Tài liệu đề tài sản xuất metanol

S¶n xuÊt metanol TS. L£ KIM DI£N phßng thÝ nghiÖm träng ®iÓm quèc gia vÒ c«ng nghÖ läc - hãa dÇu 3 Metanol ®−îc sö dông réng r·i nh− mét ho¸ chÊt h÷u c¬ c¬ b¶n trong nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau. HiÖn nay, nã lµ mét trong c¸c nguyªn liÖu t¹o ra nhiªn liÖu s¹ch - nhiªn liÖu sinh häc cña thÕ kû 21. Trong c«ng nghiÖp hãa chÊt, metanol lµ nguyªn liÖu c¬ b¶n ®Ó s¶n xuÊt forman®ªhyt, axit axªtic, s¶n xuÊt s¬n tæng hîp, chÊt dÎo, lµm dung m«i v.v... Kho¶ng hai chôc n¨m trë l¹i ®©y, ngµnh c«ng nghiÖp hãa dÇu cßn ph¸t triÓn s¶n phÈm metyl ter - butyl ete (MTBE) tõ metanol lµm phô gia thay cho hîp chÊt ch× rÊt ®éc h¹i ®Ó s¶n xuÊt x¨ng ®éng c¬ chÊt l−îng cao (Mogas 95, Mogas 98), vµ ph¸t triÓn sö dông nhiªn liÖu dieden sinh häc (biodieden) ®i tõ metyl este dÇu mì ®éng thùc vËt. V× thÕ, nhu cÇu sö dông metanol ngµy cµng t¨ng. Riªng Céng Hoµ LB §øc vµ Ph¸p nhu cÇu metanol cho dieden sinh häc hiÖn nay ®· lªn tíi 1 triÖu tÊn/n¨m. Nh×n chung, nhu cÇu sö dông metanol hµng n¨m trªn toµn thÕ giíi −íc kho¶ng trªn 32 triÖu tÊn. NhÞp ®é t¨ng hµng n¨m lµ 5-10%. C«ng nghÖ s¶n xuÊt metanol lu«n ®−îc hoµn thiÖn vµ hîp lý hãa. Nguån nguyªn liÖu ®−îc më réng tíi c¶ viÖc sö dông nguån khÝ cacbonic trong thiªn nhiªn, phÕ liÖu n«ng l©m s¶n (biomass). N−íc ta hiÖn nay ch−a cã nhµ m¸y s¶n xuÊt metanol mÆc dï cã s½n nguån nguyªn liÖu nh− dÇu má, than ®¸, sinh khèi (biomass). Nhu cÇu metanol ë ViÖt Nam còng ngµy cµng t¨ng. H»ng n¨m, ta ph¶i nhËp l−îng ®¸ng kÓ metanol ®Ó phôc vô c¸c môc ®Ých kh¸c nhau, trong ®ã chñ yÕu míi chØ ®Ó lµm dung m«i. ViÖc nhËp khÈu metanol kh«ng kinh tÕ so víi s¶n xuÊt t¹i chç. Do ®ã, nghiªn cøu vµ triÓn khai c«ng nghÖ s¶n xuÊt metanol ë ViÖt Nam lµ cÊp thiÕt vµ phï hîp víi nhiÖm vô ph¸t triÓn CN hãa chÊt - hãa dÇu. 3 I. t×nh h×nh s¶n xuÊt, sö dông vµ thÞ tr−êng metanol trªn thÕ giíi vµ khu vùc 1. Giíi thiÖu s¶n phÈm metanol th−¬ng m¹i - Metanol th−¬ng phÈm cã c¸c chØ tiªu kü thuËt sau: D¹ng ngoµi Trong suèt, kh«ng vÈn ®ôc Mµu s¾c cÆn cacbon Kh«ng sÉm h¬n mµu standard N030 – ASTM D1209, d¶i platin-coban Mµu s¾c Kh«ng sÉm h¬n mµu standard N05– ASTM, D1209, d¶i platin-coban NhiÖt ®é bay h¬i Kh«ng > 10C so víi 64,60C ë 1atm. Tû träng 0,7928 kg/l ë 200C Hµm l−îng metanol Min 99,9% khèi l−îng Hµm l−îng cÆn kh«ng tan Max 10 mg/100 ml Mïi §Æc tr−ng T¸c dông permanganat Kh«ng ®æi mµu trong vßng 60 phót Hµm l−îng n−íc Max 0,1% khèi l−îng - Metanol cÊp ®é AA cã c¸c chØ tiªu hµm l−îng nh− sau: Tªn chÊt Giíi h¹n Metanol Min 99,88% KL. Axeton Max 0,002%KL. Etanol Max 0,001%KL. Axit axetic Max 0,003%KL. Amoniac Max 0,003%KL. N−íc Max 0,1 %KL. 4 2. T×nh h×nh cung cÇu metanol trªn thÕ giíi 2.1. LÜnh vùc sö dông metanol hiÖn nay Metanol ®−îc sö dông rÊt réng r·i trong c¸c lÜnh vùc sau: - Nguyªn liÖu chÝnh ®Ó s¶n xuÊt forman®ªhyt. - Nguyªn liÖu chÝnh ®Ó s¶n xuÊt axit axetic. - Nguyªn liÖu s¶n xuÊt phô gia cho x¨ng MTBE. - S¶n xuÊt metylmetacrylat (MMA). - S¶n xuÊt dimetyl terephtalat (DMT) lµm chÊt dÎo poly este. - Lµm dung m«i. v.v… H×nh 1. LÜnh vùc sö dông metanol 5 H×nh 2. S¬ ®å c¬ cÊu sö dông metanol trong c¸c lÜnh vùc H×nh 3. Nhu cÇu sö dông metanol ë c¸c khu vùc 2.2. Nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng cung øng. Nhu cÇu vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt metanol cña thÕ giíi hiÖn nay ®−îc thèng kª vµ dù b¸o nh− sau: 6 B¶ng 1: Tiªu thô metanol trªn thÕ giíi (ngµn tÊn)* N¨m Cung øng Tiªu thô CÇu/Cung(%) Formaldehyt Axit axetic Chlorometan DMT MMA Dimetyl ether MTBE TAmetanol Nhiªn liÖu/X¨ng Dung m«i Kh¸c Tæng céng 1994 1995 1996 1997 1998 2001 2004 25385 22720 89,5 8669 1313 925 439 689 138 4821 163 825 1350 3388 22720 28295 23927 84,6 8873 1486 947 463 723 144 5467 271 780 1441 3332 23927 30012 26127 87,1 9193 1504 964 480 725 149 6864 352 785 1437 3674 26127 32632 27142 83,2 9484 1663 978 472 744 158 7186 374 804 1478 3801 27142 35962 28165 78,3 9732 1753 977 475 790 160 7561 383 836 1526 3972 28165 36612 30355 82,9 10464 2176 966 516 894 177 7944 402 963 1666 4187 30355 37362 32746 87,6 11466 2318 990 573 956 199 8150 404 1203 1849 4638 32746 * Sè liÖu cña TECNON (UK) Ltd N¨m 2004 thÕ giíi tiªu thô 32.746 triÖu tÊn metanol trong khi n¨ng lùc s¶n xuÊt cña c¸c nhµ m¸y lµ 37.362 triÖu tÊn. So víi n¨m 2003, t¨ng tr−ëng 5%. DiÔn biÕn t×nh h×nh s¶n xuÊt 10 n¨m gÇn ®©y vµ dù b¸o ®Õn n¨m 2010 ®−îc biÓu diÔn trong h×nh 4. H×nh 4. Dù b¸o s¶n xuÊt metanol trªn toµn thÕ giíi 7 Nh×n chung n¨ng lùc s¶n xuÊt metanol cña thÕ giíi trong nh÷ng n¨m qua lµ cung v−ît cÇu. ChØ ®Õn n¨m 2010 cung vµ cÇu metanol theo dù b¸o cña c¸c nhµ t− vÊn, vÒ c¬ b¶n míi ®−îc c©n b»ng. NhËn xÐt trªn ®−îc chøng minh b»ng c¸c sè liÖu sau: B¶ng 2: Sè liÖu thèng kª vµ dù b¸o t×nh h×nh vµ n¨ng lùc SX metanol thÕ giíi* N¨m 2004 2006 2008 2010 Cung øng Tiªu thô CÇu/Cung(%) 37.362 32.746 87,6 37.362 33.537 89,8 37.362 35.300 94,5 37.362 37.249 99,7 *Sè liÖu cña Chemical Market Associates, inc. 2.3. Gi¸ b¸n metanol. Gi¸ metanol phô thuéc rÊt nhiÒu vµo gi¸ dÇu th«. Sù biÕn ®éng vÒ gi¸ metanol trong nh÷ng n¨m tr−íc 2003 kh«ng nhiÒu. ChØ khi c¬n sèt dÇu löa x¶y ra cuèi n¨m 2004 míi lµm cho gi¸ metanol t¨ng ®ét biÕn. Nh×n chung, t¨ng gi¸ dÇu má sÏ lµm gi¸ metanol t¨ng t−¬ng øng. Thùc tÕ gi¸ metanol trªn thÞ tr−êng quèc tÕ diÔn biÕn phøc t¹p h¬n so víi nh÷ng g× c¸c nhµ t− vÊn dù b¸o. Sau khi gi¸ dÇu th« t¨ng v−ît ng−ìng 50 USD/thïng vµo cuèi n¨m 2004, gi¸ metanol ®· t¨ng tõ 200 USD/ tÊn lªn tíi trªn 300USD/ tÊn. H×nh 5. DiÔn biÕn gi¸ metanol trªn thÕ giíi 8 B¶ng 3 lµ gi¸ metanol trong vßng 5 n¨m gÇn ®©y cña nhµ ph©n phèi metanol quèc tÕ lín nhÊt Metanex: 9 Dù b¸o gi¸ metanol: Mét thêi gian dµi gi¸ metanol b×nh æn ë møc 150 USD/ tÊn. Nh−ng tõ cuèi n¨m 2004, b¾t ®Çu cã nh÷ng biÕn ®éng lín. Gi¸ metanol t¨ng liªn tôc vµ ®Õn quý 1 n¨m 2005 ®¹t møc trªn 300 USD/ tÊn. Lý do lµ gi¸ dÇu th« thÕ giíi t¨ng tõ 28 lªn tíi trªn 50USD/thïng. Sau ®©y lµ c«ng thøc kinh nghiÖm tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña h·ng Methanex: Gi¸ MeOH = 36* Gi¸ khÝ thiªn nhiªn + 25 USD Trong ®ã gi¶ thiÕt: - Gi¸ khÝ TN dao ®éng trªn d−íi 7 USD/ Tr. BTU, - Gi¸ dÇu th« dao ®éng trªn d−íi 50 USD/thïng. Víi gi¸ khÝ thiªn nhiªn lµ 7 USD/1 Tr. BTU, gi¸ metanol sÏ lµ: 36 . 7 + 25 = 277 $US/ tÊn. 2.4. T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô metanol t¹i Ch©u ¸ vµ khu vùc ASEAN a. §«ng Nam ¸ (ngµn tÊn) N¨m 1994 1995 1996 1997 1998 2001 2004 S¶n xuÊt Indonesia 218 170 150 220 800 950 950 Malaysia 686 640 600 600 600 640 640 Myanmar 80 70 60 50 50 50 50 Tæng céng 984 880 810 870 1450 1660 1660 Indonesia 388 412 436 470 490 547 609 Malaysia 243 278 298 308 309 378 402 Myanmar 26 27 27 27 27 29 30 Philipin 44 48 50 52 52 58 60 Singapo 41 55 78 78 80 82 85 Th¸i Lan 67 92 132 151 164 213 291 809 912 1021 1089 1122 1307 1485 -175 -32 -211 -219 328 353 175 Tiªu thô Tæng céng C©n b»ng khu vùc 10 b. Khu vùc §«ng ¸ N¨m 1994 1995 1996 1997 1998 2001 2004 S¶n xuÊt Hµn Quèc - - - - - - - 25 30 30 30 30 30 30 Trung Quèc 640 700 1184 950 1000 1110 1110 Tæng céng 665 730 980 1030 1130 1130 1130 Hµn Quèc 599 670 795 903 1044 1080 1250 §µi Loan 359 357 428 460 515 662 707 Trung Quèc 795 1084 1184 1319 1539 1952 2362 Tæng céng 1752 2111 2407 2682 3098 3694 4319 -3189 §µi Loan Tiªu thô C©n b»ng khu vùc -1087 -1381 -1427 -1652 -1968 -2564 1994 1995 1998 c. NhËt B¶n N¨m 1996 1997 2001 2004 S¶n xuÊt 41 70 70 70 70 70 70 Tiªu thô 1880 1993 1985 2004 2023 2117 2271 C©n b»ng -1839 -1953 -2047 -2201 -1923 -1915 -1934 C©n b»ng cho toµn khu vùc: N¨m 1994 1995 1996 1997 -2751 -3336 -3553 -3805 1998 2001 -3593 -4258 2004 -5251 §iÒu thÊy râ qua c¸c sè liÖu trªn lµ trong vßng 10 n¨m, toµn bé khu vùc §«ng ¸ vµ §«ng Nam ¸ ®Òu ph¶i nhËp siªu metanol. Tèc ®é t¨ng nhËp siªu hµng n¨m lµ ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn, n¨ng lùc s¶n xuÊt metanol cña toµn thÕ giíi vÉn cßn d− nhiÒu (xem b¶ng 1). 11 d. Hµn Quèc (ngh×n tÊn) N¨m 1994 1995 N¨ng lùc s¶n xuÊt - - S¶n xuÊt - HiÖu suÊt vËn hµnh % Tiªu thô 1997 1998 2001 2004 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Formaldehyte 180 212 259 264 264 266 280 Axit axetic 105 113 118 153 183 183 183 Clorometan 15 20 20 20 22 25 28 Dimethyl terephtalate 25 27 36 28 28 28 28 Metyl methacrylat 20 20 20 20 53 53 53 - - - - - - - 100 110 146 182 250 250 290 TAmetanol - 5 19 20 22 26 28 X¨ng/ nhiªn liÖu - - - - - - - 33 38 41 42 46 62 80 øngdông kh¸c 121 125 136 174 176 187 280 Tæng céng 599 670 795 903 1.044 1.080 1.250 - 56 - - - - - NhËp khÈu 604 633 610 903 1044 1080 1250 XuÊt khÈu 5 19 15 - - - - -599 -614 -795 Dimethyl ether MTBE Dung m«i §¸nh gi¸ t¨ng tr−ëng/®é suy gi¶m ThÆng d−/th©m hôt 1996 -903 -1044 -1088 -1250 e. Khèi ASEAN §Ó cã bøc tranh râ rµng h¬n vÒ t×nh h×nh cung cÇu metanol cña c¸c n−íc khèi ASEAN- ®èi t¸c gÇn gòi cña ViÖt nam trong khu vùc, chóng ta xem xÐt c¸c sè liÖu thèng kª vµ dù b¸o sau ®©y: 12 - Indonesia N¨m 1994 1995 1996 1997 1998 2001 2004 N¨ng lùc s¶n xuÊt 220 200 200 250 830 990 990 S¶n xuÊt 218 170 150 220 800 950 950 HiÖu suÊt vËn hµnh % 99,1 85,0 75,0 88,0 96,4 96,0 96,0 330 350 370 400 414 460 509 Axit axetic - - - - - - - Clorometan - - - - - - - Dimethyl terephtalat - - - - - - - Metyl methacrylat - - - - - - - Dimethyl ether - - - - - - - MTBE - - - - - - - TAmetanol - - - - - - - X¨ng/ nhiªn liÖu - - - - - - - Dung m«i 40 44 48 53 55 64 75 øng dông kh¸c 18 18 18 20 21 23 25 388 412 436 473 490 547 609 - - - - - - - NhËp khÈu 170 242 286 223 72 40 - XuÊt khÈu - - - - 182 443 341 -170 -242 -286 -253 310 403 341 Tiªu thô Formaldehyte Tæng céng §¸nh gi¸ t¨ng tr−ëng/®é suy gi¶m ThÆng d−/th©m hôt 13 Malaysia N¨m 1994 1995 1996 1997 1998 2001 2004 N¨ng lùc s¶n xuÊt 660 660 660 660 660 730 730 S¶n xuÊt 686 640 600 600 600 660 660 HiÖu suÊt vËn hµnh % 103,9 97 90,9 90,9 90,9 90,4 90,4 Formaldehyt 112 127 142 150 150 155 170 Axit axtic - - - - - - - Clorometan - - - - - - - Dimethyl terephtalat - - - - - - - Metyl methacrylat - - - - - 58 58 Dimethyl ether - - - - - - - MTBE 93 108 108 108 108 108 108 TAmetanol - - - - - - - X¨ng/ nhiªn liÖu - - - - - - - Dung m«i 15 17 19 20 21 22 24 øngdông kh¸c 23 26 29 30 30 35 42 Tæng céng 243 278 298 308 309 378 402 §¸nh gi¸ t¨ng tr−ëng/ ®é 50 suy gi¶m -18 - - - - - NhËp khÈu - - - - - - - XuÊt khÈu 393 380 302 292 291 282 258 ThÆng d−/th©m hôt 393 380 302 292 291 282 258 Tiªu thô 14 Myanma N¨m 1994 1995 1996 1997 1998 2001 2004 150 150 150 150 150 150 150 80 70 60 50 50 50 50 53,3 46,7 40,0 33,3 33,3 33,3 33,3 21 22 22 22 22 24 25 Axit axetic - - - - - - - Clorometan - - - - - - - Dimethyl terephtalat - - - - - - - Metyl methacrylat - - - - - - - Dimethyl ether - - - - - - - MTBE - - - - - - - TAmetanol - - - - - - - X¨ng/ nhiªn liÖu - - - - - - - Dung m«i 2 2 2 2 2 2 2 øngdông kh¸c 3 3 3 3 3 3 3 26 27 27 27 27 29 30 §¸nh gi¸ t¨ng tr−ëng/ ®é suy gi¶m - - - - - - - NhËp khÈu - - - - - - - XuÊt khÈu 54 43 33 23 23 21 20 ThÆng d−/th©m hôt 54 43 33 23 23 21 20 N¨ng lùc s¶n xuÊt S¶n xuÊt HiÖu suÊt vËn hµnh % Tiªu thô Formaldehyt Tæng céng 15 Philippin N¨m 1994 1995 1996 1997 1998 2001 2004 N¨ng lùc s¶n xuÊt - - - - - - - S¶n xuÊt - - - - - - - HiÖu suÊt vËn hµnh % - - - - - - - 22 23 24 25 25 28 32 Axit axetic - - - - - - - Clorometan - - - - - - - Dimethyl terephtalat - - - - - - - Metyl methacrylat - - - - - - - Dimethyl ether - - - - - - - MTBE - - - - - - - TAmetanol - - - - - - - X¨ng/ nhiªn liÖu - - - - - - - Dung m«i 3 5 5 5 5 5 5 øngdông kh¸c 19 20 21 22 22 25 31 Tæng céng 44 48 50 52 52 58 68 - - - - - - - NhËp khÈu 44 48 50 52 52 58 68 XuÊt khÈu - - - - - - - -44 -48 -50 -52 -52 -58 -68 Tiªu thô Formaldehyt §¸nh gi¸ t¨ng tr−ëng/ ®é suy gi¶m ThÆng d−/th©m hôt 16 Singapore N¨m 1994 1995 1996 1997 1998 2001 2004 N¨ng lùc s¶n xuÊt - - - - - - - S¶n xuÊt - - - - - - - HiÖu suÊt vËn hµnh % - - - - - - - 20 21 22 22 23 25 27 Axit axetic - - - - - - - Clorometan - - - - - - - Dimethyl terephtalat - - - - - - - Metyl methacrylat - - - - - - - Dimethyl ether - - - - - - - 16 37 49 49 49 49 49 TAmetanol - - - - - - - X¨ng/ nhiªn liÖu - - - - - - - Dung m«i 2 3 3 3 3 3 3 øngdông kh¸c 3 4 4 4 4 4 5 41 55 78 78 80 82 85 - - - - - - - NhËp khÈu 100 120 120 125 125 125 125 XuÊt khÈu 59 65 42 47 45 43 40 -41 -55 -78 -78 -80 -82 -85 Tiªu thô Formaldehyte MTBE Tæng céng §¸nh gi¸ t¨ng tr−ëng/ ®é suy gi¶m ThÆng d−/th©m hôt 17 Th¸i Lan N¨m 1994 1995 1996 1997 1998 2001 2004 N¨ng lùc s¶n xuÊt - - - - - - - S¶n xuÊt - - - - - - - HiÖu suÊt vËn hµnh % - - - - - - - 40 50 81 95 105 140 180 Axit axetic - - - - - - - Clorometan - - - - - - - Dimethyl terephtalat - - - - - - - Metyl methacrylat - - - - - - - Dimethyl ether - - - - - - - MTBE - 12 18 20 20 20 40 TAmetanol - - - - - - - X¨ng/ nhiªn liÖu - - - - - - - 18 20 22 24 26 35 47 9 10 11 12 13 18 24 67 92 132 151 164 213 291 - - - - - - - NhËp khÈu 67 92 132 151 164 213 291 XuÊt khÈu - - - - - - - -92 -132 -151 -164 -213 -291 Tiªu thô Formaldehyte Dung m«i øngdông kh¸c Tæng céng §¸nh gi¸ t¨ng tr−ëng/ ®é suy gi¶m ThÆng d−/th©m hôt -67 *Sè liÖu TECNON (UK) Ltd 18 Ph©n tÝch thÞ tr−êng khu vùc: Do vÞ trÝ ®Þa lý gÇn gòi vµ tÝnh t−¬ng ®ång cña n−íc ta víi c¸c n−íc trong khèi ASEAN, viÖc ph©n tÝch vµ b×nh luËn vÒ vÊn ®Ò cung cÇu metanol cu¶ c¸c n−íc nµy rÊt h÷u Ých . a. Indonesia Indonesia sím trë thµnh n−íc tù cung cÊp metanol cho nhu cÇu cña m×nh ®ång thêi xuÊt khÈu l−îng metanol s¶n xuÊt d−. VÞ trÝ ®Þa lý cña Indonesia lµm cho s¶n phÈm cña hä khi xuÊt khÈu cã lîi thÕ h¬n c¸c n−íc xuÊt khÈu ë Trung §«ng, Cana®a hay Nam Mü. b. Malaysia MÆc dï cã sù t¨ng nhanh nhu cÇu sö dông metanol trong n−íc nh− h·ng Petronas, së h÷u c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt metanol, vÉn cßn d− ®Ó xuÊt khÈu. VÒ vÞ trÝ ®Þa lý, Malaysia còng cã lîi thÕ nh− In®onesia. c. Th¸i Lan Nhu cÇu metanol cña Th¸i lan t¨ng nhanh vµ hoµn toµn phô thuéc vµo nguån nhËp khÈu tõ Trung §«ng. Lîi thÕ cña c¸c nhµ xuÊt khÈu trong khu vùc khiÕn hä cã thÓ x©m nhËp vµo thÞ tr−êng Th¸i Lan trong t−¬ng lai. d. Singapore/Philippin/Myanmar §©y lµ c¸c thÞ tr−êng nhá, l−îng tiªu thô metanol kh«ng nhiÒu. Singapore ®ãng vai trß chñ yÕu lµ trung t©m ph©n phèi s¶n phÈm. C¸c n−íc kh¸c trong khu vùc ch©u ¸: Bao gåm NhËt B¶n, Hµn Quèc, Trung Quèc, §µi Loan. C¸c n−íc nµy ®Òu tiªu thô l−îng metanol rÊt lín nªn ph¶i nhËp khÈu. Nh−ng hä ®Òu ®· cã c¸c nguån cung cÊp metanol æn ®Þnh hoÆc liªn doanh s¶n xuÊt – tiªu thô víi c¸c n−íc s¶n xuÊt – xuÊt khÈu metanol. 2.5. T×nh h×nh thÞ tr−êng metanol ë VN. ViÖt nam hiÖn t¹i gÇn nh− kh«ng cã thÞ tr−êng riªng vÒ metanol. Trõ mét l−îng nhá nhËp khÈu metanol lµm dung m«i vµ cho vµi môc ®Ých kh¸c, ch−a 19 cã doanh nghiÖp nµo cña ViÖt Nam sö dông metanol lµm nguyªn liÖu ®Ó t¹o ra c¸c s¶n phÈm th−¬ng m¹i cã gi¸ trÞ cao nh− axit axetic, formalin, metyl este, MMA... T×nh h×nh nhËp khÈu metanol vµo n−íc ta trong thêi gian 2002 – 2005 nh− sau*: N¨m 2002 L−îng (tÊn) TrÞ gi¸ (USD) 2003 2004 2005** 14 356 15 967 17 586 5 609 3 006 967 3 920 617 4 486 610 1 844 754 - 16,11 % 16,2% - Møc t¨ng tr−ëng *Sè liÖu cña Tæng côc H¶i quan **Sè liÖu 3 th¸ng ®Çu n¨m NÕu gi¶ thiÕt nhu cÇu tiªu thô cña thÞ tr−êng ViÖt Nam n¨m 2005 lµ 20.000 tÊn vµ møc t¨ng tr−ëng hµng n¨m lµ 15%, th× cã thÓ dù b¸o nhu cÇu metanol cho ®Õn n¨m 2010 nh− sau: N¨m Nhu cÇu metanol T¨ng 2006 23 000 15% 2007 26 500 15% 2008 29 600 15% 2009 33 000 15% 2010 38 000 15% NhËn xÐt: Qua c¸c sè liÖu trªn, nh×n chung ë n−íc ta, møc t¨ng tr−ëng sö dông metanol lµm dung m«i vµ mét sè øng dông kh¸c ®Òu ®Æn lµ 15%. §iÒu nµy sÏ cßn tiÕp tôc trong c¸c n¨m tíi v× møc t¨ng GDP cña ViÖt Nam æn ®Þnh lµ 78%/n¨m. Sù t¨ng tr−ëng ®ét biÕn nhu cÇu metanol chØ cã thÓ x¶y ra khi triÓn khai c¸c dù ¸n s¶n xuÊt formandehyt vµ dieden sinh häc chøa hîp phÇn ®i tõ metanol. 20 HiÖn t¹i toµn bé l−îng formandehyt cÇn thiÕt cña ViÖt Nam ®Òu ph¶i nhËp khÈu. L−îng nhËp nµy trong n¨m 2004 kho¶ng 25000 tÊn (Sè liÖu cña Tæng côc H¶i quan). Møc t¨ng hµng n¨m kho¶ng 15%. Formaldehyt ®−îc dïng chñ yÕu ®Ó t¹o keo d¸n gç cho s¶n xuÊt tÊm sµn, v¸ch ng¨n vµ dïng ®Ó xö lý gç, xö lý da trong c«ng nghiÖp da, giµy. §· cã hai dù ¸n x©y dùng nhµ m¸y s¶n xuÊt formalin c«ng suÊt 30.000tÊn/n¨m ®−îc ho¹ch ®Þnh trong kÕ ho¹ch quèc gia thêi kú 2001-2005. Nh− vËy, nÕu c¸c nhµ m¸y nµy ®i vµo ho¹t ®éng sÏ tiªu thô kho¶ng 30.000 tÊn metanol mçi n¨m. Nh−ng do nhiÒu lý do, c¸c dù ¸n trªn vÉn ch−a ®−îc triÓn khai. Ngµnh x©y dùng cña ViÖt Nam liªn tôc t¨ng tr−ëng lµ tiÒn ®Ò ph¸t triÓn vËt liÖu x©y dùng vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn gç. V× thÕ, viÖc x©y dùng c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt formalin lµ nhu cÇu ph¸t triÓn kh¸ch quan. Dù kiÕn c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt formalin ë n−íc ta sÏ ®−îc triÓn khai x©y dùng vµo n¨m 2007 –2008. Theo dù b¸o, Ýt nhÊt nhu cÇu formalin t¹i thÞ tr−êng ViÖt Nam vµo n¨m 2010 lµ 50.000 tÊn vµ sÏ tiªu thô kho¶ng 25.000 tÊn metanol. §Êy lµ ch−a tÝnh tíi c¸c nhu cÇu sö dông metanol ®Ó s¶n xuÊt c¸c chÕ phÈm kh¸c nh−: axit axetic, MTBE, MMA hoÆc c¸c s¶n phÈm cña olefin. H¬n n÷a, metanol cßn lµ nguyªn liÖu quan träng s¶n xuÊt c¸c phô gia cho x¨ng, nhiªn liÖu. Trong t−¬ng lai kh«ng xa, viÖc sö dông c¸c s¶n phÈm sinh häc liªn quan tíi chiÕn l−îc sö dông n¨ng l−îng t¸i t¹o ngµy cµng chiÕm tØ träng cao trong nÒn kinh tÕ cña c¸c n−íc. §©y còng lµ ®iÒu cÇn ph¶i tÝnh ®Õn khi dù b¸o nhu cÇu tiªu thô metanol. Theo c¸c sè liÖu dù b¸o, n¨m 2010 l−îng nhiªn liÖu thiÕu hôt cña c¶ n−íc lµ 10 triÖu tÊn c¶ x¨ng, dÇu dieden, FO. Dù kiÕn phÇn nhiªn liÖu sinh häc thay thÕ sÏ ®−îc ®−a vµo c¬ cÊu sö dông lµm nhiªn liÖu lµ 300.000 tÊn. Muèn cã ®−îc l−îng nhiªn liÖu nµy cÇn kho¶ng 20.000 tÊn metanol ®Ó chuyÓn hãa dÇu mì ®éng thùc vËt thµnh metyleste pha chÕ biodieden. II. C«ng nghÖ s¶n xuÊt metanol Cho ®Õn nay, metanol ®−îc s¶n xuÊt chñ yÕu tõ khÝ tù nhiªn vµ b−íc ®Çu mét phÇn tõ than ®¸ (gäi lµ metanol tæng hîp). 21