Tài liệu Đánh giá chất lượng nước mặt sông tiền qua đoạn thành phố mỹ tho

CHÖÔNG I : MÔÛ ÑAÀU 1.1. Söï Caàn Thieát Cuûa Ñeà Taøi : Töø xöa, con ngöôøi ñaõ söû duïng nguoàn nöôùc maët ñeå ñaùp öùng nhu caàu sinh hoaït haøng ngaøy (taém, nöôùc uoáng, töôùi tieâu,…). Ñeán baây giôø thì nöôùc maët vaãn laø nguoàn nöôùc chuû yeáu cung caáp cho sinh hoaït, saûn xuaát cuûa con ngöôøi. Vôùi söï phaùt trieån veà kinh teá, vaên hoaù, xaõ hoäi treân theá giôùi ngaøy nay thì nöôùc maët caøng trôû neân laø vaán ñeà quan troïng khoâng chæ cuûa rieâng moät quoác gia maø coøn laø vaán ñeà cuûa taát caû taát caû moïi ngöôøi, moïi vuøng, moïi khu vöïc treân traùi ñaát. Song song ñoù vôùi söï phaùt trieån nhanh veà daân soá thì con ngöôøi ngaøy caøng laøm xaáu ñi nguoàn nöôùc maët baèng N vieäc thaûi ra löôïng chaát thaûi ngaøy moät taêng leân vaøo moâi tröôøng ( trong ñoù coù moâi .V tröôûng nöôùc ), aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng xung quanh vaø söùc khoeû con ngöôøi.Vaán ñeà ñaët ra hieän nay laø phaûi ñaùnh giaù chính xaùc chaát löïôïng nöôùc ôû hieän taïi, quaûn lyù X T toát caùc nguoàn gaây oâ nhieãm, kieåm soaùt ñöôïc caùc nguoàn gaây oâ nhieãm nöôùc ñeå duy trì chaát löôïng nöôùc maët coù theå cung caáp cho theá heä tieáp sau söû duïng nhaèm ñaûm baûo cho söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa moâi tröôøng. Tieàn Giang coù nguoàn nöôùc ngoït doài daøu ñöôïc cung caáp bôûi soâng Tieàn vôùi M heä thoáng keânh raïch chaèng chòt khaép tænh. Ñaët bieät haøng naêm nöôùc maët chuyeån taûi moät löôïng phuø sa lôùn laøm maøu môõ cho ñoàng ruoäng, thaùo chua, röûa pheøn. Nöôùc maët laø yeáu toá quan troïng trong phaùt trieån cuûa ngaønh thuyû saûn. Thaønh Phoá Myõ Tho ñaõ vaø ñang treân con ñöôøng coâng nghieäp hoaù – hieän ñaïi hoaù, quaù trình ñoâ thò hoaù cuõng dieãn ra nhanh choùng. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, Thaønh Phoá Myõ Tho noùi rieâng vaø tænh Tieàn Giang noùi chung phaùt trieån raát maïnh. Laø troïng ñieåm cuûa vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long neân saûn xuaát noâng nghieäp vaãn chieám vai troø chuû yeáu, phaàn lôùn laø troàng luùa, caùc loaïi hoa maøu, caây aên quaû ñaëc tröng cho töøng vuøng trong tænh. Ngaønh chaên nuoâi vaø nuoâi troàng thuyû saûn cuõng ñang ñöôïc phaùt trieån. Veà coâng nghieäp chuû yeáu ôû caùc ngaønh nhö thuyû saûn ñoâng laïnh, xay xaùt, boät dinh döôõng, quaàn aùo may saün… Cô sôû haï taàng ngaøy caøng phaùt trieån nhanh vaø töông lai trôû thaønh Thaønh phoá vaên minh, hieän ñaïi. Thaønh Phoá Myõ Tho coù nguoàn nöôùc doài daøo cuûa con soâng Tieàn chaûy qua ñuû ñaùp öùng cho nhu caàu sinh hoaït trong cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân. Vieäc ñaùnh giaù chaát löôïng nöôùc maët thöôøng xuyeân, naém baét tình hình chaát löôïng nöôùc maët hieän taïi ñeå coù caùc bieän phaùp quaûn lyù cho phuø hôïp, kòp thôøi xöû lyù caùc nguoàn gaây oâ nhieãm, ñaûm baûo chaát löôïng nöôùc sinh hoaït, saûn xuaát, töôùi tieâu cho ngöôøi daân. Chính vì vaäy maø ñeà taøi “Ñaùnh giaù chaát löôïng nöôùc maët cuûa soâng Tieàn ñoaïn ñi qua Thaønh phoá Myõ Tho ” vaø ñeà xuaát bieän phaùp quaûn lyù laø moät söï caàn thieát cho vieäc quaûn lyù chaát löôïng nöôùc maët cuûa Thaønh Phoá Myõ Tho noùi rieâng vaø laøm cô sôû ñeå toång hôïp chaát löôïng N nöôùc maët cuûa tænh Tieàn Giang noùi chung ñoàng thôøi cuõng nhaèm ñaûm baûo chaát löôïng nöôùc soâng Tieàn cuûa caû Ñoàng Baèng Soâng Cöûu Long. .V 1.2. Muïc Tieâu Cuûa Ñeà Taøi: Treân cô sôû nghieân cöùu, ñaùnh giaù hieän traïng chaát löôïng nöôùc maët soâng Tieàn ñi X T qua Thaønh Phoá Myõ Tho, ñoà aùn taäp trung vaøo caùc muïc tieâu sau:  Ñaùnh giaù hieän traïng chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc maët soâng Tieàn treân ñòa baøn Thaønh Phoá Myõ Tho , giuùp caùc caáp quaûn lyù moâi tröôøng thaønh phoá theo doõi M dieãn bieán chaát löôïng nöôùc maët cuûa ñoaïn soâng naøy.  Ñeà xuaát caùc bieän phaùp quaûn lyù moâi tröôøng phuø hôïp nhaèm giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc treân soâng. 1.3. Ñoái töôïng nghieân cöùu: Nöôùc maët soâng Tieàn ñi qua 7 phöôøng xaõ cuûa thaønh phoá Myõ Tho bao goàm: 4 phöôøng ven soâng , phöôøng Taân Phong ( cuø lao ), xaõ Trung An vaø xaõ Taân Myõ Chaùnh. 1.4. Noäi dung nghieân cöùu: - Taäp hôïp caùc soá lieäu veà hieän traïng moâi tröôøng, veà ñieàu kieän töï nhieân vaø tình hình phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi thaønh phoá Myõ Tho. - Khaûo saùt caùc nguyeân nhaân aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng nöôùc maët taïi ñòa baøn nôi nghieân cöùu. - Thu thaäp caùc soá lieäu quan traéc, toång quan veà hieän traïng chaát löôïng nöôùc cuûa khu vöïc trong nhöõng naêm gaàn ñaây. - Laáy maãu, phaân tích vaø ñaùnh giaù moät soá chæ tieâu veà chaát löôïng nöôùc maët ôû caùc ñieåm löïa choïn. - Döïng ñoà thò minh hoaï caùc chæ tieâu ño ñöôïc qua caùc laàn quan traéc ñeå nhaän xeùt söï bieán ñoåi chaát löôïng nöôùc maët theo thôøi gian . - Tìm hieåu vaø lyù giaûi nguyeân nhaân cuûa söï bieán ñoåi ñeà ra phöông höôùng giaûi quyeát. N - Khaûo saùt caùc nguoàn tieáp nhaän gaây oâ nhieãm theo caùc loaïi hình saûn xuaát. - Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp nhaèm giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng. .V 1.5. phöông phaùp nghieân cöùu: Phöông phaùp luaän: X T Nöôùc laø moät moâi tröôøng soáng, taäp hôïp haàu heát caùc loaøi thuyû sinh vaät. Vì laø moät moâi tröôøng raát linh ñoäng neân moät khi nöôùc bò suy thoaùi vaø oâ nhieãm thì taát caû caùc chaát baån ñöôïc chuyeån taûi töø nôi naøy sang nôi khaùc theo doøng nöôùc, taùc ñoäng ñeán M caùc moâi tröôøng khaùc cuõng bò aûnh höôûng theo. Thaønh phoá Myõ Tho ñang ngaøy moät phaùt trieån vì theá chaát löôïng nöôùc bò suy thoaùi vaø oâ nhieãm do quaù trình saûn xuaát, troàng troït, chaên nuoâi, sinh hoaït, … laø ñieàu khoâng theå traùnh khoûi. Hôn nöõa, ngöôøi daân thöôøng coù thoùi quen söû duïng nöôùc soâng phuïc vuï cho nhu caàu sinh hoaït haøng ngaøy. Neáu nguoàn nöôùc bò oâ nhieãm seõ daãn ñeán caùc beänh dòch, aûnh höôûng ñeán söùc khoeû cuûa ngöôøi daân. Vì vaäy caàn phaûi tieán haønh laáy maãu nöôùc maët, phaân tích caùc chæ tieâu vaø ñaùnh giaù möùc ñoä oâ nhieãm cuûa caùc chæ tieâu oâ nhieãm nhaèm phuïc vuï vieâc quaûn lyù. Phöông phaùp thöïc tieãn:  Phöông phaùp toång hôïp taøi lieäu: Phöông phaùp naøy ñaùnh giaù ñöôïc haàu heát caùc yeáu toá coù lieân quan, vaø hieän traïng moâi tröôøng. Ñoù laø caùc yeáu toá töï nhieân vaø caùc yeáu toá nhaân sinh. Do ñoù, vieäc thu thaäp caùc taøi lieäu lieân quan ñeán khu vöïc nghieân cöùu laø caàn thieát caùc taøi lieäu ñoù laø:  Taøi lieäu veà ñieàu kieän töï nhieân.  Tình hình phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi.  Baùo caùo hieän traïng moâi tröôøng thaønh phoá Myõ Tho  Khaûo saùt thöïc ñòa: Tieán haønh khaûo saùt doïc theo soâng Tieàn thuoäc khu vöïc ñaùnh giaù veà taäp quaùn sinh hoaït cuûa ngöôøi daân, caùc loaïi hình saûn xuaát coù nguoàn thaûi vaøo moâi tröôøng nöôùc maët treân ñòa baøn. N Tieán haønh laáy maãu ôû 7 ñôn vò, moãi phöôøng xaõ 1 maãu. 1.6. - Phaïm vi giôùi haïn cuûa ñeà taøi : .V Do haïn cheá veà thôøi gian vaø kinh phí thöïc hieän neân sinh vieân chæ löïa choïn nghieân cöùu, ñaùnh giaù tình traïng chaát löôïng nöôùc maët hieän taïi ôû moät soá nôi X T treân ñòa baøn thaønh phoá Myõ Tho - Ñeà taøi chæ löïa choïn moät soá chæ tieâu quan troïng mang tính ñaïi dieän. - Ñöa ra moät soá bieän phaùp ñeå quaûn lyù chaát löôïng nöôùc maët ôû thaønh phoá Myõ M Tho vaø laøm cô sôû toång quan veà chaát löôïng nöôùc cuûa tænh Tieàn Giang cuõng nhö chaát löôïng nöôùc maët Soâng Tieàn ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Vieäc thöïc hieän ñeà taøi trong thôøi gian töø thaùng 10 ñeán thaùng 12 neân chæ ñaùnh giaù ñöôïc chaát löôïng nöôùc maët trong giai ñoaïn muøa möa (muøa luõ nöôùc leân). CHÖÔNG 2: TỔNG QUAN VEÀ ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN VAØ TÌNH TÌNH PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ – XAÕ HOÄI CUÛA TP.MỸ THO 2.1. Ñieàu kieän töï nhieân cuûa thaønh phoá Myõ Tho : 2.1.1. Khaùi quaùt veà söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa thaønh phoá Myõ Tho Thaønh phoá Myõ Tho hieän laø ñoâ thò loaïi II, tröïc thuoäc tænh Tieàn Giang ( ñöôïc Thuû Töôùng Chính Phuû coâng nhaän vaøo ngaøy 07 thaùng 10 naêm 2005 ). Thaønh phoá Myõ Tho coù lòch söû hình thaønh khaù sôùm, töø naêm 1623 – moät boä phaän daân cö töø mieàn baéc vaø mieàn trung vaøo laäp nghieäp ôû vuøng taû ngaïn soâng Baûo Ñònh ( phöôøng 2, 3, 8 vaø xaõ Myõ Phong, Ñaïo Thaïnh, Taân Myõ Chaùnh, hieän nay coøn di tích löu laïi ), chuû yeáu soáng baèng ngheà noâng vaø buoân baùn. Vaøo cuoái theá kyû 17, Mieàn Nam coù hai N trung taâm buon baùn lôùn laø Myõ Tho vaø Bieân Hoaø. Theá maïnh cuûa thaønh phoá Myõ .V Tho laø mua baùn, ñaëc bieät laø haøng noâng thuyû saûn raát doài daøo, chieám öu theá caû vuøng. Töø ñoù ñeán nay, Myõ Tho ñaõ khoâng ngöøng phaùt trieån, maëc duø traûi qua bieát bao thaêng traàm cuûa lòch söû, nhaát laø ñoái vôùi ngaønh thöôøng maïi, ñaõ hôn 300 naêm giöõ X T vai troø chôï ñaàu moái ñieàu phoái haøng hoaù cho caùc nôi trong tænh cuõng nhö khu vöïc ñoàng baèng soâng Cöõu Long vôùi thaønh phoá Hoà chí Minh. 1967 – Trung Öông cuïc mieàn Nam ñoàng yù naâng thò xaõ Myõ Tho leân caáp thaønh M phoá ngang vôùi caáp tænh vaø tröïc thuoäc khu 8. Töø ngaøy mieàn Nam hoaøn toaøn giaûi phoùng thoáng nhaát ñaát nöôùc, Myõ Tho trôû thaønh tænh lî cuûa tænh Tieàn Giang ( ñöôïc nhaäp laïi töø tænh Myõ Tho, tænh Goø Coâng vaø thaønh phoá Myõ Tho ). Do coù nhieàu ñoùng goùp trong söï nghieäp giaûi phoùng daân toäc, thaønh phoá Myõ Tho ñöôïc phong taëng danh hieäu anh huøng nhaân daân vaø löïc löôïng vuõ trang. Ngaøy nay, thaønh phoá Myõ Tho laø trung taâm chính trò , kinh teá, vaên hoaù, khoa hoïc kyõ thuaät cuûa tænh Tieàn Giang, laø moät ñoâ thò ñaëc tröng cho vuøng soâng nöôùc ñoàng baèng soâng Cöõu Long. 2.1.2. Vò trí ñòa lyù, dieän tích, daân soá vaø caùc ñôn vò haønh chính : N .V X T Baûn ñoà 1 : Baûn ñoà thaønh phoá Myõ Tho M Myõ Tho naèm ôû vò trí bôø baéc haï löu soâng Tieàn coù toaï ñoä ñòa lyù :töø 106o19’ ­106o23’23” ñoä kinh ñoâng; töø 10o20’50” ­ 10o25’10”. Phía ñoâng vaø phía baéc giaùp huyeän Chôï Gaïo, phía taây giaùp huyeän Chaâu Thaønh, phía nam giaùp soâng Tieàn ( bôø beân kia laø tænh Beán Tre ), coù dieän tích töï nhieân laø : 49,98 km2 ( trong ñoù phaàn dieän tích noäi thò laø : 9,76 km2 ), daân soá laø 165.074 ngöôøi, coù 15 ñôn vò haønh chính cô sôû : ( 11 phöôøng vaø 4 xaõ ven ): Teân ñôn vò haønh Dieän tích Daân soá Maät ñoä daân soá chaùnh Km2 Ngöôøi Ngöôøi/km2 Phöôøng 1 0,7844 7371 9379 Phöôøng 2 0,7065 14702 20810 Phöôøng 3 0,5411 11447 21155 Phöôøng 4 0,8058 19335 23995 Phöôøng 5 2,7180 14180 5217 Phöôøng 6 3,1130 20604 6619 Phöôøng 7 0,3998 10950 27389 Phöôøng 8 0,6869 11391 Phöôøng 9 2,74 Phöôøng 10 2,665 Phöôøng Taân Xaõ Taân Chaùnh Xaõ Trung An Xaõ Myõ Phong Myõ 3380 10287 3859 16583 1069 11429 1949 9,5593 13738 1437 9,0796 14137 1557 10,7429 12266 1142 X T 3,2971 Long Xaõ Ñaïo Thaïnh N .V 9270 16583 5,8799 M Baûng 1 : Caùc ñôn vò haønh chaùnh cuûa thaønh phoá Myõ Tho 2.1.3. Ñaëc ñieåm veà ñòa hình, thoå nhöôõng, hieän traïng söû duïng ñaát : Ñòa hình töông ñoái baèng phaúng coù theå chia thaønh hai khu rieâng bieät :  Khu ngoaïi thaønh : cao ñoä bình quaân maët ruoäng töø +1m ñeán +1,3m; cao ñoä bình quaân caùc khu vöôøn thoå cö töø +1,7m ñeán +2,3m Khu noäi thaønh : cao ñoä bình quaân maët ñöôøng töø +3,1m ñeán +3,2 m, cao nhaát  laø ñöôøng Huøng Vöông (+3,4m ), caùc ñöôøng thaáp nhö Traàn Höng Ñaïo, Ñinh Boä Lænh ( +2.2m ñeán +2,4m ) Phaàn lôùn ñaát ñai cuûa thaønh phoá Myõ Tho laø ñaát phuø sa ñöôïc boài laéng haèng naêm bôûi soâng Tieàn. Treân dieän tích töï nhieân laø 4998,69 ha, ñaát chuyeân duøng laø 591,13 ha vaø ñaát ñoâ thò laø 394,68 ha chieám 19,72% dieän tích töï nhieân. Myõ Tho coù quyû ñaát noâng nghieäp raát doái daøo 3130,98 ha chieám 62,63% thích nghi cho nhieàu loaïi caây löông thöïc , caây aên traùi, rau maøu, ñaëc bieät xaõ Taân Long laø moät ñoâ thò ngoaïi vi “ nhaø vöôøn “ khai thaùc trieät ñeå theá maïnh naøy cho phaùt trieån kinh teá. Hieän traïng söû duïng ñaát cuûa thaønh phoá Myõ Tho coù theå toùm löôïc nhö sau: Muïc ñích söû duïng N Dieän tích Tæ leä (% ) (ha) .V 4998,69 100 591,13 11,82 394,68 7,9 Ñaát söû duïng vaøo noâng nghieäp 3130,98 62,63 Soâng raïch 868,22 17,37 13,67 0,27 Dieän tích töï nhieân X T Ñaát chuyeân duøng Ñaát ôû M Ñaàt chöa söû duïng Baûng 2 : Hieän traïng söû duïng ñaát cuûa thaønh phoá Myõ Tho 2.1.4. Ñaëc ñieåm veà thôøi tieát – khí haäu : Myõ Tho naèm goïn trong khu vöïc nhieät ñôùi baéc baùn caàu. Tieâu bieåu cho cheá ñoä nhieät coù ñoä cao maët trôøi lôùn vaø ít thay ñoåi trong naêm. Do vaäy, Myõ Tho tieáp nhaän moät löôïng böùc xaï maët trôøi lôùn, vaø löôïng böùc xaï naøy quyeát ñònh khí haäu ôû ñaây mang tính chaát nhieät ñôùi, gioù muøa caän xích ñaïo. Caùc yeáu toá khí haäu nhö : nhieät ñoä, ñoä aåm khoâng khí, cheá ñoä naéng möa…ñöôïc phaân boá theo muøa trong naêm raát roõ reät. Quy luaät phaân luaät boå naøy khaù oån ñònh qua caùc naêm vaø ít bieán ñoåi theo khoâng gian. 2.1.4.1. Nhieät ñoä: Vôùi löôïngböùc xaï lôùn ñaõ quyeát ñònh neàn nhieät ñoä cuûa Myõ Tho cao vaø oån ñònh. Nhieät ñoä trung bình naêm laø 26,6oC, nhieät ñoä trung bình cao laø 33,2oC, nhieät ñoä trung bình thaáp laø 21,6oC . Thaùng 1 2 3 4 5 6 7 To tb 24,8 25,8 27,2 28,4 28,2 27,3 27 8 9 10 11 12 Naêm 26,6 26,6 26,5 26,1 25,1 26,6 Totbmax 31,6 32,8 34,7 35,3 35,2 33,3 33,3 32,6 32,8 32,3 31,8 31,5 33,2 Totbmin 18,4 20,4 21 21,6 23,3 23,5 22,9 22,9 22,5 22,5 22,7 20,6 18,9 Baûng 3 : Nhieät ñoä trung bình caùc thaùng trong naêm cuûa Myõ Tho 2.1.4.2. Ñoä aåm khoâng khí : N Ñoä aåm ôû Myõ Tho coù quan heä maät thieát vôùi cheá ñoä möa, do cheá ñoä gioù muøa .V quyeát ñònh. Vì vaäy cheá ñoä aåm bieán ñoåi theo muøa, söï cheânh leäch ñoä aåm qua caùc thaùng laø khoâng lôùn. Ñoä aåm trung bình thaùng thay ñoåi töø 76,7% (thaùng 3) ñeán X T 87,3% ( thaùng 9), sai bieät toái ña cuûa ñoä aåm trung bình giöõa caùc thaùng laø 10,6%. Ñoä aåm trung bình naêm laø 82,7%, ñoä aåm cao trung bình laø 93,2%, ñoä aåm thaáp trung bình laø 65,2%. Thaùng 1 80 tb 2 3 4 M 5 6 7 8 9 10 11 12 Naêm 77,9 76,7 78,4 82,1 85,1 85,5 85,9 87,3 86,1 84,9 82,5 82,7 tbmax 93,5 90,6 89,5 90 93,6 94 95,5 94,3 94,7 95,2 94,6 93,9 93,2 tbmin 59,1 57,5 55,7 57,9 62,7 71,2 70,9 72,6 71,6 70,5 69 63,6 65,2 Baûng 4 : Ñoä aåmtrung bình qua caùc thaùng trong naêm cuûa Myõ Tho. 2.1.4.3. Cheá ñoä möa : Myõ Tho naèm trong khu vöïc coù löôïng möa töông ñoái thaáp so vôùi mieàn Ñoâng vaø mieàn cöïc Taây cuûa ñoàng baèng soâng Cöõu Long. Löôïng möa trung bình qua nhieàu naêm laø 1379 mm. trong naêm löôïng möa phaân boá khoâng ñeàu neân hình thaønh hai muøa roõ reät : muøa möa gaén lieàn vôùi gioù muøa Taây Nam baét ñaàu töø thaùng 5 vaø keát thuùc vaøo thaùng 10 chieám 86-90% löôïng möa trong naêm; Muøa khoâ gaén lieàn vôùi gioù muøa Ñoâng Baéc baét ñaàu töø thaùng 11 vaø keát thuùc vaøo thaùng tö naêm sau, chæ chieám 10-14% löôïng möa trong naêm. 2.1.4.4. Cheá ñoä naéng : Tieàn Giang naèm ôû vó ñoä thaáp cuûa vuøng nhieät ñôùi, maët trôøi chieáu saùng quanh naêm neân coù caûm giaùc ban ngaøy daøi hôn ban ñeâm. Haøng naêm, Myõ Tho coù thôøi kyø 6-7 thaùng muøa khoâ ít maây neân raát doài daøo veà aùnh saùng maët trôøi. Myõ Tho coù toång soá giôø naéng cao nhaát ôû vuøng ñoàng baèng soâng Cöõu Long (2709 giôø ), thaùng coù soá giôø naéng cao nhaát laø thaùng 3 (298 giôø ), thaùng coù soá giôø naéng thaáp nhaát laø thaùng 9 ( 165 giôø ). 2.1.5 Cheá ñoä thuyû vaên : N Thaønh phoÁ Myõ Tho coù hai con soâng lôùn laø : soâng Tieàn vaø soâng Baûo Ñònh. Nhöng soâng Tieàn laø nguoàn cung caáp nöôùc lôùn cho sinh hoaït vaø saûn xuaát cuûa ngöôøi .V daân thaønh phoá. Soâng Tieàn chòu aûnh höôûng maïnh meû cuûa cheá ñoä baùn nhaät trieàu khoâng ñeàu cuûa bieån Ñoâng : trong moät ngaøy coù hai ñænh trieàu ( 1 thaáp vaø 1 cao ) vaø X T hai chaân trieàu ( cuõng 1 thaáp vaø 1 cao). Moät thaùng coù hai laàn nöôùc lôùn vaø hai laàn nöôùc keùm. Bieân ñoä truyeàn nöôùc cuûa trieàu laø raát lôùn, caøng vaøo saâu trong noäi ñoàng thì bieân ñoä naøy caøng giaûm, thôøi gian truyeàn trieàu 90-140 phuùt, vaän toác truyeàn laø 24-36 km/h. M Sô löôc veà soâng Tieàn : Soâng Mekong phaùt nguyeân töø cao nguyeân Taây Taïng, coù dieän tích löu vöïc laø 759.000 km2, chieàu daøi 4.800 km vaø chaûy qua 6 quoác gia laø Trung Quoác, Mieán Ñieän, Laøo, Thaùi Lan, Campuchia, Vieät Nam. Töø Phnom Penh thuoäc ñòa phaän Campuchia nöôùc soâng Mekong chaûy ra bieån Ñoâng qua hai nhaùnh laø Soâng Tieàn (Me kong) vaø Soâng Haäu (Bassac). Sau vò trí caàu Myõ Thuaän treân quoác loä 1A, Soâng Tieàn laïi chia ra nhieàu chi löu : Soâng Coå Chieân, Soâng Haøm Luoâng, Soâng Cöûa Ñaïi vaø Soâng Cöûûa Tieåu cuøng ñoå vaøo Bieån Ñoâng theo höôùng Ñoâng – Nam. Veà thuyû vaên, löu vöïc cuûa soâng Tieàn chieám ñeán 92% dieän tích töï nhieân cuûa tænh vaø coù caùc ñaët tröng sau:  Toång chieàu daøi soâng, tính caû nhaùnh cuûa noù laø Soâng Cöûa Tieåu: 111.700 m.  Ñoä saâu Soâng Tieàn, Soâng Cöûa Tieåu tính töø maët ñaát töï nhieân vôùi ñoä cao bình quaân laø +1,00 m theo chuaån Muõi Nai. Vó trí Soá Km Ñoä saâu taïi doøng chính (m) An Höõu 104,54 23,00 Beán phaø Raïch Mieãu 48,8 8,80 Vaøm Kyø Moân 42,7 13,80 N Baûng 5: Ñoä saâu moät soá vò trí treân Soâng Tieàn. .V Ñoä saâu thoâng thöôøng thay ñoåi theo thôøi gian, tuyø haøm löôïng boài laéng cuûa caùc haït maø soâng taûi veà töø thöôïng nguoàn vaø do caû möùc ñoä khai thaùc caùt cuûa con ngöôøi. Ñaùy soâng taïi phaïm vi gaàn cöûa soâng thöôøng caïn hôn caùc nôi khaùc vaø nhaáp X T nhoâ do söï xuaát hieän cuûa löôïng caùt chaïy doïc theo chieàu daøi soâng.  Ñoä doác möïc nöôùc : nhìn chung caøng tieán gaàn veà Bieån Ñoâng ñoä doác möïc nöôùc caøng giaûm. M Ñoaïn soâng Ñoä doác möïc nöôùc ( i ) Möïc nöôùc cao nhaát Möïc nöôùc thaáp nhaát Töø Phnom penh – Taân Chaâu 0,54*10-4 0,13*10-4 Töø Ñoàng Taâm – Myõ Tho 0,37*10-4 0,025*10-4 Töø Myõ Tho – Hoaø Bình -0,005*10-4 ( doác nghòch ) Töø Hoaø Bình – Cöûa Tieåu 0,006*10-4 ( doác thuaän ) Baûng 6 : Ñoä doác moät soá nôi treân soâng Tieàn .  Löu löôïng nöôùc : löu löôïng qua caùc nhaùnh taïi haï löu Soâng Mekong phuï thuoäc vaøo löu löôïng nöôùc töø thöôïng nguoàn ñoå veà. Sau vò trí Phnom Penh, löôïng nöôùc qua Soâng Tieàn gaáp 4 laàn qua Soâng Haäu, tuy nhieân töø vaøm Nao ( Huyeän Chôï Môùi, tænh An Giang ) ñoå ra bieån löôïng nöôùc treân Soâng Haäu ñöôïc boå sung vaø gaàn xaáp xæ vôùi löu löôïng nöôùc qua Soâng Tieàn. Treân Soâng Tieàn, löu löôïng thaáp nhaát laø vaøo thaùng 4, baét ñaàu taêng töø thaùng 5, cao nhaát laø vaøo thaùng 10 vaø giaûm daàn töø thaùng 11. Trong soá caùc nhaùnh cuûa Soâng Mekong, phaân phoái löu löôïng qua Cöûa Tieåu laø thaáp nhaát caû vaøo muøa möa laãn muøa luõ. Keát quaû tính söï phaân boá löu löôïng theo moâ hình toaùn trong ñieàu kieän baùn nhaät trieàu vaø löu löôïng qua Phnom Penh laø Qp = 2385 m3/s cho thaáy öùng vôùi Qp naøy, löôïng nöôùc vaøo Soâng Cöûa Tieåu chæ chieám 0,20% löôïng nöôùc qua Phnom Penh. Do vaäy, trong thaùng 4 Soâng cöûa Tieåu gaàn nhö hoaøn toaøn bò thuyû trieàu Bieån Ñoâng chi phoái, nöôùc bieån deã xaâm nhaäp saâu vaøo noäi ñòa khieán ñoä maën cao hôn haün so vôùi caùc thaùng khaùc trong naêm.Löu löôïng N Soâng Tieàn chòu aûnh höôûng thuyû trieàu, khi trieàu leân seû taïo thaønh doøng chaûy ngöôïc veà phía thöôïng löu vaø ngöôïc laïi.  .V Hieän töôïng luõ luït : töø Phnom Penh ñoå ra bieån nöôùc luõ thoaùt ñi theo hai loái X T : baèng doøng chính cuûa Soâng Mekong vaø chaûy traøn vaøo Ñoàng Thaùp Möôøi, Töù Giaùc Long Xuyeân. Luõ luït ôû Tieàn Giang hình thaønh chuû yeáu do nöôùc töø thöôïng nguoàn ñoå veà, ñoàng thôøi möa taïi choå vaø trieàu cöôøng laøm taêng theâm möùc ñoä traàm troïng cuûa luõ. Thoâng keâ trong 80 naêm (1926 – 2005) taïi Tieàn Giang coù 25 laàn luõ lôùn. Nhö vaäy, M bình quaân cöù khoaûng 3 naêm luõ lôùn xaûy ra moät laàn. Haøng naêm, nöôùc soâng baét ñaàâu daâng cao vaøo thaùng 7, 8, ñaït ñænh luõ vaøo khoaûng thaùng 9, 10, ruùt daàn vaøo ñaàu thaùng 11 vaø trôø laïi bình thöôøng vaøo cuoái thaùng naøy ñoái vôùi luõ trung bình, hoaëc ñeán cuoái thaùng 12, thaùng 1 naêm sau môùi trôû laïi bình thöôøng ñoái vôùi nhöõng naêm luõ lôùn. 2.2. Tình hình phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi: Caùch thaønh phoá Hoà Chí Minh 72 km veà höôùng Ñoâng Baéc, caùch thaønh phoá Caàn Thô 100 km veà höôùng taây nam, coù caûng Myõ Tho caùch bieån Ñoâng 48 km, thaønh phoá Myõ Tho laø nôi hoäi tuï caùc tuyeán ñöôøng boä vaø ñöôøng soâng noái caùc tænh ñoàng baèng soâng Cöõu Long vôùi thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø caùc tænh mieàn Ñoâng Nam Boä. Kinh teá chuû löïc cuûa thaønh phoá Myõ Tho laø: thöông nghieäp – dòch vuï, saûn xuaát coâng nghieäp – tieåu thuû coâng nghieäp, thuyû saûn vaø noâng nghieäp ven ñoâ. 2.2.1. Toác ñoä taêng tröôûng GDP: Toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cuûa thaønh phoá Myõ Tho laø 9%/ naêm, trong ñoù khu vöïc thöông maïi – dòch vuï laø 11%/ naêm, khu vöïc coâng nghieäp, xaây döïng laø 9%/ naêm, khu vöïc noâng nghieäp laø 4%/ naêm. Cô caáu kinh teá chuyeån dòch theo höôùng taêng tyû troïng cuûa thöông maïi – dòch vuï, coâng nghieäp – xaây döïng. Cô caáu GDP cuûa Myõ Tho hieän nay laø : khu vöïc I: 19,6%, khu vöïc II : 31,4%, khu vöïc III : 49%. GDP bình quaân ñaàu ngöôøi khoaûng 10.060.000 VND/ ngöôøi / naêm. 2.2.2. N Lao ñoäng : Tæ leä lao ñoäng trong ñoä tuoåi chieám 64, 38% daân soá khoaûng 109619 ngöôøi. .V Lao ñoäng coù trình ñoä tay ngheà cao chieám tæ leä 27 % trong toång lao ñoäng. TT Chæ tieâu Ñôn vò X T tính 1 Döï baùo Döï baùùo 2010 2020 Ngöôøi 165.074 196.000 250.000 316.000 - Dâaân phi noâng Ngöôøi 123.409 148.000 198.000 258.000 Ngöôøi 41665 48.000 52.000 58.000 Tæ leä taêng DSBQ % 0,94% 1,69 4,30 3,20 - Taêng töï nhieân % 0,88* 1,20 1,20 1,20 - Taêng cô hoïc % 0,06* 0,49 3,10 2,0 Toång soá hoä daân cö hoä 35.240 41.600 58.857 83.833 hoä(ngöôøi 24.329 29.600 44.000 64.500 / hoä) (5,03ng/hoä) (5ng/hoä) hoä(Ngöôøi 10.911 12.000 /hoä) (4,17ng/hoä) (4ng/hoä) M - Daân noâng nghieäp 3 2008 Toång daân soá nghieäp 2 2006 - Hoä phi noâng nghieäp - Hoä noâng nghieäp (4,5ng/hoä) (4ng/hoä) 14.857 19.333 (3,5ng/hoä) (3ng/hoä) 6 Toång lao ñoäng Ngöôøi 109.619 128.733 165.400 trong ñoä tuoåi %DS - Khu vöïc 1 Ngöôøi (64,38%) (65,68) (66,16%) 15.087 16.091 18.773 20.092 (13,76%) (12,5%) (11,35%) (10,28%) Ngöôøi 14.874 16.915 22.031 28.046 %LÑ (13,57%) (13,14%) (13,32%) (14,35%) Ngöôøi 46.882 54.132 71.486 91.899 (61,02%) (42,05%) (43,22%) (47,02%) Ngöôøi 1.699 24.292 32.865 33.695 %LÑ (1,55%) (18,87%) (19,87%) (17,24%) Ngöôùi 11.071 17.033 20.245 21.714 %LÑ (10,10%) (13,44%) (12,24%) (11,11%) %LÑ - Khu vöïc 2 - Khu vöïc 3 %LÑ - Lao ñoäng khaùc - Lao ñoäng chöa coù vieäc laøm N .V X T 195.446 (61,85%) Baøng 7: Döï baùo veà qui moâ daân soá vaø lao ñoäng cuûa thaønh phoá Myõ Tho ñeán naêm 2020. 2.2.3. M Phaùt trieån ngaønh kinh teá: 2.2.3.1. Coâng nghieäp – Tieåu thuû coâng nghieäp – xaây döïng : Caùc ngaønh kinh teá chuû yeáu, caùc doanh nghieäp lôùn cuûa tænh ñeàu taäp trung ôû Myõ Tho, vôùi haøng chuïc xí nghieäp coâng nghieäp, treân 1.000 cô sôû tieåu thuû coâng nghieäp vaø haøng traêm ñôn vò saûn xuaát kinh doanh toång hôïp xuaát nhaäp khaåu vôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau : coâng ty quoác doanh, coâng ty traùch nhieäm höõu haïn ... Rieâng khu coâng nghieäp Myõ Tho coù dieän tích 97,14 ha,ñaõ laáp kín gaàn 100% dieän tích, coù hôn 10 coâng ty, xí nghieäp lôùn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi hoaëc lieân doanh nhö: coâng ty bia Foster, coâng ty thöùc aên gia suùc CP, xí nghieäp cheá bieán caùc maët haøng thuûy saûn, caùc coâng ty, xí nghieäp may maëc ... Soá lao ñoäng ñöôïc söû duïng trong 14874 ngöôøi. Ngaønh cheá bieán löông thöïc, thöïc phaåm laø ngaønh chieám tæ trong cao nhaát (60%). Giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp vaø tieåu thuû coâng nghieäp 273 tyû ñoàng. 2.3.3.2. Thöông maïi – Dòch vu: Thaønh phoá Myõ Tho laø trung taâm giao löu kinh teá thöông maïi lôùn nhaát cuûa tænh. Heä thoáng thöông nghieäp cuûa Myõ Tho bao goàm caùc trung taâm thöông maïi, sieâu thò, chôï, phoá thöông maïi, caùc ñaïi lyù, vöïa traùi caây, caùc beán baûi, caùc cöûa haøng aên uoáng vaø caùc cô sôû dòch vuï. Hieän nay, Myõ Tho coù 17 chôï goàm 1 chôï trung taâm vaø 16 chôï ôû caùc phöôøng xaõ kinh doanh haáu heát caùc maët haøng phuïc vuï cho ñôøi soáng vaø saûn xuaát. Ngoaøi ra, N ôû ñaây coøn coù hai sieâu thò lôùn, moät hôïp taùc xaõ thöông maïi ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu mua saém cuûa ngöôøi daân. Coù 6649 hoä kinh doanh thöông maïi, taêng bình quaân 17%/ .V naêm, trong ñoù hoä thöông nghieäp bình quaân 5%/ naêm, hoä kinh doanh aên uoáng taêng 10%/ naêm vaø hoä dòch vuï taêng 2%/ naêm. X T Veà dòch vuï: vaän taûi ñöôøng boä vôùi naêng löïc vaän chuyeån 2840245 löôït haønh khaùch/ naêm vaø 306439 taán haøng hoaù/ naêm. Vaän taûi ñöôøng soâng vôùi naêng löïc vaän chuyeån 1.581.125 löôït haønh khaùch/ naêm vaø 1.023.600 taán haøng hoaù/ naêm. M Caûng caù Myõ Tho coù theå phuïc vuï cho 1.500 taøu thuyeàn ñaùnh baét cuûa tænh nhaø cuõng nhö caùc tænh mieàn Trung, Ñoâng Nam Boä vôùi ñaày ñuû dòch vuï haäu caàn cho ngheà caù. Giaù trò thu ñöôïc töø thöông maïi – dòch vuï laø 3.873 tyû ñoàng. 2.3.3.3. Du lòch: Myõ Tho phaùt trieån hình thöùc du lòch sinh thaùi gaén lieàn vôùi hai khu di tích caáp quoác gia laø chuøa Vónh Traøng vaø chuøa Böûu Laâm, beân caïnh ñoù caùc coàn vaø soâng nöôùc cuõng laø nguoàn ñeå Myõ Tho môû roäng theâm veà ngaønh du lòch. Haøng naêm thu huùt khoaûng 350000 khaùch tham quan du lòch (trong ñoù coù gaàn 100.000 khaùch nöôùc ngoaøi ). 2.3.3.4. Noâng nghieäp: Toång dieän tích ñaát noâng nghieäp cuûa thaønh phoá Myõ Tho hieän nay laø 3.015 ha, trong ñoù vöôøn caây aên traùi laø 2.243 ha vôùi caùc loaïi caây coù muùi, nhaûn caùc loaïi;ñaát troàng caây haøng naêm laø 772 ha vôùi luùa, hoa maøu, hoa kieång. Hieän nay thaønh phoá Myõ Tho coù 44 beø caù nuoâi treân soâng, 362 taøu ñaùnh baét thuyû saûn vôùi saûn löôïng ñaùnh baét laø 36.000 taán/ naêm. Hieän nay, noâng – ngö nghieäp ôû Myõ Tho ñang coù xu höôùng chuyeån sang noâng – ngö nghieäp sinh thaùi, phaùt trieån vaønh ñai thöïc phaåm vôùi rau, traùi caây an toaøn, chaát löôïng cao, phaùt trieån sinh vaät caûnh - hoa töôi…Phaùt trieån ña daïng nuoâi troàng thuyû saûn ñeå söû duïng hieäu quaû nöôùc maët. 2.2.4. Caáp thoaùt nöôùc vaø veä sinh moâi tröôøng: N 2.2.4.1. Caáp nöôùc: a. Nguoàn nöôùc caáp: .V Thaønh phoá Myõ Tho hieän caáp nöôùc töø hai nguoàn: nöôùc maët vaø nöôùc ngaàm.  Nöôùc maët: nhaø maùy caáp nöôùc Myõ Tho laáy nöôùc töø soâng Tieàn. Coâng suaát X T hoaït ñoäng cuûa nhaø maùy laø 20.000 m3/ ngaøy. Muøa möa coù theå chaïy heáát coâng suaát, coøn muøa khoâ do taïi vò trí laáy nöôùc bò nhieãm maën töø thaùng 3 ñeán thaùng 5 neân nhaø maùy chæ hoaït ñoäng 10% coâng suaát/ thaùng. Coù ngaøy nghæ 24/24, rieâng thaùng 5 coù M khi phaûi nghæ hoaøn toaøn.  Nöôùc ngaàm: coù 18 gieáng ñang hoaït ñoäng, trong ñoù coù 17 gieáng môùi khoan töø naêm 1990 ñeán 1999, chæ coù gieáng nöôùc ôû Trung Löông laø tröôùc giaûi phoùng. Ñoä saâu cuûa caùc gieáng khoan treân 300 – 500 m, löu löôïng bình quaân cho caùc gieáng treân 75 m3/ giôø. Khaû naêng khai thaùc hieän taïi laø 20.000 m3/ ngaøy, tuy nhieân chæ chaïy heát coâng suaát trong muøa khoâ ñeå boå sung cho nguoàn nöôùc maët bò maën, coøn muøa möa thì toái ña 13.000 – 15.000 m3/ ngaøy. Chaát löôïng nöôùc toát, cô baûn ñaït chæ tieâu caáp nöôùc sinh hoaït, rieâng haøm löôïng saét moät soá gieáng töø 0,36 – 0,8 mg/ l cao hôn tieâu chuaån cho pheùp ( < 0,3 mg/l ). Nöôùc ñöôïc bôm tröïc tieáp vaøo heä thoáng phaân phoái, khoâng qua xöû lyù. Chaát löôïng vaø tröû löôïng nguoàn nöôùc ngaàm oån ñònh töø khi khai thaùc ñeán nay. TT Chỉ tieâu Kết quả Đơn vị TCVN5501-1991 1 PH 8,84 6-8,5 2 Ñoä trong Dienert >100 đñộ >100 3 Ñoä maøu, thang maøu cobalt <2,5 đñộ <5 4 Tổng số chất rắn hoøa tan 760 Mg/l <500 5 Ñoä dẫn ñiện 922 ms 6 CO2 tự do 3,52 Mg CO2/l 7 Độ kiềm 248 Mg CaCO3/l 8 Ñộ mặn 136 Mg CT/l N <300 9 Ñộ cứng 72 Mg CaCO3/l <300 10 Cacium 14,42 Mg Ca2+/l <75 11 Magnesium 8,74 Mg Mg2+/l <30 12 Sắt tổng cộng 0,06 Mg Fe2+/l <0,3 13 Sulphate 27,87 Mg PO42-/l <250 14 Phosphate Vết Mg PO43-/l <2,3 15 Nitrite 0,01 Mg NO2-/l <0,1 16 Nirate vết Mg NO3-/l <5 17 Ammonia vết Mg NH4+/l <3 .V X T M Baûng 8: Keát quaû phaân tích taïi gieáng ôû coång thaønh phoá. b. Maïng löôùi phaân phoái: Maïng löôùi ñöôøng oáng ñöôïc xaây döïng qua nhieàu thôøi kì vaø ñaõ caûi taïo cho ñeáán nay. Toång chieàu daøi maïng oáng caáp nöôùc trong thaønh phoá Myõ Tho hieän taïi laø treân 60.000 m, vôùi caùc loaïi ñöôøng kính töø Þ 100 ñeán Þ 500, trong ñoù Þ 500 chæ coù 1000 m, nhieàu nhaát laø oáng Þ 150 : 34.500 m roài ñeán Þ 200 : 15.170 m. Phaàn lôùn ñöôøng oáng ñöôïc laép ñaët sau giaûi phoùng vaø thôøi Myõ thì vaãn toát, oáng thôøi Phaùp chæ coøn moät löôïng nhoû. Ñaøi nöôùc :coù hai ñaøi nöôùc ñeàu taäp trung taïi nhaø maùy nöôùc, moät ñaøi dung tích 250 m3, cao 16 m duøng ñeå röûa loïc, moät ñaøi nöôùc baèng beâ toâng coát theùp dung tích 450 m3, cao 19 m, hieän nay khoâng söû duïng. Caùc chæ tieâu caáp nöôùc hieän nay:  Tieâu chuaån duøng nöôùc: 100 l/ ngöôøi/ ngaøy.  Tæ leä caáp nöôùc noäi thò: 80%.  Tæ leä thaát thoaùt nöôùc: 40%.  Thaønh phaàn duøng nöôùc chuû yeáu laø: nöôùc sinh hoaït 95%. N Heä thoáng caáp nöôùc hieän haønh ñaõ ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu caáp nöôùc cho thaønh phoá Myõ Tho veà soá löôïng laãn chaát löôïng. Nguoàn nöôùc ñuû cung caáp cho giai ñoaïn .V tröôùc maét, coøn veà laâu daøi thì tænh ñang xaây döïng nhaø maùy nöôùc Bình Ñöùc coâng suaát 30.000 m3/ ngaøy, vôùi nguoàn nöôùc soâng Tieàn, caùch nhaø maùy nöôùc Myõ Tho 6,5 X T km veà phía thöôïng nguoàn. Vaán ñeà toàn taïi hieän nay laø: khaéùc phuïc 3 thaùng maën cho nhaø maùy nöôùc Myõ Tho; giaûm tæ leä thaát thoaùt nöôùc hieän nay coøn quaù cao (40%); khöû saét cho caùc gieáng M coù haøm löôïng saét vöôït tieâu chuaån. 2.2.4.2. Thoaùt nöôùc: Heä thoáng thoaùt nöôùc cuûa thaønh phoá Myõ Tho laø heä thoáng coáng chung (nöôùc möa vaø nöôùc baån chaûy trong cuøng moät heä thoáng coáng) chuû yeáu taäp trung ôû phöôøng 1 vaø phöôøng 2. Caùc mieäng xaû taäp trung ra soâng Baûo Ñònh vaø soâng Tieàn. Loaïi coáng chuû yeáu laø coáng beâ toâng troøn coù Þ 600 – 1200. Ngoaøi ra coøn coù moät soá tuyeán coáng xaây gaïch hình tröùng taäp trung ôû khu vöïc chôï vaø ôû khu phoá noäi oâ cuõ. Hieän traïng heä thoáng coáng: caùc coáng beâ toâng troøn chaát löôïng coøn toát, nhöng hoaït ñoäng bò haïn cheá do caùc mieäng thu nöôùc bò ñaát vaø raùc laáp nhieàu. Hieän taïi khoâng coù khu vöïc naøo ngaäp nöôùc khi möa lôùn. 2.2.4.3. Veä sinh moâi tröôøng:  Xöû lyù nöôùc thaûi: do tình traïng nöôùc baån khoâng qua heä thoáng xöû lyù maø thaûi thaúng ra soâng neân gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc. Hieän taïi, khu coâng nghieäp Myõ Tho cuõng chöa coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi, nöôùc thaûi töø saûn xuaát ñöôïc thaûi thaúng vaøo soâng Tieàn khoâng qua xöû lyù taäp trung.  Dòch beänh : haøng naêm dòch beänh chæ hoaønh haønh ôû caùc khu daân cö caïnh soâng raïch ôû ngoaïi thaønh khoâng coù heä thoáng cung caáp nöôùc saïch, söû duïng nhaø xí treân ao, soâng. Noåi leân trong nhöõng naêm gaàn ñaây laø dòch cuùm gia caàm, lôû moàøm long moùng ôû gia suùc, vaø dòch soát xuaát huyeát vaøo muøa möa.  Baûi raùc – nghóa trang : N ÔÛ thaønh phoá Myõ Tho khoái löôïng chaát thaûi raén phaùt sinh 240 m3/ ngaøy.ñeâm. Tyû leä chaát thaûi raén ñöôïc thu gom laø 90 % do coâng ty coâng trình ñoâ thò .V quaûn lyù vaø thu gom. Taïi ñaây chöa tieán haønh phaân loaïi raùc taïi nguoàn. Hieän nay thaønh phoá söû duïng baûi raùc Taân Laäp coù dieän tích 2 ha caùch X T thaønh phoá 18 km. Baûi raùc naøy laø baûi raùc xaây döïng theo coâng ngheä choân laép hôïp veä sinh. Thaønh phoá Myõ Tho coù hai nghóa trang lôùn laø : nghóa trang lieät só cuûa tænh ( M naèm ôû xaõ Trung An) vaø moät nghóa trang coù dieän tích 6 ha ôû xaõ Myõ Phong caùch thaønh phoá 7 km. CHÖÔNG 3 : HIEÄN TRAÏNG CHAÁT LÖÔÏNG NÖÔÙC MAËT TP.MỸ THO 3.1. Moät soá vaán ñeà veà chaát löôïng nöôùc maët cuûa Soâng Tieàn nhöõng naêm gaàn ñaây  Nhieät ñoä : nhieät ñoä nöôùc soâng thay ñoåi raát ít, phaïm vi thay ñoåi töø 2 – 4 o C. quanh naêm nöôùc Soâng Tieàn naèm trong khoaûng 26 – 30 o C.  Ñoä chua : nöôùc coù pH töø trung bình ñeán kieàm yeáu. Chæ soá pH quanh naêm thay ñoåi töø 7 – 8. nöôùc kieàm yeáu thöôøng thaáy vaøo muøa caïn vaø nöôùc trung tính vaøo muøa luõ. Tuy nhieân, khi chaûy vaøo maïng löôùi keânh raïch noäi ñoàng trò soá pH cuûa nöôùc thay ñoåi tuyø theo ñaëc ñieåm ñòa chaát cuûa vuøng ñaát maø nöôùc chaûy qua. Nhìn chung nguoàn nöôùc maët bò nhieãm chua pheøn do 2 nguyeân nhaân : N - Noäi taïi : do baûn thaân ñaát taïi choã bò pheøn. - Ngoaïi nhaäp : do pheøn caùc nôi bò röûa troâi xuoáng keânh raïch ñoå veà, nhieàu .V nhaát vaøo thaùng 7, 8. Nhöõng khu ñaát pheøn taäp trung vôùi haøm löôïng ñoäc toá Al3+ hoaëc Fe2++ X T Fe3+ noåi troäi vaø coù söï hieän höõu cuûa taàng sinh pheøn beân döôùi ( Jarosite, Pyrit ) laø nôi phaùt taùn caùc ion ñoäc toá noùi treân laøm nöôùc keânh raïch taïi choã bò chua vaø lan truyeàn sang nôi khaùc nhôø dao ñoäng cuûa thuyû trieàu, tieâu bieåu cho loaïi hình naøy laø M khu vöïc rìa Ñoàng Thaùp Möôøi, Huyeän Taân Phöôùc, cöïc baéc cuûa huyeän Cai Laäy, Caùi Beø, Chaâu Thaønh. Taïi ñaây nöôùc vöøa bò nhieãm pheøn do ñaát taïi choã vöøa bò nöôùc pheøn töø saâu trong Ñoàng Thaùp Möôøi ñoå veà. Taïi Myõ Tho möùc ñoä nhieãm pheøn cuûa nguoàn nöôùc khoâng nghieâm troïng nhö khu vöïc treân. Ôû ñaây chuû yeáu laø pheøn taïi choã, loaïi pheøn saét. Nhieàu khaûo nghieäm thoå nhöôõng ôû ñaây ñeàu cho thaáy raèng ion Fe2++ Fe3+ coù haøm löôïng thaáp vaø ion Al3+ coù haøm löôïng raát thaáp hoaëc khoâng tìm thaáy. Vaøo ñaàu muøa möa ( thaùng 5, 6 ) nöôùc trong keânh raïch dieãn bieán chua ( pH = 3,5 – 4 ) ñeán kieàm yeáu ( pH = 5,6 – 5,98 ) do löôïng möa ñaàu muøa ñaõ röûa troâicaùc ion ñoäc toá ( nhieàu nhaát laø Fe2++ Fe3+ ) xuoáng keânh raïch laøm ñoä chua cuûa nöôùc taêng cao. Töø thaùng 7 do nhieàu coáng döôùi ñeâ laàn löôït môû cöûa laáy nöôùc neân löôïng keânh raïch doài daøo, cuoái thaùng 7 veà sau pH > 6. Xaâm nhaäp maën : nguoàn nöôùc töø Soâng Tieàn haøng naêm ñeàu bò nhieãm maën.  Khi löôïng nöôùc töø thöôïng nguoàn ñoå veà giaûm ñi cuõng laø luùc nöôùc bieån baét ñaàu xaâm nhaäp saâu vaøo noäi ñòa. Nhìn chung thôøi kyø nhieãm maën haøng naêm treân Soâng Tieàn tuaân theo quy luaät roõ reät. Thôøi ñieåm ñoä maën baét ñaàu taêng, ñaït trò soá cöïc ñaïi, baét ñaàu giaûm vaø trôû laïi bình thöôøng ôû töøng thôøi ñieåm ño giöõa naêm tröôùc vaø naêm sau khoâng sai bieät nhieàu ( tröø moät vaøi naêm coù bieät ). Ñoä maën thöôøng ñaït trò soá cöïc ñaïi vaøo thöôïng vaø trung tuaàn thaøng 4. Thôøi ñieåm ñoä maën baét ñaàu taêng treã daàn taïi caùc vò trí cöûa soâng vaøo noäi ñòa vaø ngöôïc laïi ñoái vôùi thôøi ñieåm baét ñaàu giaûm. N Thôøi gian chòu aûnh höôûng laâu hay mau tuyø thuoäc phaàn lôùn vaøo khoaûng caùch tôùi bieån vaø löu löôïng thöôïng nguoàn cuûa töøng soâng. Taïi Myõ Tho ( km 47,5 ) haøng .V naêm ñoä maën taêng vaøo thaùng 3, cao nhaát laø vaøo thaùng 4 vaø trôû laïi bình thöôøng vaøo ñaàu hoaëc giöõa thaùng 5. thöôøng taïi ñaây ñoä maën ( S ) ít khi vöôït quaù 4 g/l, moät soá X T naêm coù löu löôïng thöôïng nguoàn ít, ñaët bieät laø vaøi naêm gaàn ñaây, ñoä maën coù khi leân ñeân 10 g/l. rieâng naêm 1998, S cao nhaát taïi ñaây leân ñeán 10,44 g/l ngaøy 08 – 4 vaø haàu nhö trong suoát thaùng naøy S > 4 g/l, maõi ñeán cuoái thaùng naêm môùi trôû laïi bình thöôøng.  M Hoaù lyù vaø vi sinh : khaûo nghieäm cuûa Uyû hoäi soâng Mekong ño vaøo ngaøy 14 hoaëc 15 lieân tuïc trong 6 naêm ( 1996 ñeán 2002 ) taïi vò trí Myõ Tho ( Soâng Tieàn ) cho thaáy : 7,214 g/m3. o Oxy hoaø tan trung bình muøa khoâ : o Oxy hoaø tan trung bình muøa khoâ : o Trung bình cöïc ñaïi nhu caàu oxy hoaù hoïc COD : o Haøm löôïng PO4 töø : o Haøm löôïng saét : o Haøm löôïng amoniac : 6,836 g/m3. 7,718 g/m3. 0,04 – 0,057 mg/l. 1,4 – 5,15 mgFe2+/l. 0,06 – 1,80 mgNH4+/l. 0,00 – 0,20 mgNO2-/l. o Haøm löôïng nitric : o Haøm löôïng nitrat : o Haøm löôïng phosphat : 0,08 – 0,19 mgNO3-/l. 0,00 – 0,29 mgPO43-.l. Rieâng caùc chæ tieâu BOD5, COD, coliforms, caùc khaûo saùt töø 1990 ñeán 2002 cho thaáy : nhu caàu oxy hoaù hoïc COD treân Soâng Tieàn taïi Myõ Tho taêng vaøo ñaàu muøa möa, tuy nhieân caû hai chæ tieâu oxy hoaø tan vaø COD taïi caùc vò trí khaûo saùt treân ñòa baøng ñeàu ñaït tieâu chuaån chæ tröø mieäng xaû cuûa nhaø maùy bia BGI laø khoâng ñaït, ñaây laø dieàu caàn löu yù. Caùc chæ tieâu : toång coliforms vaø feacal coliforms taïi caùc ñieåm ño ñeàu vöôït quaù möùc cho pheùp. Cao nhaát laø taïi coáng xaû thaûi cuûa nhaø maùy bia BGI 460.000 / 100ml ( toång coliforms ). N (Nguoàn : taøi lieäu UÛy Hoäi Soâng Mekong)  Caùc thoâng soá choïn loïc ñeå ñaùnh giaù oâ nhieãm nöôùc maët tp.Myõ Tho : .V Coù nhieàu thoâng soá ñeå ñaùnh giaù söï oâ nhieãm nguoàn nöôùc maët, nhöng em chæ choïn caùc thoâng soá sau ñaây ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng nöôùc ôû Soâng Tieàn. X T Vaán ñeà oâ nhieãm caàn ñaùnh giaù OÂ nhieãm do chaát höõu cô  M OÂ nhieãm do caùc chaát dinh  Caùc thoâng soá choïn loïc Oxy hoaø tan (DO) Nhu caàu oxy sinh hoaù (BOD5) Nhu caàu oxy hoaù hoïc (COD) N-NO3P-PO43- döôõng N-NH4+ Toång P  OÂ nhieãm do vi khuaån Toång soá vi khuaån Coliform  Chaát raén Chaát raén lô löûng (SS)  Ñoä chua pH Baûng 9 : Caùc thoâng soá ñaùnh giaù oâ nhieãm chaát löôïng nöôùc maët.  OÂ nhieãm do caùc chaát höõu cô Nöôùc Soâng Tieàn moãi ngaøy nhaän moät löôïng nuôùc thaûi ñoå tröïc tieáp vaøo soâng raát lôùn, chuû yeáu laø nöôùc thaûi sinh hoaït, nöôùc thaûi coâng nghieäp chöa xöû lyù ñaït yeâu caàu töø nhaø daân, khaùch saïn, nhaø haøng, caùc cô sôû cheá bieán thuyû saûn vaø caùc ngaønh ngheà khaùc thuoäc khu coâng nghieäp Myõ Tho naèm doïc theo Soâng Tieàn do ñoù bò oâ nhieãm nghieâm troïng. Nguoàn oâ nhieãm chuû yeáu trong nöôùc thaûi sinh hoaït vaø cheá bieán thuyû saûn laø chaát höõu cô, caùc chaát dinh döôõng vaø vi khuaån. OÂ nhieãm do caùc chaát höõu cô ñöôïc xaùc ñònh baèng thoâng soá DO vaø BOD. Trong N tröôøng hôïp oâ nhieãm do caùc chaát höõu cô noàng ñoä DO giaûm nhöng giaù trò BOD taêng.  .V OÂ nhieãm do caùc chaát dinh döôõng: Do nhaän phaàn lôùn nöôùc thaûi sinh hoaït vaø nöôùc thaûi töø quaù trình saûn xuaát noâng X T nghieäp coäng vôùi vieäc maät ñoä daân cö Myõ Tho khaù ñoâng neân haøm löôïng amoni vaø nitrat cao hôn tieâu chuaån cho pheùp. Söï oâ nhieãm caùc chaát dinh döôõng seõ daãn ñeán hieän töôïng phuù döôõng hoaù vaø haäu quaû cuûa phuù döôõng hoaù laø: buøng noå rong taûo, gaây trôû ngaïi cho xöû lyù nöôùc caáp, M taêng ñoä ñuïc cuõng nhö haøm löôïng chaát raén lô löûng cao laøm caûn trôû phaùt trieån thuyû saûn, du lòch vaø coù theå laøm taêng ñoäc tính ñoái vôùi caù, toâm do phaùt trieån cuûa moät soá loaøi taûo ñoäc..  OÂ nhieãm do vi khuaån: Vì nôi tieáp nhaän nöôùc thaûi sinh hoaït chöa ñöôïc xöû lyù neân Soâng Tieàn bò oâ nhieãm laø töông ñoái. Ña soá caùc cô sôû saûn xuaát lôùn cheá bieán thuyû haûi saûn ôû khu coâng nghieäp neân vieäc oâ nhieãm Coliform taïi caùc ñieåm naøy seõ khaù cao do nöôùc thaûi töø caùc cô sôû naøy khoâng ñöôïc xöû lyù hoaëc coù heä thoáng xöû lyù nhöng khoâng hieäu quaû vaø chaát thaûi chöa ñöôïc thu gom trieät ñeå neân nöôùc thaûi ñeàu ñöôïc xaû vaøo nguoàn tieáp nhaän laø soâng Tieàn. Hôn nöõa nôi ñaây coøn taäp trung nhieàu khu daân cö ñoâng ñuùc neân tình traïng bò oâ nhieãm laø khoù traùnh khoûi. Nöôùc soâng bò oâ nhieãm Coliform cao seõ laøm aûnh höôûng ñeán söùc khoeû cuûa ngöôøi daân vaø coù theå daãn ñeán caùc beänh dòch deã lan truyeàn. Haøm löôïng chaát raén:  Soâng Tieàn mang nhöõng ñaëc tröng cuûa caùc con soâng khaùc trong vuøng Ñoàng Baèng Soâng Cöûu Long neân moãi khi muøa nöôùc luõ traøn veà laïi mang theo bao nhieâu phuø sa boài ñaép neân thôøi gian naøy cuõng laø luùc maø haøm löôïng chaát raén lô löûng seõ khaù cao. Do quaù trình röûa troâi töø ñoàng ruoäng vaø quaù trình khai thaùc caùt treân soâng, moät phaàn nöôùc töø thöôïng nguoàn cuõng ñöa veà khu vöïc nghieân cöùu neân haøm löôïng chaát N raén lô löûng cao vaø töø ñoù laøm taêng ñoä ñuïc cuûa doøng soâng. .V Ñoä chua:  Do naèm ôû haï löu cuûa Soâng Tieàn, maëc duø bò aûnh höôûng cuûa nöôùc luõ töø thöôïng X T nguoàn ñoå veà vaø söï lan truyeàn nöôùc pheøn töø khu vöïc nhieãm pheøn thuoäc huyeän Taân Phöôùc. Nhöng nöôùc ôû ñaây naèm ôû möùc pH töø 7,0 – 76. M 3.2 . Phöông phaùp phaân tích caùc chæ tieâu ñaõ choïn: 3.2.1. pH:  Ñaïi cöông : Laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho tính acid hay kieàm trong maãu nöôùc vaø ñaëc tröng bôûi noàng ñoä ion H+. Coâng thöùc tính pH: pH = - lg [H+]. Khi pH = 7: nöôùc trung tính pH > 7 : nöôùc coù tính bazô pH < 7 : nöôùc coù tính axit Trong lónh vöïc caáp nöôùc, pH lieân quan ñeán tính aên moøn, hoaø tan vaø aûnh höôûng ñeán caùc quaù trình xöû lyù nöôùc nhö keo tuï, oxy hoaù, dieät khuaån, laøm meàm, khöû saét. pH cuûa nöôùc coù lieân quan ñeán söï hieän dieän cuûa moät soá kim loaïi vaø khí hoaø tan trong nöôùc. ÔÛ pH < 5, nöôùc coù theå chöùa Fe, Mn, Al ôû daïng hoaø tan vaø moät soá loaïi khí nhö CO2, H2S toàn taïi ôû daïng töï do trong nöôùc. Tính chaát naøy ñöôïc söû duïng ñeå khöû caùc hôïp chaát sulfur vaø cacbonat coù trong nöôùc baèng bieän phaùp laøm thoaùng. Khi taêng pH coù theâm taùc nhaân oxy hoaù, caùc kim loaïi hoaø tan trong nöôùc chuyeån thaønh daïng keát tuûa ra khoûi nöôùc baèng bieän phaùp laéng loïc. pH chi phoái moïi quaù trình hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät trong nöôùc. Vì vaäy, pH N caàn ñöôïc kieåm soaùt trong khoaûng thích hôïp khi xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc.  .V Phöông phaùp phaân tích vaø caùch tieán haønh : Duøng maùy ño pH meter moät ñaàu ño. Caùc böôùc ño ñöôïc tieán haønh nhö sau : X T - Laéc ñeàu maãu tröôùc khi ñoå ra coác100 ml ñeå ño. - Söû duïng nöôùc caát ñeå röûa ñaàu ñieän cöïc. - Nhuùng ñieän cöïc vaøo dung dòch maãu. M - Gaït nuùt power sang phía ñoái dieän ñeå môû maùy. - Ñôïi giaù trò pH treân maùy oån ñònh (khoaûng 30 s) thì ñoïc keát quaû. 3.2.2. DO :  Ñaïi cöông : Laø löôïng oxy hoaø tan trong nöôùc, tuyø thuoäc vaøo ñieàu kieän hoaù lyù vaø hoaït ñoäng cuûa caùc loaøi vi sinh vaät ( kî khí hoaëc hieáu khí ) trong nöôùc. Ñaây laø chæ tieâu quan troïng lieân quan ñeán vieäc kieåm soaùt doøng chaûy. Ngoaøi ra DO coøn laø cô sôû kieåm tra BOD nhaèm ñaùnh giaù möùc ñoä oâ nhieãm cuûa nöôùc thaûi sinh hoaït vaø nöôùc thaûi coâng nghieäp. Taát caû caùc quaù trình xöû lyù hieáu khí phuï thuoäc vaøo söï hieän dieän cuûa DO. Trong nöôùc thaûi, vieäc xaùc ñònh DO laø khoâng theå thieáu vì ñoù laø phöông tieän kieåm soaùt toác ñoä suïc khí, ñaûm baûo ñuû löôïng DO thích hôïp cho vi sinh vaät hieáu khí phaùt trieån. Phöông phaùp phaân tích vaø caùch tieán haønh :  Duøng phöông phaùp Winkler caûi tieán xaùc ñònh haøm löôïng DO. Caùc böôùc tieán haønh nhö sau: - Hoaù chaát: dd MnSO4. dd Iodur-Azur-Kieàm, axit Sunfuric ñaäm ñaëc 36N, dd Na2S2O3, chæ thò hoà tinh boät. - Laáy ñaày maãu vaøo chai BOD, ñaäy nuùt gaït boû phaàn treân ra, V = 300 ml N (khoâng ñeå boït khí baùm quanh thaønh chai). - Môû nuùt, laàn löôït theâm vaøo: 2ml dd MnSO4, 2ml dd Iodur-Azur-Kieàm. - Ñaäy nuùt, ñaûo ngöôïc chai ít nhaát 20 giaây cho keát tuûa khoaûng 1/3 chieàu .V cao cuûa chai. - X T Ñôïi keát tuûa laéng yeân, môû nuùt chai cho vaøo 2 ml H2SO4 ñaäm ñaëc, ñaäy nuùt laéc maïnh. - Khi keát tuûa tan hoaøn toaøn, laáy 203 ml dung dòch cho vaøo bình tam giaùc M 250 ml roài chuaån baèng dd thiosunphate ñeán khi coù maøu vaøng nhaït, theâm khoaûng 5 gioït hoà tinh boät vaø chuaån ñoä ñeán khi dd maát maøu xanh. - Caùch tính : 1 ml dd Na2S2O3 0,025 N ñaõ duøng = 1 mg O2/l 3.2.3. BOD ( nhu caàu oxy sinh hoaù ) :  Ñaïi cöông : Nhu caàu oxy sinh hoaù laø löôïng oxy caàn thieát phaûi cung caáp ñeå vi sinh tieâu thuï trong quaù trình oxy hoaù caùc chaát höõu cô coù theå bò vi sinh vaät phaân huyû trong ñieàu kieän yeám khí. BOD ñöôïc söû duïng roäng raõi trong kyõ thuaät moâi tröôøng. Laø chæ tieâu xaùc ñònh möùc ñoä oâ nhieãm cuûa nöôùc thaûi sinh hoaït vaø coâng nghieäp qua chæ soá oxy duøng ñeå khoaùng hoaù caùc chaát höõu cô. Chæ soá BOD chæ ra löôïng oxy maø vi khuaån tieâu thuï trong phaûn öùng oxy hoaù caùc chaát höõu cô trong nöôùc oâ nhieãm. Chæ soá BOD caøng cao chöùng toû löôïng chaát höõu cô coù khaû naêng phaân huyû sinh hoïc oâ nhieãm trong nöôùc caøng lôùn. Ngoaøi ra BOD coøn laø moät trong nhöõng chæ tieâu quan troïng nhaát ñeå kieåm soaùt oâ nhieãm doøng chaûy, BOD coù lieân quan ñeán vieäc ño löôïng oxy tieâu thuï do vi sinh vaät khi phaân huyû chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi. Do ñoù BOD coøn ñöôïc öùng duïng ñeå öôùc löôïng coâng suaát caùc coâng trình xöû lyù sinh hoïc cuõng nhö ñaùnh giaù hieäu quaû caùc coâng trình ñoù.  Phöông phaùp phaân tích vaø caùch tieán haønh : Duïng cuï vaø thieát bò  N - Tuû ñieàu nhieät ôû 20oC - Chai BOD .V - OÁng ñong 100 ml. - Burret. X T - Pipette.  Trình töï thí nghieäm: Xöû lyù maãu: M - Neáu coù ñoä kieàm vaø ñoä axít thì phaûi trung hoøa ñeán pH = 6,5 – 7,5 baèng H2SO4 hoaëc NaOH. - Neáu maãu coù haøm löôïng Clo dö ñaùng keå, theâm 1 ml axit acetic (1:1) hay H2SO4 (1:50) trong 1 lít maãu, sau ñoù tieáp tuïc cho KI 10% roài ñònh phaàn baèng Na2S2O3 döùt ñieåm. Kyõ thuaät pha loaõng: Thöïc hieän pha loaõng maãu xöû lyù theo tyû leä ñeà nghò nhö sau: - 0,1 – 1 % : Cho nöôùc thaûi coâng nghieäp nhieãm baån naëng. - 1–5% : Cho nöôùc chöa xöû lyù Space hoaëc ñaõ laéng. - 5 – 25 % : Cho doøng chaûy qua quaù trình oxi hoùa. - 25 – 100 % : Cho caùc doøng soâng oâ nhieãm ( tieáp nhaän nöôùc thaûi) Chieát maãu ñaõ pha loaõng vaøo 2 chai: moät chai ñaäy kin ñeå uû 5 ngaøy (BOD5) vaø moät chai ñeå ñònh phaân töùc thì. Chai uû trong 20oC ñaäy kyõ, nieâm baèng maøng nöôùc moûng treân choå loïc cuûa mieäng chai (löu yù ñeå löôïng nöôùc naøy khoâng bò caïn heát). Ñònh phaân löôïng oxi hoøa tan: - Ñoái vôùi caùc loaïi nöôùc ñaõ bieát chaéc haøm löôïng DO = 0 thì khoâng caàn ñònh phaân löôïng oxi hoøa tan. - Ñoái vôùi maãu: o Moät chai xaùc ñònh haøm löôïng DO ngay treân maãu pha loaõng: DOo o Chai coøn laïi uû ôû nhieät ñoä 20oC vaø ñònh phaân DO5 ( sau 5 ngaøy) N - Ñoä pha loaõng sao cho ñeå söï khaùc bieät giöõa 2 laàn ñònh phaân phaûi > 1mgO 2/l. - Chæ soá BOD ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc: .V BOD(mg / l )  ( DO0  DO5 )  f Trong ñoù: X T DOo: Oxy hoøa tan ño ñöôïc ngaøy ñaàu tieân (suïc khí trong 2 giôø) DO5: Oxy hoøa tan ño ñöôïc trong 5 ngaøy. f : heä soá pha loaõng. M 3.2.4. COD ( nhu caàu oxy hoaù hoïc ) :  Ñaïi cöông : Nhu caàu oxy hoaù hoïc laø löôïng oxy töông ñöông cuûa caùc caáu töû höõu cô trong maãu nöôùc bò oxy hoaù bôûi taùc nhaân hoaù hoïc coù tính oxy hoaù maïnh. Laø moät trong nhöõng chæ tieâu ñaëc tröng duøng ñeå khaûo saùt, ñaùnh giaù hieän traïng vaø kieåm tra möùc ñoä oâ nhieãm cuûa nguoàn nöôùc thaûi vaø nöôùc maët ñaëc bieät laø caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi. Theo phöông phaùp naøy, chæ trong moät khoaûng thôøi gian ngaén haàu nhö toaøn boä caùc chaát höõu cô ñaõ bò oxy hoaù, chæ tröø moät soá ít tröôøng hôïp ngoaïi leä, nhôø vaäy cho pheùp xaùc ñònh nhanh haøm löôïng chaát höõu cô. Tyû leä giöõa BOD vaø COD thöôøng xaáp xæ töø 0,5 – 0,7. Phöông phaùp phaân tích vaø caùch tieán haønh :  Söû duïng phöông phaùp dichromate hoaøn löu xaùc ñònh COD. Caùc böôùc tieán haønh nhö sau: - Hoaù chaát: dd chuaån K2Cr2O7 0,0167 M, H2SO4 reagent, chæ thò maøu Forroin, dd FAS 0,1 M. - Cho hoaù chaát nhö baûng döôùi ñaây : OÁng nghieäm Ml maãu DD K2Cr2O7 H2SO4reagent 16x100 mm 2,5 1,5 3,5 - Ñaäy nuùt vaën kyõ, laéc nhieàu laàn caån thaän vì phaûn öùng phaùt nhieät. - Cho vaøo loø saáy ôû nhieät ñoä 150oC trong 2 giôø. - Laáy ra ñeå nguoäi ñeán nhieät ñoä phoøng, sau ñoù cho vaøo 2 gioït ferroin vaø N .V chuaån baèng dd FAS 0,1 M. - Maãu chuyeån töø maøu xanh luïc sang maøu naâu ñoû. Laøm maãu roãng vôùi nöôùc caát. - Tính toaùn : X T COD (mg / l )  ( A  B ) xNx8000 C A : theå tích FAS duøng chuaån ñoä maãu roãng. M B : theå tích FAS duøng chuaån ñoä maãu thaät. C : theå tích maãu ( ml ). N : noàng ñoä thöïc cuûa FAS. 3.2.5. SS ( chaát raén lô löûng ) :  Ñaïi cöông : Chaát raén trong nöôùc toàn taïi ôû daïng lô löûng vaø daïng hoaø tan do caùc chaát röûa troâi töø ñaát, saûn phaåm cuûa quaù trình phaân huyû caùc chaát höõu cô, ñoäng thöïc vaät vaø do aûnh höôûng cuûa nöôùc thaûi sinh hoaït vaø coâng nghieäp. Chuùng coù aûnh höôûng xaáu ñeán chaát löôïng nöôùc maët hoaëc nöôùc thaûi. Caùc nguoàn nöôùc coù haøm löôïng chaát raén cao thöôøng coù vò vaø coù theå taïo neân caùc phaûn öùng lyù hoïc khoâng thuaän lôïi cho ngöôøi söû duïng. Nöôùc caáp coù haøm löôïng caën lô löûng cao gaây neân caûm quan khoâng toát. Ngoaøi ra haøm löôïng caën lô löûng coøn gaây aûnh höôûng nghieâm troïng trong vieäc kieåm soaùt quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc.  Phöông phaùp phaân tích vaø caùch tieán haønh : Söû duïng maùy quang phoå keá (trong phoøng thí nghieäm 14) ñeå ño SS. Caùc böôùc tieán haønh nhö sau: - Laéc ñeàu maãu, ñoå nhanh ra coác 100 ml (laáy khoaûng 50 ml). - Baät maùy quang phoå keá. - Nhaäp vaøo maõ chöông trình 630 – enter. - Ñieàu chænh böôùc soùng veà 810 nm – maøn hình xuaát hieän Zero sample sau ñoù: mg/l SUSP.SOLIDS. - N Cho nöôùc caát vaøo cuvet ñeán ngang vaïch traéng, cho vaøo buoàng ño, ñaäy .V naép, nhaán phím Zero. Maøn hình xuaát hieän Zeroing, sau ñoù : 0.0 mg/l SUSP.SOLIDS. - Cho maãu vaøo cuvet coøn laïi cuõng ñeán ngang vaïch traéng, ñaët vaøo buoàng ño, X T ñaäy naép, nhaán phím read, ñoïc giaù trò treân maøn hình. 3.2.6. Nitrogen - Amoni :  Ñaïi cöông : M Söï hieän höõu cuûa amoni trong nöôùc maët baét nguoàn töø hoaït ñoäng phaân huyû chaát höõu cô do caùc vi sinh vaät trong ñieàu kieän yeám khí. Ñoái vôùi nöôùc caáp cho sinh hoaït, amoni ñöôïc tìm thaáy khi bò nhieãm baån bôûi caùc doøng thaûi.  Phöông phaùp phaân tích vaø caùch tieán haønh : Phöông phaùp xaùc ñònh : phöông phaùp Nessler hoaù tröïc tieáp. Duïng cuï : - Erlen 125 ml ( 9). - OÁng ñong 50ml (1). - Pipet 1 ml (1). - Pipet 10 (1 ). - Quaû boùp cao su - Pheåu + giaáy loïc. - Maùy quang phoå keá + cuvet. Hoaù chaát : - Dung dòch keõm sunfat. - Dung dòch EDTA. - Dung dòch ñeäm phosphate. - Dung dòch khöû Natrithiosunfat (Na2S2O3 N/70). - Thuoác thöû Nessler. - Dung dòch amoni chuaån. Trình töï thí nghieäm : - Khöû clo : theâm 1 ml dung dòch Na2S2O3 N/70 cho 1mgCl2/l trong 50 ml nöôùc maãu. - N Theâm 1 ml ZnSO4 vaø 0,5 ml NaOH 6N trong 100 ml maãu, naâng pH cuûa nöôùc leân 10,5 khuaáy ñeàu, ñeå laéng vaø loïc ñeå laáy phaàn nöôùc trong. - .V Laáy 50 ml maãu ñaõ loïc + 1 gioït EDTA vaø 2 ml thuoác thöû Nessler ( dung dòch coù maøu vaøng neáu coù amoni ). Ñoàng thôøi chuaån bò ñöôøng chuaån theo baûng X T döôùi ñaây. Kí hieäu oáng ml dd chuaån ml nöôùc caát - M 0 1 2 3 4 5 6 7 8 0 1 2 4 5 6 8 10 12 50 49 48 46 45 44 42 40 38 40 50 60 80 100 120 Thuoác thöû Nessler 2 ml/relen C ( N-NH3 μg ) 0 10 20 So maøu caùc dung dòch trong ñöôøng chuaån ôû böôùc soùng λ = 430 nm sau khi theâm thuoác thöû Nessler 10 phuùt. Döïng ñöôøng chuaån vaø töø ñoù suy ra löôïng amoni trong maãu. 3.2.7. Phosphate :  Ñaïi cöông : Trong thieân nhieân, phosphate ñöôïc xem laø saûn phaåm cuûa quaù trình laân hoaù, thöôøng gaëp ôû daïng veát ñoái vôùi nöôùc thieân nhieân. Khi haøm löôïng phosphate cao seõ laø moät yeáu toá giuùp rong reâu phaùt trieån maïnh. Hieän töôïng naøy coù theå coù nguoàn goác töø söï oâ nhieãm cuûa nöôùc sinh hoaït, noâng nghieäp hoaëc töø nöôùc thaûi coâng nghieäp saûn xuaát boät giaët, chaát taåy röûa hay phaân boùn. Do ñoù, chæ tieâu phosphate ñöôïc öùng duïng trong vieäc kieåm soaùt möùc ñoä oâ nhieãm cuûa doøng nöôùc.  Phöông phaùp phaân tích vaø caùch tieán haønh : Duïng cuï thieát bò : - Erlen 125 (8). - Pipeùt 10 (1). - Coác 100 (2). - Pipeùt 25 (1). - Ñuõa thuyû tinh. - - Pipeùt 1 ml (1) : oáng nhoû gioït. - - Quaû boùp cao su. .V - Hoaù chaát : N Beáp ñieän . Pheãu – giaáy loïc. Maùy quang phoå keá. X T - Chæ thò maøu phenolphthalein. - Hoãn hôïp axít maïnh H2SO4 + HNO3. - Dd ammonium phosphate. - Dd SnCl2. - Dd P-PO43- chuaån ( 1 ml = 10 μm P-PO43). M Trình töï thí nghieäm : - Neáu maãu ñuïc vaø coù maøu caàn loïc tröôùc khi tieán haønh ñònh phaân. - Huùt 25 ml maãu, theâm moät gioït chæ thò maøu phenolphthalein ( neáu ñoåi maøu ñoû thì nhoû töøng gioït axit maïnh cho ñeán khi vöøa maát maøu ). Neáu dung dòch khoâng maát maøu thì caàn phaûi pha loaõng maãu. - Chuaån bò ñöôøng chuaån theo baûng sau : Soá thöù töï 0 1 2 3 4 5 6 ml dd P-PO43- chuaån 0 0,5 1 1,5 2 2,5 _ ml nöôùc caát 25 24,5 24 23,5 23 22,5 _ ml maãu nöôùc _ _ _ _ _ _ 25 1,0 ? ml dd molybdate 1ml/erlen 125 ml ml SnCl2. 0,1 ml = 2 gioït / erlen C (mg/l ) - 0 0,2 0,4 0,6 0,8 Neân giöõ dung dòch chuaån vaø maãu cuøng nhieät ñoä phoøng thí nghieäm (24 – 30 o C) sao cho sai bieät nhieät ñoä khoâng quaù 2oC giöõa caùc oáng vì maøu saéc tuyø thuoäc nhieàu vaøo nhieät ñoä. - Ño vaø so saùnh ñoä haáp thu cuûa maãu vaø caùc oáng treân ñöôøng chuaån. So maøu N sau khoaûng 10 – 12 phuùt ôû böôùc soùng λ = 690 nm. - .V Neáu maãu vöôït quaù ñöôøng chuaån, laøm laïi vôùi theå tích maãu thích hôïp vaø pha loaõng thaønh 25 ml. X T 3.2.8. Coliforms :  Ñaïi cöông : Nhoùm coliforms bao goàm caùc vi khuaån hình que, khoâng taïo baøo töû, gram aâm, hieáu khí, kî khí tuyø nghi, khoâng sinh baøo töû. Trong soá naøy coù moät soá gaây beänh M neân ta caàn loaïi boû chuùng tröôùc khi söû duïng. Vieäc kieåm tra chæ tieâu vi sinh khoâng theå xaùc ñònh moät loaïi ñaëc tröng. Caùc phöông phaùp xaùc ñònh coliforms laø: phöông phaùp leân men nhieàu oáng, phöông phaùp maøng loïc.  Phöông phaùp phaân tích vaø caùch tieán haønh : Söû duïng phöông phaùp maøng loïc (MF) ñeå xaùc ñònh soá coliforms coù trong nöôùc. Duïng cuï : - Boä loïc Milipore khöû truøng. - Maøng loïc. - Ñóa petri vaø pipet khöû truøng. - Moâi tröôøng Endo – agar. - Nöôùc caát khöû truøng. - Maãu nöôùc. - Keïp gaáp khöû truøng. Trình töï thí nghieäm: - Choïn ñoä pha loaõng maãu. Thöôøng ñoái vôùi nöôùc thaûi ngöôøi ta choïn ñoä pha loaûng töø 10-3 trôû leân tuyø theo möùc ñoä oâ nhieãm. Maãu nöôùc ñöôïc xem laø lyù töôûng neáu ñeám ñöôïc töø10 – 80 laïc khuaån coliforms/ 1 ml. - Moâi tröôøng Endo-agar ñaõ khöû truøng naáu tan chaûy, ñeå nguoäi ñeán 60oC, roùt moâi tröôøng vaøo caùc ñóa petri khöû truøng, ñeå ñoâng laïi. - N Loïc maãu : Duøng keïp gaáp ñaõ khöû truøng, ñaët taám maøng loïc ( beà coù keû vaïch ôû phía treân ) .V leân treân maët pheåu loïc moät caùch caån thaän, khoaù pheåu loïc laïi. Loïc maãu baèng caùch huùt chaân khoâng, traùng pheåu baèng nöôùc caát voâ truøng. Huùt 1 ml maãu ñaõ choïn cho X T vaøo pheåu loïc traùng laïi pheåu loïc baèng nöôùc caát voâ truøng. Môû pheåu loïc vaø ñaët taám maøng loïc leân treân ñóa petri khöû truøng ñaõ coù saün moâi tröôøng. Caån thaän laên taám maøng loïc treân beà maët thaïch vaø traùnh khoâng taïo caùc bong boùng khí döôùi maøng loïc. M - Laät ngöôïc ñóa petri laïi, ñem uû ôû 350C. - Sau 24 giôø ñem ñeám soá laïc khuaån moïc treân taám maøng loïc. Khuaån laïc coliform tieâu bieåu coù maøu hoàng cho ñeán ñoû ñaäm, coù aùnh kim treân beà maët. Aùnh kim coù theå bao phuû toaøn boä laïc khuaån hoaëc chæ laø moät chaám nhoû. Caùc laïc khuaån khoâng coù aùnh kim coù theå maøu hoàng, ñoû, traéng vaø khoâng maøu xem nhö khoâng phaûi laø coliform. - Tính toaùn : Soá khuaån laïc /100 ml = N x 100 V Trong ñoù : - N : soá khuaån laïc ñeám ñöôùc. - V : theå tích maãu ñöôïc loïc ( ml ). 3.3. Vò trí laáy maãu : Döïa theo baûn ñoà laáy maãu cuûa Trung Taâm Kyõ Thuaät Taøi Nguyeân Moâi Tröôøng thuoäc sôû Taøi Nguyeân Moâi Tröôøng Tieàn Giang, nöôùc maët treân soâng Tieàn ñöôïc laáy 5 maãu ôû caùc vò trí sau : khu vöïc caûng Myõ Tho ( KCN ), khu vöïc cheá bieán thuyû saûn ( KCN ), caàu Bình Ñöùc, Beán Chöông Döông, Caûng Caù Myõ Tho. Choïn laïi 5 vò trí laáy maãu ôû treân keát hôïp vôùi 2 vò trí khaùc ( Xaõ Taân Myõ Chaùnh vaø phöôøng 4) ñeå coù theâm cô sôû cho vieäc ñaùnh giaù ñöôïc toát hôn. N .V X T M Baûn ñoà 2 : caùc vò trí laáy maãu Ñôn vò haønh chaùnh Vò trí laáy maãu – Kí hieäu maãu Ñaëc ñieåm thôøi tieát vaø moâi tröôøng xung quanh vò trí laáy maãu -Beán Chöông Döông (M1) 1.phöôøng 1 -Thôøi tieát : gioù nheï, ít naéng. -Ñaëc ñieåm xung quanh : o Gaàn nhaø haøng-khaùch saïn Chöông Döông. o Gaàn coâng trình xaây döïng ñang thi coâng. o Coù nhieàu ghe chôû khaùch du lòch neo ñaäu. o Coù soùng nheï, ít raùc troâi. N - Caûng caù Myõ Tho ( M2) 2. phöôøng 2 .V X T M 3. phöôøng 4 - Thôøi tieát : coù gioù ï, naéng. -Ñaëc ñieåm xung quanh : o Nhieàu taøu ra vaøo caûng. o Nhieàu nhaø troâi treân soâng ( caùch 50 m ). o Hoaït ñoäng mua baùn raát ñoâng. o Coù soùng nheï, ít raùc troâi. Beán ghe nhoû thuoäc khu Thôøi tieát : naéng. phoá 6.(M3) -Ñaëc ñieåm xung quanh : o Nhieàu ghe taøu neo ñaäu. o Nhieàu nhaø ven soâng. o Coù nhieàu luïc bình, raùc troâi noåi. o Caàu Bình Ñöùc(M4) 4. phöôøng 6 Coù soùng. -Thôøi tieát : khoâng coù gioù, naéng. -Ñaëc ñieåm xung quanh : o Ít nhaø ven soâng. o Gaàn beänh vieän K120. o Ít ghe taøu neo ñaäu. o Coù soùng ï. - Khu vöïc Caûng Myõ Tho ( Thôøi tieát : 5.Xaõ Trung An KCN ).(M5) -Ñaëc ñieåm xung quanh : N -Khu vöïc cheá bieán thuyû o .V saûn (KCN ).(M6) M X T 6.Xaõ Taân Myõ Chaùnh Gaàn nhieàu coâng ty, xí nghieäp saûn xuaát. o Nhieàu taøu lôùn ñi laïi. o Gaàn vò trí khai thaùc caùt. o Coù nhieàu döøa nöôùc, luïc bình ven bôø. Traïm xaêng daàu treân soâng Thôøi tieát : gioù, ít naéng. Thuoäc Phong.(M7) aáp Thuaän -Ñaëc ñieåm xung quanh : o Nhieàu ghe taøu neo ñaäu. o Maët nöôùc coù nhieàu vaùn daàu. o Coù xaùc caù cheát. o Gaàn traïi cöa. o Nhieàu taøu ñi laïi. Baûng 10 : Vò trí laáy maãu vaø caùc ñaëc ñieåm moâi tröôøng xung quanh. 3.3. Keát quaû phaân tích : Caùc chæ tieâu STT Maãu pH SS BOD5 (mg/l) (mg/l) COD DO P-PO43- N-NH3 (mg/l) (mg/l) (mg/l) (mg/l) Coliform (MPN/100 ml) 1 M1 7,41 93 8 20 4,16 0,35 0,047 230 2 M2 7,24 73 9 30 6,08 0,31 0,039 2100 3 M3 7,15 53 8 18 5,67 0,20 0,022 2400 4 M4 7,20 49 6 21 4,49 0,15 0,018 46000 5 M5 7,29 48 6 16 6,16 0,17 0,013 15000 6 M6 7,19 41 7 14 5,19 0,32 0,036 11000 7 M7 6,68 82 9 35 4,7 0,37 0,042 9200 6 – 8,5 20 <4 < 10 >6 10 0,05 5.000 TCVN 5942 –1995 (coät A) N X T .V Baûng 11 : Keát quaû phaân tích caùc maãu ñaõ laáy. NHAÄN XEÙT: Qua quaù trình phaân tích caùc chæ tieâu moâi tröôøng nöôùc maët taïi caùc ñieåm laáy maãu M treân soâng Tieàn, chuùng toâi coù moät soá nhaän xeùt sau: - Chæ tieâu pH: ña soá caùc ñieåm laáy maãu vaø phaân tích naèm trong giôùi haïn cho pheùp, ñieàu naøy cho thaáy pH treân soâng oån ñònh theo doøng chaûy, ít coù bieán ñoäng hay thay ñoåi ñoät ngoät. Chæ tieâu oâ nhieãm veà ñoä chua chöa thaáy xuaát hieän treân ñoaïn soâng naøy. - Chæ tieâu SS: ña soá caùc ñieåm laáy maãu vaø phaân tích ñeàu vöôït giôùi haïn cho pheùp cuûa tieâu chuaån. Haøm löôïng SS caùc maãu cao hôn tieâu chuaån töø 2 – 4 laàn. - Chæ tieâu BOD5: ña soá caùc ñieåm laáy maãu vaø phaân tích ñeàu vöôït giôùi haïn cho pheùp töø 1,5 –2,25 laàn. - Chæ tieâu COD: ña soá caùc ñieåm laáy maãu vaø phaân tích ñeàu vöôït giôùi haïn cho pheùp töø 1,4 – 3,5 laàn. - Chæ tieâu DO: ña soá caùc ñieåm laáy maãu vaø phaân tích ñeàu vöôït giôùi haïn cho pheùp, tröø 2 ñieåm phaân tích naèm trong giôùi haïn cho pheùp laø: M2 vaø M5. - Chæ tieâu Phosphate vaø amoni: taát caû caùc ñieåm phaân tích ñeàu naèm trong giôùi haïn cho pheùp. - Chæ tieâu Coliform: coù 3 maãu trong soá 7 maãu phaân tích laø ñaït tieâu chuaån laø M1, M2, M3, caùc maãu coøn laïi ñeàu vöôït quaù tieâu chuaån cho pheùp töø 2 – 9,2 laàn. Treân ñoaïn soâng chaûy qua caùc ñieåm quan traéc cuûa thaønh phoá Myõ Tho, phaàn lôùn caùc coáng xaû nöôùc thaûi ñaët tröïc tieáp vaø thaûi ra soâng. Do maïng löôùi thoaùt nöôùc N ñöôïc xaây döïng chuû yeáu taäp trung ôû trung taâm cuûa thaønh phoá, vaø nguoàn tieáp nhaän ñoù laø soâng Tieàn neân hieän töôïng moät soá chæ tieâu ñem phaân tích vöôït quaù tieâu chuaån .V laø khoâng theå traùnh khoûi, nhöng möùc ñoä oâ nhieãm naøy coøn töông ñoái thaáp so vôùi caùc con soâng khaùc trong khu vöïc cuõng nhö cuûa ÑBSCL (ngoaïi tröø chæ tieâu Coliform taïi X T maãu M4 laø oâ nhieãm khaù nghieâm troïng).  Chæ tieâu pH Taïi caùc ñieåm quan traéc pH ñeàu naèm trong giôùi han cho pheùp cuûa tieâu chuaån, M gia tri pH töông ñoái oån ñònh treân caùc vò trí laáy maãu. do thi bieu dien pH cua cac mau 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Ph min pH mau pH max M1 M2 M3 M4 M5 M6 M7 so mau Ñoà thò 1 :Ñoà thò bieåu dieãn giaù trò pH cuûa caùc maãu phaân tích. Qua ñoù cho thaáy ñöôïc pH cuûa soâng Tieàn töông ñoái oån ñònh, chöa coù daáu hieäu oâ nhieãm cuûa ñoä chua ( pH ).  Chæ tieâu SS : Haøm löôïng chaát raén lô löûng taïi caùc ñieåm quan traéc dao ñoäng töông ñoái lôùn, haàu heát caùc maãu ñeàu vöôït quaù tieâu chuaån gaáp töø 2 – 4 laàn so vôùi tieâu chuaån. Sau ñaây laø ñoà thò bieåu dieãn : do thi ss cua cac mau N 100 .V gia tri ss 80 60 40 X T 20 0 ss tieu chuan ss cac mau M1 M2 M3 M4 M5 M6 M7 M so mau Ñoà thò 2 :Ñoà thò bieåu dieãn haøm löôïng SS cuûa caùc maãu phaân tích. Qua ñoà thò ta deã daøng thaáy ñöôïc haøm löôïng SS taïi caùc vò trí ñeàu vöôït quaù so vôùi tieâu chuaån. Nguyeân nhaân cuûa söï vöôït quaù giôùi haïn laø do: - Nöôùc chaûy traøn treân beà maët (möa, luõ) cuoán theo moät löôïng lôùn chaát raén xuoáng nöôùc soâng. - Do thôøi gian quan traéc vaøo muøa luõ, doøng nöôùc mang theo phuø sa lôùn. - Nöôùc thaûi, chaát thaûi sinh hoaït cuûa caùc nhaø ven soâng ( dieän tích phaàn naèm treân maët nöôùc thöôøng töø 10 % - 100 % dieän tích cuûa caên nhaø ñoù).  Chæ tieâu BOD : Nhu caàu oxy sinh hoaù (BOD5) cheânh leäch töông ñoái thaáp taïi caùc ñieåm phaân tích. Tuy nhieân haàu heát caùc ñieåm ñeàu vöôït giôùi haïn cho pheùp, do nhu caàu sinh hoaït cuûa ngöôøi daân, quaù trình saûn xuaát coâng – noâng nghieäp caùc doøng thaûi ñeàu ñoå tröïc tieáp xuoáng soâng, nhöng vôùi löu löôïng lôùn neân nöôùc soâng coù khaû naêng töï laøm saïch khaù lôùn, tuy coù vöôït quaù giôùi haïn cuûa tieâu chuaån nhöng löôïng vöôït quaù laø khoâng ñaùng keå, coù theå chaáp nhaän ñöôïc. Coù theå xem ñoà thò sau ñeå laøm roõ hôn veà lôøi nhaän ñònh treân. Đồ thị biểu diễn BOD các mẫu 10 mg /l 8 9 8 6 4 4 4 9 8 4 6 6 4 4 N 7 .V 2 4 4 tieu chuan gia tri mau X T 0 M1 M2 M3 M4 M5 M6 M7 số mẫu Ñoà thò 3 : Ñoà thò bieåu dieãn noàng ñoä BOD5 trong nöôùc soâng taïi caùc vò trí laáy maãu.  M Chæ tieâu COD : Nhu caàu oxy hoaù hoïc (COD) taïi caùc ñieåm quan traéc ñeàu vöôït giôùi haïn cho pheùp töø 2 – 3 laàn. Ñieàu naøy cho thaáy nöôùc thaûi do quaù trình sinh hoaït, quaù trình saûn xuaát coâng nghieäp aûnh höôûng khaù maïnh ñeán chaát löôïng nöôùc maët. Đồ thị biểu diễn COD các mẫu 40 35 35 mg/l 30 30 25 20 20 15 10 10 10 tiêu chuẩn 21 18 10 16 10 10 14 10 giá tri mẫu 10 5 0 M1 M2 M3 M4 M5 M6 M7 số mẫu N Ñoà thò 4 : Ñoà thò bieåu dieãn giaù trò COD phaân tích taïi caùc vò trí laáy maãu.  Chæ tieâu DO : .V Haøm löôïng DO trong moâi tröôøng nöôùc bieåu dieån cho quaù trình hoaø tan oxy trong moâi tröôøng nöôùc. Haàu heát taïi caùc ñieåm quan traéc coù haøm löôïng oxy hoaø tan thaáp X T hôn tieâu chuaån, chæ coù maãu M2 vaø maãu M5 laø ñaït tieâu chuaån. Con soá 2 trong soá 7 maãu phaân tích ñaït tieâu chuaån ñieàu naøy cho thaáy nöôùc treân soâng Tieàn coù noàng ñoä DO thaáp, hieän töôïng oâ nhieãm cuïc boä do vieäc taäp trung daân cö, taäp trung saûn xuaát M treân khu vöïc soâng Tieàn thuoäc thaønh phoá Myõ Tho. Noàng ñoä oxy thaáp gaây taùc ñoäng xaáu ñeán heä sinh thaùi thuyû sinh ôû khu vöïc naøy. Döôùi ñaây laø ñoà thò bieåu dieãn DO taïi caùc ñieåm laáy maãu : . Đồ thị biểu diễn DO các mẫu 7 6 6.08 6 6 mg O2/l 5 4 6 5.67 6 6.16 6 4.49 4.16 6 5.19 6 4.7 3 têu chuẩn giá tri mẫu 2 1 0 M1 M2 M3 M4 M5 M6 M7 số mẫu Ñoà thò 5 : Ñoà thò bieåu dieãn giaù trò DO cuûa caùc maãu phaân tích.  N Chæ tieâu P-PO4-3 vaø chæ tieâu N-NH3 : Chöa coù daáu hieäu oâ nhieãm höõu cô treân soâng Tieàn, ñieån hình laø hai chæ tieâu oâ .V nhieãm höõu cô ñaõ choïn phaân tích laø chæ tieâu P-Po4-3 vaø chæ tieâu N-NH3 chöa vöôït quaù tieâu chuaån cho pheùp. Ñieàu naøy cho thaáy ñöôïc raèng vôùi löu löôïng lôùn veà muøa X T luõ thì soâng Tieàn coù khaû naêng töï laøm saïch cao ñoái vôùi oâ nhieãm höõu cô, nöôùc xaû töø ñoàng ruoäng thöôøng mang theo moät dö löôïng lôùn phaân boùn ( laân, N-P-K, …). Coù theå dö löôïng phaân boùn naøy gaây neân hieän töôïng phuù döôõng hoaù cuïc boä taïi caùc keânh M raïch nhoû noäi ñoàng, nhöng chöa ñuû noàng ñoä ñeå laøm oâ nhieãm soâng Tieàn. Trong ñoù, noàng ñoä P-PO4-3 cao hôn noàng ñoä cuûa amoni trong nöôùc vaø söï cheânh leäch giöõa caùc vò trí laáy maãu cuûa töøng chæ tieâu laø khoâng nhieàu. Đồ thị biểu diễn P-PÕ va N-NH3 các mẫu 0.4 0.35 0.35 0.37 0.32 0.31 mg/l 0.3 0.25 0.2 0.2 0.15 0.15 0.1 0.05 giá tri P-PO4 0.17 giá trị N-NH3 0.047 0.039 0.042 0.022 0.018 0.013 0.036 M1 M3 0 M2 M4 M5 M6 M7 số mẫu Ñoà thò 6 : Ñoà thò bieåu dieãn P-PO43- vaø N-NH3 cuûa caùc maãu phaân tích.  N Chæ tieâu Coliforms : Dựa vaøo soá lieäu ñaõ phaân tích ôû treân, ta deã daøng thaáy ñöôïc söï oâ nhieãm cuïc boä cuûa .V chæ tieâu Coliform vaø oâ nhieãm ôû möùùc ñoä khaù nghieâm troïng veà chæ tieâu naøy (gaáp gaàn 1000 laàn so vôùi tieâu chuaån cho pheùp), möùc ñoä oâ nhieãm vi sinh cheânh leäch khaù cao X T giöõa caùc ñieåm laáy maãu. Tình traïng oâ nhieãm nghieâm troïng chæ tieâu naøy ôû vò trí laáy maãu M4 laø do caùc nguyeân nhaân sau : - Nöôùc thaûi sinh hoaït, nöôùc thaûi coâng nghieäp xaû thaûi tröïc tieáp vaøo soâng M Tieàn. - Nöôùc thaûi thaûi ra töø beänh vieän K120. - Caùc hoä daân soáng ven soâng söû duïng hoá xí treân soâng. - Nöôùc thaûi chaên nuoâi cuõng laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân gaây neân tình traïng oâ nhieãm naøy. Sau ñaây laø ñoà thò bieåu dieãn keát quaû phaân tích cuûa chæ tieâu naøy : đồ thị Coliforms của các mẫu 50000 MPN/100ml 40000 30000 tieu chuan 20000 MPN/100ml 10000 0 M1 M2 M3 M4 M5 M6 M7 so mau N Ñoà thò 7 : Ñoà thò bieåu dieãn caùc maãu phaân tích taïi caùc vò trí ñaõ choïn. .V M X T CHÖÔNG 4: CAÙC NGUYEÂN NHAÂN DAÃN ÑEÁN OÂ NHIEÃM NGUOÀN NÖÔÙC MAËT TP. MỸ THO 4.1. Toång quan veà caùc nguoàn gaây oâ nhieãm nöôùc maët : Coù nhieàu nguoàn gaây oâ nhieãm nöôùc maët, haàu heát ñeàu do hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi bao goàm: sinh hoaït haøng ngaøy vaø hoaït ñoäng saûn xuaát taïo neân. Coù theå khaùi quaùt caùc nguoàn oâ nhieãm cô baûn nhö sau: Nöôùc sinh hoaït :  Bao goàm nöôùc thaûi töø : caùc hoä gia ñình, khaùch saïn, tröôøng hoïc, cô quan, doanh traïi quaân ñoäi, beänh vieän… Ñaëc ñieåm cuûa loaïi nöôùc thaûi naøy laø : - N Coù haøm löôïng cao chaát höõu cô khoâng beàn vöõng deã phaân huûy sinh hoïc nhö .V cacbonhydrat, protein, mô û… - Caùc chaát dinh döôõng ( phosphat, nitô ). - Nhieàu vi truøng. - Nhieàu chaát raén ( lô löûng, hoaø tan ) vaø muøi … X T Qua nhieàu nghieân cöùu khaûo saùt, ngöôøi ta ñaõ ñöa ra ñöôïc moät soá khoái löôïng chaát thaûi cuûa moät ngöôøi trong moät ngaøy khi söû duïng töø 80 – 300 lít nöôùc/ngaøy nhö sau : M - BOD5 45 – 54 gam/ngöôøi*ngaøy. - COD - Toång chaát raén 170 – 220. - Chaát raén lô löûng 10 – 145. - Raùc voâ cô ( d > 0,2 mm ) 5 – 15. - Daàu môõ 10 – 30. - Kieàm (theo CaCO3) 20 – 30. - Clo 4 – 8. - Toång Nitô ( theo N ) 6 – 12. 1,6 – 1,9* BOD5. - Nitô höõu cô 0,4*toång N. - Amoni töï do 0,6*toång N. - Toång phospho ( theo P ) 0,8 – 4,0 g/ngöôøi*ngaøy. - Phospho voâ cô 0,7*toång P. - Phospho höõu cô 0,3*toång P. - Kali ( theo K2O ) 2,0 – 6,0. - Toång soá vi khuaån 109 – 1010 trong 100 ml nöôùc thaûi. - Coliforms - Fecal Streptococci 105 – 106. - Samonella typhcsa 10 – 104. - Ñôn baøo 10 3. - Sieâu vi truøng 10 2 – 103. 106 – 109. N .V Töø nhöõng soá lieäu naøy, chuùng ta coù theå tính ñöôïc toång löôïng thaûi cuûa moät khu daân cö hay moät ñoâ thò naøo ñoù, töø ñoù ta seõ ñaùnh giaù möùc ñoä oâ nhieãm cuûa khu vöïc X T ñoù.  Nöôùc thaûi coâng nghieäp : Bao goàm: nöôùc thaûi töø caùc nhaø maùy, cô sôû saûn xuaát lôùn, vöøa vaø nhoû; nöôùc thaûi M töø khu vöïc giao thoâng vaän taûi… Ñaëc ñieåm: nöôùc thaûi coâng nghieäp khoâng coù ñaëc ñieåm chung, phaûi döïa vaøo tính chaát cuûa töøng loaïi hình saûn xuaát maø ñònh. Ngaønh coâng nghieäp Chaát oâ nhieãm trong Noàng ñoä mg/l nöôùc thaûi Cheá bieán söõa Toång chaát raén 4516 Chaát raén lô löûng 560 Nitô höõu cô 73,2 Natri 807 Loø moå traâu boø Loø moå heo Moå toång hôïp Canxi 112 Kali 116 Phospho 58 BOD5 1890 Chaát raén lô löûng 820 Nitô höõu cô 154 BOD5 996 Chaát raén lô löûng 717 Nitô höõu cô 122 BOD5 1045 .V Nitô höõu cô BOD5 Thuoäc da N Chaát raén lô löûng Toång chaát raén X T BOD5 929 324 2240 6000 – 8000 900 NaCl 3000 Sulfua 120 Protein 1000 M Croâm 30 – 70 Baûng 12 : Caùc loaïi chaát thaûi ñieån hình cuûa moät soá ngaønh coâng nghieäp ( nguoàn : Albecta Environmental Division 1978 ).  Nöôùc chaûy traøn maët ñaát : Bao goàm : - Do möa rôi xuoáng : maët ñaát, ñöôøng phoá, nhaø cöûa… - Ñoàng ruoäng : nöôùc töôùi tieâu ( thaûi ) töø ñoàng ruoäng. - Nöôùc luõ, nöôùc trieàu daâng cao gaây ngaäp luït. Ñaëc ñieåm : - Chöùa nhieàu chaát raén. - Nhieàu vi truøng. - Dö löôïng thuoác baûo veä thöïc vaät (thuoác tröø saâu, phaân boùn ). Taát caû caùc nguoàn nöôùc baån ñoù ñeàu keùo ra soâng suoái laøm cho nguoàn nöôùc maët bò oâ nhieãm. Caùc yeáu toá töï nhieân gaây oâ nhieãm :  Bao goàm: söï lan truyeàn nöôùc nhieãm pheøn, söï xaâm nhaäp maën cuûa nöôùc bieån. Söï lan truyeàn nöôùc nhieãm pheøn treân thöïc teá gaây nhieàu taùc haïi khoâng nhöõng cho nguoàn nöôùc sinh hoaït maø caû cho nöôùc saûn xuaát. Nöôùc nhieãm pheøn, nhieãm maën gaây aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán hoaït ñoäng nuoâi troàng thuyû saûn. 4.2. N Nguoàøn oâ nhieãm nöôùc maët ôû thaønh phoá Myõ Tho : Nguoàøn oâ nhieãm nöôùc maët trong vuøng vaø nhöõng taùc ñoäng lieân quan ñeán chaát .V löôïng nöôùc ñöôïc xaùc ñònh: Nguoàn gaây oâ nhieãm X T STT 1. Chaát thaûi sinh hoaït: bao goàm M nöôùc thaûi vaø chaát thaûi raén Taùc ñoäng chính leân chaát löôïng nöôùc -OÂ nhieãm do chaát höõu cô -Phuù döôõng hoaù (Eutrophication) -OÂ nhieãm do vi khuaån -Gaây ñuïc Nöôùc thaûi coâng nghieäp töø caùc ngaønh coâng nghieäp phoå bieán nhaát trong khu vöïc: 2. + Coâng nghieäp cheá bieán noâng saûn + Coâng nghieäp cheá bieán thuyû saûn + Nuoâi troàng thuyû saûn -OÂ nhieãm do chaát höõu cô -Phuù döôõng hoaù (Eutrophication) -OÂ nhieãm do vi khuaån -Gaây ñuïc -OÂ nhieãm daàu roø ró +Giao thoâng thuyû -Phuù döôõng hoaù (Eutrophication) Noâng nghieäp: 3. -OÂ nhieãm ñaëc bieät (thuoác tröø saâu) + Söû duïng phaân boùn -Chua hoaù (axít hoaù) + Söû duïng thuoác tröø saâu -Gaây ñuïc + Khai hoang vaø ñaøo keânh -Phuù döôõng hoaù (Eutrophication) -OÂ nhieãm ñaëc bieät (thuoác tröø saâu) 4. Nöôùc möa chaûy traøn N -OÂ nhieãm do vi khuaån .V -Gaây ñuïc Baûng 13 : Nguoàn gaây oâ nhieãm vaø caùc taùc ñoäng chính leân nguoàn nöôùc taïi Myõ X T Tho. Caùc hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi trong khu vöïc nghieân cöùu laø nguoàn gaây oâ nhieãm vaø nhöõng taùc ñoäng maïnh meõ nhaát ñeán chaát löôïng nöôùc maët, coù theå neâu ra caùc taùc M nhaân gaây oâ nhieãm nöôùc chuû yeáu laø:  Caùc chaát höõu cô  Caùc chaát dinh döôõng  Vi khuaån  Ñoä ñuïc  Ñoä chua  Dö löôïng thuoác tröø saâu 4.3. Tieàm naêng söû duïng nöôùc taïi caùc ñieåm nghieân cöùu : Ñieåm nghieân cöùu Khaû naêng söû duïng Vaán ñeà baát lôïi veà chaát löôïng nöôùc nöôùc 1.phöôøng 1 2. phöôøng 2 3. phöôøng 4 - Caáp nöôùc - OÂ nhieãm do sinh hoaït - Thuyû lôïi - OÂ nhieãm do giao thoâng vaø du - Giao thoâng thuyû lòch - Du lòch - OÂ nhieãm höõu cô - Caáp nöôùc - OÂ nhieãm do giao thoâng - Giao thoâng thuyû - OÂ nhieãm do sinh hoaït - Caûng caù - OÂ nhieãm do chaát höõu cô - Caáp nöôùc - OÂ nhieãm do chaát dinh döôõng - Giao thoâng thuyû - OÂ nhieãm do giao thoâng N .V - OÂ nhieãm do sinh hoaït 4. phöôøng 6 - Caáp nöôùc - Giao thoâng thuyû X T - OÂ nhieãm do sinh hoaït - Nöôùc thaûi töø giao thoâng 5. phöôøng Taân - Caáp nöôùc - OÂ nhieãm do sinh hoaït Long - Thuyû lôïi - OÂ nhieãm do chaûy traøn - Töôùi tieâu -OÂ Nhieãm do röûa troâi -Giao thoâng thuyû -OÂ mhieãm do giao thoâng - Caáp nöôùc - OÂ nhieãm do sinh hoaït - Töôùi tieâu - OÂ nhieãm do chaát höõu cô -Nuoâi troàng thuyû saûn -OÂ nhieãm do giao thoâng -Caûng Myõ Tho - OÂ nhieãm do coâng nghieäp 6.Xaõ Trung An M -Giao thoâng thuyû 7.Xaõ Taân Myõ - Töôùi tieâu - OÂ nhieãm do sinh hoaït Chaùnh - Giao thoâng thuyû - OÂ nhieãm do nöôùc chaûy traøn - Caáp nöôùc -OÂ nhieãm do giao thoâng Baûng 14 : Tieàm naêng söû duïng nöôùc taïi caùc ñieåm nghieân cöùu. Vì ñòa ñieåm nghieân cöùu laø thaønh phoá neân tieàm naêng söû duïng nöôùc taïi ñaây chuû yeáu laø : giao thoâng, thuyû lôïi, du lòch, caáp nöôùc sinh hoaït, caáp nöôùc cho saûn xuaát coâng nghieäp taïi khu coâng nghieäp Myõ Tho, vaø caáp nöôùc cho töôùi tieâu, saûn xuaát noâng nghieäp cho khu vöïc caùc xaõ ngoaïi oâ. Nhaø maùy nöôùc thaønh phoá Myõ Tho cuõng laáy nöôùc töø Soâng Tieàn trong khu vöïc nghieân cöùu vôùi löôïng nöôùc 30.000 m3/ ngaøy*ñeâm ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu söû duïng nöôùc cho 13.400 hoä. Taïi moät soá aáp thuoäc caùc xaõ ven vaø ñaëc bieät laø vuøng cuø lao nöôùc cho sinh hoaït haøng ngaøy vaãn laø nöôùc laáy tröïc tieáp töø Soâng Tieàn. 4.4. N Caùc hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi vaø töï nhieân aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng nöôùc maët taïi TP.Myõ Tho : .V 4.4.1. Vieäc khai thaùc caùt treân ñòa baøn TP.Myõ Tho : Caùt ñöôïc tích tuï do doøng chaûy mang phuø sa töø thöôïng nguoàn ñöa veà. Löôïng caùt X T coù theå thay ñoåi theo muøa, vaän toác doøng chaûy. Caùt treân soâng Tieàn coù theå khai thaùc cho caùc muïc ñích sau : laøm ñöôøng, laøm neàn cho caùc coâng trình xaây döïng, khoâng theå laøm vaät lieäu xaây döïng. M ÔÛ thaønh phoá Myõ Tho, caùt ñöôïc khai thaùc ôû caùc vò trí sau: Xaõ Taân Myõ Chaùnh, Xaõ Trung An, vaø phöôøng Taân Long. Saûn löôïng caùt khai thaùc thay ñoåi theo töøng naêm vaø coù xu höôùng giaûm trong nhöõng naêm gaàn nay. Saûn löôïng khai thaùc caùt m3/naêm Khoaùng saûn 2002 2003 2004 2005 Caùt san laáp 20.498 166.287 186.552 152.562 Baûng 15 : saûn löôïng caùt khai thaùc qua caùc naêm . Vieäc khai thaùc caùt treân soâng gaây oâ nhieãm cuïc boä taïi vò trí khai thaùc nhö : ñoä ñuïc, chaát raén lô löûng, aûnh höôûng tôùi caùc taàng traàm tích döôùi ñaùy soâng, aûnh höôûng tôùi heä sinh vaät taïi nôi khai thaùc…Ngoaøi ra, khai thaùc caùt coøn laøm saït lôû bôø soâng, thay ñoåi doøng chaûy, gaây aûnh höôûng tôùi heä sinh thaùi ven bôø. Vaán ñeà khai thaùc caùt ñaõ vaø ñang daàn daàn ñöôïc kieåm tra nghieâm ngaët, nhöng vieäc khai thaùc vaãn ñöôïc dieãn ra. Trong quaù trình khai thaùc ñoù chæ moät soá ñôn vò coù giaáy pheùp ñaêng kyù vaø kieåm tra chaát löôïng nöôùc xung quanh vuøng khai thaùc caùt. Nhöõng bieän phaùp haïn cheá coù ñeà ra nhöng khoâng ñöôïc kieåm tra vaø coøn nhieàu haïn cheá, tuy saûn löôïng khai thaùc gaàn ñaây coù giaûm nhöng khoâng ñaùng keå, caùc aûnh höôûng cuûa vieäc khai thaùc caùt vaãn chöa ñöôïc khaéùc phuïc, neân khai thaùc caùt cuõng ñöôïc xem laø vaán ñeà moâi tröôøng caàn ñöôïc quan taâm. 4.4.2 Ñaåy maïnh phaùt trieån noâng nghieäp aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng nöôùc maët taïi tp.Myõ Tho. N Quaù trình ñaåy maïnh phaùt trieån noâng nghieäp aûnh höôûng raát lôùn ñeán moâi tröôøng nöôùc ( caû nöôùc maët laån nöôùc ngaàm ). Trong ñoù noåi baäc laø caùc hoaït ñoäng .V sau gaây aûnh höôûng lôùn ñeán chaát löôïng nöôùc maët treân ñòa baøn nghieân cöùu : - Do quaù trình caøy xôùi caûi taïo ñaát pheøn taïi moät soá khu vöïc cuûa thaønh phoá, X T vaø caùc vuøng chuyeân canh luùa cuûa tænh Tieàn Giang nhaèm muïc ñích naâng cao saûn löôïng vaø chaát löôïng noâng saûn ñaõ gaây neân caùc taùc ñoäng xaáu ñeán taøi nguyeân nöôùc vaø moâi tröôøng nöôùc maët taïi soâng Tieàn. - M Nhöõng nguyeân vaät lieäu trong quaù trình saûn xuaát noâng nghieäp nhö phaân hoaù hoïc, thuoác baûo veä thöïc vaät söû duïng vôùi khoái löôïng khaù lôùn cho caây troàng, keå caû nhöõng loaïi hoaù chaát ñaõ caám söû duïng nhöng ngöôøi daân vaãn söû duïng cho vieäc chaêm soùc caây troàng, tröø coû, tröø saâu... Theo keát quaû ñieàu tra noâng hoä thì taát caû noâng daân ñeàu coù söû duïng phaân boùn vaø thuoác baûo veä thöïc vaät trong canh taùc. Trong ñoù:  Phaân hoaù hoïc caùc loaïi söû duïng töø 300 – 500 kg/ha/vuï. Töông ñöông vôùi 1 naêm, löôïng phaân boùn hoaù hoïc caùc loaïi söû duïng laø 2.070 – 3.450 taán/vuï.  Thuoác baûo veä thöïc vaät: vôùi lieäu löôïng söû duïng 25cc/ bình 8 lít vaø xòt 4 bình/1000 m2, laøm baøi toaùn nhaân ñôn giaûn ta coù theå thaáy ñöôïc moät löôïng thuoác tröø saâu raát lôùn ñaõ söû duïng. Theo thoáng keâ, trong moät vuï luùa bình quaân noâng daân thöôøng phun thuoác 5 – 6 laàn, trong ñoù thuoác saâu laø 2 – 3 laàn, thuoác beänh laø 1 – 2 laàn, thuoác coû laø 1 laàn. Treân caây traùi haàu heát laø phun thuoác saâu 5 – 6 laàn/ vuï, thuoác beänh laø 1 – 2 laàn/ vuï. Coù nhöõng loaïi thuoác ñöôïc xem laø raát ñoäc thuoäc nhoùm Ia, Ib ñöôïc söû duïng treân luùa ôû giai ñoaïn sau 40 ngaøy nhö : Metylparathion, Azodrin, … Phaàn lôùn noâng daân bieát danh muïc caùc loaïi thuoác baûo veä thöïc vaät caám söû  duïng nhöng do canh taùc hoï vaãn tieáp tuïc söû duïng do khoâng coù söï kieåm tra cuûa caùc cô quan chöùc naêng. Soá ngöôøi pha thuoác, röûa bình vaø vöùt bao bì ñöïng thuoác baûo veä thöïc vaät ngay treân caùc keânh raïch vaø löu tröõ thuoác trong nhaø chieám tæ leä cao trong noâng daân. N Vieäc söû duïng phaân boùn hoaù hoïc, thuoác baûo veä thöïc vaät khoâng ñuùng quy ñònh .V coù nguy cô laøm giaûm ñoä phì nhieâu maøu môõ cuûa ñaát, suy thoaùi ñaát maø coøn gia taêng oâ nhieãm nguoàn nöôùc, aûnh höôûng ñeán söùc khoeû coäng ñoàng. Vôùi moät löôïng söû duïng X T khaù lôùn phaân boùn hoaù hoïc vaø thuoác baûo veä thöïc vaät nhö hieän nay thì phaàn lôùn dö löôïng phaân hoaù hoïc vaø thuoác baûo veä thöïc vaät bò röûa troâi, xaâm nhaäp vaøo nguoàn nöôùc soâng, raïch vôùi khoái löôïng vaø noàng ñoä töông ñoái lôùn ñaõ aûnh höôûng maïnh meõ ñeán chaát löôïng nöôùc maët cuûa tænh noùi chung vaø cuûa soâng Tieàn noùi rieâng. Dö löôïng M phaân boùn vaø thuoác baûo veä thöïc vaät ñaõ laøm suy giaûm chaát löôïng nöôùc, gaây ra hieän töôïng oâ nhieãm chaát höõu cô (dö löôïng phaân boùn), caùc chaát ñoäc nguy hieåm nhö : DDT,… gaây taùc ñoäng xaáu ñeán tính ña daïng sinh hoïc trong nöôùc. Ñaây laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân aûnh höôûng ñeán söùc khoeû ngöôøi daân, laø nguyeân nhaân laøm giaûm ñi tính ña daïng cuûa thuyû sinh vaät töï nhieân trong khu vöïc. 4.4.3. Quaù trình nuoâi troàng, khai thaùc thuyû saûn: Quaù trình phaùt trieån nuoâi troàng thuyû saûn nhö caù tra beø, caù basa treân soâng,nuoâi ngheâu ven bôø,… Hieän nay, thaønh phoá Myõ Tho coù 324 beø caù vôùi theå tích chung laø 23.280 m3, taäp trung ôû phía nam vaø baéc phöôøng Taân Long ñaõ gaây neân nhöõng aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng nöôùc soâng cuïc boä vaø caùc khu vöïc laân caän. Trong ñoù thöùc aên thöøa, chaát thaûi laø vaán ñeà moâi tröôøng ñaùng chuù yù. Noù gaây aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán caùc chæ tieâu oâ nhieãm cuûa nöôùc maët nhö : DO, COD, BOD, Chaát raén lô löûng, ñoä ñuïc, ñoä maøu, toång coliforms, … Ngoaøi ra, dö löôïng thöùc aên coøn coù theå gaây neân hieän töôïng phuù döôõng hoaù cuïc boä taïi khu vöïc nuoâi, do nhu caàu cheá bieán thuyû saûn cuûa caùc cô sôû saûn xuaát caøng taêng nhöng quaù trình nuoâi caù ñaõ khoâng aùp duïng ñuû tieâu chuaån veà chaát löôïng vaø keå caû chaát löôïng nguoàn nöôùc maët neân ñaõ aûnh höôûng ñeán söï sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa chuùng, daãn ñeán tình traïng caù cheát haøng loaït taïi caùc beø thuoäc phöôøng Taân Long vaø caùc cuø lao gaàn ñoù, laøm cho nguoàn nöôùc bò aûnh höôûng nghieâm troïng hôn. Keát quaû quan traéc taïi caùc ñieåm naøy laø khaù oâ nhieãm. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, vieäc khai thaùc thuyû saûn treân Soâng Tieàn ñöôïc N kieåm soaùt nhöng vaãn coøn tình trang söû duïng caùc bieän phaùp khai thaùc caïn kieät nguoàn thuyû saûn nhö : giaû caøo, vaây ruùt chì,… .V Saûn löôïng ñaùnh baét thuyû haûi saûn trong 6 thaùng ñaàu naêm 2007 nhö sau: Loaïi thuyû saûn X T Caù Toâm Toång saûn löôïng ñaùnh M baét Saûn löông ñaùnh baét ( taán ) 12.326 7.078 19.404 Baûng 16 : Saûn löôïng ñaùnh baét thuyû haûi saûn cuûa thaønh phoá. Vieäc khai thaùc – ñaùnh baét thuyû haûi saûn gaây aûnh höôûng xaáu tôùi heä sinh vaät treân soâng taïi khu vöïc nghieân cöùu. Vieäc khai thaùc ngheâu gaây aûnh höôûng ñeán ñoä ñuïc, chaát raén lô löûng, … cuûa chaát löôïng nöôùc ven bôø soâng. 4.4.4. Ñoâ thò hoaù aûnh höôûng ñeán chaát löôïng nöôùc maët tp.Myõ Tho: Trong quaù trình phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi, ñoâ thò hoaù laø giai ñoaïn phaùt trieån taát yeáu cuûa caùc quoác gia ñang phaùt trieån nhö Vieät Nam. Thaønh phoá Myõ Tho coù toác ñoä ñoâ thò hoaù töông ñoái cao so vôùi caùc ñoâ thò trong khu vöïc, töø 10/2005 thaønh phoá Myõ Tho ñöôïc coâng nhaän laø ñoâ thò loaïi II. Trong hai naêm phaùt trieån, hieän nay thaønh phoá Myõ Tho laïi coù moät dieän maïo môùi, cô sôû haï taàng khoâng ngöøng ñöôïc naâng caáp, nhaø ôû, ñieàu kieän sinh hoaït cuûa ngöôøi daân ñaõ taêng leân roõ reät. Ñi ñoâi vôùi toác ñoä ñoâ thò hoaù cao, thaønh phoá Myõ Tho cuõng ñang gaëp phaûi caùc vaán ñeà moâi tröôøng keùo theo töø quùa trình naøy. Söï taäp trung daân cö, coâng nghieäp, xaây döïng cô sôû vaät chaát haï taàng,…daãn tôùi thay ñoåi cuûa caùc thaønh phaàn cô baûn cuûa moâi tröôøng thieân nhieân: moâi tröôøng khoâng khí, lôùp phuû thoå nhöôõng vaø thöïc vaät, nöôùc maët vaø nöôùc ngaàm. Vôùi söï phaùt trieån coâng nghieäp maïnh meõ, nhieàu nhaø maùy xí nghieäp moïc leân nhanh choùng trong khu coâng nghieäp Myõ Tho vaø caùc phöôøng, xaõ thuoäc thaønh phoá, keùo theo daân soá taêng N nhanh. Vì vaäy ñaõ naûy sinh nhieàu vaán ñeà aûnh höôûng tôùi chaát löôïng nöôùc maët taïi ñaây. .V Hieän nay haàu heát nöôùc thaûi sinh hoaït töø caùc khu daân cö, töø caùc nhaø maùy xí nghieäp, töø noâng nghieäp,…ñaõ tröïc tieáp thaûi vaøo soâng Tieàn. Vì theá chaát löôïng nöôùc X T taïi ñaây ñaõ daàn daàn bò suy giaûm veà chaát löôïng. Do ñoù caàn coù bieän phaùp nhaèm caân ñoái söï phaùt trieån cuûa ñoâ thò vaø caùc khía caïnh moâi tröôøng lieân quan. 4.4.5. Phaùt trieån coâng nghieäp : M Hieän nay, Myõ Tho ñang phaùt trieån coâng nghieäp vôùi toác ñoä khaù nhanh. Khu coâng nghieäp Myõ Tho vaø cuïm coâng nghieäp Trung An laø nôi coù nhieàu cô sôû saûn xuaát vôùi qui moâ lôùn vaø coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, chuû yeáu laø caùc ngaønh: cheá bieán thuyû saûn xuaát khaåu ( 6 cô sôû ), cheá bieán noâng saûn ( 4 cô sôû ), may maëc, cheá bieán thöùc aên gia suùc,… Chæ rieâng nôi ñaây, giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp ñaït 1.850 tyû ñoàng, chieám 54,9% giaù trò coâng nghieäp toaøn tænh, giaù trò xuaát khaåu ñaït 97,93 trieäu ñoâ la, taäp trung hôn 8.380 lao ñoäng. Haàu heát caùc cô sôû saûn xuaát treân ñòa baøn chöa coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi, nöôùc thaûi töø caùc ngaønh : cheá bieán thuyû saûn, cheá bieán noâng saûn,… laø nhöõng ngaønh coù nöôùc thaûi khaù oâ nhieãm, ñaëc bieät laø oâ nhieãm höõu cô raát cao. Nöôùc thaûi ñöôïc ñoå thaúng vaøo nguoàn tieáp nhaän laø soâng Tieàn. Ngoaøi ra, caûng caù laø nôi hoaït ñoäng nhö moät cô sôû sô cheá thuyû saûn, ñaëc bieät laø röûa caù, toâm, möïc,…naûy sinh moät löôïng nöôùc thaûi raát lôùn ( cuõng gioáng nhö nöôùc thaûi cuûa caùc cô sôû saûn xuaát – cheá bieán thuyû saûn ). Keát quaû phaân tích sau ñaây seõ cho thaáy ñöôïc ñieàu naøy : Chæ tieâu Ñòa ñieåm DO SS COD BOD NH4+ NO3- Fe3+ mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l MPN/100ml K/v cheá bieán thuyû 6,10 Coliforms 30 15,8 6 0,031 1,75 0,74 9,3*103 saûn Caûng caù Myõ Tho 5,11 23 15,8 5 0,133 1,14 0,78 9,3*103 TCVN 1942 : 1995 >6 20 <10 <4 0,05 10 N 1 5000 Baûng 17 : Keát quaû phaân tích moät soá ñieåm saûn xuaát – cheá bieán thuyû saûn. .V ( Nguoàn : Trung Taâm Kyõ Thuaät Taøi Nguyeân Moâi Tröôøng Tieàn Giang ) X T Tuy môùi phaùt trieån gaàn ñaây nhöng coâng nghieäp laø ngaønh aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng nöôùc khaù nghieâm troïng. Caàn coù caùc bieän phaùp quaûn lyù toát hôn ñoái vôùi lónh vöïc naøy nhaèm laøm giaûm taùc ñoäng cuûa noù tôùi moâi tröôøng, ñaëc bieät laø moâi tröôøng nöôùc. 4.4.6. M Nöôùc chaûy traøn : Hieän taïi heä thoáng thoaùt nöôùc ñoâ thò cuûa thaønh phoá Myõ Tho chöa thaät söï ñoàng boä, vì theá hieän traïng nöôùc chaûy traøn treân khu vöïc naøy khaù cao. Maët khaùc nöôùc chaûy traøn töø ñoàng ruoäng, töø khu daân cö thöôøng chöùa haøm löôïng chaát höõu cô cao vaø ñoå tröïc tieáp vaøo nguoàn nöôùc soâng taïi khu vöïc. Quaù trình chaûy traøn naøy cao laøm cho haøm löôïng caùc chaát oâ nhieãm caøng theâm phöùc taïp khi thaûi tröïc tieáp ra soâng. 4.4.7. Aûnh höôûng cuûa chaên nuoâi ñeán chaát löôïng nöôùc maët : Ngaønh chaên nuoâi cuûa thaønh phoá Myõ Tho taäp trung ôû caùc xaõ ven, chuû yeáu taïi Taân Myõ Chaùnh vaø Trung An. Gia suùc lôùn nhö: heo, boø ñöôïc chaên nuoâi döôùi hình thöùc hoä gia ñình, soá löôïng chæ khoaûng 30.900 con (caû boø laãn heo), coøn gia caàm thì ñöôïc nuoâi taäp trung thaønh traïi ( nuoâi coâng nghieäp ) vaø coù caû nuoâi theo hình thöùc hoä gia ñình ( moãi hoä khoaûng 10 – 40 con ). Nöôùc thaûi töø chaên nuoâi raát oâ nhieãm chuû yeáu vieäc : taém heo, doïn röûa chuoàng trai, phaân, chaát thaûi,… gaây aûnh höôûng cuïc boä ñeán chaát löôïng nöôùc maët taïi vò trí cuûa caùc traïi chaên nuoâi. Loaïi nöôùc thaûi naøy chöùa noàng ñoä höõu cô raát cao nhö : COD, BOD, SS, … vaø soá löôïng vi sinh vaät gaây beänh ( coliforms ) trong nöôùc laø raát cao. Hieän nay caùc cô quan chöùc naêng chöa coù bieän phaùp quaûn lyù moâi tröôøng trong chaên nuoâi. Nöôùc thaûi töø vieäc taém gia suùc, doïn chuoàng traïi ñöôïc thaûi tröïc tieáp xuoáng keânh raïch. Moät soá traïi coù aùp duïng coâng ngheä BIO GAS ñeå xöû lyù phaân vaø chaát thaûi nhöng xaây döïng chöa ñaït yeâu caàu, nöôùc roø ró töø ñaây gaây oâ nhieãm caû moät N khu vöïc (chuû yeáu laø muøi, maøu cuûa nöôùc keânh). Caàn coù giaûi phaùp veà nöôùc thaûi trong chaên nuoâi ñeå giaûm thieåu taùc ñoäng cuûa noù ñeán chaát löôïng nöôùc maët cuûa vuøng. .V M X T CHÖÔNG 5: SO SAÙNH CHAÁT LÖÔÏNG NÖÔÙC MAËT QUA CAÙC NAÊM VAØ ÑEÀ XUAÁT CAÙC BIEÄN PHAÙP QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG NÖÔÙC MAËT CUÛA TP.MỸ THO 5.1. Nhaän xeùt chung veà chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc maët cuûa thaønh phoá Myõ Tho qua keát quaû phaân tích caùc naêm gaàn ñaây: Haøng naêm, sôû taøi nguyeân moâi tröôøng keát hôïp vôùi phoøng quan traéc (tröïc thuoäc Sôû Taøi Nguyeân vaø Moâi Tröôøng Tieàn Giang ), Trung Taâm Kyõ Thuaät TaØi Nguyeân Moâi Tröôøng thöïc hieän coâng taùc laáy maãu, phaân tích hoaëc göûi ñeán caùc trung taâm phaân tích. Caùc keát quaû phaân tích ñöôïc seõ ñöôïc laäp baùo caùo ( quí, naêm ) göûi leân giaùm ñoác sôû, UBNN tænh vaø caùc cô quan lieân quan. N Dựa vaøo caùc keát quaû phaân tích nöôùc maët cuûa soâng Tieàn qua caùc naêm, soá lieäu .V döôùi ñaây ñöôïc laáy töø Trung Taâm Kyõ Thuaät TaØi Nguyeân Moâi Tröôøng thuoäc sôû Taøi Nguyeân vaø Moâi Tröôøng tænh Tieàn Giang. Baûng toång hôïp keát quaû phaân tích cuûa phoøng laø khaù ñaày ñuû : soá ñieåm laáy maãu vaø caùc chæ tieâu phaân tích coù thay ñoåi qua X T caùc naêm. M Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng tænh Tieàn Giang Trung taâm kyû thuaät TN&MT Phoøng moâi tröôøng Keá hoaïch QTMT Chuyeân vieân quan traéc Phöông phaùp laáy maãu Laáy maãu MT taïi thöïc ñòa N Caùc chæ tieâu phaân tích Laáy maãu, phaân tích ôû phoøng thí nghieäm .V Phöông phaùp phaân tích maãu X T Keát quaû phaân tích M Laäp baùo caùo haøng kyø Trình sôû TN&MT, UBNN tænh Laäp baùo caùo haøng naêm Sô ñoà 1 : Sô ñoà coâng taùc thöïc hieän quan traéc cuûa sôû TN & MT tænh Tieàn Giang. Döôùi ñaây chæ laø 5 vò trí laáy maãu treân soâng Tieàn trong ñoù 5 maãu naøy ñeàu naèm trong 7 vò trí laáy maãu ñaõ choïn phaân tích vaø caùc chæ tieâu cuõng laø caùc chæ tieâu ñaõ ñöôïc choïn ñeå ñaùnh giaù. Vò trí laáy maãu vaø kyù hieäu maãu ñöôïc choïn nhö sau : STT Vò trí laáy maãu kí hieäu maãu 1 Beán Chöông Döông M1 2 Caûng Caù Myõ Tho M2 3 Khu vöïc caûng Myõ Tho M3 (KCN) 4 Khu vöïc cheá bieán thuyû M4 saûn ( KCN) 5 Caàu Bình Ñöùc M5 Baûng 18 : Baûng caùc vò trí choïn ñeå ñaùnh giaù vaø kí hieäu cuûa noù. 5.1.1. Söï thay ñoåi cuûa chaát löôïng nöôùc qua caùc naêm : Keát quaû phaân tích naêm 2004 : N Naêm 2004 laáy 26 vò trí nhöng trong ñoù chæ coù 2 trong 5 vò trí choïn ñaùnh giaù laø : .V Beán Chöông Döông vaø Caûng Caù Myõ Tho. Thôøi ñieåm laáy maãu laø vaøo thaùng 12 naêm 2004. STT Maãu pH 1 M1 7,39 2 M2 7,54 X T SS (mg/l) M Caùc chæ tieâu Colifor BOD5 COD DO P-PO43- N-NH3 (mg/l) (mg/l) (mg/l) (mg/l) (mg/l) (MPN/1 m 00ml) 82,5 16 19,96 6,4 0,63 0,047 240000 33,5 12 300 7,5 0,4 0,039 460000 Baûng19 : Keát quaû phaân tích caùc vò trí laáy maãu naêm 2004 . ( Nguoàn : Trung Taâm Kyõ Thuaät Taøi Nguyeân Moâi Tröôøng Tieàn Giang ) Keát quaû phaân tích naêm 2005 : Do söï phaùt trieån maïnh meõ cuûa KCN Myõ Tho vaø ñeå ñaùnh giaù chính xaùc hôn veà chaát löôïng nöôùc maët, neân naêm 2005 baét ñaàu taêng soá vò trí laáy leân con soá 34 vò trí vaø 13 chæ tieâu phaân tích. Thôøi ñieåm laáy maãu laø vaøo thaùng 3 naêm 2005, döôùi ñaây laø keát quaû phaân tích taïi caùc vò trí ñaõ choïn : Caùc chæ tieâu STT Maãu pH SS (mg/l) BOD5 COD DO P-PO43- N-NH3 (mg/l) (mg/l) (mg/l) (mg/l) (mg/l) Coliform (MPN/10 0ml) 1 M1 7,51 32 6 12 4,68 0.061 0,02 110000 2 M2 7,26 52 7 12 6,89 0,07 0,05 15000 3 M3 7,46 38 5 12 4,28 0,05 0,021 4000 4 M4 7,47 26 6 12 4.52 0,035 0,019 20000 5 M5 7,35 24 12 24 5,01 0,03 2900 N 0,214 Baûng 20 : Keát quaû phaân tích caùc vò trí laáy maãu naêm 2005 . .V ( Nguoàn : Trung Taâm Kyõ Thuaät Taøi Nguyeân Moâi Tröôøng Tieàn Giang ) X T Keát quaû phaân tích naêm 2006 : Naêm 2006 laáy 34 vò trí vaø phaân tích 13 chæ tieâu. Thôøi ñieåm laáy maãu laø vaøo thaùng 3 naêm 2006. Döôùi ñaây laø keát quaû phaân tích taïi caùc vò trí ñaõ choïn : STT Maãu M pH Caùc chæ tieâu Colif SS BOD5 COD DO P-PO43- N-NH3 (mg/l) (mg/l) (mg/l) (mg/l) (mg/l) (mg/l) orm (MPN /100m l) 1 M1 7 20 8 15 6,81 0.033 0,029 2100 2 M2 7,05 23 5 15,5 5,11 0,032 0,133 4600 3 M3 7,1 30 5 15,8 4,54 0,12 0,018 430 4 M4 7 30 6 15,5 6,10 0,12 0,031 1500 5 M5 7,14 35 7 16 5,11 0,11 0,44 1600 Baûng 21 : Keát quaû phaân tích caùc vò trí laáy maãu naêm 2006 . ( Nguoàn : Trung Taâm Kyõ Thuaät Taøi Nguyeân Moâi Tröôøng Tieàn Giang ) Vaø ñaây laø keát quaû phaân tích taïi caùc vò trí treân ôû thôøi ñieåm thaùng 3 naêm 2007 : Caùc chæ tieâu Colifo STT Maãu pH SS BOD5 COD DO P-PO43- N-NH3 rm (mg/l) (mg/l) (mg/l) (mg/l) (mg/l) (mg/l) (MPN/ 1 M1 7,63 18,5 9 42 2 M2 7,51 19,5 13 49 3 M3 7,66 17 10 4 M4 7,62 20 5 M5 7,69 13 N 100ml) 6,42 - 0,062 2400 7,56 0,045 11000 21 6,53 - 0,066 2100 X T .V - 10 49 7,62 - 0,114 4300 11 21 7,06 - 0,018 7600 Baûng 22 : Keát quaû phaân tích caùc vò trí laáy maãu ñaàu naêm 2007 . ( Nguoàn : Trung Taâm Kyõ Thuaät Taøi Nguyeân Moâi M Tröôøng Tieàn Giang ) Qua caùc baûng soá lieäâu treân ta coù nhöõng nhaän xeùt sau: - Caùc thoâng soá quan traéc thay ñoåi theo töøng naêm, söï thay ñoåi naøy khoâng theo moät qui luaät nhaát ñònh, maø tuyø thuoäc vaøo möùc ñoä taùc ñoäng cuûa hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi, aûnh höôûng cuûa : khí haäu, thôøi tieát, thuyû vaên, … coøn raát nhieàu caùc nguyeân nhaân coù theå aûnh höôûng tôùi ñieàu naøy.  Về pH : Chỉ số pH treân soâng Tieàn oån ñònh qua caùc naêm , möùc ñoä cheânh leäch pH qua caùc naêm laø khoâng ñaùng keå vaø luoân naèm trong giôùi haïn cuûa tieâu chuaån, giaù trò pH dao ñoäng trong khoaûng 6,5 – 7,8. Ñoä chua cuûa nöôùc oån ñònh nhö vaäy raát thuaän lôïi cho vieäc xöû lyù nöôùc caáp cho cö daân thaønh phoá vaø taïo ñieàu kieän toát cho töôùi tieâu phaùt trieån noâng nghieäp. giá trị pH Đồ thị pH qua các năm 7.8 7.6 7.4 7.2 7 6.8 6.6 mẫu M1 mẫu M2 mẫu M3 mẫu M4 mẫu M5 năm năm năm năm 2004 2005 2006 2007 N năm .V Đồ thị 8 : Đồ thị bieåu diễn söï thay ñoå pH taïi caùc vò trí laáy maãu qua caùc năm.  Về chỉ tieâu SS : X T Chaát raén lô löûng treân soâng ôû taát caû caùc ñieåm laáy maãu qua caùc naêm ña soá ñeàu vöôït coät A cuûa tieâu chuaån chaáât löôïng nöôùc maët TCVN 5942 – 1995 ( rieâng ôû thôøi ñieåm ñaàu naêm 2007 coù tôùi 4 ñieåm ñaït tieâu chuaån ), nhöng vaãn coøn naèm trong giôùi haïn coät B cuûa tieâu chuaån. M Söï cheânh leäch SS cuûa ñieåm phaân tích qua caùc naêm laø khaù lôùn vaø khoâng oån ñònh. Coù theå deã daøng nhaän ra ñieàu nay qua bieåu ñoà sau : mg/l Đồ thị biểu diễn sự thay đổi SS tai các vị trí lấy mẫu qua các năm 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 mẫu M1 mẫu M2 mẫu M3 mẫu M4 mẫu M5 năm 2004 năm 2005 năm 2006 năm 2007 Năm N Đồ thị 9 : Đồ thị bieåu diễn söï thay ñoåi SS taïi caùc vò trí laáy maãu qua caùc năm.  Veà BOD : .V BOD5 coù xu höôùng taêng daàn qua caùc naêm ( so saùnh maãu M1 töø naêm 2005 – 2007 ) nguyeân nhaân chính daãn ñeán söï taêng naøy chuû yeáu laø do phaùt trieån coâng X T nghieäp, taêng löôïng nöôùc thaûi sinh hoaït,… Đồ thị biểu diễn sự thay đổi BOD tại các vị trí lấy mẫu qua các năm M 20 mẫu M1 mg/l 15 mẫu M2 10 mẫu M3 mẫu M4 5 mẫu M5 0 năm 2004 năm 2005 năm 2006 năm 2007 năm Đồ thị 10 : Đồ thị bieåu diễn söï thay ñoåi BOD taïi caùc vò trí laáy maãu qua caùc naêm. Nhaän xeùt : Söï thay ñoåi noàng ñoä cuûa caùc chaát oâ nhieãm qua caùc naêm ( taïi cuøng moät thôøi gian phaân tích ) laø khoâng ñaùng keå. Noàng ñoä cuûa caùc chaát oâ nhieãm coù xu höôùng taêng leân theo töøng naêm. Ñieàu naøy deã lyù giaûi bôûi söï phaùt trieån coâng nghieäp khaù nhanh, nöôùc thaûi xaû thaûi ra töø coâng nghieäp ngaøy moät taêng, maø haàu heát caùc cô sôû treân ñòa baøn chöa coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi hoaëc coù maø chöa xöû lyù ñaït tieâu chuaån. Ñi ñoâi vôùi vieäc phaùt trieån coâng nghieäp laø söï taäp trung lao ñoäng taïi caùc khu, cuïm coâng nghieäp, söï taêng daân cö naøy seõ keùo theo löôïng nöôùc thaûi sinh hoaït seõ taêng theo. Hieän nay, thaønh phoá Myõ Tho cuõng nhö taát caû caùc thaønh phoá khaùc cuûa Vieät Nam chöa coù ñöôïc heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït cho töøng hoä daân cö, neân löôïng nöôùc thaûi naøy ñöôïc ñoå thaúng xuoáng keânh raïch, soâng suoái. Neáu khoâng N coù keá hoaïch quaûn lyù thích hôïp thì soâng Tieàn cuõng coù theå trôû thaønh con soâng cheát nhö keânh Nhieâu Loäc cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh. .V 5.1.2. Söï thay ñoåi cuûa caùc noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm theo muøa : Söï thay ñoåi lôùn veà löu löôïng nöôùc treân soâng Tieàn giöõa muøa luõ vaø muøa khoâ laø X T yeáu toá quan troïng trong söï thay ñoåi noàng ñoä cuûa caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc maët. Vì noàng ñoä cuûa caùc chaát trong dung dòch phuï thuoäc vaøo theå tích cuûa dung dòch. Ñeå deã daøng thaáy ñöôïc ñieàu naøy ta haõy cuøng xem hai baûng soá lieäu phaân tích ôû M hai muøa cuûa naêm 2006. Vaøo muøa khoâ vaøo thaùng 4 thì löu löôïng nöôùc treân soâng Tieàn laø thaáp nhaát neân ta seõ xem keát quaû phaân tích quí I cuûa trung taâm quan traéc ( vaøo thaùng 4 – 2006 ). Choïn vò trí phaân tích nhö baûng vaø caùc chæ tieâu phaân tích nhö treân nhöng boû ñi chæ tieâu phosphate. STT Maãu Caù chæ tieâu phaân tích pH SS BOD5 COD DO N-NH3 Coliforms mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l (MPN/100ml ) 1 M1 7,51 36 6 12 4,89 0,02 110000 2 M2 7,46 52 7 12 4,89 0,05 15000 3 M3 7,46 38 5 12 4,28 0,016 4000 4 M4 7,47 26 6 12 4,52 0,021 2000 5 M5 7,35 24 12 24 5,01 0,019 2900 Baûng 23 : Keát quaû phaân tích caùc maãu vaøo muøa khoâ taïi caùc vò trí ñaõ choïn. ( Nguoàn : Trung Taâm Kyõ Thuaät Taøi Nguyeân Moâi Tröôøng Tieàn Giang ) Muøa luõ thì thaùng 10 laø thaùng coù löu löôïng nöôùc treân soâng Tieàn laø cao nhaát neân ta seõ xem keát quaû phaân tích quí III cuûa trung taâm quan traéc ( vaøo cuoái thaùng10 N – 2006 ). STT Maãu .V Caù chæ tieâu phaân tích pH SS BOD5 COD X T mg/l mg/l mg/l DO N-NH3 Coliforms mg/l mg/l (MPN/100ml) 1 M1 7,29 118 7 23 5,28 0,05 9300 2 M2 7,30 148 6 23 5,42 0,08 12000 3 M3 7,28 136 9 23 5,58 0,03 2400 4 M4 7,26 130 6 23 4,84 0,06 1500 5 M5 7,31 168 8 27 6,46 0,06 2400 M Baûng 24 : Keát quaû phaân tích caùc maãu vaøo muøa luõâ taïi caùc vò trí ñaõ choïn. ( Nguoàn : Trung Taâm Kyõ Thuaät Taøi Nguyeân Moâi Tröôøng Tieàn Giang ) Qua hai baûng phaân tích treân ta coù theå thaáy ñöôïc chæ coù hai chæ tieâu laø chòu taùc ñoäng cuûa löu löôïng nöôùc ñoù laø DO vaø Coliform. Đồ thị biểu diễn sự thay đổi DO theo mùa 8 Mẫu M1 Mẫu M2 mg/l 6 4 Mẫu M3 Mẫu M4 Mẫu M5 2 0 Mùa khô Mùa lũ Mùa Ñoà thò 11: Ñoà thò bieåu dieãn söï thay ñoåi DO taïi caùc vò trí laáy maãu theo muøa. N Qua ñoà thò, ta thaáy haøm löôïng DO vaøo muøa khoâ thaáp hôn so vôùi muøa luõ. Möùùc ñoä cheânh leäch DO theo muøa laø khoâng lôùn töø 0,5 – 1,4 mg/l. .V Đồ thị biểu diễn sự thay đổi Coliform theo mùa X T 120000 MPN/100ml 100000 Mẫu M1 Mẫu M2 M 80000 60000 Mẫu M3 Mẫu M4 40000 Mẫu M5 20000 0 Mùa khô Mùa lũ Mùa Ñoà thò 12 : Ñoà thò bieåu dieãn söï thay ñoåi Coliform taïi caùc vò trí laáy maãu theo muøa. Muøa khoâ thì haøm löôïng Coliform cao hôn nhieàu so vôùi muøa luõ, möùc ñoä cheânh leänh giöõa muøa khoâ vaø muøa luõ laø raát lôùn töø 300 – 100700 MPN/100ml. Vaøo muøa khoâ thì pH coù cao hôn so vôùi muøa luõ. Möùc ñoä cheânh leäch pH giöõa muøa khoâ vaø muøa luõ laø khoâng ñaùng keå chæ töø 0,04 – 0,21. Coøn caùc chæ tieâu coøn laïi thì chòu aûnh höôûng maïnh meõ cuûa nöôùc töø thöôïng nguoàn ñoå veà, chæ tieâu bò taùc ñoäng nhieàu nhaát laø SS, löôïng phuø sa, chaát raén lô löûng trong nöôùc luõ thöôïng nguoàn ñoå veà laø raát lôùn, neân vaøo muøa luõ haøm löôïng SS trong nöôùc cao hôn raát nhieàu so vôùi muøa khoâ. Möùc ñoä cheânh leäch SS giöõa muøa khoâ vaø muøa luõ vaøo khoaûng 82 - 144 mg/l. giá trị SS mg/l Đồ thị biểu diễn sự thay đổi SS theo mùa cua các mẫu 200 N 150 Mẫu M1 100 .V 50 0 Mùa khô Mùa lũ X T Mùa Mẫu M2 Mẫu M3 Mẫu M4 Mẫu M5 Ñoà thò 13 : Ñoà thò bieåu dieãn söï thay ñoåi SS taïi caùc vò trí laáy maãu theo muøa. Keá tieáp laø chæ tieâu COD, haøm löôïng COD trong nöôùc cuõng cheânh leäch khaù lôùn M giöõa muøa luõ vaø muøa khoâ. Vaøo muøa luõ haøm löôïng COD trong nöôùc cao hôn so vôùi muøa khoâ, nguyeân nhaân chính cuõng laø do aûnh höôûng cuûa nöôùc luõ ñoå veà. Möùc ñoä cheânh leäch töông ñoái ñeàu giöõa caùc maãu vaø vaøo khoaûng 3 – 11 mg/l. Giá trị COD mg/l Đồ thị biểu diễn sự thay đổi COD theo mùa của các mẫu 30 Mẫu M1 20 Mẫu M2 10 Mẫu M3 0 Mùa khô Mùa lũ MÙa Mẫu M4 Mẫu M5 Ñoà thò 14 : Ñoà thò bieåu dieãn söï thay ñoåi COD taïi caùc vò trí laáy maãu theo muøa. Coøn hai chæ tieâu coøn laïi laø BOD5 vaø amoni ít chòu aûnh höôûng cuûa nöôùc luõ vaø oån ñònh taïi caùc vò trí laáy maãu. Tuy vaäy, haøm löôïng BOD5 vaø amoni vaøo muøa luõ cuõng cao hôn moät ít so vôùi muøa khoâ. Nhaän xeùt chung veà chaát löôïng nöôùc maët treân soâng Tieàn ñoaïn ñi qua thaønh phoá Myõ Tho: - Trong giai ñoaïn neàn kinh teá phaùt trieån maïnh nhö hieän nay, ôû thaønh phoá Myõ Tho khoâng ngöøng vaän ñoäng, noå löïc heát mình cho söï phaùt trieån kinh teá cuûa tænh nhaø. Söï phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi naøy seû taïo neàn taûng phaùt trieån cho neàn kinh teá cuûa caû nöôùc. Nhöng ñoàng thôøi noù laïi laø nguyeân nhaân gaây ra haøng loaït caùc vaán ñeà N veà moâi tröôøng cuûa thaønh phoá. Nöôùc maët bò oâ nhieãm laø moät trong nhöõng vaán ñeà caàn ñöôïc quan taâm. - .V Ñoaïn soâng Tieàn keùo daøi töø Xaõ Taân Myõ Chaùnh ñeán Xaõ Trung An vaø chaûy qua 5 phöôøng noäi thaønh cuûa thaønh phoá Myõ Tho giöõ vai troø quan troïng trong vieäc X T phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi khoâng nhöõng cho thaønh phoá maø cho caû tænh Tieàn Giang. Coù theå noùi ñoaïn soâng naøy nhö laø moät traùi tim cho thaønh phoá coù theå phaùt trieån. Noù laø nguoàn nöôùc caáp cho sinh hoaït vaø saûn xuaát, laø nguoàn cung caáp nguoàn thuyû saûn M cho vieäc khai thaùc, nuoâi troàng,…Qua moät thôøi gian daøi söû duïng nguoàn taøi nguyeân nöôùc maët coäng vôùi phaûi gaùnh chòu moät löôïng nöôùc thaûi raát lôùn töø sinh hoaït vaø saûn xuaát coâng nghieäp vaø chòu söï taùc ñoäng maïnh meõ cuûa caùc yeáu toá thuyû vaên, thôøi tieát, khí haäu, söï xaâm nhaäp maën,…nguoàn nöôùc treân soâng Tieàn ñaõ coù daáu hieäu oâ nhieãm. Möùc ñoä oâ nhieãm ôû ñaây chöa nghieâm troïng laém, moät soá chæ tieâu vöôït quaù giôùi haïn coät A cuûa tieâu chuaån nöôùc maët TCVN 5942 – 1995 nhöng vaãn coøn trong giôùi haïn cuûa coät B cuûa tieâu chuaån naøy. Tuy nhieân coù moät soá chæ tieâu ñaõ oâ nhieãm naëng neà nhö : chæ tieâu SS vaøo muøa luõ coù nôi leân tôùi 198 mg/l vöôït quaù coät B cuûa tieâu chuaån hôn 2 laàn vaø vöôït quaù tieâu chuaån coät A tôùi 8,4 laán ( ñôït laáy maãu phaân tích vaøo cuoái thaùng 10 naêm 2006 ), chæ tieâu coliform vaøo muøa khoâ coù haøm löôïng raát cao trong nöôùc thöôøng cao gaáp töø 2 – 92 laàn coät A cuûa tieâu chuaån ( ñôït laáy maãu vaøo thaùng 4 naêm 2004 laø cao nhaát 460000 MPN/100ml ). Söï coù maët cuûa caùc chaát oâ nhieãm vôùi haøm löôïng cao trong nöôùc seõ gaây aûnh höôûng xaáu tôùi heä sinh thaùi moâi tröôøng xung quanh, aûnh höôûng tôùi söùc khoeû coäng ñoàng. Vaán ñeà baûo veä nguoàn nöôùc maët vaø quaûn lyù toát nguoàn taøi nguyeân naøy ñang laø moät trong nhöõng vaán ñeà caáp thieát cuûa caùc caáp chính quyeàn cuõng nhö cuûa taát caû moïi ngöôøi goùp phaàn cho söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa ñaát nöôùc. 5.2. Ñeà xuaát caùc bieän phaùp baûo veä moâi tröôøng nöôùc maët : Caùc bieän phaùp quaûn lyù, baûo veä moâi tröôøng phaûi ñöôïc tieán haønh ñoàng boä ôû taát caû caùc caáp töø thaønh phoá xuoáng taän phöôøng, toå daân phoá. Phaûi xaây döïng heä thoáng N quaûn lyù rieâng bieät ôû töøng lónh vöïc. 5.2.1. - Saûn xuaát coâng nghieäp : .V Xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung taïi caùc khu vöïc saûn xuaát coâng nghieäp: X T Hieän taïi thaønh phoá Myõ Tho coù khoaûng 200 cô sôû saûn xuaát coù tính chaát thaûi nöôùc ra soâng. Taäp trung ôû KCN Myõ Tho vaø cuïm coâng nghieäp Trung An.Tuy nhieân hieän taïi chæ coù moät soá coâng ty, cô sôû saûn xuaát lôùn coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi sô M boä, nöôùc ñaàu ra chæ ñaït loaïi C coøn raát oâ nhieãm. Caàn xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung cho KCN Myõ Tho vaø cuïm coâng nghieäp Trung An. Moâ hình cho traïm xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung cho KCN Myõ Tho vaø cuïm coâng nghieäp Trung An : nöôùc thaûi ôû hai khu vöïc naøy chuû yeáu laø nöôùc thaûi cuûa ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn neân ta coù theå söû duïng sô ñoà coâng ngheä sau : Thaùp loïc sinh hoïc Traïm bôm Thieát bò loïc raùc tinh Beå Aerotank Beå laéng 1 Beå laéng 2 Song chaén raùc Hoá thu nöôùc Sô ñoà 2 : Sô ñoà coâng ngheä cuûa traïm xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung cho KCN Myõ Tho vaø cuïm coâng nghieäp Trung An. Caùc nhaø maùy trong khu coâng nghieäp phaûi xöû lyù cuïc boä nöôùc thaûi ñaït tieâu chuaån quy ñònh tröôùc khi thaûi vaøo heä thoáng xöû lyù taäp trung. Ngoaøi ra, coøn coù moät soá cô sôû saûn xuaát khoâng naèm trong khu vöïc coù traïm xöû lyù taäp trung thì: ñoái vôùi caùc cô sôû N saûn xuaát lôùn phaûi ñaàu tö xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi rieâng cho mình; coøn caùc xí nghieäp saûn xuaát vöøa vaø nhoû thì phaûi coù heä thoáng thu nöôùc thaûi vaø vaän .V chuyeån nöôùc thaûi ñoù ñeán traïm xöû lyù taäp trung. Traùnh tình traïng thaûi tröïc tieáp nöôùc thaûi xuoáng soâng, keânh nhö hieän nay. X T Giaùo duïc coäng ñoàng vaø ñaøo taïo ñoäi nguõ coâng nhaân veà vieäc vaän haønh, duy tu vaø baûo döôõng caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi ñeå ñaûm baûo hoaït ñoäng coù hieäu quaû, oån ñònh vaø laâu daøi. - M Xaây döïng heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng ISO 14000 trong saûn xuaát ôû caùc nhaø maùy, xí nghieäp cuõng nhö trong heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi. - Caùc döï aùn xaây döïng khu coâng nghieäp môùi phaûi ñöôïc thaåm ñònh chính xaùc, coù bieän phaùp xöû lyù nöôùc thaûi, chaát thaûi thoaû ñaùng khoâng gaây aûnh höôûng ñeán caùc taøi nguyeân : ñaát, nöôùc, khoâng khí… phaûi thöïc hieän nghieâm tuùc luaät vaø caùc qui ñònh veà baûo veä moâi tröôøng. - Tuyeân truyeàn, giaùo duïc coäng ñoàng, doanh nghieäp veà taàm quan troïng vaø lôïi ích cuûa saûn xuaát saïch hôn, höôùng ñeán phaùt trieån beàn vöõng. - Taêng cöôøng nhaân löïc vaø coâng taùc thanh tra, kieåm tra, thöïc hieän nhöõng bieän phaùp cheá taøi vaø xöû phaït nghieâm ñoái vôùi nhöõng cô sôû, caù nhaân gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, buoäc caùc cô sôû phaûi coù caùc bieän phaùp xöû lyù oâ nhieãm. Quan traéc chaát löôïng nöôùc thöôøng xuyeân ñeå coù cô sôû quaûn lyù, kieåm soaùt hieän traïng chaát löôïng nöôùc soâng khu vöïc. 5.2.2. Nöôùc thaûi sinh hoaït vaø heä thoáng thoaùt nöôùc : - Phaûi xaây döïng heä thoáng thoaùt möa vaø nöôùc thaûi sinh hoaït taùch rôøi nhau. - Xaây döng heä thoáng thu nöôùc thaûi vaø xaây döïng traïm xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït cho thaønh phoá. - Kieåm tra, xoaù boû caùc nhaø xí treân soâng, thay vaøo ñoù laø vieäc khuyeán khích xaây döïng caùc hoá xí hôïp veä sinh coâng coäng cho caùc khu daân cö ven soâng. Xoaù boû caùc nhaø beø troâi treân soâng. - N Taêng cöôøng nhaân löïc vaø coâng taùc thanh tra, kieåm tra, thöïc hieän nhöõng bieän phaùp cheá taøi vaø xöû phaït nghieâm ñoái vôùi hoä daân, caù nhaân khoâng tuaân thuû caùc qui .V ñònh veà baûo veä moâi tröôøng. - Ñaøo taïo, naâng cao kieán thöùc veà moâi tröôøng cho caùn boä töø thaønh phoá ñeán toå X T daân phoá. 5.2.3. - Quaûn lyù chaëc cheû trong troàng troït - chaên nuoâi : Khuyeán khích noâng daân haïn cheá vieäc söû duïng phaân boùn hoaù hoïc, thuoác baûo M veä thöïc vaät, thuoác tröø saâu, coû. Thay vaøo ñoù laø söû duïng thieân ñòch ñeå haïn cheá saâu raày, söû duïng hôïp lyù phaân boùn vi sinh. - Tuyeân truyeàn, giaùo duïc yù thöùc cuûa noâng daân trong vieäc thu gom caùc chai, loï, bao bì thuoác baûo veä thöïc vaät treân ñoàng ruoäng. Danh baï caùc thuoác ñoäc haïi, caám söû duïng phaûi ñöôïc tuyeân truyeàn roäng raûi trong taát caû caùc hoä noâng daân. - Xoaù boû vieäc nuoâi vòt ñaøn thaû treân soâng vaø nhöõng nôi gaàn nguoàn caáp nöôùc sinh hoaït cho ngöôøi daân. - Höôùng daãn veà xöû lyù nöôùc thaûi cho caùc cô sôû chaên nuoâi lôùn trong khu vöïc: Hieän nay coù raát nhieàu quy trình coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi trong chaên nuoâi ñang ñöôïc aùp duïng taïi Vieät Nam noùi chung vaø tænh Tieàn Giang noùi rieâng. Vieäc löïa choïn coâng ngheä xöû lyù naøo cho phuø hôïp coøn tuyø ñieàu kieän maët baèng, ñòa hình, vò trí vaø khaû naêng kinh teá rieâng cuûa cô sôû chaên nuoâi vôùi muïc tieâu cuoái cuøng laø laøm cho nöôùc thaûi ñaït tieâu chuaån cho pheùp khi thaûi ra moâi tröôøng. Sau ñaây laø moät soá coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi chaên nuoâi tham khaûo: Beå laéng: Caáu taïo vaän haønh: nöôùc thaûi chaûy qua löôùi loïc 1x1 cm hay 1,5x1,5 cm ñeå loaïi boû caën lôùn, sau ñoù nöôùc thaûi ñöôïc cho chaûy vaøo beå laéng 3 ngaên(thöôøng xaây baèng xi maêng) coù ngaên 1 saâu 2,5 – 3 m, ngaên 2 saâu 1,2 – 1,5 m vaø ngaên 3 saâu <1 m. Nöôùc ñöôïc luaân chuyeån theo kieåu traøn. Chöùc naêng cuûa beå laéng laø giaûm ñi phaàn lôùn caùc phaàn raén trong nöôùc thaûi nhöng N giaûi quyeát khoâng trieät ñeå caùc taùc nhaân gaây beänh trong nöôùc thaûi. Trung bình 1 m3 beå xöû lyù cho döôùi 10 heo tröôûng thaønh hoaëc döôùi 50 heo con. .V Yeâu caàu vaän haønh: ñònh kyø laáy buøn laéng trong caùc beå (2 – 3 laàn/thaùng) söû duïng uû laøm phaân boùn. Vieäc laáy buøn coù theå söû duïng phöông phaùp thuû coâng hoaëc duøng X T bôm huùt. Haàm leân men kî khí (Biogas): Coù nhieàu loaïi haàm leân men biogas. Hieän nay, ñang phoå bieán 3 loaïi haàm M biogas: haàm xaây coù naép coá ñònh, haàm xaây coù naép troâi noåi vaø tuùi biogas baèng nhöïa polyethylene. Beå xaây baèng gaïch, xi maêng coù naép coá ñònh ñaõ phaùt trieån trong nhieàu naêm, gaàn ñaây coù loaïi tuùi uû biogas nhöïa khaù deã laép ñaët vaø reû tieàn. Chöùc naêng cuûa haàm biogas laø xöû lyù ñöôïc phaàn lôùn chaát höõu cô, giaûm ñaùng keå löôïng khí ñoäc phaùt sinh, caùc maàm beänh trong nöôùc thaûi ñoàng thôøi cung caáp moät löôïng khí ñoát reû tieàn. Trung bình 1 m3 haàm biogas xöû lyù löôïng nöôùc thaûi 40 – 50 lít/ngaøy vôùi löôïng phaân cuûa 2 – 3 heo tröôûng thaønh. Thôøi gian nöôùc thaûi ôû trong haàm biogas toái thieåu 20 ngaøy môùi ñaûm baûo hieäu quaû xöû lyù. Vieäc thieát keá vaø xaây döïng beå biogas phaûi ñöôïc caùc kyõ thuaät vieân coù chuyeân moân ngheà nghieäp cao thöïc hieän môùi ñaûm baûo hoaït ñoäng hieäu quaû vaø laâu beàn. Ñoái vôùi uû biogas baèng tuùi nhöïa, caùc cô sôû chaên nuoâi coù theå môøi kyõ thuaät vieân laép ñaët hay töï thieát keá, thi coâng theo höôùng daãn kyõ thuaät cuûa caùc cô quan chuyeån giao kyõ thuaät. Beå suïc khí (Aerotank): Sau khi cho qua beå laéng, nöôùc thaûi chuyeån vaøo moät beå ñöôïc suïc khí taïo thaønh quaù trình leân men hieáu khí. Quy trình naøy laøm giaûm löôïc caùc phaàn lô löûng trong nöôùc, giaûm moät soá vi sinh coù haïi. Öu ñieåm laø thieát keá goïn, caàn dieän tích vaän haønh nhoû nhöng giaù thaønh cao. Ao sinh hoïc: Laø heä thoáng ao ñaøo nhieàu hoá ñeå nöôùc thaûi chaûy qua moät dieän tích lôùn, taïo ñieàu N kieän cho caùc quaù trình leân men kî khí, leân men yeám khí keát hôïp vôùi caùc thöïc vaät thuyû sinh haáp thu caùc chaát oâ nhieãm. .V Tieâu chuaån theå tích ao xöû lyù phaân vaät nuoâi: 1 m3/heo tröôûng thaønh, 10 m3/traâu boø, 0,1 m3/gia caàm. X T Quy trình naøy coù öu ñieåm laø coâng ngheä vaø vaän haønh khaù ñôn giaûn, giaù thaønh reû, nhöng coù nhöôïc ñieåm laø xöû lyù khoâng trieät ñeå khí thaûi, coøn muøi hoâi ñaëc bieät caàn dieän tích roäng ñeå xöû lyù ñaït hieäu quaû. M Döôùi ñaây laø moät soá moâ hình hoãn hôïp xöû lyù nöôùc thaûi chaên nuoâi aùp duïng keát hôïp 2 – 3 bieän phaùp ñeå chuùng boå sung cho nhau taïo neân moät bieän phaùp toång hôïp xöû lyù coù hieäu quaû cho nöôùc thaûi taïi caùc traïi chaên nuoâi treân ñòa baøn: Ñeå taêng cöôøng khaû naêng xöû lyù chaát thaûi khoâng neân chæ duøng moät quy trình coâng ngheä ñeå xöû lyù maø nguoàn nöôùc thaûi: Beå laéng - Haàm biogas Haàm biogas Ao sinh hoïc Haàm biogas Beå suïc khí Ao sinh hoïc Ao sinh hoïc Thöôøng xuyeân môû caùc lôùp giaùo duïc moâi tröôøng taïi caùc truï sôû toå, aáp ñeå taêng yù thöùc baûo veä moâi tröôøng trong nhaân daân. 5.2.4. - Taïo myõ quan cho thaønh phoá : Xaây döïng heä thoáng bôø keø keát hôïp vôùi caùc song chaén raùc thoâ doïc theo bôø soâng taïi caùc phöôøng noäi thaønh, vöøa taïo ñöôïc veû myõ quan cho thaønh phoá vöøa haïn cheá ñöôïc raùc, chaát thaûi raén troâi noåi treân soâng. - Caàn quaûn lyù chaëc cheû caùc vò trí gaây oâ nhieãm naèm ven soâng Tieàn nhö : Caûng Caù Myõ Tho, caùc chôï ven soâng.. CHÖÔNG 6 : KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ N 1. KEÁT LUAÄN Qua thôøi gian laøm ñoà aùn toát nghieäp vaø thöïc taäp taïi SÔÛ TAØI NGUYEÂN MOÂI .V TRÖÔØNG tænh Tieàn Giang vaø ñi khaûo saùt thöïc ñòa, ñoà aùn ñaõ laøm saùng toû moät soá vaán ñeà sau: - X T Thaønh phoá Myõ Tho laø moät trung taâm kinh teá, taøi chaùnh, xaõ hoäi cuûa tænh Tieàn Giang. Quaù trình hoaït ñoäng saûn xuaát coâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp ngaøy caøng phaùt trieån laøm cho moâi tröôøng ngaøy caøng suy thoaùi, coäng vôùi yù thöùc veà M baûo veä moâi tröôøng cuûa ngöôøi daân coøn thaáp ñaõ laøm cho tình hình oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc maët coù chieàu höôùng taêng leân. - Chaát löôïng nguoàn nöôùc maët treân soâng Tieàn thoâng qua caùc ñieåm quan traéc, vaø so saùnh keát quaû phaân tích do Trung Taâm Kyõ Thuaät Taøi Nguyeân Vaø Moâi Tröôøng cung caáp cho thaáy möùc ñoä oâ nhieãm töông ñoái cao, caùc chæ tieâu lyù, hoaù vaø vi sinh haàu heát ñeàu vöôït giôùi haïn cho pheùp coät A cuûa TCVN 5942-1995. Ñieàu naøy ñaõ chöùng toû nöôùc soâng soâng Tieàn ñaõ bò aûnh höôûng bôûi nöôùc thaûi sinh hoaït, coâng nghieäp vaø noâng nghieäp thaûi tröïc tieáp ra soâng. Maët khaùc do quaù trình töï laøm saïch coøn yeáu ñoái vôùi moät soá chæ tieâu daãn ñeán suy giaûm chaát löôïng nöôùc maët taïi vuøng nghieân cöùu. - Caùc chæ tieâu chaát löôïng nöôùc nghieân cöùu vöôït tieâu chuaån cho pheùp khaù cao. Ñaëc bieät laø haøm löôïng BOD5, COD, SS, Coliform. Ñieàu naøy chöùng toû do nöôùc thaûi sinh hoaït vaø coâng nghieäp vôùi noàng ñoä oâ nhieãm chaát höõu cô cao vaø haøm löôïng N-NH3 cuõng vöôït tieâu chuaån cho pheùp moät phaàn do quaù trình saûn xuaát noâng nghieäp vaø vieäc söû duïng moät löôïng thöøa phaân hoaù hoïc. - Khu vöïc nuoâi troàng thuyû saûn vôùi quy moâ lôùn coù möùc ñoä oâ nhieãm khaù cao. Do khu vöïc nuoâi troàng thuyû saûn dieãn ra ôû treân soâng daãn ñeán chaát löôïng nguoàn nöôùc maët taïi khu vöïc naøy bò oâ nhieãm cuïc boä vaø aûnh höôûng ñeán caùc khu vöïc laân caän. Nhìn chung, chaát löôïng nöôùc maët treân soâng Tieàn ñang daàn daàn bò suy giaûm bôûi N caùc hoaït ñoäng saûn xuaát noâng nghieäp, coâng nghieäp vaø chaát thaûi sinh hoaït thaûi tröïc tieáp ra soâng, vaø aûnh höôûng cuûa nöôùc luõ töø thöôïng nguoàn ñoå veà vaøo thaùng 10 – 11 .V haøng naêm. 2. KIEÁN NGHÒ X T Ñeå phoøng ngöøa vaø giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng trong thaønh phoá, toâi coù moät soá kieán nghò nhö sau: - Phaûi thöôøng xuyeân thöïc hieän coâng taùc quan traéc moâi tröôøng ñeå nhanh M choùng phaùt hieän vaø xöû lyù caùc söï coá, oâ nhieãm moâi tröôøng trong khu vöïc. - Coù bieän phaùp quaûn lyù nguoàn nöôùc maët thích hôïp ñeå baûo veä söùc khoeû daân cö trong khu vöïc . - Taêng cöôøng kieåm tra, giaùm saùt, kieân quyeát xöû lyù nghieâm khaéc caùc toå chöùc, caù nhaân vi phaïm. - Taêng cöôøng coâng taùc giaùo duïc, tuyeân truyeàn nhaèm naâng cao nhaän thöùc cho coäng ñoàng veà giöõ gìn veä sinh vaø baûo veä moâi tröôøng. - Taêng cöôøng ñaàu tö cho coâng taùc baûo veä moâi tröôøng. - Xaây döïng ñoäi nguõ caùn boä chuyeân traùch trong lónh vöïc moâi tröôøng. Xaây döïng chieán löôïc quaûn lyù ñoàng boä töø thaønh phoá cho ñeán caáp toå daân phoá, aáp. - Xaây döïng caùc chöông trình moâi tröôøng haøng quí, môû nhieàu hoäâi thaûo haøng nieân, laáy yù kieán cuûa caùc chuyeân gia ñeå tìm caùch giaûi quyeát caùc vaán ñeà veà moâi tröôøng trong khu vöïc. N .V X T M Taøi lieäu tham khaûo 1. PGS.TS HOAØNG HÖNG – Moâi Tröôøng Vaø Con Ngöôøi. 2. TRUNG TAÂM KYÕ THUAÄT TAØI NGUYEÂN MOÂI TRÖÔØNG – Caùc Soá Lieäu Phaân Tích Töø Naêm 2004 - 2007 3. THS. THAÙI VAÊN NAM – TRÖÔØNG KYÕ THUAÄT COÂNG NGHEÄ – Giaùo Trình Thöïc Haønh Phaân Tích Caùc Chæ Tieâu Hoaù Lí – Sinh Hoaù Cuûa Nöôùc. 4. TRÖÔØNG KYÕ THUAÄT COÂNG NGHEÄ – Giaùo Trình Thöïc Haønh Vi Sinh. 5. Giaùo Trình : Hoaù Nöôùc. 6. NHAØ XUAÁT BAÛN HAØ NOÄI - Ñaùnh Giaù Taøi Nguyeân Nöôùc Vieät Nam. N .V X T M Phuï luïc aûnh N .V X T M khu gieáng nöôùc taïi taïi trung taâm thaønh phoá Myõ Tho N Trung taâm thöông maïi cuûa thaønh phoá Myõ Tho .V X T M Soâng Tieàn ñi qua phöôøng 1 thaønh phoá Myõ Tho Moät ñoaïn soâng gaàn khu coâng nghieäp Myõ Tho N .V X T M Heä thoáng bôø keø taïi phöôøng 1 N Luïc bình vaø raùc gaàn caùc khu daân cö ven soâng Tieàn thuoäc phöôøng 4. .V X T M Caùn boä trung taâm Kyõ Thuaät Moâi Tröôøng Thöïc hieän coâng taùc laáy maãu taïi khu vöïc nuoâi troàng thuyû saûn Hoaït ñoäng mua baùn ôû caûng caù Myõ Tho N .V M X T