ảnh hưởng của nồng độ muối đến hiệu quả xử lý nước thải từ quy trình sản xuất nước tương bằng công nghệ UASB
NGHIEÂN CÖÙU AÛNH HÖÔÛNG CUÛA NOÀNG ÑOÄ
MUOÁI ÑEÁN HIEÄU QUAÛ XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI TÖØ
QUY TRÌNH SAÛN XUAÁT NÖÔÙC TÖÔNG
BAÈNG COÂNG NGHEÄ UASB
MUÏC LUÏC
DANH SAÙCH CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT ...................................................................... i
DANH SAÙCH CAÙC BAÛNG ................................................................................... ii
DANH SAÙCH CAÙC HÌNH ................................................................................... iii
CHÖÔNG 1: MÔÛ ÑAÀU ...........................................................................................1
1.1. TÍNH CAÀN THIEÁT CUÛA ÑEÀ TAØI ...............................................................2
1.2. MUÏC TIEÂU - NOÄI DUNG – PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU ...................2
1.2.1. Muïc tieâu ............................................................................................2
1.2.2. Noäi dung............................................................................................3
1.2.3. Phöông phaùp nghieân cöùu ...................................................................3
1.3. PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU ...........................................................................3
1.4. YÙ NGHÓA KHOA HOÏC CUÛA ÑEÀ TAØI ........................................................3
1.5. NHU CAÀU KINH TEÁ XAÕ HOÄI ....................................................................4
CHÖÔNG 2: TOÅNG QUAN VEÀ NÖÔÙC THAÛI TÖØ QUAÙ TRÌNH SAÛN XUAÁT
NÖÔÙC TÖÔNG ................................................................................5
2.1. HIEÄN TRAÏNG SAÛN XUAÁT NÖÔÙC TÖÔNG TAÏI VIEÄT NAM ..................6
2.1.1. Hieän traïng saûn xuaát ...........................................................................6
2.1.2. Hieän traïng moâi tröôøng.....................................................................11
2.1.2.1................................................................................................
Moâi tröôøng khoâng khí ...........................................................................11
2.1.2.2.
Chaát thaûi raén ......................................................................11
2.1.2.3.
Moâi tröôøng nöôùc ................................................................12
2.2. THAØNH PHAÀN VAØ TÍNH CHAÁT NÖÔÙC THAÛI TÖØ QUAÙ TRÌNH SAÛN
XUAÁT NÖÔÙC TÖÔNG..............................................................................12
2.2.1. Thaønh phaàn .....................................................................................12
2.2.2. Tính chaát .........................................................................................13
2.3. MOÄT SOÁ ÑEÀ XUAÁT NHAÈM XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI TÖØ QUAÙ TRÌNH SAÛN
XUAÁT NÖÔÙC TÖÔNG..............................................................................13
CHÖÔNG 3: TOÅNG QUAN VEÀ PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI ÖÙNG
DUÏNG MOÂ HÌNH UASB ..............................................................15
3.1. QUAÙ TRÌNH SINH HOÏC KÒ KHÍ..............................................................16
3.1.1. Toång quan .......................................................................................16
3.1.2. Caùc coâng ngheä xöû lyù kò khí..............................................................19
3.1.2.1. Quaù trình phaân huyû kò khí xaùo troän hoaøn toaøn ........................19
3.1.2.2. Quaù trình tieáp xuùc kò khí ........................................................20
3.1.2.3. UASB......................................................................................20
3.1.2.4. Loïc kò khí (Giaù theå coá ñònh doøng chaûy ngöôïc doøng)...............21
3.1.2.5. Quaù trình kò khí baùm dính xuoâi doøng (Vaùch ngaên) .................21
3.1.2.6. Quaù trình kò khí taàng giaù theå lô löûng.......................................22
3.2. QUAÙ TRÌNH XÖÛ LYÙ UASB .....................................................................22
3.2.1. Toång quan veà UASB........................................................................22
3.2.1.1. BEÅ UASB ...............................................................................22
3.2.1.2. Söû duïng biogas .......................................................................24
3.2.1.3. Ñieàu kieän ñeå UASB hoaït ñoäng toát .........................................26
3.2.2. Quaù trình phaùt trieån coâng ngheä UASB ............................................26
3.2.3. Öu ñieåm vaø nhöôïc ñieåm cuûa vieäc xöû lyù nöôùc thaûi baèng coâng ngheä
UASB ..............................................................................................27
3.2.4........................................................................................................
Khôûi ñoäng moâ hình UASB .........................................................................28
3.2.4.1. Buøn nuoâi caáy ban ñaàu .............................................................28
3.2.4.2. Nhieät ñoä..................................................................................30
3.2.4.3. pH...........................................................................................30
3.2.4.4. Nöôùc thaûi ................................................................................30
3.2.4.5. Haøm löôïng chaát höõu cô ..........................................................30
3.2.4.6. Khaû naêng phaân huyû sinh hoïc cuûa nöôùc thaûi ............................31
3.2.4.7. Chaát dinh döôõng .....................................................................31
3.2.4.8. Haøm löôïng caën lô löûng ...........................................................31
CHÖÔNG 4: XAÂY DÖÏNG VAØ VAÄN HAØNH MOÂ HÌNH XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI
TÖØ QUAÙ TRÌNH SAÛN XUAÁT NÖÔÙC TÖÔNG BAÈNG PHÖÔNG
PHAÙP UASB ....................................................................................32
4.1. CÔ SÔÛ THÖÏC NGHIEÄM ÑEÅ XAÂY DÖÏNG MOÂ HÌNH .............................33
4.1.1........................................................................................................
Moät soá nghieân cöùu xöû lyù nöôùc thaûi cuûa caùc ngaønh thöïc phaåm öùng
duïng moâ hình UASB .........................................................................33
4.1.1.1. Nghieân cöùu xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp thöïc phaåm giaøu protein
vaø chaát beùo baèng beå phaûn öùng kò khí doøng ngöôïc UASB ña giai
ñoaïn öa nhieät. ..........................................................................33
4.1.1.2................................................................................................
Xöû lyù nöôùc thaûi töø quy trình cheá bieán tinh boät saén baèng coâng
ngheä UASB. .............................................................................36
4.1.1.3................................................................................................
Nghieân cöùu xöû lyù nöôùc thaûi saûn xuaát tinh boät saén thu Biogas
baèng heä thoáng UASB. ..............................................................38
4.1.2........................................................................................................
Löïa choïn caùc thoâng soá ...............................................................................41
4.2. XAÂY DÖÏNG MOÂ HÌNH NGHIEÂN CÖÙU ...................................................41
4.2.1........................................................................................................
Ñoái töôïng nghieân cöùu.................................................................................41
4.2.2........................................................................................................
Laáy maãu ....................................................................................................41
4.2.3........................................................................................................
Moâ hình thí nghieäm coät UASB ..................................................................42
4.2.4. Hoaù chaát phaân tích ñònh löôïng ........................................................43
4.3. PHÖÔNG PHAÙP PHAÂN TÍCH ..................................................................43
4.4. VAÄN HAØNH MOÂ HÌNH ............................................................................44
CHÖÔNG 5: KEÁT QUAÛ VAØ NHAÄN XEÙT ........................................................46
5.1. PHAÀN THÖÙ NHAÁT ...................................................................................48
5.1.1........................................................................................................
Giai ñoaïn 1: ...............................................................................................48
5.1.2.
Giai ñoaïn 2: ..................................................................51
5.1.3........................................................................................................
Giai ñoaïn 3: ...............................................................................................54
5.1.4........................................................................................................
Keát quaû .....................................................................................................56
5.1.5.
Keát luaän ...............................................................................
58
5.2. PHAÀN THÖÙ HAI........................................................................................59
5.2.1........................................................................................................
Giai ñoaïn 1.................................................................................................59
5.2.2........................................................................................................
Giai ñoaïn 2.................................................................................................62
5.2.3........................................................................................................
Giai ñoaïn 3.................................................................................................64
5.2.4........................................................................................................
Keát quaû .....................................................................................................66
5.2.5........................................................................................................
Keát luaän .....................................................................................................68
CHÖÔNG 6: KEÁT LUAÄN VAØ PHÖÔNG HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN ...................69
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
TÀI LIỆU CHỈ MANG TÍNH CHẤT THAM KHẢO
DANH MUÏC CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT
1) BOD (Biochemical Oxygen Demand) – Nhu caàu oxy sinh hoaù
2) COD (Chemical Oxygen Demand) – Nhu caàu oxy hoaù hoïc
3) EGSB (Expanded Granular Sludge Bed) – Lôùp buøn môû roäng
4) GSS (Gas Solids Separator ) – Taùch khí raén
5) HRT (Hydraulic Retention Times) – Thôøi gian löu nöôùc
6) IC (Interal Circulation) - Löu thoâng tuaàn hoaøn beân trong
7) MS – UASB (Up – flow Anaerobic Sludge Blanket Multi Stage) - Beå sinh hoïc
kò khí doøng chaûy ngöôïc qua lôùp buøn nhieàu baäc
8) SS – Solid Suspension – Chaát raén lô löûng
9) SMA – Hoaït tính methane
10) TSS – Total Solid Suspension – Chaát raén lô löûng toång coäng
11) UASB (Up – flow Anaerobic Sludge Blanket)- Beå sinh hoïc kò khí doøng chaûy
ngöôïc qua lôùp buøn
12) VSS – Vaporize Solid Suspension – Chaát raén lô löûng bay hôi
13) VSV – Vi sinh vaät
i
DANH SÁCH CÁC BẢNG
DANH SÁCH CÁC BẢNG
Bảng 1. Khả năng hòa tan của CO2 trong nước ........................................ 25
Bảng 2: Các loại bùn nuôi cấy ban đầu cho bể xử lý kị khí. ...................... 29
Bảng 3. Thành phần đặc trưng của nước thải từ quy trình sản xuất bánh
đậu. ............................................................................................ 34
Bảng 4. Thành phần đặc trưng của nước thải từ quy trình sản tinh bột sắn.36
Bảng 5. Đặc tính của hạt bùn sử dụng trong cột UASB............................. 37
Bảng 6. Ảnh hưởng của pH tới hiệu quả xử lý .......................................... 39
Bảng 7. Ảnh hưởng của thời gian lưu tới hiệu quả xử lý ........................... 40
Bảng 8. Kết quả phân tích trong giai đoạn 1 ở nồng độ
CODvào= 1000 mg/l (Không kiểm soát nồng độ muối) ................ 49
Bảng 9. Kết quả phân tích trong giai đoạn 2 ở nồng độ
CODvào= 1500 mg/l (Không kiểm soát nồng độ muối) ................ 52
Bảng 10. Kết quả phân tích trong giai đoạn 2 ở nồng độ CODvào= 2000 mg/l
(Không kiểm soát nồng độ muối) .............................................. 55
Bảng 11. Ảnh hưởng của nồng độ đến hiệu quả xử lý .............................. 57
Bảng 12. Kết quả phân tích trong giai đoạn 1 ở nồng độ muối 0,5 % ........ 60
Bảng 13. Kết quả phân tích trong giai đoạn 2 ở nồng độ muối 0,7 % ........ 63
Bảng 14. Kết quả phân tích trong giai đoạn 3 ở nồng độ muối 0,9 % ........ 65
Bảng 15. Ảnh hưởng của nồng độ muối đến hiệu quả xử lý ..................... 67
ii
DANH SÁCH CÁC HÌNH
DANH SÁCH CÁC HÌNH
Hình 1. Sơ đồ quy trình sản xuất nước tương từ đậu nành bằng phương pháp
lên men............................................................................................... 8
Hình 2. Sơ đồ quy trình sản xuất nước tương từ bánh đậu bằng phương pháp
hoá giải............................................................................................... 9
Hình 3. Sơ đồ chuyển hoá vật chất trong điều kiện kị khí.............................. 18
Hình 4. Các dạng quá trình kị khí đã ứng dụng rộng rãi trong thực tế ........... 19
Hình 5. Sơ đồ hầm ủ UASB .......................................................................... 23
Hình 6. Mô hình thí nghiệm. ......................................................................... 42
Hình 7. Hình thái vi sinh trong bùn sử dụng trong cột UASB........................ 44
Hình 8. Hiệu quả xử lý ở nồng độ CODvào = 1000 mg/l................................. 50
Hình 9. Hiệu quả xử lý ở nồng độ CODvào = 1500 mg/l................................. 53
Hình 10. Hiệu quả xử lý ở nồng độ CODvào = 2000 mg/l............................... 56
Hình 11. Ảnh hưởng của nồng độ đến hiệu quả xử lý.................................... 57
Hình 12. Hiệu quả xử lý ở nồng độ muối 0,5 % ............................................ 61
Hình 13. Hiệu quả xử lý ở nồng độ muối 0,7 % ............................................ 64
Hình 14. Hiệu quả xử lý ở nồng độ muối 0,9 % ............................................ 66
Hình 15. Ảnh hưởng của nồng độ muối đến hiệu quả xử lý .......................... 67
iii
TÀI LIỆU CHỈ MANG TÍNH CHẤT THAM KHẢO
CHÖÔNG 1:
MÔÛ ÑAÀU
© 2008 MOITRUONGXANH.INFO – DIỄN ĐÀN MÔI TRƯỜNG VIỆT NAM
TÀI LIỆU CHỈ MANG TÍNH CHẤT THAM KHẢO
1.1.
TÍNH CAÀN THIEÁT CUÛA ÑEÀ TAØI
Ngaøy nay, chaát löôïng cuoäc soáng cuûa con ngöôøi ngaøy caøng ñöôïc naâng cao.
Do ñoù, caùc ñoøi hoûi veà nhöõng nhu caàu haøng ngaøy, ngaøy caøng trôû neân khaét khe. Ñaëc
bieät laø nhu caàu veà aåm thöïc. Chính vì theá, caùc ngaønh coâng nghieäp cheá bieán vaø saûn
xuaát thöïc phaåm ñoùng moät vai troø raát quan troïng.
Chòu aûnh höôûng bôûi caùch thöùc aên uoáng cuûa ngöôøi Trung Hoa, ngöôøi Vieät
Nam chuùng ta raát thích cheá bieán cuõng nhö thöôûng thöùc caùc moùn aên coù söû duïng
nöôùc töông ñeå laøm taêng höông vò ñaäm ñaø cho thöïc phaåm. Theâm vaøo ñoù, ñaäu töông
laø moät loaïi noâng saûn coù naêng suaát raát cao vaø troàng ñöôïc ôû raát nhieàu nôi treân ñaát
nöôùc ta. Do ñoù, caùc nhaø maùy saûn xuaát nöôùc töông ñöôïc xaây döïng roäng raõi treân
khaép ñaát nöôùc laø moät ñieàu deã hieåu. Tuy nhieân, vieäc saûn xuaát nöôùc töông ñaõ thaûi ra
moät löôïng lôn nöôùc thaûi gaây ra khoâng ít lo ngaïi cho cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân soáng
xung quanh khu vöïc nhaø maùy vaø laøm caùc caáp, caùc nhaø laõnh ñaïo phaûi ñau ñaàu bôûi
vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng.
Hieän traïng nöôùc thaûi chöùa löôïng chaát höõu cô cao ñöôïc thaûi tröïc tieáp ra heä
thoáng nöôùc thaûi chung cuûa khu daân cö gaây oâ nhieãm nghieâm troïng laø thöïc traïng
chung cuûa caùc nhaø maùy saûn xuaát nöôùc töông. Beân caïnh ñoù, chöa coù moät phöông aùn
naøo ñöôïc ñöa ra nhaèm giaûi quyeát vaán ñeà böùc xuùc naøy. Do ñoù, vieäc nghieân cöùu vaø
ñöa ra caùc phöông phaùp xöû lyù mang tính thieát thöïc laø raát caàn thieát.
1.2.
MUÏC TIEÂU - NOÄI DUNG – PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
1.2.1. Muïc tieâu
Nghieân cöùu khaû naêng xöû lyù nöôùc thaûi töø quaù trình saûn xuaát nöôùc töông
baèng phöông phaùp UASB vaø ñaùnh giaù hieäu quaû.
Nghieân cöùu aûnh höôûng cuûa noàng ñoä muoái ñeán quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi töø
quaù trình saûn xuaát nöôùc töông baèng phöông phaùp UASB.
© 2008 MOITRUONGXANH.INFO – DIỄN ĐÀN MÔI TRƯỜNG VIỆT NAM
TÀI LIỆU CHỈ MANG TÍNH CHẤT THAM KHẢO
1.2.2. Noäi dung
Nghieân cöùu xöû lyù nöôùc thaûi töø quy trình saûn xuaát nöôùc töông treân moâi
tröôøng thöû nghieäm trong 3 thaùng (töø thaùng 5/2006 ñeán thaùng 7/2006) ôû caùc noàng ñoä
COD trong nöôùc ñaàu vaøo töông öùng 1000 – 1500 – 2000 mg/l. Phaân tích caùc chæ
tieâu pH, COD, N – NH4, P – PO4, NaCl vaø ñaùnh giaù hieäu quaû xöû lyù COD.
Nghieân cöùu aûnh höôûng cuûa noàng ñoä muoái ñeán quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi töø
quy trình saûn xuaát nöôùc töông treân moâi tröôøng thöû nghieäm vôùi COD ñöôïc kieåm
soaùt ôû 2000 mg/l trong 2 thaùng (töø thaùng 8/2006 ñeán thaùng 9/2006) vôùi caùc noàng ñoä
muoái trong nöôùc ñaàu vaøo töông öùng 0.5 – 0.7 – 0.9 % . Phaân tích caùc chæ tieâu pH,
COD, N – NH4, P – PO4, NaCl vaø ñaùnh giaù hieäu quaû xöû lyù COD.
1.2.3. Phöông phaùp nghieân cöùu
Khaûo saùt thaønh phaàn, tính chaát nöôùc thaûi töø quaù trình saûn xuaát nöôùc töông.
Xaây döïng vaø vaän haønh moâ hình thí nghieäm.
Phaân tích, ñaùnh giaù hieäu quaû xöû lyù COD treân moâi tröôøng thöû nghieäm.
1.3.
PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU
Ñeà taøi chuù troïng nghieân cöùu trong phaïm vi sau:
Nghieân cöùu, phaân tích vaø ñaùnh giaù hieäu quaû xöû lyù COD trong nöôùc thaûi saûn
xuaát nöôùc töông treân moâi tröôøng nhaân taïo baèng phöông phaùp sinh hoïc kò khí öùng
duïng coät UASB.
Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän ôû quy moâ phoøng thí nghieäm vôùi moâ hình coù dung
tích 10 lít.
1.4. YÙ NGHÓA KHOA HOÏC CUÛA ÑEÀ TAØI
Nöôùc thaûi töø quaù trình saûn xuaát nöôùc töông chöùa löôïng chaát höõu cô lôùn vaø coù
muøi raát khoù chòu vì theá khi thaûi tröïc tieáp vaøo heä thoáng nöôùc thaûi chung cuûa khu daân
© 2008 MOITRUONGXANH.INFO – DIỄN ĐÀN MÔI TRƯỜNG VIỆT NAM
TÀI LIỆU CHỈ MANG TÍNH CHẤT THAM KHẢO
cö seõ caûn trôû quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït cuûa khu daân cö, chöa keå ñeán vieäc
neáu nöôùc thaûi sinh hoaït cuûa khu daân cö khoâng ñöôïc xöû lyù thì löôïng nöôùc thaûi hoãn
hôïp naøy seõ gaây ra oâ nhieãm nghieâm troïng cho moâi tröôøng ñaát vaø moâi tröôøng nöôùc
nôi noù bò thaûi ra. Vì vaäy ñeà taøi naøy seõ goùp phaàn tìm ra giaûi phaùp laøm giaûm söï oâ
nhieãm cho moâi tröôøng noùi chung vaø moâi tröôøng nöôùc noùi rieâng.
Beân caïnh ñoù, ñeà taøi naøy seõ ñöa ra moät soá thoâng soá coù theå öùng duïng trong quaù
trình xöû lyù nöôùc thaûi töø quaù trình saûn xuaát nöôùc töông.
1.5. NHU CAÀU KINH TEÁ XAÕ HOÄI
Nghieân cöùu naøy seõ ñaùp öùng nhu caàu hieän nay cuûa xaõ hoäi Vieät Nam ñoù laø ñöa
ra moät phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi töø quaù trình saûn xuaát nöôùc töông hieäu quaû veà
coâng ngheä cuõng nhö veà kinh teá.
© 2008 MOITRUONGXANH.INFO – DIỄN ĐÀN MÔI TRƯỜNG VIỆT NAM
TỔNG QUAN VỀ NƯỚC THẢI TỪ QUAÙ TRÌNH SẢN XUẤT NƯỚC TƯƠNG
CHÖÔNG 2:
TOÅNG QUAN VEÀ NÖÔÙC
THAÛI TÖØ QUAÙ TRÌNH
SAÛN XUAÁT
NÖÔÙC TÖÔNG
--- 5 ---
TỔNG QUAN VỀ NƯỚC THẢI TỪ QUAÙ TRÌNH SẢN XUẤT NƯỚC TƯƠNG
Nguyeân lieäu ñeå saûn xuaát nöôùc töông laø haït ñaäu töông. Ñaäu töông laø caây coâng
nghieäp vaø laø caây thöïc phaåm ngaén ngaøy coù giaù trò dinh döôõng cao. Ñaäu töông ñöôïc
duøng laøm thöïc phaåm cho ngöôøi vaø thöùc aên cho chaên nuoâi. Ñoàng thôøi, ñaäu töông
coøn laø caây caûi taïo ñaát toát vaø laø maët haøng noâng saûn suaát khaåu quan troïng ñem laïi lôïi
nhuaän cao. Chính vì vaäy, caây ñaäu töông ñang laø moät trong 10 chöông trình öu tieân
phaùt trieån cuûa nöôùc ta (TS.VS. Traàn Ñình Long – Vieän Khoa hoïc Kyõ thuaät Noâng
nghieäp Vieät Nam).
Töø naêm 1990 trôû laïi ñaây dieän tích, naêng suaát, saûn löôïng ñaäu töông
ñaõ khoâng ngöøng taêng leân. (Cuõng theo TS.VS. Traàn Ñình Long – Vieän Khoa
hoïc Kyõ thuaät Noâng nghieäp Vieät Nam, dieän tích taêng 11,2%, naêng suaát taêng
46,8% vaø saûn löôïng taêng 63,9%). Cuõng töø ñoù, caùc cô sôû saûn xuaát nöôùc
töông ra ñôøi ngaøy caøng nhieàu vaø phaùt trieån caøng roäng.
2.1. HIEÄN TRAÏNG SAÛN XUAÁT NÖÔÙC TÖÔNG TAÏI VIEÄT NAM
2.1.1. Hieän traïng saûn xuaát
Nöôùc töông hay coøn goïi laø xì daàu ñang ñöôïc söû duïng roäng raõi ôû Ñoâng AÙ.
Rieâng ôû Vieät Nam, löôïng nöôùc töông tieâu thuï haøng thaùng ngaøy caøng taêng bôûi
khoâng chæ vì höông vò ñaäm ñaø thôm ngon cuûa noù maø vì khaû naêng khaéc phuïc nhöõng
hö toån teá baøo ôû ngöôøi cuûa nöôùc töông.
Ngöôøi ta phaùt hieän thaáy nöôùc töông - ñöôïc laøm töø ñaäu töông leân men - coù khaû
naêng choáng oâxy hoaù maïnh gaáp khoaûng 10 laàn röôïu vang ñoû vaø 150 laàn so vôùi
vitamin C.
"Thöù nöôùc chaám naøy coøn theå hieän tieàm naêng trong vieäc laøm chaäm toác ñoä phaùt
trieån caùc caên beänh tim maïch vaø suy thoaùi thaàn kinh", tröôûng nhoùm nghieân cöùu
Barry Halliwell cho bieát.
Nghieân cöùu cuûa Ñaïi hoïc Quoác gia Singapore cuõng tìm thaáy nöôùc töông caûi
thieän tôùi 50% löu löôïng maùu chæ trong vaøi giôø sau khi söû duïng.
Coù theå thaáy raèng nhu caàu tieâu thuï nöôùc töông ngaøy caøng taêng, taïi Tp Hoà Chí
Minh hieän nay coù khoaûng 28 cô sôû saûn xuaát vaø phaân phoái nöôùc töông vôùi chaát
--- 6 ---
TỔNG QUAN VỀ NƯỚC THẢI TỪ QUAÙ TRÌNH SẢN XUẤT NƯỚC TƯƠNG
löôïng ñöôïc phaân laøm nhieàu loaïi. Treân caû nöôùc hieän nay coù khoaûng treân 40 nhaø
maùy saûn xuaát nöôùc töông coù quy moâ töông ñoái lôùn vaø raát nhieàu cô sôû saûn xuaát nöôùc
töông vöøa vaø nhoû khaùc.
Tröôùc ñaây, saûn xuaát nöôùc töông ñöôïc thöïc hieän baèng phöông phaùp leân men
theo quy trình sau: (Hình 1.)
--- 7 ---
TỔNG QUAN VỀ NƯỚC THẢI TỪ QUAÙ TRÌNH SẢN XUẤT NƯỚC TƯƠNG
Hạt đậu tương
Ngâm, hấp, cấy mốc
Nuôi ủ bán rắn 2 ngày
Nước, muối
Ủ 1 tháng
VSV gây mùi
Ủ 12 tháng
Lọc
Dịch lọc
Bã tương
Đường, gia vị
Khử trùng
Tương đặc
Đóng chai
Thành
phẩm
Hình 1. Sô ñoà quy trình saûn xuaát nöôùc töông töø ñaäu naønh baèng phöông phaùp
leân men.
--- 8 ---
TỔNG QUAN VỀ NƯỚC THẢI TỪ QUAÙ TRÌNH SẢN XUẤT NƯỚC TƯƠNG
Hieän nay, haàu heát caùc cô sôû saûn xuaát nöôùc töông theo phöông phaùp hoaù giaûi
theo quy trình sau: (Hình 2.)
Bánh dầu
Xử lý nguyên liệu
Acid, nước
Trung hòa
So da
Lọc thô
Thanh trùng
Muối
Lắng trong
Pha chế
Đóng
gói
Thành
phẩm
Hình 2. Sô ñoà quy trình saûn xuaát nöôùc töông töø baùnh ñaäu baèng phöông phaùp
hoaù giaûi.
--- 9 ---
TỔNG QUAN VỀ NƯỚC THẢI TỪ QUAÙ TRÌNH SẢN XUẤT NƯỚC TƯƠNG
Trong sô ñoà quy trình saûn xuaát nöôùc töông baèng phöông phaùp hoaù giaûi ôû
Hình 2, nguyeân lieäu chính ñeå saûn xuaát nöôùc töông laø baùnh daàu (ñaäu töông bò eùp
heát daàu vaø vieân thaønh töøng baùnh) vôùi haøm löôïng protein ñaït töø 40% trôû leân.
Hoùa chaát duøng trong saûn xuaát nöôùc töông goàm :
Acid clohydric: phaân giaûi baùnh daàu thaønh ñaïm acid amin.
Soda: ñeå trung hoøa acid sau khi phaân giaûi xong.
Muoái: laø nguyeân lieäu quan troïng trong saûn xuaát nöôùc töông vì noù
ñieàu chænh vò vaø baûo quaûn saûn phaåm.
Nöôùc: laø thaønh phaàn chính trong saûn xuaát nöôùc chaám.
Caramen: ñeå ñieàu chænh maøu cho thích hôïp.
Quaù trình saûn xuaát nöôùc töông goàm caùc giai ñoaïn sau:
Xöû lyù nguyeân lieäu: Nguyeân lieäu chuû yeáu ñeå saûn xuaát nöôùc töông laø baùnh
daàu coù nhieàu protein. Taïi khaâu naøy, baùnh daàu ñöôïc xay nhoû ñeå taêng khaû naêng tieáp
xuùc cuûa baùnh daàu vôùi hoaù chaát. Hoaù chaát duïng ñeå phaân giaûi laø acid clohydric vaø
dung dòch ñeå trung hoaø sau quaù trình phaân giaûi laø cacbonat natri.
Phaân giaûi: Quaù trình thuyû phaân xaûy ra vôùi ñieàu kieän khaét khe veà nhieät ñoä,
noàng ñoä acid vaø thôøi gian thuyû phaân. Löôïng acid söû duïng phaûi ñöôïc tính toaùn chính
xaùc döïa vaøo phaàn traêm khoái löôïng ñaïm toaøn phaàn.
Trung hoaø: Dung dòch thu ñöôïc sau khi thuyû phaân ñöôïc trung hoaø baèng
soda.
Loïc: Dung dòch sau khi trung hoaø ñöôïc daãn vaøo thieát bò loïc. Taïi ñaây, chaát
löôïng ñaïm seõ ñöôïc kieåm tra ñeå pha cheá ra nöôùc töông theo yeâu caàu.
--- 10 ---
TỔNG QUAN VỀ NƯỚC THẢI TỪ QUAÙ TRÌNH SẢN XUẤT NƯỚC TƯƠNG
Thanh truøng: Daàu soáng sau khi loïc seõ ñem ñi thanh truøng, tuyø thuoäc vaøo
löôïng muoái ban ñaàu maø tính toaùn löôïng muoái theâm vaøo ñeå ñaït noàng ñoä muoái mong
muoán.
Laéng trong: Daàu chính sau khi thanh truøng ñöôïc bôm qua boàn laéng. Sau
thôøi gian laéng, daàu ñöôïc bôm qua heä thoáng loïc tinh. Qua kieåm tra neáu daàu ñaït yeâu
caàu seõ chuyeån qua giai ñoaïn pha cheá.
Pha cheá: Tuyø thuoäc vaøo ñoä ñaïm cuûa moãi loaïi saûn phaåm khi ra chai, nhaân
vieân kyõ thuaät seõ tính toaùn khoái löôïng phoái cheá vaø pha phuï gia ñeå ñieàu chænh vò phuø
hôïp vôùi yeâu caàu cuûa khaùch haøng.
2.1.2. Hieän traïng moâi tröôøng
2.1.2.1. Moâi tröôøng khoâng khí
Ngaøy nay, saûn xuaát nöôùc töông theo phöông phaùp hieän ñaïi, duøng acid ñeå
phaân giaûi baùnh daàu chieát xuaát dòch töông, cuøng vôùi vieäc chöa coù moät coâng ngheä xöû
lyù khí thaûi hoaøn chænh ñaõ daãn ñeán vieäc ñeå cho moät löôïng hôi acid thöøa thoaùt vaøo
khoâng khí laøm cho moâi tröôøng taïi caùc nhaø maùy saûn xuaát vaø cheá bieán nöôùc töông bò
oâ nhieãm naëng neà, aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán söùc khoeû ngöôøi lao ñoäng.
Hôi acid thöøa coù taùc haïi ñeán ñöôøng hoâ haáp vaø nieâm maïc maét. Hít phaûi hôi
acid coù theå bò nhieãm ñoäc gaây co thaét thanh quaûn, naëng hôn laø vieâm pheá quaûn, ñaëc
bieät veà laâu daøi coù theå bò phuø phoåi. Trieäu chöùng thöôøng thaáy ôû ngöôøi laøm vieäc trong
moâi tröôøng acid taïi caùc nhaø maùy saûn xuaát nöôùc töông laø ho.
Maëc duø vaäy, hieän nay vaãn chöa coù bieän phaùp naøo höõu hieäu cho vaán ñeà naøy
nhaát laø taïi caùc cô sôû vöøa vaø nhoû.
2.1.2.2. Chaát thaûi raén
Chaát thaûi raén töø quaù trình saûn xuaát nöôùc töông chuû yeáu laø baû thaûi. Baû thaûi
chính laø baùnh ñaäu ñaõ qua phaân giaûi chæ coøn laïi xaùc ñaäu.
--- 11 ---
- Xem thêm -