Tài liệu Giáo án tích hợp liên môn ngữ văn 9 bài mùa xuân nho nhỏ

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẬN HOÀNG MAI TRƯỜNG THCS TÂN MAI Địa chỉ : Số 147, phố Tân Mai, Hoàng Mai, Hà Nội Email : [email protected] *************** BÀI DỰ THI VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ DẠY VĂN BẢN: “MÙA XUÂN NHO NHỎ” (Ngữ văn 9 – tập 2) 1. Giáo viên: Nguyễn Thị Ánh Điện thoại: 0982347974 Gmail: [email protected] 2. Giáo viên: Nguyễn Thị Ái Điện thoại: 01695798720 Gmail: [email protected] 3. Giáo viên: Nguyễn Thị Hoa Lý Điện thoại: 01688371810 Gmail: [email protected] Năm học 2014 - 2015 0 PHIẾU THÔNG TIN VỀ GIÁO VIÊN DỰ THI SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ HÀ NỘI PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẬN HOÀNG MAI - Trường: THCS Tân Mai Địa chỉ: Số 147, phố Tân Mai, Hoàng Mai, HN Điện thoại: 0438643990 Email: [email protected] - Thông tin về nhóm giáo viên: 1. Họ và tên: Nguyễn Thị Ánh Ngày sinh: 13/9/1979 Môn: Ngữ văn – Lịch sử Điện thoại: 0982347974 Gmail: [email protected] 2. Họ và tên: Nguyễn Thị Ái Ngày sinh: 2/9/1974 Môn: Ngữ văn – Lịch sử Điện thoại: 01695798720 Gmail: [email protected] 3. Họ và tên: Nguyễn Thị Hoa Lý Ngày sinh: 05/11/1984 Môn: Lịch sử - Giáo dục công dân Điện thoại: 01688371810 Gmail: [email protected] 1 PHIẾU MÔ TẢ DỰ ÁN DỰ THI CỦA GIÁO VIÊN 1. Tên hồ sơ dạy học: Vận dụng kiến thức các môn học: Văn học, Địa lí, Giáo dục công dân, Lịch sử, Âm nhạc, Mĩ thuật để dạy tiết 116 - văn bản “Mùa xuân nho nhỏ” của Thanh Hải (Ngữ văn 9 – tập 2) 2. Mục tiêu dạy học: Kiến thức, kĩ năng, thái độ của các môn học sẽ đạt được trong dự án này là: * Môn Văn học: Tích hợp với các văn bản: “ Một khúc ca xuân” (Tố Hữu) và kiến thức Tiếng việt về Ẩn dụ, Điệp ngữ, kiến thức Tập làm văn về Nghị luận về một tác phẩm văn học để đạt được mục tiêu: - Cảm nhận được những xúc cảm của tác giả trước mùa xuân của thiên nhiên đất nước và khát vọng đẹp đẽ muốn làm “một mùa xuân nho nhỏ” dâng hiến cho cuộc đời. - Từ đó mở ra những suy nghĩ về ý nghĩa, giá trị của cuộc sống của mỗi cá nhân là sống có ích, sống để được cống hiến cho cuộc đời chung. * Môn Địa lý: - Biết được những nét đặc trưng về điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa của xứ Huế. - Xác định được trên bản đồ vị trí của Huế, một số địa danh nổi tiếng ở Huế. * Môn Sinh học: giới thiệu đặc điểm, tập tính của loài chim chiền chiện. * Môn Giáo dục công dân: - Tích hợp kiến thức bài 10, lớp 9 “Lí tưởng sống của thanh niên”, bước đầu giáo dục lòng yêu nước và niềm tự hào về quê hương đất nước, học sinh biết rút ra các bài học về thái độ và cách ứng xử giữa con người với con người. - Tích hợp kiến thức bài 14, lớp 7 “Bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên” để thấy được ý nghĩa của thiên nhiên với cuộc sống của con người, từ đó, mỗi cá nhân nhận thấy vai trò và trách nhiệm của mình trong việc giữ gìn và phát huy những nét đẹp trong truyền thống văn hóa dân tộc, ý thức bảo vệ môi trường, bảo vệ thiên nhiên. * Môn Lịch sử: - Hiểu được hoàn cảnh lịch sử gắn với sự ra đời của bài thơ. - Thấy được những biến cố thăng trầm của thành phố Huế trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ. * Môn Âm nhạc: - Sử dụng bài hát “Hò mái nhì” để giới thiệu về Huế. - Sử dụng bài hát “Mùa xuân nho nhỏ” để củng cố nội dung bài học. 2 * Môn Mĩ thuật: - Cảm nhận được về cảnh sắc thiên nhiên xứ Huế mộng mơ qua đường nét, màu sắc… - Biết lựa chọn gam màu, chi tiết… để vẽ tranh thiên nhiên mùa xuân. 3. Đối tượng dạy học của dự án: * Đối tượng: - Số lượng học sinh: 29 - Lớp : 9E * Đặc điểm của học sinh dạy học theo dự án: - Thuận lợi: + Bản thân chúng tôi là giáo viên đang trực tiếp giảng dạy bộ môn Ngữ văn lớp 9, do đó có nhiều thuận lợi trong quá trình thực hiện. + Là học sinh lớp 9 đã được tiếp cận với chương trình THCS hơn 3 năm, các em không còn bỡ ngỡ khi tiếp cận phương pháp dạy học mới, cách đổi mới trong việc kiểm tra đánh giá mà giáo viên thực hiện trong quá trình giảng dạy. - Khó khăn: + Sự nhận thức của các em không đồng đều + Khả năng tư duy, độc lập của các em còn hạn chế. 4. Ý nghĩa của dự án: - Việc vận dụng kiến thức liên môn có ý nghĩa thiết thực đối với đời sống của con người, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế và xã hội của đất nước, với thực tiễn học tập của mọi học sinh. Nó giúp các em trưởng thành hơn, vững vàng hơn trước mọi gian nan thử thách. Đặc biệt, các em có thể giải quyết được những tình huống trong cuộc sống một cách hiệu quả. - Rèn luyện cho học sinh năng lực vận dụng những kiến thức liên môn: Âm nhạc, Mĩ thuật, Địa lí, Giáo dục công dân… để giải quyết các vấn đề bài học đặt ra. - Học sinh sẽ được rèn các kĩ năng sống cơ bản: + Kĩ năng tìm kiếm và xử lí thông tin về thái độ sống và cách ứng xử giữa con người với con người. + Kĩ năng tư duy phê phán đối với các hành vi không biết trân trọng vẻ đẹp của thiên nhiên. - Giáo dục học sinh có ý thức trân trọng những giá trị của cuộc sống. - Bồi dưỡng tình cảm yêu quê hương, đất nước. - Giáo dục học sinh năng lực vận dụng những kiến thức liên môn để giải quyết các vấn đề dự án dạy học đặt ra. 5. Thiết bị dạy học, học liệu: 3 - Giáo án, SGK, Sách giáo viên Ngữ Văn 9 và các tư liệu, kiến thức có liên quan. - Các thiết bị như: bài giảng điện tử, băng hình, máy chiếu, máy Projecter, loa máy tính, đĩa nhạc… - Phiếu khảo sát, bảng phụ… 6. Hoạt động dạy học và tiến trình dạy học: - Tiến trình dạy học và hoạt động dạy học của dự án này được mô tả thông qua giáo án dạy tiết 116 – Văn bản “Mùa xuân nho nhỏ” (Thanh Hải). - Học sinh được phân công chuẩn bị theo cá nhân và theo nhóm. Giáo án: Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải – A. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh 1. Kiến thức: Cảm nhận được những xúc cảm của tác giả trước mùa xuân của thiên nhiên đất nước và khát vọng đẹp đẽ muốn làm “một mùa xuân nho nhỏ” dâng hiến cho cuộc đời. Từ đó mở ra những suy nghĩ về ý nghĩa, giá trị của cuộc sống của mỗi cá nhân là sống có ích, cống hiến cho cuộc đời chung. 2. Rèn kĩ năng: Cảm thụ, phân tích hình ảnh thơ trong mạch vận động của tứ thơ. 3. Thái độ: Thêm yêu thiên nhiên, biết sống có ích cho đời, biết cống hiến cho cuộc đời chung. 4. Tích hợp: - Tích hợp với chủ đề “Giáo dục bảo vệ môi trường trong môn Ngữ văn lớp 9” - Tích hợp kiến thức các môn học: Văn học, Địa lí, Giáo dục công dân, Lịch sử, Âm nhạc, Mĩ thuật để giúp cho học sinh hiểu rõ hơn về hình ảnh thơ trong văn bản. B. Phương pháp dạy học: - Vấn đáp - Nêu vấn đề - Kĩ thuật hỏi chuyên gia - Thảo luận nhóm - Xử lí tình huống C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: * GV đưa 1 đoạn lời bài hát “Hò mái nhì ” để giới thiệu về Huế (Tích hợp kiến thức Môn Âm nhạc) ? Đây là giai điệu của vùng miền nào trên đất nước ta?  Dẫn vào bài. 4 HĐ của GV HĐ của HS *HĐ1: Hướng dẫn HS tìm hiểu chung. Nội dung cần đạt I. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả: SGK – trang 56-57 ? Dựa vào phần chú thích * em hãy Phát biểu, nêu những hiểu biết của mình về bổ sung tác giả Thanh Hải? GV: Giới thiệu chân dung tác giả và các tác phẩm tiêu biểu của ông. ? Nêu hoàn cảnh sáng tác của bài Trả lời thơ? 2. Tác phẩm: * Hoàn cảnh sáng tác: 1980 – không bao lâu trước khi tác giả qua đời. * GV: Tích hợp môn Lịch sử để Lắng giúp học sinh hiểu được hoàn cảnh nghe lịch sử gắn với sự ra đời của bài thơ: Bài thơ được viết tháng 11/1980 trong hoàn cảnh đất nước đã thống nhất, đang xây dựng cuộc sống mới nhưng còn vô vàn khó khăn thử thách. Bài thơ như một lời 5 tâm niệm chân thành, lời gửi gắm tha thiết của nhà thơ để lại với đời. Lắng Cách đọc: Giọng tha thiết, biến đổi theo nghe mạch cảm xúc: say sưa trìu mến ở phần đấu khi diễn tả cảm xúc về MX đất trời, nhịp nhanh, hối hả, phấn chấn khi nói về MX đất nước; giọng thiết tha trầm lắng khi tác giả bày tỏ suy nghĩ và ước nguyện của mình. GV đọc mẫu, một HS đọc lại. Đọc, nhận xét ? Hãy tìm hiểu mạch cảm xúc và tư PBCN tưởng của bài thơ? ? Bài thơ có thể chia thành mấy Nêu ý phần? Nội dung của từng phần là kiến gì? *GV chiếu đáp án: - Khổ đầu: Cảm xúc trước mùa Quan sát, xuân thiên nhiên, đất trời. ghi lại - 2 khổ tiếp: Cảm xúc về mùa xuân của đất nước, của cách mạng. - 2 khổ tiếp: Suy nghĩ và ước nguyện của nhà thơ. - Khổ cuối: Lời ngợi ca quê hương, đất nước qua làn điệu dân ca xứ Huế. * Mạch cảm xúc và tư tưởng: - Từ xúc cảm trước mùa xuân thiên nhiên, đất nước -> mùa xuân của mỗi con người trước mùa xuân lớn của đất nước. => Thể hiện khát vọng được dâng hiến “ mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của cuộc đời chung -> cảm xúc thiết tha tự hào về quê hương đất nước qua làn điệu dân ca xứ Huế. * Bố cục: 4 phần 6 *HĐ 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết bài thơ: II. Tìm hiểu chi tiết bài thơ: 1. Mùa xuân của thiên nhiên, đất nước qua cảm xúc của nhà thơ: a. Mùa xuân của thiên nhiên, đất trời: ? Đọc lại khổ 1 và cho biết hình Đọc, phát ảnh của thiên nhiên, đất trời được biểu phác họa như thế nào? - Dòng sông xanh - Bông hoa tím biếc - Con chim chiền chiện * GV giới thiệu kĩ hơn về đặc điểm, tập tính của chim chiền chiện (Tích hợp môn Sinh học) ? Chỉ bằng ba nét phác họa ấy về thiên nhiên, đất trời khi mùa xuân về mà tác giả đã vẽ ra được những điều gì về mùa xuân? ? Trước vẻ đẹp đầy sức sống của mùa xuân đất trời, tác giả có cảm xúc như thế nào? GV chốt kiến thức Nghe PBCN PBCN Lĩnh hội => Bức tranh đẹp, với - Không gian cao rộng (dòng sông, mặt đất, bầu trời bao la) - Màu sắc tươi thắm (sông xanh, hoa tím) - Âm thanh vang vọng, tươi vui Nhà thơ say sưa ngây ngất trước vẻ đẹp của thiên nhiên, đất trời lúc vào xuân. 7 GV yêu cầu HS thảo luận theo Thảo luận nhóm 4 (2’): nhóm, ? Em hiểu như thế nào về câu thơ: trình bày, bổ sung “ Từng giọt long lanh rơi Tôi đưa tay tôi hứng”  GV bình, chốt: Chỉ với 6 câu thơ, với vài nét phác vẽ đơn sơ mà đặc sắc, bằng những hình ảnh nho nhỏ, thân quen, bình dị, nhà thơ đã gợi lên một lên một bức tranh xuân tươi tắn, thơ mộng, mang đậm phong vị xứ Huế - quê hương của tác giả. Đặc biệt là âm thanh của tiếng chim chiền chiện – sứ giả của mùa xuân vang ngân lên từng tiếng một, thật trong, thật tròn làm xao xuyến hồn thi nhân để rồi nhà thơ đón nhận với tất cả sự đắm say, trân trọng. Chính tình yêu thiên nhiên của nhà thơ Thanh Hải đã gợi cho chúng ta bao suy nghĩ về ý thức trách nhiệm của bản thân trong việc bảo vệ môi trường thiên nhiên, đặc biệt là thực trạng hiện nay nó đang bị hủy hoại nghiêm trọng. Vì vậy, mỗi chúng ta phải biết trân trọng, nâng niu, gìn giữ để thiên nhiên mãi là người bạn tốt của con người. (Tích hợp kiến thức bài 14, lớp 7 “Bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên”) b. Mùa xuân của đất nước: ? Từ mùa xuân của thiên nhiên, đất PBCN trời, nhà thơ chuyển sang cảm nhận về mùa xuân của đất nước với những hình ảnh nào? ? Hai hình ảnh này tượng trưng Trả lời cho hai nhiệm vụ gì lúc đó? 8 - Người cầm súng  Nhiệm vụ chiến đấu, bảo vệ Tổ quốc - Người ra đồng  Lao động, xây dựng đất nước. ? Thực ra ý này không có gì mới, nhưng tác giả đã gợi lên sức gợi Giải thích cảm cho câu thơ bằng hình ảnh lộc non của mùa xuân gắn với người cầm sung, người ra đồng. Vậy theo em hiểu chữ “lộc” ở đây có nghĩa là gì? - “Lộc” + chồi non, cây non + sức sống của mùa xuân ? Tại sao có thể viết: “Lộc giắt đầy Trình bày quanh lưng”,“Lộc trải dài nương cách hiểu mạ”? GV chốt * GV chuyển ý Nghe Từ cảm xúc về mùa xuân, tác giả đã chuyển mạch thơ một cách tự nhiên sang bày tỏ những suy ngẫm của mình về lẽ sống, về ý nghĩa, giá trị của cuộc đời mỗi con người. 2. Tâm niệm của nhà thơ: * Gọi HS đọc 3 khổ thơ còn lại ? Điều tâm niệm của nhà thơ là gì? Đọc PBCN - Làm con chim hót - Làm một cành hoa - Làm một nốt trầm - Làm một mùa xuân lặng lẽ dâng cho đời. 9 ? Tâm niệm ấy được thể hiện qua Trả lời những hình ảnh thơ nào? Nét đặc sắc của những hình ảnh đó là gì?  Đây là những hình ảnh giản dị, tự nhiên và đẹp đẽ, thể hiện ước nguyện được hóa thân của tác giả. PBCN ? Ở phần đầu của bài thơ tác giả đã phác họa mùa xuân bằng các hình ảnh: bông hoa, tiếng chim. Đến khổ thơ thứ tư, tác giả lại nhắc lại hai hình ảnh ấy. Cách cấu tứ như vậy có ý nghĩa gì? => Lặp lại hình ảnh: - tạo sự đối ứng chặt chẽ - niềm mong ước đó là lẽ tự nhiên. Giải thích ? Tại sao ở khổ 1, tác giả xưng “tôi” nhưng đến đây tác giả lại xưng “ta”? Việc thay đổi cách xưng hô như vậy có ý nghĩa gì?  Đại từ “ Ta”: vừa có giá trị biểu đạt niềm riêng, vừa diễn tả được ước nguyện chung của nhiều người, nhiều lứa tuổi . Sự cống hiến không ngừng nghỉ, bất chấp thời gian, tuổi tác. * GV bình: (Tích hợp môn Giáo dục công dân: Lí tưởng sống của thanh niên  Thái độ sống và cách ứng xử giữa con người với con người.) Ta thấy nhân vật trữ tình ở đây không còn là cái “tôi” hay “ ta” nữa mà bỗng biến thành “ một mùa xuân nho nhỏ” để lặng lẽ dâng cho đời, dù là tuổi 20 hay là khi tóc bạc. Cái công việc “lặng lẽ dâng cho đời” đâu phải là của riêng ai! Nó đã 10 trở thành khát vọng sống của mọi thời đại: của tôi, của bạn, của cả thế hệ chúng ta. Phải đem cống hiến sức mình dù chỉ là nhỏ bé nhưng đó là phần tinh túy nhất mà con người muốn góp vào cuộc đời chung. Chính lời tâm nguyện của nhà thơ Thanh Hải khiến cho mỗi chúng ta suy nghĩ về lí tưởng sống của lớp lớp thanh niên hiện nay. Lí tưởng sống chính là sống đẹp, sống có ích, sống để được cống hiến cho đất nước, cho cuộc đời. Đã có biết bao tấm gương về con người có lí tưởng sống. Đó là những thanh niên tình nguyện đến những vùng sâu vùng xa để giúp đỡ bản làng còn nghèo khó. Đó còn là những bạn trẻ không ngừng cố gắng vươn lên trong học tập với mong muốn trở thành người có ích cho xã hội. Họ luôn khắc ghi lời Bác dạy: “Đâu cần thanh niên có Đâu khó có thanh niên” Chính vì lẽ đó mà mỗi chúng ta cần xác định cho mình mục đích sống cao đẹp, phải biết hiến dâng, biết hi sinh vì người thân yêu, vì quê hương, vì Tổ quốc như nhà thơ Tố Hữu đã viết: “Nếu là con chim, chiếc lá Thì con chim phải hót, chiếc lá phải xanh Lẽ nào vay mà không có trả Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình”. 3. Lời ngợi ca đất nước: * GV Tích hợp môn Lịch sử: để Lắng giúp học sinh thấy được những biến nghe cố thăng trầm của thành phố Huế trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ. * GV Tích hợp môn Âm nhạc liên Lắng hệ bài hát “Hò mái nhì” ở phần đầu nghe để giới thiệu về dân ca xứ Huế: Ca nhạc truyền thống Huế là một loại hình nghệ thuật đặc sắc của vùng đất cố đô, bao gồm khoảng trên 80 làn điệu của dòng nhạc dân gian, âm nhạc thính phòng và một phần nhã nhạc cung đình. Trong đó nhã nhạc cung đình Huế có 10 bài bản trong liên khúc “Mười bản Ngự” (Mười bản liên hoàn) để hòa tấu. Về nhạc thính phòng ca Huế có trên 24 bản của 2 điệu Bắc và Nam. “Nam ai”, “Nam bình” là 2 trong số các bài bản nổi tiếng. Về dân ca Huế có hò và lý. “Nước non ngàn 11 dặm” là điệu hò thiết tha, lắng đọng mà đầy trữ tình của đất trời và con người xứ Huế. ? Bài thơ kết thúc bằng một âm PBCN điệu dân ca xứ Huế mênh mang, da diết. Em hãy đọc lại khổ thơ cuối và cho biết em lắng nghe được điều gì qua tiếng hát của nhà thơ?  Bộc lộ niềm tin yêu vào cuộc đời, vào đất nước. * GV bình: Câu thơ: “Mùa xuân ta xin hát” diễn tả niềm khao khát bồi hồi của nhà thơ đối với quê hương, đất nước yêu dấu. Quê hương đất nước trải ngàn dặm, chứa chan tình yêu thương. Đó là “ngàn dặm tình”, “ ngàn dặm mình” đối với non nước và xứ Huế quê mẹ. Nhà thơ muốn hát 2 điệu ca Huế có giai điệu buồn thương dịu dàng tha thiết để từ biệt quê hương. Và tiếng hát dịu ngọt ấy cho ta biết dù sắp từ giã cõi đời nhà thơ vẫn tin yêu vào cuộc sống, vào đất nước. *HĐ 3: Tổng kết –ghi nhớ: III. Tổng kết –ghi nhớ: 1. Nghệ thuật: ? Để thể hiện thành công nội dung, PBCN tư tưởng của bài thơ, tác giả đã sử dụng và sáng tạo những phương tiện và thủ pháp nghệ thuật nào? 2. Nội dung ? Em cảm nhận được những gì về PBCN nội dung của văn bản? GV: Chốt kiến thức bằng sơ đồ tư -> Ghi nhớ: SGK duy *GV: Bài thơ được phổ nhạc và đã trở thành 1 trong những giai điệu đẹp nhất, trong sáng nhất về mùa Nghe xuân, về đất nước. nhạc  Tích hợp môn Âm nhạc: bài hát “Mùa xuân nho nhỏ” (Nhạc sĩ Trần Hoàn) 12 * HĐ 4: Hướng dẫn luyện tập: Bài tập 1: Nếu em là một hướng dẫn viên du lịch dẫn đoàn khách tới thăm cố đô Huế, em sẽ giới thiệu như thế nào? (Tích hợp Địa lí, Lịch sử) Bài tập 2: Từ 6 câu thơ đầu, bằng sự tưởng tượng và liên tưởng của mình, em hãy vẽ lại bức tranh thiên nhiên xứ Huế. (Tích hợp môn Mĩ thuật) Trình bày bài chuẩn bị cá nhân Trình bày sản phẩm đã chuẩn bị * HĐ 5: Hướng dẫn về nhà: 1. Học thuộc lòng bài thơ. 2. Giáo viên sử dụng phương pháp: “Kĩ thuật hỏi chuyên gia” và “Xử lí tình huống” để củng cố văn bản (giao về nhà) - Hình thức: + Chia lớp làm 4 tổ + Tổ trưởng: Làm chuyên gia + Mỗi tổ cử 1-> 2 học sinh làm thư kí có nhiệm vụ tổng hợp, phân loại câu hỏi. + Các thành viên còn lại viết các câu hỏi xoay quanh nội dung, nghệ thuật của văn bản sau đó gửi lên thư kí. - Thực hiện: Vào tiết học sau (hoặc sau 1 tuần) + Các chuyên gia có trách nhiệm giải đáp thắc mắc của các thành viên trong tổ + Giáo viên nhận xét, chốt lại vấn đề. 3. Chuẩn bị bài “Viếng lăng Bác”. GIÁO ÁN POWERPOINT: Tiết 116. Văn bản “Mùa xuân nho nhỏ” 13 Slide 1 Hò Mái nhì Slide 2 Tiết 116 Văn bản: Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải - 14 Slide 3 - Tác giả Thanh Hải (1930 – 1980) tên khai sinh là Phạm Bá Ngoãn, quê ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. - Ông hoạt động văn nghệ từ cuối những năm kháng chiến chống Pháp. - Trong thời kì chống Mĩ cứu nước, ông ở lại quê hương hoạt động và là một trong những cây bút có công xây dựng nền văn học cách mạng Việt Nam từ những ngày đầu. Slide 4 15 Slide 5 Mùa xuân của thiên nhiên, đất trời Mùa xuân của đất nước, cách mạng Mọc giữa dòng sông xanh Một bông hoa tím biêc Ơi con chim chiền chiện Hót chi mà vang trời Từng giọt long lanh rơi Tôi đưa tay tôi hứng Mùa xuân người cầm súng Lộc giắt đầy trên lưng Mùa xuân người ra đồng Lộc trải dài nương mạ Tất cả như hối hả Tất cả như xôn xao Đất nước bốn ngàn năm Vất vả và gian lao Đất nước như vì sao Cứ đi lên phía trước Suy nghĩ, ước nguyện của nhà thơ Lời ngợi ca quê hương, đất nước Ta làm con chim hót Ta làm một nhành hoa Ta nhập vào hoà ca Một nốt trầm xao xuyến. Một mùa xuân nho nhỏ Lặng lẽ dâng cho đời Dù là tuổi hai mươi Dù là khi tóc bạc Mùa xuân ta xin hát Câu Nam ai, Nam bình Nước non ngàn dặm mình Nước non ngàn dặm tình Nhịp phách tiền đất Huế 11-1980 Slide 6 * Mạch cảm xúc và tư tưởng: - Khổ đầu: Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên, đất trời. - 2 khổ tiếp: Cảm xúc về mùa xuân của đất nước, của cách mạng. - 2 khổ tiếp: Suy nghĩ và ước nguyện của nhà thơ. - Khổ cuối: Lời ngợi ca quê hương, đất nước qua làn điệu dân ca xứ Huế. 16 Slide 7 Slide 8 a. Mùa xuân của thiên nhiên, đất trời: - Dòng sông xanh - Bông hoa tím biếc - Con chim chiền chiện => Bức tranh đẹp, với: - Không gian cao rộng (dòng sông, mặt đất, bầu trời bao la) - Màu sắc tươi thắm (sông xanh, hoa tím) - Âm thanh vang vọng, tươi vui Nhà thơ say sưa ngây ngất trước vẻ đẹp của thiên nhiên, đất trời lúc vào xuân. 17 Slide 9 Thảo luận theo nhóm 4: (2 phút) Em hiểu như thế nào về câu thơ: “ Từng giọt long lanh rơi Tôi đưa tay tôi hứng” ? Slide 10 b. Mùa xuân của đất nước: - Người cầm súng  Nhiệm vụ chiến đấu, bảo vệ Tổ quốc - Người ra đồng  Lao động, xây dựng đất nước. 18 Slide 11 Tại sao có thể viết: “Lộc giắt đầy quanh lưng Lộc trải dài nương mạ”?  “Lộc”: + chồi non, cây non + sức sống của mùa xuân Slide 12 Ước nguyện - Làm con chim hót - Làm một cành hoa - Làm một nốt trầm - Làm một mùa xuân lặng lẽ dâng cho đời. 19