, mà chính trẻ cũng được nhận những lòng tốt đó từ chính những người trực tiếp chăm sóc giáo dục trẻ hàng ngày. Trong đó có cha mẹ, ông bà, anh chị của trẻ và các cô giáo. Sở dĩ, tôi lại đưa ra luận điểm như vậy là bởi lẽ ở trường, hoạt động nhân đạo được tôi (chủ tịch công đoàn) chỉ đạo gây quỹ từ chương trìnhquỹ tình thương trao tặng quà noel cho các bé. Nếu hằng năm, bưu điện Thị xã Bỉm Sơn thường triển khai dịch vụ này thì trong ngày lễ Giáng sinh năm 2019 này, công đoàn trường chỉ đạo Đoàn Thanh niên đã triển khai chương trình với phương châm: “Mùa Giáng sinh vui an lành ấm áp Thắm tình cha mẹ đượm tình cô” 10 Ảnh trao quà Giáng sinh cho các bé Điều đặc biệt của hoạt động này là đích thân bàn tay của các cô đi chọn lựa và bọc từng hộp quà cho trẻ, thắt từng chiếc nơ xinh trang trí cho món quà của trẻ. Đích thân các cô đóng làm Ông già Noel để trao quà cho các bé. Sau tất cả chúng tôi nhận được sự đồng thuận và ủng hộ rất nhiệt tình của phụ huynh, niềm vui hân hoan trong từng món quà nhỏ của trẻ thơ. Và trên tất cả, chúng tôi tuyên truyền giáo dục cho trẻ hiểu rằng: sau hoạt động của mùa Giáng Sinh này, quỹ mà chúng ta có được chúng ta sẽ sử dụng để ủng hộ các bạn nhỏ vừng bão lũ, ủng hộ gia đình một số bạn khó khăn và gia đình người già yếu neo đơn. Ảnh đại diện Đoàn Thanh niên nhà trường tham gia công tác tình nguyện 2.3.6. Tổ chức lễ hội Hoạt động tổ chức lễ hội là hoạt động luôn được trẻ và các bậc phụ huynh đón đợi. Trong độ tuổi mẫu giáo, trẻ đã có một số kĩ năng hoạt động, một số hiểu biết về ngày hội, ngày lễ gần gũi đối với trẻ. Vì vậy, có thể cho trẻ tham gia hoạt động lễ hội nhiều hơn nhằm khuyến khích tính tích cực, tự lập của trẻ, đồng thời qua đó giáo dục phát triển thẩm mĩ cho trẻ. Hơn cả, là tạo thêm cơ hội cho trẻ được trải nghiệm từ chính các hoạt động ý nghĩatrong cuộc sống. Hoạt động tổ chức lễ hội được tôi lên trong kế hoạch năm học sau đó triển khai vào từng thời gian khác nhau. Đây là hoạt động nằm trong kế hoạch của nhà trường. Tuy nhiên, tôi vẫn hướng dẫn chỉ đạo đến các giáo viên trong trường về cách tổ chức hoạt động lễ hội này sao cho những nhà giáo dục như chúng tôi khai thác hết được hiệu quả của hoạt động này để coi đó như là cơ hội để trẻ được trải nghiệm, khám phá và coi đó là cơ hội để hướng đên sự phát triển toàn diện cho trẻ. Các giáo viên mẫu giáo phải đảm bảo được các luận điểm sau trong việc khai thác hiệu quả giáo dục của hoạt động tổ chức lễ hội: 11 Trước thời điểm diễn ra ngày lễ hội: Giáo viên cần tạo cho trẻ tâm thế chờ đón bằng cách trò chuyện với trẻ, cho trẻ xem tranh, ảnh hoặc hình về ngày hội, ngày lễ sắp diễn ra. Khuyến khích trẻ lựa chọn các tiết mục văn nghệ như múa, hát, đọc thơ… và luyện tập cho trẻ các tiết mục đó. Điều quan trọng là gợi cho trẻ tâm thế háo hức, cảm xúc mong chờ, niềm vui sướng đối với ngày lễ, hội sắp được diễn ra. Chính trong thời điểm này, điều mà trẻ được trải nghiệm đó là xúc cảm được đón đợi một ngày ý nghĩa đối với bản thân mình. Còn gì vui thích hơn và có thể rèn luyện được sự tự tin cho trẻ hơn khi chính trẻ được thể hiện bản thân mình qua các bài thơ, bài hát, điệu nhảy, vở kịch mà chính trẻ thể hiện. Khi đó, lại một lẫn nữa trẻ được thẩm thấu lại những vần thơ truyện trong chương trình học, một lần nữa trẻ được tiếp thu những bài học giáo dục như về môi trường, an toàn thực phẩm từ chính các phẩm kịch do trẻ hoặc có thể do những người bạn của trẻ thể hiện. Ảnh các bé tham gia hội thi Bé khỏe - Bé tài năng cấp Thị xã Điều quan trọng nhất trong việc tổ chức ngày lễ, hội cho trẻ chính là việc trẻ được sống và hoạt động trong chính ngày lễ hội đó để được vui sướng, được nô nức, được cảm nhận và được trải nghiệm qua vẻ đẹp trong hình ảnh, trang phục, trong không khí, trong cử chỉ hành động và cảm xúc của mọi người khi cùng nhau tham gia vào lễ hội. Kết thúc lễ, hội giáo viên cần chọn thời gian và thời điểm thích hợp trong ngày để gợi lại những cảm xúc của trẻ. Một số giáo viên trong trường rất sáng tạo khi khuyến khích trẻ thể hiện cảm xúc của mình bằng cách vẽ lại quang cảnh hay một chi tiết nào mà trẻ cảm thấy thú vị nhất khi tham gia ngày hội, ngày lễ. Tất cả đều hướng trẻ đến những ấn tượng sâu sắc hơn về ngày hội, ngày lễ và nuôi dưỡng tâm thế chờ đón cho các ngày hội, lễ tiếp theo. 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường. 12 Qua năm học triển khai và chỉ đạo công tác tổ chức hoạt động thực hành trải nghiệm cho trẻ ở trường mầm non Xi Măng đã thu được kết quả như sau: 2.4.1. Kết quả đạt được Bảng 3: Bảng khảo sát việc tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ của giáo viên vào cuối năm học 2018 – 2019 TT Tiêu chí khảo sát Tổng số giáo viên 1 Tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm 28 2 Tổ chức hướng dẫn trẻ tham gia vào các hoạt động trải nghiệm 28 3 Tạo cơ hội cho trẻ được trải nghiệm khám phá 28 Mức độ đạt được Đạt Chưa Trung đạt Tốt Khá bình 13 15 0 0 46% 54% 0% 0% 20 71% 18 64% 8 29% 10 36% 0 0% 0 0% 0 0% 0 0% Bảng 4: Bảng khảo sát mức độ hoạt động trải nghiệm của trẻ vào cuối năm học 2018 - 2019 TT Tiêu chí khảo sát Tổng số giáo viên 1 Trẻ tham gia hoạt động trải nghiệm theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm 354 2 Trẻ hứng thú với các hoạt động trải nghiệm 354 Mức độ đạt được Đạt Chưa Trung đạt Tốt Khá bình 142 121 91 0 40% 34% 26% 0% 153 43% 147 41% 54 15% 0 0% 2.4.2. Đối với giáo viên Giáo viên soạn giáo án và các bài dạy cũng như tổ chức hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ đổi mới sáng tạo theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thiết thực hơn, chất lượng hơn. Giáo viên đã nâng cao tinh thần tự học, tự bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ. 2.4.3. Đối với phụ huynh Nhiệt tình, tích cực hơn trong công tác phối kết hợp với giáo viên của các nhóm lớp, với nhà trường trong việc tham gia thực hành trải nghiệm cùng trẻ. Ủng hộ về vật chất và tinh thần trong tổ chức các hoạt động cho trẻ cùng nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục để giúp trẻ phát triển toàn diện. 2.4.4. Đối với nhà trường 13 Đồ dùng, đồ chơi phục vụ công tác giảng dạy được bổ sung thay thế sinh động và hoàn thiện hơn. Công tác tổ chức hoạt động trải nghiệm đã làm thay đổi diện mạo của nhà trường, giúp cho trường khoác lên mình một màu áo mới đẹp hơn, khang trang hơn. Giúp cho tập thể giáo viên gần gũi, gắn kết và tâm huyết với nghề hơn. Môi trường bên trong cũng như bên ngoài nhà trường đã thực sự thay đổi. Đó là môi trường đoàn kết thân thiện hợp tác và phát triển. 3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 3.1. Kết luận Sau thời gian triển khai thực hiện sử dụng các kinh nghiệm trên vào việc chỉ đạo giáo viên tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ ở trường mầm non tôi đã thu được một số kết quả sau: Giáo viên đã nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác giáo dục mầm non, trong đó việc lập kế hoạch và tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ cần thiết và quan trọng như thế nào. Trình độ chuyên môn của giáo viên được nâng cao thể hiện qua chất lượng bài soạn, kết quả kiểm tra, dự giờ. Giáo viên đã biết cách tổ chức các giờ dạy, các hoạt động thực hành trải nghiệm chủ động, linh hoạt, sáng tạo, đúng phương pháp. Làm đa dạng hóa các hoạt động tích cực cho trẻ. Môi trường giáo dục bên trong cũng như bên ngoài lớp học của tất cả các nhóm lớp được thay đổi theo từng chủ đề từ trong ra ngoài tạo sức thu hút, hấp dẫn và sự tích cực tham gia hoạt động của trẻ. Thông tin tuyên truyền về chăm sóc, giáo dục trẻ tới phụ huynh được thay đổi thường xuyên hàng tháng, hàng quí với các nội dung phong phú và có tác dụng tốt. 3.2. Kiến nghị Không có Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân về việc chỉ đạo giáo viên trong việc tổ chức các hoạt động thực hành trải nghiệm cho trẻ ở trường mầm non Xi Măng. Trong quá trình thực hiện đề tài có những vấn đề tôi chưa bao quát hết được. Vậy kính mong hội đồng khoa học các cấp góp ý, bổ sung để đề tài của tôi hoàn thiện hơn và giúp cho nhà trường có một môi trường giáo dục theo hướng lấy trẻ làm trung tâm đạt hiệu quả cao hơn với mục tiêu duy trì và giữ vững danh hiệu trường chuẩn Quốc Gia mức độ II và Huân chương Lao động hạng Nhất mà nhà trường đã vinh dự được đón nhận. Tôi xin trân trọng cảm ơn! Bỉm Sơn, ngày 03 tháng 04 năm XÁC NHẬN CỦA PHÒNG GIÁO DỤC 2019 VÀ ĐÀO TẠO Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. Người viết sáng kiến 14 Nguyễn Thị Ngọc Lan TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Tạp chí Giáo dục mầm non, Bộ Giáo dục, số 2 - Chỉ thị về việc chấn chỉnh tình trạng dạy học trước chương trình lớp 1, năm 2013 2. Tạp chí Giáo dục mầm non, Bộ Giáo dục và Đào tạo, số 4, Giới thiệu thông tin số 36/2013/TT- BGDDT ngày 06/11/2013, năm 2013 3. Bồi dưỡng nâng cao chuyên môn về xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm (Dành cho cán bộ quản lí và giáo viên mầm non), Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, tháng 8 năm 2017 4. Giáo trình tổ chức hoạt động vui chơi cho trẻ mầm non, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, tháng 4 năm 2016 5. Các hoạt động giáo dục tình cảm và kĩ năng xã hội cho trẻ mầm non, Nhà xuất bản Giáo dục, tháng 4 năm 2014 15 DANH MỤC CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN Họ và tên tác giả: Nguyễn Thị Ngọc Lan Chức vụ và đơn vị công tác: Phó hiệu trưởng trường Mầm non Xi Măng TT 1. 2. 3. 4. 5. 6 7 8 9 10 11 12 13 Tên đề tài SKKN Kết quả Cấp đánh đánh giá giá xếp loại xếp loại (Phòng, Sở, (A, B, Tỉnh...) hoặc C) Dạy trẻ quan sát cảm thụ vẻ Sở GD&ĐT đẹp của thiên nhiên Phòng Kinh nghiệm dạy trẻ cá biệt GD&ĐT Phương pháp dạy thơ cho trẻ Phòng mẫu giáo GD&ĐT Kinh nghiệm hướng dẫn trẻ Phòng hoạt động tạo hình GD&ĐT Dạy trẻ cảm nhận vẻ đẹp Phòng trong đời sống con người GD&ĐT Giáo dục đạo đức cho trẻ Phòng thông qua truyện cổ tích GD&ĐT Phương pháp dạy thơ cho trẻ Sở GD&ĐT mẫu giáo Kinh nghiệm dạy trẻ học tốt Phòng môn môi trường xung quanh GD&ĐT Thiết kế góc học tập nhằm củng cố biểu tượng toán cho Sở GD&ĐT trẻ mẫu giáo Chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào Phòng tiểu học GD&ĐT Một số kinh nghiệm giáo dục Phòng nề nếp cho trẻ mẫu giáo GD&ĐT Giáo dục cái đẹp cho trẻ Sở GD&ĐT thông qua hoạt động tạo hình Kinh nghiệm giúp trẻ học tốt Phòng môn văn học GD&ĐT Năm học đánh giá xếp loại B 1998-1999 B 1999-2000 B 2000-2001 B 2001-2002 C 2002-2003 B 2003-2004 B 2004-2005 B 2005-2006 B 2006-2007 A 2007-2008 B 2008-2009 C 2009-2010 B 2010-2011 14 15 16 17 18 19 Kinh nghiệm ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy Kinh nghiệm chỉ đạo giáo viên tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ Kinh nghiệm kết hợp giữa nhà trường gia đình và xã hội trong công tác chăm sóc nuôi dưỡng và giáo dục trẻ Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo viên nâng cao kỹ năng vệ sinh răng miệng cho trẻ Kinh nghiệm chỉ đạo giáo viên học bồi dưỡng thường xuyên đạt kết quả cao Kinh nghiệm chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm Phòng GD&ĐT B 2011-2012 Phòng GD&ĐT B 2012-2013 Phòng GD&ĐT B 2013-2014 Phòng GD&ĐT B 2014-2015 Phòng GD&ĐT B 2016-2017 Phòng GD&ĐT B 2017-2018