Lêi më ®Çu
Trong ®iÒu kiÖn giao l-u th-¬ng m¹i gi÷a c¸c n-íc n¶y sinh rÊt nhiÒu
nh÷ng vÊn ®Ò mµ trong ®ã kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn, ®ã lµ sù chªnh lÖch vÒ trÞ
gi¸ ®ång tiÒn gi÷a c¸c quèc gia.
NÒn kinh tÕ n-íc ta ®ang trong thêi kú më cöa song th-¬ng, héi nhËp
AFTA, ®Æc biÖt lµ héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi, vÊn ®Ò ®ång tiÒn thanh to¸n
vµ tû gi¸ hèi ®o¸i trë nªn mét vÊn ®Ò thu hót sù quan t©m cña c¸c nhµ kinh tÕ
trong vµ ngoµi n-íc.
ý thøc ®-îc tÇm quan träng ®ã, em muèn chän ®Ò tµi: "§ång tiÒn
thanh to¸n vµ tû gi¸ hèi ®o¸i khi tÝnh to¸n gi¸ c¶ vµ tho¶ thuËn ®iÒu kho¶n
gi¸ c¶ trong giao dÞch ngo¹i th-¬ng" ®Ó ph©n tÝch nh÷ng thùc tr¹ng tån t¹i vµ
tõ ®ã ®i ®Õn nh÷ng gi¶i ph¸p víi hy väng sÏ gãp phÇn lµm cho viÖc tho¶
thuËn ®iÒu kho¶n gi¸ trong ngo¹i th-¬ng trë nªn chÆt chÏ, chÝnh x¸c h¬n.
TiÓu luËn ngo¹i th-¬ng
1
I. Néi dung
1. Kh¸i niÖm ®ång tiÒn thanh to¸n
ViÖc thanh to¸n hµng xuÊt nhËp khÈu cã thÓ thùc hiÖn b»ng ®ång tiÒn
cña n-íc xuÊt khÈu, ®ång tiÒn cña n-íc nhËp khÈu hay tiÒn cña n-íc thø ba.
§«i khi trong hîp ®ång cßn cho quyÒn ng-êi nhËp khÈu ®-îc thanh to¸n
b»ng c¸c lo¹i ngo¹i tÖ kh¸c.
2. Kh¸i niÖm tû gi¸ hèi ®o¸i
Cã hai kh¸i niÖm tû gi¸ hèi ®o¸i
- C¸c ph-¬ng tiÖn thanh to¸n quèc tÕ ®-îc mua vµ b¸n trªn thÞ tr-êng
hèi ®o¸i b»ng tiÒn tÖ quèc gia cña mét n-íc theo mét gi¸ c¶ nhÊt ®Þnh. V×
vËy, gi¸ c¶ cña mét ®¬n vÞ tiÒn tÖ nµy thÓ hiÖn b»ng mét sè ®¬n vÞ tiÒn tÖ
n-íc kia ®-îc gäi lµ tØ gi¸ hèi ®o¸i.
- Tû gi¸ hèi ®o¸i cßn ®-îc ®Þnh nghÜa ë khÝa c¹nh kh¸c, ®ã lµ quan hÖ
so s¸nh gi÷a hai tiÒn tÖ cña hai n-íc víi nhau.
II. §ång tiÒn dïng ®Ó thanh to¸n trong giao dÞch ngo¹i
th-¬ng
1. TiÒn tÖ quèc gia (National money) lµ tiÒn cña mét n-íc:
§« la Mü
USD
B¶ng Anh
GBP
M¸c §øc
DEM
Franc Ph¸p
FRF
Franc Thuþ SÜ
CHF
§« la Canada
CAD
§« la Hång K«ng
HKD
Cua ron Thuþ §iÓn
SEK
Nh©n d©n tÖ Trung Quèc
CNY
Yªn NhËt
JPY
2. TiÒn tÖ quèc tÕ (International Currency) lµ ®ång tiÒn cña c¸c khèi
kinh tÕ vµ tµi chÝnh nh-: SDR (special drawing right) lµ quyÒn rót vèn hoÆc
vay ®Æc biÖt do Quü tiÒn tÖ quèc tÕ (International Monetary Fund - IMF)
TiÓu luËn ngo¹i th-¬ng
2
ph¸t hµnh tõ n¨m 1970; ®ång ECU (Euro Currency Unit) lµ ®ång tiÒn chung
cña Céng ®ång ch©u ¢u. TiÒn tÖ quèc tÕ hÇu nh- Ýt dïng trong thanh to¸n
quèc tÕ hiÖn nay (trõ ®ång ECU kÓ tõ 1.1.1999).
3. TiÒn tÖ thÕ giíi (World currency) vµng, Ýt dïng trong thanh to¸n
hiÖn nay
+ Trong thanh to¸n quèc tÕ cßn dïng tiÒn mÆt (Cash) lµ tiÒn giÊy cña
c¸c n-íc nh-ng rÊt Ýt dïng; tiÒn tÝn dông (Credit Currency) lµ tiÒn tµi kho¶n
cho vay, dïng qua hèi phiÕu, sÐc… (chiÕm tû träng kh¸ lín trong thanh to¸n
quèc tÕ).
Tû gi¸ ngo¹i tÖ (Tû gi¸ ngo¹i hèi - Rate of currency exchange) lµ gi¸
cña mét ®¬n vÞ tiÒn tÖ cña n-íc nµy tÝnh b»ng ®¬n vÞ tiÒn tÖ cña n-íc kh¸c,
tøc lµ søc mua cña ®ång tiÒn nµy so víi søc mua cña ®ång tiÒn kh¸c.
ThÝ dô: Th¸ng 12/1997
Th¸ng 7/1998
1 USD = 230 JPY (Yªn NhËt)
1USD = 12800 §VN
Tr-íc n¨m 1971, tû gi¸ hèi ®o¸i cña c¸c ngo¹i tÖ ®-îc biÓu hiÖn b»ng
hµm l-îng vµng cña ®ång tiÒn. Sau 1971, c¸c n-íc ®· bá hÖ thèng hµm
l-îng vµng vµ chuyÓn sang tû gi¸ th¶ næi (floating rate). Ngo¹i tÖ kh«ng cßn
hµm l-îng vµng æn ®Þnh cho nªn biÕn ®éng liªn tôc. Tõng ®ång tiÒn ph¶i
®-îc xem xÐt qua søc mua ®èi ngo¹i. Søc mua ®ã phô thuéc vµo møc ®é l¹m
ph¸t ë tõng quèc gia, vµo chØ sè gi¸ c¶, vµo søc mua vµng, mua hµng, mua
ngo¹i tÖ kh¸c, phô thuéc c¶ vµo c¸n c©n thanh to¸n vµ søc m¹nh kinh tÕ cña
n-íc ®ã.
ViÖc th¶ næi tû gi¸ ®ång tiÒn lµm cho gi¸ thÞ tr-êng cña ®ång tiÒn lªn
xuèng kh«ng cã giíi h¹n. ChÝnh phñ c¸c n-íc kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tû
gi¸ ®ång tiÒn lªn xuèng, mµ chØ c«ng bè tû gi¸ ®Ó thanh to¸n hµng ngµy.
T-¬ng quan gi÷a c¸c ®ång tiÒn thay ®æi hµng ngµy. Do ®ã, ng-êi kinh doanh
xuÊt nhËp khÈu kh«ng nh÷ng ph¶i hiÓu biÕt kü vÒ mÆt hµng mua b¸n, mµ
ph¶i biÕt tæng hîp c¸c ho¹t ®éng liªn quan ®Õn c¸c ®ång tiÒn dïng ®Ó thanh
to¸n.
TiÓu luËn ngo¹i th-¬ng
3
Tû gi¸ c¸c ®ång tiÒn hiÖn nay:
Ngoµi tû gi¸ chÝnh thøc do nhµ n-íc c«ng bè qua ng©n hµng trung
-¬ng, cßn cã 2 tû gi¸ chÝnh thøc: tû gi¸ c¬ b¶n vµ tû gi¸ -u ®·i.
- Tû gi¸ ®iÖn hèi: Ng©n hµng chuyÓn ngo¹i hèi b»ng ®iÖn
- Tû gi¸ th- hèi: ChuyÓn ngo¹i hèi b»ng th-.
- Tû gi¸ cè ®Þnh lµ tû gi¸ kh«ng biÕn ®éng trong thêi gian quy ®Þnh
nµo ®ã.
- Tû gi¸ tù do (th¶ næi) lµ tû gi¸ tù ph¸t ë thÞ tr-êng do quan hÖ cung
cÇu quyÕt ®Þnh.
- Tû gi¸ thÞ tr-êng: h×nh thµnh tù ph¸t ë thÞ tr-êng.
- Tû gi¸ chî ®en: (giao dÞch bÊt hîp ph¸p ë thÞ tr-êng do c¸c bªn tham
gia tù quyÕt)
- Tû gi¸ mua vµo, tû gi¸ b¸n ra cña thÞ tr-êng
Thanh to¸n quèc tÕ ë c¸c n-íc ®-îc thùc hiÖn trªn c¬ së tû gi¸ tù do tøc lµ tû gi¸ th¶ næi.
II. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi c¸c doanh nghiÖp XNK ViÖt Nam
khi ¸p dông c¸c lo¹i ®ång tiÒn thanh to¸n vµ TØ gi¸ hèi ®o¸i
1. Nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng tíi ®ång tiÒn thanh to¸n vµ tØ gi¸ hèi
®o¸i
VÒ dµi h¹n, cã 4 nh©n tè t¸c ®éng tíi tû gi¸ nh- sau:
* Møc gi¸ c¶ t-¬ng ®èi:
Theo thuyÕt ngang gi¸ søc mua (PPP), khi gi¸ hµng néi t¨ng (gi¸ hµng
ngo¹i gi÷ nguyªn) th× cÇu vÒ hµng néi gi¶m vµ ®ång néi tÖ cã xu h-íng gi¶m
®Ó hµng néi vÉn cã thÓ b¸n tèt. MÆt kh¸c, nÕu gi¸ cña hµng ngo¹i t¨ng lªn
sao cho gi¸ c¶ t-¬ng ®èi cña hµng néi gi¶m, cung hµng néi t¨ng lªn vµ ®ång
néi tÖ cã xu h-íng t¨ng gi¸…
*¦u thÕ hµng néi so víi hµng ngo¹i: cÇu ®èi víi hµng xuÊt cña mét
n-íc ph¸t triÓn lªn vÒ l©u dµi lµm cho ®ång tiÒn n-íc ®ã t¨ng gi¸ trong khi
cÇu vÒ hµng nhËp khÈu ®i lªn lµm cho ®ång tiÒn n-íc ®ã gi¶m gi¸.
TiÓu luËn ngo¹i th-¬ng
4
* NS lao ®éng: NS lao ®éng cña mét n-íc cao h¬n t-¬ng ®èi so víi
n-íc kh¸c sÏ lµm cho ®ång tiÒn n-íc ®ã t¨ng gi¸.
2. T¸c ®éng cña tØ gi¸ hèi ®o¸i
Trªn thÞ tr-êng thÕ giíi, tØ gi¸ hèi ®o¸i cña c¸c ®ång tiÒn cña c¸c ®ång
tiÒn lu«n lu«n biÕn ®éng. Khi mét ®ång tiÒn lªn gi¸ (nhÊt lµ nh÷ng ®ång tiÒn
m¹nh) sÏ lµm cho mét hay nhiÒu ®ång tiÒn kh¸c bÞ h¹ gi¸. Sù biÕn ®éng cña
tû gi¸ hèi ®o¸i tíi c¸c ®ång tiÒn ®· g©y ra nhiÒu biÕn ®éng ®Õn ho¹t ®éng
kinh tÕ vµ t×nh h×nh l-u th«ng tiÒn tÖ gi÷a c¸c n-íc còng nh- t¸c ®éng tíi
ho¹t ®éng XNK nãi riªng.
Mét n-íc cã tû gi¸ néi tÖ h¹ xuèng so víi ngo¹i tÖ kh¸c, nghÜa lµ gi¸
xuÊt khÈu hµng ho¸ cña n-íc ®ã rÎ h¬n tr-íc, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng
xuÊt khÈu cña n-íc ®ã t¨ng lªn, khèi l-îng hµng ho¸ xuÊt khÈu cña n-íc ®ã
t¨ng lªn. MÆt kh¸c, khèi l-îng hµng ho¸ nhËp khÈu cña n-íc ®ã sÏ gi¶m ®i,
bëi v× gi¸ c¶ hµng ho¸ nhËp khÈu bÞ t¨ng lªn do tû gi¸ ngo¹i tÖ t¨ng lªn.
Còng theo c¬ chÕ nµy, tû gi¸ néi tÖ t¨ng lªn so víi ngo¹i tÖ kh¸c th× sÏ
t¸c ®éng ng-îc l¹i: khèi l-îng hµng xuÊt khÈu gi¶m ®i mÆt kh¸c do tû gi¸
ngo¹i tÖ gi¶m xuèng lµm cho hµng xuÊt khÈu cña n-íc ngoµi vµo n-íc nµy
t¨ng lªn, khèi l-îng hµng nhËp khÈu cña n-íc nµy t¨ng lªn.
Bªn c¹nh ®ã, tû gi¸ hèi ®o¸i còng t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn t×nh h×nh tiÒn
tÖ vµ gi¸ c¶ trong n-íc còng nh- gi¸ c¶ hµng XNK.
Khi søc mua cña ®ång tiÒn trong n-íc gi¶m ®i (do nhµ n-íc chñ
tr-¬ng ph¸ gi¸ tiÒn tÖ ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hay do l¹m ph¸t t¨ng lªn) th×
tû gi¸ néi tÖ h¹ xuèng, tû gi¸ ngo¹i tÖ t¨ng lªn dÉn ®Õn chØ sè gi¸ c¶ hµng
ho¸ trong n-íc t¨ng lªn do gi¸ hµng tÝnh b»ng néi tÖ t¨ng lªn. Gi¸ nhËp khÈu
c¸c nguyªn liÖu, b¸n thµnh phÈm, thiÕt bÞ m¸y mãc t¨ng lªn…
Ng-îc l¹i, khi tû gi¸ néi tÖ t¨ng, mét ®¬n vÞ néi tÖ ®æi ®-îc mét sè
l-îng ngo¹i tÖ nhiÒu h¬n tr-íc th× gi¸ c¶ hµng nhËp khÈu tÝnh b»ng néi tÖ rÎ
h¬n, lµm cho chØ sè gi¸ c¶ trong n-íc gi¶m xuèng.
TiÓu luËn ngo¹i th-¬ng
5
Nh- vËy, tû gi¸ hèi ®o¸i ®· trë thµnh mét c«ng cô trong tay c¸c nhµ
n-íc ®Ó ®iÒu tiÕt quan hÖ th-¬ng m¹i víi n-íc ngoµi trong tõng thêi kú nhÊt
®Þnh.
3. Thùc tr¹ng ¸p dông tØ gi¸ hèi ®o¸i trªn thÞ tr-êng ViÖt Nam vµ
c¸c c¬ chÕ qu¶n lý, ®iÒu hµnh tû gi¸.
3.1. Bèi c¶nh ¸p dông TGH§ t¹i ViÖt Nam
Tr-íc kia, ®ång néi tÖ cña ta chØ g¾n chÆt víi ®ång nh©n d©n tÖ (Trung
Quèc) vµ ®ång Róp (Liªn X«) (do ®Æc thï cña ViÖt Nam trong thêi gian ®ã
quan hÖ chñ yÕu víi c¸c n-íc XHCN, ®Æc biÖt lµ khèi SEV). Do vËy, chÕ ®é
tû gi¸ trong giai ®o¹n nµy cã mét sè ®Æc tr-ng sau:
Tû gi¸ ®-îc x¸c lËp nh»m phôc vô cho kÕ ho¹ch do nhµ n-íc quyÕt
®Þnh, kh«ng xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng trong vµ ngoµi
n-íc. TGH§ gi÷ vai trß thô ®éng, ch-a ph¶i lµ c«ng cô ®iÒu chØnh vÜ m«
thùc thô.
Do viÖc x¸c lËp TGH§ duy ý chÝ, kh«ng tu©n thñ qui luËt kinh tÕ. V×
vËy, nã kh«ng chØ c¶n trë c¸c quan hÖ kinh tÕ cña n-íc ta víi khèi SEV mµ
cßn g©y nhiÒu khã kh¨n trong trao ®æi, thanh to¸n néi bé, trong c«ng t¸c
qu¶n lý ®iÒu hµnh cña nhµ n-íc, thñ tiªu ®éng lùc ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt
khÈu.
Do sö dông tû gi¸ kÕt to¸n néi bé trong qu¶n lý ng©n s¸ch nhµ n-íc
nªn viÖc tÝnh to¸n vµ ph¶n ¸nh thu chi NSNN bÞ sai lÖch nghiªm träng, lµm
gi¶m hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña NSNN, ®Æc biÖt lµ kh©u qu¶n lý vµ sö dông
vèn.
Vµo cuèi n¨m 1992 tû gi¸ VN§/USD dÇn æn ®Þnh, gi¶i to¶ ®-îc t©m
lý ®Çu c¬ ngo¹i tÖ, h-íng m¹nh vµo kinh doanh xuÊt nhËp khÈu.
Cho ®Õn nay, chÕ ®é TGH§ ®· cã nh÷ng thay ®æi c¨n b¶n tõ khi
chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ h¹ch to¸n tËp trung sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vËn
hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr-êng. VN§ ®· më réng quan hÖ trao ®æi víi c¸c ngo¹i
tÖ m¹nh kh¸c. Nã ®· ®-îc h×nh thµnh trªn c¬ së diÔn biÕn cung - cÇu ngo¹i
TiÓu luËn ngo¹i th-¬ng
6
tÖ trªn thÞ tr-êng, ®-îc ®iÒu tiÕt bëi chÝnh phñ vµ tá ra cã hiÖu qu¶ h¬n, ®·
ph¸t huy ®-îc t¸c dông.
Tuy nhiªn, viÖc hoµn thiÖn chÕ ®é tû gi¸ vµ c¬ chÕ ®iÒu hµnh kh«ng v×
thÕ mµ dõng l¹i, nã cÇn ph¶i ®-îc tiÕp tôc nghiªn cøu, ¸p dông linh ho¹t, cã
sù ®iÒu chØnh cÇn thiÕt ®óng lóc cho phï hîp víi hoµn c¶nh.
Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, cã 2 quan ®iÓm xung quanh vÊn ®Ò lùa
chän vµ ¸p dông chÕ ®é tû gi¸ ë ViÖt Nam:
* Quan ®iÓm vÒ chÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh
Môc ®Ých cña quan ®iÓm nµy lµ: cÇn ph¶i gi÷ TGH§ cè ®Þnh ®Ó kiÒm
chÕ l¹m ph¸t ë møc thÊp vµ cñng cè lßng tin cña d©n chóng vµo ®ång tiÒn
néi tÖ.
Do ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng n-íc cã nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn,
c«ng nghiÖp l¹c hËu. Do ®ã, viÖc nhËp d©y chuyÒn m¸y mãc lµ ®iÒu kh«ng
tr¸nh khái. Tõ ®Çu n¨m 1992 chÝnh phñ ®· can thiÖp ®Ó n©ng gi¸ ®ång ViÖt
Nam trªn thÞ tr-êng ngo¹i tÖ nh»m chèng l¹m ph¸t b»ng c¸ch gi÷ cho gi¸
hµng nhËp khÈu æn ®Þnh, thóc ®Èy xuÊt khÈu s¶n phÈm cña n«ng nghiÖp.
Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng mÆt ®-îc vÉn cßn nh÷ng mÆt h¹n chÕ cña
quan ®iÓm nµy: TGH§ qu¸ m¹nh ®· g©y søc Ðp ®èi víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp
vµ c«ng nghiÖp. Tõ ®ã nhµ n-íc sÏ gi÷ v÷ng TGH§ vµ ra c¬ chÕ qu¶n lý
nhËp khÈu b»ng h¹n ng¹ch c«-ta, cÊm nhËp khÈu, h¹n chÕ cÊp tÝn dông cho
nhËp khÈu cïng víi mét sè chÝnh s¸ch -u ®·i víi nh÷ng s¶n phÈm míi xuÊt
khÈu. Song nh÷ng biÖn ph¸p nµy kh«ng gióp g× ®-îc cho c¸c nhµ xuÊt khÈu,
v× c¸c hµng rµo mËu dÞch lµm cho chi phÝ s¶n xuÊt cña hä cßn t¨ng cao h¬n
n÷a, trong khi gi¸ néi tÖ hµng xuÊt khÈu do hä s¶n xuÊt l¹i tôt xuèng (nÕu
møc gi¸ b»ng USD vÉn kh«ng ®æi).
*) Quan ®iÓm ph¸ gi¸ ®ång tiÒn
- Nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc cña viÖc ph¸ gi¸ ®ång b¶n tÖ: lµm gi¶m gi¸
t-¬ng ®èi hµng xuÊt khÈu, do vËy vÒ l©u dµi sÏ thóc ®Èy xuÊt khÈu, gi¶m
nhËp khÈu, c¶i thiÖn c¸n c©n th-¬ng m¹i.
TiÓu luËn ngo¹i th-¬ng
7
T¸c ®éng tiªu cùc: Ph¸ gi¸ sÏ lµm t¨ng thªm l¹m ph¸t v× nã lµm t¨ng
gi¸ vËt t-, nguyªn vËt liÖu nhËp khÈu; gi¸ thµnh s¶n xuÊt t¨ng, gi¶m søc c¹nh
tranh cña hµng ho¸ trong n-íc trªn tr-êng quèc tÕ vµ c¸c nhµ ®Çu t- sÏ
chuyÓn tõ ®ång néi tÖ sang ®ång ngo¹i tÖ USD.
ViÖt Nam lµ mét n-íc ®ang ph¸t triÓn nªn trong tr-êng hîp cÇn thiÕt
cã thÓ sö dông vò khÝ lîi h¹i lµ "ph¸ gi¸". Tuy nhiªn, cÇn ph¶i ¸p dông nã
mét c¸ch linh ho¹t, hîp lý, cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n-íc sÏ lµ sù lùa chän
®óng ®¾n, gãp phÇn æn ®Þnh, ph¸t triÓn kinh tÕ.
3.2. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra vµ t¸c ®éng cña nã khi ¸p dông c¸c ph-¬ng
ph¸p ®iÒu chØnh gi¸ trÞ trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu.
Trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, tû gi¸ hèi ®o¸i chÞu ¶nh h-ëng cña nhiÒu
nh©n tè vµ biÕn ®éng mét c¸ch tù ph¸t. Nhµ n-íc cã thÓ ¸p dông nhiÒu
ph-¬ng ph¸p ®Ó ®iÒu chØnh TGH§ theo c¸c chÝnh s¸ch chñ yÕu sau:
* ChÝnh s¸ch chiÕt khÊu.
Lµ chÝnh s¸ch cña NHTW dïng thay ®æi tû suÊt chiÕt khÊu cña ng©n
hµng m×nh ®Ó ®iÒu chØnh TGH§ trªn thÞ tr-êng. Nã cã ¶nh h-ëng nhÊt ®Þnh
vµ cã h¹n ®èi víi TGH§, bëi v× gi÷a tû gi¸ vµ l·i suÊt kh«ng cã quan hÖ
nh©n qu¶. TGH§ do quan hÖ cung cÇu vÒ ngo¹i hèi quyÕt ®Þnh mµ quan hÖ
nµy l¹i do t×nh h×nh cña c¸n c©n thanh to¸n d- thõa hay thiÕu hôt quyÕt ®Þnh.
NÕu t×nh h×nh cña c¸c n-íc ®Òu ®¹i thÓ nh- nhau th× ph-¬ng h-íng
®Çu t- ng¾n h¹n vÉn h-íng vµo nh÷ng n-íc cã l·i suÊt cao. Do ®ã, hiÖn nay
chÝnh s¸ch chiÕt khÊu vÉn cã ý nghÜa cña nã.
*) ChÝnh s¸ch hèi ®o¸i cßn gäi lµ chÝnh s¸ch ho¹t ®éng c«ng khai trªn
thÞ tr-êng.
Lµ biÖn ph¸p trùc tiÕp t¸c ®éng vµo tû gi¸ hèi ®o¸i, cã ý nghÜa lµ ng©n
hµng trung -¬ng hay c¸c c¬ quan ngo¹i hèi cña Nhµ n-íc dïng nghiÖp vô
trùc tiÕp mua b¸n ngo¹i hèi ®Ó ®iÒu chØnh tû gi¸ hèi ®o¸i.
ChÝnh s¸ch triÕt khÊu vµ chÝnh s¸ch ngo¹i hèi ®Òu dÉn ®Õn m©u thuÉn
gi÷a c¸c tËp ®oµn trong n-íc, gi÷a th-¬ng nh©n nhËp khÈu muèn h¹ thÊp tû
gi¸ hèi ®o¸i xuèng, gi÷a nhµ xuÊt khÈu vèn muèn h¹ thÊp tû gi¸ hèi ®o¸i víi
TiÓu luËn ngo¹i th-¬ng
8
nhµ nhËp khÈu vèn muèn n©ng cao tû gi¸ hèi ®o¸i vµ m©u thuÉn gi÷a c¸c
TBCN víi nhau v× tû gi¸ cña mét n-íc n©ng cao lªn th× h¹n chÕ xuÊt khÈu
hµng cña n-íc kh¸c nh-ng l¹i khuyÕn khÝch viÖc xuÊt khÈu vèn cña n-íc
kh¸c. Do ®ã, lµm cho c¸n c©n th-¬ng m¹i vµ c¸n c©n thanh to¸n cña n-íc
ngoµi ®ã víi møc thùc hiÖn hai chÝnh s¸ch nµy bÞ thiÖt h¹i.
*) ChÝnh s¸ch n©ng cao gi¸ trÞ tiÒn tÖ.
Lµ viÖc n©ng gi¸ chÝnh thøc ®¬n vÞ tiÒn tÖ n-íc m×nh so víi ngo¹i tÖ,
tøc lµ n©ng cao hµm l-îng vµng cña tiÒn n-íc m×nh lªn, tû gi¸ cña ngo¹i hèi
so víi ®ång tiÒn n©ng gi¸ trÞ h¹ xuèng hay h¹ thÊp tû gi¸ hèi ®o¸i xuèng.
¶nh h-ëng cña n©ng gi¸ tiÒn tÖ ®èi víi ngo¹i th-¬ng cña mét n-íc
hoµn toµn ng-îc l¹i víi gi¸ tiÒn tÖ. N©ng gi¸ tiÒn tÖ trong thêi gian hiÖn nay
th-êng x¶y ra d-íi ¸p lùc cña n-íc kh¸c mµ c¸c nø¬c nµy muèn ph¸t triÓn
kh¶ n¨ng c¹nh tranh hµng ho¸ vµ c¸n c©n th-¬ng m¹i d- thõa.
Nh÷ng n-íc ®ã cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn qu¸ "nãng" nh- NB, muèn
lµm "l¹nh" nÒn kinh tÕ ®Ó tr¸nh khñng ho¶ng c¬ cÊu th× th× sÏ dïng biÖn
ph¸p n©ng gi¸ tiÒn tÖ ®Ó gi¶m xuÊt khÈu hµng ho¸, gi¶m ®Çu t- vµo trong
nø¬c.
Nh- vËy, viÖc n©ng gi¸ tiÒn tÖ cã thÓ coi lµ 1 biÖn ph¸p h÷u hiÖu nh»m
gi÷ v÷ng l-u th«ng tiÒn tÖ vµ tÝn dông, duy tr× sù æn ®Þnh cña tû gi¸ hèi ®o¸i.
Ngoµi nh÷ng t¸c ®éng cña nh÷ng chÝnh s¸ch nªu trªn th× mét sè ho¹t
®éng cña chÝnh phñ trªn thÞ tr-êng ngo¹i hèi còng t¸c ®éng kh«ng Ýt thËm trÝ
cã thÓ dÉn ®Õn diÔn biÕn ngoµi mong muèn nÕu chóng ta kh«ng sö lý mét
c¸ch hîp lý nh-: ViÖc ®iÒu chØnh tû gi¸, chÝnh s¸ch l·i xuÊt, khèng chÕ møc
l¹m ph¸t, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña chÝnh phñ trong viÖc qu¶n lý
ngo¹i tÖ, chèng ®Çu c¬ bu«n b¸n tr¸i phÐp ngo¹i tÖ…
III. C¸c gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ rñi ro vÒ ®ång tiÒn vµ tû gi¸ hèi ®o¸i
trong kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña c¸c doanh nghiÖp.
1. C¸c gi¶i ph¸p vµ ®-a chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i ®Ó c¸c doanh nghiÖp
ViÖt Nam ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶.
TiÓu luËn ngo¹i th-¬ng
9
Trong thêi gian qua, ë ViÖt Nam ®· cã nh÷ng thay ®æi chÝnh s¸ch tû
gi¸ kh¸c nhau, nh-ng ®Ó ®¹t ®-îc mét chÝnh s¸ch TGH§ phï hîp vµ cã hiÖu
qu¶ th× thùc sù lµ ch-a cã. V× vËy ®Ó hoµn thiÖn vµ ®-a chÕ ®é TGH§ ®Ó c¸c
DNVN ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ®ßi hái chóng ta ph¶i thùc hiÖn mét sè gi¶i
ph¸p trong ng¾n h¹n vµ dµi h¹n sau:
- Cñng cè vµ ph¸t triÓn thÞ tr-êng ngo¹i tÖ bªn ng©n hµng- mét sè c¬
së h¹ tÇng rÊt quan träng ®Ó NHNH can thiÖp vµ ®iÒu chØnh tû gi¸, lµ mét bé
phËn quan träng cña thÞ tr-êng tiÒn tÖ, T.T ngo¹i tÖ bªn ng©n hµng ph¸t triÓn
ho¹t ®éng th«ng suèt, liªn tôc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ng©n hµng trong ho¹t
®éng mua b¸n ngo¹i tÖ, qua ®ã gi¶i quyÕt nhu cÇu thanh to¸n ngo¹i tÖ cho
c¸c doanh nghiÖp.
- Cñng cè vµ ph¸t triÓn thÞ tr-êng néi tÖ bªn ng©n hµng víi ®Çy ®ñ c¸c
nghiÖp vô ho¹t ®éng cña nã ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho NHNN phèi hîp ®iÒu hoµ
gi÷a 2 khu vùc thÞ tr-êng ngo¹i tÖ vµ néi tÖ mét c¸ch th«ng suèt.
- N©ng cao dù tr÷ ngo¹i tÖ cña nhµ n-íc t-¬ng xøng nhÞp ®é ph¸t triÓn
kim ng¹ch XNK vµ khèi l-îng ngo¹i tÖ ®ang cã trªn thÞ tr-êng ë n-íc ta.
TËp trung qu¶n lý dù tr÷ ngo¹i tÖ vµo 1®Çu mèi trung t©m lµ ng©n hµng nhµ
n-íc.
- X¸c ®Þnh 1 c¬ chÕ dù tr÷ ngo¹i tÖ hîp lý trªn c¬ së ®a d¹ng ho¸ sæ
ngo¹i tÖ m¹nh lµm cho viÖc Ên ®Þnh tû gi¸ VN§ chø kh«ng nªn chØ neo gi÷a
®ång VND vµ ®ång USD.
- Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c c«ng ty XNK ®a d¹ng ho¸ c¬ cÊu
tiÒn tÖ trong giao dÞch th-¬ng m¹i quèc tÕ ®Ó n©ng cao sù c©n ®èi gi÷a luång
cung vµ cÇu ngo¹i tÖ, qua ®ã gãp phÇn ®a d¹ng ho¸ tiÒn tÖ cña nÒn kinh tÕ
mét c¸ch c©n ®èi.
Thùc hiÖn chÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi mét c¸ch nghiªm ngÆt.
- Ng©n hµng nhµ n-íc cÇn x©y dùng c¬ chÕ th«ng tin, thèng kª, hÖ
thèng ho¸ kÞp thêi sè liÖu luång ngo¹i tÖ ra, vµo trong n-íc, tõ ®ã dù b¸o
quan hÖ trªn thÞ tr-êng ®Ó lµm c¨n cø ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tû gi¸ vµ qu¶n lý
ngo¹i hèi.
TiÓu luËn ngo¹i th-¬ng
10
- Qu¶n lý chÆt chÏ c¸c kho¶n vay, nî n-íc ngoµi,®Æc biÖt lµ vay ng¾n
h¹n. KiÓm so¸t chÆt chÏ viÖc b¶o l·nh vay tr¶ chËm c¸c ng©n hµng th-¬ng
m¹i cho c¸c doanh nghiÖp vay tõ n-íc ngoµi.
- Tæ chøc m¹ng l-íi thu ®èi ngo¹i tÖ cho kh¸ch hµng ra vµo ViÖt Nam,
tr-íc hÕt lµ c¸c s©n bay, bÕn c¶ng, cöa khÈu, nhµ ga, trung t©m kinh doanh,
thµnh phè, thÞ x·, c¸c ®Þa ph-¬ng… ng©n hµng nhµ n-íc ph¸t triÓn tõng
b-íc®¶m b¶o cho ®ång ViÖt Nam thùc hiÖn tèt chøc n¨ng cña m×nh, muèn
vËy:
+ Ph¶i t¹o thªm c¸c ph-¬ng tiÖn chuyÓn t¶i gi¸ trÞ lµm cho ph-¬ng tiÖn
l-u th«ng, thanh to¸n ®Ó gi¶m bít nhu cÇu tiÒn mÆt trong l-u th«ng.
+ C¶i c¸ch hÖ thèng thanh to¸n, khuyÕn khÝch ng-êi d©n më tµi kho¶n
sec vµ thanh to¸n qua hÖ thèng ng©n hµng.
+ Tõng b-íc ph¸t triÓn mÖnh gi¸ ®ång ViÖt Nam v× ®ång ViÖt Nam lµ
mét trong nh÷ng ®ång tiÒn cã mÖnh gi¸ thÊp trªn ThÕ Giíi. Tuy nhiªn kh«ng
thÓ thùc hiÖn ®æi tiÒn nh- tr-íc ®©y g©y ¶nh h-ëng rÊt lín ®Õn nÒn kinh tÕ
mµ cÇn thùc hiÖn l-u hµnh ®ång tiÒn míi cïng ®ång tiÒn cò trong thêi gian 1
vµi n¨m.
+ TiÕp tôc khÐp dÇn chªnh lÖch gi÷a l·i suÊt cho vay ®ång ngo¹i tÖ víi
l·i suÊt cho vay ®ång ngo¹i tÖ. ViÖc gi¶m chªnh lÖch l·i suÊt nµy kh«ng cã
nghÜa lµ lµm cho nã b»ng 0 mµ chªnh lÖch l·i suÊt lµ sù ph¶n ¸nh rñi ro tÝn
dông vµ dù tÝnh t¨ng tû gi¸. Víi c¸ch lµm nµy cã thÓ phÇn nµo gióp nhµ n-íc
®iÒu chØnh tû gi¸ mµ kh«ng cÇn ph¸t triÓn hao tèn lùc l-îng dù tr÷ ngo¹i tÖ
cña m×nh.
- Víi c¬ chÕ ngo¹i tÖ ®a d¹ng, nhµ n-íc võa chñ ®éng linh ho¹t trong
viÖc bè trÝ cã lîi nhÊt c¸c ph-¬ng tiÖn thanh to¸n quèc tÕ, võa ph©n t¸n ®-îc
rñi ro vÒ tû gi¸, gi¶m thiÕu sù phô thuéc vµo ®ång USD.
- Cã chÝnh s¸ch ®-a c¸n bé vµ snh viªn cã tr×nh ®é ®i häc ë n-íc ngoµi
nh»m ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cã tr×nh ®é cao. §©y sÏ lµ nguån lùc
trong kÕ ho¹ch c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng cã hiÖu qu¶.
TiÓu luËn ngo¹i th-¬ng
11
Tãm l¹i: nh÷ng biÖn ph¸p trªn chØ ph¸t huy t¸c dông ®-îc tèi ®a, nÕu
trong chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i chóng ta kÕt hîp linh ho¹t c¸c biÖn ph¸p víi
nhau th× ch¾c ch¾n ViÖt Nam sÏ thùc hiÖn ®-îc 1 chÕ ®é tû gi¸ linh ho¹t vµ
hiÖu qu¶ ®em l¹i nhiÒu thµnh c«ng ®èi víi nÒn kinh tÕ n-íc ta.
2. Gi¶i ph¸p cña c¸c doanh nghiÖp ®Ó h¹n chÕ rñi ro vÒ hèi ®o¸i.
Song song víi viÖc nhµ n-íc ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch vÒ tû gi¸ nh»m
h¹n chÕ rñi ro vµ ®-a chÕ ®é tû gi¸ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, phï hîp víi xuÊt
nhËp khÈu th× b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp tnh©n cïng víi nh÷ng biÖn ph¸p can thiÖp trùc tiÕp, linh ho¹t lµ kh«ng thÓ
thiÕu ®Ó ®em ®Õn sù thµnh c«ng c ¬ b¶n cña chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i vµ c¬
chÕ ®iÒu hµnh Ýt rñi ro nhÊt.
HiÖn nay, sè l-îng c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp
t- nh©n nãi riªng tham gia vµo thÞ tr-êng xuÊt nhËp khÈu cã kim ng¹ch kh¸
lín. Do ®ã, vÊn ®Ò ®ång tiÒn dïng trong thanh to¸n quèc tÕ vµ tû gi¸ hèi ®o¸i
®-îc quan t©m ®Æc biÖt. VËy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i lµm g×
nh»m h¹n chÕ rñi ro vÒ hèi ®o¸i trong bèi c¶nh nh- hiÖn nay cña n-íc ta?
®©y lµ 1 sè gi¶i ph¸p gióp c¸c doanh nghiÖp h¹n chÕ rñi ro hèi ®o¸i.
- N©ng cao hiÓu biÕt vÒ ®ång tiÒn thanh to¸n mét tû gi¸ hèi ®o¸i b»ng
c¸ch ®µo t¹o nh÷ng c¸n bé lµm trong nh÷ng bé phËn liªn quan ®Õn ngo¹i hèi
mét c¸ch chÊt l-îng vµ hiÖu qu¶.
- Bªn c¹nh nh÷ng thµnh c«ng, chÝnh s¸ch tû gi¸ ®· kh«ng lo¹i bá ®-îc
sù ph¸t triÓn cña thÞ tr-êng "chî ®ªm", ®ã lµ do c¸c quy ®Þnh nghiªm ngÆt vÒ
qu¶n lý ngo¹i hèi ®èi víi cd¸c doanh nghiÖp t- nh©n vµ c¸ nh©n trong nÒn
kinh tÕ, chóng ta ®· thÊy tû gi¸ hèi ®o¸i ë thÞ tr-êng t- nh©n lu«n cao h¬n
gÊp nhiÒu lÇn ë ng©n hµng th-¬ng m¹i. §©y lµ kÏ hë vµ nguyªn nh©n dÉn
®Õn t×nh tr¹ng ®Çu c¬ vµ g¨m gi÷a ngo¹i tÖ trong d©n chóng vµ c¸c doanh
nghiÖp. Do ®ã, b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp ph¶i biÕt c¸ch sö dông ®óng c¸c
biÖn ph¸p ®¶m b¶o hèi ®o¸i trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu.
TiÓu luËn ngo¹i th-¬ng
12
- CÇn dù ®o¸n ®-îc nh÷ng xu h-íng nh÷ng tû gi¸ ®Ó lùa chän ®ång
tiÒn - thanh to¸n vµ tû gi¸ hèi ®o¸i thÝch hîp ®Ó t õ ®ã kú kÕt c¸c hîp ®ång kinh
tÕ t¹i thêi ®iÓm tû gi¸ hèi ®o¸i h¹ vµ b¸n hµng ho¸ ra khi tû gi¸ hèi ®o¸i t¨ng.
Ngoµi ra, trong tõng tr-êng hîp xuÊt nhËp khÈu cô thÓ mµ doanh
nghiÖp nªn cã nh÷ng ph-¬ng h-íng phï hîp vµ linh ho¹t nh»m h¹n chÕ tèi ®a
rñi ro vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i, gióp cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®¹t hiÖu qu¶ cao.
TiÓu luËn ngo¹i th-¬ng
13
KÕt luËn
Tõ c¸i nh×n tæng quan vÒ tû gi¸ d-íi gãc ®é lý luËn, ®Ò tµi ®· in s©u
vµo vÊn ®Ò ®· ¶nh h-ëng cña tû gi¸ hèi ®o¸i ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp
khÈu vµ nh÷ng gi¶i ph¸p ®èi víi doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam.
Nh- vËy, chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i thÝch hîp sÏ thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt
nhËp khÈu ph¸t triÓn mét c¸ch h÷u hiÖu. Trong ®iÒu kiÖn n-íc ta hiÖn nay mét
c¬ chÕ tû gi¸ hèi ®o¸i cã sù can thiÖp cña nhµ n-íc (qua ng©n hµng nhµ n-íc)
lµ hîp lý vµ ®-îc sö dông mét c¸ch n¨ng ®éng ®Ó lo¹i trõ nh÷ng biÕn ®éng
lín trong quan hÖ cung cÇu vÒ ngo¹i tÖ. Tuy vËy trong ®iÒu kiÖn ¸p dông, tû
gi¸ hèi ®o¸i ë n-íc ta hiÖn nay cßn cÇn ph¶i hoµn thiÖn vµ n©ng cao tr×nh ®é
qu¶n lý, sù hiÓu biÕt vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i, tiÕn tíi duy tr× mét tû gi¸ hèi ®o¸i linh
ho¹t trong mét giíi h¹n ®-îc qu¶n lý vµ cã kh¶ n¨ng ®iÒu tiÕt cho phÐp ph¶n
¸nh nhanh nh¹y s¸t thùc vµ hîp ph¸p t×nh tr¹ng l¹m ph¸t vµ gi÷ møc c©n b»ng
tèi -u quan hÖ cung- cÇu ngo¹i tÖ. ViÖc ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi ®o¸i cÇn c©n nh¾c
mét c¸ch thËn träng v× nã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn nÒn kinh tÕ.
Tuy nhiªn, qua bµi tiÓu luËn ng¾n ngñi nµy, cïng víi sù h¹n chÕ vÒ
tr×nh ®é hiÓu biÕt, bµi viÕt ch¾c h¼n cßn nhiÒu thiÕu sãt. KÝnh mong ®-îc sù
phª b×nh vµ gãp ý cña c¸c thÇy c«.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy NguyÔn Quang Huy ®· gióp ®· em
hoµn thµnh bµi tiÓu luËn nµy.
TiÓu luËn ngo¹i th-¬ng
14
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
1. Thanh to¸n quèc tÕ trong ngo¹i th-¬ng. §inh Xu©n Tr×nh
2. NghiÖp vô hèi ®o¸i vµ thanh to¸n quèc tÕ. Lª V¨n TÒ
3. Hèi ®o¸i vµ thanh to¸n Quèc tÕ.
TrÇn Hoµng Ng©n, Vâ ThÞ TuyÕt, Anh Hoµng ThÞ Minh Ngäc
4. Nh÷ng ®iÒu cÇn biÕt vÒ KDXNKTMQT. Ph¹m ThÕ Thä
5. T¹p chÝ ph¸t triÓn kinh tÕ sè 109/99, sè 108/99
6. Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam.
TiÓu luËn ngo¹i th-¬ng
15
môc lôc
Lêi më ®Çu..................................................................................................................... 1
I. Néi dung ...................................................................................................... 2
1. Kh¸i niÖm ®ång tiÒn thanh to¸n .................................................................. 2
2. Kh¸i niÖm tû gi¸ hèi ®o¸i ............................................................................ 2
II. ®ång tiÒn dïng ®Ó thanh to¸n trong giao dÞch ngo¹i th-¬ng ............... 2
III. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi c¸c doanh nghiÖp XNK ViÖt Nam khi
¸p dông c¸c lo¹i ®ång tiÒn thanh to¸n vµ tØ gi¸ hèi ®o¸i ........................... 4
1. Nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng tíi ®ång tiÒn thanh to¸n vµ tØ gi¸ hèi ®o¸i ........... 4
2. T¸c ®éng cña tØ gi¸ hèi ®o¸i ........................................................................ 5
3. Thùc tr¹ng ¸p dông tØ gi¸ hèi ®o¸i trªn thÞ tr-êng ViÖt Nam vµ c¸c c¬ chÕ
qu¶n lý, ®iÒu hµnh tû gi¸ ................................................................................. 6
IV. C¸c gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ rñi ro vÒ ®ång tiÒn vµ tû gi¸ hèi ®o¸i
trong kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña c¸c doanh nghiÖp ......................... 9
1. C¸c gi¶i ph¸p vµ ®-a chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt
Nam ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ............................................................................. 9
2. Gi¶i ph¸p cña c¸c doanh nghiÖp ®Ó h¹n chÕ rñi ro vÒ hèi ®o¸i ................. 12
KÕt luËn ....................................................................................................................... 14
Tµi liÖu tham kh¶o
TiÓu luËn ngo¹i th-¬ng
16
- Xem thêm -
.PDF 
16 
26425 
94 
