Lêi nãi ®ÇU
Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr-êng, bÊt cø mét doanh nghiÖp nµo muèn tån
t¹i vµ ph¸t triÓn ®Òu ph¶i cã chiÕn l-îc nh»m khuyÕch tr-¬ng thÞ tr-êng cña m×nh.
§ã lµ yªu cÇu s¬ ®¼ng vµ còng rÊt c¬ b¶n cña kinh doanh hiÖn ®¹i.
Ngµy nay víi sù ra ®êi cña hµng lo¹t c¸c ng©n hµng cæ phÇn, ng©n hµng liªn
doanh víi n-íc ngoµi, c¸c chi nh¸nh ng©n hµng n-íc ngoµi ®· vµ ®ang ho¹t ®éng
t¹i ViÖt Nam sÏ lµm cho c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i ph¶i nh¶y vµo mét cuéc c¹nh
tranh v« cïng khã kh¨n vµ phøc t¹p.
Cïng víi xu h-íng më réng ho¹t ®éng th-¬ng m¹i, thÞ tr-êng hèi ®o¸i ®ãng
vai trß ngµy cµng quan träng kh«ng chØ ®èi víi tæng thÓ nÒn kinh tÕ quèc d©n mµ
cßn ®èi víi tõng doanh nghiÖp.NHTM víi chøc n¨ng lµ tæ trung gian cung cÊp c¸c
dÞch vô hoµn h¶o nhÊt, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc thanh to¸n quèc tÕ ®ång thêi cã vÞ trÝ
trung t©m trong thÞ tr-êng hèi ®o¸i còng ®· kh«ng ngõng ph¸t triÓn nghiÖp vô kinh
doanh ngo¹i tÖ cña m×nh ®Ó c©n b»ng sù d- thõa vÒ cung vµ cÇu ngo¹i tÖ trªn thÞ
tr-êng. Mét mÆt ®Ó tháa m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng, mÆt kh¸c t×m kiÕm lîi
nhuËn trªn thÞ tr-êng vµ më réng m¹ng l-íi kinh doanh cña m×nh. B»ng c¸ch nµo
®Ó c¸c NHTM cã thÓ chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh, më réng ®-îc thÞ tr-êng kinh
doanh cña m×nh vµ cã l·i ?
ChÝnh v× nhËn thÊy sù bøc xóc cña vÊn ®Ò, ®ång thêi trong thêi gian thùc tËp
vµ nghiªn cøu t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng ViÖt nam, em nhËn thÊy ho¹t ®éng kinh
doanh ngo¹i tÖ ë Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng ViÖt Nam diÔn ra rÊt ®a d¹ng nªn em ®·
chän ®Ò t¯i “Gi¶i ph¸p thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ t¹i Ng©n hµng
Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam”.
1
VÒ kÕt cÊu, em chia ®Ò tµi thµnh 3 phÇn nh- sau:
CH¦¥NG I: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ kinh doanh ngo¹i tÖ t¹i NHTM
CH¦¥NG II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ t¹i NHNTVN
CH¦¥NGIII: Gi¶i ph¸p thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ t¹i
NHNT
§Ó hoµn thµnh bµi viÕt nµy, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h-íng dÉn vµ gióp
®ì nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o TS . §µm V¨n HuÖ, c¸c c¸n bé phßng kinh doanh ngo¹i
tÖ. Do kiÕn thøc cßn h¹n chÕ, kinh nghiÖm thùc tÕ ch-a nhiÒu, luËn v¨n tèt nghiÖp
cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong ®-îc sù gãp ý cña c¸c thÇy
c« gi¸o, c¸c c¸n bé ng©n hµng cïng b¹n bÌ.
2
Ch-¬ng I
Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ cña
ng©n hµng th-¬ng m¹i
I. ThÞ tr-êng hèi ®o¸i
1. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña thÞ tr-êng hèi ®o¸i:
ThÞ tr-êng hèi ®o¸i lµ n¬i thùc hiÖn viÖc trao ®æi mua b¸n c¸c lo¹i ngo¹i tÖ
vµ ph-¬ng tiÖn chi tr¶ cã gi¸ trÞ b»ng ngo¹i tÖ. Cã thÓ nãi thÞ tr-êng hèi ®o¸i lµ n¬i
chuyªn m«n hãa vÒ trao ®æi, mua b¸n ngo¹i tÖ th«ng qua sù cä s¸t gi÷a cung vµ cÇu
ngo¹i tÖ ®Ó tháa m·n nhu cÇu cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ ®ång thêi x¸c ®Þnh c¸c ®iÒu
kiÖn giao dÞch tøc gi¸ c¶ vµ sè l-îng mua b¸n.
Nh- vËy thÞ tr-êng hèi ®o¸i sÏ cã nh÷ng vai trß sau:
- Cho ta biÕt ai lµ ng-êi cã nhu cÇu vÒ ngo¹i tÖ, sè l-îng bao nhiªu, ai lµ ng-êi
®ang cã nguån vÒ ngo¹i tÖ nµo.
- Gióp cho ChÝnh phñ cã thÓ kiÓm so¸t ngo¹i hèi vµ cã thÓ can thiÖp vµo thÞ
tr-êng nh»m thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia.
- Gióp ng-êi b¸n vµ ng-êi mua gÆp nhau khi hä cã nhu cÇu mua hay b¸n
ngo¹i tÖ.
2. §Æc ®iÓm cña thÞ tr-êng hèi ®o¸i
- XÐt vÒ ph¹m vi toµn thÕ giíi, thÞ tr-êng hèi ®o¸i ho¹t ®éng liªn tôc 24/24 giê
do sù chªnh lÖch mói giê trªn thÕ giíi (trõ c¸c ngµy nghØ).
- Lµ thÞ tr-êng mang tÝnh quèc tÕ cao.HiÖn nay do sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña
c¸c ph-¬ng tiÖn th«ng tin liªn l¹c nh- : §iÖn tho¹i, Telex, Fax…tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn
cho c¸c cuéc ®µm tho¹i giao dÞch mua b¸n ngo¹i tÖ ®-îc nhanh chãng vµ th«ng
suèt trªn kh¾p thÕ giíi. Do ®ã c¸c thÞ tr-êng hèi ®o¸i ®ang më cöa ®Òu cã thÓ liªn
l¹c víi nhau, tõ ®ã dÉn ®Õn viÖc quèc tÕ hãa c¸c ®ång tiÒn yÕt gi¸. Cô thÓ lµ tû gi¸
3
hèi ®o¸i trªn c¸c thÞ tr-êng kh«ng chªnh lÖch nhau qu¸ lín. §iÒu nµy gi¶i thÝch víi
chóng ta t¹i sao tû gi¸ ®ãng cöa ngµy h«m nay kh¸c víi tû gi¸ më cöa ngµy h«m
sau trªn cïng mét thÞ tr-êng.
3. C¸c thµnh viªn tham gia trªn thÞ tr-êng hèi ®o¸i
VÒ nguyªn t¾c, nh÷ng ai muèn ®æi mét ®ång tiÒn cña n-íc nµy sang ®ång
tiÒn cña n-íc kh¸c ®Òu ®-îc quyÒn tham gia vµo thÞ tr-êng hèi ®o¸i, cã thÓ nªu lªn
c¸c bªn tham gia chÝnh nh- sau:
3.1. Ng©n hµng Trung -¬ng (NHTW)
NHTW ngoµi viÖc chÞu tr¸ch nhiÖm trong viÖc ph¸t hµnh tiÒn tÖ, qu¶n lý vµ
®iÒu tiÕt sù vËn ®éng cña tiÒn tÖ, c©n b»ng c¸n c©n quèc tÕ. NHTW cßn cã tr¸ch
nhiÖm can thiÖp vµo thÞ tr-êng ngo¹i hèi ®Ó b×nh æn ®ång tiÒn b¶n xø so víi ®ång
tiÒn n-íc ngoµi th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch ho¹t ®éng c«ng khai trªn thÞ tr-êng hèi
®o¸i. Víi sù can thiÖp cña NHTW, cung vµ cÇu ngo¹i tÖ lu«n ®-îc gi÷ ë tr¹ng th¸i
c©n b»ng vµ tû gi¸ hèi ®o¸i tr¸nh ®-îc nh÷ng biÕn ®éng lín, g©y ¶nh h-ëng bÊt lîi
cho nÒn kinh tÕ.
3.2. Ng©n hµng th-¬ng m¹i (NHTM)
C¸c NHTM lµ thµnh phÇn ®«ng ®¶o vµ quan träng nhÊt trªn thÞ tr-êng hèi
®o¸i, lµ thµnh phÇn chñ yÕu t¹o ra thÞ tr-êng mua b¸n ngo¹i tÖ. Víi chøc n¨ng
trung gian, c¸c NHTM mua b¸n ngo¹i tÖ ®Ó hç trî cho c¸c kh¸ch hµng lµ nh÷ng
C«ng ty ho¹t ®éng trong lÜnh vùc th-¬ng m¹i vµ dÞch vô quèc tÕ.
Môc ®Ých cña c¸c NHTM khi tham gia thÞ tr-êng hèi ®o¸i nh»m:
- Cung cÊp dÞch vô mua b¸n ngo¹i tÖ mét c¸ch tèt nhÊt cho kh¸ch hµng ®Ó hç
trî cho ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, ho¹t ®éng ®èi ngo¹i.
- Qu¶n lý vµ duy tr× tr¹ng th¸i ngo¹i hèi ë vÞ thÕ chñ ®éng nh»m ®¶m b¶o ho¹t
®éng kinh doanh cña ng©n hµng.
4
- Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hai môc ®Ých kÓ trªn, ng©n hµng ®· t¹o thªm phÇn
lîi nhuËn th«ng qua ho¹t ®éng mua b¸n ngo¹i tÖ.
3.3. C¸c nhµ m«i giíi (Brokers)
NhiÒu khi c¸c ng©n hµng kh«ng trùc tiÕp mua b¸n trªn thÞ tr-êng hèi ®o¸i
mµ sö dông c¸c nhµ m«i giíi ®Ó lµm trung gian (midleman) cho viÖc mua- b¸n
ngo¹i tÖ.
ViÖc sö dông nh÷ng nhµ trung gian cã c¸c thuËn lîi sau ®©y:
- TiÕt kiÖm thêi gian vµ chi phÝ liªn l¹c
- NhËn ®-îc chµo gi¸ tèt h¬n(finer quoter)
- Cã thÓ giao dÞch kÝn ®¸o(Secrecy)
3.4. C¸c doanh nghiÖp (Businessman)
C¸c Doanh nghiÖp tham gia vµo thÞ tr-êng hèi ®o¸i b¾t nguån tõ th-¬ng m¹i
quèc tÕ vµ ®Çu t- trùc tiÕp. ViÖc mua b¸n nµy tr-íc hÕt ®Ó thùc hiÖn thanh to¸n
hµng hãa xuÊt nhËp khÈu, sau n÷a lµ ®Ó tr¸nh rñi ro do biÕn ®éng bÊt lîi cña tû gi¸
hèi ®o¸i.
Ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ gi÷a ng©n hµng vµ doanh nghiÖp chñ yÕu lµ
doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu chiÕm tû lÖ kh«ng lín trªn thÞ tr-êng hèi ®o¸i. Tuy
nhiªn, sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c¸c c«ng ty lín, c«ng ty ®a quèc gia
®ãng gãp nhiÒu vµo thÞ tr-êng ngo¹i tÖ. C¸c c«ng ty ®a quèc gia thùc hiÖn chÝnh
s¸ch më réng cöa c¸c nguån dù tr÷ ngo¹i tÖ, gi¶m bít nguy c¬ thiÖt h¹i do tû gi¸
g©y ra ®èi víi c¸c nguån tÝnh b»ng c¸c ®ång tiÒn kh«ng æn ®Þnh, ®ång thêi ch¹y
®ua trªn c¬ së thu lîi nhuËn tõ chªnh lÖch tû gi¸. NÕu nh- tû gi¸ cña mét ®ång tiÒn
nµo ®ã cã xu h-íng gi¶m xuèng th× c¸c c«ng ty nµy sÏ chuyÓn vèn cña m×nh sang
®ång tiÒn kh¸c æn ®Þnh h¬n.
5
S¬ ®å ph©n cÊp giao dÞch trªn thÞ tr-êng hèi ®o¸i
NHTW
NHTMTW
Nhµ m«i giíi
NHTMTW
CNNHTM
CNNHTM
CNNHTM
Kh¸ch hµng
Kh¸ch hµng
Kh¸ch hµng
II. Ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ cña NHTM
1. NHTM vµ ho¹t ®éng cña NHTM trong nÒn kinh tÕ
1.1. §Þnh nghÜa NHTM
Theo LuËt Ng©n hµng vµ tæ chøc tÝn dông ngµy 12/11/1997: Ng©n hµng
Th-¬ng m¹i lµ mét tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ mµ ho¹t ®éng chñ yÕu vµ th-êng
xuyªn lµ nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn
®ã ®Ó cho vay, thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô chiÕt khÊu vµ lµm ph-¬ng tiÖn thanh to¸n.
1.2. C¸c ho¹t ®éng kinh doanh chñ yÕu cña NHTM
Qua kh¸i niÖm vÒ NHTM trªn, ta thÊy NHTM lµ mét lo¹i h×nh ng©n hµng
®Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, cã c¸c ho¹t ®éng kinh doanh chÝnh sau:
- Huy ®éng vèn b»ng viÖc nhËn tiÒn göi tiÕt kiÖm vµ ph¸t hµnh c¸c chøng chØ
tiÒn göi kh¸c…
- TÝn dông ng¾n, trung vµ dµi h¹n
- Phôc vô nhu cÇu thanh to¸n cña kh¸ch hµng.
6
- C¸c nghiÖp vô kh¸c nh- kinh doanh ngo¹i tÖ, kinh doanh vµng, b¹c, ®¸
quý, c¸c dÞch vô t- vÊn, b¶o qu¶n vµ qu¶n lý tµi s¶n kh¸ch hµng…
2. Ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ cña NHTM
Kinh doanh ngo¹i tÖ lµ ho¹t ®éng l©u ®êi nhÊt cña NHTM, nã ra ®êi vµ ph¸t
triÓn cïng víi sù ph©n c«ng lao ®éng vµ hîp t¸c quèc tÕ. Cïng víi xu thÕ hîp t¸c vµ
quèc tÕ hãa kinh tÕ ngµy cµng më réng, ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ cña NHTM
sÏ kh«ng ngõng ph¸t triÓn vµ trë thµnh mét trong nh÷ng ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÕu
cña mét ng©n hµng hiÖn ®¹i.
2.1.Kh¸i niÖm vÒ ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ
- Kinh doanh ngo¹i tÖ theo nghÜa réng bao gåm viÖc mua b¸n ngo¹i tÖ, ®¶m
b¶o æn ®Þnh sè d- tµi kho¶n kinh doanh ngo¹i hèi t¹i n-íc ngoµi vµ t×m c¸ch thu lêi
th«ng qua chªnh lÖch tû gi¸ vµ l·i suÊt gi÷a c¸c ®ång tiÒn kh¸c nhau.
- Kinh doanh ngo¹i tÖ theo nghÜa hÑp chØ ®¬n thuÇn lµ viÖc mua b¸n gi÷a c¸c
®ång tiÒn.
2.2. Vai trß cña ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ t¹i c¸c NHTM
- §em l¹i cho ng©n hµng mét kho¶n lîi nhuËn ®¸ng kÓ, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c
ng©n hµng cã ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ ®-îc ®a d¹ng hãa.
- Lµ mét c«ng cô phßng ngõa rñi ro tû gi¸ khi ng©n hµng thùc hiÖn c¸c
nghiÖp vô kú h¹n.
- Lµ mét nghiÖp vô cã vai trß quan träng ®èi víi c¸c nghiÖp vô kh¸c cña
ng©n hµng nh- thanh to¸n quèc tÕ, b¶o l·nh, vay vµ cho vay ngo¹i tÖ, vµ t¹o ®iÒu
kiÖn cho viÖc ®a d¹ng hãa nghiÖp vô ng©n hµng.
- Nhê cã ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ mµ ng©n hµng cã thÓ dÔ dµng giao
dÞch víi ng©n hµng n-íc ngoµi, tõ ®ã n©ng cao vÞ thÕ cña ng©n hµng trªn thÞ tr-êng
quèc tÕ qua chÊt l-îng c¸c giao dÞch quèc tÕ.
7
2.3. C¸c chñ thÓ tham gia ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ
a) Ng©n hµng
BÊt kú ho¹t ®éng nµo cña ng©n hµng còng chÞu ¶nh h-ëng lín cña nh÷ng
®-êng lèi, chiÕn l-îc vµ môc tiªu ®Ò ra cña b¶n th©n ng©n hµng. NÕu mét ng©n
hµng cã chÝnh s¸ch më réng ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ nh- : ¸p dông c¸c ®iÒu
kiÖn -u ®·i vÒ tû gi¸, vÒ chi phÝ giao dÞch…®Çu t- vµo trang thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn
®¹i, ®Çu t- n©ng cao tr×nh ®é nh©n viªn kinh doanh ngo¹i tÖ…ch¾c ch¾n ng©n hµng
sÏ thu hót thªm ®-îc nhiÒu kh¸ch hµng vµ ho¹t ®éng kinh tÕ ngo¹i tÖ cña ng©n
hµng sÏ ph¸t triÓn.
Mäi ho¹t ®éng cña ng©n hµng ®Òu cã mèi quan hÖ h÷u c¬ víi nhau. Chóng
®-îc coi nh- tõng bé phËn cña mét cç m¸y hoµn chØnh, mµ nã chØ ho¹t ®éng tèt khi
tÊt c¶ c¸c bé phËn ®Òu ho¹t ®éng tèt. Tõng bé phËn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho nhau hoµn
thµnh c«ng viÖc cña m×nh vµ thóc ®Èy nhau cïng ph¸t triÓn.
b) Kh¸ch hµng
Còng nh- trong bÊt kú ho¹t ®éng kinh doanh nµo cña NHTM , kh¸ch hµng
cã ¶nh h-ëng rÊt quan träng tíi kinh doanh ngo¹i tÖ cña ng©n hµng.
VÝ dô trong viÖc t¹o nguån, nÕu ng©n hµng cã nhiÒu kh¸ch hµng xuÊt khÈu
cã nguån thu ngo¹i tÖ lín vµ æn ®Þnh th× ®©y lµ ®iÒu kiÖn rÊt thuËn lîi cho ng©n
hµng ®Ó cã ®-îc nguån vèn ngo¹i tÖ trùc tiÕp. Nguån nµy râ rµng cã ®-îc chi phÝ
thÊp h¬n so víi viÖc huy ®éng tõ c¸c NHTM kh¸c hoÆc mua trªn thÞ tr-êng. HoÆc
®Ó ho¹t ®éng tÝn dông ngo¹i tÖ cña ng©n hµng cã hiÖu qu¶,tr-íc hÕt kh¸ch hµng –
doanh nghiÖp ph¶i cã ®-îc nh÷ng dù ¸n sinh lêi. Sau ®ã , ch÷ tÝn cña doanh nghiÖp
trong vay tr¶ nî ng©n hµng còng lµ yÕu tè quan träng ¶nh h-ëng tíi chÊt l-îng tÝn
dông ngo¹i tÖ. Cßn ho¹t ®éng mua b¸n ngo¹i tÖ theo nghiÖp vô kh¸ch hµng còng
xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu kh¸ch hµng. Sè l-îng kh¸ch hµng, quy m« cña kh¸ch hµng
tham gia vµo th-¬ng m¹i quèc tÕ cã lín hay kh«ng ®Ó t¹o nªn sù s«i ®éng cña ho¹t
®éng nµy trong ng©n hµng.
8
Nh- vËy, kh¸ch hµng cña Ng©n hµng cã mét ý nghÜa quan träng víi viÖc më
réng, ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ trong Ng©n hµng.
3. C¸c nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ cña NHTM.
a. NghiÖp vô hèi ®o¸i giao ngay (Spot)
NghiÖp vô hèi ®o¸i giao ngay ®-îc thÓ hiÖn b»ng hîp ®ång mua b¸n ngo¹i tÖ
giao ngay trong ®ã viÖc cung øng c¸c ®ång tiÒn chuyÓn ®æi ®-îc thùc hiÖn chËm
nhÊt lµ hai ngµy lµm viÖc kÓ tõ khi hîp ®ång ®-îc ký kÕt. Tû gi¸ thanh to¸n ngay
trong th-¬ng m¹i quèc tÕ gäi lµ Spot-Rates.
Kü thuËt giao dÞch cã thÓ thùc hiÖn b»ng ®iÖn tho¹i, hÖ thèng mµn h×nh
(computer), b»ng ®iÖn b¸o vµ trªn c¸c Së giao dÞch chøng kho¸n thùc hiÖn b¨ng kü
thuËt mµn h×nh thùc chÊt lµ thùc hiÖn qua hÖ thèng th«ng tin ®iÖn tö, tøc lµ viÖc
thàa thuËn hay c²c hîp ®ång ®îc thùc hiÖn th«ng qua hÖ thèng “money deating”.
Th«ng qua hÖ thèng nµy, c¸c ng©n hµng cã thÓ trùc tiÕp quan hÖ víi nhau qua c¸c
hîp ®ång th-¬ng m¹i. ViÖc chuyÓn th«ng tin ®-îc thùc hiÖn b»ng bµn phÝm víi
nh÷ng ký tù ®iÖn tö vµ th«ng tin sÏ xuÊt hiÖn trªn mµn h×nh. §ång thêi, mét m¸y in
®-îc nèi m¹ng víi hÖ thèng sÏ in l¹i thµnh biªn b¶n th«ng tin ®-îc chuyÓn ®i. HÖ
thèng nµy cã -u ®iÓm so v¬i hinh thøc ®iÖn tho¹i lµ viÖc ghi nhËn c¸c tháa thuËn
b»ng v¨n b¶n, kh¾c phôc ®-îc c¶ lçi lÇm th-êng gÆp trong giao dÞch ®iÖn tho¹i khi
nghe nhÇm, viÕt nhÇm. V× thÕ, hÖ thèng “money dealing” ®îc sö dông réng r±i.
Tû gi¸ giao ngay (Spot-Rates) ®-îc niªm yÕt trªn c¸c b¸o c¸o kinh tÕ hµng
ngµy ë quèc gia. Thùc tÕ hiÖn nay, tû gi¸ cña hÇu hÕt c¸c lo¹i ngo¹i tÖ ®-îc trao ®æi
®Òu tÝnh to¸n so víi USD. USD ®-îc sö dông nh- mét ngo¹i tÖ trung
chuyÓn(transport) .
b. NghiÖp vô Arbitrage
NghiÖp vô Arbitrage lµ nghiÖp vô kinh doanh cña b¶n th©n ng©n hµng. Theo
ý nghÜa nguyªn thñy cña nã , nghiÖp vô Arbitrage lµ viÖc lîi dông sù chªnh lÖch vÒ
9
tû gi¸ gi÷a c¸c thÞ tr-êng ngo¹i hèi kh¸c nhau ®Ó thu lêi th«ng qua ho¹t ®éng mua
vµ b¸n.
Tuy nhiªn, viÖc thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô Arbitrage trªn sÏ dÉn ®Õn khuynh
h-íng c©n b»ng tû gi¸ t¹i c¸c thÞ tr-êng hèi ®o¸i kh¸c nhau. Sù chªnh lÖch tû gi¸
th-êng chØ kh«ng ®¸ng kÓ vµ c¸c chi phÝ giao dÞch sÏ c©n b»ng sù chªnh lÖch ®ã.
Ngµy nay, trªn c¬ së nh÷ng th«ng tin hiÖn ®¹i,c¸c thÞ tr-êng ngo¹i hèi trë
nªn th«ng suèt, nghiÖp vô Arbitrage trªn kh«ng cßn ý nghÜa lín trong kinh doanh
ngo¹i hèi n÷a.
c. NghiÖp vô hèi ®o¸i kú h¹n (Forward)
NghiÖp vô hèi ®o¸i kú h¹n ®-îc thùc hiÖn b»ng hîp ®ång mua b¸n ngo¹i tÖ
kú h¹n, trong ®ã viÖc hoµn tÊt nghiÖp vô nµy ®-îc thùc hiÖn vµo mét thêi ®iÓm nhÊt
®Þnh sau ®ã, víi tû gi¸ nhÊt ®Þnh ®· ®-îc quy ®Þnh trong hîp ®ång t¹i thêi ®iÓm ký
kÕt.
Chøc n¨ng kinh tÕ cña nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ cã kú h¹n nh»m tr¸nh
nh÷ng rñi ro vÓ tû gi¸ trong kinh doanh ngo¹i th-¬ng. Th«ng qua viÖc tháa thuËn
mét nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ kú h¹n víi ng©n hµng, c¶ ng-êi nhËp khÈu vµ
ng-êi xuÊt khÈu ®Òu cã thÓ tÝnh to¸n tr-íc ®-îc hiÖu qu¶ kinh doanh cña m×nh, bëi
v× nh÷ng kho¶n ngo¹i tÖ cã ®-îc hoÆc cÇn cã trong t-¬ng lai ®· x¸c ®Þnh ®-îc ngay
tû gi¸ vµo lóc hîp ®ång mua b¸n ®-îc tháa thuËn.
§èi víi ng©n hµng, nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ cã kú h¹n kh«ng chØ ®¸p
øng yªu cÇu chèng l¹i rñi ro vÒ tû gi¸ mµ cßn cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi nghiÖp
vô kinh doanh ngo¹i hèi cña b¶n th©n ng©n hµng. B»ng viÖc ký kÕt hai lo¹i hîp
®çng mua, hîp ®ång b¸n ngo¹i tÖ cã kú h¹n, c¸c ng©n hµng võa ®¸p øng nhu cÇu
cña kh¸ch hµng, võa tr¸nh ®-îc tr¹ng th¸i ngo¹i tÖ më ®Çy rñi ro ®èi víi ng©n hµng
khi t×nh tr¹ng sè d- tµi kho¶n kinh doanh ngo¹i hèi cña mét ng©n hµng ë møc
kh«ng c©n b»ng.
10
d. NghiÖp vô hèi ®o¸i t-¬ng lai (Future)
ThÞ tr-êng ngo¹i tÖ giao sau lµ thÞ tr-êng giao dÞch c¸c hîp ®ång mua b¸n
ngo¹i tÖ giao sau, gäi t¾t lµ hîp ®ång giao sau. Hîp ®ång giao sau lµ mét tháa
thuËn mua b¸n mét sè l-îng ngo¹i tÖ ®· biÕt theo tû gi¸ cè ®Þnh t¹i thêi ®iÓm hîp
®ång cã hiÖu lùc vµ viÖc chuyÓn giao ngo¹i tÖ ®-îc thùc hiÖn vµo mét ngµy trong
t-¬ng lai. ThÞ tr-êng giao sau thùc chÊt chÝnh lµ thÞ tr-êng kú h¹n ®-îc tiªu chuÈn
hãa vÒ ngo¹i tÖ giao dÞch,sè l-îng ngo¹i tÖ giao dÞch vµ ngµy chuyÓn giao ngo¹i tÖ.
C¸c hîp ®ång giao sau th-êng cã tÝnh thanh kho¶n cao h¬n hîp ®ång cã kú
h³n v× phßng giao ho²n ®± s½n s¯ng ®øng ra “®°o hîp ®ång” bÊt cø khi n¯o cã mét
bªn yªu cÇu. Khi ®¶o hîp ®ång th× hîp ®ång cò bÞ xãa bá vµ hai bªn thanh to¸n cho
nhau phÇn chªnh lÖch gi¸ trÞ t¹i thêi ®iÓm ®¶o hîp ®ång. §Æc ®iÓm nµy khiÕn cho
hÇu hÕt c¸c hîp ®ång giao sau ®-îc thùc hiÖn th«ng qua chuyÓn giao ngo¹i tÖ vµo
ngµy ®Õn h¹n.
Tû gi¸ trong c¸c hîp ®ång giao sau lµ tû gi¸ giao ngay dù ®o¸n t¹i thêi ®iÓm
hîp ®ång ®¸o h¹n.
e. NghiÖp vô ho¸n ®æi tiÒn tÖ hoÆc cÇm cè tiÒn tÖ(Swap)
NghiÖp vô ho¸n ®æi tiÒn tÖ (cÇm cè tiÒn tÖ) lµ tæng hîp cña hai nghiÖp vô
giao ngay vµ kú h¹n.
§©y lµ nghiÖp vô giao ngay (Spot) ngo¹i tÖ Arbitrage ®Ó ®æi lÊy ngo¹i tÖ B,
sau khi mua l¹i kú h¹n ngo¹i tÖ Arbitrage vµ tr¶ ngo¹i tÖ B (Forward). Nguyªn t¾c
tÝnh tû gi¸ cña nghiÖp vô nµy còng t-¬ng tù nghiÖp vô kú h¹n, dùa vµo sù chªnh
lÖch l·i suÊt cña hai ®ång tiÒn.
NghiÖp vô ho¸n ®æi ®-îc sö dông ®Ó c©n ®èi nguån vèn thanh to¸n tøc thêi.
NghiÖp vô ho¸n ®æi cã ¶nh h-ëng lín ®Õn ho¹t ®éng phßng ngõa vµ rñi ro, nã cho
phÐp c¸c c«ng ty ®ét ph¸ vµo c¸c thÞ tr-êng vèn míi vµ tËn dông nh÷ng -u thÕ cña
nã ®Ó gia t¨ng vèn mµ kh«ng ph¶i gia t¨ng rñi ro kÌm theo. Th«ng qua ho¸n ®æi,
ng-êi ta cã thÓ dÞch chuyÓn rñi ro ë mét thÞ tr-êng hay ë mét lo¹i tiÒn tÖ nµo ®ã
sang thÞ tr-êng vµ lo¹i tiÒn tÖ kh¸c. Ho¸n ®æi cßn mang l¹i kü thuËt phßng chèng
11
rñi ro cho c¸c c«ng ty ®a quèc gia mµ ho¹t ®éng cã liªn quan ®Õn thÞ tr-êng vèn
quèc tÕ.
f. NghiÖp vô hèi ®o¸i theo quyÒn chän(Option)
NghiÖp vô hèi ®o¸i theo quyÒn chän lµ mét sù tháa thuËn b»ng hîp ®ång
gi÷a ng-êi mua vµ ng-êi b¸n vÒ quyÒn chän mua (call- option) hoÆc quyÒn chän
b¸n (put- option) mét lo¹i ngo¹i tÖ nhÊt ®Þnh, víi sè l-îng cô thÓ, theo mét tû gi¸
cè ®Þnh vµ vµo mét thêi ®iÓm cô thÓ.
Trong hîp ®ång nµy, ng-êi mua quyÒn lùa chän ph¶i tr¶ cho ng-êi b¸n mét
kho¶n tiÒn ®¶m b¶o. Th«ng qua ®ã, ng-êi mua dµnh ®-îc quyÒn lùa chän mua
hoÆc b¸n mét lo¹i ngo¹i tÖ nµo ®ã. MÆt kh¸c, anh ta cã thÓ tõ bá quyÒn lùa chän
cña m×nh khi thÊy bÊt lîi. Rñi ro cña ng-êi mua quyÒn chän chØ giíi h¹n ë sè tiÒn
ph¶i tr¶ cho quyÒn ®ã. Ng-îc l¹i, ng-êi b¸n quyÒn chän thu ®-îc mét kho¶n tiÒn tõ
viÖc quyÒn nh-ng trë thµnh ®èi t¸c thô ®éng, chÞu rñi ro kh«ng h¹n møc khi tû gi¸
biÕn ®éng kh«ng thuËn lîi víi anh ta.
Cã c¸c lo¹i quyÒn chän mua- b¸n ngo¹i tÖ sau:
Mua quyÒn chän b¸n ngo¹i tÖ : Ng-êi mua quyÒn chän b¸n cã quyÒn, nh-ng
kh«ng b¾t buéc, b¸n mét l-îng ngo¹i tÖ nhÊt ®Þnh, theo mét tû gi¸ cè ®Þnh vµo
ngµy ®Õn h¹n.
B¸n quyÒn chän b¸n ngo¹i tÖ : Ng-êi b¸n quyÒn chän b¸n cã tr¸ch nhiÖm ph¶i
mua mét sè ngo¹i tÖ cô thÓ theo tû gi¸ ®-îc quy ®Þnh tõ tr-íc(gi¸ c¬ së) vµo ngµy
®Õn h¹n hîp ®ång.
Mua quyÒn chän mua ngo¹i tÖ : Ng-êi mua quyÒn chän mua giµnh ®-îc
quyÒn chän mua mét sè l-îng ngo¹i tÖ cô thÓ, theo tû gi¸ cè ®Þnh tõ tr-íc, vµo
ngµy ®Õn h¹n hîp ®ång, ®Ó cã ®-îc quyÒn ®ã, anh ta ph¶i tr¶ cho ng-êi b¸n mét
kho¶n phÝ ngay khi ký hîp ®ång.
12
B¸n quyÒn chän mua ngo¹i tÖ : Ng-êi b¸n quyÒn chän mua ngo¹i tÖ cã tr¸ch
nhiÖm b¸n mét sè ngo¹i tÖ cô thÓ, theo mét tû gi¸ cè ®Þnh tõ tr-íc, vµo ngµy hîp
®ång ®Õn h¹n.
4. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng tíi ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ cña
NHTM .
4.1.ChÝnh s¸ch tû gi¸:
ChÝnh s¸ch tû gi¸ lµ mét bé phËn cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cã nhiÖm vô ®¶m
b¶o æn ®Þnh tiÒn tÖ, kiÒm chÕ l¹m ph¸t, gãp phÇn t¨ng tÝnh kinh tÕ ë møc ®é cao,
bÒn v÷ng. Mét chÝnh s¸ch tû gi¸ cã hiÖu qu¶ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh tû gi¸ trªn
mèi quan hÖ t-¬ng quan cung cÇu trªn thÞ tr-êng, khuyÕn khÝch ®-îc xuÊt khÈu,
c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ vµ t¨ng dù tr÷ ngo¹i tÖ quèc gia.
Ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ g¾n liÒn víi sù biÕn ®éng tû gi¸ trªn thÞ
tr-êng, v× vËy chÞu ¶nh h-ëng trùc tiÕp tõ chÝnh s¸ch tû gi¸ cña nhµ n-íc.
4.2. ChÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi quèc gia:
ChÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi quèc gia lµ nh÷ng quy ®Þnh ph¸p lý, nh÷ng thÓ
lÖ cña Nhµ n-íc trong vÊn ®Ò qu¶n lý ngo¹i tÖ, qu¶n lý vµng, b¹c, ®¸ quý vµ c¸c
chøng tõ cã gi¶ trÞ ngo¹i tÖ còng nh- viÖc trao ®æi, sö dông, mua b¸n ngo¹i tÖ trªn
thÞ tr-êng néi ®Þa vµ quan hÖ thanh to¸n, tÝn dông víi n-íc ngoµi.
Néi dung cña chÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi lµ qu¶n lý vµ kiÓm so¸t c¸c luång
vËn ®éng cña ngo¹i hèi tõ n-íc ngoµi vµo vµ tõ trong n-íc ra, cã liªn quan ®Õn
quan hÖ ngo¹i th-¬ng vµ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c b»ng ngo¹i tÖ. §ång
thêi, chÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi còng qu¶n lý vµ kiÓm so¸t l-u th«ng ngo¹i hèi
(®Æc biÖt lµ ngo¹i tÖ) trong ph¹m vi quèc gia.
Nh- vËy, mét chÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi ®óng ®¾n sÏ gãp phÇn khuyÕn
khÝch ngo¹i th-¬ng, hîp t¸c quèc tÕ, thu hót ®Çu t- n-íc ngoµi… tõ ®ã sÏ thóc ®Èy
ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ cña ng©n hµng ph¸t triÓn.
13
4.3. Sù ph¸t triÓn kinh tÕ chung cña ®Êt n-íc
Thùc tÕ cho thÊy, ë nh÷ng n-íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn th× ho¹t ®éng kinh
doanh ngo¹i tÖ còng rÊt ph¸t triÓn. Bëi v× ho¹t ®éng nµy g¾n liÒn víi ho¹t ®éng
ngo¹i th-¬ng, dÞch vô quèc tÕ, ®Çu t- quèc tÕ, chuyÓn giao c«ng nghÖ kü thuËt
quèc tÕvµ nhiÒu ho¹t ®éng kinh tÕ kh¸c. Mçi ho¹t ®éng lµ mét bé phËn cña nÒn
kinh tÕ, chóng cã mèi quan hÖ h÷u c¬ víi nhau. Ch¼ng h¹n nh- kim ng¹ch xuÊt
nhËp khÈut¨ng tr-ëng , ®Çu t- ra n-íc ngoµi vµ ®Çu t- cña n-íc ngoµi vµo trong
n-íc ra t¨ng th× nhu cÇu vÒ mua b¸n ngo¹i tÖ, nhu cÇu vÒ tµi trî ngo¹i th-¬ng, nhu
cÇu tù b¶o vÖ tr-íc nh÷ng rñi ro ®Æc biÖt lµ rñi ro ngo¹i hèi sÏ cµng lín. Nã ®ßi hái
ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ ph¸t triÓn ®Ó ®¸p øng. Ng-îc l¹i, khi kinh doanh
ngo¹i tÖ ph¸t triÓn cµng t¹o ra ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh ®èi
ngo¹i cña ®Êt n-íc.
Ngoµi ra, gi¸ trÞ hîp ®ång b¶n tÖ râ rµng ®-îc hËu thuÉn bëi sù ph¸t triÓn
kinh tÕ cña quèc gia. Mét n-íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh th× ®ång tiÒn cña
nã cã uy tÝn, cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi cao trªn thÞ tr-êng thÕ giíi. Víi ®ång b¶n tÖ
m¹nh, thÞ tr-êng hèi ®o¸i ë n-íc ®ã sÏ ph¸t triÓn hoµn thiÖn vµ lµ c¬ së cho ho¹t
®éng kinh doanh ngo¹i tÖ.
4.4. C¸c yÕu tè kh¸c
Kinh doanh ngo¹i tÖ cã tÝnh nh¹y c¶m cao, chÞu ¶nh h-ëng cña nhiÒu nh©n
tè. Cã thÓ kÓ ra mét sè nh©n tè nh- sù ra ®êi cña c¸c liªn minh tiÒn tÖ, liªn minh tÝn
dông khu vùc hay sù xuÊt hiÖn cña c¸c ®ång tiÒn chuÈn quèc tÕ bªn c¹nh ®ång
USD; c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ vµ dù tr÷ ngo¹i tÖ cña ng©n hµng TW…
5. Mét sè rñi ro mµ ng©n hµng th-êng gÆp ph¶i trong kinh doanh
ngo¹i tÖ
Trong ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng, lîi nhuËn vµ kh¶ n¨ng rñi ro th-êng
lµ hai yÕu tè song hµnh cã mèi quan hÖ thuËn chiÒu. Lîi nhuËn cµng cao th× kh¶
14
n¨ng gÆp rñi ro cµng lín vµ ng-îc l¹i. Ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ còng hµm
chøa nh÷ng rñi ro bao gåm:
a. Rñi ro vÒ tû gi¸: Lµ rñi ro do sù kh«ng ch¾c ch¾n vÒ gi¸ trÞ cña mét kho¶n thu
nhËp hay chi tr¶ do sù biÕn ®éng cña tû gi¸ g©y ra lµm tæn thÊt cho ng©n hµng. §Ó
h¹n chÕ rñi ro tû gi¸, ng©n hµng cÇn ph©n tÝch vµ ®Æt ra h¹n møc vÒ tr¹ng th¸i ngo¹i
tÖ cña tõng lo¹i tiÒn. Giíi h¹n ®ã phô thuéc vµo t×nh h×nh tµi chÝnh cña ng©n hµng
vµ kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ rñi ro.
b. Rñi ro tÝn dông: Ph¸t sinh khi c¸c bªn tham gia gÆp khã kh¨n vÒ tµi chÝnh.Rñi
ro lµm ¨n thua lç cña bªn ®èi t¸c trong thêi gian hîp ®ång th-êng Ýt nguy hiÓm h¬n
nh÷ng rñi ro ph¸t sinh vµo thêi gian hÕt h¹n hîp ®ång. Nghiªm träng h¬n lµ trong
tr-êng hîp c¸c bªn tham gia hîp ®ång còng lµ ng©n hµng ph¸ s¶n vµo ngµy ®Õn h¹n
thanh to¸n vµ sau khi c¸c b-íc ®Çu tiªn cña giao dÞch ®· hoµn tÊt. Rñi ro nµy sÏ
®-îc gi¶m bít nÕu c¸c giao dÞch víi kh¸ch hµng kh«ng bÞ h¹n chÕ, viÖc t×m hiÓu
th«ng tin vÒ kh¸ch hµng ®-îc thùc hiÖn tèt vµ c¸c ®iÒu kho¶n hîp ®ång phï hîp.
c. Rñi ro tÝnh láng: Rñi ro nµy lµ rñi ro vÒ lu©n chuyÓn vèn ng©n hµng. Cã thÓ
gÆp rñi ro nµy bëi v× nh©n viªn kinh doanh ngo¹i tÖ ®Çu t- c¸c kho¶n vèn víi thêi
h¹n dµi h¹n cña c¸c kho¶n cho vay ®ã. Khi cã sù lu©n chuyÓn vèn kh«ng phï hîp
vÒ thêi gian ®¸o h¹n, tû lÖ l·i suÊt cã thÓ t¨ng vµ do ®ã ng©n hµng sÏ bÞ lç, ng-îc
l¹i, l·i suÊt gi¶m th× nh©n viªn kinh doanh ®· ®em l¹i mét kho¶n l·i cho ng©n hµng.
Gi¶i ph¸p cña ng©n hµng lµ ph¶i n¾m v÷ng th«ng tin, cã kÕ ho¹ch lu©n chuyÓn
nhiÒu nguån ngo¹i tÖ kh¸c nhau ®Ó ®¶m b¶o lu«n cã thÓ thanh to¸n vµo thêi ®iÓm
thanh to¸n cña t-ng lo¹i ngo¹i tÖ cô thÓ.
d. Rñi ro c¨n b¶n : Rñi ro nµy x¶y ra khi ng©n hµng ho¹t ®éng trªn thÞ tr-êng
giao sau bëi cã rñi ro gi÷a sù chªnh lÖch tû gi¸ giao sau víi tû gi¸ giao ngay vµo
thêi ®iÓm tíi h¹n hîp ®ång giao sau. Trong hîp ®ång mua ngo¹i tÖ, nÕu tû gi¸ giao
ngay trong t-¬ng lai lín h¬n tû gi¸ trong hîp ®ång th× ng©n hµng sÏ ®-îc lîi, cßn
ng-îc l¹i ng©n hµng sÏ ph¶i chÞu mét kho¶n lç. Rñi ro nµy lµ rñi ro cña thÞ tr-êng
mµ ng©n hµng kh«ng thÓ tr¸nh khái. Nã sÏ ®-îc h¹n chÕ ng©n hµng cã hÖ thèng thu
thËp th«ng tin xö lý, ®-a ra c¸c dù ®o¸n vÒ tû gi¸ s¸t víi thùc tÕ. Tuy nhiªn ng©n
15
hµng vÉn lu«n ph¶i lËp mét quü phßng ngõa ®Ó bï ®¾p nh÷ng thiÖt h¹i do rñi ro nµy
g©y ra.
e. Rñi ro ho¹t ®éng: Rñi ro nµy liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n
hµng nh- : thanh to¸n chËm,sai sè l-îng, sai ®èi t-îng, kh«ng tu©n thñ c¸c h-íng
dÉn vÒ thanh to¸n, ngoµi c¸c kho¶n tiÒn ph¹t cßn cã c¸c kho¶n tæn thÊt kh¸c mµ tù
ng©n hµng ph¶i g¸nh chÞu,rñi ro nµy cã thÓ h¹n chÕ b»ng c¸ch x¸c ®Þnh vµ thùc
hiÖn mét c¸ch chÝnh x¸c c¸c nhiÖm vô ®Æt ra : x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña tõng phßng
ban, tõng nh©n viªn, cña viÖc yÕt gi¸, cña bé phËn kÕ to¸n c¸c nghiÖp vô kinh
doanh…
Thùc tiÔn ®· cho thÊy, c«ng t¸c qu¶n lý rñi ro hèi ®o¸i ®ãng vai trß quan
träng trong ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ cña NHTM. T¨ng c-êng qu¶n lý rñi ro
hèi ®o¸i sÏ thóc ®Èy ho¹t ®éng cña ng©n hµng trªn thÞ tr-êng hèi ®o¸i cã hiÖu qu¶
h¬n, kinh doanh cã l·i, b¶o toµn vèn vµ gi¶m rñi ro.
16
Ch-¬ng ii
Thùc tr¹ng Ho¹t ®éng Kinh doanh ngo¹i tÖ t¹i ng©n hµng
ngo¹i th-¬ng viÖt nam
I. Vµi nÐt kh¸i qu¸t vÒ Ng©n hµng ngo¹i th-¬ng viÖt nam
1. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng ViÖt Nam.
Thµnh lËp ngµy 01/04/1963, Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng ViÖt Nam liªn tôc gi÷
vai trß chñ lùc trong hÖ thèng Ng©n hµng ViÖt Nam. §-îc nhµ n-íc xÕp h¹ng lµ
mét trong 23 doanh nghiÖp ®Æc biÖt, Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng ViÖt Nam ®ång thêi
lµ thµnh viªn cña HiÖp häi Ng©n hµng ViÖt Nam vµ HiÖp héi Ng©n hµng Ch©u ¸.
TiÒn th©n cña Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng ViÖt Nam lµ côc qu¶n lý ngo¹i hèi
víi nhiÖm vô qu¶n lý Nhµ n-íc vÒ ngo¹i hèi, ngo¹i tÖ th× sù ra ®êi cña Ng©n hµng
Ngo¹i th-¬ng víi nhiÖm vô ®-îc giao lín h¬n vÒ c¸c mÆt tÝn dông xuÊt nhËp khÈu,
thanh to¸n quèc tÕ, phôc vô më réng c¸c quan hÖ kinh tª ®èi ngo¹i, Ng©n hµng
Ngo¹i th-¬ng ViÖt Nam ®· ho¹t ®éng theo m« h×nh Ng©n hµng th-¬ng m¹i kÓ tõ
ngµy ®ã.
Tõ n¨m 1990, thùc hiÖn viÖc c¶i tæ theo c¸c ph¸p lÖnh Ng©n hµng, NHNT ®·
®-îc tæ chøc l¹i cho phï hîp víi tÝnh chÊt vµ chøc n¨ng cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i
quèc doanh ®Ó phôc vô ®¾c lùc h¬n cho c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ cña ®Êt n-íc.
Ho¹t ®éng cña Ng©n hµng kh«ng chØ ®ãng khung trong nh÷ng nghiÖp vô Ng©n
hµng ®èi ngo¹i mµ bao gåm c¶ dÞch vô Ng©n hµng ®èi néi, ®Çu t- tÝn dông kh«ng
chØ ng¾n h¹n ®¬n thuÇn mµ c¶ trung vµ dµi h¹n, kh«ng chØ ®Çu t- cho kinh tÕ qu«c
doanh mµ ®· më réng ra c¶ khu vùc ngoµi quèc doanh.
C«ng cuéc ®æi míi cña NHNT b-íc ®Çu ®· thu ®-îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng
khÝch lÖ nhê cã nh÷ng chu tr-¬ng chÝnh s¸ch ®óng ®¾n, phï hîp víi t×nh h×nh kinh
tÕ cña ®Êt n-íc theo tõng giai ®o¹n sau ®©y:
17
Giai ®o¹n 1:
B¾t ®Çu tõ n¨m 1988 thi hµnh NghÞ ®Þnh cña Héi ®ång Bé tr-ëng ( Nay lµ
Héi ®ång chÝnh phñ ) sè 53/H§BT ngµy 26/3/1988 vÒ tæ chøc bé m¸y Ng©n hµng
ViÖt Nam ®· cã nh÷ng nghiªn cøu, kiÕn nghÞ néi dung vµ ph-¬ng h-íng ®æi míi
c¸c ho¹t ®éng cña Ng©n hµng. Nh-ng trªn thùc tÕ, VCB vÉn lµ trung t©m tÝn dông
vµ thanh to¸n quèc tÕ, qu¶n lý phÇn lín ngo¹i tÖ cña quèc gia. Vèn ®iÒu lÖ cña
Ng©n hµng vÉn ch-a ®-îc x¸c lËp.
Giai ®o¹n 2:
Tõ sau khi cã c¸c ph¸p lÖnh vÒ Ng©n hµng (ban hµnh ngµy 24/5/1990) chøc
n¨ng qu¶n lý Nhµ n-íc vµ chøc n¨ng kinh doanh trong ngµnh Ng©n hµng ®-îc
ph©n ®Þnh. Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng thùc sù ®æi míi trong mäi lÜnh vùc vÒ ph-¬ng
thøc qu¶n lý kinh doanh, vÒ bé m¸y tæ chøc, vÒ phong c¸ch, lÒ lèi, t¸c phong phôc
vô kh¸ch hµng. Nh-ng quan träng nhÊt lµ ®æi míi vÒ c¬ chÕ tµi chÝnh vµ bé m¸y
®iÒu hµnh.
*C¬ chÕ tµi chÝnh:
- Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng ®· chuyÓn giao cho ng©n s¸ch nhµ n-íc toµn bé
nguån vèn thuéc ng©n s¸ch quèc gia, kÓ c¶ c¸c kho¶n vay nî viªn trî cña n-íc
ngoµi.
- ChuyÓn giao cho Ng©n hµng Nhµ n-íc toµn bé vèn b»ng tiÒn vµ b»ng hiÖn
vËt thuéc nguån vèn dô trò cña Ng©n hµng Nhµ n-íc.
- Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng ho¹t ®éng b»ng vèn ®iÒu lÖ do Nhµ n-íc cÊp, vèn
tù cã do tÝch lòy vµ vèn vay, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tµi chÝnh.
*Bé m¸y tæ chøc:
ChuyÓn sang kinh doanh, Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng cã bé m¸y tæ chøc ®éc
lËp. Tæng Gi¸m ®èc do Thñ t-íng ChÝnh phñ bæ nhiÖm ®-îc toµn quyÒn trong viÖc
tæ chøc vµ ®iÒu hµnh bé m¸y theo ®iÒu lÖ vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr-íc Nhµ n-íc vÒ
toµn bé c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng cña ng©n hµng.
18
Hai kh©u c¬ b¶n lµ c¬ chÕ tµi chÝnh vµ bé m¸y tµi chÝnh ®-îc ®æi míi ®· t¹o
ra b-íc ngoÆt cña ng©n hµng, ®· ®éng viªn ®-îc c¸c n¨ng lùc tiÒm n¨ng ph¸t triÓn.
Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng ViÖt nam ®· thi hµnh mét lo¹t biÖn ph¸p vÒ hîp ®ång vèn
®Çu t- tÝn dông, kiÖn toµn kh©u thanh to¸n. §Æc biÖt c«ng t¸c kh¸ch hµng ®-îc chó
träng. Ng©n hµng ®· ®¸p øng yªu cÇu vèn nhanh chãng, cã hiÖu qu¶ cho nÒn kinh
tÕ, thùc hiÖn chi tr¶ thanh to¸n kÞp thêi vµ chÝnh x¸c mäi yªu cÇu thu chi cña kh¸ch
hµng…tõ ®ã ®· t¹o ®-îc sù tÝn nhiÖm víi kh¸ch hµng trong vµ ngoµi n-íc.
Giai ®o¹n 3:
Cïng víi sù chuyÓn ®æi hîp lý tõ c¬ chÕ tËp trung bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ
tr-êng cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ n-íc vµ chÝnh s¸ch kinh tÕ më cöa ®ång thêi
víi t¸c ®éng cña viÖc chÝnh phñ Mü b·i bá lÖnh cÊm vËn ®èi víi ViÖt Nam ( ngµy
03/02/1994) trong thêi gian qua, hÖ thèng Ng©n hµng ë ViÖt Nam ®· cã nh÷ng ®æi
míi vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¶ vÒ sè l-îng lÉn chÊt l-îng gãp phÇn tÝch cùc vµo
viÖc t¨ng tr-ëng nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Nh- vËy cã thÓ nãi ®Æc tr-ng cña giai ®o¹n nµy lµ sù c¹nh tranh gay g¾t cña
thÞ tr-êng. Sù ra ®êi cña hµng lo¹t ng©n hµng míi ®-îc ho¹t ®éng kinh doanh ®a
d³ng ®± l¯m cho viÖc ®éc quyÒn trong lÜnh vùc “Ng©n h¯ng ®èi ngo³i “ cña Ng©n
hµng ngo¹i th-¬ng ViÖt nam kh«ng cßn n÷a. Y thøc ®-îc ®iÒu ®ã, Ng©n hµng
Ngo¹i th-¬ng ViÖt nam ®· ho¹ch ®Þnh mét chiÕn l-îc kinh doanh bao gåm sù tæng
hîp cña mét lo¹t chñ tr-¬ng chÝnh s¸ch tÝch cùc vµ linh ho¹t nh»m më réng thÞ
tr-êng kinh doanh cña ng©n hµng kh«ng chØ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u nh-:
*ChÝnh s¸ch huy ®éng vèn ®a d¹ng :
Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng lu«n coi träng ch÷ tÝn ®èi víi kh¸ch hµng trong vµ
ngoµi n-ícvµ ®· thu hót ®-îc mäi nguån vèn tõ d©n c-. C¸c ng©n hµng n-íc ngoµi
®· cho Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng ViÖt nam vay vèn trung dµi h¹n b»ng c¶ ph-¬ng
thøc tµi chÝnh vµ tÝn dông. Ng©n hµng cßn thµnh lËp c¸c c«ng ty ®Ó huy ®éng vèn
d©n c- nh- C«ng ty tµi chÝnh, C«ng ty Leasing…
19
*ChÝnh s¸ch kh¸ch hµng vµ b¹n hµng dµi h¹n
- Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng ViÖt nam ®· h-íng -u tiªn vµo c¸c doanh nghiÖp
lµm ¨n cã hiÖu qu¶.
- §Æc biÖt, Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng ViÖt nam ®· vËn dông linh ho¹t Gi÷a quy
®Þnh cña nhµ n-íc víi quy tr×nh nghiÖp vô ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cho kh¸ch hµng
nh-: kh¸ch hµng göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n, nÕu cã nhu cÇu rót tr-íc h¹n th× ®-îc
h-ëng møc l·i suÊt kh«ng kú h¹n cho sè ngµy thùc göi. Nh-ng kh¸ch hµng göi
®-îc 2/3 thêi gian th× sÏ ®-îc h-ëng 75% l·i suÊt cã kú h¹n cho sè ngµy thùc göi.
- T¸c phong giao dÞch víi kh¸ch hµng vui vÎ, hßa nh·, t©n t×nh ®· t¹o ®iÒu kiÖn
cho c¸c doanh nghiÖp, b¹n hµng tæ chøc tèt ho¹t ®éng kinh doanh.
*ChÝnh s¸ch ®Çu t- n¨ng ®éng:
Do nguån vèn t¨ng tr-ëng, do nhu cÇu vèn cña nÒn kinh tÕ ngµy cµng ®ßi hái
lín, Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng ®· ®Çu t- vµo c¸c ngµnh mòi nhän lín nh-: dÇu khÝ,
viÔn th«ng, hµng kh«ng, lµm ®¹i lý cho c¸c c«ng ty b¶o hiÓm nh- PJCO,
PRUDENTIAL.
*ChÝnh s¸ch kinh doanh ®a d¹ng
Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng ViÖt nam ®· më réng ho¹t ®éng ra nhiÒu lÜnh vùc
®Ó khai th¸c lîi nhuËn nh-: thµnh lËp c¸c c«ng ty trùc thuéc, gãp cæ phÇn vµo c¸c
c«ng ty lín, tham gia mua tÝn phiÕu kho b¹c, ®ång tµi trî vµ b¶o l·nh tÝn dông…
*Ap dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn:
C«ng nghÖ cña Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng ViÖt nam ®· ®-îc ®¸nh dÊu bëi
nh÷ng kÕt qu¶ hÕt søc næi bËt trong lÜnh vùc triÓn khai øng dông ®ång lo¹t nh÷ng
s¶n phÈm míi trªn nÒn t¶ng øng dông c«ng nghÖ, t¹o ra b-íc bøt ph¸ m¹nh mÏ
trong lé tr×nh ph¸t triÓn cña Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng.
HÖ thèng VCB onlai- m¹nh trùc tuyÕn cña Ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng ViÖt
nam®-îc kÕt nèi trong toµn hÖ thèng , hç trî cho c¸c s¶n phÈm ng©n hµng kh¸c,
phï hîp víi c¸c yªu cÇu ®Æc thï cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam. HÖ thèng Ng©n
20
- Xem thêm -