BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN
THU HOẠCH VÀ TIÊU THỤ
TÔM SÚ GIỐNG
MÃ SỐ: MĐ 07
NGHỀ SẢN XUẤT GIỐNG TÔM SÚ
TRÌNH ĐỘ: SƠ CẤP NGHỀ
-1TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN:
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể đƣợc
phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh
doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
MÃ TÀI LIỆU: MĐ 06
-2LỜI GIỚI THIỆU
Nghề sản xuất giống tôm sú trong những năm qua đã cung cấp con giống,
góp phần phát triển nghề nuôi tôm xuất khẩu của Việt Nam. Thành quả đạt đƣợc
của nghề sản xuất giống tôm sú là rất lớn nhƣng nâng cao chất lƣợng đàn giống là
vấn đề cần thiết và cấp bách, đòi hỏi ngƣời sản xuất giống tôm cần có những hiểu
biết và tuân thủ qui trình sản xuất giống tôm sú.
Xây dựng chƣơng trình, biên soạn giáo trình dạy nghề “Sản xuất giống tôm
sú” trình độ sơ cấp là một trong những hoạt động triển khai Đề án “Đào tạo nghề
cho lao động nông thôn đến năm 2020” để đào tạo trình độ sơ cấp và dạy nghề dƣới
3 tháng cho ngƣời làm nghề sản xuất giống tôm sú và bà con lao động vùng có khả
năng sản xuất giống tôm sú, giảm bớt rủi ro, nhằm tới hoạt động sản xuất giống
tôm sú theo hƣớng phát triển bền vững.
Đƣợc tạo điều kiện về nguồn lực và phƣơng pháp làm việc từ Vụ Tổ chức
cán bộ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và lãnh đạo Trƣờng Trung học
thủy sản; chúng tôi đã tiến hành xây dựng chƣơng trình, biên soạn giáo trình cho
nghề ” Sản xuất giống tôm sú” dùng cho học viên. Chƣơng trình, giáo trình đã đƣợc
phản biện, nghiệm thu của hội đồng nghiệm thu do Bộ Nông nghiệp và Phát triển
nông thôn thành lập.
Trong quá trình biên soạn, chúng tôi đã tham khảo tài liệu, đi thực tế tìm
hiểu và đƣợc sự góp ý của các chuyên gia, đồng nghiệp tại một số đơn vị thông qua
các buổi hội thảo.
Chƣơng trình dạy nghề “Sản xuất giống tôm sú” trình độ sơ cấp gồm các mô
đun:
MĐ01. Xây dựng trại sản xuất giống
Thời gian đào tạo 64 giờ
MĐ02. Chuẩn bị sản xuất giống
Thời gian đào tạo 60 giờ
MĐ03. Nuôi vỗ tôm bố mẹ thành thục
Thời gian đào tạo 64 giờ
MĐ04. Cho tôm đẻ
Thời gian đào tạo 48 giờ
MĐ05. Ƣơng nuôi ấu trùng
Thời gian đào tạo 68 giờ
MĐ06. Phòng trị bệnh ấu trùng tôm
Thời gian đào tạo 80 giờ
MĐ07. Thu hoạch và tiêu thụ tôm sú giống Thời gian đào tạo 80 giờ
Giáo trình “Thu hoạch và tiêu thụ tôm sú giống” cung cấp cho học viên
những kiến thức cơ bản về thu hoạch, vận chuyển và tiêu thụ giống tôm sú, giúp
hƣớng dẫn học viên học tập và có thể tham khảo để vận dụng trong thực tế sản xuất
hoặc điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện và bối cảnh thực tế của địa phƣơng.
-3Giáo trình đƣợc biên soạn dựa trên chƣơng trình mô đun “Thu hoạch và tiêu
thụ tôm sú giống” trong chƣơng trình dạy nghề trình độ sơ cấp nghề ”sản xuất
giống tôm sú”. Nội dung của Giáo trình gồm 08 bài:
Bài 1. Những hiểu biết chung về đảm bảo chất lƣợng trong quá trình sản xuất giống
Bài 2. Khảo sát thị trƣờng tiêu thụ tôm sú giống
Bài 3. Hợp đồng bán tôm sú giống
Bài 4. Kiểm tra chất lƣợng tôm giống trƣớc khi thu
Bài 5. Thuần độ mặn, thu ấu trùng tôm
Bài 6. Đóng bao, vận chuyển tôm sú giống
Bài 7. Quản lý hồ sơ trại sản xuất giống
Bài 8. Tính toán hiệu quả sản xuất
Nhóm xây dựng chƣơng trình và biên soạn giáo trình trân trọng cảm ơn Vụ Tổ
chức cán bộ - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tổng cục Dạy nghề, các
Viện, Trƣờng, cơ sở sản xuất, các nhà khoa học, cán bộ kỹ thuật, thầy cô giáo đã
đóng góp nhiều ý kiến quý báu để giáo trình này đƣợc hoàn thành. Tuy nhiên, giáo
trình cũng không tránh khỏi những thiếu sót, chúng tôi rất mong nhận đƣợc ý kiến
đóng góp bổ sung để giáo trình đƣợc hoàn thiện hơn.
Tham gia biên soạn:
1. Chủ biên: Lê Thị Minh Nguyệt
2. Nguyễn Thị Phƣơng Thanh
-4MỤC LỤC
ĐỀ MỤC
TRANG
LỜI GIỚI THIỆU
2
MỤC LỤC
4
CÁC THUẬT NGỮ CHUYÊN MÔN, CHỮ VIẾT TẮT.
6
MÔ ĐUN THU HOẠCH VÀ TIÊU THỤ TÔM SÖ GIỐNG
7
BÀI 1. NHỮNG HIỂU BIẾT CHUNG VỀ
8
1.
Ý nghĩa, vai trò của chất lƣợng sản phẩm
8
2.
Các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng giống tôm sú
8
BÀI 2. KHẢO SÁT THỊ TRƢỜNG GIỐNG TÔM SÖ
23
1.
Khảo sát thị trƣờng
23
2.
Khảo sát một số qui trình công nghệ sản xuất giống tôm sú điển hình
25
3.
Khảo sát giá cả thị trƣờng
27
4.
Xác định nơi bán
28
BÀI 3. HỢP ĐỒNG BÁN TÔM GIỐNG
30
1.
Các hình thức bán tôm sú giống
30
2.
Hợp đồng bán tôm giống
30
BÀI 4. KIỂM TRA CHẤT LƢỢNG TÔM GIỐNG
39
1.
Mục đích, Ý nghĩa:
39
2.
Một số phƣơng pháp kiểm tra, đánh giá chất lƣợng tôm sú giống.
39
3.
Thực hiện kiểm tra tôm theo yêu cầu kỹ thuật tôm sú giống P15
41
4.
Cách kiểm tra cảm quan tôm giống
41
5.
Kiểm tra sức khỏe đàn tôm
45
BÀI 5. THUẦN ĐỘ MẶN, THU ẤU TRÙNG TÔM
50
1.
Kiểm tra độ mặn nƣớc của bể ƣơng và ao nuôi
50
2.
Thuần độ mặn
53
3.
Rút nƣớc trong bể:
55
4.
Thu ấu trùng tôm
56
-5BÀI 6. ĐÓNG BAO, VẬN CHUYỂN TÔM GIỐNG
61
1.
Xác định mật độ vận chuyển tôm giống
61
2.
Đóng bao, bơm oxy
61
3.
Vận chuyển
64
BÀI 7. QUẢN LÝ HỒ SƠ TRẠI GIỐNG
69
1.
Quản lý hồ sơ cần có theo quy định
69
2.
Kiểm tra Nhật ký trại sản xuất giống:
73
3.
Thu thập thông tin khách hàng
76
BÀI 8. TÍNH TOÁN HIỆU QUẢ SẢN XUẤT GIỐNG
80
1.
Khái niệm giá thành
80
2.
Xác định các loại chi phí sản xuất:
80
3.
Xác định giá thành
81
Các bƣớc tính giá thành sản phẩm nhƣ sau:
82
4.
Tính toán hiệu quả sản xuất giống
82
5.
Dự kiến kế hoạch sản xuất giống tiếp theo.
83
HƢỚNG DẪN GIẢNG DẠY MÔ ĐUN
DANH SÁCH BAN CHỦ NHIỆM XÂY DỰNG CHƢƠNG TRÌNH
Bookmark not defined.
86
Error!
DANH SÁCH HỘI ĐỒNG NGHIỆM THU CHƢƠNG TRÌNHError! Bookmark
not defined.
-6CÁC THUẬT NGỮ CHUYÊN MÔN, CHỮ VIẾT TẮT.
1. 28 TCN 95 – 1994, 28.TCN 164:2000: Tiêu chuẩn ngành;
2. GAP: Thực hành nuôi thủy sản tốt
3. Vibrio parahaemolyticus và Vibrio harveyi...: Tên khoa học của các loài vi
khuẩn gây bệnh.
4. Formalin, KMnO4 , CuSO4, Chlorine , nƣớc Javel..: Các hóa chất dùng để sát
trùng dụng cụ, thiết bị, trị bệnh tôm..
5. Ppm
mg/lít; cc
ml...: Đơn vị đo nồng độ, thể tích.
6. Nauplius, Zoae, Mysis, Postlarvae (PL), P5, P15... Ký hiệu các giai đoạn
phát triển của tôm
7. Artemia, V8-Zoea: Thức ăn cho ấu trùng tôm
8. Super EMC, QT-002: chế phẩm xử lý nƣớc
-7MÔ ĐUN THU HOẠCH VÀ TIÊU THỤ TÔM SÚ GIỐNG
Mã mô đun: MĐ 07
Giới thiệu mô đun:
Mô đun ”Thu hoạch và tiêu thụ tôm sú giống” là mô đun chuyên môn nghề,
mang tính tích hợp giữa kiến thức và kỹ năng thực hành có thời gian đào tạo thời
gian 80 giờ, trong đó có 18 giờ lý thuyết, 52 giờ thực hành, 06 giờ kiểm tra định kỳ
và 04 giờ kiểm tra kết thúc mô đun. Mô đun này trang bị cho học viên kiến thức và
kỹ năng nghề để thực hiện các công việc: cách kiểm tra tôm trƣớc khi thu hoạch,
phƣơng pháp nâng hạ độ mặn trong bể ƣơng tôm, phƣơng pháp thu hoạch, vận
chuyển đƣợc tôm giống đúng kỹ thuật, đạt chất lƣợng và hiệu quả cao; các công việc
cần thực hiện để bán tôm giống ra thị trƣờng, thu thập đƣợc các thông tin cần thiết
về khách hàng và đƣa ra các biện pháp đẩy mạnh hoạt động tiêu thụ đồng thời biết
tính toán đƣợc kết quả lợi nhuận của quá trình sản xuất giống.
Học viên sẽ đƣợc học lý thuyết tại lớp học, hội trƣờng tại địa phƣơng hoặc các
cơ sở dạy nghề kết hợp với thực hành làm bài tập hoặc thao tác tại cơ sở sản xuất
giống tôm; kết quả học tập của học viên đƣợc đánh giá trong các bài của quá trình
học mô đun và qua bài kiểm tra kết thúc mô đun bằng hình thức thi trắc nghiệm kết
hợp với kiểm tra thực hành, quan sát đánh giá mức độ thực hiện thao tác.
-8BÀI 1. NHỮNG HIỂU BIẾT CHUNG VỀ
ĐẢM BẢO CHẤT LƢỢNG TÔM SÖ GIỐNG
Mã bài: MĐ07- 01
Mục tiêu:
- Hiểu đƣợc các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng giống tôm sú;
- Có ý thức trách nhiệm trong việc bảo đảm chất lƣợng tôm sú giống
A. NỘI DUNG
1. Ý nghĩa, vai trò của chất lƣợng sản phẩm
Một trong những nguyên nhân làm giảm lợi nhuận của quá trình sản xuất thủy
sản nói chung và sản xuất giống tôm sú nói riêng, chủ yếu là do không đảm bảo
chất lƣợng sản phẩm; Do đó ngƣời sản xuất cần quan tâm đặc biệt đến việc tạo ra
chất lƣợng sản phẩm tốt hơn, an toàn hơn để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của
khách hàng, đó là vấn đề tiên quyết cho sự thành công của các nhà sản xuất
Chất lƣợng của một sản phẩm có vai trò:
- Giúp cho sản phẩm đáp ứng đƣợc các yêu cầu của khách hàng;
- Tạo đƣợc sự tín nhiệm trong quá trình nuôi;
- Thỏa mãn đƣợc sự hài lòng về mọi mặt cho khách hàng;
- Quyết định đến việc tạo ra giá trị cho sản phẩm.
Nhƣ vậy, chất lƣợng tôm giống có ý nghĩa hết sức quan trọng quyết định đến
giá trị kinh tế cũng nhƣ sự sống còn của nhà sản xuất nhằm tạo đƣợc uy tín và
thƣơng hiệu trên thị trƣờng.
2. Các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng giống tôm sú
Có nhiều yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng giống tôm sú nhƣng chủ yếu là do:
- Chất lƣợng tôm bố mẹ
- Phòng và trị bệnh
- Kỹ thuật cho đẻ
- Kỹ thuật ƣơng nuôi
Chất lƣợng
tôm bố mẹ
Kỹ thuật
cho đẻ
-9-
Kỹ thuật
ƣơng
Phòng
và trị
bệnh
Hình 7.1.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng giống tôm sú
2.1. Chất lượng tôm bố mẹ
Để bảo đảm chất lƣợng tôm giống, cần có giải pháp chủ động nguồn tôm bố
mẹ, đƣợc nuôi dƣỡng hợp lý, bảo đảm chất lƣợng phôi trứng.
Tôm bố mẹ đƣợc thu thập từ biển khơi hoặc trong các ao đầm
Tôm bố mẹ phải đảm bảo các
tiêu chuẩn:
- Khối lƣợng tôm: Đối với tôm cái
≥ 150g; tôm đực ≥ 120g
- Màu sắc tƣơi sáng, bóng mƣợt
- Hình dáng ngoài không bị tổn
thƣơng
- Bộ phận sinh dục ngoài hoàn
chỉnh.
Hình 7.1.2. Tôm sú bố mẹ
Tôm bố mẹ vận chuyển về trại phải xử lý bằng hóa chất: Formalin 1015ppm, thời gian 1-2 giờ, nhiệt độ 20-300C hoặc KMnO4 2-3ppm trƣớc khi đƣa vào
bể nuôi và định kỳ từ 3-4 ngày xử lý tôm 1 lần, thời gian từ 15-30 phút để loại trừ
mầm bệnh bám trên vỏ, tránh lây lan trong quá trình nuôi vỗ và cho ấu trùng.
- Xem thêm -