Trường THPT Bùi Dục Tài
Giáo án Ngữ Văn 10
Ngày soạn: 25/11/2019
TIẾT 42: ĐỌC VĂN
TẠI LẦU HOÀNG HẠC
TIỄN MẠNH HẠO NHIÊN ĐI QUẢNG LĂNG
Lý Bạch
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Tình cảm chân thành, trong sáng, cảm động của nhà thơ đối với bạn.
- Hình ảnh, ngôn ngữ tươi sáng, gợi cảm.
2. Kĩ năng
- Đọc hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại.
- Phân tích theo những đặc trưng cơ bản của thơ.
3. Thái độ
- Trân trọng, xây dựng tình bạn đẹp.
4. Các năng lựchướng tới
- Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, năng lực hợp tác, năng lực tự quản,
năng lực giao tiếp, năng lực thưởng thức văn học…
II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS
1. Giáo viên: Sách giáo khoa, sách GV, tài liệu chuẩn kiến thức, thết kế bài dạy, các
bài ca dao tham khảo.
2. Học sinh: Bài soạn, cảm thụ bài theo nhóm đã phân công. các tư liệu tham khảo
theo yêu cầu của giáo viên
III. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC
1. Phương pháp
- Nêu vấn đề, đàm thoại gợi mở, thảo luận...
2. Kĩ thuật
- Động não, khăn trải bàn, hợp tác, trình bày
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1.Hoạt động khởi động
- Kể tên các bài thơ viết về tình bạn mà em biết?
-Kể tên các nhà thơ và một số bài thơ Đường( Trung Quốc )mà em biết?
Gv dẫn dắt: Thơ Đường là đỉnh cao của thơ ca TQ và của thế giới. Trong thơ Đường
có nhiều nhà thơ nổi tiếng: Thi tiên Lí Bạch, Thi Thánh Đổ Phủ, Vương Xương Linh,
mạnh Hạo Nhiên…Thơ LB vốn nói nhiều đến tình bạn…Trong đó: Tại lầu Hoàng
Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng” được xem là bài thơ xuất sắc.
GV: Nguyễn Thị Thu Sâm
Trường THPT Bùi Dục Tài
Giáo án Ngữ Văn 10
2. Hoạt động hình thành kiến thức:
Hoạt động của thầy và trò
2.1: Tìm hiểu khái quát về tác giả
- HS đọc sgk phần Tiểu dẫn và trình
bày những nét chính về tác giả
Hs trình bày
Gv hoàn thiện
- HS đọc văn bản( phiên âm, dịch
nghĩa, dịch thơ), chậm rãi, giọng
buồn, bâng khuâng, trong sáng
- Xác định thể loại, đề tài của bài
thơ?
Hs trả lời
Gv hoàn thiện
2. 2: Hướng dẫn HS đọc hiểu văn
bản
- Hai câu thơ đầu gợi cho anh (chị)
biết được điều gì về cuộc tiễn đưa?
(Cuộc tiễn đưa diễn ra tại đâu?
Trong thời gian nào?)
- Hãy phân tích sức gợi của từ “cố
nhân”, so sánh với từ bạn trong bản
dịch?
Hs suy nghĩ trả lời
Gv chốt ý
- Anh (chị) có suy nghĩ gì về hai địa
danh được nhắc đến trong 2 câu
thơ?
- Hai câu đầu có phải chỉ là hai câu
tự sự thuần túy không?
Hs suy nghĩ trả lời
Gv chốt ý
- Gv cho thảo luận nhóm về cảm
nhận và ý nghĩa những hình ảnh
GV: Nguyễn Thị Thu Sâm
Nội dung kiến thức
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
- Học rộng, biết nhiều
- Tính hào phóng, thích ngao du
- Sáng tác hơn 1000 bài thơ, đề tài phong
phú ( chiến tranh, tình yêu, thiên nhiên,
tiễn biệt ), cảm hứng lãng mạn, hình tượng
đẹp, độc đáo, cảnh sắc lung linhThi Tiên
2.Bài thơ
a.Thể loại: thất ngôn tứ tuyệt
b. Đề tài: tiễn bạn( là đề tài khá thường
trực trong thơ Lí Bạch, gần 150 bài)
c. Bố cục: 2 phần.
II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc
2. Tìm hiểu
a. Hai câu đầu: Khung cảnh tiễn đưa
* Cố nhân( bạn cũ, tri âm): xác định sự
thân tình, thắm thiết giữa nhà thơ với bạn,
gói ghém thái độ quí mến, trân trọng bạn
gợi nỗi niềm lưu luyến, nhớ thương khi xa
* Không gian, địa điểm: Tây- HHạc lâu:
thắng cảnh nổi tiếng của Hồ Bắc(TQ), nơi
gặp gỡ, nguồn đề tài không bao giờ cạn
của các thi nhân.
* Thời gian: Tháng ba- cuối mùa xuân ,
mùa hoa khói
cảnh đẹp của thiên nhiên cuối xuân,nét
đẹp cổ điển của thơ Đường
* Nơi đến: Dương Châu- chốn phồn hoa,
đô hội.
Hai câu thơ kể ngắn gọn khung cảnh
tiễn đưa, gợi sự chia tay trong im lặng,
thấm đẫm tấm lòng người đưa tiễn
b. Hai câu sau: Nỗi buồn tiễn bạn
* Hình ảnh đối:
Trường THPT Bùi Dục Tài
Giáo án Ngữ Văn 10
nổi bật ở hai câu này: cánh buồm
khuấtt dần trong bầu trời xanh,
dòng sông chảy ngang qua bầu trời
- Sông Trường Giang là huyết
mạch giao thông chính của miền
Nam TQ, mùa xuân trên sông hẳn
có nhiề thuyền bè qua lại,vì sao Lí
Bạch chỉ thấy cánh buồm lẻ loi(cô
phàm) của “Cố nhân)?
- Em hãy đặt mình vào vị trí của
người đưa tiễn nhìn theo cánh buồm
xa dần và dòng sông chảy vào cõi
trời để cảm nhận tâm tình của thi
nhân?
- Bài thơ nhuốm những nỗi buồn,
đó có thể là những nỗi buồn nào?
- Hình ảnh TG chảy mãi bên trời
còn ẩn dụ cho điều gì?
Hs thảo luận nhanh trả lời
Gv hoàn thiện
2. 3: Hướng dẫn HS tổng kết.
- Giá trị nội dung và nghệ thuật của
bài thơ?
Hs suy nghĩ trả lời
Gv chốt ý
+ Cô phàm
> < bích không tận
(cánh buồm cô độc,
(bầu trời xanh
biếc)
lẻ loi)
sự lẻ loi trong tâm cảnh ngưởi đi, kẻ ở
+ Duy kiến: chỉ nhìn thấy(“trông theo”)
+Trường giang- thiên tế lưu( dòng sông
chảy bên trời): dòng sông trong tâm
tưởng tâm trạng bàng hoàng, sững sờ, cô
đơn, trống vắng của tác giả khi bạn khuất
xa.
Hai câu thơ không nói tình mà ta thấy
tình, không nói buồn mà ta thấy nỗi buồn
mênh mông trĩu nặng, có nỗi buồn vắng,
có nỗi buỗn xa, có nỗi buồn nhớ, có nỗi
buồn lo.> tình và cảnh ở đây đã hoà vào
làm một đây là chỗ thần của thơ
Đường(ý tại ngôn ngoại).
Tình bạn thật sâu sắc, tri kỉ, và cũng
vĩnh hằng như dòng Trường Giang chảy
mãi bên trời.
III. TỔNG KẾT
1.Nghệ thuật: Hình ảnh thơ chọn lọc, ngôn
ngữ thơ gợi cảm, giọng điệu thơ trầm
lắng.; tình hòa trong cảnh; kết hợp yếu tố
trữ tình,tự sự và miêu tả.
2.Ý nghĩa: Tình bạn sâu sắc chân thành
điều không thể thiếu được trong mọi thời
đại.
3. Hoạt động luyện tập
Trắc nghiệm
1.Cặp quan hệ nào sau đây được dựng lên khá rõ trong bài thơ thể hiện tâm tình của
thi nhân ?
A.Xưa-nay
B. Mộng- thực
C. Tiên –tục
D. Hữu- vô
Đáp án D
GV: Nguyễn Thị Thu Sâm
Trường THPT Bùi Dục Tài
Giáo án Ngữ Văn 10
2.Hai câu đầu trong bài thơ “Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng
Lăng” thể hiện tâm trạng gì của tác giả:
A.Bồi hồi
C. Đau buồn
B.Lưu luyến
D.Thanh thản
Đáp án : B
3. Hai câu cuối trong bài thơ “Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng
Lăng” thể hiện tâm trạng gì của tác giả ?
A.Cô đơn
C.Tiếc nuối
B. Buồn đau
D.Nhớ nhung
Đáp án:A
4. Bài thơ “Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng”thể hiện bút
pháp nào của Lí Bạch ?
A.Hiện thực
C. Tả thực
B.Lãng mạn
D.Siêu thực
Đáp án : B
-Từ bài thơ em có suy nghĩ gì về tình bạn trong cuộc sống?
4. Hoạt động vận dụng và mở rộng( thực hiện ở nhà)
- Người ta thường cho rằng: Cái hay của thơ Đường là ở chổ thể hiện được “ ý tại
ngôn ngoại”. Hãy tìm “ý tại ngôn ngoại “ qua bài thơ này?
- Tìm đọc các bài thơ viết về tình bạn của các nhà thơ Việt ở chương trình THCS và
cảm nhận nội dung?
V. Hướng dẫn HS tự học
1. Hướng dẫn học bài cũ
- Nắm vững kiến thức đã học
- Làm bài tập phần vận dụng
2. Hướng dẫn chuẩn bị bài mới:
- Chuẩn bị bài mới: Thực hành phép tu từ: ẩn dụ, hoán dụ
+ Ôn tập lí thuyết
+ Làm bài tập sgk
GV: Nguyễn Thị Thu Sâm
- Xem thêm -