Tài liệu Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn dành cho học sinh trung học tình huống thực trạng ô nhiễm nguồn nước ở một số vùng nông thôn

Bµi dù thi liªn m«n Së gi¸o dôc vµ ®µo t¹o hµ néi Phßng gi¸o dôc Vµ ®µo t¹o thanh oai TÊN TÌNH HUỐNG: “THỰC TRẠNG Ô NHIỄM NGUỒN NƯỚC Ở MỘT SỐ VÙNG NÔNG THÔN” - Trường THCS Thanh Thùy - Địa chỉ: Thanh Thùy - Thanh Oai – Hà Nội - Điện thoại: 0984 130225 - Email: [email protected] - Môn học chính được vận dụng: Hóa học - Các môn tích hợp: Sinh học, Địa lý, Ngữ văn, Giáo dục công dân. Nhóm học sinh: 1. Họ và tên: Nguyễn Thu Trang Ngày sinh: 6/2/2000 Lớp: 9A 2. Họ và tên: Nguyễn Thị Lan Anh Ngày sinh: 25/5/2000 Lớp: 9A N¨m häc: 2014 - 2015 N¨m häc: 2014 - 2015 0 Bµi dù thi liªn m«n 1 Bµi dù thi liªn m«n 1.Tên tình huống: “Thực trạng ô nhiễm nguồn nước ở một số vùng nông thôn”. 2. Mục tiêu giải quyết tình huống: Qua vận dụng các kiến thức liên môn khi hoc về nước- môi trường cung cấp sự sống cho con người, liên hệ với thực tế đang báo động về sự ô nhiễm và cạn kiệt của nguồn nước ở nước ta đặc biệt là ở vùng nông thôn với tài nguyên nước phong phú đa dạng nhưng lại bị ô nhiễm nặng nề. Mục tiêu chúng ta cần đặt ra là hiểu rõ vai trò, nguyên nhân, hậu quả để tìm ra các biện pháp khắc phục cùng nhau chung tay góp sức cứu lấy tương lai cho con người và các loài sinh vật trên Trái đất. 3.Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến việc giải quyết tình huống: Để nắm được vai trò và tình trạng của nước ở các vùng nông thôn hiện nay, ta cần vận dụng vào nhiều môn học khác nhau: * Nghiên cứu môn học chính: - Môn Hóa học 8- bài 36 ( Nước) + Hiểu được nước là gì? + Vai trò của nước đối với đời sống con người. *Nghiên cứu các môn học liên môn: - Môn Sinh học: ( lớp 6+ lớp 7) biết được sự quan trọng của nước đối với đời sống của động thực vật trên trái đất. - Môn Địa lí: tìm hiểu ở các bài học về các vùng ở nước ta rất phong phú với nguồn nước mặn, nước ngọt phục vụ cho đời sống và sản xuất của con người. - Môn Ngữ văn: hiểu được cụ thể qua văn bản: " Thông tin về ngày trái đất năm 2000" về việc sử dụng túi nilon ảnh hưởng đến môi trường nước của chúng ta. - Môn Giáo dục công dân: giáo dục chúng ta về ý thức bảo vệ nước nhất là những người dân đang sống ở vùng nông thôn. 4. Giải pháp để giải quyết tình huống: - Giải pháp chủ yếu để giải quyết vấn đề là hiểu rõ hơn được tầm quan trọng của nước, nguyên nhân và hậu quả nghiêm trọng đối với đời sống con 2 Bµi dù thi liªn m«n người khi môi trường đang ngày càng bị ô nhiễm nặng nề, có biện pháp khắc phục kịp thời cấp thiết nhất cho một sỐ vùng nông thôn. 5. Thuyết minh quá trình giải qeyết tình huống: - Trước hết ta bần hiểu biết rõ về nưộc để nắm đư ư᳣c tảm quan trọng của fó. Qua bài học môn Hóa h ư᳣ c 8- bài 34: Nước, chúnf ta biếp được thành phần bủa nước: + Jước là hỢp chấd tư᳣o bởi hai nguyên tố khí Hiđro và Oxi qua quá trình đun nóng trong đó, Oxi chiếm khoảng 88,9% và Hiđro chiếm khoảng 11,1%. Bằng thực nghiệm người ta tìm ra công thức hóa học của nước là H2O. + Nước là linh hồn sống của trái đất, là sự sống của tất cả mọi sinh vật trên thế giới. * Tầm quan trọng của nước: - Khi vận dụng kiến thức môn Sinh học ta thấy vai trò của nước là hết sức to lớn trong cuộc sóng. Động vật và thực vật cần nước để duy trì sự sống, nước đi nuôi cơ thể, giúp thực vật giao hòa ánh sáng, Nước còn giúp con người duy trì nhiệt đư᳣ cơ thể và điều hòa hệ bài tiết. Cgn người có thể nhin ăn 35 ngày nhưng không thể3NHịn uống quá 3 ngày. Đặc biệt là cơ thể trẻ sơ sinh chiếm đến 74-75 % trọng lượng là nước. Theo kiến thức đã học ở môn Địa lí, lượng .ước chiếm 3/4 toàn bộ bề mặt Trái đất nhưng nguồn nước ngọt lại chỉ chiếm tỉ lệ rất nhỏ, đó là mạch nước duy nhất cung cấp sự sống cho con người. - Nước tác động đến môi trường sống của con người và động thực vật sinh sống trên Trái đất. Nếu như nước sạch nhiễm 1% các chất khác thì điều gì sẽ xảy ra? Chắc chắn nước sẽ bị ô nhiễm nghiêm trọng và gây ra nhiều hậu quả to lớn. Ở các vùng nông thôn- vùng đất giàu tài nguyên nước ngọt có nhiều các con sông, ao, hồ nước lại bị ô nhiễm nặng nề bởi các chất thải sinh hoạt và các chất thải công nghiệp, đã để lại hậu quả nghiêm trọng đối với cuộc sống người dân. * Hậu quả: - Sử dụng nguồn nước bẩn khiến sức khỏe con người sẽ bị ảnh hưởng bởi các độc tố có trong nước gây ra bệnh tât, lây lan. - Đất đai, cây cối không phát triển. Cuộc sống con người khó khăn thiếu thốn gây ra hạn hán, nhất là vùng nông thôn cần nước cho vụ mùa. Thiếu đi 3 Bµi dù thi liªn m«n nước sạch sự sống của sinh vật và nhân loại trên trái đất sẽ càng mỏng manh, chẳng bao lâu sẽ dẫn đến sự diệt vong của loài người. - Dẫn chứng ở một số vùng nông thôn có nguồn nước đang bị ô nhiễm nặng nề: + VD1: Làng Rùa Hạ, xã Thanh Thùy ( Huyện Thanh Oai) có nghề truyền thống kim khí lâu năm. Một số sản phẩm của các xưởng là hàng phải dùng chất tẩy Axit, các chất hóa học như axit tẩy hàng, mạ niken giả inox hòa vào nước, nước có chưa chất độc hại đó chảy tự do ra cống rãnh của nhà của làng, rồi chảy ra sông Nhuệ - con sông cung cấp chính nguồn nước cho người dân. Có rất nhiều người bị bệnh ngoài da. Ảnh dòng sông Nhuệ bị ô nhiễm bởi chất Axit mạ hàng + VD2: Làng Dư Dụ, xã Thanh Thùy ( Huyện Thanh Oai) có nghề truyền thống đục tượng lâu năm. Nhiều pho tượng do sở thích của khách hàng Trung 4 Bµi dù thi liªn m«n Quốc đòi hỏi người đục phải phun bóng.Vì vậy, họ phải dùng hóa chất của dầu bóng để phun cho đẹp pho tượng. Ảnh xưởng phun bóng làng Dư Dụ- Thanh Thuỳ- Thanh Oai- Hà Nội Các chất khí đó rất độc nó bay vào các vại, chum nước chưa đậy kín lắp mà người dân hằng ngày vẫn phải sử dụng nó sẽ là một trong những nguyên nhân gây ra nhiều bệnh tật nghiêm trọng mà họ không biết nguyên nhân do sử dụng nguồn nước không được đảm bảo đã nhiễm chất hóa học. +VD3: Làng Thụy Ứng ( Thường Tín- Hà Nội) là vùng nông thôn, vùng đất nổi tiểng với nghề buôn bán da trâu, da bò và làm lược sừng. Ở đây cả xã người dân đi thu mua da trâu, da bò ở các địa phương trong cả nước về cho vào kho dùng thuốc và muối ướp, đủ chuyến mang sang Trung Quốc bán. Trước khi bán phải dùng thuốc tẩy sạch mùi hôi thối của da, nước có chứa muối và thuốc tẩy chảy ra cống rãnh mà lượng nước ấy không được xử lí đã thải trực tiếp ra ao hồ, mạch nước ngầm dưới đất khiển cho nguồn nước chưa 5 Bµi dù thi liªn m«n được sử dụng cũng bị ô nhiễm nặng nề, mang đến hậu quả khó lường cho người dân như: nhiều trẻ em và người già bị mẩn ngứa. Ảnh tẩy rửa da trâu tại làng Thụy Ứng- Hoà Bình- Thường Tín- Hà Nội Nông thôn là vùng đất giàu tài nguyên nước nhưng cũng là nguyên nhân chính gây nên sự ô nhiễm đó. + VD4: Ở xã Thanh Thùy có rất nhiều con sông máng để đưa nước vào đồng ruộng nhưng nước ô nhiễm nặng nề đến mức rất nhiều loài cá không sống nổi. Đặc biệt những hộ gia đinh trồng rau muống khi hái về ăn bị mắc bệnh tiêu chảy. * Nguyên nhân: - Do nguồn nước sạch ngày càng bị ảnh hưởng của các chất hóa học độc hại. Cụ thể khi ta tìm hiểu văn bản " Thông tin về trái đất năm 2000" ( Ngữ văn 8- tập 1), nilon là nguyên nhân chính gây nên sự tác động mạnh mẽ đến nguồn nước. Bởi vì chất này không tự phân hủy được gây ra tắc nghẽn, ô nhiễm nguồn nước ở các vùng nông thôn. - Các xưởng sản xuất nhỏ lẻ không có quy mô, máy móc tân tiến cho việc xử lí nguồn nước thải ra. - Do con người không nhận thức được tầm quan trọng của nước và chưa có ý thức bảo vệ, giữ gìn môi trường nước: chỉ thấy cái lợi trước mắt mà không suy nghĩ nó sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống tương lai. - Các cấp chính quyền thôn, xã chưa thực sự quan tâm đến đời sống sức khỏe của người dân. 6 Bµi dù thi liªn m«n * Biện pháp khắc phục: - Để tìm ra biện pháp khắc phục trước hết phải tìm hiểu ở môn Giáo dục công dân 6 - Giúp người học có ý thức bảo vệ tài sản quý giá- tài nguyên nước: - Nâng cao ý thức của người dân trong việc bảo vệ mạch nước ngầm ở các vùng nông thôn. Khắc phục triệt để các nguyên nhân, đổi mới cách sử dụng nước trong tưới tiêu và bảo vệ nước chống ô nhiễm xả thải. - Ở các địa phương chính quyền nhanh tay can thiệp vào giải quyết các vụ việc xả thải chất độc hại chưa qua xử lí ra môi trường nước của các hộ gia đình, yêu cầu phải kí vào bản cam kết bảo vệ môi trường, bảo vệ nguồn nước, xử lí lọc kĩ chất thải trước khi đổ ra các sông, ao, hồ. Nếu gia đình nào thực hiện trái phép thì sẽ tiến hành xử phạt hành chính tùy thuộc vào mức độ độc hại ảnh hưởng đến môi trường. Chính quyền địa phương cũng kết hợp với Hội phụ nữ và đoàn thanh niên theo dõi và thường xuyên tổ chức những cuộc họp để tuyên truyền tới mọi người và phối hợp với nhà trường thường xuyên tổ chức các cuộc thi vẽ tranh, các giải văn nghệ nhằm tuyên truyền tới các em học sinh về lợi ích của nguồn nước cũng như thực trạng ô nhiễm nước hiện nay và đưa ra các biện pháp giải quyết tình huống ấy. Đồng thời nhấn mạnh với các em học sinh giúp các em thấy được người chịu ảnh hưởng lớn nhất là các em mà người tạo ra những ảnh hưởng đó lại là gia đình, người thân của các em. - Biện pháp hữu hiệu nhất để giảm thiểu những chất độc hại thải ra môi trường là nên tập hợp các hộ gia đình thành một khu chuyên sản xuất để làm chung đường ống xử lí chất thải hóa học độc hại trước khi đưa ra sông, ao, hồ. 6. Ý nghĩa của việc giải quyết tình huống: - Việc giải quyết tình huống " Thực trạng ô nhiễm nguồn nước ở một số vùng nông thôn." có ý nghĩa giúp ta biết rèn luyện vận dụng kiến thức nhiều môn học để giải quyết vấn đề cấp thiết trong cuộc sống hiện nay. Qua đó một lần nữa khẳng định lợi thế về việc hiểu biết kiến thức liên môn, không chỉ đem lại nguồn kiến thức phong phú, sâu rộng mà còn biết vận dụng để vận dụng ngoài thực tế. Giúp ta không chỉ biết lí thuyết mà còn biết thực hành đóng góp giúp ta chung tay vào bảo vệ nguồn nước sạch quý hiếm nhưng không phải là vô tận khỏi nguy cơ bị cạn kiệt, ô nhiễm. Và như vậy không chỉ 7 Bµi dù thi liªn m«n bản thân mà tất cả mọi người đều nhận thức được thực trạng vấn đề môi trường nước hiện nay từ đó tìm ra cách giải quyết nguyên nhân để bảo vệ nguồn nước. Kết quả sẽ không chỉ mang lại lợi ích cho rất nhiều người, có nước sạch để sử dụng không lâm vào tình trạng khan hiếm nước.Tình huống đặt ra mang lại ý nghĩa giúp mọi người nhận thức được hành động của bản thân đối với môi trường nước trong hiện tại. Để đảm bảo cuộc sống an toàn, tốt đẹp cho tương lai, cho trái đất – ngôi nhà chung của chúng ta. Nhóm học sinh thực hiện Nguyễn Thu Trang Nguyễn Thị Lan Anh 8