Tài liệu Chuong 10. ke toan von va chi phi thu nhap cua nhnn

.DOC

353

Ch¬ng x
KÕ to¸n vèn vµ thu nhËp, chi phÝ
cña Ng©n hµng Nhµ níc
1. §Æc ®iÓm c¬ chÕ tµi chÝnh cña Ng©n hµng Nhµ níc.
Ng©n hµng Nhµ níc lµ c¬ quan cña ChÝnh phñ, lµ Ng©n hµng Trung ¬ng
cña Níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. NHNN cã chøc n¨ng qu¶n lý nhµ
níc vÒ tiÒn tÖ vµ ho¹t ®éng ng©n hµng; lµ ng©n hµng ph¸t hµnh tiÒn; ng©n hµng
cña c¸c ng©n hµng vµ lµ ng©n hµng lµm dÞch vô tiÒn tÖ cho ChÝnh phñ. B¶n th©n
Ng©n hµng Nhµ níc lµ mét ph¸p nh©n, cã vèn ph¸p ®Þnh thuéc së h÷u cña Nhµ
níc.
NhiÖm vô c¬ b¶n cña Ng©n hµng Nhµ níc lµ qu¶n lý nhµ níc vÒ ho¹t ®éng
tiÒn tÖ tÝn dông, ng©n hµng. Bªn c¹nh ®ã, Ng©n hµng Nhµ níc trong khi thùc hiÖn
c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô cña m×nh cßn cã c¸c ho¹t ®éng mang tÝnh kinh doanh.
Tuy nhiªn, c¸c ho¹t ®éng cã tÝnh kinh doanh cña Ng©n hµng Nhµ níc kh«ng v×
môc ®Ých lîi nhuËn mµ chñ yÕu lµ v× môc ®Ých æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång tiÒn, gãp
phÇn ®¶m b¶o an toµn ho¹t ®éng ng©n hµng vµ c¸c TCTD. Ho¹t ®éng nghiÖp vô
cña Ng©n hµng Nhµ níc chñ yÕu th«ng qua c¸c nghiÖp vô t¸i cÊp vèn ®èi víi c¸c
tæ chøc tÝn dông, nghiÖp vô ph¸t hµnh tiÒn, nghiÖp vô ngo¹i hèi vµ mét sè nghiÖp
vô kh¸c.
Nh vËy, ho¹t ®éng cña Ng©n hµng Nhµ níc võa mang tÝnh chÊt nh mét c¬
quan ngang Bé võa mang tÝnh chÊt lµ ®¬n vÞ ho¹t ®éng cã thu. Do tÝnh chÊt ho¹t
®éng cña Ng©n hµng Nhµ níc kh¸c víi Bé kh¸c cho nªn c¬ chÕ tµi chÝnh cña
Ng©n hµng Nhµ níc còng mang nh÷ng ®Æc thï riªng:
- Ng©n hµng Nhµ níc thùc hiÖn chÕ ®é tµi chÝnh riªng do ChÝnh phñ ban
hµnh. ChÕ ®é tµi chÝnh nµy võa ®¶m b¶o cho Ng©n hµng Nhµ níc ho¹t ®éng theo
chøc n¨ng qu¶n lý, võa ®¶m b¶o ho¹t ®éng nghiÖp vô cña Ng©n hµng Nhµ níc.
- C¸c kho¶n thu, chi tµi chÝnh cña Ng©n hµng Nhµ níc vÒ nguyªn t¾c ph¶i
thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña LuËt Ng©n s¸ch Nhµ níc vµ LuËt Ng©n hµng Nhµ n-
íc ViÖt Nam. Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ChÝnh phñ vÒ
viÖc lËp kÕ ho¹ch thu, chi tµi chÝnh vµ tæ chøc thùc hiÖn chÕ ®é tµi chÝnh cña
Ng©n hµng Nhµ níc.
- C¸c kho¶n chi phÝ cña Ng©n hµng Nhµ níc kh«ng do Ng©n s¸ch Nhµ níc
cÊp nh c¸c Bé kh¸c mµ ®îc sö dông c¸c nguån thu cã tÝnh chÊt kinh doanh ®Ó
trang tr¶i.
- Do cã ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt kinh doanh cho nªn ngoµi c¸c kho¶n chi
theo chÕ ®é cña Ng©n s¸ch Nhµ níc, Ng©n hµng Nhµ níc cßn ®îc trÝch lËp c¸c
quü theo quy ®Þnh cña LuËt Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt nam vµ quy ®Þnh cô thÓ cña
127
Trang 1
NghÞ ®Þnh 100/1998/ND-CP cña ChÝnh phñ. Sau khi trÝch lËp c¸c quü, phÇn
chªnh lÖch thu lín h¬n chi cßn l¹i sÏ ®îc nép cho Ng©n s¸ch Nhµ níc.
- Ng©n hµng Nhµ níc kh«ng ph¶i nép c¸c lo¹i thuÕ ®èi víi c¸c ho¹t ®éng
nghiÖp vô vµ dÞch vô.
- N¨m tµi chÝnh cña Ng©n hµng Nhµ níc phï hîp víi n¨m d¬ng lÞch, b¾t
®Çu tõ ngµy 1/ 1 vµ kÕt thóc vµo ngµy 31/ 12.
Ng©n hµng Nhµ níc tæ chøc thµnh hÖ thèng thèng nhÊt tõ Trung ¬ng ®Õn
c¸c chi nh¸nh trùc thuéc ®Æt t¹i c¸c tØnh, thµnh phè trong c¶ níc vµ lµ mét ph¸p
nh©n duy nhÊt cho nªn viÖc qu¶n lý tµi chÝnh trong hÖ thèng Ng©n hµng Nhµ níc
ph¶i ®îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c tËp trung, thèng nhÊt toµn hÖ thèng. C¸c
kho¶n thu nhËp, chi phÝ ph¸t sinh t¹i c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc nhng ph¶i ®îc qu¶n lý
vµ tæng hîp t¹i mét ®Çu mèi lµ Ng©n hµng Nhµ níc Trung ¬ng (Vô KÕ to¸n – Tµi
chÝnh).
Tõ ®Æc ®iÓm cña c¬ chÕ tµi chÝnh trong Ng©n hµng Nhµ níc dÉn ®Õn viÖc
tæ chøc kÕ to¸n vèn vµ thu nhËp, chi phÝ cña Ng©n hµng Nhµ níc cã kh¸c so víi
c¸c bé kh¸c vµ kh¸c so víi ng©n hµng th¬ng m¹i. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn
nghiÖp vô kÕ to¸n tµi chÝnh cÇn nhËn râ ®Æc ®iÓm nµy ®Ó n©ng cao chÊt lîng
c«ng t¸c h¹ch to¸n, gãp phÇn t¨ng cêng qu¶n lý tµi chÝnh trong hÖ thèng Ng©n
hµng Nhµ níc.
2. Tµi kho¶n vµ chøng tõ sö dông
2.1. Tµi kho¶n
2.1.1. Tµi kho¶n ph¶n ¸nh vèn, quü vµ kÕt qu¶ tµi chÝnh cña Ng©n
hµng Nhµ níc
- Tµi kho¶n “ Vèn cña ng©n hµng” (Sè hiÖu 60)
Tµi kho¶n 60 cã mét sè tµi kho¶n cÊp 2:
+ Tµi kho¶n 601 “Vèn ph¸p ®Þnh”: Tµi kho¶n nµy chØ më t¹i Ng©n hµng
Nhµ níc Trung ¬ng (Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh) dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè vèn ph¸p ®Þnh
cña Ng©n hµng Nhµ níc.
KÕt cÊu cña tµi kho¶n 601:
Bªn Cã ghi: - Nguån vèn ph¸p ®Þnh t¨ng
Bªn Nî ghi: - Nguån vèn ph¸p ®Þnh gi¶m
Sè d Cã: - Ph¶n ¸nh vèn ph¸p ®Þnh hiÖn cã
H¹ch to¸n chi tiÕt: Më mét tµi kho¶n chi tiÕt.
+ Tµi kho¶n 602 “Vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n vµ mua s¾m TSC§”: Tµi
kho¶n nµy chØ më t¹i Ng©n hµng Nhµ níc Trung ¬ng (Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh)
dïng ®Ó ph¶n ¸nh nguån vèn ®Ó x©y dùng c¬ b¶n, mua s¾m TSC§ cña Ng©n
hµng Nhµ níc.
128
Trang 2
KÕt cÊu cña tµi kho¶n 602:
Bªn Cã ghi: - NhËn vèn x©y dùng c¬ b¶n, mua s¾m TSC§ do Nhµ
níc cÊp
- Vèn trang bÞ ph¬ng tiÖn tin häc vµ an toµn kho
quü ®îc trÝch tõ chi phÝ
- TiÒn thu vÒ nhîng b¸n, thanh lý TSC§
- Gi¸ trÞ TSC§ ®· x©y dùng, mua s¾m xong ®a vµo
sö dông (NhËp tµi s¶n ë c¸c Ng©n hµng)
- §iÒu chØnh t¨ng nguyªn gi¸ TSC§
Bªn Nî ghi: - Sè khÊu hao c¬ b¶n TSC§ nép Ng©n s¸ch Nhµ níc
(gi¶m vèn Ng©n s¸ch Nhµ níc cÊp)
- ChuyÓn vèn x©y dùng c¬ b¶n, mua s¾m TSC§ cho
c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc
- §iÒu chØnh gi¶m nguyªn gi¸ TSC§
- Gi¶m vèn do cha khÊu hao hÕt gi¸ trÞ c¸c
TSC§ thanh lý.
Sè d Cã: - Ph¶n ¶nh vèn x©y dùng c¬ b¶n mua s¾m TSC§ hiÖn cã.
H¹ch to¸n chi tiÕt: Më mét tµi kho¶n chi tiÕt.
+ Tµi kho¶n 603 - Vèn do ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n: Tµi kho¶n nµy chØ më t¹i
Ng©n hµng Nhµ níc Trung ¬ng (Vô KÕ to¸n Tµi chÝnh) dïng ®Ó ph¶n ¶nh sè vèn
cña Ng©n hµng ®îc h×nh thµnh khi ®¸nh gi¸ l¹i vµng vµ ngo¹i tÖ theo chñ tr¬ng
cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc khi cÇn thiÕt do gi¸ c¶ vµng, chøng kho¸n vµ
tû gi¸ ngo¹i tÖ biÕn ®éng lín.
C¸c ®¬n vÞ kÕ to¸n Ng©n hµng Nhµ níc sau khi ®¸nh gi¸ l¹i vµng, chøng
kho¸n vµ ngo¹i tÖ ph¶i chuyÓn sè chªnh lÖch do ®¸nh gi¸ l¹i vÒ Vô KÕ to¸n - Tµi
chÝnh.
Tµi kho¶n 603 cã c¸c tµi kho¶n cÊp III sau:
6031 - §¸nh gi¸ l¹i vµng
6032 - §¸nh gi¸ l¹i ngo¹i tÖ
6033 - §¸nh gi¸ l¹i chøng kho¸n
Bªn Cã ghi: - Sè vèn ®îc h×nh thµnh.
Bªn Nî ghi: - Sè vèn ®· sö dông.
Sè d Cã: - Ph¶n ¶nh sè vèn ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n hiÖn cã.
H¹ch to¸n chi tiÕt:
- Më 1 tµi kho¶n chi tiÕt .
Tµi kho¶n 609 - Vèn kh¸c
129
Trang 3
Tµi kho¶n nµy chØ më t¹i Ng©n hµng Nhµ níc Trung ¬ng (Vô KÕ to¸n Tµi
chÝnh) dïng ®Ó ph¶n ¶nh c¸c vèn kh¸c cña Ng©n hµng ®îc h×nh thµnh trong qu¸
tr×nh ho¹t ®éng theo chÕ ®é quy ®Þnh.
Bªn Cã ghi: - Sè vèn ®îc h×nh thµnh.
Bªn Nî ghi: - Sè vèn ®· sö dông.
Sè d Cã: - Ph¶n ¶nh c¸c vèn kh¸c hiÖn cã.
H¹ch to¸n chi tiÕt:
- Më tµi kho¶n chi tiÕt theo tõng lo¹i vèn.
- Tµi kho¶n “Quü vµ dù phßng” (Sè hiÖu 62).
Tµi kho¶n 62 cã mét sè tµi kho¶n cÊp hai:
+ Tµi kho¶n 621 “Quü thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia”.
Tµi kho¶n nµy chØ më t¹i Ng©n hµng Nhµ níc Trung ¬ng (Vô KÕ to¸n - Tµi
chÝnh) dïng ®Ó ph¶n ¸nh Quü thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia cña Ng©n
hµng nhµ níc, Quü nµy ®îc trÝch lËp theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu 46 LuËt Ng©n hµng
Nhµ níc.
KÕt cÊu cña tµi kho¶n 621:
Bªn Cã ghi: Sè tiÒn trÝch lËp quü hµng n¨m.
Bªn Nî ghi: Sè tiÒn sö dông quü.
Sè d Cã: Ph¶n ¸nh sè tiÒn hiÖn cã cña quü.
H¹ch to¸n chi tiÕt: Më mét tµi kho¶n chi tiÕt.
+ Tµi kho¶n 622 “Kho¶n dù phßng rñi ro”. Tµi kho¶n nµy më t¹i Ng©n
hµng Nhµ níc Trung ¬ng (Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh) dïng ®Ó ph¶n ¸nh kho¶n dù
phßng bï ®¾p rñi ro trong ho¹t ®éng cña Ng©n hµng Nhµ níc ®îc trÝch tõ chi phÝ
®Ó lËp theo chÕ ®é quy ®Þnh.
KÕt cÊu cña tµi kho¶n 622:
Bªn Cã ghi: Sè tiÒn trÝch lËp dù phßng.
Bªn Nî ghi: Sè tiÒn sö dông dù phßng.
Sè d Cã: Ph¶n ¸nh sè tiÒn dù phßng cßn l¹i cha sö dông.
H¹ch to¸n chi tiÕt: Më mét tµi kho¶n chi tiÕt.
- Tµi kho¶n - “Chªnh lÖch tû gi¸ ngo¹i tÖ“ (Sè hiÖu 631)
Tµi kho¶n nµy më t¹i c¸c Ng©n hµng Nhµ níc cã ho¹t ®éng vÒ ngo¹i tÖ
dïng ®Ó ph¶n ¶nh c¸c kho¶n chªnh lÖch do ®iÒu chØnh tû gi¸ ngo¹i tÖ do ®¸nh
gi¸ l¹i c¸c tµi kho¶n ngo¹i tÖ, h¹ch to¸n b»ng ®ång ViÖt Nam.
Bªn Cã ghi: - Sè chªnh lÖch t¨ng do ®¸nh gi¸ l¹i sè d c¸c tµi kho¶n ngo¹i
tÖ theo tû gi¸ mua thùc tÕ cña ngµy cuèi th¸ng.
Bªn Nî ghi: - Sè chªnh lÖch gi¶m do ®¸nh gi¸ l¹i sè d c¸c tµi kho¶n ngo¹i
tÖ theo tû gi¸ mua thùc tÕ cña ngµy cuèi th¸ng.
130
Trang 4
Sè d Cã hoÆc sè d Nî:
- Ph¶n ¶nh sè chªnh lÖch Cã hoÆc sè chªnh lÖch Nî tû gi¸
ngo¹i tÖ ph¸t sinh trong n¨m cha xö lý.
H¹ch to¸n chi tiÕt:
- Më 1 tµi kho¶n chi tiÕt .
Sè d tµi kho¶n nµy kh«ng h¹ch to¸n vµo thu nhËp hay chi phÝ mµ ®Ó sè d
trªn b¸o c¸o tµi chÝnh.
- Tµi kho¶n “Chªnh lÖch thu, chi“ (Sè hiÖu 69)
Tµi kho¶n 69 cã c¸c tµi kho¶n cÊp 2:
+ Tµi kho¶n 691 “Chªnh lÖch thu, chi n¨m nay”. Tµi kho¶n nµy më t¹i
Ng©n hµng Nhµ níc Trung ¬ng (Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh) vµ c¸c chi nh¸nh Ng©n
hµng Nhµ níc tØnh, thµnh phè ®Ó ph¶n ¸nh sè chªnh lÖch gi÷a thu vµ chi cña
Ng©n hµng Nhµ níc.
KÕt cÊu cña tµi kho¶n 691:
Bªn Cã ghi: Sè d cuèi n¨m cña c¸c tµi kho¶n thu nhËp chuyÓn sang
khi quyÕt to¸n.
Bªn Nî ghi: Sè d cuèi n¨m cña c¸c tµi kho¶n chi phÝ chuyÓn sang
khi quyÕt to¸n.
Sè d Cã: Ph¶n ¸nh sè chªnh lÖch thu lín h¬n chi (l·i).
Sè d Nî: Ph¶n ¸nh sè chªnh lÖch thu nhá h¬n chi (lç).
H¹ch to¸n chi tiÕt: Më 1 tµi kho¶n chi tiÕt.
§Çu n¨m sau, sè d cña tµi kho¶n nµy ®îc chuyÓn thµnh sè d ®Çu n¨m míi
cña tµi kho¶n “Chªnh lÖch thu, chi n¨m tríc” (kh«ng ph¶i lËp phiÕu).
+ Tµi kho¶n 692 “Chªnh lÖch thu, chi n¨m tríc”: Tµi kho¶n nµy më t¹i
Ng©n hµng Nhµ níc Trung ¬ng (Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh) vµ c¸c chi nh¸nh tØnh,
thµnh phè ®Ó ph¶n ¸nh sè l·i, lç n¨m tríc cña Ng©n hµng Nhµ níc vµ viÖc thanh
to¸n sè l·i, lç ®ã.
KÕt cÊu cña tµi kho¶n 692:
Bªn Cã ghi: - ChuyÓn sè lç vÒ Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh (c¸c ®¬n vÞ NHNN)
- ChuyÓn sè lç n¨m tríc vµo c¸c tµi kho¶n thÝch hîp ®Ó
thanh to¸n (Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh)
Bªn Nî ghi: - ChuyÓn l·i vÒ Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh (c¸c ®¬n vÞ NHNN)
- ChuyÓn sè l·i n¨m tríc vµo c¸c tµi kho¶n thÝch hîp ®Ó
thanh to¸n (Vô KÕ to¸n - Tµi chÝnh).
Sè d Cã: Ph¶n ¸nh sè l·i n¨m tríc cha thanh to¸n
Sè d Nî: Ph¶n ¸nh sè lç n¨m tríc cha thanh to¸n
H¹ch to¸n chi tiÕt: - Më 1 tµi kho¶n chi tiÕt.
131
Trang 5

Tài liệu liên quan

Tài liệu vừa đăng

Tài liệu xem nhiều nhất